Grade, 11

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika

at Kulturang Pilipino

“Kakayahang Lingguwistiko at
Kakayahang Sosyolingguwistiko”
Module 5-6 Quarter 2
• Natutukoy ang mga angkop na salita at pangungusap ayon sa konteksto ng paksang
napakinggan sa mga balita sa radio at telebisyon. (F11PN-IId-89)
• Napipili ang angkop na mga salita at paraan ng paggamit nito sa mga usapan talakayan
batay sa kausap na pinaguusapan, lugar, panahon, layunin at grupong kinabibilangan
(F11PS-11E-90)
 Grade, 11

Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika

at Kulturang Pilipino

“Kakayahang Komunikatibo”
• Natutukoy ang mga angkop na salita at pangungusap ayon sa
konteksto ng paksang napakinggan sa mga balita sa radio at
telebisyon. (F11PN-IId-89)
• Napipili ang angkop na mga salita at paraan ng paggamit nito sa
mga usapan talakayan batay sa kausap na pinaguusapan, lugar,
panahon, layunin at grupong kinabibilangan (F11PS-11E-90)
 Layunin:
Sa pagtatapos ng aralin ang mga mag-aaral ay inaasahang:

1. Natutukoy ang mga angkop na salita at pangungusap ayon sa konteksto ng

paksang napakinggan sa mga balita sa radio at telebisyon.
2. Napipili ang angkop na mga salita at paraan ng paggamit nito sa mga usapan
talakayan batay sa kausap na pinaguusapan, lugar, panahon, layunin at grupong
kinabibilangan, at
3. Nakabubuo ng mga kritikal na sanaysay ukol sa iba’t ibang paraan ng paggamit ng
wika ng iba’t ibang grupong panlipunan at pangkultura sa Pilipinas.
 Paano mo masasabing
tayo ay may Kakayahang
komunikatibo?
 Annyeonghaseyo!

Kakayahang
Ano ang
He l l
Komunikatibo? maga o,
ndan
umag g
a!
 Annyeonghaseyo!

Kakayahang
Ano ang
Komunikatibo? Saran
ghaey
o!
 Annyeonghaseyo!

Kakayahang
Ano ang
Komunikatibo? Saran
ghaey
o!
 Ito ay tumutukoy sa
paglalapat ng mga
Kakayahang
kaalamang lampas sa
Komunikatibo
gramatika o balarila.
Sa madaling salita,
binibigyang diin nito ang
wasto at naaayong
paglalapat ng mga
tuntunin ng wika sa
pakikipagtalastasan.
Nararapat sa bawat isa na nagagamit natin
ng tama ang wika na angkop at wasto
upang may lubos na pagkakaunawaan at
may abilidad ang isang tao na makipag-
ugnayan upang maihatid ang
impormasyon sa tagatanggap nito ng
malinaw ayon sa nilalayon nito.
 Sangkap/Komponent ng
Kakayahang Komunikatibo

Lingguwistiko
Sosyolinguwistiko
Pragmatic
Istratedyik
Diskorsal
Kakayahang Komunikatibo:

Lingguwistiko
Kakayahang Lingguwistiko:

• abilidad ng isang tao na makabuo at

makaunawa ng maayos at
makabuluhang pangungusap.
• Kasama dito ang kaalaman sa bahagi ng
pananalita
 Kakayahang Lingguwistiko:

1. mga salitang nagbibigayturing o naglalarawan sa pangngalan at panghalip

2. mga salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o sugnay
1. Pangngalan
2. Panghalip
3.  mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan
3. Pandiwa 
4. mga salitang nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga salita
4. Pang-uri 
5. salitang nagkakawing ng paksa (o simuno) at panaguri
5. Pang-abay
6.  mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pandiwa, pang-uri at kapwa nito pang-
abay. 6. Pangatnig 
7.  mga salitang nagsasaad ng pangalan ng tao, hayop, bagay, pook, katangian, pangyayari,
7. Pang-angkop 
atbp. 8. Pang-ukol 
8. mga salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita 9. Pantukoy
10. Pangawing o 
9.  mga salitáng pánghalilí sa pangngalan
Pangawil
10. mga salitang laging nangunguna sa pangngalan o panghalip
 Kakayahang Lingguwistiko:

1. Pangngalan (noun) - mga salitang nagsasaad ng pangalan ng tao, hayop, bagay, pook,

katangian, pangyayari, atbp.
2. Panghalip (pronoun) - mga salitáng pánghalilí sa pangngalan.
3. Pandiwa (verb) - mga salitang nagsasaad ng kilos o nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga
salita
4. Pang-uri (adjective) - mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pangngalan at panghalip
5. Pang-abay (adverb) - mga salitang nagbibigay-turing o naglalarawan sa pandiwa, pang-uri at
kapwa nito
6. Pangatnig (conjunction) - mga salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala o sugnay
7. Pang-angkop (ligature) - mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan
8. Pang-ukol (preposition) - mga salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang salita
9. Pantukoy (article/determiner) - mga salitang laging nangunguna sa pangngalan o panghalip
10. Pangawing o Pangawil (linking o copulative) - salitang nagkakawing ng paksa (o simuno) at
panaguri
Kakayahang Komunikatibo

Kakayahang Lingguwistiko

Ito ang tawag sa maagham na pag-aaral ng wika.

