ww

w.k
ro
ob
an
no
k.
c
ก

om
 ข

คานา

om
ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรี ยนรู้วทิ ยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 เล่มที่ 1 ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์ จัดทาขึ้น

c
เพื่อใช้ประกอบในการจัดกิจกรรมการเรี ยนรู ้ ปรับปรุ งและพัฒนาผลสัมฤทธิ์ ทางการเรี ยน
หน่วยการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ สาหรับนักเรี ยนชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 โดยได้รวบรวม

k.
เนื้อหาที่เป็ นข้อความรู ้จากตาราและเอกสารทางวิชาการ มีกิจกรรมการเรี ยนรู ้ให้นกั เรี ยนได้ปฏิบตั ิ

no
อย่างหลากหลาย มีขอ้ คาถามเพื่อตรวจสอบความรู ้ความเข้าใจระหว่าง และหลังเรี ยน

ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรี ยนรู ้วทิ ยาศาสตร์

an
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 มีจานวน 4 เล่ม ดังนี้
เล่มที่ 1 ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์
เล่มที่ 2 การลาดับขั้นตอน การวางแผนการทาโครงงานวิทยาศาสตร์
ob

เล่มที่ 3 การปฏิบตั ิการและเขียนรายงานโครงงานวิทยาศาสตร์

เล่มที่ 4 การแสดงผลงาน การประเมินผลโครงงานวิทยาศาสตร์
ro

ผูจ้ ดั ทาหวังเป็ นอย่างยิง่ ว่า ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้น้ ี จะเป็ นประโยชน์ให้นกั เรี ยนเข้าใจ
เนื้อหาได้ง่ายและชัดเจน มีพฒั นาการด้านผลสัมฤทธิ์ ทางการเรี ยนสู งขึ้น และเป็ นประโยชน์ต่อ
.k

ผูส้ นใจศึกษาที่จะนาไปเป็ นแนวทางในการปรับปรุ งการเรี ยนการสอนและนวัตกรรมทางการศึกษา

หากมีขอ้ บกพร่ องในการจัดทาเอกสารนี้ กรุ ณาแจ้งต่อผูจ้ ดั ทาด้วย ทั้งนี้เพื่อจะได้นา
w

ข้อเสนอแนะต่างๆ ไปปรับปรุ งเอกสาร เพื่อให้มีความถูกต้องและสมบูรณ์ยงิ่ ขึ้น จึงขอขอบคุณมา

ณ โอกาสนี้
ww

มารุ ต มินทร์เสน
 ค

สารบัญ

om
หน้า
คาชี้แจงในการใช้ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ ก

c
องค์ประกอบของชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ ข

k.
ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ 1
บัตรคาสั่ง 2

no
กิจกรรมที่ 1 ทดสอบก่อนเรี ยน 3
- บัตรแบบทดสอบก่อนเรี ยน เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์ 4
- กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรี ยน 6
an
กิจกรรมที่ 2 ศึกษาบัตรเนื้อหา 7
- บัตรเนื้ อหา เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์ 8
กิจกรรมที่ 3 ปฏิบตั ิกิจกรรมตามบัตรกิจกรรม 13
ob

- บัตรกิจกรรมที่ 1 เรื่ อง ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ 14

- บัตรกิจกรรมที่ 2 เรื่ อง คุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์ 15
- บัตรกิจกรรมที่ 3 เรื่ อง ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ 16
ro

- บัตรกิจกรรมที่ 4 เรื่ อง ความแตกต่างของโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆ 17

กิจกรรมที่ 4 ตอบคาถามจากบัตรคาถาม 18
.k

- บัตรคาถาม เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์ 19

กิจกรรมที่ 5 ทดสอบหลังเรี ยน 20
w

- บัตรแบบทดสอบหลังเรี ยน เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์ 21

- กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรี ยน 23
ww

บรรณานุกรม 24
ภาคผนวก 25
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรี ยน 26
 ง

แนวการบันทึกผลกิจกรรมที่ 1 เรื่ อง ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ 27

แนวการบันทึกผลกิจกรรมที่ 2 เรื่ อง ประโยชน์ของโครงงานวิทยาศาสตร์ 28

om
แนวการบันทึกผลกิจกรรมที่ 3 เรื่ อง ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ 29
แนวการบันทึกผลกิจกรรมที่ 4 เรื่ อง ความแตกต่างของโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆ 30
เฉลยบัตรคาถาม เรื่ องความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์ 31
เฉลยแบบทดสอบหลังเรี ยน 32

c
k.
no
an
ob
ro
.k
w
ww
 ก

คาชี้แจงในการใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์

กลุ่มสาระการเรียนรู้ วทิ ยาศาสตร์
เล่มที่ 1 ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

om
ก่อนนาชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้ไปใช้ควรปฏิบตั ิดงั นี้

c
1. ศึกษาคู่มือการใช้ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ และปฏิบตั ิตามขั้นตอน

k.
ในการใช้ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ ให้ถูกต้องตามลาดับ
2. ศึกษาแผนการจัดการเรี ยนรู ้โดยละเอียด และปฏิบตั ิกิจกรรมตามแผนการจัดการเรี ยนรู ้

no
ให้ครบทุกขั้นตอน
3. ศึกษาเนื้อหา วิธีการจัดกิจกรรม การวัดและประเมินผล ของชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้
โครงงานวิทยาศาสตร์ โดยละเอียด
an
4. ควรเตรี ยมสื่ อ วัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ให้พร้อมที่จะใช้งานได้
ob
ro
.k
w
ww
 ข

องค์ ประกอบของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์

om
ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรี ยนรู ้วทิ ยาศาสตร์
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 เล่มที่ 1 ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์ มีองค์ประกอบ ดังนี้
ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์

c
บัตรคาสัง่
กิจกรรมที่ 1 ทดสอบก่อนเรี ยน

k.
1.1 บัตรแบบทดสอบก่อนเรี ยน เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์
1.2 กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรี ยน
กิจกรรมที่ 2 ศึกษาบัตรเนื้อหา
no
2.1 บัตรเนื้อหา เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์
an
กิจกรรมที่ 3 ปฏิบตั ิกิจกรรมตามบัตรกิจกรรม
3.1 บัตรกิจกรรมที่ 1 เรื่ อง ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์
3.2 บัตรกิจกรรมที่ 2 เรื่ อง คุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์
ob

3.3 บัตรกิจกรรมที่ 3 เรื่ อง ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์

3.4 บัตรกิจกรรมที่ 4 เรื่ อง ความแตกต่างของโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆ
กิจกรรมที่ 4 ตอบคาถามจากบัตรคาถาม
ro

4.1 บัตรคาถาม เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์

กิจกรรมที่ 5 ทดสอบหลังเรี ยน
.k

5.1 บัตรแบบทดสอบหลังเรี ยน เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์

