Kasaysayan ng

Wikang
Pambansa
Panahon ng
Katutubo
Panahon ng
Katutubo:
• Bago pa mang dumating ang mga
Espanyol ay may sariling sistema na
ang Pilipinas ng ekonomiya,
pamahalaan, relihiyon at lipunan
 Panahon ng
Katutubo:
• Ang mga panitikan o mga kasulatan sa
panahong ito ay isinusulat sa mga tuyong
dahon, balat ng puno o inuukit sa mga bato
• Baybayin – katawagan sa katutubong
paraan ng pagsusulat
• Binubuo ng 3 patinig at 14 na katinig at sa
kabuuan ay 17 na titik
Panahon ng
Katutubo:
• Gumagamit ng dalawang pahilis na guhit
(//) bilang hudyat ng pagtatapos
• Lanseta – katawagan sa mga matutulis na
bagay na ginagamit noon sa pagsulat
 Panahon ng
Katutubo:
• Dito rin umusbong at umunlad ang mga
panitikang-bayan katulad ng
karunungang-bayan (bugtong,
salawikain, sawikain, idyoma, atbp.) at
kuwentong-bayan (alamat, mito, epiko,
atbp.)
 Panahon ng
Katutubo:
• Noong panahong rin ito ay nagkaroon ng
kalakalan ang Pilipinas at ng Tsina kaya
naimpluwensiya rin tayo ng Wikang Tsino
• Halimbawa ng mga Salitang hiram mula sa
Tsino: Hiya, Paslang, Pansit, Siomai, Susi,
Tanglaw, Bakya, Lawin, Tanso, Pakyaw at
Suki
Panahon ng
Espanyol
 Panahon ng
Espanyol:
• Noong 1521, dumating ang Portugese pero
eksplorador ng Espanya na si Fernando
Magallanes (Ferdinand Magellan) sa lupain
ng Pilipinas para sana angkinin ito para sa
korona ng Espanya pero sa kasamaang
palad ay napatay siya
• Pero mayroon siyang mga kasamahan na
nakabalik sa Espanya at nagbalita sa
nangyari.
 Panahon ng
Espanyol:
• Noong 1565, ay dumating si Miguel Lopez de
Legazpi sa isang bahagi ng Luzon
(kasalukuyang Maynila) at tinumba niya ang
puwersa ng mga rajah sa Maynila.
• At dahil sa pagkagapi ng Pilipinas ay
tuluyan na tayong nasakop ng Espanya at
tumagal ito ng 333 na taon.
Panahon ng
Espanyol:
• Ang pagdating ng mga Espanyol ang
nagdulot ng mala-rebolusyonaryong
pagpalit ng mga ating naging kagawian
noong panahon ng katutubo
• Malaki ang nagbago sa larangan ng
relihiyon, edukasyon, agham,
lipunan, politika, musika, panitikan
at wika
Panahon ng
Espanyol:
• Sinasabi noon ng mga Espanyol na ang
mga Pilipino ay mga indio o mga hindi
sibilisadong tao
• Pinag-aralan ng mga misyonerong
Espanyol ang mga katutubong wika
para makapag-turo sila ng Wikang
Kastila sa mga katutubong Pilipino
Panahon ng
Espanyol:
• Haring Philip II
• Asawa ni Reyna Mary I ng
Inglatera na tinatawag din
na “Bloody Mary”
• Pinasimulan ang
pagtuturo ng wikang
Kastila sa lahat ng
katutubong Pilipino
 Panahon ng
Espanyol:
• Nagbago ang Sistema ng pagsulat ng mga
Pilipino: Binubuo na ito ng 20 na titik na
nahahati sa 5 patinig at 15 na katinig
Patinig – a, e, i, o, u
Katinig – b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w,
y
Panahon ng
Espanyol:
• Doctrina Christiana
• Kauna-unahang aklat na
inilimbag sa Pilipinas
gamit ang silograpiko
• Ito ay inilathala ng 1593
• Isinulat ito ni Padre de
Placencia at Padre
Domingo Nieva
 Panahon ng
•
Espanyol:
Vocabulario de la
Lengua Tagala
• Kauna-unahang
talasalitaan sa
Tagalog
• Isinulat ni Padre Pedro
de San Buenaventura
noong 1613
Panahon ng
Espanyol:
• Pasyon
• Ito ay aklat na patungkol
sa buhay, ministro at
pagpapakasakit ni Hesu
