Gabay na Aralin para sa Ang text ay isa sa mga pinakamadalas amitin sa

pakikipagkumikasyon sapagkat kumpara sa tawag ay mas

Ikalawang Markahan mura ito. Pagpapadala at pagtanggap ng SMS.
Sa pagbuo ng mensahe sa text, madalas binabago o
pinapaikli ang baybay ng mga salita para mas madali o mas
ARALIN 1:Sitwasyong Pangwika mabilis itong mabuo, ito ay tinatawag na daglat. Hal. OTW,
⮚ Telebisyon SML, JWU,FFTB.
Itinuturing na pinakamakapangyarihang mass media Sa text ay gumagamit din ng code switching kung
sa kasalukuyan dahil sa dami ng mamamayang naaabot nito. saan may pagpapalitan ang wikang Ingles at Filipino.
Mula balita, talk show, cartoons/anime, at mga teleserye ay Halimbawa nito, ay “Where na u?D2 na me.”
wikang Filipino at iba’t ibang barayti nito. Filipino at iba’t ibang barayti nito ang
⮚ Radyo nangungunang wika sa text.
Walang larawan, video, o makikitang mukha sa radyo ⮚ Kalakalan
tanging tinig lamang ang maririnig mo. Wikang Filipino ang kadalasang ginagamit sa
Ang radyo ay binubuo ng AM(Amplitude Modulation) mga maliliit na korporasyon at sa mga simpleng uri ng
kung saan mga seryosong usaping ang maririnig dito tulad ng kalakalan ngunit sa malalaking korporasyon ay Wikang
DZMM samantalang ang FM(Frequency Modulation) ay ang Ingles lalo’t higit ito ay kadalasang pagmamay-ari ng mga
nagbibigay libang sa mga tagapakinig tuland ng MOR, YES dayuhan.Wikang Ingles din ang ginamit sa pagsulat ng
FM at iba pa. dokumneto tulad ng memo, at kontrata.
Filipino at iba’t ibang barayti nito ang nangungunang
wika sa radyo ngunit gumamit ng wikang Rehiyonal para sa ⮚ Pamahalaan
mga lalawigan. Sa bisa ng Atas Tagapagpaganap Blg. 335, serye
ng 1988. Naging mas malawak ang paggamit ng wikang
⮚ Dyaryo
Filipino sa iba’t ibang antas at sangay ng pamahalaan.
Ang dyaryo ay isang uri ng printed media kung saan
Maaring gamitin ang wikang Filipino sa
inilalahad ang mga detalye sa paraang pasulat.
pakikipagtalastasan sa loob ng pamahalaan at pagsulat
May dalawang uri ng dyaryo ang Tabloid at
ng anumang dokumentong may kinalaman sa paaralan
Broadsheet. Wikang Ingles ang ginagamit sa broadsheet at
mas pormal ang gamit ng mga salita (Philippine Star, Manila ⮚ Edukasyon-
Bulletin, at Daily Inquirer) at wikang Filipino naman sa Tabloid Sa mababang paaralan ay unang wika ang gamit
maliban sa People’s Journal at Tempo (Bulgar, Ngayon atbp.) bilang wikang panturo at bilang hiwalay na asignatura
Ang dyarryo ay nagtataglay ng malalaki at dahil sa pagpapatupad ng Mother Tongue
nagsusumigaw na headline na naglalayong makaakit kaagad Based-Multilingual Education . Sa mas mataas na antas
ng mambabasa. ay nananatiling bilingguwal kung saan ginagamit ang
Filipino at Ingles ang umiiral na wika sa dyaryo ngunit wikang Ingles at Filipino bilang wikang panturo.
dahil mas pangmasa ang tabloid ay nagunguna pa rin ang ⮚ Kulturang Popular
Filipino at iba’t ibang barayti nito. Ginagamit ang wika sa masining na
⮚ Pelikula pamamaraan.