5.2 กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรี ยน
w
ww
 1

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์
กลุ่มสาระการเรียนรู้ วทิ ยาศาสตร์

om
เล่มที่ 1 ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

c
สาระที่ 8 ธรรมชาติของวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี
มาตรฐาน ว 8. 1

k.
ใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์และจิตวิทยาศาสตร์ในการสื บเสาะหาความรู้
การแก้ปัญหา รู ้วา่ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นส่ วนใหญ่มีรูปแบบที่แน่นอน สามารถอธิ บาย

no
และตรวจสอบได้ ภายใต้ขอ้ มูลและเครื่ องมือที่มีอยูใ่ นช่วงเวลานั้นๆ เข้าใจว่า วิทยาศาสตร์
เทคโนโลยีสังคม และสิ่ งแวดล้อม มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กนั
ตัวชี้วดั
an
ว 8.1 ม.1-3/1 ตั้งคาถามที่กาหนดประเด็นหรื อตัวแปรที่สาคัญในการสารวจตรวจสอบ
หรื อศึกษาค้นคว้าเรื่ องที่สนใจได้อย่างครอบคลุมและเชื่อถือได้
ob

จุดประสงค์ การเรี ยนรู้

1. บอกความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ได้
2. บอกคุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์ ได้
ro

3. จาแนกประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ ได้
4. บอกความแตกต่างของโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆได้
.k

สาระการเรี ยนรู้
1. ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์
w

2. คุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์
3. ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์
ww

4. ความแตกต่างของโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆ
เวลา 4 ชั่วโมง
 2

บัตรคาสั่ ง

c om
คาชี้แจง ให้นกั เรี ยนศึกษาชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ โดยปฏิบตั ิตามขั้นตอน

k.
ดังต่อไปนี้

no
1. นักเรี ยนสามารถศึกษาชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์ เป็ นรายบุคคล
หรื อรายกลุ่ม ซึ่งในการแบ่งกลุ่ม ควรมีสมาชิกประมาณกลุ่มละ 4-5 คนในแต่ละกลุ่ม
an
โดยแต่ละกลุ่มคละตามระดับความสามารถ (เก่ง ปานกลาง อ่อน)
2. อ่านคาชี้แจงในการใช้ชุดกิจกรรมการเรี ยนรู ้โครงงานวิทยาศาสตร์
3. ทาแบบทดสอบก่อนเรี ยนเป็ นรายบุคคล
ob

4. ศึกษาบัตรเนื้ อหา เรื่ อง ความรู ้เบื้องต้นเกี่ยวกับโครงงานวิทยาศาสตร์ ด้วยความตั้งใจ

5. ศึกษาบัตรกิจกรรม
6. ปฏิบตั ิกิจกรรมและบันทึกผลตามที่ระบุไว้ในบัตรกิจกรรม
ro

7. ตอบคาถามจากบัตรคาถาม
8. ทาแบบทดสอบหลังเรี ยนเป็ นรายบุคคล
.k
w
ww
 3

กิจกรรมที่ 1

c om
k.
ทดสอบก่ อนเรียน

no
an
ob
ro
.k
w
ww
 4

บัตรแบบทดสอบก่ อนเรียน
ชุ ดกิจกรรมการเรียนรู้ ที่ 1
เรื่อง ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรี ยนรู้ วทิ ยาศาสตร์

om
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 รหัสวิชา ว21102 หน่ วยการเรี ยนรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์
คะแนนเต็ม 10 คะแนน จานวน 10 ข้ อ เวลา 10 นาที

c
คาชี้แจง ให้นกั เรี ยนเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สุดและทาเครื่ องหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ

k.
1. ข้อใดมีความหมายตรงกับโครงงานวิทยาศาสตร์ มากที่สุด
ก. บทความ ข. รายงาน
ค. งานวิจยั เล็กๆ
no
ง. แฟ้ มสะสมผลงาน
an
2. ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ ตรงกับข้อใด
ก. การทดลองที่มีการบันทึกข้อมูล
ข. การสร้างเค้าโครงเพื่อทาการทดลอง
ob

ค. การทาบทปฏิบตั ิการทางวิทยาศาสตร์
ง. การทากิจกรรมวิทยาศาสตร์ โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์
ro

3. สิ่ งใดมีความเกี่ยวข้องกับการทาโครงงานวิทยาศาสตร์มากที่สุด
ก. การพัฒนาผลงานเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์
.k

ข. การแก้ปัญหาเรื่ องใดเรื่ องหนึ่งที่เป็ นปั ญหา

ค. การศึกษาเรื่ องราวต่างๆที่เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์
w

ง. การปฏิบตั ิกิจกรรมทดลองในห้องวิทยาศาสตร์
ww

4. คุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์ ที่มีความเด่นชัดที่สุดคือข้อใด
ก. การพัฒนากระบวนการคิด
ข. การนาความรู้ไปใช้ประโยชน์
ค. การใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
ง. การส่ งเสริ มความรู ้ ความสามารถ
 5

5. นักเรี ยนจะได้รับประโยชน์อะไรจากการทาโครงงานมากที่สุด
ก. ได้รับการยกย่องจากผูอ้ ื่น
ข. ได้ประสบการณ์จากการทดลอง

om
ค. ได้คน้ พบผลงานทางวิทยาศาสตร์ ใหม่ๆ
ง. ได้ฝึกการนาเอาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มาใช้ในการแก้ปัญหา

6. โครงงานประเภทใดที่เกี่ยวข้องกับความคิดสร้างสรรค์มากที่สุด

c
ก. ประเภทสารวจ ข. ประเภททดลอง

k.
ค. ประเภททฤษฎี ง. ประเภทสิ่ งประดิษฐ์

ค. ทฤษฎี-สารวจรวบรวม
no
7. การกาหนดตัวแปรที่มีความเด่นชัด เป็ นลักษณะของโครงงานประเภทใด
ก. ทฤษฎี-สิ่ งประดิษฐ์ ข. สิ่ งประดิษฐ์-ทดลอง
ง. สารวจรวบรวม-ทดลอง
an
8. โครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่ อง “การศึกษาวงจรชีวิตของผึ้ง” เป็ นโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทใด
ก. ประเภทสารวจ ข. ประเภททฤษฎี
ob

ค. ประเภททดลอง ง. ประเภทสิ่ งประดิษฐ์

ro

9. โครงงานวิทยาศาสตร์ แบ่งออกเป็ นกี่ประเภท

ก. 5 ประเภท ข. 4 ประเภท
ค. 3 ประเภท ง. 2 ประเภท
.k

10. โครงงานวิทยาศาสตร์ เป็ นการกระทาในข้อใด

w

ก. เป็ นการศึกษาทดลองวิทยาศาสตร์
ข. เป็ นการกระทาเพื่อออกแบบการทดลอง
ww

ค. เป็ นการศึกษาค้นคว้าข้อเท็จจริ งจากตารา

ง. เป็ นการกระทาเพื่อแก้ปัญหาหรื อข้อสงสัย
 6

กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่ อนเรียน
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ที่ 1
เรื่อง ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

om
ชื่อ – สกุล........................................................ชั้น......................เลขที่........................

