Kabanata 1

WIKA

Halina’t Alamin ARALIN 1

KATUTURAN NG WIKA

Ang wika ay isang sistema ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa pamamagitan ng mg

pasulat at pasalitang simbolo. (Webster,1974)

Ang wika ang pangunahin at pinakaelaboreyt na anyo ng simbolikong gawaing pantao.

(Archibald,Hill,1980)

Ang wika ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa

paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.(Henry Gleason)

Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan. Kalipunan ng mga simbolo at kaugnay na

batas upang maipahayag ang nais sabihin ng kaisipan

KATANGIAN NG WIKA

1. Ang wika ay tunog – nagsisimula ang isang wika sa mga tunog na nagsisilbing berbal na
mga simbolong nabubuo at nirerepresenta ng mga letra.
2. Ang wika ay arbitraryo – pinagkakasunduan ng isang grupo ng taong gumagamit ng
wika gayundin, ang bawat wika ay may kakaibang katangiang nabubukod sa iba pang
wika.
3. Ang wika ay masistema – ang anumang wika ay may sinusunod na organisasyon at may
taglay na istruktura (ponolohiya,morpolohiya, sintaks,semantika at pragmatiks).
Ponema – tumutukoy sa makabuluhang tunog ng isang wika.
Ponolohiya – makaagham na pag-aaral ng makabuluhang tunog sa isang wika.
Morpema – tumutukoy sa pinakamaliit na yunit ng isang salita.
Morpolohiya – makaagham na pag-aaral sa mga morpema ng isang wika.
Sintaks – tumutukoy sa masistemang palabuuan ng mga sugnay , parirala at
pangungusap.
 Semantiks – pag-aaral sa kahulugan ng isang wika.
Pragmatiks – pag- aaral kung paano iniimpluwensiyahan ng konteksto ang paraan ng
paghahatid ng impormasyon ng mga sentens.Samakatwid, ito ay pag-aaral ng aktwal na
pagsasalita.
4. Ang wika ay sinasalita -nabubuo ang wika sa tulong ng mga aparato at ibat ibang
sangkap sa pagsasalita tulad ng labi,dila, ngipin, ilong ,lalamunan at iba pa.
5. Ang wika ay nakabuhol sa kultura -pinatutunayan lamang na walang superyor na wika
sapagkat ang bawat wika ay may sariling kakanyahang kultural. Ibig sabiin, hinuhubog
ng wika ang kultura at hinuhubog naman ng kultura ang wika(Sapir at Whorf,w.p.)
6. Ang wika ay daynamiko – nagbabago ang wika batay sa nagbabagong
panahon.Nagkakaroon ng mga bagong salita at nakapaglilinang din ng bagong at
nakapaglilinang din ng bagong pagpapakahulugan batay sa sumusulong na panahon .
Halimbawa ; ang toxic noon ay lason,ngayon ay labis na pagkapagod.
7. Ang wika ay malikhain – paggamit ng wika sa sariling kaparaanan at batay sa
sumusulong na mga pangkat ng taong may itinatampok na identidad. Binigyang diin nito
ang pagiging distinct na anyo ng ekspresyon o paggamit ng wika sa pagpapahayag ng
saloobin, damdamin o naiisip.
Halimbawa :ang sumisibol na pamamaraan ng mga jejemon at bekimon.
8. Ang wika ay makapangyarihan – ginagamit ang wika sa pagtatamo ng impluwensiya
para makapagpabago ng pananaw ,makaimpluwensiya ng kaisipan ,makabuo ng mga
bagong ideya,makapaapekto sa pagsusulong ng mga pamamaraan at polisiya at higit ay
makapagpakilos.

