Komunikasyon at Pananaliksik
Komprehensibong Reviewer
Aralin 1: Sitwasyong Pangwika
Mass Media (Pangmadlang Komunikasyon)
-iba’t ibang midyum ng teknolohiya na nilikha para sa
mga tiyak na tagatanggap ng mensahe.
-Pangunahing layunin nito ang paghahatid ng mensahe
o impormasyon sa pinakamaraming tao, gamit ang
teknolohiya bilang daluyan o channel ng komunikasyon.
➔ Broadcast media- radyo, telebisyon, at pelikula
➔ Print media- dyaryo, libro, polyeto, billboard, at
komiks
➔ New age media- Internet, cellular phone, at iba
pang mobile devices
SITWASYONG PANGWIKA SA TELEBISYON
● Ang telebisyon ay itinuturing na
pinakamakapangyarihang media sa kasalukuyan
dahil sa dami ng mamamayan na naabot ito.
● Sa paglaganap ng cable o satellite connection
ay lalong dumami ang manonood nito saan
mang sulok ng bansa sapagkat nararating na
nito maging ang malalayong pulo ng bansa at
maging ang mga Pilipino sa ibang bansa.
● Wikang Filipino ang nangungunang midyum sa
telebisyon sa ating bansa. Karamihan sa mga
palabas sa mga lokal na channel ay gumagamit
ng Wikang Filipino at iba’t ibang barayti nito.
Halimbawa: Teleserye,
Pangtanghaling palabas, News and Public
Affairs, Dokumentaryo, at Reality Show
● Ang pagdami ng palabas pantelebisyon
partikular ang mga teleserye o telenobela at
mga pang tahaling programa o noontime show
na sinusubaybayan ng milyon-milyong manonod
ang isa sa malaking dahilan kung bakit ang halos
lahat ng mamamayan sa bansa ay nakaunawa
at nakapagsasalita ng Wikang Filipino.
● Walang subtitle o dubbing ang mga palabas sa
mga wikang rehiyonal. Ang madalas na
exposure sa telebisyon ang isang malaking
dahilan kung bakit sinasabing 99% ng mga
mamamayan sa Pilipinas ang nakakapagsalita ng
Filipino at maraming kabaataan ang namulat sa
wikang ito bilang kanilang unang wika maging sa
lugar na hindi kabilang sa Katagalugan.
SITWASYONG PANGWIKA SA RADYO
FM - Frequency Modulation
AM - Amplitude Modulation
● Katulad sa telebisyon, Filipino rin ang
nangungunang wika sa radyo. Ang halos lahat
ng mag estasyon ng radyo sa AM man o sa FM
ay gumagamit ng Filipino at iba’t ibang barayti
nito.
● May mga programa rin sa FM katulad ng
Morning Rush na gumagamit ng Wikang Ingles
sa pagbrobroadcast subalit nakakarami pa rin
ang gumagamit ng Filipino.
● May mga estasyon ng radyo sa mga probinsya
na gumagamit ng rehiyonal na wika, ngunit
kapag may kinakapanayam sila ay karaniwan sa
wikang Filipino sila nakikipag-usap.
SITWASYONG PANGWIKA SA DIYARYO
● Ang Broadsheet ay pormal na uri ng pahayagan,
karaniwang nakaimprinta sa malaking papel at
nakasulat sa Ingles na wika. Ito ay madalas na
binabasa ng mga taong propesyunal katulad ng
mga abogado, doktor, businessman, at marami
pang iba. Malawak ang nasasaklaw ng
sirkulasyon nito. Bukod sa mga balita sa loob ng
bansa, naglalaman din ito ng mga internasyonal
na mga kaganapan.
● Ang Tabloid ay maituturing na impormal na uri
ng pahayagan. Ito ay mas maliit at mas kaunti
ang nilalaman kumpara sa broadsheet. Ang
pangunahing wika na ginagamit sa tabloid ng
Pilipinas ay Tagalog. Sa dyaryong ito, maaari
kang makabasa ng mga salitang balbal.