Bagaman mas maraming ipinalalabas na banyagang ● Pick- up Lines- Ito ay makabagong bugtong kung saan
pelikula sa ating bansa taon-taon ay pinipilahan pa rin na man tatanungin ang isa tapos saka sasagot ng bakit at saka
ang mga lokal na pelikula. Gumagamit ng wikang Filipino ang na ilalahad ang kanyang banat. Sinasabing nagmula ito
mga lokal na pelikula na mainit ding tinatangkilik ng sa boladas ng mga binatang nanliligaw na nagnanais
manonood. Wikang Ingles naman ang kadalasang ginagamit mapansin, magpakilig at magpangiti sa dalagang
sa mga pamagat ng mga pelikulang ito, halimbawa nito ay, nililigawan ngunit kalaunan ito ay hindi na lang
“BARCELONA: A LOVE UNTOLD, Buybust atbp. ” nagpapakilig, maaari naring korni at pang-asar. Mas lalo
Filipino at iba’t ibang barayti nito ang nangungunang pa itong sumikat dahil sa “Bubble Gang at aklat na
wika sa pelikula. “Walang Forever”
Halimbawa:
⮚ Social Media at Internet
“Tae ka ba? Hindi ko kasi kayang tiisin ka.”
Ang Social media ay itinuturing na biyaya sapagkat
“ Keyboard ka ba? Type kasi kita.”
mas napadadali ang pakikipagkumunikasyon ng mga tao.
Makikita ang larawan, may video at maririnig ang boses.
Hugot Lines- Tawag sa mga linya ng pag-ibig na
●
Facebook, twitter, Instagram at Skype ang ilan sa mga
nakakikilig, nakatutuwa, cute, cheesy, masakit o minsa’y
halimbawa nito.
nakaiinis. Maari din itong tawaging love lines.
Filipino at iba’t ibang barayti nito ang nangungunang
Nagsimula ito dahil sa mga pelikulang may mga
wika rito.
linyahang tumatagos sa puso.
Bagaman sa internet ay kadalasang wikang Ingles
Halimbawa:
ang mga impormasyon ay mayroon pa rin namang mga
“oh yes kaibigan mo lang ako, kaibigan mo lang ako…
impormasyong nasa wikang Filipino.
And I’m so stupid to make the biggest mistake of falling
⮚ Text inlove with my best friend.”
“Baka ka tayo iniiwan ng taong mahal natin kasi baka
mayroon darating na mas okay, na mas mamahalin
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
 tayo. ‘Yong hindi tayo sasaktan at paaasahin,’Yong
nag-iisang taong magtatama ng mali sa buhay natin.”
● Flip top- Pagtatalong oral na isinasagawa nang pa-rap.
Walang espisipikong paksang pinagtatalunan, at
kadalasang hindi pormal na wika ang ginagamit.
ARALIN 3: Kakayahang
Sosyolingguwistiko
Ito ay isang kakayahan ng gumagamit ng wika na
nangangailangan ng pag-unawa sa konteksto ng lipunan kung
saan niya ito ginagamit.
Mga dapat isaalang-alang sa Epektibong Komunikasyon
1. SETTING- Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o
nakikipagtalastasan. Ang lugar ay malaking
impluwensya sa komunikasyon. Kung hindi ito
isasaalang-alang, maaari kang mapagkamalang bastos o
walang pinag-aralan.
Halimbawa:
Kapag tayo ay nasa loob ng simbahan hindi tayo pwedeng
magsisigaw na para tayong nasa kalsada lamang o nasa
isang kasayahan.
2. PARTICIPANT- Ang mga taong kabilang sa usapan o
taong nakikipagtalastasan. Isinasa-alang-alang din natin
an gating kausap upang pumili ng paraan kung paano siya
kauusapin. Dapat ding pabgo-bago ang paraan n gating
pakikipagtalastasan depende sa kung sino ang taong
kausap o ‘di kaya ay sinusulutann.
Halimbawa:
Maaari mong sabihing “Pare, pahiram naman ng 500
pang-chicks lang” sa iyong kaibigan, ngunit magbabago
ang paraan ng iyong pakikipag-usap kung sa iyong ama
mo ito sasabihin.