Kristo
• Ito’y binabasa tuwing
Mahal na Araw
Halimbawa ng mga
Salitang Hiram sa Wikang
Kastila:
• Apellido – Apelyido • Agosto – Agosto
• Alcalde – Alkalde • Jabón – Sabon
• Opinión – Opinyon
• Comunidad –
Komunidad
• Viernes – Biyernes
• Pasaporte –
Pasaporte
Panahon ng
Himagsikan
 Panahon ng
•Himagsikan:
Noong huling bahagi ng 1700s at sa
kalagitnaan ng 1800s ay tumindi ang
damdaming nasyonalismo ng mga
Pilipino dahil sa nakikitang pang-aapi ng
mga Espanyol sa mga kapwa Pilipino
• Kaya naisipan nilang gamitin ang Wikang
Tagalog at Wikang Espanyol para
maipabatid ang nais nilang paglaya sa
mga kamay ng Espanyol
Panahon ng
Himagsikan:
•
Noong 1872 ay sinimulan nang mga
propagandista ang kanilang kilos laban
sa mga Espanyol gamit ang kanilang
pagsulat ng mga propaganda na
maglalabas ng mga katiwalian at
kasamaan ng mga Espanyol
Panahon ng
•Himagsikan:
La Solidaridad
• Ito ay ang katawagan sa grupong itinatag
ng mga ilustrado noong Disyembre 13,
1888
• Ito ay pinangunahan ni Graciano Lopez-
Jaena
• Naglalabas rin sila ng mga pahayagan na
naglalaman ng kondisyon ng Pilipinas sa
kamay ng mga Espanyol
Triumvirate of
Filipino
Propagandists
Panahon ng
Himagsikan:
• Jose Rizal
• Isa sa mga nangunang
katauhan sa panahon ng
himagsikan dahil sa
pagsulat niya ng Noli Me
Tangere at El
Filibusterismo
Panahon ng
Himagsikan:
• Graciano Lopez-Jaena
• Pinuno ng La Solidaridad
• Unang propagandistang
nakarating sa Espanya
• Nag-ambag ng Malaki sa
kilusang propaganda
Panahon ng
Himagsikan:
• Marcelo H. Del Pilar
• Isang malaking kritiko ng
mga Espanyol at ito ang
naging dahilan niya para
ipatapon siya sa Espanyol
noong 1888
• Siya ang humalili kay
Jaena bilang editor ng
pahayagan ng La
Solidaridad
Panahon ng
Himagsikan:
• Andres Bonifacio
• Supremo ng Katipunan
• Ama ng Rebolusyon
• Nagsulat ng “Pag-Ibig sa
Tinubuang Lupa”
Panahon ng
Amerikano
Panahon ng
Amerikano:
• Pagkatapos magapi ng mga Amerikano
ang mga Espanyol sa labanan sa
Manila Bay at sa iba pang lugar, ay
napasakamay na ng mga
• Amerikano ang buong Pilipinas sa
pamumuno ni Almirante George Dewey
Panahon ng
Amerikano:
• Thomasites – katawagan sa 500
Amerikanong naging guro ng mga
Pilipino sa Wikang Ingles
• Public Education System – Naging laganap
ang pagpapatayo ng pampublikong
paaralan na libre sa lahat sa panahong ito
Panahon ng
Amerikano:
• Sa panahong ito ay pinayagan ng
makilahok ang mga Pilipino sa Senado at
naging demokratiko na ang Sistema ng
pamahalaan
Panahon ng
Amerikano:
• William Cameron Forbes
• Gobernador-Heneral ng
Pilipinas mula 1908
hanggang 1913
• Nagpahayag ng pagnanais
na turuan lahat ng mga
Pilipino na magsalita o
gumamit ng Wikang Ingles
 Panahon ng
Amerikano:
• Henry Jones Ford
• Isang pulitiko at
negosyante
• Iginiit niya na gumastos
ng Malaki ang mga
Amerikano para mapalitan
ng tuluyan ang Wikang
Kastila ng Wikang Ingles
Panahon ng
Amerikano:
• Noong 1934, tinalakay ni Lope K. Santos
na dapat maging batayan ng magiging
pambasang wika ang mga wikang
umiiral at ginagamit sa Pilipinas
Panahon ng
Amerikano:
• Noong Nobyembre 1935, natalo ni Manuel
L. Quezon si Emillio Aguinaldo at Gregorio
Aglipay sa eleksyon at nahalal siya bilang