Mahalaga na maunawaan natin ang katuturan at katangian ng isang wika

upang lubos natin itong magamit ng wasto sa pakikipagkomunikasyon.
Dahil dito nakasalalay ang pagiging epektibo sa pakikipag-ugnayan sa
kapwa.
KASAYSAYAN NG PAG-UNLAD NG WIKANG PAMBANSA SA PILIPINAS

Mahalagang maintindihan ang Kasaysayan ng Wikang Pambansa kung paano ito nagsimula

bilang Tagalog kung saan umalma ang mga Bisaya, naging Pilipino, at ngayon nga ay Filipino
na.
Isang arkipelago ang Pilipinas kung kaya nagkaroon ito ng maraming katutubong wika. Ang
maganda sa penomenong ito ay nagkaroon din ng kaniya-kaniyang literatura ang bawat
etnolingguwistikong grupo. Dahil dito, maraming mulat na mga kritiko katulad ni Isagani R.
Cruz ang nagsasabing “isa sa pinakamayamang literatura sa mundo ay ang literatura
ng Pilipinas.”       

Noon pa mang sinulat ang 1935 Konstitusyon, nabanggit na ang pagkakaroon ng wikang
pambansa. Nakasaad sa Artikulo 15 Seksiyon 2 at 3 na, “Ang Konggreso ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa
na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.”

Noong 1936, itinatag ni Pangulong Manuel Quezon ang Surian ng Wikang Pambansa upang

mamuno sa pag-aaral at pagpili sa wikang pambansa. Tungkulin ng Surian na magsagawa ng
pananaliksik, gabay at alituntunin na magiging batayan sa pagpili ng wikang pambansa ng
Pilipinas. Sa aking pananaliksik ay si Jaime de Veyra ang naging tagapangulo ng komite na
nagsagawa ng pag-aaral, at napili nito ang Tagalog bilang batayan ng “Wikang Pambansa.”

Ipinalabas ni Pangulong Quezon noong 1937 ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na

nag-aatas na Tagalog ang batayan ng wikang gagamitin sa pagbubuo ng wikang pambansa at
dahil sa pagsusumikap ni Pangulong Quezon na magkaroon tayo ng wikang pagkakalilanlan,
kaya hinirang natin siyang “Ama ng Wikang Pambansa.” 

Noong 1940 din ipinalabas ni Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapaganap Blg. 203 na
nagpapahintulot sa pagpapalimbag ng Talatinigang Tagalog-Ingles at Balarila sa Wikang
Pambansa. Ito din ang pinagsimulan ng pagtuturo ng Wikang Pambansa sa lahat ng mga
paaralan sa buong bansa natin.

Noong 1959 naman nagpalabas si Kagawaran ng Edukasyon Kalihim Jose Romero ng

Kautusang Blg. 7 na nagsasaad na Pilipino ang opisyal na tawag sa wikang pambansa. 
Sinasabi din na 1973 Konstitusyon noong kapanahunan ng diktador na si Pangulong Ferdinand
Marcos, nakasaad sa Artikulo 14 Seksiyon 3 na “ang Batasang Pambansa ay
magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na paggamit ng
pambansang wikang Pilipino. Hangga’t hindi binabago ang batas, ang Ingles at
Pilipino ang mananatiling mga wikang opisyal ng Pilipinas.”

Noong panahon naman ng Rebolusyonaryong Gobyerno sa ilalim ni Pangulong Corazon C.

Aquino muling binago ang Konstitusyon noong 1987 kung saan nakasaad sa Artikulo 14
Seksiyon 6 na: “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang
nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa
Pilipinas at sa iba pang mga wika.”

Ang wika nating ay yuniko o unique, ngunit ito rin ay dynamiko o dynamic sapagkat ito ay

nagbabago sa paglipas ng panahon. Masasabi ko na umuunlad ang ating wikang Filipino
ngayon lalo na dahil sa bagong kurikulum na K-12 Programs sapagkat kahit na wikang Ingles
ang madalas ginagamit ng mga guro , mayroon pa ring subject na Filipino at nadagdagan pa
ito ng Mother-Tongue Based.

FILIPINO BILANG WIKANG PAMBANSA

Ang ating bansa ay dumaan sa maraming taon ng pananakop ng mga dayuhan. Ang mga
mananakop na ito ay nagbitbit ng kanilang wika at kabihasnan . Sa panahong sila ang
namamayagpag sa mga sentro kapuluamn, ang dayuhang wika ang pinagtutuunan ng pansin.
Walang malinaw na programa upang isulong ang wika ng taal sa mga Pilipino.