c
k.
ตัวเลือก
ข้ อที่

no
ก ข ค ง
1
2
an
3
4
5
ob

6
7
8
ro

9
10
.k
w
ww

คะแนนเต็ม 10 คะแนน

คะแนนที่ได้.................คะแนน
 7

กิจกรรมที่ 2

c om
k.
ศึกษาบัตรเนือ้ หา

no
an
ob
ro
.k
w
ww
 8

บัตรเนือ้ หา
เรื่อง
ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

c om
ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์

k.
no
มีผใู ้ ห้ความหมายโครงงานวิทยาศาสตร์ ไว้หลายท่าน
พร้อมแล้วศึกษากันได้เลยครับ
an
โครงงานวิทยาศาสตร์ ถือเป็ นงานวิจยั ในระดับนักเรี ยน เพราะเป็ นการศึกษาเรื่ องราว
ทางวิทยาศาสตร์ที่นกั เรี ยนสนใจโดยใช้วธิ ีการทางวิทยาศาสตร์เป็ นแนวทางในการศึกษา
ob

และแก้ปัญหา มีการวางแผนที่จะศึกษาภายในขอบเขตของระดับความรู ้ ระยะเวลา

และอุ ป กรณ์ ที่ มี อ ยู่ และลงมื อ ศึ ก ษา ส ารวจ ทดลอง เพื่ อ รวบรวมข้อ มู ล แล้ว น ามา
ประมวลผลจนได้ข ้อ สรุ ป ออกมาเป็ นผลงานที่ มี ค วามสมบู ร ณ์ ใ นตัว เอง โครงงาน
ro

วิทยาศาสตร์ จึงเป็ นกิ จกรรมวิทยาศาสตร์ ที่ช่วยให้นกั เรี ยนได้เรี ยนรู ้ ฝึ กฝนการใช้ทกั ษะ

กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ในการแก้ปัญหา รวมทั้งการพัฒนาเจตคติทางวิทยาศาสตร์
.k

(กระทรวงศึกษาธิการ, 2544 : 1)
w

โครงงานวิทยาศาสตร์ เป็ นกิจกรรมที่เน้นกระบวนการ โดยผูเ้ รี ยนเป็ นผูค้ ิดค้น วางแผน

ww

ลงมือปฏิบตั ิตามแผนที่วางไว้ อาศัยเครื่ องมือ เครื่ องจักร และวัสดุอุปกรณ์ในการปฏิบตั ิ

เพื่อให้โครงงานสาเร็ จ ภายใต้คาแนะนา การกระตุน้ ความคิด กระตุน้ การทางานจาก
ครู ผสู้ อนหรื อผูเ้ ชี่ยวชาญ ครู ผดู้ ูแลโครงงานจะอานวยความสะดวกในการทาโครงงาน
ชี้แนะแนวทางแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการทาโครงงาน ตลอดทั้งติดตาม
การวัดและประเมินผลโครงงานด้วย (ยุทธ ไกยวรรณ์,2544 :10)
 9

โครงงานวิทยาศาสตร์ เป็ นการจัดการเรี ยนรู้แบบหนึ่งที่ทาให้ผเู้ รี ยนได้เรี ยนรู้ดว้ ยตนเอง

ได้ปฏิบตั ิจริ งในลักษณะของการศึกษา สารวจ ค้นคว้า ทดลอง ประดิษฐ์คิดค้น ด้วยตนเอง

om
โดยมีครู เป็ นผูค้ อยกระตุน้ แนะนาและให้คาปรึ กษาอย่างใกล้ชิด ในการจัดกิจกรรม
การเรี ยนรู้ โครงงาน หมายถึงกระบวนการทางานที่ผเู้ รี ยนทาด้วยตนเองตามจุดประสงค์
ที่กาหนด แล้วเสนอผลงานต่อผูส้ อน (ชาตรี เกิดธรรม, 2547 : 5)

c
k.
โครงงานวิทยาศาสตร์ หมายถึง การศึกษาเพื่อค้นพบข้อความรู ้ใหม่ สิ่ งประดิษฐ์ใหม่ๆ
ด้วยตัวนักเรี ยนเอง โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์อนั ประกอบไปด้วย วิธีการ

no
ทางวิทยาศาสตร์ ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ตลอดจนการเป็ นผูม้ ีเจตคติ
ทางวิทยาศาสตร์ แล้วเสนอผลการศึกษาในแบบการเขียนโครงงาน โดยมีครู อาจารย์
และผูเ้ ชี่ยวชาญเป็ นผูใ้ ห้คาปรึ กษา ตามบทบาทของโครงงาน ขั้นตอนการทาโครงงาน
an
และประเภทของโครงงาน (พิมพันธ์ เดชะคุปต์, 2548 : 71-72)
ob

โครงงานวิทยาศาสตร์ หมายถึง การศึกษาเรื่ องใดเรื่ องหนึ่ ง เพื่อตอบคาถามหรื อปั ญหาที่

สงสัยของผูค้ ิดทาโครงงาน โดยมีการวางแผนอย่างมีข้ นั ตอนตามวิธีการทางวิทยาศาสตร์
ro

เพื่อให้ได้ผลงานที่มีความสมบูรณ์โดยผูศ้ ึกษาหรื อผูเ้ รี ยนเป็ นผูท้ ี่ลงมือศึกษาด้วยตนเอง

ครู หรื อผูเ้ ชี่ยวชาญเป็ นเพียงผูใ้ ห้คาแนะนา หรื อให้แนวทางการศึกษา โดยในการศึกษานั้น
ต้องค านึ ง ถึ ง ขอบเขตจากัด เช่ น ระยะเวลาในการศึ ก ษา ความพร้ อมเรื่ องวัส ดุ อุป กรณ์
.k

สถานที่ และระดับความรู้ ความสามารถของผูเ้ รี ยนหรื อผูท้ ี่ศึกษา

(ภิญญดา อยูส่ าราญ,2548 : 3)
w
ww

โครงงานวิทยาศาสตร์ หมายถึง การเรี ยนโดยผ่านกิจกรรมที่เกิดจากความสนใจการศึกษา

ค้นคว้าและปฏิบตั ิจริ งของผูเ้ รี ยนที่มีการจัดระบบ และกระบวนการในการเรี ยนรู้ทาง
วิทยาศาสตร์ ของผูเ้ รี ยนเพื่อให้ได้คาตอบที่ตนเองต้องการเรี ยนรู ้อย่างลึกซึ้ ง ซึ่ งทุกขั้นตอน
จากประสบการณ์จริ งด้วยตนเองหรื อกลุ่มสนใจของผูเ้ รี ยน (ถวัลย์ มาศจรัส, 2549 : 16)
 10