Pangulo ng Komonwelt ng Pilipinas
Panahon ng
Amerikano:
• Noong 1936, sa pagpapatibay ng
unang pambansang asamblea ng
Pilipinas ay binuo ang Surian ng
Wikang Pambansa
 Panahon ng
Amerikano:
• Tungkulin ng Surian ng Wikang Pambansa:
1. Gumawa ng pag-aaral sa mga
pangkalahatang wika sa Pilipinas
2. Magpaunlad at magpatibay ng isang
wikang panlahat na Wikang Pambansa
batay sa isa sa mga umiiral na
katutubong wika
Panahon ng
Amerikano:
• Tungkulin ng Surian ng Wikang
Pambansa:
3. Bigyang-halaga ang wikang
pinakamaunlad ayon sa balangkas,
mekanismo at panitikang tinatanggap.
Panahon ng
Amerikano:
• Noong 1940, sinimulan na ang
pagtuturo ng wikang Pilipino batay sa
Tagalog sa mga pampubliko at
pampribadong paaralan.
Halimbawa ng mga
Salitang hango sa Wikang
Ingles:
• Basketball – Basketbol
• Economics – Economics
• Bolpen – Ballpen
• Telebisyon – Telebisyon
Panahon ng
Hapones
Panahon ng
Hapones:
• Noong Disyembre 8, 1941, ay sinorpresang
inatake ng mga Hapones ang base-militar
ng mga Amerikano sa Pearl Harbor na
ikinagulat ng mga Amerikano
• Kasabay rin ng pag-atake sa Pearl
Harbor ang pagsakop sa Indonesia,
French Indochina, Singapore at ang
Pilipinas
Panahon ng
Hapones:
• Sa panahong ito, pinagbawalan ang
paggamit ng Wikang Ingles sapagkat
pinaglalaban ng mga Hapones na
masugpo ang mga
impluwensiyang Amerikano o Europeo
sa mga bansang nasakop nila
Panahon ng
Hapones:
• Dahil roon ay namayani ang Wikang
Pilipino batay sa Tagalog sa iba’t-
ibang uri at anyo ng panitikan
Panahon ng
Hapones:
• Itinuro sa mga paaralan (pampubliko o
pampribado man) ang wikang Nihonggo
ng mga sundalo at itinuturo rin ang
Wikang Tagalog
• Bukas ang mga paaralan sa lahat ng
antas
Panahon ng
Hapones:
• Ordinansa Militar Blg. 13
• Nag-uutos na gawing opisyal na
wika ang Tagalog at ang Nihonggo
(Hapones)
• Naitatag rin ang Philippine Executive
Commission na pinamumunuan ni Jorge
Vargas
 Panahon ng
Hapones:
• Jose Villa Panganiban
• Isa siyang propesor,
lingguwista, makata at
awtor ng mga dula
• Isa siyang masugid na
tagasunod na ang Pilipino
ang “Wikang Pambansa”
Panahon ng
Pagsasarili (Ikatlong
Republika)
Panahon ng Pagsasarili
(Ikatlong Republika):
• Hulyo 4, 1946 – ibinigay na ng mga
Amerikano ang Kalayaan na inaasam ng
mga Pilipino. Kasabay rin ang
pagpapahayag ng Batas Komonwelt Blg.
570
• Batas Komonwelt Blg. 570 – Isinasaad na ang
Tagalog ang Wikang Opisyal ng Pilipinas
Panahon ng Pagsasarili
(Ikatlong Republika):
• Ramon Magsaysay
• Ikapitong
pangulo ng
Pilipinas
• Nagpalabas ng
dalawang
proklamasyon ukol sa
pagdiriwang ng
Linggo ng Wika
Panahon ng Pagsasarili
(Ikatlong Republika):
• Proklamasyong Blg. 12 – nilagdaan ni Pang.
Masaysay noong Marso 26, 1951 na
sinasaad na ang Marso 29 – Abril 4 ang
linggo ng Wikang Pambansa
• Proklamasyong Blg. 186 – paglipat ng lingo
ng Wikang Pambansa mula ika-13
hanggang ika-19 ng Agosto
Panahon ng
Pagsasarili (Ikatlong
Republika): • Gregorio Hernandez Jr.
• Dating kalihim ng
Edukasyon sa
administrasyong
Magsaysay
• Pinag-utos ang pag-awit
ng Lupang Hinirang sa
lahat ng paaralan at sa
wikang Pilipino
Panahon ng Batas
Militar at
Kasalukuyan
Panahon ng Batas Militar at Kasalukuya

• Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 –

Nilagdaan ni Pangulong Ferdinard
Marcos noong 1967 na nagsasaad na
ang gagamiting pangalan sa lahat ng
gusali at tanggapan ay wikang Pilipino
Panahon ng Batas Militar at Kasalukuya

• Memorandum Sirkular Blg. 384 (1969) –

Nilagdaan ni Alejandro Malchor na
nagsasaad na may kapangyarihan o
kakayahan pamahalaan ang lahat ng
komunikasyong Pilipino sa lahat ng
kagawaran, tanggapan at iba pang
sangay ng pamahalaan
Panahon ng Batas Militar at Kasalukuya

• Artikulo XV, Seksyon III (1973

Constitution) – Dito unang ginamit
ang salitang “Filipino” bilang
Wikang Pambansa ng Pilipinas
Panahon ng Batas Militar at Kasalukuya

• Kautusang Tagapagpaganap Blg. 25

(1974) – Nilagdaan ni Juan Manuel,
kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon,
Kultura at Isports, ang isang kautusan na
nagpapatupad ng pagtuturo ng
edukasyong bilingwal sa lahat ng kolehiyo
at pamantasan
Panahon ng Batas Militar at Kasalukuya
• Artikulo XIV, Seksyon VI (1987 Constitution) –

“Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang

nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa
umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na
maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga
hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod
ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na
komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang pang-
edukasyon. “
Panahon ng Batas Militar at Kasalukuya
• Kautusang Tagapagpaganap Blg.
52 (1987) – Nilagdaan ni Lourdes
Quisumbing, kalihim ng
Kagawaran ng Edukasyon, Kultura
at Isports, ang isang kautusan na
nagpapatupad ng pagtuturo ng
edukasyong bilingwal sa lahat ng
antas ng paaralan
Panahon ng Batas Militar at Kasalukuya

• Proklamasyon Blg. 1041 (1997) –

Nilagdaan ni Fidel V. Ramos noong
Hulyo 15, 1997 na nagpapahayag ng
taunang pagdiriwang ng Buwan ng
Wikang Pambansa tuwing buwan ng
Agosto (Agosto 1-31)