Kaya naman ang mga dayuhang wika ay naging wika ng mga elitista at
magpahanggang ngayon,tinitingala ito ng marami mula sa mataas na lipunan.

1937 Tagalog

1959 Pilipino

1987 Filipino
Sumakatuwid, isang mabigat na laban ang
pagsusulong sa pagpapaunlad ng isang wikang magbibigkis sa lahat ng mga Pilipino sa loob at
labas man ng bansa.
Mahalagang maintindihan ang Kasaysayan ng Wikang Pambansa kung paano ito nagsimula
bilang Tagalog kung saan umalma ang mga Bisaya, naging Pilipino, at ngayon nga ay Filipino
na.
Isang arkipelago ang Pilipinas kung kaya nagkaroon ito ng maraming katutubong wika. Ang
maganda sa penomenong ito ay nagkaroon din ng kaniya-kaniyang literatura ang bawat
etnolingguwistikong grupo. Dahil dito, maraming mulat na mga kritiko katulad ni Isagani R.
Cruz ang nagsasabing “isa sa pinakamayamang literatura sa mundo ay ang literatura
ng Pilipinas.”       

Noon pa mang sinulat ang 1935 Konstitusyon, nabanggit na ang pagkakaroon ng wikang
pambansa. Nakasaad sa Artikulo 15 Seksiyon 2 at 3 na, “Ang Konggreso ay gagawa ng
mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa
na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.”

Noong 1936, itinatag ni Pangulong Manuel Quezon ang Surian ng Wikang Pambansa upang

mamuno sa pag-aaral at pagpili sa wikang pambansa. Tungkulin ng Surian na magsagawa ng
pananaliksik, gabay at alituntunin na magiging batayan sa pagpili ng wikang pambansa ng
Pilipinas. Sa aking pananaliksik ay si Jaime de Veyra ang naging tagapangulo ng komite na
nagsagawa ng pag-aaral, at napili nito ang Tagalog bilang batayan ng “Wikang Pambansa.”

Ipinalabas ni Pangulong Quezon noong 1937 ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na

nag-aatas na Tagalog ang batayan ng wikang gagamitin sa pagbubuo ng wikang pambansa at
dahil sa pagsusumikap ni Pangulong Quezon na magkaroon tayo ng wikang pagkakalilanlan,
kaya hinirang natin siyang “Ama ng Wikang Pambansa.” 

Noong 1940 din ipinalabas ni Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapaganap Blg. 203 na
nagpapahintulot sa pagpapalimbag ng Talatinigang Tagalog-Ingles at Balarila sa Wikang
Pambansa. Ito din ang pinagsimulan ng pagtuturo ng Wikang Pambansa sa lahat ng mga
paaralan sa buong bansa natin.

Noong 1959 naman nagpalabas si Kagawaran ng Edukasyon Kalihim Jose Romero ng

Kautusang Blg. 7 na nagsasaad na Pilipino ang opisyal na tawag sa wikang pambansa. 
Sinasabi din na 1973 Konstitusyon noong kapanahunan ng diktador na si Pangulong Ferdinand
Marcos, nakasaad sa Artikulo 14 Seksiyon 3 na “ang Batasang Pambansa ay
magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na paggamit ng
pambansang wikang Pilipino. Hangga’t hindi binabago ang batas, ang Ingles at
Pilipino ang mananatiling mga wikang opisyal ng Pilipinas.”

Noong panahon naman ng Rebolusyonaryong Gobyerno sa ilalim ni Pangulong Corazon C.

Aquino muling binago ang Konstitusyon noong 1987 kung saan nakasaad sa Artikulo 14
Seksiyon 6 na: “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang
nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa
Pilipinas at sa iba pang mga wika.”

Ang wika nating ay yuniko o unique, ngunit ito rin ay dynamiko o dynamic sapagkat ito ay

nagbabago sa paglipas ng panahon. Masasabi ko na umuunlad ang ating wikang Filipino
ngayon lalo na dahil sa bagong kurikulum na K-12 Programs sapagkat kahit na wikang Ingles
ang madalas ginagamit ng mga guro , mayroon pa ring subject na Filipino at nadagdagan pa
ito ng Mother-Tongue Based.