คุณค่ าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์

om
1. นักเรี ยนจะมีความสานึกและรับผิดชอบในการศึกษาหาความรู ้ดา้ นต่างๆ ด้วยตนเอง

c
มากขึ้น

k.
2. นักเรี ยนมีโอกาสได้พฒั นาและแสดงออกถึงความสามารถตามศักยภาพด้วยตนเอง
3. นักเรี ยนได้มีโอกาสศึกษาค้นคว้า และเรี ยนรู ้ในเรื่ องที่ตนเองสนใจได้ลึกซึ้ งมากขึ้นไป
กว่าที่ได้เรี ยนรู ้จากหลักสู ตรปกติ

no
4. นักเรี ยนใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ในทางสร้างสรรค์
5. นักเรี ยนได้เป็ นผูม้ ีปรี ชาญาณ สามารถคิดริ เริ่ ม และผลิตผลงานใหม่ๆ ทางวิทยาศาสตร์
an
ซึ่งผลงานใหม่ๆ จะเกิดขึ้นได้จากแนวคิดของนักเรี ยนเอง
6. นักเรี ยนอาจเป็ นผูส้ ร้างชื่ อเสี ยงให้กบั ตนเองและส่ วนรวมได้
7. นักเรี ยนอาจจะได้เป็ นนักวิทยาศาสตร์ รุ่นใหม่ และได้มาช่วยกันพัฒนาประเทศใน
ob

อนาคต
8. สร้างความสัมพันธ์อนั ดีระหว่างครู กบั นักเรี ยนให้มีโอกาสทางานร่ วมกัน มีความใกล้ชิด
กันมากขึ้น
ro

9. สร้างความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรี ยนกับชุมชนให้มีความรู ้ ความเข้าใจที่ดียงิ่ ขึ้น และช่วย

กระตุน้ ชุมชนให้สนใจด้านวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีมากขึ้น
w.k
ww
 11

ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์

om
โครงงานแบ่งตามลักษณะของกิจกรรมได้เป็ น 4 ประเภท คือ
1. โครงงานประเภทสารวจ รวบรวมข้อมูล

c
2. โครงงานประเภทการทดลอง
3. โครงงานประเภทพัฒนาหรื อประดิษฐ์

k.
4. โครงงานประเภททฤษฎี หลักการ หรื อแนวคิด

no
1. โครงงานประเภทสารวจ รวบรวมข้ อมูล เป็ นกิจกรรมการศึกษาและรวบรวมข้อมูล จากธรรมชาติ
และสิ่ งแวดล้อมต่าง ๆ มีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาหาความรู ้ที่มีอยูใ่ นธรรมชาติและสิ่ งแวดล้อม
an
โดยวิธีสารวจและรวบรวมข้อมูล แล้วนามาจัดกระทาและนาเสนอในรู ปแบบใหม่ เพื่อให้เห็น
ลักษณะความสัมพันธ์ในเรื่ องที่ตอ้ งการจะศึกษาได้ชดั เจนยิง่ ขึ้น อาจทาได้หลายลักษณะ
เช่น การเก็บรวบรวมข้อมูล การเก็บตัวอย่างวัสดุมาวิเคราะห์ในห้องทดลอง การจาลองธรรมชาติ
ob

เพื่อสังเกตและศึกษารวบรวมข้อมูล

2. โครงงานประเภททดลอง เป็ นการศึกษาหาคาตอบของปัญหาใดปั ญหาหนึ่ง โดยการออกแบบ

ro

ทดลอง และดาเนินการทดลองเพื่อหาคาตอบ ของปั ญหาที่ตอ้ งการทราบ มีข้ นั ตอนการดาเนินงาน

ประกอบด้วย การกาหนดปั ญหา การตั้งสมมุติฐาน การออกแบบการทดลอง ซึ่ งอาจต้อง
.k

มีการควบคุมตัวแปรต่าง ๆ ที่อาจมีผลต่อตัวแปรที่ศึกษา และการสรุ ปผลการทดลอง โครงงาน

ประเภทการทดลองนี้ อาจแบ่งย่อยลงได้อีก ตามสาขาต่าง ๆ เช่น ประเภทแก้ปัญหาสิ่ งแวดล้อม
w

ประเภทการเกษตร ประเภทเคมี ประเภทฟิ สิ กส์ ประเภทชีววิทยา ฯลฯ

ww

3. โครงงานประเภทพัฒนาหรื อประดิษฐ์ โครงงานประเภทนี้อาจเป็ นการพัฒนา หรื อการประดิษฐ์

เครื่ องมือเครื่ องใช้ หรื ออุปกรณ์ต่าง ๆ ให้ใช้งานได้ตามวัตถุประสงค์ โดยอาศัยความรู ้หรื อหลักการ
ทางวิทยาศาสตร์ มาประยุกต์ใช้ อาจเป็ นการประดิษฐ์สิ่งใหม่ ๆ ที่ยงั ไม่เคยมีมาก่อน หรื อปรับปรุ ง
ของเดิมให้ใช้งานได้ดียงิ่ ขึ้น รวมทั้งอาจเป็ นการเสนอหรื อสร้างแบบจาลองทางความคิด
เพื่อแก้ปัญหาใดปั ญหาหนึ่ง
 12

4. โครงงานประเภททฤษฎี หลักการ หรือแนวคิด เป็ นโครงงานที่เสนอแนวคิดใหม่ ๆ ในการอธิ บาย

เรื่ องใดเรื่ องหนึ่งอย่างมีเหตุผล โดยใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์ หรื อทฤษฎีสนับสนุน หรื อหากเป็ น
การอธิ บายปรากฏการณ์เก่าในแนวใหม่ อาจเสนอในรู ปของคาอธิ บายสู ตรหรื อสมการ โดยมีขอ้ มูล

om
อื่นหรื อทฤษฎีอื่นสนับสนุน โครงงานประเภทนี้ผทู ้ าต้องมีพ้นื ฐานความรู ้ทางวิทยาศาสตร์
เป็ นอย่างดี จะต้องศึกษาค้นคว้าเรื่ องราววิทยาศาสตร์ ที่เกี่ยวข้องมาก จึงจะสร้างคาอธิ บาย
หรื อทฤษฎีได้
ตัวอย่ างโครงงานประเภทต่ างๆ

c
ประเภทของโครงงาน ชื่อโครงงาน

k.
โครงงานประเภทสารวจ รวบรวมข้อมูล - การสารวจสัตว์ในท้องถิ่น
- การสารวจพืชสมุนไพรในท้องถิ่น

no - การศึกษามลพิษของสิ่ งแวดล้อม
- การศึกษาการเจริ ญเติบโตของตัวอ่อนของผึ้ง
an
โครงงานประเภททดลอง - ขิงชะลอการบูด
- เซลล์ไฟฟ้ าพลังดิน
ob

- การเจริ ญเติบโตของพืชในสนามแม่เหล็ก
- การทดลองใช้ผกั ตบชวาในการกาจัดน้ าเสี ย
ro

