7

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 11:
Halaga ng Pag-aaral para
sa Pagnenegosyo o
Paghahanapbuhay
Subukin

Piliin ang titik ng tamang sagot.

1. Higit sa iyong sarili, kailangan ka ng ating _______.

a. Bansa
b. Demokrasya
c. Eskwelahan
d. Magulang
2. Ang kawalan ng _________ ng marami nating kababayan ay nagpapalala sa
mga krisis sa bansa; sa ekonomiya, politikal, kalusugan at sa iba pa.
a. Pagmamahal
b. Edukasyon
c. Pagmamalasakit
d. Tahanan
3. Ang pagiging mangmang ay isang parusa. Ang pangungusap na ito ay?
a. Tama
b. Mali
c. Siguro
d. Ang letrang b at c ay tama
4. Sa pag aaral ay nahahasa ang ating _______ sa pag gawa ng mga tamang
pagpapasya.
a. Pag-iisip
b. Pagmamahal
c. Pakikipag-kapwa
d. Pagkakapantay-pantay
5. Ang pag-aaral ay may napalaking epekto sa lipunan ng tao. Ang
pangungusap na ito ay?
a. Tama
b. Mali
c. Siguro
d. Ang letrang b at c ay tama
6. Masasabing hindi ganap ang pang-unawa ng tao kung hindi ito nakapag-
aral. Ang pangungusap na ito ay?
a. Tama
b. Mali
c. Siguro
d. Ang letrang b at c ay tama
7. Ang bawat tao ay ngangailangan na umasa na lamang sa ating gobyerno at
huwag na magtrabaho. Ang pangungusap na ito ay?
a. Tama
b. Mali
c. Siguro
d. Ang letrang b at c ay tama
8. Ang mga hindi nakapag-aral ay walang karapatan bumoto. Ang
pangungusap ay?
a. Tama
b. Mali
c. Siguro
d. Ang b at c ay tama
9. Ano ang ibig sabihin ng pahayag na “Ang taong may pormal na edukasyon
ay higit na may kakayahang magtamasa pa ng higit na kaalaman at maging
isang highly skilled na manggagawa.
a. Ang taong nakatapos ng kolehiyo ay maaaring mag-aral pa ng ibang
kurso o kaya’y magtamo pa ng mas mataas na titulo.

b. Maaaring mas madaling makaunawa at makagawa ng tamang

pagpapasya ang taong may pormal na pag-aaral.
c. Hindi aasenso ang mga taong hindi nakapag aral.
d. Ang isang taong hindi marunong bumasa o sumulat ay walang
kakayahan upang matanggap ang mga kaalaman at ang importante ay
ang pagpapahalaga sa kaayusan at mabuting kalagayan ng tao.
10. Ang __________ ay may napalaking epekto sa lipunan ng tao.
a. pagdarasal
b. paglalaro
c. pagluluto
d. pag-aaral
11. Mas nagiging makatwiran at matalino ang isang tao kung siya ay __________.
a. Nakapag-aral
b. Nakapag-ehersisyo
c. Nakapag-dasal
d. Nakakain
12. Sa madaling salita, ang edukasyon ay pangunahing sangkap upang
magkaroon ng pag-unlad ang isang bansa at gayundin upang mapanatili
ang pag-unlad na ito. Ang pangungusap ay?
a. Mali
b. Tama
c. Siguro
d. Ang letrang a at c ay tama.
13. Ang mga tinatawag na auditory learners ay natututo sa _________.
a. mga nakikita
b. naririnig
c. nararamdaman
d. naiisip
14. Ang tactile learners ay higit na natututo sa _____________.
a. nararamdaman
b. nakikita
c. paggawa o hands-on na gawain
d. naririnig
15. Ang mga tinatawag na visual learners ay natututo sa _________.
a. naiisip
b. nararamdaman
c. naririnig
d. nakikita
 Halaga ng Pag-aaral bilang
Aralin

Paghahanda sa
6 Pagnenegosyo o
Paghahanapbuhay

Suriin

Epekto ng Kawalan ng Edukasyon sa Pamumuhay sa Lipunan

Kailangan ka ng ating bansa higit sa iyong sarili. Kailangan ka ng Pilipinas.

