KOMUNIKASYON

AT PANANALIKSIK SA
WIKA AT KULTURANG
PILIPINO
 MGA
KONSEPTONG
PANGWIKA
 Ano nga ba ang
kahalagahang naidudulot
ng wika sa buhay ng tao?
 “Ang wika’y mahalagang
instrumento ng komunikasyon.
Makatutulong sa pagkakaroon ng
mabungang inter-askyon.”
 Luzon

PILIPINA
S

Visayas Mindanao
 Census of Population
and Housing (CPH)
Ayon sa datos noong 2000, may humigit kumulang 150 wika at
diyalekto sa bansa.
1. TAGALOG – nangungunang wikang ginagamit ng 5.4 milyong
sambahayan
2. CEBUANO/BISAYA/BINISAYA/BOHOLANO – 3.6 milyong
sambahayan
3. ILOCANO – 1.4 milyong sambahayan
4. HILIGAYNON/ILONGGO – 1.1 milyong sambahayan
Ang salitang Latin na lingua ay
nangangahulugang “dila” at “wika” o
“lengguwahe.”
 Sa pamamagitan ng wika, nabubuo
ang mabuting relasyon sa kapwa,
napapaunlad ng tao ang kanyang sarili at
nakatutulong din siya sa pagpapaunlad ng
kabuhayan ng iba.
•Dahil sa wika nakatatanggap at nakikibahagi siya
sa kapwa ng bisang
dala ng pagbabago sa
kultura at kabihasnan.
Bakit ito’y totoong napakakomplikado at
tunay na may kapangyarihan?
 Ang kahulugan ng wika bilang
representasyon ng karanasan
ay nag-iiba sa bawat tao. Ito’y umuunlad
at patuloy na nagbabago. Kailanman
ito’y hindi static.
 •Isa sa mga pinakadakilang
biyayang ipinagkaloob ng Diyos sa tao ay
ang wika.

Ito ang kasangkapan upang

maipadama ng tao sa kanyang kapwa ang
kanyang iniisip, nadarama at nakikita
tungkol sa kanyang paligid.
 Iba’t Ibang
Pakahulugan sa

WIKA
 Ang wika ay isang likas at
makataong pamamaraan ng
paghahatid ng mga kaisipan,
damdamin at mithiin.
(Edward
Sapir)
Ang wika sa ganitong paraan ay isang
sistema ng komunikasyong nagtataglay
ng mga tunog, salita, at gramatikang
ginagamit sa pakikipagtalastasan ng
mga mamamayan sa isang bayan o sa
iba’t ibang uri ng gawain – Cambridge
Dictionary
 Ang Wika ay tulay na ginagamit para
maipahayag at mangyari ang anumang
minimithi o pangangailan natin. - Paz,
Hernandez, at Peneyra (2003:1)
 Ang mga tao’y nabubuhay sa mga
simbolo na kinukontrol naman nila. Ang
kakayahan ng mga tao na kontrolin ang
mga simbolong ito ay napatangi sa kanya
sa iba pang nilikha. Ito rin ang
ikinaiba ng tao sa hayop. (Lachica
, 1993)
 Si Caroll (1964) ay nagpahayag
na ang wika ay isang sistema ng
mga sagisag na binubuo at
tinatanggap ng lipunan.
 Ayon kay Todd (1987) ang wika
ay isang set o kabuuan ng mga sagisag na
ginagamit sa komunikasyon.
- hindi lamang binibigkas
na
tunog kung di ito’y sinusulat
din.
 Ayon naman kay Bram, ang
wika ay nakabalangkas na
sistema ng mga arbitraryong
simbolo at tunog na binibigkas
at sa pamamagitan nito’y
nagkakaroon ng interaksyon ang
isang pangkat ng tao.
 Ang wika ang pangunahin
at pinakatiyak na anyo ng
simbolikong gawaing pantao
ayon kay Archibald Hill.
 Ayon kay Henry Allan
Gleason, Jr., ang wika ay
masistemang balangkas ng
sinasalitang tunog na pinipili at
isinasaayos sa paraang arbitraryo
upang magamit ng mga taong
kabahagi at kasama sa isang kultura sa
kanilang pakikipagtalastasan.
 Matatagpuan sa wika ang mga
tanda o simbolo na nagkakaroon ng
kahulugan ayon sa mga gumagamit nito.

Ang mga simbolo o tanda ay

maaring salita, bilang, drowing,
larawan o anumang hugis na
kumakatawan sa konsepto, ideya o
bagay.
 Ang mga tunog at sagisag
na ito ay arbitraryo at
sistematiko.
Katangian
ng
 midyum sa
komunikasyo
n

Walang
Superyor
na wika

May
pulitika
MASISTEMAN
ang wika. G
BALANGKAS

Makapangya-
rihan
Sinasalitan
dinamiko g
namamatay
- tunog.
,
nabubuhay.
Kahalagaha
n
ng

Wika
 Wika ang ginagamit natin
sa pakikipagtalastasan.