- ang tabloid ay itinuturing na “diyaryong
pangmasa” dahil ito ay mas binibili ng masa o
mga karaniwang tao dahil mas mura at
nakasulat sa wikang higit nilang naiintindihan,
kaya naman masasabing mas malawak ang
impluwensiya ng mga babasahing ito sa
nakararaming Pilipino.
KATANGIAN NG TABLOID
1. Nagtataglay ito ng malalaki at
sumisigaw na HEADLINE na naglalayong
makaakit agad ng mambabasa.
2. Ang nilalaman ay karaniwang
sensasyonal na naglalabas ng
impormalidad.
3. Hindi pormal ang mga salita.
SITWASYONG PANGWIKA SA PELIKULA
 ● Kung pelikula ang pag-uusapan, sa makabagong
henerasyon ngayon, mas pinipili na ng
maraming manonood ang mga pelikulang
banyaga na madalas ay gumagamit ng wikang
Ingles bilang midyum.
● Sa dalawampung nangungunang pelikula noong
2014, lima sa mga ito ang lokal na tinatampukan
din ng lokal na mga artista. Iyon nga lang Ingles
ang mga pamagat ng mga pelikulang ito.
SITWASYONG PANGWIKA SA IBA PANG ANYO SA
KULTURANG POPULAR
FLIPTOP
● Ito’y pagtatalong oral na mangyari nang pa-rap.
Nahahawig ito sa Balagtasan dahil ang mga
bersong nira-rap ay magkakatugma bagama’t sa
Flip top ay hindi nakalahad o walang malinaw na
paksang pinagtatalunan.
● Kung ano lang ang paksang sisimulan ng
naunang kalahok ay siyang sasagutin ng kanyang
katunggali. Hindi tulad ng balagtasan na
gumagamit ng pormal na wika sa pagtatalo.
● Sa Fliptop ay walang nakasulat na iskrip kaya
karaniwang ang mga salitang ibinabato ay
di-pormal at maibibilang sa iba’t ibang barayti
ng wika. Pangkaraniwang gumagamit ng mga
salitang nanlalait para makapuntos sa kalalban.
● Laganap ang fliptop sa kabataan. Katunayan,
may malalaking samahan na silang nagsasagawa
ng mga kompetisyong tinatawag na Battle
League.
PICK-UP LINES
● Sinasabi na ito ang makabagong bugtong kung
saan may tanong na sinasagot ng isang bagay na
madalas maiuugnay sa pag-ibig at iba pang
aspekto ng buhay.
● Sinasabi rin na ito ay nagmula sa boladas ng
mga binatang nanliligaw na nagnanais
magpapansin, magpakilig, magpangiti, at
magpa- ibig sa dalagang nililigawan.
● Ang wikang ginagamit sa mga pick-up lines ay
karaniwang Filipino at mga barayti nito subalit
nagagamit din ang Ingles o Taglish dahil sa mga
kabataan ang higit na nagpapalitan ng mga ito.
● “BOOM!” ang sinasabi kapag sakto o maliwanag
na maliwanag ang koneksiyon ng dalawa.
HUGOT LINES
● Tinatawag ding love lines or love quotes.
● Patunay na ang wika nga ay malikhain.
● Ito ang tawag sa mga linya ng pag-ibig na
nakakikilig, nakatutuwa, cute, cheesy, o minsa’y
nakaiinis.
SITWASYONG PANGWIKA SA TEXT
● Ang pagpapadala at pagtanggap ng SMS (short
messaging system) na kilalang text message o
text ay isang mahalagang bahagi ng
komunikasyon sa ating bansa.
● Humigit kumulang sa apat na bilyong text ang
ipinapadala at natatanggap sa ating bansa sa
araw araw na dahilan upang tayo ay kilalanin
bilang “Texting Capital of the World”.
● Mas madalas ang paggamit ng code switching o
pagpapalit ng Ingles at Filipino sa
pagpapahayag.