Isa sa mga nagpapalala ng krisis ng ating bansa ay ang kawalan ng edukasyon ng
ating mga kababayan; sa ekonomiya, politika, kalusugan at iba pa. Magastos daw
ang mag-aral, ngunit makailang ulit na magastos pa rito ang kasalatan sa
edukasyon. Ang mga taong hindi nakapag-aral ang unang nakararamdam ng
kakulangan bunga ng kasalatan ng edukasyon. Sila ay walang sapat na kakayahan
para maging lubos na maunawaan ang mga nagaganap sa ating paligid at papaano
sila naapektuhan nito, para makinabang ng lubos sa mga benepisyo at serbisyong
maaaring ilathala ng iba’t ibang mahahalagang institusyong panlipunan at para na
rin maipaglaban ang kanilang mga karapatan. Sila ay nagiging marginalized.
Maaaring mawalan sila ng boses pagdating sa mga mahahalagang usapin sa
bansa. Ang pagiging mangmang ay maaring maging parusa.

Hindi lang ang mga hindi nakakapag-aral ang nagbabayad sa kasalatang

bunga ng kawalan ng edukasyon. Tayo, ang pamilya natin, kahit na sila pa ay
edukado at magaganda ang trabaho o negosyo. Halimbawa na lang sa isang
barangay, kung ang mga ito ay hindi nakapag-aral at naturuan ng kahalagahan ng
kalinisan at pangangalaga sa kapaligiran, isipin mo ang magiging kalagayan ng
paligid. Kahit na may iilan dito ang nakapag-aral na may pagpapahalaga sa
kalinisan at pangangalaga sa kapaligiran, nakatitiyak na mas mangingibabaw pa
rin ang uri ng pamumuhay ng nakararami rito. Marami sa kanila ang walang
maayos na palikuran, pagtatapon ng basura kung saan man naisin. Maaring hindi
nila maisaisip ang kaugnayan ng kalinisan ng paligid sa kalusugan. Kapag ang
sakit ay lumaganap sa isang lugar na ito dahil sa kanilang kapabayaan, lahat
naman ay maaring magkasakit pati na rin iyong malinis sa pamamahay.

Tuwing eleksyon, sila rin ay may karapatang bumoto. Kung salat sila sa
kakayahang umunawa sa mga tunay na pinag-uugatan ng kahirapan sa bansa, o
dahil hindi makakuha ng trabahong sapat ang pasuweldo mas madali sa kanila
ang magtiwala sa mga pangako ng mga makakaliwang politiko lalong-lalo na kung
may kapalit na malaking halaga.
 Ito na lamang ang iyong iisipin; ang bansang ito ay demokratiko, mga
mayorya ang siyang nangingibabaw at nagpapasya. Karamihan ng mga hindi
nakapag-aral ay tinatawag na mayorya, at sila ang mga nangingibabaw sa bansa.

Batay sa pagsasaliksik ng EDCOM o ng 1993 Congressional Education

Commission at ng 2003 Functional Literacy, Education and Mass Media Survey
(FLEMMS), mahigit sa 3.8 milyong Pilipino ang “no read, no write”, at mahigit sa
9.2 milyon naman ang nakapag-aral o hindi nakatapos ng elementarya. Marami pa
rito ang kahit na nakapag-aral at nakatapos ay hindi pa rin nakapagsasalita at
nakaiintindi ng wikang Ingles. Nangangailangan pa rin tayo ng sapat na kasanayan
sa wikang ito upang makasabay sa mga pagbabago na kinakailangan ng ating
ekonomiya. Ayon sa Department of Labor and Employment (DOLE 2010), kabahagi
sa mga Key Employment Generators ang Cyber-services, kahalintulad ng pagiging
call center agents at medical transcriptionist; medical tourism and health services at
overseas employment. Kinakailangan sa mga trabahong ito ang pagiging mahusay
sa pagsasalita ng wikang Ingles. Sa inilabas na survey naman ng Filipino Youth
Study noong 2001, lumalabas sa mga datos na malayo pa rin ang mga Pilipino sa
ideya ng EDCOM na ang isang Pilipinong may sapat na edukasyon. Marami sa mga
kabataan (65%) ang hindi nakikilahok o nakikibahagi sa mga gawaing pansibika o
pampamayanan. 37% naman ang nakaaawit nang tama o tuwiran ng ating
pambansang awit at 38% lang ang kayang ilahad ang Panatang Makabayan.

