UNIVERSITY OF NEGROS OCCIDENTAL – RECOLETOS

INTEGRATED SCHOOL | GRADES 11 & 12

AY 2021 - 2022

MGA BABASAHIN
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino
Ikalawang Siklo – Unang Markahan

MGA KONSEPTONG PANGWIKA

I. WIKA
Isang napakahalagang instrumento ng komunikasyon.
Pinagsama-samang makabuluhang tunog, simbolo at tuntunin na nakabubuo ng mga salitang
nakapagpapahayag ng kahulugan o kaisipan. Behikulong nagagamit sa pakikipag-usap at
pagpaparating ng mensahe sa isa’t isa.
Nagkakaintindihan tayo.
Nakapagbibigayan tayo ng ating mga pananaw, opinyon, kautusan, impormasyon at
tuntunin.

LINGUA LANGUE LANGUAGE

Latin Pranses Ingles

“Dila” at “Wika” “Dila” at “Wika” Lengguwahe”

DILA WIKA

Ang dila ay konektado sa pasalitang pagbigkas dahil ang iba’t ibang tunog ay nalilikha ng
iba’t ibang posisyon ng dila.
Ang WIKA ay may tradisyonal na pagpapakahulugang sistema ng arbitraryong vokal-simbol
ng isang pamayanan sa pakikipagtalastasan at pakikipag-ugnayan sa isa’t isa.

Pagpapakahulugan ng mga Dalubhasa

 Paz, Hernandez at Peneyra
Ang wika ay tulay na ginagamit para maipahayag at mangyari ang anumang minimithi o
pangangailangan natin.

 Dr. Jose Villa Panganiban

Ang wika ay paraan ng pagpapahayag ng pagkukuro-kuro at damdamin sa pamamagitan ng mga
salita upang ipakipag-unawaan sa kapwa tao.

 Henry Allan Gleason Jr.

 Ang wika ay masistemang balangkas ng mga tunog na pinili at isinaayos na pamaraang
arbitraryo upang magamit ng mga taong nabibilang sa isang kultura.

 Diksyunaryong Cambridge
Ang wika sa ganitong paraan ay isang sistema ng komunikasyong nagtataglay ng mga tunog,
salita at gramatika na ginagamit sa pakikipagtalastasan ng mga mamamayan sa isang bayan o sa
iba’t ibang uri ng gawain.

 Charles Darwin
Ang wika ay isang sining tulad ng paggawa ng serbesa o pagba-bake ng cake o ng pagsusulat.
Hindi rin ito tunay na likas sapagkat ang bawat wika ay kailangan munang pag-aralan bago
matutuhan.

 Bernales
Ang wika ay proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mensahe sa pamamagitan ng simbolikong
cues na maaaring berbal o di-berbal.
 Mangahis
May mahalagang papel na ginagampanan ang wika sa pakikipagtalastasan.

 Constantino at Zafra
Ang wika ay isang kalipunan ng mga salita at ang pamamaraan ng pagsasama-sama ng mga ito
para magkaunawaan.

 Lumbera
Ang wika ay hininga.

 Alfonso Santiago
Wika ang sumasalamin sa mga mithiin, lunggati, pangarap, damdamin, kaisipan, pilosopiya,
kaalaman, moralidad, paniniwala at mga kaugalian ng tao sa lipunan.
 UP Diksyunaryong Filipino
Ang wika ay “lawa ng mga salita at sistema ng paggamit sa mga ito na laganap sa isang
sambayanan na may iisang tradisyong pangkultura at pook na tinatahan.

II. Ang Wikang Pambansa

Ang Pilipinas ay isang kapuluang binubuo ng iba’t ibang pangkat ng mga Pilipinong
gumagamit ng iba’t ibang wika at diyalekto.
Humigit-kumulang 150 wika at diyalekto ang umiiral sa ating bansa.
Ito ang naging dahilan para magkaroon ng wikang mauunawaan at masasalita ng karamihan.
Ang wikang ito ang magbubuklod sa mga Pilipino.

1934
Mainitang tinalakay, pinagtalunan at pinag-isipan sa Kumbensiyong Konstitusyunal noong
1934 ang pagpili sa wikang pambansa. Iminungkahi ng grupo ni Lope K. Santos na isa sa
mga umiiral na wika sa bansa ang magiging wikang pambansa. Marami ang sumang-ayon
gayundin ang sumalungat na mga maka-Ingles. Ngunit ipinaglaban ng grupo ni Santos na
dapat ang magiging wikang pambansa ay isa sa mga umiiral na wika ng Pilipinas.