● Walang sinusunod na tuntunin o rule sa
pagpapaikli ng salita gayundin kung Ingles o
Filipino ang gagamitin basta maipadala ang
mensahe sa pinakamaikli, pinakamadali at kahit
paano’y naiintindihang paraan.
SITWASYONG PANGWIKA SA SOCIAL MEDIA AT
INTERNET
● Lahat ng uri ng tao ay umaarangkada ang social
life at kabilang na rin sa mga
netizen(internet+citizen).
● Karaniwang ang code switching ang wikang
ginagamit sa social media o pagpapalit palit ng
Ingles at Filipino sa pagpapahayag.
SITWASYONG PANGWIKA SA KALAKALAN
● Ang wikang Ingles ang ginagamit sa boardroom
ng malaking kumpanya lalo na ang mga
multicompanies
● Ito rin ang wika sa mga Business Process
Outsourcing (BPO), call centers, lalo na ang
kompanyang nakabase sa Pilipinas subalit
sineserbisyuhan ng dayuhang customer.
● Ang mga dokumentong nakasulat tulad ng
memo, kontrata, kautusan, ay ginagamitan ng
wikang ingles.
SITWASYONG PANGWIKA SA PAMAHALAAN
● Basi sa Atas Tagapagpaganap bilang 335, serye
ng 1988 na “nagtataas sa lahat ng mga
kagawaran, kawanihan, opisina, ahensya, at
instrumentality ng pamahalaan na
magsasagawa ng mga hakbang na kailangan
para sa layuning magamit ang Filipino sa
opisyal na transaksyon, komunikasyon,
korespondensya.”
● Ang dating pangulong Cory Aquino ay
nagpapalaganap ng wikang Filipino sa
pamahalaan dahil hanggang sa
 kasalukuyan ay nananatili ang mga
pinasimulan niyang mga inisyatibo sa
paggamit ng wika.
● Ginamit ni dating Pangulong Benigno III
ang wikang Filipino sa pagpapahayag ng
kanyang SONA.
● Maging sa mga opisyal na pagdinig sa
pamahalaan ay wikang Filipino subalit
hindi naiiwasan ang code switching.
SITWASYONG PANGWIKA SA EDUKASYON
● sa mababang paaralan (K hanggang ika-3
baitang) ay unang wika ang gamit bilang wikang
panturo. Subalit, sa mas mataas na antas ay
mananatiling bilingguwal kung saan ginagamit
ang wikang ingles bilang wikang panturo,
hiwalay sa asignaturang Filipino.
Aralin 2: Kakayahang Pangkomunikatibo
Kakayahang Pangkomunikatibo(Communicative
Competence)
- Nagmula kay Dell Hymes noong 1966. Nilinang
niya kasama si John Gumperz mula sa
kakayahang lingguwistika ni Noam Chomsky.
- Angkop na paggamit ng mga pangungusap batay
sa hinihingi ng isang interaksyong sosyal.
Paglilinang ng mga linggwista sa kakayahang
pangkomunikatibo:
Dell Hymes(1996)
-ang nagsasalita ng wika ay hindi lang dapat magkaroon
ng kakayahang lingguwistika o gramatikal upang
epektibong makipagtalastasan gamit ang wika,
nararapat din niyang malaman ang paraan ng paggamit
ng wikang lingguwistikong komunidad na gumagamit
nito upang matugunan at maisagawa ito nang naayon sa
kaniyang layunin.
“Paano ba nakikipagtalastasan ang isang tao?”
Higgs at Clifford(1992)
-sa pagtamo ng kakayahang pangkomunikatibo,
kailangang pantay na isaalang-alang ang pagtalakay sa
mensaheng nakapaloob sa teksto at sa porma o kayarian
ng wikang ginamit sa teksto.
Dr. Fe Otanes(2002)
-paglinang sa wika ay nakapokus sa kapakinabang
idudulot nito sa mag-aaral, na matutuhan ang wika
upang sila ay makapaghanapbuhay, makipamuhay sa
kanilang kapwa at mapahalagahan nang lubusan ang
kagandahan ng buhay na kanilang ginagalawan.