Tuwing dumarating ang panahon ng eleksyon, sila rin naman ay may

karapatang bumoto. Kung sila ay salat sa kakayahang umunawa ng mga tunay na
pinagmumulan ng kahirapan sa ating bansa o dahil hindi makakuha ng sapat na
trabaho at pasuweldo ay mas madali sa kanila ang papaniwalain sa mga
ipinangangako ng tiwaling politiko, lalo na kung may kapalit na malaking halaga.

Atin na lang isipin, demokratiko ang ating bansa, ang mga mayorya ang
siyang nangingibabaw. Kung marami ang hindi nakapag-aral, sila ang magiging
mayorya, sila ang mangingibabaw sa bansa.

Isa ang pag-aaral sa may malaking epekto sa ating lipunan. Maari nating
masabi na hindi ganap ang pang-unawa ng tao kung siya ay hindi nakapag-aral.
Sa ating pag-aaral nahahasa ang isip sa paggawa ng mga tamang pasya. Maaring
mas magiging makatwiran at matalino ang isang tao kung siya ay nakapag-aral. Sa
pamamagitan ng edukasyon ay lumalaganap ang kaalaman at ang mga
impormasyon sa buong mundo. Ang isang taong hindi marunong sumulat o
bumasa ay walang sapat na kakayahan upang unawain ang mga kaalaman at
impormasyong ito. Sila ay maaring maging sarado sa mga pagbabago at mga pag-
unlad sa kaalaman sa mundo.

Sa isang banda, ang taong nakapag-aral ay maaring bukas sa silid ng mga

pagbabago at mga magiging kaganapan sa ating daigdig. Ang kalidad ng yamang-
tao ng isang bansa ay maaring madaling mahuhusgahan sa bilang ng mga
nakapag-aral na populasyon na nakatira rito. Sa madaling salita, ang edukasyon
ang magiging pangunahing sangkap upang umunlad ang isang bansa at gayundin
upang mapanatili ang pag-unlad na ito.
 Marahil ito ang dahilan kung bakit ang mga mayayamang bansa ay may
mataas na literacy rate at nagiging lubos na produktibo ang mga mamamayan.

Marahil ngayon ay kumbinsido ka na, na mahalagang makatapos ka ng

iyong pag-aaral. Ngunit ikaw ay nasa unang taon pa lamang. Mas mahalaga sa
ngayon na matapos mo ang pag-aaral nang sa gayo’y maipagpatuloy mo ang iyong
pagpapaunlad ng iyong mga kasanayan sa pamamagitan at tulong ng pormal na
edukasyon ,teknikal-bokasyonal o pang-akademiko, o sa pamamagitan ng patuloy
na paghahasa o pagsasanay ng iyong mga talento o kakayahan.

Ang taong nakapag-aral ay maaring bukas na silid sa mga pagbabago at mga

magiging kaganapan sa ating daigdig. Ang kalidad ng yamang-tao ng isang bansa
ay maaring madaling mahuhusgahan sa bilang ng mga nakapag-aral na
populasyon na nakatira dito. Sa madaling salita, ang edukasyon ang magiging
pangunahing sangkap upang umunlad ang isang bansa at gayundin upang
mapanatili ang pag-unlad na ito.

Mga Paraan sa Pagpapaunlad ng mga Kasanayan sa Pag-aaral (Study Skills)

Paano ka ba magsisimula? Maaring isa ito sa

iyong katanungan. Narito ang ilan sa mga pamamaraan
upang mapabuti ang iyong pag-aaral sa hayskul at nang
iyong matiyak ang pagtatapos sa loob ng anim na taon.

1. Pagsulat ng iyong takdang-aralin sa kwaderno. Ito rin naman ay maaring

isulat sa iyong notepad sa telepono o sa iyong daily planner, tiyakin lamang na ito
ay kumpleto . Maaari mo ring ihanay ang mga ito ayon sa halaga o sa itinakdang
panahon, kahalintulad sa “to-do-list”. Isama rin sa listahan ang mga kailangang
tapusing gawaing pagsusulit at proyekto sa paaralan.