Sa pamamagitan din nito

nalalaman natin kung ano
ang gustong ipahiwatig ng
ating kapwa.
 Nagkakaintindihan at
nagkakaunawaan ang
bawat isa sa pamamagitan
ng paggamit ng wika.

Ito ang nagbubuklod sa

bawat tao hindi lamang dito
sa Pilipinas kundi maging
sa mga ibang bansa rin.
 Sa pamamagitan ng wika kaya
nagkakaunawaan at nagkakaroon
ng madaling komunikasyon ang
bawat tao kundi pati na rin sa mga
karatig bansa nito.

Ang wika ang sumasagisag sa

napakaraming aspekto ng buhay
ng tao.

Ang wika ay kaluluwa ng

isang bansa at salamin ng lipunan.
1934- Nagkaroon ng
Kumbensyong Konstitusyunal

- Lope K. Santos at Pangulong

Manuel L. Quezon
1935- Art. XIV Seksyon 3 ng 1935
na Saligang Batas

- Batas komonwelt Blg 184

(Surian ng Wikang Pambansa)
“Ang kongreso ay gagawa ng mga
hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang
wikang pambansang ibabatay sa isa sa
mga umiiral na katutubong wika. Hangga’t
hindi itinatakda ng batas ang wikang
Ingles at kastila ang siyang mananatiling
opisyal na wika.”
Ang wikang • Wika ng sentro ng
pipiliin ay pamahalaan;
dapat … • Wika ng sentro ng
edukasyon;
• Wika ng sentro ng kalakalan
at
• Wika ng pinakamarami at
pinakadakilang nasusulat na
panitikan.
• 1937- Disyembre 30,
iprinoklama ni Pangulong
Quezon ang wikang Tagalog
bilang batayan (Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134)
• 1940- inumpisahang ituro ang
wikang pambansang batay sa
Tagalog sa lahat ng paaralan-
publiko at pribado
• 1946- ipinahayag na Tagalog at
Ingles ang opisyal na wika ng
Pilipinas (Batas Komonwelt Blg.
570)
1959- pinalitan ng Pilipino ang
wikang pambansa
(Kautusang Pangkagawaran
Blg. 7)
1972- nagkaroon ng mainitang
pagtatalo sa Kumbensyong
Konstitusyunal
- unang na gamit ang
salitang Filipino bilang bagong
katawagan sa wikang
pambansa ngunit hindi
napagtibay
• 1987- Art. XIV, Seksyon 6 ng
Saligang Batas
•- Ang wikang pambansa
ng Pilipinas ay Filipino.
“Ang wikang Pambansa ng Pilipinas ay
Filipino. Samantalang nililinang ito at
dapat payabungin at pagyamanin pa
salig sa umiiral na mga wika sa
Pilipinas at sa iba pang mga wika.”
Pagsulat sa Journal!

Paano mo maipapakita ang

pagpapahalaga sa pagkakaroon natin ng
isang wikang nagbubuklod sa ating mga
Pilipino?
 WIKANG OPISYAL
AT
WIKANG PANTURO
WIKANG OPISYAL
Itinadhana ng batas na maging wika sa
opisyal na talastasan ng pamahalaan.

WIKANG PANTURO
Opisyal na wikang ginagamit sa pormal na
edukasyon.
 Saligang Batas ng 1987, Artikulo
XIV, Seksiyon 7,
“Ukol sa layunin ng komunikasyon at
pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay
Filipino at, hangga’t walang ibang itinatadhana
ang batas, Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay
pantulong ng mga wikang opisyal sa mga rehiyon
at magsisilbing pantulong na mga wikang panturo
roon.
Dapat itaguyod nang kusa at opsiyonal ang
Kastila at Arabic”
Mother Tongue o unang wika ng mga mag- aaral ay
naging opisyal na wikang panturo mula
Kindergarten hanggang Grade 3 sa mga paaralang
pampubliko at pribado man. Tinawag itong Mother
Tongue-Based Multi-Lingual Education (MTB-
MLE).
“Ang paggamit ng wikang ginagamit din sa tahanan
sa mga unang baiting ng pag-aaral ay makatutulong
mapaunlad ang wikang at kaisipan ng mga mag-
aaral at makapagpapatibay rin sa kanilang
kamalayang sosyo-kultural.” – DepEd Secretary Brother Armin
Luistro, FSC
Noong mga unang taon ng pagpapatupad ng K
to 12 ay itinadhana ng DepEd ang
labindalawang local o panrehiyong wika at
diyalekto para magamit ng MTB-MLE.
 Labinsiyam na wika at diyalekto

 Tagalog
 Kapampangan  Meranao
 Pangasinense  Chavacano
 Ybanag
 Iloko  Ivatan
 Bikol  Sambal
 Aklanon
 Cebuano  Kinaray-a
 Hiligaynon  Yakan
 Surigaonon
 Waray
 Tausug
 Maguindanaoan
Pagsulat sa Journal!