Shuy(2009)
-ang kakayahang pangkomunikatbo ay sumasakop sa
mas malawak na konteksto ng lipunan at kultura—ito’y
ang wika kung paanong ginagamit at hindi lang basta
ang wika at ang mga tuntunin nito.
MGA KOMPONENT NG KAKAYAHANG
PANGKOMUNIKATIBO
1. Kakayahang Linggwistiko/Gramatikal
2. Kakayahang Sosyolingwistik
3. Kakayahang Pragmatiko
4. Kakayahang Diskorsal
Kakayahang Linggwistiko/Gramatikal
Chomsky
- ang kakayahang linggwistiko ay tumutukoy sa
natural o likas na kakayahan ng isang
tagapagsalita na malalimang gamitin at unawain
ang wika.
- Ang kakayahang lingguwistika ay tumutukoy sa
kakayahan ng taong bumuo at umunawa nang
maayos at makahulugang pangungusap.
Canale at Swain
- Ang kakayahang linggwistiko ni Chomsky ay
kapareho lang ng kakayahang gramatikal.
Linggwistika - isang sistematikong kaalaman sa
pag-aaral ng wika.
Linggwista - ito ang tawag sa isang akademikong
dalubhasa sa pag-aaral ng wika.
Ponolohiya- tumutukoy sa pag-aaral ng mga tunog o
ponema ng isang wika, ang pagkukumpara ng mga ito sa
mga tunog ng iba pang wika at ang sistema na paggamit
ng tunog na ito upang makabuo ng yunit ng tunog na
may kahulugan o morpema.
Ponema- ito ang pinakamaliit na yunit ng makabuluhang
tunog ng isang wika.
Ponetika- Ito ay ginagamit upang upang makita ang
pagkakaayos ng mga tunog at mga simbolo nito.
1. Ponemang Segmental- tumutukoy sa
makabuluhang tunog na nangangahulugan na
maaring makapagbago ng kahulugan ng isang
salita.
❖ Mga Patinig(Vowels)
Bahagi Harap Sentral Likod
Mataas i u
Gitna e o
Mababa a mga salita at kung paano itong mabubuo mula sa mga
❖ Mga katinig(Consonants)
❖ Diptonggo- alinmang patinig na
sinusundan ng malapatinig na /y/ o /w/
sa loob ng isang pantig. (aw, ay, ey, iw,
iy, oy, at uy)
❖ Digrapo- kombinasyon ng dalawang
letrang pinagsama para katawanun ang
isang tunog.
❖ Pares-minimal- mga salitang halos
magkatunog subalit magkaiba ng
kahulugan.
2. Ponemang Suprasegmental- makahulugang
yunit ng tunog na karaniwang hindi
tinutumbasan ng titik o letra sa pagsulat.
(Resuma, 2002)
❖ Intonasyon- ang pagbaba at pagtaas ng
pagsasalita.
Pitch points: mataas(3), katamtaman(2),
at mababa(1).
❖ Hinto o Antala- tumutukoy naman sa
saglit na paghinto sa pagsasalita na
maaring panandalian habang sinasabi
ang isang pangungusap. (kuwit(,),
tuldok(.), pahilis na guhit (/), at
dalawang pahilis na guhit (//).
❖ Haba- tumutukoy sa haba o ikli ng
bigkas sa patinig ng pantig ng salita.
❖ Diin- tumutukoy sa paglakas o paghina
ng bigkas ng pantig ng isang salita.
APAT NA URI NG DIIN:
Tuldik- ginagamit upang maipakita ang higitna gamit
ng diin.
(`) Paiwa
(ˊ) Pahilis
(^) Pakupya
Malumay- binibigkas ito ng dahan-dahan at may diin
sa ikalawang pantig mula sa huli. Maari magtapos sa
katinig o patinig.
Malumi- binibigkas ito nang dahan-dahan at may diin
sa ikalawang pantig mula sa huli ngunit nagtatapos sa
impit ng tunog. Laging nagtatapos sa patinig at ang
huling letra ay may paiwa(`).