Pinag-aaralan at sinusuri nito ang estruktura,
katangian, pag-unlad at iba pang bagay na may
kaugnayan sa isang wika sa iba pang wika.
Kakayahang Komunikatibo

Kakayahang Lingguwistiko

Linggwistika – ang maagham na paraan na pag-aaral ng wika

Linggwista – ang taong nagsasagawa ng makaagham na

pag-aaral ng wika.

Polyglot – taong maalam at nakapagsasalita ng ibat’ ibang wika

Kakayahang Lingguwistiko:

1. Kakayahang Estruktural
2. Kakayahang Gramatikal
Kakayahang Komunikatibo

 Kakayahang Lingguwistiko:

o Kakayahang Estruktural

Ayon kay Otanes (1990), tinatawag na istruktural

ang kakayahang ito sa pag-aaral ng wika, sapagkat
layon nitong ilarawan ang estruktura o porma ng
isang wika. Ang porma ang nagsisilbing signal o
pamamaraan sa pagpapahayag ng mga mensahe sa
pamamagitan nito tulad halimbawa sa paggamit ng
antala at hinto sa isang pangungusap.
 Kakayahang Lingguwistiko:

o Kakayahang Istruktural
Halimbawa: Ipinaalam ni Lee kay Elle na ang pangalan ng kanyang kapatid ay Noah.

a. Elle Noah ang pangalan ng kapatid ko.

b. Elle, Noah ang pangalan ng kapatid ko..

Halimbawa: Si Lee ay nakasuot ng pulang damit.

a. Hindi, pula ang damit ni Lee.

b. Hindi pula ang damit ni Lee.
Kakayahang Komunikatibo

 Kakayahang Lingguwistiko:

o Kakayahang Gramatikal

Ito ay sumasaklaw sa pag-aaral sa sistema ng

pagkakaugnay-ugnay ng mga salita sa
pagpapahayag ng kaisipan. Tumutukoy ang
wastong gamit ng Filipino sa paglalapat o
aplikasyon ng kaalamang panggramatika at
panretorika sa pagbuo ng makabuluhang
pangungusap o pahayag.
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 o Kakayahang Gramatikal
ng at nang

ng gabi.
1.Natutulog ako tuwing ikasiyam ________
nang mapanood ko ang pelikula.
2.Naiiyak ako ________
ng
3.Sa ikapito ________ Disyembre kami uuwi ng
probinsya.
Nang umalis ang nanay, umiyak ang sanggol.
4.________
nang makaalis tayo
5.Bilisan mong kumain ________
kaagad.
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal

1.Mag-ingat ka naman (kapag, kung)

magmamaneho ka.
2.Mag ingat ka (kapag, kung) ikaw ang
nagmamaheho.
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal

• PINTO at PINTUAN
Ang pinto (door) ay ang bahagi ng daanan na isinasara at ibinubukas.
Samantala, ang pintuan (doorway) ay ang bahaging kinalalagyan ng
pinto.
            Hal. May kumakatok. Buksan mo nga ang pinto.
                   May lumabas na aso sa pintuan.

Nakaharang sa  _________ ang paso ng halaman kung kaya't hindi

niya maisara ang _________.
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal

Dahil ito ay na lang, na naman, at pa rin ang tama

 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal

PAHIRIN at PAHIRAN; PUNASIN at PUNASAN

 Ang pahirin at punasin (wipe off) ay nangangahulugang
alisin o tanggalin.
 Ang pahiran at punasan (to apply) ay nangangahulugang
lagyan.
    Hal. Pahirin mo ang mga luha sa iyong mga mata.
            Pahiran mo ng palaman ang tinapay.
            ________ mo ang pawis sa iyong likod.
          
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal

WALISIN at WALISAN
Ginagamit ang walisin (sweep the dirt) kung tumutukoy sa
bagay na aalisin o lilinisin
ang walisan ay tumutokoy naman sa lugar (to sweep the
place).
            Hal. Walisin ninyo ang mga kalat sa sahig.
                   Walisan ninyo ang sahig.

_____ ang mga nalantang dahon sa bakuran.

 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal
SUNDIN at SUNDAN
Ang sundin ( follow an advice ) ay sumunod sa payo o
pangaral samantalang ang sundan ( follow where one is
going; follow what one does) ay gayahin ang ginagawa ng
iba o pumunta sa pinuntahan ng iba.

Hal: Sundin mo ang payo ng iyong mga magulang

kung ayaw mong maligaw ng landas.
                 Sundan mo agad ang umalis mong kaibigan
at baka tuluyan na iyong magtampo.
 Kakayahang Lingguwistiko:
o Kakayahang Gramatikal

Iwan at Iwanan    
Ang iwan ( to leave something ) ay
nangangahulugang huwag isama/ dalhin.
 iwanan ( to leave something to somebody) ay
nangangahulugan bibigyan ng kung ano ang isang
tao.
Hal:
 Iwan mo na ang anak mo sa bahay niyo.
 Iwanan mo ako ng perang pambili ng pananghalian.
 Kakayahang Lingguwistiko

Kailangang sanayin ng tao ang kakayahang

komunikatibo upang mapaimbabawan ang mga
sagabal nanagsisilbing puwang sa pag-unawa.