Ang pag-aaral sa kasaysayan ng wika ay nakatutulong upang malaman at

maunawaan ang pinagdaan ng ating wika hanggang sa makamit ang
kalayaan upang magamit ito ng bilang wikang opisyal na gamitin at
maging daan sa mapayapang pakikipagkomunikasyon.

PAGKAKAIBA NG TAGALOG, PILIPINO at FILIPINO

TAGALOG

Isa sa mga dayalekto o wikain sa Pilipinas na sinasalita sa mga lalawigan. Isa itong wikang
natural na mula sa wikang Tagala na may katutubong tagapagsalita. Isa ring partikular na wika
na sinasalita ng isa sa mga etnolinggwistikong grupo sa bansa.

PILIPINO
Tawag sa mga mamamayan ng bansang Pilipinas , isang monobase language sa taong 1959
ayon sa kautusang pangkagawaran bilang 7 at ito ang piniling salita bilang representasyon ng
mga wika sa Pilipinas na naging ugat satin upang kilalanin natin ang pgsisikap ni Kalihim Jose
Romero na ating kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon mula sa isang kautusang Pangkagawaran
Bilang Pito.

FILIPINO

Ito ay hindi Tagalog, galing sa Ingles na Filipino bilang katawagan sa internasyunal na

pagpapakilanlan. Sumasagisag sa akomodasyong pampolitika at palatandaan ng isang
umuunlad na bansa tungo sa modernisasyon. Lingua Franca ng Pilipinas ang wikang Filipino
na nagsisilbing pangalawang wika ng higit na nakararami sa buong bansa.

Ang pag-aaral sa pagkakaiba ng Tagalog, Pilipino at Filipino ay

mainam upang mabuksan sa isipan sa kung ano ang wasto na
pagpapakahulugan nito at maiwasto ang nakasanayang nosyon na iisa
lamang ang kahulugan nito

TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA

Maraming haka – haka tungkol sa pinagmulan ng wika. Bukod sa dami – daming

teorya ng ibat ibang tao hindi pa rin maipaliwanag kung saan, paano at kalian talaga
nagsimula ang wika.Tinatanggap ng ga dalubwika na hanggang sa ngayon ay wala pa
ring katiyakan ang ibat ibang teorya tungkol sa pinagmulan nito. Isa itong palaisipang
hanggang sa kasalukuyan ay hinahanapan ng patunay subalit nananatili pa ring
hiwaga o misteryo.

Teorya ang tawag sa siyentipikong pag-aral sa ibat ibang paniniwala ng mga bagay
bagay na may mga batayin subalit hindi pa lubusang napapatunayan.
 1. Tore ng Babel

Batay sa istorya ng Bibliya, iisa lang ang wika noong unang panahon kayat walang
suliranin sa pakikipagtalastasan ang tao. Naghangad ang tao na higitan ang
kapangyarihan ng Diyos, naging mapagmataas at nag-ambisyong maabot ang langit
at nagtayo ng pagkataas- taas na tore.Mapangahas at mayabang na ang mga tao,
subalit pinatunayan ng Diyos na higit siyang makapangyarihan kaya sa pamamagitan
ng kanyang kapangyarihan , ginuho niya ang tore.Ginawang magkakaiba ang wika
ng bawat isa, hindi namagkaintindihan at naghiwa-hiwalay ayon sa wikang
sinasalita.

2. Teoryang Bow-wow

Isang teoryang ginagayaang mga tunog na nililikha ng mga hayop gaya ng tahol ng
aso, tilaok ng manok, atbp.; at ng mga tunog ng kalikasan kaya ng ihip ng hangin,
patak ng ulan, atbp.

3. Teoryang Ding-dong

Itinutukoy nito ang mga sariling tunog ng lahat ng bagay sa kapaligiran tulad ng
tsug-tsug ng tren o tik-tak ng orasan.