Mabilis- binibigkas ito nang tuloy-tuloy na ang diin ay
nasa hulihang pantig ngunit walang impit na tunog sa
dulo. Ginagamitan ng tuldik na pahilis(ˊ).
Maragsa- binibigkas ito nang tuloy-tuloy na ang
huling pantig ng salita ay may impit. Lagi nagtatapos
sa patinig. Ginagamitan ng pakupya(^).
Morpolohiya- sangay ng linggwistika na nag-aaral sa
makabuluhang yunit na tinatawag na morpema.
Morpema- maaring isang buong salita, panlapi, artikulo,
o metalinggwistikal na yunit ng kahulugan tulad ng
intonasyon at stress o diin.
Mga Bahagi ng Pananalita
Pangngalan- tumutukoy sa ngalan ng tao, hayop,
pook, bagay, pangyayari, o ideya.
Panghalip- panghalili sa pangalan upang hindi ito
uulit-ulitin sa pangungusap o taludtod.
Pandiwa- salitang-kilos at tumutukoy sa aksyon ng
simuno ng pangungusap.
Pang-uri- mga salitang nagbibigay larawan sa ngalan
ng tao, bagay, pook, pangyayari, o ideya.
Pang-abay- mga salitang nagbibigay turing sa
pang-uri, pandiwa, o kapwa niyang pang-abay.
Kayarian ng Salita
Payak- kayarian ng salita na makikita sa anyong
salitang ugat lamang.
Maylapi- makikita rito na ang salitang ugat ay
nagkakaroon ng iba’t ibang gamit at kahulugan sa
pamamagitan ng mga panlaping iniuugnay rito.
Inuulit- kapag ang salitang ugat ay inuulit.
Tambalang Salita- dalawang magkaibang salitang
pinagsama upang makabuo ng bagong kahulugan.
Pagbabagong Morpoponemiko
Asimilasyon- pagbabagong nagaganap sa (n) bunga
ng ponemang sinusundan nito.
➔ Asimilasyong di-ganap- matatagpuan ang
pagbabago sa unang morpema.
➔ Asimilasyong ganap- makikita ang pagbabago
ng kapwa panlapi at salitang ugat.
Pagpalit ng ponema- sa pagkakataong ito ang (d) na
nasa ay nasa pagitan ng dalawang patinig ay
pinapalitan ng ponemang “r”.
Metatesis- pagpapalit ng posisyon ng panlaping “-in”
kapag ang kasunod na ponema ay ang mga ponemang
(l, o, y)
Pagkakaltas ng ponema- dito ay nagkakaroon ng
pagkakaltas o pagtatanggao ng ponema.

Paglilipat-diin- kapag ang salitang-ugat na natatapos
sa “o” ay nagiging “u” kapag nilalapian.
Sintaks
- sangay ng balarila na tumatalakay sa
masistemang pagkakaayos-ayos ng mga salita sa
pagbuo ng mga parirala at pangungusap.
- Pag-aaral ng mga prinsipyo at mga patakaran sa
pagbubuo ng mga pangungusap sa loob ng likas
na mga wika.
- Pagsasama-sama ng mga salita upang makabuo
ng pangungusap na may kahulugan.
● Estruktura ng pangungusap
● Tamang pagkasunod-sunod ng mga salita
● Uri ng pangungusap ayon sa gamit
(pasalaysay, patanong, pautos, padamdam)
● Uri ng pangungusap ayon sa kayarian
● Pagpapalawak ng pangungusap
Semantika- pag-aaral ng lingguwistikang kahulugan ng
morpema, salita, parirala, at pangungusap.
1. Denotasyon- tumutukoy ito sa tuwiran o
direktang pagtukoy sa tinatapatang bagay o mas
kilalang diksyonaryong pagpapakahulugan.
2. Konotasyon- tumutukoy ito sa di-tuwiran o
di-direktang kahulugan sa pagtukoy sa
tinatapatang bagay.