3. ENDS- Layunin o pakay ng pakikipag-usap. Dapat
bigyan ng konsiderasyon ang pakay o layunin sa
pakikipag-usap, sapagkat kailangan nating makumbinsi an
gating kausap o kakausapin. Samakatuwid, nararapat na
isaalang-alang ang layunin natin upang maiangkop natin
ang paraan n gating pakikipagtalastasan.
Halimbawa:
Kapag hihingi tayo ng pabor tulad ng pangungutang at
pagpapatulong ay gumagamit tayo ng paraang
nagpapakita ng pagpapakumbaba.
4. ACT SEQUENCE- Ang takbo ng usapan. Bigyang
pansin kung ano ang nangyayari sa pag-uusap o
matutong makiramdam. Ang isang mahusay na
komyunikeytor ay nararapat lamang na maging sensitibo
sa takbo ng usapan.
Halimbawa:
Kung hindi bibigyang pansin ang takbo ng usapan ito ay
nagsisimula sa biruan, napupunta sa asaran, hahantong
sa pikunan at nauuwi sa awayan.
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
5. KEYS-Tono ng pakikipag-usap. Nararapat ding
isaalang-alang ang sitwasyon ng usapan, kung ito ba ay
pormal at di pormal. Wala sigurong magkakagusto kung
mga salitang balbal ang gagamitin natin sa isang pormal
na okasyon.
Halimbawa:
Kapag ikaw ay nasa pormal na okasyon tulad ng isang
pagpupulong ay hindi ka magsasalita na parang ikaw na
sa isang palengke o na sa isang kalye.
6. INSTRUMENTALITIES- Tsanel o midyum na ginagamit,
pasalita o pasulat. Inaangkop natin ang midyum na
gagamitin sa kung ano ang sasabihin natin at kung saan
natin ito sasabihin.
HALIMBAWA:
Hindi mo maaaring ikuwento sa iyong kaibigan ang mga
nobelang iyong nabasa sa pamamagitan ng telegrama.
Hindi mo ring maaring gamitin ang sulat kung ikaw ay
tatawag ng bumbero dahil nasusunog ang bahay mo.
7. NORMS- Paksa ng usapan. Mahalagang alamin kung
tungkol saan ang usapan. May mga sensitibong bagay na
kung minsan ay limitado lamang an gating kaalaman. Sa
mga ganitong sitwasyon, suriin muna natin kung ang
ilalahad natin ay tama o hindi.
HALIMBAWA:
May mga paksang pambabae, may panlalaki rin. Usapang
pangmatanda at pambata.
8. GENRE- Diskursong ginamit. Nagsasalaysay,
nakikipagtalo, naglalarawan, o nagpapaliwanag. Dapat
iangkop at malaman din niya kung ano ang genre na
gagamitin. Madalas, bunga ng miskomunikasyon sa
genre, nagkakaroon ng hindi pagkakaunawaan.
HALIMBAWA:
Ina: Aba! Marunong ka nang mangatwiran ngayon ha!
Anak: Hindi naman po, inay. Nagpapaliwanag lang po.
ARALIN 4:Kakayahang Pragmatik
at Istratedyik
Kung ang isang tao ay may kakayahang pragmatik
natutukoy nito ang kahulugan ng mensaheng sinasabi at ‘di
sinasabi, batay sa ikinikilos ng taong kausap.
Isa pang kakayahang pangkomunikatibo na dapat
taglay ng isang mahusay na komunikeytor ay ang
kakayahang istratedyik. Ito ay kakayahang magamit ang
berbal at ‘di berbal ng komunikasyon upang maipabatid nang
mas malinaw ang mensahe at maiwasang maisaayos ang mga
puwang sa komunikasyon.
Komunikasyong ‘Di-berbal
1. CHRONEMICS- Oras. Ang paggamit ng oras ay maaaring
kaakibatan ng mensahe.