4. Teoryang Pooh-pooh
Tinutukoy nito sa mga paggamit ng bibig, na kung saan nililikha ang mga tunog na
galing sa dala ng emosyon tulad nga saya, lungkot, galit, atbp.

5. Teoryang Ta-ra-ra Boom De Ay

Ang teoryang ito ay nagsasabi na ang wika ng tao ay galing sa mga tunog na nilikha sa
mga ritwal na nagbabagu-bago at binigyan ng ibang kahulugan katulat ng pagsayaw,
pagtatanim, atbp.

1. Teoryang Sing-song

Isang teorya na kung saan ang mga unang salita ay mahaba at musikal, at hindi
maiikling bulalas na pinaniniwalaan ng marami.

2. Teoryang Biblikal

Ito ay mula sa Biblia sa Genesis 11: 1-8 na nagsasabii na ang buong lupa ay iisang wika
at iisang mga salita,
 9. Teoryang Yoo He Yo

Ayon kay A.S Diamond, ang tao ay natutong magsalita bunga ng kaniyang puwersang
pisikal.

10. Teoryang Ta-ta

Galing sa wikang Pranses, ito ay nangahulugang paalam sapagkat kapag ang isang tao
ay nagpapaalam, siya ay kumakampay ang kamay nang pataas o pababa.

1. Teoryang Mama

Tinutukoy ito sa unang sinabil ng sanggol, na dahil hindi niya masabi ang salitang ina o
ang Ingles na mother, sinabi niyang mama kapalit sa mother.

12. Teoryang Hey you!

Ayon sa linggwistang si Revesz, nagmula ang wika sa mga tunog na nagbabadya ng

pagkakakilanlan (Ako!) at pagkakabilang (Tayo!). Napapabulalas din tayo bilang
pagbabadya ng takot, galit o sakit (Saklolo!). Tinatawag din itong teoryang kontak.

13. Teoryang Coo coo

Tinutukoy nito sa mga tunog na nalilikha ng mga sanggol na ginagaya ng mga

matatanda bilang pagpapangalan sa mga bagay-bagay sa paligid.

14. Teoryang Babble Lucky

Ayon sa teoryang ito, nagmula ang wika sa mga walang kahulugang bulalas ng mga tao
na nasuwertehang nakalikha at iniugnay sa mga bagay-bagay sa paligid.

15. Teoryang Hocus Pocus

Ayon kay Boree, ang pinanggalingan ng wika ay tulad ng pinanggalingan ng mga

mahikal o relihiyosong aspeto ng pamumuhay ng ating mga ninuno.

16. Teoryang Eureka!

Ayon rin kay Boree, ang ating mga ninuno ay may ideya ng pagtatakda ng mga
arbitraryong tunog upang ipakahulugan sa mga tiyak na bagay. Nang nalika ang mga
ideyang iyon, mabilis na iyong kumalat sa iba pang tao at naging kalakaran sa
pagpapangalan ng mga bagay- bagay.
KAHALAGAHAN NG WIKA

1. Ang wika ay behikulo ng kaisipan

2. Ang wika ay daan tungo sa puso ng isang tao
3. Ang wika ay nagbibigay ng mga kautusan o nagpapakilala sa tungkulin at katayuan sa
lipunan ng nagsasalita.
4. Ang wika ay kasasalaminan ng kultura ng isang lahi maging ng kanilang karanasan
5. Ang wika ay pagkakakilanlan ng bawat pangkat o grupong gmagamit ng kakaibang mga
salitang hindi laganap
6. Ang wika ay luklukan ng panitikan sa kanyang artistikopng gamit
7. Ang wika ay kasangkapan sa pag-aaral ng kultura ng ibang lahi
8. Ang wika ay tagapagbigkis ng lipunan