Aralin 2.1: Kakayahang Sosyolingguwistiko
Kakayahang Sosyolingguwistiko- kakayahan na
nangangailangan ng pag-unawa sa konteksto ng lipunan
kung saan niya ito ginagamit. (Savignon, 1997)
Sosyolingguwistiks- pag-aaral ng ugnayan sa pagitan ng
wika at lipunan at kung paano ito ginagamit sa iba’t
ibang sitwasyong panlipunan.
Dell Hymes
Magiging mabisa lamang ang komunikasyon kung ito
ay isasaayos, at sa pagsasaayos ng komunikasyon,
may mga bagay na dapat isaalang-alang.
SPEAKING
● Setting- lugar o pook kung saan nag-uusap o
nakikipagtalastasan ang mga tao.
● Participants- ang mga taong
nakikipagtalastasan.
● Ends- mga layunin o pakay ng
pakikipagtalastasan.
● Act sequence- ang takbo ng usapan.
● Keys- tono ng pakikipag-usap.
● Instrumentalities- tsanel o midyum na
ginagamit, pasalita, o pasulat.
● Norms- paksa ng usapan
● Genre- diskursong ginagamit, kung
nagsasalaysay, nakikipagtalo, o nangangatwiran.
Aralin 2.2: Kakayahang Pragmatiko at Istratedyik
Kakayahang Pragmatiko
- Tumutukoy sa pag-aaral ng paggamit ng wika sa
isang partikular na konteksto upang
magpahayag sa paraang direktang pagsasalita o
may paggalang.
Kakayahang Istratedyik
- Kakayahang magamit ang berbal at di-berbal na
mga hudyat upang maipabatid nang malinaw
ang mensahe at maiwasan ang mga hindi
pagkakaunawaan o mga puwang sa
komunikasyon.
ANYONG DI-BERBAL NA KOMUNIKASYON
Kinesika(Kinesics)- pag-aaral ng kilos at galaw ng
katawan.
Ekspresyon ng mukha(Pictics)- pag-aaral sa
ekspresyon ng mukha upang maunawaan ang
mensahe ng tagapagpahatid.
Galaw ng mata(Oculesics)- pag-aaral ng galaw ng
mata.
Vocalics- pag-aaral ng mga di-lingguwistikong tunog
na may kaugnayan sa pagsasalita.
Pandama o Paghawak(Haptics)- pag-aaral sa mga
paghawa o pandama na naghahatid ng mensahe.
Proksemika(Proxemics)- pag-aaral ng komunikatibong
gamit ang espasyo, isang katawagang binuo ng
antropologong si Edward Hall.
- Tumutukoy sa layo ng kausap sa
kinakausap.
Proxemic Distance
➢ Paguusap na intimate- 0 hanggang 1.5 feet
➢ Personal na pag-uusap- 1.5 hanggang 4 feet
➢ Social distance- 4 hanggang 12 feet
➢ Public- 12 feet(nagtatalumpati)
Chronemics- pag-aaral na tumutukoy kung paano ang
oras ay nakaapekto sa komunikasyon.
Aralin 2.3: Kakayahang diskorsal
Kakayahang diskorsal
- Pagtiyak sa kahulugang ipinahahayag ng mga
sitwasyon ayon sa isang konteksto.
- Inuugnay at binabanat bawat pangungusap
upang makita ang ugnayan sa bawat isa upang
makabuo ng isang makabuluhang serye ng mga
pahayag o usapan.
Cohesion- pagkakaisa
Coherence- pagkakaugnay-ugnay
ANIM NA PAMANTAYAN SA PAGTATAYA NG
KAKAYAHANG KOMUNIKATIBO (Canary at Cody, 2000)
1. Pakikibagay (Adaptability)- isang taong may
kakayahang pangkomunikatibo ay may
kakayahang mabago ang pag-uugali at layunin
upang maisakatuparan ang pakikipag-ugnayan.