2. Huwag kalimutang tapusin at ipasa ang natapos na gawain sa modyul. Sa

paraan ng pag-aaral ngayon sa ilalim ng modyular o online, ito ay maaring simple sa
iyong pandinig subalit maraming mag-aaral na naapektuhan ang grado dahil lamang
sa nakalimutang ipasa o isumite ang isa sanang napakahusay na artikulo, sanaysay o
proyekto. Kinakailangan na magkaroon ka ng isang espesyal na lalagyan para sa iyong
mga natapos sagutan at maging ang pagkakaroon ng maayos na lugar kung saan ito
ginagawa araw-araw. Ugaliing isilid sa isang espesyal na lagayan ang mga natapos na
gawain sa modyul upang maihanda sa pagsasauli sa paaralan o pagsumite sa
pamamagitan ng alinmang internet platforms na maaring gamitin.

3. Makipag-usap ka sa iyong guro. Ang isang mahusay na komunikasyon ay

nakasalalay sa isang magandang ugnayan. Pagkatapos ng iyong klase, tiyakin na
iyong naunawaan ang lahat ng araling-bahay na itinakda ng guro. Huwag mag-
dalawang isip na magtanong kung may hindi naintindihan. Maaaring magtanong
kung ano ang banghay na nais ng iyong guro na sa iyo ay ipaulat o anong uri ng
mga tanong ang ibibigay niya sa pagsusulit. Kung marami kang itinatanong mas
magiging handa ka sa paggawa ng araling-bahay o magsanay para sa pagsusulit.

4. Magsaayos sa pamamagitan ng paggamit ng kulay. Gamitin ang sistemang

kulay sa gamit o color-coding upang panatilihing maayos ang iyong mga takdang
gawain at aralin. Magtalaga ng isang kulay para sa bawat asignatura. Halimbawa
dilaw para sa Agham, pula para sa English. Para sa iyong kwaderno isang kulay
lamang ang gagamitin, gawain, folder o pananda para sa bawat asignatura. Sa
pagsasaliksik maaari ring gamitin ang color coding.

5. Magtalaga ng isang palagiang lugar para sa pag-aaral at paggawa ng araling

bahay. Nararapat lamang na angkop sa iyong pangangailangan at paraan ng pag-
aaral ang napiling lugar. Mahihirapan kang matuto kung maraming istorbo sa
lugar ng iyong pag-aaral. Ngunit iba-iba naman ang pangangailangan natin sa pag-
aaral, may nais na tahimik ang paligid, mayroong sanay na may naririnig na
musika, at ang iba naman ay hindi tumitigil hanggang hindi pa natatapos ang
gawain, samantala ang iba naman ay kinakailangan huminto paminsan-minsan
upang makapagpahinga. Maghanap ng iyong silid o sulok sa bahay na gagamiting
lugar sa pag-aaral. Iayon ito sa iyong personalidad at pangangailangan.

6. Ihanda ang sarili sa mga pagsusulit. Ang paghahanda sa isang pagsusulit ay

hindi lamang tungkol sa pagsasanay para dito. Mahalaga rin ang kahandaang
pangkaisipan at pisikal. Pag-aalaga ng katawan, pagtulog ng maaga at pagkain ng
sapat lalong-lalo na kung may pinaghahandaang pagsusulit. Mahalaga rin sa
pagsusulit ang pamamahala ng iyong oras. Tiyakin na hindi labis na matagal sa
isang tanong upang masagutan ang lahat ng bilang.

7. Alamin ang pangunahing paraan ng pagkatuto (Learning Style). Magkaiba

ang mga paraan ng pagkatuto ng bawat mag-aaral. Madalas nahihirapan ang mga
mag-aaral sa pagkatuto dahil hindi nila alam ang paraan ng pag-aaral na kasing
halaga ng kanilang paraan ng pagkatuto at pag-iisip. Ang mga auditory learners ay
natututo sa pakikinig. Ang mga visual learners naman ay mas natatandaan ang
mga pinag-aaralan kung may visual aids. Ang tactile learners ay natututo sa
paggawa o hands-on na gawain. Ang bawat mag-aaral ay dapat na tayain at suriin
ang kanilang mga ugali at likas na pagpasyahan at kakayahan kung paano
mapabubuti ang kanilang paraan pag-aaral o pagsasanay na may pagsasaalang-
alang sa mga pagkatuto.