TUNGKULIN NG WIKA

Ayon kay Gordon Wells (1981 sa Pagkalinawan 2011), mayroong limang tungkulin o
gamit ng wika kaugnay ng mga gawi ng pagsasalita sa bawat tungkulin
1. Pagkontrol sa kilos o gawi ng iba- Kabilang dito ang pakikipag-usap, pag-uutos,
pagmumungkahi, pagtatanggi at iba pa.
2. Pagbabahagi ng damdamin- Nagpapahayag ng damdamin katulad ng pakikiramay
,pasasalamat,pagpupuri, pagpayag at iba pa.
3. Pagbibigay o Pagkuha ng Impormasyon – nagpapahayag ng pagtukoy ,pag-uulat at
pagtatanong
4. Pagpapanatili ng pakikipagkapwa at pagkakaroon ng interaksyon sa kapwa-
nagpapahayag ng pagbati,pagbibiro, paghingi ng paumanhin, at iba pa.
5. Pangangarap / Paglikha – naglalayong makapagsalaysay,makapagkwento, at iba pa.

KATANGIAN NG WIKA

1. Ang wika ay mga tunog na pinipili at isinasaayos sa pamamaraang pinagkasunduan

ng mga taong gumagamit nito.
2. Ang wika ay paraan ng pakikipagtalastasan
3. Ang wika ay isinatinig na mga tunog
 4. Ang wika ay pantao
5. Ang wika ay kaugnay ng kultura
6. Ang wika ay may kanya-kanyang katangian at kalikasan

ANTAS NG WIKA

Ang antas ng wikang Filipino ay makikita sa mga sumusunod na halimbawa:

1. Balbal. Ito ang pinakamababang antas ng wika Katumbas

ito ng slang sa Ingles. Tinatawag din itong salitang pangkalye o pangkanto. Ito rin ang
wikang pinakamabilis magbago ang bokabularyo.

Halimbawa:

parak pulis
lasenggo palaging lango sa alak
chaka pangit ang mukha
eskapo takas sa bilangguan
istokwa naglayas
bato shabu
damo/Mary Jane o MJ/ tsongki marijuana
juding bakla
tiboli tomboy

2. Kolokyal. Ito ang mga salitang ginagamit sa pang-araw araw na hinalaw sa pormal na mga
salita. Karaniwang pinaikli ito mula sa mga pormal na salita.

Halimbawa:

hintay ka antay ka
kailan kelan
aray ko rayko
mayroon meron
halika lika
naroon naron

3. Lalawiganin. Ito ang mga salitang karaniwang salitain o dayalekto ng mga tubong-lalawigan
katulad ng mga taga- Cebu, Batangas, Bicolano, at iba pa. Mapapansin ito sa accent o
intonasyon, tono at paraan ng pagsasalita. Mahalaga itong matutunan ng e imbestigador upang
matukoy ang lugar na maaaring pinagmulan ng isang iniimbestigahan.
Halimbawa :
Wika Paano sasabilhin
Hiligaynon Guinahigugma ko ikaw.
Bisaya Cebu Nahigugma ako kanimo.
Ilocano Ayayatenka.
Pangasinense Inaro ta ka.
Bicolano Namumutan taka.
Kapangpangan Kaluguran da ka.
Ivatan Ichadaw ko imu.

4. Pambansa. Ito ang mga salitang ginagamit sa mga aklat, babasahin at sirkulasyonng
pangmadla. Ito rin ang ginagamit sa mga paaralan at pamahalaan.

Halimbawa:
salarin ebidensya biktima pagsusuri hinaing
hukom hatol abogado pulisya baril

5. Pampanitikan. Ito ang mga pinakamataas at pinakamayamang antas ng wika. Ginagamit

ito sa mga akdang pampanitikan katulad ng tula, kwento, sanaysay at iba pa. Masining at
matalinghaga ang pagpapahayag.

Halimbawa:
matamis ang dila manloloko
balat sibuyas maramdamin
dinadagang dibdib kinakabahan
kaututang dila kaibigan
kakiskisang braso kakilala
naniningalang pugad nanliligaw
 Ang mga teorya ng pinagmulan ng wika ay upang maunawaan natin
kung saan hinango ang ating ating wika at paano natin natutuhan ang
paggamit nito. Sa pamamagitan ng pag-aaral sa kaligirang kasaysayan
ay mas nabibigyan ng pagpapahalaga ang ating wika