โครงงานประเภทพัฒนาหรื อประดิษฐ์ - การปลูกพืชโดยไม่ใช้ดิน

- เทคนิคการปลูกพืชสมุนไพร
.k

- เครื่ องเตือนอัคคีภยั ระบบความดัน

- กลจักรพลังงานแสง
w

โครงงานประเภททฤษฎี หลักการ หรื อแนวคิด - การศึกษาค้นคว้าตารายาแผนโบราณ

ww

- การพิสูจน์ความจริ งของทฤษฎีอะตอม
- การผลิตก๊าซชีวภาพจากมูลสัตว์
- การผลิตแท่งเชื้อเพลิงสี เขียว
 13

กิจกรรมที่ 3

c om
ปฏิบตั ิกจิ กรรม

k.
ตามบัตรกิจกรรม

no
an
ob
ro
.k
w
ww

บัตรกิจกรรมที่ 1
เรื่อง
ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์
กลุ่มที.่ ...... ระดับชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 คะแนนเต็ม 5 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ .........คะแนน
จุดประสงค์ ของกิจกรรม
บอกความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ได้
คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนแต่ละกลุ่มช่วยกันค้นคว้าความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์
..................................................................
an
..................................................................
..................................................................
ob
..................................................................
..................................................................
..................................................................
ro
..................................................................
.......
.k
w
ww
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
.......
14
om
c
k.
no
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
.......
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
.......
 15

บัตรกิจกรรมที่ 2
เรื่อง
คุณค่ าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์

om
กลุ่มที.่ ...... ระดับชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 คะแนนเต็ม 5 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ .........คะแนน

c
จุดประสงค์ ของกิจกรรม

k.
บอกคุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์ ได้

no
คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนแต่ละกลุ่มช่วยกันอภิปรายเกี่ยวกับคุณค่าและความสาคัญของโครงงาน
วิทยาศาสตร์ แล้วเขียนสรุ ปลงในแผนผังความคิดที่กาหนดให้
an
…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
ob

…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
ro
.k

คุณค่า
และความสาคัญ
w

ของโครงงาน
ww

…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
…………………………… ……………………………
 16

บัตรกิจกรรมที่ 3
เรื่อง
ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์

om
กลุ่มที.่ ...... ระดับชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 คะแนนเต็ม 5 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ .........คะแนน

c
จุดประสงค์ ของกิจกรรม

k.
จาแนกประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ได้

no
คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนแต่ละกลุ่มช่วยกันศึกษาค้นคว้าในเรื่ องต่างๆ ดังต่อไปนี้

1. โครงงานวิทยาศาสตร์ แบ่งออกได้เป็ นกี่ประเภท ประเภทใดบ้าง

an
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
ob

2. ให้ยกตัวอย่างชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆ มาประเภทละ 2 ชื่อ

โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภท........................................................................................
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
ro

ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภท........................................................................................
.k

ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
w

โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภท........................................................................................
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
ww

ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภท........................................................................................
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
 17

บัตรกิจกรรมที่ 4
เรื่อง
ความแตกต่ างของโครงงานวิทยาศาสตร์

om
ประเภทต่ างๆ

c
กลุ่มที.่ ...... ระดับชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 คะแนนเต็ม 5 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ .........คะแนน

k.
จุดประสงค์ ของกิจกรรม

no
บอกความแตกต่างของโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆได้

คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนแต่ละกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์โครงงานที่กาหนดให้เป็ นโครงงานวิทยาศาสตร์

ประเภทใด โดยให้นกั เรี ยนเขียนเครื่ องหมาย ลงในช่องประเภทโครงงานวิทยาศาสตร์
an
ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์
ที่ ชื่อโครงงาน
สารวจ ทดลอง ประดิษฐ์ ทฤษฎี
ob

1 ทฤษฎีโลกกลมแบน
2 การศึกษาวัสดุที่ใช้ล่อและไล่แมลงวันทอง
3 การประดิษฐ์เครื่ องห่ อผลไม้
ro

4 การเปลี่ยนเพศปลาหางนกยูงโดยใช้ไรแดง
5 การสารวจหิ นในท้องถิ่น
.k

6 โครงงานเกษตรทฤษฎีใหม่เพื่อพ่อหลวง
7 เครื่ องกลัน่ น้ าพลังงานแสงอาทิตย์
w

8 การลดปริ มาณคาร์บอนมอนอกไซด์
9 การสารวจกลุ่มเมฆบนท้องฟ้ า
ww

10 การอธิ บายทฤษฎีอวกาศแนวใหม่
11 การประดิษฐ์เครื่ องสู บน้ าพลังลม
12 เปลือกไข่ไล่มด
13 การทากระดาษจากกาบกล้วย
14 กล่องมหัศจรรย์
15 การสารวจพืชมีพิษในท้องถิ่น
 18

กิจกรรมที่ 4

c om
k.
ตอบคาถาม
no
จากบัตรคาถาม
an
ob
ro
.k
w
ww
 19

บัตรคาถาม
เรื่อง ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

om
คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง (20 คะแนน)

1. ให้นกั เรี ยนเขียนสรุ ปความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ ตามความเข้าใจของนักเรี ยน (4คะแนน)

c
...............................................................................................................................................

k.
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................

no
...............................................................................................................................................
2. ให้นกั เรี ยนเขียนอธิ บายคุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์ (4 คะแนน)
...............................................................................................................................................
an
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
ob

3. ให้นกั เรี ยนศึกษาหัวข้อโครงงานวิทยาศาสตร์ ต่อไปนี้วา่ เป็ นประเภทใด เหตุใดจึงเข้าใจเช่นนั้น

(8 คะแนน)
3.1 การอธิ บายทฤษฎีอวกาศแนวใหม่ (4 คะแนน)
ro

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
.k

...............................................................................................................................................
3.2 การสกัดสี จากพืชสมุนไพร (4 คะแนน)
w

...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
ww

...............................................................................................................................................
4. โครงงานวิทยาศาสตร์ แต่ละประเภทมีความแตกต่างกันอย่างไร (4 คะแนน)
1.1 .........................................................................................................................................
1.2 .........................................................................................................................................
1.3 .........................................................................................................................................
1.4 .........................................................................................................................................
 20

กิจกรรมที่ 5

c om
k.
no
ทดสอบหลังเรียน
an
ob
ro
.k
w
ww
 21

บัตรแบบทดสอบหลังเรียน
ชุ ดกิจกรรมการเรียนรู้ ที่ 1
เรื่อง ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรี ยนรู้ วทิ ยาศาสตร์

om
ชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 รหัสวิชา ว21102 หน่ วยการเรี ยนรู้ โครงงานวิทยาศาสตร์
คะแนนเต็ม 10 คะแนน จานวน 10 ข้ อ เวลา 10 นาที

c
คาชี้แจง ให้นกั เรี ยนเลือกคาตอบที่ถูกต้องที่สุดและทาเครื่ องหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ
1. นักเรี ยนจะได้รับประโยชน์อะไรจากการทาโครงงานมากที่สุด

k.
ก. ได้รับการยกย่องจากผูอ้ ื่น
ข. ได้ประสบการณ์จากการทดลอง

no
ค. ได้คน้ พบผลงานทางวิทยาศาสตร์ ใหม่ๆ
ง. ได้ฝึกการนาเอาทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มาใช้ในการแก้ปัญหา
an
2. ข้อใดมีความหมายตรงกับโครงงานวิทยาศาสตร์ มากที่สุด
ก. บทความ ข. รายงาน
ob

