Professional Documents
Culture Documents
LOPEZ LOYOLA
HUTI (SHUTI) YACHAY MARKA
P1. Kay qillqashqata ñawinchay (ñawintsay). Niykur tapukuykunata yaskiy (kutichiy) (8 puntos).
Kanan watakunachawqa, caballito de totora nishqankuna unay-unay uchuk canoa nirankunanawmi, ututupa
tullunkunawan, raprankunawan rurashqa, Kaykunaqa kayan Huanchacochaw, Trujillo markachawmi. Mochica
runakuna kawayashqan watakunapitami iñishiyan. Kanan watakunapis chaynawllami (tsaynawllami) rurakan.
Caballito de Totoraqa watan watan imaykapaqmi kaq. Ichaqa (itsaqa) challwakunata charinapaqmi (tsarinapaqmi)
ashwan kaq. Kanan watakuna, wakin runakuna mamaquchachawmi caballito de totorawanqa pukllayan,
wakinkuna kaykunawan purikachayanpis mamaquchachaw. Caballito de Totorakunaqa shuytulla, llañullami
kayan. Kaykuna llasaq imakunatapis apayanmanmi. Ichaqa (itsaqa) huk runallapaqmi rurashqa kaykan. Kay
caballito de totorataqa huy shuqushpita rurashqa kumanawanmi purichiyan.
Challwaq runa balsanta apariyta mana atiptirqa, manashi mamaquchaman yaykunmantsu. Yaykurqa, manashi
balsanta purichiyta atinmantsu. Chay (tsay) canoakunata purichiyqa (puritsiyqa) ahashi. Kaypaqqa
rikranchikchawshi (rikrantsichawshi) allí kallpayuq kananchik shuqush kumanata charinapaq (tsarinapaq).
Niykur allí charakuq (tsarakuq) kananchikpis (kanantsikpis) mana yakuman ishkinapaq. Huanchacochawqa watan
watanmi yaku pukllaykuna rurakan. Kaychaw caballito de totorakunawan pukllayan. Kay yaku pukllakunamanqa
llapan patsapitami aywayan. Caballito de totorakunapita achka (atska) yahcaq runakunapis aywayanmi.
Tapukuykunata ñawinchay (ñawintsay), niykur allikaq yaskiypa (kutichiypa) ruyrunta llimpiy (2 ptos c/u).
1.1. Unay, ¿imapaqtaq caballito de totora kaq? 1.2. ¿Imatataq ruranman challwa chariq (tsariq) runa
manaraq mamaquchaman yaykur?
0 Yukuchaw purikachanapaq. 0 Balsanta apariyta atinman.
1 Mamaquchachaw pukllanapaq. 1 Kumanayuq kanman.
2 Challwakunata charinapaq (tsarinapaq) 2 Puntata pukllanman.
3 Wasikunata alichanapaq. 3 Huk caballito de totorata ruranman.
1.3. Imanirtaq niyan caballito de totorakuna unay 1.4. ¿Imapitataq qillqashqa riman?
canoakunami nishpa?
0 Kanan watakuna llapankuna challwata chariyaanappaq, 0 Caballito de totorapa rayminpita Trujillochaw
pukllayananpaq iñishiyaptinmi. rurakaqpita.
1 Huanchaco runakunata apaq canoakuna kayaptinmi. 1 Caballito de totora imanaw kashqanpita, niykur imapaq
iñishikashqanpita.
2 Nortechaw unay markakuna iñishiyashqan kaptin. 2 Huanchacochaw caballito de totora pukllakunapita.
3 Norte mamaquchachaw pukllakunata chaykunawan 3 Kanan watakuna caballito de totora aha ruray
rurayaptinmi. kashqanpita.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
P2. Qillqay (puntaje total 12 puntos) Shumaq yarpachakushpa qillqay.
UNESCO kay 2019 wata Año internacional de las Lenguas Originarias katsun nishqa. Chayta (tsayta) yaachisqa llapan
patsa unay markakuna kaqkuna riqiyaananpaq. Niykur shimikunatapis riqiyaananpaq. Kay unay shimikuna allaapa alli
kashqanpitapis rimaqninkuna yachakuyaanapaq, yachaykunata hukkunata yachachiyyaananpaq (yachatsiyananpaq).
Imayka laaya markakunachawmi kay shimikuna rimakan, ichaqa (itsaqa) achka (atska) shimikunatami wallka
runakunalla rimayan. Kay unay shimikunata kanan watakuna illakaayan mañana wakin taytamamakuna wamrakuna
yachachiyaptin (yachatsiyaptin) wapta shimikunallatana wamrakuna yachakuyaptin. ¿Alliku manaku Unesco nishqan?
Yarpashqaykita washay.
______________________________________________________________________________________
Allim UNESCO kay lenguas originarias nishqan llapan markaakunachu rimapakuq chayta
kanakama rimashwan, kay rimaninchi watan, watan ushyakaypa aywaykan llapan
markakunachu wanrakunaqa mananam rimapakunnachu.
_____________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
Recomendaciones:
Escribe con letras grandes y claras.