2. Paglahok sa pag-uusap (Conversational
Involvement)- may kakayahan ang isang taong
gamitin ang kaalaman tungkol sa anumang
paksa sa pakikisalamuha sa iba.
3. Pamamahala sa pag-uusap (Conversational
management)- tumutukoy ito sa kakayahan ng
isang taong pamahalaan ang pag-uusap.
4. Pagkapukaw-damdamin (Empathy)- pagpapakita
ng kakayahang mailagay ang damdamin sa
katauhan ng ibang tao at pag-iisip ng posibleng
mangyari o maranasan kung ikaw ay nasa
kalagayan ng isang tao o samahan.
5. Bisa (Effectiveness)- tumutukoy ito sa isa sa
dalawang mahahalagang pamantayan upang
mataya ang kakayahang pangkomunikatibo.
6. Kaangkupan (Appropriateness)- naiaangkop ang
kanyang wika sa sitwasyon, sa lugar na
pinangyayarihan ng pag-uusap, o sa taong
kausap.
Aralin 3: Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Vizcarra (2003)
“Ang pananaliksik ay isang sistematiko, kontrolado,
empiriko, at kritikal na pag-imbestiga sa haypotetikal na
pahayag tungkol sa inaakalang relasyon o ugnayan ng
mga natural na penomenon.”
Atienza (1996) at Lartec(2011)
“Ang pananaliksik ay matiyaga, maingat, sistematiko,
mapanuri, at kritikal na pagsisiyasat o pag-aaral tungkol
sa isang bagay, konsepto, kagawian, problema, isyu, o
aspekto ng kultura at lipunan.”
MGA HAKBANG SA PAGBUO NG SULATING
PANANALIKSIK
1. Pagpili ng Mabuting Paksa
Ito ang unang hakbang sa pagbuo ng pananaliksik.
Napakahalagang piliin mabuti ang paksa upang maging
matagumpay ang isang sulating pananaliksik. Nararapat
na ito ay pag-isipang mabuti at dumaan sa maingat na
pagsusuri upang matiyak na makabubuo ng isang
makabuluhang sulatin.
2. Pagbuo ng Pahayag ng Tesis
Kapag napagpasyahan na ang paksa bumuo ka na ng
iyong pahayag ng tesis. Ito ang pahayag na magsasaad
ng posisyong sasagutin o patutunayan ng iyong
bubuoing pananaliksik.
Mga tanong na gagabay sa pagbuo ng pahayag ng
tesis:
1. Ano ang layunin o sa pananaliksik na ito?
2. Sino ang aking mga mambabasa?
3. Ano-anong kagamitan o sanggunian ang
kakailaganin ko?
3. Paghahanda ng Pansamantalang Bibliyograpiya
Kakailangin ang pagbisita sa mga aklatan upang
mangalap para sa sanggunian. Maaari ding makakuha ng
mga impormasyon mula sa internet.
Mag-ingat sa open web resources dahil sa kawalang
kasiguraduhan ng mga ito kung tama at beripikado.
Paghahanda ng Pansamantalang Bibliyograpiya:
1. Bumuo ka ng pansamantalang bibloyograpiya.
a. aklat, artikulo, report, peryodiko, magasin,
website at iba pa
2. Makatutuong ang paghahanda ng card ng
bibliyograpiya para sa bawat sanggunian.
a. Ito’y maaaring isang 3”x5” na index card
i. Pangalan ng awtor
ii. Pamagat ng kanyang isinulat
iii. Impormasyon ukol sa pagkakalathala
iv. mga naglimbag
v. lugar at taon ng pagkakalimbag
vi. pamagat ng aklat
vii. Ilang mahalagang tala ukol sa nilalaman
4. Paghahanda sa Tentatibong Balangkas
Mahalaga ang paghahanda ng isang tentatibong
balangkas upang magbigay direksyon sa pagsasaayos ng
mga ideya at pagtukoy kung anoanong materyal pa ang
kailangang hanapin. Maaaring gamitin ang mga inihanda
mong card ng bibliyograpiya upang maging gabay sa
pagbuo ng iyong balangkas.