Halimbawa: Ang pagdating nang huli sa isang klase ay
maaaring isiping ito ay kakulangan sa disiplina batay sa
pagtingin sa oras.

2. PROXEMICS- Espasyo. May kahulugan din ang mga
espasyong inilalagay natin sa pagitan n gating sarili at ng
ibang tao.
Halimbawa: Iba ang layo ng pakikipag-usap mo sa iyong
guro kaysa sa iyong kasintahan.
3. KINESICS- Galaw ng katawan. Ang ating tindig at kilos
ay maaari ding magsalita para sa atin.
Halimbawa: Kumpas ng pulis sa pagpapahinto ng
sasakyan sa daan o pagkumpas ng guro sa
pagpapatahimik ng mga bata.
4. HAPTICS- Pandama. Pag-aaral ng pandama sa
pagpapahatid ng mensahe.
Halimbawa: Pagtapik sa balikat, ang paghablot,
pahkamay, o pagpisil.
5. ICONICS-Simbolo. Sa ating paligid ay marami kang
makikitang simbolo o icons na may malinaw na mensahe.
Halimbawa: simbolo ng bawal manigarilyo, larawang guhit
ng babae at lalaki sa palikuran
6. COLORICS- Kulay. Ang kulay ay maaari ding
magpahiwatig ng damdamin o oryentasyon.
Halimbawa: Ibigsabihin ng dilaw, berde at pulang ilaw,
pagpapahiwatig ng putting bandera at pagsusuot ng itim
na damit.
7. PARALANGUAGE. Paraan ng pagbigkas ng isang
salita. Nakapaloob din ditto ang pagbibigay-diin sa mga
salita, bilis ng pagbigkas.
Halimbawa: pagbigkas ng OH sa iba’t ibang paraan.
8. OBJECTICS-Bagay. Paggamit ito ng bagay sa
paghahatid ng mensahe.
Halimbawa: pagpapahayag ng pag-ibig sa pamamagitan
ng bulaklak, baril ng mga pulis at holdaper
9. OCULESICS- Mata. Tumutukoy ito sa paggamit ng mata
sa paghahatid ng mensahe. Sinasabing ang mata ay ang
durungawan ng kaluluwa. Nakikita sa galaw ng mata ang
nararamdaman natin.
Halimbawa: Panlilisik, pamumungay,pagkindat, at
panlalaki ng mata
10. OLFACTORICS- Pang-amoy. Nakatuon naman ito sa
paggamit ng ilong o pang-amoy.
Halimbawa: paglalagay ng pabango kapag may
pupuntahan
11. PICTICS- Mukha. Pag-aaral ng ekspresyon ng mukha
upang maunawaan ang mensahe. Ang ekspresyon ng
mukha ay kadalasang nagpapakita ng emosyon kahit
hindi sinasabi.
Halimbawa: Makikita sa mukha ay masaya, malungkot,
nag-aalala, natatakot, may suliranin, nahihirapan, galit at
nalilito.
12. VOCALICS-Paggamit ito ng tunog, maliban sa
pasalitang tunog.
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Halimbawa: pagbuntong-hininga, pag-tsk-tsk, at
pag-ehem.
ARALIN 5:Kakayahang Diskursal
Mga Uri ng Diskurso
1. Paglalarawan
Ang diskursong ito ay naglalarawan ng mga detalye tungkol
sa isang tao, hayop, bagay, lugar, pangyayari, at maging
sa damdaming nararamdam ng isang tao at hayop.
Pang-abay at pang-uri ang mga ginagamit sa paglalarawan.
Halimbawa: Napakagandang bulaklak ang aking
namasdan sa isang napakalawak na kabukiran.
2. Pagsasalaysay
Ang pasalaysay ay isang diskursong nagkukwento ng mga
kaganapan maging sa nakaraan o kasalukuyang
pangyayari.Sa pagsasalaysay nabibigyan ng pagkakataon
ang isang tao na isalaysay ang kaniyang mga karanasan
mabuti man o masama upang maipabatid ito sa ibang tao.