ค. งานวิจยั เล็กๆ ง. แฟ้ มสะสมผลงาน

3. โครงงานวิทยาศาสตร์ เป็ นการกระทาในข้อใด

ro

ก. เป็ นการศึกษาทดลองวิทยาศาสตร์
ข. เป็ นการกระทาเพื่อออกแบบการทดลอง
.k

ค. เป็ นการศึกษาค้นคว้าข้อเท็จจริ งจากตารา

ง. เป็ นการกระทาเพื่อแก้ปัญหาหรื อข้อสงสัย
w

4. โครงงานวิทยาศาสตร์ แบ่งออกเป็ นกี่ประเภท

ww

ก. 5 ประเภท ข. 4 ประเภท
ค. 3 ประเภท ง. 2 ประเภท

5. โครงงานประเภทใดที่เกี่ยวข้องกับความคิดสร้างสรรค์มากที่สุด
ก. ประเภทสารวจ ข. ประเภททดลอง
ค. ประเภททฤษฎี ง. ประเภทสิ่ งประดิษฐ์
 22

6. คุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์ ที่มีความเด่นชัดที่สุดคือข้อใด
ก. การพัฒนากระบวนการคิด
ข. การนาความรู้ไปใช้ประโยชน์

om
ค. การใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
ง. การส่ งเสริ มความรู ้ ความสามารถ

7. สิ่ งใดมีความเกี่ยวข้องกับการทาโครงงานวิทยาศาสตร์มากที่สุด

c
ก. การพัฒนาผลงานเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์

k.
ข. การแก้ปัญหาเรื่ องใดเรื่ องหนึ่งที่เป็ นปั ญหา
ค. การศึกษาเรื่ องราวต่างๆที่เกี่ยวกับวิทยาศาสตร์

no
ง. การปฏิบตั ิกิจกรรมทดลองในห้องวิทยาศาสตร์

8. การกาหนดตัวแปรที่มีความเด่นชัด เป็ นลักษณะของโครงงานประเภทใด

an
ก. ทฤษฎี-สิ่ งประดิษฐ์ ข. สิ่ งประดิษฐ์-ทดลอง
ค. ทฤษฎี-สารวจรวบรวม ง. สารวจรวบรวม-ทดลอง
ob

9. ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ ตรงกับข้อใด
ก. การทดลองที่มีการบันทึกข้อมูล
ro

ข. การสร้างเค้าโครงเพื่อทาการทดลอง
ค. การทาบทปฏิบตั ิการทางวิทยาศาสตร์
ง. การทากิจกรรมวิทยาศาสตร์ โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์
.k

10. โครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่ อง “การศึกษาวงจรชีวติ ของผึ้ง” เป็ นโครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทใด

w

ก. ประเภทสารวจ ข. ประเภททฤษฎี
ค. ประเภททดลอง ง. ประเภทสิ่ งประดิษฐ์
ww
 23

กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรียน
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ที่ 1
เรื่อง ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

om
ชื่อ – สกุล........................................................ชั้น......................เลขที่........................

c
k.
ตัวเลือก
ข้ อที่

no
ก ข ค ง
1
2
an
3
4
5
ob

6
7
8
ro

9
10
.k
w
ww

คะแนนเต็ม 10 คะแนน

คะแนนที่ได้.................คะแนน
 24

บรรณานุกรม
กระทรวงศึกษาธิการ. (2544). โครงงานวิทยาศาสตร์ . กรุ งเทพมหานคร :

om
โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว
กรมวิชาการ. (2545). คู่มือการจัดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรี ยนรู้ วทิ ยาศาสตร์ . กรุ งเทพมหานคร :
โรงพิมพ์องค์การรับส่ งสิ นค้าและพัสดุภณั ฑ์.
. ศูนย์พฒั นาหลักสู ตร. (2544). เอกสารชุ ดเทคนิคการจัดกระบวนการเรียนรู้ ทผี่ ้ เู รียน

c
สาคัญทีส่ ุ ด “โครงงาน”. กรุ งเทพมหานคร : กรมวิชาการ.

k.
ชาตรี เกิดธรรม. (2547). 272 แนวคิดโครงงานวิทยาศาสตร์ . กรุ งเทพมหานคร :
โรงพิมพ์เบ็นพับลิชชิง.

no
. (2547). เทคนิคการสอนแบบโครงงาน. กรุ งเทพมหานคร : โรงพิมพ์ชมรมเด็ก.
ถวัลย์ มาศจรัส และ มณี เรื องขา. (2549). แนวการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน (project)
เพือ่ พัฒนาการเรี ยนรู้ ผ้ เู รียน. กรุ งเทพมหานคร : ธารอักษร.
an
ประดิษฐ์ เหล่าเนตร์ . (2542). เทคนิคการสอนและการทาโครงงานวิทยาศาสตร์ ระดับประถมศึกษา
และมัธยมศึกษา. กรุ งเทพมหานคร : โรงพิมพ์เซ็นเตอร์ ดีสคัฟเวอรี .
พิมพันธ์ เดชะคุปต์, พเยาว์ ยินดีสุข และ ราเชน มีศรี . (2548). การสอนคิดด้ วยโครงงาน.
ob

กรุ งเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ภิญญดา อยูส่ าราญ. (2548). โครงงานวิทยาศาสตร์ . กรุ งเทพมหานคร : ศูนย์ส่งเสริ มอาชีวะ.
ro

ยุทธ ไกยวรรณ์. (2544). เทคนิคการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาโครงงานระดับมัธยมศึกษา.

กรุ งเทพมหานคร : พัฒนาคุณภาพวิชาการ.
วิมลศรี สุ วรรณรัตน์ และ มาฆะ ทิพย์ศรี . (2544). โครงงานวิทยาศาสตร์ . กรุ งเทพมหานคร :
.k

พัฒนาคุณภาพวิชาการ.
สถาบันส่ งเสริ มการสอนวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี. (2536). แบบฝึ กกิจกรรมวิชาวิทยาศาสตร์
w