5. Pangangalap ng Tala o Note-Taking
Balikan ang inihandang tentatibong balangkas at card ng
bibliograpiya at tukuyin kung alin-alin sa mga ito ang
kakailanganin sa iyong susulatin. Basahing mabuti at
mula sa mga ito ay magtala ng mahahalagang
impormasyong magagamit sa susulatin.
 Tatlong Uri ng Tala na Maaaring Gamitin
● Tuwirang sinipi kung ang tala ay direktang sinipi
mula sa isang sanggunian. Gumamit ng panipi sa
simula at dulo ng sinipi. Itala ang sangguniang
pinagkunan gayundin ang pahina kung saan ito
mababasa.
Ehemplo ng Sanggunian
● Buod kung ito’y pinaikling bersiyo ng isang mas
mahabang teskto. Ito’y maikli subalit nagtataglay ng
lahat ng mahahalagang kaisipan ng orihinal na
teksto. Ito ang pinakamadalas gamitin s pagkalap ng
tala.
● Hawig kung binago lamang ang mga pananalita
subalit nananatili ang pagkakahawig sa orihinal.

6. Paghahanda ng Iniwastong Balangkas o Final Outline 9. Pagsulat ng Pinal na Sulating Pananaliksik

Dito na susuriin ang inihandang tentatibong balangkas
upang matiyak kung may mga bagay pang kailangang
baguhin o ayusin. Maaari nang ayusin ang dapat ayusin
upang ag pangwakas na balangkas ay maging mabuting
gabay sa pagsulat ng iyong burador
7. Pagsulat ng Burador o Rough Draft
Mula sa iyong iwinastong balangkas at mga card ng tala
ay maaari ka nang magsimulang sumulat ng iyong
burador. Dapat isaalang-alang na ang wikang gagamitin
ay payak ngunit malinaw; tama ang baybay, bantas, at
kaayusang panggramatika; pormal ang anyo; at
karaniwang nasa ikatlong panauhan
Pagkatapos pagdaanan at isagawa nang mabuti ang
naunang walong hakbang, ngayon ay nakatitiyak ka na
ng isang mainam na sulating pananaliksik. I-type na ito
gamit ang pormat na ibinigay ng guro.
URI NG PANANALIKSIK
Kuwantitatibo
Ito ay ginagamit sa pagkalap ng numeriko o istatistikal
na datos upang makabuo ng pangkalahatang
pananaw na kumakatawan sa paksa o isyu na
painag-aaralan. Ang klase ng pagaaral na karaniwang
nilalapatan ng istatistiko ay ang pag-aaral na relasyon
at pag-aaral na ebalwasyon.

8. Pagwasto at Pagrebisa ng Borador

Kuwalitatibo
I-proofread o basahing mabuti at iwasto ang mga bagay
Ito ay ginagamit sa pagkalap ng mga karanasan ng tao
na kailangang iwasto sa iyong burador. Para sa mga
sa kanilang ginagalawang lipunan na hindi maaaring
sangguniang nagamit para sa aktwal na pagsulat huwag
isalin sa numerikong pamamaraan upang makita ang
kalilimutang magbigay ng pagkilala sa may-ari o
magkakaibang eyalidad ng paksang pinag-aaralan.
manunulat ng mga ito sa pamamagitang ng talababa at
bibliyograpiya.
Pagukulan ng pansin ang pagkakabuo ng mga
pangungusap, ang baybay, bantas, wastong gamit,
pamaraan ng pagsulat, at angkop na talababa o
footnote
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Bibliyograpiya

● Pangkat-pangkatin ang mga ginamit na

sanggunian. Pagsama-samahin ang mga aklat,
pahayagan, website at iba pa.
● Isaayos muna nang paalpabeto ang pangalan ng
mga awtor gamit ang apelyido bilang basehan.
● Isulat ang bibliyograpiya gamit ang isa sa iba’t
ibang estilo ng pagsulat nito.

APA Formatting