Halimbawa: Kagabi ay tumakas kami at nagtago sa isang
liblib na lugar.
3. Pangangatwiran
Ang pangangatwiran ay isang diskurso na dapat ay makuha
ng mambabasa o tagapakinig tungkol sa ipinaglalabang
isyu o kahit anong argumento.Kailangan ang mapalawak na
kaalaman sa pinagtatalunang isyu at may kakayahang
maiayos ang kaisipan upang magamit sa pangangatwiran at
nang ganoon ay mapanindigan ang kanyang argumento.
Halimbawa: Hindi ako pumapanig sa iyo, walang
katotohanan ang lahat ng iyong sinasabi.
4. Paglalahad
Ang Paglalahad ay isang anyo ng pagpapahayag na
naglalayong mabigyang-linaw ang isang konsepto o
kaisipan, bagay o paninindigan upang lubos na
maunawaan ng nakikinig o bumabasa. Itinituring din ang
paglalahad bilang isang uri ng pagpapaliwanag ng tao ukol sa
mga bagay-bagay na may kaugnayan sa kanyang mga
gawaing pangkomunikasyon.
Halimbawa nito ay balita,paglalahad ng panuto o
pamamaraan,reaksyon, opinion, sanaysay at editoryal.
ARALIN 6: Sulating Pananaliksik
Bahagi ng Pananaliksik
KABANATA I
⮚ Introduksyon- isang maikling talang kinapapalooban
ng pangkalahatang pagtalakay ng paksa.
⮚ Layunin ng Pag-aaral- Inilalahad ang layunin kung
bakit isinasagawa ang pag-aaral.
⮚ Kahalagahan ng Pag-aaral- Inilalahad ang
kahalagahan ng pagsasagawa ng pananaliksik ng
paksa. Tinutukoy rito ang maaaring maging
kapakinabangan o halaga ng pag-aaral sa iba’t ibang
 indibidwal, pangkat, tanggapan, institusyon,
propesyon, disiplina o larangan.
⮚ Paglalahad ng Suliranin- Dito isinisiwalat ang mga
suliranin o problemang nais masolusyunan. Dito
babanggitin ang mga suliranin sa anyong patanong.
⮚ Saklaw at Limitasyon- Tumutukoy ang simula at
hagganan ng pananaliksik. Dito itinatakda ang
parameter ng pananaliksik.
KABANATA II-Kaugnay na Pag-aaral at Literatura
⮚ Sa kabanatang ito, tinutukoy ang mga pag-aaral at
mga babasahin o literaturang kaugnay ng paksa ng
pananaliksik. Kailangan ding matukoy ng
mananaliksik kung sino-sino ang mga may-akda na
naunang pag-aaral. Mahalaga ang kabanatang ito
dahil ipinapaalam dito ng mananaliksik ang
kasalukuyang estado ng kaalaman kaugnay ng
paksa. Hangga’t maaari, ang mga pag-aaral at
literaturang tutukuyin at tatalakayin ay bago o
nalimbag sa loob ng huling sampung taon. Pilitin
ding gumamit ng mga pag-aaral at literaturang lokal
at dayuhan. Obhetibo at nauugnay sa pag-aaral.
KABANATA III- Metodolohiya
⮚ Pamamaraang ginamit- dito matutukoy kung
kwantitatibo o kwalitatibo ay gagamitin sa
pananaliksik.
⮚ Respondente- Tinutukoy ang mga tutugon sa
katanungan o kung sino sila, kung ilan, paano at bakit
sila ang napili.
⮚ Instrumento ng Pananaliksik- inilalarawan ang
paraang ginagamit ng pananaliksik sa pangangalap
ng mga datos at impormasyon.
KABANATA IV- Presentasyon at Interpretasyon ng mga
Datos
⮚ Sa kabanatang ito inilalahad ang mga datos na
nakalap ng mananaliksik sa papamagitan ng grapik
na presentasyon o grapikong paglalarawan.