ว 017 โครงงานวิทยาศาสตร์ กบั คุณภาพชี วติ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้ น. กรุ งเทพมหานคร :

ww

โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2551). หลักสู ตรแกนกลางการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน
พุทธศักราช 2551. กรุ งเทพมหานคร : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่ งประเทศไทย.
สุ วทิ ย์ มูลคา และ อรทัย มูลคา. (2550). 20วิธีจัดการเรียนรู้ เพือ่ พัฒนาคุณธรรมจริ ยธรรมค่ านิยม
การเรี ยนรู้ โดยการแสวงหาความรู้ ด้วยตนเอง. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุ งเทพมหานคร :
โรงพิมพ์ภาพพิมพ์.
ww
w.k
ro
ob
an
ภาคผนวก
no
k.
c
25

om
 26

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ที่ 1

om
เรื่อง ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

c
k.
ข้ อที่ เฉลย

no
1 ค
2 ง
3 ข
an
4 ก
5 ง
6 ค
ob

7 ข
8 ก
9 ข
ro

10 ง
.k
w
ww
 27

แนวการบันทึกผลบัตรกิจกรรมที่ 1
เรื่อง

om
ความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์

c
กลุ่มที.่ ...... ระดับชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 คะแนนเต็ม 5 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ .........คะแนน

k.
จุดประสงค์ ของกิจกรรม
บอกความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ได้

..................................................................
no
คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนแต่ละกลุ่มช่วยกันค้นคว้าความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์
งานวิจยั ระดับนักเรี ยน โดยใช้วธิ ีการ กิจกรรมที่เน้นกระบวนการ โดยผูเ้ รี ยน
..................................................................
an
ทางวิทยาศาสตร์เป็ นแนวทาง
.................................................................. เป็ นผูค้ ิดค้น วางแผนลงมือปฏิบตั ิ
..................................................................
ในการศึกษาและแก้ปัญหาในการศึกษา
.................................................................. ตามแผนที่วางไว้ อาศัยเครื่ องมือ
..................................................................
เรื่ องราวทางวิทยาศาสตร์ที่นกั เรี ยน
.................................................................. เครื่ องจักร และวัสดุอุปกรณ์
ob

..................................................................
สนใจ แล้วนามาประมวลผล
.................................................................. ในการปฏิบตั ิเพื่อให้โครงงานสาเร็ จได้
..................................................................
จนได้ขอ้ สรุ ปออกมาเป็ นผลงาน
.................................................................. ด้วยตนเอง ภายใต้คาแนะนา
..................................................................
ro

ที่มีความสมบูรณ์ในตัวเอง
.................................................................. ของผูเ้ ชี่ยวชาญ
..................................................................
....... .......
w.k

การจัดการเรี ยนรู้แบบหนึ่งที่ทาให้ การศึกษาเพื่อค้นพบข้อความรู ้ใหม่

ww

..................................................................
ผูเ้ รี ยนได้เรี ยนรู้ดว้ ยตนเอง ได้ปฏิบตั ิจริ ง
..................................................................
ในลักษณะของการศึกษา สารวจ ค้นคว้า
..................................................................
ทดลอง ประดิษฐ์คิดค้นด้วยตนเอง
..................................................................
โดยมีครู เป็ นผูก้ ระตุน้ แนะนา
..................................................................
และให้คาปรึ กษาอย่างใกล้ชิด
..................................................................
..................................................................
.......
..................................................................
สิ่ งประดิษฐ์ใหม่ๆ ด้วยตัวนักเรี ยนเอง
..................................................................
โดยใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์
..................................................................
แล้วเสนอผลการศึกษาในแบบการเขียน
..................................................................
โครงงาน โดยมีครู อาจารย์
..................................................................
และผูเ้ ชี่ยวชาญเป็ นผูใ้ ห้คาปรึ กษา
..................................................................
..................................................................
.......
 28

แนวการบันทึกผลบัตรกิจกรรมที่ 2
เรื่อง
คุณค่ าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์

om
กลุ่มที.่ ...... ระดับชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 คะแนนเต็ม 5 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ .........คะแนน

c
จุดประสงค์ ของกิจกรรม

k.
บอกคุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์ ได้

no
คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนแต่ละกลุ่มช่วยกันอภิปรายเกี่ยวกับคุณค่าและความสาคัญของโครงงาน
วิทยาศาสตร์ แล้วเขียนสรุ ปลงในแผนผังความคิดที่กาหนดให้
an
-……………………………
มีความสานึก และรับผิดชอบ -……………………………
มีโอกาสศึกษาค้นคว้า เรื่ อง
ในการศึ กษาหาความรู้ดว้ ย
…………………………… ที……………………………
่ตนเองสนใจได้อย่างลึกซึ้ ง
ตนเอง
…………………………… -……………………………
ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
ob

-……………………………
มีโอกาสได้แสดง -……………………………
มีความคิดริ เริ่ ม สร้างสรรค์
ความสามารถและศั
…………………………… กยภาพ สร้างชื่อเสี ยงให้กบั ตนเอง
-……………………………
ของตนเอง
…………………………… และส่ วนรวม
……………………………
ro
.k

คุณค่า
และความสาคัญ
w

ของโครงงาน
ww

- อาจจะได้เป็ นนักวิทยาศาสตร์
…………………………… - สร้างความสัมพันธ์ระหว่าง
……………………………
รุ่ นใหม่ และได้มาช่วยกัน
…………………………… โรงเรี ยนกับชุมชนให้มีความรู ้
……………………………
พัฒนาประเทศในอนาคต
…………………………… ความเข้าใจที่ดียงิ่ ขึ้น
……………………………
- สร้างความสัมพันธ์อนั ดี
…………………………… - กระตุน้ ชุมชนให้มีความสนใจ
……………………………
ระหว่างครู กบั นักเรี ยนให้มี
…………………………… ด้านวิทยาศาสตร์
……………………………
โอกาสทางานร่ วมกัน
…………………………… และเทคโนโลยีมากขึ้น
……………………………
 29

แนวการบันทึกผลบัตรกิจกรรมที่ 3
เรื่อง
ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์

om
กลุ่มที.่ ...... ระดับชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 คะแนนเต็ม 5 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ .........คะแนน

c
จุดประสงค์ ของกิจกรรม

k.
จาแนกประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ได้

no
คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนแต่ละกลุ่มช่วยกันศึกษาค้นคว้าในเรื่ องต่างๆ ดังต่อไปนี้

1. โครงงานวิทยาศาสตร์ แบ่งออกได้เป็ นกี่ประเภท ประเภทใดบ้าง

an
4 ประเภท
........................................................................................................................................
1. โครงงานประเภทสารวจ รวบรวมข้อมูล 2. โครงงานประเภทการทดลอง
........................................................................................................................................
3. โครงงานประเภทพัฒนาหรื อประดิษฐ์ 4. โครงงานประเภททฤษฎี
........................................................................................................................................
ob

2. ให้ยกตัวอย่างชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆ มาประเภทละ 2 ชื่อ

สารวจ รวบรวมข้อมูล
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภท........................................................................................
ต่างกันไหมลายนิ้วมือ
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
ro

การสารวจชนิดของเปลือกหอย
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
การทดลอง
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภท........................................................................................
.k

การใช้มูลวัวสดป้ องกันวัชพืช
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
การฟักไข่ให้ได้ผลดีในฤดูร้อน
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
w

พัฒนาหรื อประดิษฐ์
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภท........................................................................................
เครื่ องมือหาปริ มาณออกซิ เจนในน้ า
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
ww