8. Magkaroon ng tala ng mga mahahalagang puntos na pinag-aralan sa

kwaderno. Sa iyong kwaderno, kailangang itala ang mga mahahalagang salita. Ang
isang visual learner ay mas higit na detalyado ang pagdodokumento ng kaniyang
gawain. Maaring gumawa ng mga konseptong iyong natutuhan o pagsasalarawan
ng mga ideya upang mas madali itong masundan kung naghahanda na sa
pagsusulit. Matutong gumamit ng mga thought o concept organizers.
 9. Iwasan ang pagpapabukas-bukas. Kung ikaw ay madalas ipinagpapaliban ang
mga gawain sa pag-aaral, kadalasan ay nagiging huli na ang lahat. Kung madalas
mong ipinagpapaliban ang iyong paggawa, sa kadahilanang ito ay madali lamang
gawin o iniisip mo na walang iba pang magiging suliranin sa iyong gawain.
Karapat-dapat na ibigay ang tamang kakayahan at atensyon sa lahat ng ating
gagawin. Ang kailangan natin ang disiplina para ito ay makamit.

10. Alagaan mo ang iyong kalusugan. Bukod sa sapat na pagkain, pag-

eehersisyo at pagkakaroon ng sapat na pahinga, isinasaalang-alang din ang mga
pagbabago sa iyong sarili. Makiramdam sa iyong katawan kung kailan nito
kinakailangan ang tamang paglilibang, tulad halimbawa ng paglalaro ng isports o
pamamasyal kasama ang mga kaibigan. Magdamit nang naaayon sa kalagayan ng
panahon o sa temperatura. Nangangailangan ng katahimikan ang bawat isa upang
masuri ang kanilang sarili o self-examination.

Isaisip

Panuto: Pagnilayan ang sumusunod. Isulat sa isang malinis na papel ang iyong
sagot.
Gabay na Tanong:

1. Paano mo maiuugnay ang mga natuklasan mong kakayahan at kahinaan sa

pag-aaral sa gusto mong kurso o negosyo? Ipaliwanag.
2. Ano-anong mga ugali o gawi sa pag-aaral ang kailangan mong pag-ibayuhin
o baguhin? Ipaliwanag.
3. Paano makatutulong ang pagpapataas ng marka sa mga asignatura sa
paaralan sa paghahanda sa iyong pinaplanong kurso, akademiko o teknikal-
bokasyonal o hanapbuhay o negosyo? Pangatwiranan.
Tayahin

Panuto: Tukuyin ang hinihingi sa bawat bilang gamit ang pagpipilian sa loob ng
kahon sa ibaba. Isulat ang letra ng iyong kasagutan sa isang malinis na papel.

a. Pagsulat ng iyong takdang-aralin sa kwaderno.

b. Huwag kalimutang tapusin at ipasa ang natapos na gawain sa modyul.
c. Makipag-usap ka sa iyong guro
d. Magsaayos sa pamamagitan ng paggamit ng kulay.
e. Magtalaga ng isang palagiang lugar para sa pag-aaral at paggawa
ng aralingbahay
f. Ihanda ang iyong sarili sa mga pagsusulit
g. Alamin ang iyong pangunahing paraan ng pagkatuto (Learning Style)
h. Itala ang mga mahahalagang puntos sa pinag-aaralan sa kwaderno
i. Iwasan ang pagpapabukas-bukas.
j. Alagaan mo ang iyong kalusugan
______1. Kailangan din ng bawat isa ng katahimikan para sa pagsusuri ng sarili o self-
examination.
______2. Nararapat na ibigay natin ang tamang atensyon at kakayahan sa lahat ng ating
gawain.
______3. Magtala ng mga mahahalagang bahagi ng pag-aaral sa iyong kwaderno.
______4. Iba-iba ang paraan ng pagkatuto ng bawat mag-aaral.
______5. Ang paghahanda sa pagsusulit ay hindi tungkol lamang sa pagsasanay para
dito.
______6. Dapat lamang na angkop sa iyong pangangailangan at paraan ng pagaaral ang
napiling lugar
______7. Gumamit ng sistema ng pagsasaayos gamit ang kulay o color-coding upang
panatilihing nasasaayos ang iyong mga takdang gawain at aralin.
______8. Ang isang magandang ugnayan ay nakasalalay sa mahusay na komunikasyon.
______9. Kailangang magkaroon ka ng isang espesyal na lalagyan para sa iyong mga
araling-bahay
______10. Mahalagang isulat mo sa iyong kwaderno ang iyong mga takdang aralin.