Kung makakausap mo ang mga taong tumutol na ibatay sa

isa sa mga wikain sa ating bansa ang wikang Pambansa o
ang mga taong ayaw ipagamit ang unang wika sa pagtuturo
sa mga batang mag-aaral, ano ang sasabihin mo sa kanila?
Magbigay ng limang pahayag na kukumbinsi at maaaring
makapagpapahayag sa kanila
BARAYTI
NG
WIKA
AYn sA SourCe na nKitA Q, ang MgA
jEjEMon dAw AY UNG mGa tAo NA
MhILig mGphiraP SA KNilng SriLI kPg
siLA AY NgtATYpe P0Wh.. GmIT Na
gmiT nILa aNG celLPhONez aT lGiNg
Ng gM SA KnIlng fRIENDSHIpz at Ang
ForMT nA giNGmiT nIla Ay k2Ld
NIToNG gInWa q ngYuN P0wh.. HINdE
q Alm kunG AnU FoRmt Na GinGwA
Nila d2, Dahil NpKrAndom nG Pg-
CApItAl nuNG iBng lEtterS P0wh.. At
Ang TAwA nIla aY jejEJe P0wh…
Anik / Anetch — ano (what) / which
Balaj — balahura (shameless)
Bitter Ocampo — malungkot (sad) /
nagngingitngit (fuming mad) / bitter
Baklah / Baklush — used instead of one’s
name, may refer to any gender
Givency / Janno Gibbs / Debbie Gibson —
bigay (to give) That’s Entertainment / Anda /
Andalucia / Anju / Anjo Yllaña — datung
(money)
Fatale — sobra (excessive) / to the max Feel
/ Fillet o’ Fish — type / gusto / natipuhan (like)
Ang pagkakaroon ng
barayti ng wika ay
ipinapaliwanag ng
teoryang sosyolinggwistik
na pinagbatayan ng
ideya ng pagiging
heterogeneous ng wika.
Sa kasalukuyang panahon ay
pinag-aaralan ang isang wika sa
loob ng kapaligiran at
karanasan ng mga nagsasalita
nito.
Ito ang nagbubunga ng sitwasyon
at mga pangyayaring
nagreresulta sa tinatawag na
DIVERGENCE, ang dahilan kung
bakit nagkakaroon ng iba’t ibang
uri o barayti ng wika (Paz, el. al.
 Dayalek
Ang barayti ng wikang
nalilikha ng dimensyong
heograpiko.
Tinatawag din itong wikang
ginagamit sa isang partikular na
rehiyon, lalawigan o pook,
malaki man o maliit.
Luzon

Pampango – Pampanga
Bikolano – Bicol
Ilocano – Ilocos
Ibanag – Isabela at
Cagayan
Panggalatok – Pangasinan
Visayas

Aklanon – Aklan
Kiniray-a – Iloilo
Antique – Kanluraang Panay
Capiznon – Hilaga-Silangang
panay
Cebuano – Cebu, Bohol, Negros,
at iba pa
Mindanao

Surigaonon – Surigao
Tausug – Jolo at Sulu
Chavacano –
Zamboanga
Davaoeno – Davao
T’boli – Cotabato
Makikilala ang dayalekto
hindi lamang sa
pagkakaroon nito ng set ng
mga ‘distinct’ na
bokabularyo, kundi
maging sa punto o tono sa
istraktura ng
pangungusap.
Sosyolek
Itoang barayting nabubuo
sa demensyong sosyal o
panlipunan.
Nababatay ito sa mga
pangkat na kinabibilangan.
Hal.

Oh my Gosh! Nakatabi ko kanina sa

labas ang crush ko! Tapos nakasabay
ko pa s’yang mag-library! (Estudyante)
Ano ika mo, wala pa ang tatay
n’yo diyan? Aba, at san na naman
nagpunta ang damuhong ‘yon?
Malilintikan yun sa akin! (Matanda)
 Hal.
Wiz ko feel ang mga hombre ditech, teh!
Gora na tayis frend! Keri lang ke wa anda.
Wow pare, ang tindi ng tama ko!
Heaven!
Kosa, pupuga tayo mamaya.
Girl, bukas na tayo maglayb. Mag
malling muna tayo.
Pare, punta tayo mamaya sa Mega.
Maaari ring may okupasyunal
na rehistro ang sosyolek

Hearing, fiscal, trial, guilty

– Abogado/judge/Politiko
Antibiotic, diagnosis, check-up
– colon, emergency – Doctor
Mahusay, intelehente, tumpak,
takdang-aralin - Guro
May pagkakaiba ang barayti ng
nakapag-aral sa hindi nakapag-aral;
ng matanda sa mga kabataan; ng mga
maykaya sa mahihirap; ng babae sa
lalaki o sa beks; gayundin ang wika ng
preso; wika ng tindera sa palengke; at
iba pang pangkat.
Ayon kay Rubrico (2009), ang sosyolek ay
isang mahusay na palatandaan ng
intratipikasyon ng isang lipunan, na siyang
nagsasaad ng pagkakaiba ng paggamit ng
wika ng mga tao na nakapaloob dito batay sa
kanilang katayuan sa lipunan at sa mga
grupo na kanilang kinabibilangan.
Para matanggap ang isang tao sa isang
grupong sosyal, kailangan niyang matutuhan
ang sosyolek
Jargon
Itoang tawag sa mga natatanging
bokabularyo ng isang particular
na pangkat na gawain o
propesyon.

Pansinin naman na ang mga

sumusunod na salitang ginagamit
sa isports na tennis at kung paano
naiiba ang REGISTER nito sa
ibang larangan:
Ace (puntos)
Fault (pagtapak sa linya sa pagservice)
Love (pagkakaroon ng score na 0)
Rally (sequence nung pabalik-balik nung
bola)
Slice (kung paano pinapatamaan ng
raketa ang bola)
 Idyolek
Ito ang nakagawiang pamamaraan
sa pagsasalita ng isang indibidwal o
ng isang pangkat ng tao. (Uri ng
wikang ginagamit at iba pa)
Indibidwal na estilo ng
paggamit ng wika ng isang tao
Ang bawat indibidwal ay may kani-
kaniyang paraan ng paggamit ng wika.

Halimbawa: Broadcasters

Mike Enriquez
Noli de Castro
Mon Tulfo
Rey Langit
Gus Abelgas
Halimbawa: Iba pang kilalang
personalidad

KrisAquino
Ruffa Mae Quinto
Doña Ina (Michael V)

at marami pang iba

 Pidgin
Ito ay tinatawag sa Ingles na “nobody’s
native language.” o katutubong wikang di
pag-aari ninuman
Ang leksyon ng usapan ay hango sa isang wika, at
ang istruktura naman ay mula sa isa pang wika

Halimbawa:
“Suki, ikaw bili tikoy. Sarap, mura.” “Ikaw wag
upo d’yan. Para di luge
Creole
Itoay isang wika na unang naging
pidgin ngunit kalaunan ay naging likas
na wika (nativized.)

Halimbawa:
Chavacano (Zamboanga) – Hindi
masasabing purong Kastila dahil sa
impluwensya ng ating katutubong wika
sa istruktura nito.
 Pagsasanay
Paano mo kakausapin o babatiin ang
masasalubong mong….

Guro Beks
Sosyal
Jejemon Lolo mong
galing probinsya
Presidente Prinsipal
GAWAIN Blg. 2
Paggawa ng comic strip na may
temang “Ang Teknolohiya
Kaagapay sa Pag-unlad ng
Bansa” pumili lamang ng isang
barayti.
Idyolek
Diyalek
Sosyolek
Paraan ng Pagmamarka
KOMIKS STRIP
5 – orihinalidad
5 – kaisahan ng wikang ginamit 5 – linis ng
pagkakaguhit
5 – pagiging malikhain

20 Puntos – Kabuuan
Halimbawa: Komics
KASUNDUAN:
Pagsulat ng sanaysay
Sa ano-anong pagkakataon sa buhay mo
maaaring makatulong ang mga kaalaman
ukol sa mga barayti ng wika? Sa ano-
anong mga paraan ito? Pangatwiranan
Unang Wika,
Pangalawang
Wika,
at Iba Pa
 • Tawag sa wikang kinagisnan mula sa
pagsilang at unang itinuro sa isang tao.
Unang Wika • Tinatawag din itong katutubong wika,
mother tongue, arterial na wika, at
kinakatawan din ng L1.
• Habang lumalaki ang bata ay
Pangalawang nagkakaroon siya ng exposure sa iba pang
Wika wika sa kanyang paligid na maaaring
magmula sa telebisyon o sa ibang pang tao
tulad ng kanyang tagapag-alaga, mga
kalaro, mga kaklase, guro, at iba pa.

• Nagagamit niya ang wikang ito sa

  Ikatlong
pakikiangkop niya sa lumalawak
Wika na mundong kanyang
ginagalawan.