ตูอ้ บพลังงานแสงอาทิตย์
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
ทฤษฎี
โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภท........................................................................................
ทฤษฎีโลกกลมโลกแบน
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
การอธิ บายทฤษฎีอวกาศแนวใหม่
ชื่อโครงงานวิทยาศาสตร์..........................................................................................
 30

แนวการบันทึกผลบัตรกิจกรรมที่ 4
เรื่อง
ความแตกต่ างของโครงงานวิทยาศาสตร์

om
ประเภทต่ างๆ

c
กลุ่มที.่ ...... ระดับชั้ นมัธยมศึกษาปี ที่ 1 คะแนนเต็ม 5 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ .........คะแนน

k.
จุดประสงค์ ของกิจกรรม

no
บอกความแตกต่างของโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทต่างๆได้

คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนแต่ละกลุ่มช่วยกันวิเคราะห์โครงงานที่กาหนดให้เป็ นโครงงานวิทยาศาสตร์

ประเภทใด โดยให้นกั เรี ยนเขียนเครื่ องหมาย ลงในช่องประเภทโครงงานวิทยาศาสตร์
an
ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์
ที่ ชื่อโครงงาน
สารวจ ทดลอง ประดิษฐ์ ทฤษฎี
ob

1 ทฤษฎีโลกกลมแบน 
2 การศึกษาวัสดุที่ใช้ล่อและไล่แมลงวันทอง 
3 การประดิษฐ์เครื่ องห่ อผลไม้ 
ro

4 การเปลี่ยนเพศปลาหางนกยูงโดยใช้ไรแดง 
5 การสารวจหิ นในท้องถิ่น 
.k

6 โครงงานเกษตรทฤษฎีใหม่เพื่อพ่อหลวง 
7 เครื่ องกลัน่ น้ าพลังงานแสงอาทิตย์ 
w

8 การลดปริ มาณคาร์บอนมอนอกไซด์ 
9 การสารวจกลุ่มเมฆบนท้องฟ้ า 
ww

10 การอธิ บายทฤษฎีอวกาศแนวใหม่ 
11 การประดิษฐ์เครื่ องสู บน้ าพลังลม 
12 เปลือกไข่ไล่มด 
13 การทากระดาษจากกาบกล้วย 
14 กล่องมหัศจรรย์ 
15 การสารวจพืชมีพิษในท้องถิ่น 
 31

เฉลยบัตรคาถาม
เรื่อง ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

om
คาสั่ ง ให้นกั เรี ยนตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง (20 คะแนน)

1. ให้นกั เรี ยนเขียนสรุ ปความหมายของโครงงานวิทยาศาสตร์ ตามความเข้าใจของนักเรี ยน (4คะแนน)

c
การจัดกิจกรรมการเรี ยนรู ้แบบหนึ่งที่ทาให้ผเู ้ รี ยนได้เรี ยนรู ้ดว้ ยตนเอง ศึกษาด้วยตนเอง
...............................................................................................................................................
ในสิ่ งที่สนใจ ได้ปฏิบตั ิจริ งในลักษณะของการศึกษา สารวจ ค้นคว้า ทดลอง ประดิษฐ์

k.
...............................................................................................................................................
คิดค้น โดยมีครู เป็ นผูก้ ระตุน้ แนะนาและให้คาปรึ กษาอย่างใกล้ชิด
...............................................................................................................................................

no
...............................................................................................................................................
2. ให้นกั เรี ยนเขียนอธิ บายคุณค่าและความสาคัญของโครงงานวิทยาศาสตร์ (4 คะแนน)
ทาให้มีจิตสานึกรับผิดชอบในการหาความรู้ พัฒนาศักยภาพของตนเอง ได้ศึกษาค้นคว้า
...............................................................................................................................................
an
เรี ยนรู ้ในเรื่ องที่ตนเองสนใจอย่างลึกซึ้ ง ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ มีความคิดริ เริ่ ม
...............................................................................................................................................
สร้างสรรค์ สร้างชื่ อเสี ยงให้กบั ตนเองและส่ วนรวม สร้างความสัมพันธ์อนั ดีระหว่างครู
...............................................................................................................................................
กับนักเรี ยน และชุมชน ช่วยกระตุน้ ให้ชุมชนสนใจวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี
...............................................................................................................................................
ob

3. ให้นกั เรี ยนศึกษาหัวข้อโครงงานวิทยาศาสตร์ ต่อไปนี้วา่ เป็ นประเภทใด เหตุใดจึงเข้าใจเช่นนั้น

(8 คะแนน)
3.1 การอธิ บายทฤษฎีอวกาศแนวใหม่ (4 คะแนน)
ro

ประเภททฤษฎี เพราะเป็ นการอธิ บายเกี่ยวกับทฤษฎีอวกาศซึ่ งเป็ นแนวคิดใหม่ๆ โดยมี

...............................................................................................................................................
หลักการทางวิทยาศาสตร์ ซึ่ งมีทฤษฎีเดิมเกี่ยวกับเรื่ องอวกาศรองรับ เป็ นการขยายทฤษฎี
...............................................................................................................................................
.k

เดิมจากการศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติม
...............................................................................................................................................
3.2 การสกัดสี จากพืชสมุนไพร (4 คะแนน)
w

ประเภททดลอง เพราะจะต้องมีการกาหนดปั ญหา การตั้งสมมติฐาน ออกแบบการทดลอง

...............................................................................................................................................
ดาเนินการทดลอง การรวบรวมข้อมูล การแปลผล การสรุ ปผล เพื่อให้ทราบข้อสงสัย
...............................................................................................................................................
ww

หรื อปั ญหาเกี่ยวกับการสกัดสี จากสมุนไพร

...............................................................................................................................................
4. โครงงานวิทยาศาสตร์ แต่ละประเภทมีความแตกต่างกันอย่างไร(4 คะแนน)
1.1 ประเภทส ารวจ เป็ นการศึกษารวบรวมปั ญหาจากธรรมชาติ จะไม่มีการกาหนดตัวแปร
.........................................................................................................................................
1.2 ประเภททดลอง มีการดาเนินการทดลองเพื่อแก้ปัญหา ซึ่ งจะต้องมีการกาหนดตัวแปร
.........................................................................................................................................
1.3 ประเภทพั ฒนา หรื อประดิษฐ์ มีการพัฒนา ประดิษฐ์ สร้างอุปกรณ์ เครื่ องมือใช้สอย
.........................................................................................................................................
1.4 ประเภททฤษฎี เป็ นการอธิ บายทฤษฎี คาอธิ บาย แนวคิดที่มีแหล่งอ้างอิงที่เชื่อถือได้
.........................................................................................................................................
 32

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ที่ 1

om
เรื่อง ความรู้ เบือ้ งต้ นเกีย่ วกับโครงงานวิทยาศาสตร์

c
k.
ข้ อที่ เฉลย

no
1 ง
2 ค
3 ง
an
4 ข
5 ค
6 ก
ob

7 ข
8 ข
9 ง
ro

10 ก
.k
w
ww