1935
Sinusugan ni Pangulong Manuel Quezon ang mungkahi ng grupo ni Lope at pagsusog na ito
ay nabigyang daan sa probisyong pangwika na nakasaad sa Artikulo XIV, Seksiyon 3 ng
Saligang Batas 1935.

Artikulo XIV, Seksyon 3 ng Saligang Batas ng 1935

“Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang

pambansang ibabatay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. Hangga’t hindi itinatakda
ng batas, ang wikang Ingles at Kastila ang siyang mananatiling
opisyal na wika.”

Batas Komonwelt Blng. 184

Nagtatag ng Surian ng Wikang Pambansa si Norberto Romualdez ng Leyte na ang
tungkulin ay

“Mag-aaral ng mga diyalekto sa pangkalahatan para sa layuning magpaunlad at

magpatibay sa isang pambansang wika batay sa isa sa mga umiiral na wika ayos sa
balangkas, mekanismo, at panitikan na tinatanggap at sinasalita ng nakararaming
Pilipino.”
Ang Surian ay nag-atas ng mga taong mag-aaral at ang mga ito ay binubuo ng mga
miyembrong mula sa iba’t ibang pangkat ng mga Pilipino at kumakatawan sa mga
pangunahing wika sa bansa.
“ang wikang pipiliin ay dapat…
 wika ng sentro ng pamahalaan;
 wika ng sentro ng edukasyon;
 wika ng sentro ng kalakalan; at
 wika ng pinakamarami at pinkadakilang nasusulat na panitikan.”

1937
Iprinoklama ni Pangulong Quezon na wikang TAGALOG ang magiging batayan ng Wikang
Pambansa sa bisa ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 noong Disyembre 30, 1937.
Magkakabisa ang kautusang ito pagkatapos ng dalawang taon.
1940
Dalawang taon matapos mapagtibay ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134, nagsimulang
ituro ang wikang pambansa batay sa Tagalog sa mga pampubliko at pribadong paaralan.

1946
Nang ipinagkaloob ng mga Amerikano ang ating kalayaan, sa Araw ng Pagsasarili ng
Pilipinas noong Hulyo 4, 1946 ay ipinahayag ding ang mga wikang opisyal ng bansa ay
Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 570.

1959
Agosto 13, 1959 ay pinalitan ang tawag sa wikang pambansa, mula Tagalog ay naging
Pilipino sa bisa ng kautusang Pangkagawarang Blg. 7 na ipinapalabas ni Jose E. Romero,
dating Kalihim ng Edukasyon.

1972
Muling nagkaroon ng mainit na pagtatalo sa Kumbensiyong Konstitusyunal kaugay sa
usaping pangwika.
Ang naging probisyong pangwika sa huli ay ang Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV,
Seksiyon 3, blg. 2

Artikulo XV, Seksyon 3 Blg. 2 ng Saligang Batas ng 1973

PROBISYONG PANGWIKA

“Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng mga hakbang na magpapaunlad at

pormal na magpapatibay sa isang panlahat na wikang pambansang kilalaning Filipino.”

1987
Sa Saligang Batas ng 1987 ay pinagtibay ng Komisyong Konstitusyunal na binuo ng
dating Pangulong Cory Aquino ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino.
Sa Saligang Batas ng 1987 ay pinagtibay ng Komisyong Konstitusyunal na binuo ng
dating Pangulong Cory Aquino ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino.

Artikulo XIV, Seksyon 6 ng Saligang Batas ng 1987

“Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nalilinang, ito ay dapat

payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang
wika.”

Atas Tagapagpaganap Blg. 335 serye ng 1988

“nag-aatas sa lahat ng kagawaran, kawanihan, opisina, ahensya, at instrumentality ng
pamahalaan na pagsagawa ng mga hakbang na kailangan para sa layuning magamit ang
Filipino sa opisyal namga transaksiyon, komunikasyon, at korespondensiya.”
Maraming pagsubok ang nalampasan hanggang sa maisabatas at magamit ng lahat ng mga
Pilipino sa nakaraan, sa kasalukuyan at maging sa hinaharap upang tayo’y mapalawig ang
pagkakaisa at pagkakaintindihan upang maabot ang tinatamong tagumpay at pag-unlad.