KABANATA V- Lagom, Kongklusyon at Rekomendasyon
⮚ Lagom- Paglalahat ng mga kaisipan,datos, at
impormasyong nakalap ng mananaliksik ng
komprehensibong tinalakay sa Kabanata IV. Ito rin
ang nag sisilbing paglalahat o generalisasyon.
⮚ Konklusyon- Paglalahad ng mga kasagutan batay sa
mga datos at impormasyong nakalap ng mananaliksik
⮚ Rekomendasyon- Mungkahing solusyon para sa
mga suliraning natukoy o natuklasan sa pananaliksik.
BIBLIYOGRAPIYA
⮚ Isang kumpletong listahan ng lahat ng sanggunian ng
lahat ng nakalap na datos.
Mga Hakbang sa Pagpili ng Paksa
Ang paksa ay ang pangkalahatan o sentral na ideyang
tinatalakay sa isang sulating pananaliksik. Napakalaking
bahagi sa pagkakaroon ng matagumpay na sulating
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
pananaliksik ang pagkakaroon ng isang mahusay at lubos na
pinag-isipang paksa.
1. Alamin kung ano ang inaasahan o layunin ng
susulatin.
Mahalagang malaman mo muna ang layunin sa pagbuo
ng sulating pananaliksik para maihanay o maiugnay mo
sa mga layuning ito ay iyong gagawin.
2. Pagtatala ng mga posibleng maging paksa para sa
sulating pananaliksik.
Pag-isipan ang paksang malapit sa puso mo. Isulat mo
lahat ng ideyang papasok sa isipan mp para marami kang
pagpipilian. Huwag mong limitahan ang isusulat.
3. Pagsusuri sa mga itinalang ideya.
Muling balikan at isa-isang basahin ang mga isinulat mong
ideya.
4. Pagbuo ng tentatibong paksa
5. Paglilimita sa paksa
Maaring sa una’y malawak ang paksang mabubuo mo
kaya’t kakailanganin mong limitahan ito upang magkaroon
ng pokus sa gagawin mong pananaliksik. Tandaang hindi
dapat malawak o masaklaw ang paksa na sa dami ng
impormasyong gusto nitong patunayan ay hindi matatapos
sa takdang panahon. Iwasang maging lubha naman itong
limitado na halos wala ka nang pagkakataon upang
mabuo ito bilang isang sulating pananaliksik.
Mga Tips o Paalala sa Pagpili ng Paksa
⮚ Interesado ka o gusto mo ang paksang pipiiin mo.
Mahalagang gusto mo o malapit sa iyong puso ang
paksang pipiliin mo upang mapanatili ang interes at
pagpupunyagi mong matapos ang sinimulan mo gaano
man ito kabusising gawin. Paksang napapanahon.
⮚ Mahalagang maging bago o naiiba at hindi kapareho
ng mapipiling paksa ng mga kaibigan mo.
Malaking bagay kung bago o naiiba ang napili mong
paksa para maging kapaki-pakinabang ang mga bagong
kaalamang ilalahad mo mula sa iyong mga bagong
matutuklasan sa halip nap ag-uulit lang sa anuman ang
natuklasan ng ibang mananaliksik.
⮚ May pagkukunan ng sapat at malawak na
impormasyon.
Habang pumipili pa lamang ng paksa ay pag-isipan na
kaagad kung saan-saan o kung sino-sino ang
panggagalingan ng mga impormasyong isasama sa
bubuoin.
⮚ Maaring matapos sa takdang panahong nakalaan.
Nararapat na alam ng mananaliksik ang haba ng
panahong nakalaan para sa kabuoan ng Gawain at saka
niya ito hati-hatiin sa bawat bahagi upang matagumpay na
matapos at maisumite ang gawain sa takdang araw ng
pagpasa.
 Pag-ibig na walang hanggan?
Pangakong walang iwanan?
Mag-aral ka na lang para makapasa sa exam ☺

GODBLESS!

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino