Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang PilipinoGrade 11First Quarter, Firs

Time allotment: 1 linggo (4 na araw)Aralin 1: Mga Konseptong Pangwika

Lesson 1. Ang Wika
Lesson Description:
Ang wika ay hindi maitatangging isa sa pinakamahalagang instrumento
sa pakikipagkomunikasyon. Sa ating bansa na maraming kapuluan, hindi nakapagtataka na
mayroondin tayong iba
’
t ibang wika at diyalektong gingamit. Paano magkakaintindihan ang dalawang nag-uusap kung
sila ay gumagamit ng dalawang magkaibang wika?Tatalakayin sa araling ito kung ano nga ba
ang katuturan ng wika, ano-anong katangian atantas ng mga ito.
Learning Objectives:
Sa pagtatapos ng araling ito, ang mag-aaral ay inaasahang:1.
Natutukoy ang katuturan ng wika ayon sa iba’t ibang dalubwika.
2.Naiuugnay ang konseptong pangwika sa sariling kaalaman, pananaw at mga
karanasan.3.Nagagamit ang mga kasanayan sa bawat aktibidad ng araling ito sa
pagsasagawa ng pampinal na gawain.
Pre-Test:
A. Ibigay ang mga salitang maaaring maiugnay sa “wika”
B. Isulat kung anong antas ng wika ang sumusunod na mga salita. Piliin ang iyong sagotsa kahon sa
ibaba.a.Masiningb.Pambansac.Diyalektald.Kolokyale.Balbal ____6. taingang kawali ____11. kaut-utang
dila ____7. intay ____12. parak ____8. guyam ____13. gayyem ____9. ama ____14. eskapo ___1.
ermat ___2. teka ___3. pangga _
a
_

4. balat sibuyas ___5. paaralan ___10. mabubulaklak na salita ____15. istokwa

PAALALA: Ang lahat ng mga gawain ay sasagutan sa
format ng

answer sheet

na ibibigayng guro (via online) at i-upload ninyo ang inyong mga natapos na gawain

MicrosoftTeams
. Ang kabuuan ng instruksiyon ang ibabahagi ng guro sa ating
online class.

WIKA
edcabadcbaacceearbitraryotunogpakikipagtalastasanpantao
Kahulugan ng wika

•Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan na ginagamit araw-

araw.
•Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog, at mga kaugnay na bantas upang
maipahayag
ang nais sabihin ng kaisipan.
•Tinatayang nasa pagitan ng 6,000 hanggang 7,000 ang
mga wika sa daigdig.

•Henry Gleason
-ang wika ay isang sistematik na balangkas ng mga binibigkas na tunog
na pinipili at isinasaayos sa paraang arbitraryo upangmagamit ng mga
taong may iisang kultura.
•Archibald Hill
-ang wika ang pangunahin at pinakamabusising anyo ng gawaing
pansagisag ng tao.
•Thomas Carlyle
-ang wika ay itinuturing na saplot ng kaisipan; gayunpaman, mas angkop
marahil sabihing ang wika ay ang saplot-kaalamnan, ang mismong
katawan ng kaisipan.
•Vilma Resuma at Teresita Semorlan
-ang wika ay kaugnay ng buhay at instrumento ng tao upang matalino at
efisyenteng
makilahok sa lipunang kinabibilangan.
•Pamela Constantino at Galileo Zafra
-ang wika ay isang kalipunan ng mga salita at ang pamamaraan ng
pagsasama-sama ng mga ito
para magkaunawaan o makapagkomyunikeyt ang isang grupo ng mga
tao.
•Caroll (1973)
-wika ay masistemang estruktura ng sinasalitang tunog at pagsasaayos
nito sa paraang arbitraryo upang makamit sa interpersonal na pakikipag-
komunikasyon at ang makabuluhang pagsasama-
sama ng mga bagay, pangyayari at mga karanasan ng sangkatauhan.
•Basil Bernstein
-ang wika bilang sistema ng mga tuntunin, ay nagrerepresenta ng mga
code. Ang mga code na ginagamit ay naaayon sa kinabibilangan sa
lipunan.
-Naniniwala siyang nagkakaiba ang ginagamit na wika dahil sa mga
hadlang sa pagkakaiba sa antas ng mga taong nabibilang sa isang
lipunan.
•Benjamin Lee Whorf
-ang wika ay binubuo ng mga payak na salitang nalilikha dahil sa
pagtugon ng tao sa
kaniyang kapaligiran.
•Edward Sapir
-ang wika ay pantao at likas ang paggamit ng tao sa wika.
-Ginagamit niya ang wika bilang kasangkapan sa sosyalisasyon na kung
walang wika, walang iiral na relasyong sosyal.
-Gumagamit ang mga tao ng mga simbolismo upang makipag-ugnayan
sa iba na nagbubunga ng pagkakaroon ng solidaridad at pagkakaisa ng
mga tagapagsalita ng naturang wika.
•Chomsky
-ang wika bilang isang sitema ay may kaugnayan sa kahulugan at
kabuluhan.
-Dagdag pa niya, ang wika ay isang penomenang mental kung saan ito
ay likas sa tao at dahil sa kalikasan nito, may kakayahan siyang matuto
ng wika.

KASAYSAYAN AT K AT PAG UNLAD NG WIKANG pAMBANSAAYSAYAN AT PAG-UNLAD NG WIKANG

PAMBANSA
PANAHON NG HAPON 1942-1945
•Sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig
•Nasarado ang lahat ng mga Paaralan.
•Sa muling pagbubukas nito, ipinagamit na wikang panturo ang wikang
katutubo.
•Sa pamamagitan ng paaralan ay pinasimulan nila ang paglaganap ng
ideolohiyang Hapones.
•Ibig ng mga Hapones na malimutan ng mga Pilipino ang wikang Ingles.
•Naging maunlad ang wikang pambansa, umunlad ang panitikang
Pilipino.
•Inalis sa kurikulum ang wikang Ingles, sapilitang ipinalit ang Wikang
Pambansa at Nihonggo.
•Mga Paksa ng Pagtuturo: Pamumuhay at Kulturang Hapones,
Kasaysayan ng
Silangang Asya, Mga Awiting Pilipino at Hapones.
•Binuksan ang isang Surian ng Tagalog na magtuturo ng tagalog sa mga
gurong
hindi tagalog.
•Walang kumontra sa mga panukala dahil takot ang lahat sa mga
Hapones.

PANAHON NG BAGONG REPUBLIKA 1946-1972

•Hulyo 4, 1946 – Batas Komonwelt Blg. 570 – ang wikang pambansa ay
isa nang
Wikang Opisyal sa Pilipinas.
•1946 – ang wikang pambansa ay tatawaging “Wikang Pambansang
Pilipino.”
•1951 – Ang Wikang Pambansa ay tatawaging “Wikang Pilipino.”
•Marso 26, 1954 – Nilagdaan ni Pang. Ramon Magsaysay ang Prokla-
masyon Blg. 13, ang •Pagdiriwang ng Linggo ng Wika tuwing Marso 29-
Abril 4
•Setyembre 23, 1955 – Proklamasyon Blg. 186 – Inilipat ang petsa ng
pagdiriwang sa Agosto 13-19. Itinapat sa kaarawan ni Pang. Quezon.
•Agosto 13, 1959 – Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 – ang wikang
pambansa ay tatawaging “Pilipino”.
•1970 – Resolusyon blg. 70 – Ang wikang pambansa ay naging wikang
panturo sa antas elementarya.
•Hulyo 29, 1971 - Memorandum Sirkular 488– magdaos ng palatuntunan
sa pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa, Agosto 13-19.
•Muling binuo ni Pang. Marcos ang SWP at itinakda ang mga kapang-
yarihan nito.

PANAHON NG BAGONG LIPUNAN 1972-1985 1972

•Saligang Batas ng 1972 (Art. XV, s.2-3) – Ang Batasang Pambansa ay
magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na
paggamit ng pambansang wikang tatawaging Fiipino at hangga’t di
binabago ang batas,
•Ang Ingles at Fiipino ang mananatiling mga opisyal na wika ng
Pilipinas.
•1973 – Resolusyon Blg. 73-7– Patakarang Edukasyong Bilingguwal
•September 10, 1983 – Ang Constitutional Commission ay inaprubahan
na pormal na pagtibayin ang Filipino bilang wikang pambansa.
•1986- KASALUKUYAN – Oktubre 12, 1986 – pinagtibay ang
implementasyon ng paggamit ng Filipino bilang pambansang wika.
•Enero 1987 – Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117 – pinalitan ang
SWP ng LWP o Linangan ng mga Wika sa Pilipinas
•Mayo 1987 – Inilabas ni Dr. Lourdes Quisumbing (Kalihim ng
Edukasyon) ang Kautusang •Pangkagawaran Blg. 32, FILIPINO – wika
ng literasi, English – wika
ng agham at teknolihiya.
•Kautusang Pangkagawaran Blg. 81 – nagsagawa ng reporma sa
alpabeto at sa mga tuntunin ng ortograpiyang Filipino. “Ang Alpabeto at
Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino.”
•Agosto 14, 1991 – Batas Republika Blg. 7104- Nilikha ang Komisyon
sa Wikang Filipino (KWF)
•Hulyo 15, 1997 – Nilagdaan ni Pang. Fidel V. Ramos ang Prokla-
masyon Blg. 1041. Nagpapahayag sa taunang pagdiriwang ng Buwan ng
Wikang Pambansa tuwing Agosto 1-31.

VARAYTI AT VARYASYON NG WIKA

Constantino (2002)
-Pagkakaisa sa pagkakaiba. Pagkakaiba tungo sa pagkakaisa.
-Dito ay hayagan niyang iniugnay angnmalaking kinalaman o ugnayan
ng wika sa lipunan at ang lipunang ito ay kinasasangkutan ng isang
masining na kultura.
-Dagdag pa niya, “Ang kultura ay hango sa mga tao at ang wika ay
nagpapahayag ng espiritu/kaluluwa ng mga tao na bumubuo sa lipunan
o komunidad.”
-Dahil sa ang mga tao ang siyang bumubuo sa lipunan at tao rin ang
siyang dumidivelop ng kani-kanilang mga kultura, hindi ngayon
maiiwasang magkaroon ng pagkakaiba-iba sa paniniwala, gawi,
kaalaman pati na rin sa wika.

Zosky
-mayroong tinatawag na varayti ng wika o sub languages na maaaring
iklasipika higit sa isang paraan.
-Tulad na lamang ng kanyang tinatawag na idyolek, dayalek, sosoyolek,
rejister, estilo at moda, rehiyon, edukasyon, midya, atityud at iba pa.

Varayti
-ang wika ay heterogeneous o nagkakaiba-iba, dala ito ng nagkakaibang
pangkat ng tao na
may iba't ibang lugar na tinitirahan, interes, gawain, pinag-aaralan at iba
pa.
-pagkakaroon ng natatanging katangian na nauugnay sa partikular na uri
ng katangiang sosyo-sitwasyunal.

Varyasyon
-sa pagdaan ng panahon, nagiging espesyalisado ang gawain at tungkulin
at ito ay nagreresulta ng pagkakaiba-iba ng kultura at wika na siyang
nagiging panukat sa progreso ng tao.
Konsepto ukol sa Varayti at Varvasyon ng Wika
1. Dayalek o Dayalekto
-varayting nakabatay sa lugar, panahon at katayuan sa buhay.
-nakikita ito kaugnay sa pinanggalingang lugar ng tapagsalita o grupo ng
tagapagsalita.
2. Idyolek o Idyolekto
-varayti na kaugnay sa personal na kakanyahan ng tao sa paggamit
ngwika ng partikular na indibidwal,
-ang paggamit ng partikular na bokabularyo nang madalas
3. Sosyolek
-ang varayting sinasalita ng mga tao sa isang lipunan,
-nagtatakda ito ng klasifikasyon ng mga mamamayan batay sa antas ng
kanilang pamumuhay, interes, hilig at kasarian.
4. Rejister
-varayting kaugnay sa panlipunang papel na ginagampanan ng tagapa-
gsalita sa oras ng pagpapahayag. Ito ay tumutukoy sa espesyalisadong
paggamit sa wika upang makilala ang espesipikong domeyn o gawain.
5.Estilo
-varayti na kaugnay ng relasyon ng nagsasalita sa kausap.
-Maaaring ito aynformal, kolokyal at personal.
6. Mode
-varayting kaugnay sa midyum na ginagamit sa pagpapahayag tulad ng
pasalita o pasulat.

PANAHON NG PROPAGANDA AT HIMAGSIKAN 1872-1898

KATANGIAN NG WIKA
•May sistematik na balangkas
•Binibigkas na tunog
•Pinipili at isinasaayos
•Arbitraryo
•Kapantay ng kultura
•Patuloy na ginagamit
•Daynamik
KASAYSAYAN AT PAG-UNLAD NG WIKANG PAMBANSA
PANAHON NG KATUTUBO 800 B.C. – 800 A.D.
•Syllabic writing o pagpapantig (Sanskrit, Alibata o Baybayin)
Natuklasan ang espisimen sa isang banga na may nakaukit na mga
sinaunang
letra.
•Naibahagi ang mga salitang: dala, anak, asawa, diwa, biyaya, puri,
masama,
wika, aklat, galit, sadya, sandata, mutya, panday at salita.
•Baybayin o Alibata ang tawag sa katutubong paraan ng pagsulat.
-Binubuo ito ng lapimpitong (17) titik: tatlong (3) patinig at labing-apat
(14) na katinig.

PANAHON NG KASTILA 1565-1872

•March 15, 1521–Dumating si Magellan sa Pilipinas.
•February 13, 1565 –Dumating si Legaspi para sakupin ang Pilipinas.
•Ipinag-utos ng hari ng Espanya na turuan ng wikang Kastila ang mga
katutubo.
•Hindi itinuro ng mga kastila ang kanilang wika, sa halip sila ang nag-
aral ng wika ng mga katutubo.
•Ginawang sapilitan ang pag- aaral. Wikang Kastila sa pamahalaan,
vernakular sa mga paaralan.
•Gayunpaman, nakabuti ang pasyang ito dahil nasimulan ang paglinang
sa mga rehiyonal na wika.
•Romanisasyon ng Alibata o Alpabetong Romano (Abecedario)
-may dalawampu’t siyam (29) na titik, limang (5) patinig o vocales at
dalawampu’t apat (24) na katinig o consonantes.
•Ang Alphabetong Romano ay pinagbatayan ng Abakadang Tagalog na
may
dalawampung (20) titik.

PANAHON NG PROPAGANDA AT HIMAGSIKAN 1872-1898

•Panahon ng Kamulatan – namulat ang isipan at damdaming makabayan
ng
mga Pilipino.
•Pinangunahan ng pangkat ng mga Ilustrado: Rizal, Luna, Del Pilar,
Lopez Jaena
atbp.
•Nakapag-aral sa ibang bansa – Espanya (Europa)
•Natuto ng ibang ideolohiya (Nasyonalismo at demokrasya)
•Naitatag ang Kartilya ng Katipunan (Emilio Jacinto) na nakasulat sa
wikang Tagalog.
•Maraming naisulat na akdang pampanitikan sa wikang Tagalog tulad ng tula,
sanaysay, kuwento, liham at talumpati upang magising ang mga Pilipino.
•November 1, 1897 – Sa pamamagitan ng Saligang Batas ng Biak-na-Bato- nakasaad na “Ang
Wikang Tagalog ang siyang magiging wikang opisyal ng mga Pilipino.”
•Itinadhana sa Artikulo 123 na ang ituturo sa elementarya ay wastong pagbasa, pagsasalita at
pagsulat ng wikang opisyal na Tagalog at ang pangunahing simulain ng Ingles.

ANAHON NG KASTILA 1565-1872 KASAYSAYAN AT PAG-UNLAD NG VARAYTI AT VARYASYON NG

•March 15, 1521–Dumating si Magellan sa Pilipinas.
WIKANG PAMBANSA WIKA
•February 13, 1565 –Dumating si Legaspi para sakupin ang Pilipinas.
•Ipinag-utos ng hari ng Espanya na turuanPANAHON NG HAPON
ng wikang Kastila ang mga1942-1945 Constantino (2002)
katutubo. •Sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig -Pagkakaisa sa pagkakaiba. Pagkakaiba tungo sa pagkak
•Nasarado ang lahat ng mga
•Hindi itinuro ng mga kastila ang kanilang wika, sa halip sila ang nag- Paaralan. -Dito ay hayagan niyang iniugnay angnma
aral ng wika ng mga katutubo. •Sa muling pagbubukas nito, ipinagamit na
ngwikang
wika sapanturo
lipunanang at ang
wikang
lipunang ito ay kinasa
katutubo.
•Ginawang sapilitan ang pag- aaral. Wikang Kastila sa pamaha masining na kultura.
vernakular sa mga paaralan. •Sa pamamagitan ng paaralan ay pinasimulan -Dagdag
nila pa
angniya,
paglaganap
“Ang kultura
ng ay hango sa mga tao at ang
ideolohiyang Hapones.
•Gayunpaman, nakabuti ang pasyang ito dahil nasimulan ang paglinang nagpapahayag ng espiritu/kaluluwa ng mga tao na bumubu
sa mga rehiyonal na wika. •Ibig ng mga Hapones na malimutan ng mga
o komunidad.”
Pilipino ang wikang Ingles.
•Romanisasyon ng Alibata o Alpabetong •Naging
Romano maunlad
(Abeceang wikang pambansa, -Dahilumunlad sa ang mga
panitikang
tao ang siyang bumubuo sa lipunan at tao
Pilipino.
-may dalawampu’t siyam (29) na titik, limang (5) patinig o vocales at siyang dumidivelop ng kani-kanilang mga kultura, hindi nga
dalawampu’t apat (24) na katinig o conson•Inalis sa kurikulum ang wikang Ingles, sapilitang
maiiwasang ipinalit
magkaroon
ang Wikang
ng pagkakaiba-iba sa panini
Pambansa at Nihonggo.
•Ang Alphabetong Romano ay pinagbatayan ng Abakadang Tagalog na kaalaman pati na rin sa wika.
may •Mga Paksa ng Pagtuturo: Pamumuhay at Kulturang Hapones,
dalawampung (20) titik. Kasaysayan ng Zosky
Silangang Asya, Mga Awiting Pilipino at-mayroongHapones. tinatawag na varayti ng wika o sub languages na
•Binuksan
PANAHON NG PROPAGANDA AT HIMAGSIKAN 1872-1898 ang isang Surian ng Tagalog na
iklasipika
magtuturo higit
ng sa
tagalog
isang sa
paraan.
mga
gurong
•Panahon ng Kamulatan – namulat ang isipan at damdaming makabayan -Tulad na lamang ng kanyang tinatawag na idyolek, dayalek
ng hindi tagalog. rejister, estilo at moda, rehiyon, edukasyon, midya, atityud a
mga Pilipino. •Walang kumontra sa mga panukala dahil takot ang lahat sa mga
Hapones.
•Pinangunahan ng pangkat ng mga Ilustrado: Rizal, Luna, Del Pilar, Varayti
Lopez Jaena -ang wika ay heterogeneous o nagkakaiba-iba, dala ito ng na
atbp. PANAHON NG BAGONG REPUBLIKA pangkat
1946-1972
ng tao na
•Hulyo
•Nakapag-aral sa ibang bansa – Espanya (Europa) 4, 1946 – Batas Komonwelt Blg. may
570 –
iba't
ang ibang
wikang lugar
pambansa
na tinitirahan,
ay interes, gawain, pinag-
isa nang
•Natuto ng ibang ideolohiya (Nasyonalismo at demokr pa.
Wikang
•Naitatag ang Kartilya ng Katipunan (Emilio Opisyal
Jacinto) sa Pilipinas.
na nakasulat sa -pagkakaroon ng natatanging katangian na nauugnay sa part
wikang Tagalog. •1946 – ang wikang pambansa ay tatawaging
ng katangiang sosyo-sitwasyunal.
Pilipino.”
•Maraming naisulat na akdang pampanitikan sa wikang Tagalog tulad ng
tula, •1951 – Ang Wikang Pambansa ay tatawaging Varyasyon
sanaysay, kuwento, liham at talumpati upang
•Marso
magising
26, 1954 ang–mga
Nilagdaan
Pilipino.
ni Pang. Ramon
-sa pagdaan
Magsaysayng panahon, nagiging espesy
•November 1, 1897 – Sa pamamagitan ngmasyon SaligangBlg.
Batas
13, ang
ng Biak-n
•Pagdiriwang ng Linggo at itong
ayWika
nagreresulta
tuwing ngMarso
pagkakaiba-iba
29- ng kultura at wika n
Bato- nakasaad na “Ang Wikang TagalogAbril ang siyang
4 magiging wikang nagiging panukat sa progreso ng tao.
opisyal ng mga Pilipino.” •Setyembre 23, 1955 – Proklamasyon Blg. Konsepto
186 ukol sa Varayti at
•Itinadhana sa Artikulo 123 na ang ituturopagdiriwang
sa elemen sa Agosto 13-19. Itinapat sa kaarawan ni Pang. Quezon.
Varvasyon ng Wika
pagbasa, pagsasalita at pagsulat ng wikang•Agosto
opisyal13,
na1959
Tagalog
– Kautusang
at ang Pangkagawaran Blg. 7
pangunahing simulain ng Ingles. pambansa ay tatawaging “Pilipino”. 1. Dayalek o Dayalekto
•1970 – Resolusyon blg. 70 – Ang wikang-varayting pambansanakabatay
ay nagingsawikang
lugar, panahon at katayuan sa buhay
PANAHON NG AMERIKANO 1898-1990 panturo sa antas elementarya. -nakikita ito kaugnay sa pinanggalingang lugar ng tapags
•Ang pagdating ng mga Amerikano ay nagbunsod
•Hulyo 29, ng1971 - Memorandum Sirkulartagapagsalita.
malaking 488
pagbabago sa kalagayang pangwika sa Pilipinas.
sa pagdiriwang
Nagpatayo ng Linggo
ng pitong 2. Idyolek
ng Wikang Pambansa, o Idyolekto
Agosto 13-19.
pambayang paaralan sa Maynila. Naging •Muling
unang gurobinuoangnimga
Pang.
sundalong
Marcos ang SWP -varayti na kaugnay sa personal na kakanyahan ng tao sa pa
Amerikano (Thomasites) na nagturo ng Ingles.
yarihan nito. ngwika ng partikular na indibidwal,
•March 4, 1900 – Alinsunod sa Pangkalah -ang paggamit ng partikular na bokabularyo nang madalas
Kapitan Alberto Todd ay nagsagawa ng mga PANAHON
hakbang tungo
NG BAGONG
sa LIPUNAN 3. Sosyolek1972
1972-1985
pagtatatag ng isang sistema ng edukasyon. •Saligang Batas ng 1972 (Art. XV, s.2-3) -ang varayting sinasalita ng mga tao sa isang lipunan,
1. Pagtatag ng isang komprehensibong modernong
magsasagawa sistema
ng mga -nagtatakda
ng hakbang tungo sa pagpap ito ng klasifikasyon ng mga mamamayan batay
edukasyon. paggamit ng pambansang wikang tatawaging kanilang pamumuhay,
Fiipino at hangga’tinteres,
di hilig at kasarian.
2. Paggamit sa wikang Ingles bilang midyumbinabago
ng pagtuturo.
ang batas, 4. Rejister
3. Pagpapatupad ng patakarang sapilitang•Ang
pagpasok
Inglessaatpaaralan.
Fiipino ang mananatiling mga -varayting
opisyalkaugnay
na wikasa ngpanlipunang papel na ginaga
•1901 – Pinagtibay ng Philippine Commission
Pilipinas.
sa Bisa ng Batas 74 na gsalita sa oras ng pagpapahayag. Ito ay tumutukoy sa espesy
gawing •1973 – Resolusyon Blg. 73-7– Patakarang paggamit
Edukasyongsa wika upang makilala ang espesi
Biling
panturo sa mga paaralan ang wikang Ingles. 5.Estilo
•September 10, 1983 – Ang Constitutional Commission ay inapru
•Oryentasyon ng mga Amerikano sa Edukasyonna pormal– Pagpilit
na pagtibayin
sa paggamit -varayti
ang Filipino bilang wikangna pambansa.
kaugnay ng relasyon ng nagsas
ng Ingles bilang midyum ng pagtuturo. •1986- KASALUKUYAN – Oktubre 12,-Maaaring ito aynformal,
1986 – pinagtibay ang kolokyal at personal.
•Malugod itong tinanggap ng mga katutubo implementasyon
dahil mabuti ang ng paggamit
pakikisama ng Filipino6.bilang
Modepambansang wika.
ng •Enero 1987 – Kautusang Tagapagpaganap -varayting
Blg. 117kaugnay sa midyum na ginagamit sa pagpap
mga Amerikano SWP ng LWP o Linangan ng mga Wika sa Pilipinas pasalita o pasulat.
•Uhaw ang mga Pilipino sa isang uri ng pag-aaral
•Mayo 1987 na liberal:
– Inilabas
MganiPaksa Teorya ng
Dr. Lourdes Quisumbing Wika ng
(Kalihim
sa Paaralan: Kulturang Amerikano, LiteraEdukasyon) ang Kautusang •Pangkagawaran 1. ToreBlg.ng32Babel- bible
Ekonomiya. ng literasi, English – wika 2. Bow-Wow- hayop
•Ipinagbawal ang pag-aaral sa anumang bagay
ng agham
sa Pilipino.
at teknolihiya. 3. Ding-dong- kalikasan
•Nagkaroon ng Alphabet (A is for Apple •Kautusang
kahit walangPangkagawaran
apple sa Pinas.) Blg. 81 – nagsagawa
4. Pooh-pooh-
ng reporma
masidhing
sa damdamin
•Lokal – baduy, alpabeto at sa mga tuntunin ng ortograpiyang 5. Yoo-he-yo-
Filipino. “Angpwersang
Alpabeto
pisikal
at
•Promdi / Imported – With Class, Sosyal.Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino.” 6. Yum Yum- galaw o pagbabago ng posisyon ng dila
•Pinaghalo ang wikang English at Tagalog •Agosto
(Enggalog
14, 1991
o Taglish)
– Batas Republika Blg.7. 7104
Ta-ra-ra-boom-de-ay- tunog galing sa mga ritwal.
•Nagkaroon ng Cebuano-English, Ilokanosa–English
WikangatFilipino
Caraba (KWF) 8. Sing-song- musikal o pag-awit
•Hulyo 15, 1997 – Nilagdaan ni Pang. Fidel 9. Ta-ta-
V. Ramos galaw ango kumpas ng kamay
masyon Blg. 1041. Nagpapahayag sa taunang 10. Mama-
pagdir pinakamadaling pantig
Wikang Pambansa tuwing Agosto 1-31. 11. Coocoo- nilikhang tunog ng sanggol
Antas ng WIka 12. Lala- romansa
A. Pormal 13. Hey, you!- pagkakakinlanlan
-mga salitang pamantayan dahil ito ay kiniki 14. Bubble Lucky- walang kahulugang bulalas, swerte
ginagamit ng karamihang nakapag-aral sa15. Hocus Pocus- mahikal
wika.
-Gumagamit ng bokabularyo na mas komplikado 16. Eureka- pag-imbento, success=eureka!
kaysa sa ginagamit sa araw-araw na usapan. Pagbabago ng Alpabeto
1. Baybayin
Dalawang Uri ng Pormal na Wika
2. Alpabetong Romano
1. Pambansa/Lingua Franca
-ginagamit sa mga aklat, babasahain at sirkul 3. Abakadang Tagalog
-Ito ay wikang ginagamit sa mga paaralan4.atAlpabetong
sa pamahalan Ingles
at itinut
na mga salitang higit na kilala o ginagamit sa pook na sentro ng sibili
5. Alpabetong Pilipino
sasyon at kalakaran.
Halimbawa: aklat, ina, ama, masaya Pagbabago sa Surian ng Tagalog
SWP- Surian ng Wikang
2.Pampanitikan
Pambansa
-itinuturing na pinakamayamang uri dahil karaniwang ginagamit ang
mga ito sa pagsulat ng masisining na akdang LWP- Linangan ng Wika sa
pampan
 Pilipinas
-ito ay nagaganap sa tuwing ang wikang pampan
nagagamit sa pagkatha ng dula, katha,
KWF- Komisyon ng Wikang
-palabas at iba pang likhang pampanitikan. Gumagamit din ito ng
idyoma, tayutay, at iba’t ibang tono, temaFilipino
at punto.
Halimbawa: mabulaklak na dila, di-maliparang utak, balat-
taingang-kawali, nagbukas ng dibdib

Tatlong Uri ng Impormal na Wika

1. Pabalbal/Balbal
-may katumbas itong “slang” sa Ingles at itinut
antas ng wika.
-mga salitang pangkalye o panglansangan.
-tinatawag din itong singaw ng panahon sapagkat bawat panahon ay may
mabubuong mga salita.
-ito ay karaniwang nabubuo ng isang grupo tulad ng mga bakla na
nagsisilbing koda
nila sa kanilang pakikipag-usap.
Halimbawa: parak – pulis, eskapo – takas sa bilang
naglayas, juding – bakla, tiboli – tomboy, balbonik – taong maraming
balahibo sa katawan

2. Kolokyal
-mga salitang ginagamit sa pang-araw-araw na hinalaw sa pormal na
mga salita.
-nagtataglay ng kagaspangan ang mga salitang ito subalit maari rin
namang maging repinado batay sa kung sino ang nagsas
sa kanyang kinakausap.
-ginagamit din ito sa okasyong impormal at isinas
mga salitang
madaling maintindihan.
Halimbawa: lika – halika, naron – naroon, meron – mayroon, nasan –
nasaan

3. Lalawiganin/Panlalawigan
-karaniwang salitain o dayalekto ng mga katutubo sa lalawigan gaya ng
mga cebuano, batangeño, bicolano at iba pa na may tatak lalawi
kanilang pagsasalita.
-Isang palatandaan ng lalawiganing tatak ay ang punto o accent.
-Ito ay mga salitang ginagamit ng mga tao sa isang partikular na pook o
lalawigan.
Halimbawa: Kaibigan – Tagalog, Gayyem – Ilokano, Higala – Cebuano,
Amiga – Bikolano
PANAHON NG BAGONG LIPUNAN 1972-1985 1972
•Saligang Batas ng 1972 (Art. XV, s.2-3) – Ang Batasang Pambansa ay
magsasagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na
paggamit ng pambansang wikang tatawaging Fiipino at hangga’t di
binabago ang batas,
•Ang Ingles at Fiipino ang mananatiling mga opisyal na wika ng
Pilipinas.
•1973 – Resolusyon Blg. 73-7– Patakarang Edukasyong Bilingguwal
•September 10, 1983 – Ang Constitutional Commission ay inaprubahan
na pormal na pagtibayin ang Filipino bilang wikang pambansa.
•1986- KASALUKUYAN – Oktubre 12, 1986 – pinagtibay ang
implementasyon ng paggamit ng Filipino bilang pambansang wika.
•Enero 1987 – Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117 – pinalitan ang
SWP ng LWP o Linangan ng mga Wika sa Pilipinas
•Mayo 1987 – Inilabas ni Dr. Lourdes Quisumbing (Kalihim ng
Edukasyon) ang Kautusang •Pangkagawaran Blg. 32, FILIPINO – wika
ng literasi, English – wika
ng agham at teknolihiya.
•Kautusang Pangkagawaran Blg. 81 – nagsagawa ng reporma sa
alpabeto at sa mga tuntunin ng ortograpiyang Filipino. “Ang Alpabeto at
Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino.”
•Agosto 14, 1991 – Batas Republika Blg. 7104- Nilikha ang Komisyon
sa Wikang Filipino (KWF)
•Hulyo 15, 1997 – Nilagdaan ni Pang. Fidel V. Ramos ang Prokla-
masyon Blg. 1041. Nagpapahayag sa taunang pagdiriwang ng Buwan ng
Wikang Pambansa tuwing Agosto 1-31.
Antas ng WIka
A. Pormal
-mga salitang pamantayan dahil ito ay kinikilala, tinatanggap at
ginagamit ng karamihang nakapag-aral sa wika.
-Gumagamit ng bokabularyo na mas komplikado
kaysa sa ginagamit sa araw-araw na usapan.

Dalawang Uri ng Pormal na Wika

1. Pambansa/Lingua Franca
-ginagamit sa mga aklat, babasahain at sirkulasyong pangmadla.
-Ito ay wikang ginagamit sa mga paaralan at sa pamahalan at itinuturing
na mga salitang higit na kilala o ginagamit sa pook na sentro ng sibili-
sasyon at kalakaran.
Halimbawa: aklat, ina, ama, masaya

2.Pampanitikan
-itinuturing na pinakamayamang uri dahil karaniwang ginagamit ang
mga ito sa pagsulat ng masisining na akdang pampanitikan.
-ito ay nagaganap sa tuwing ang wikang pampanitikan ay malayang
nagagamit sa pagkatha ng dula, katha,
-palabas at iba pang likhang pampanitikan. Gumagamit din ito ng
idyoma, tayutay, at iba’t ibang tono, tema at punto.
Halimbawa: mabulaklak na dila, di-maliparang utak, balat-sibuyas,
taingang-kawali, nagbukas ng dibdib

Tatlong Uri ng Impormal na Wika

1. Pabalbal/Balbal
-may katumbas itong “slang” sa Ingles at itinuturing na pinakamababang
antas ng wika.
-mga salitang pangkalye o panglansangan.
-tinatawag din itong singaw ng panahon sapagkat bawat panahon ay may
mabubuong mga salita.
-ito ay karaniwang nabubuo ng isang grupo tulad ng mga bakla na
nagsisilbing koda
nila sa kanilang pakikipag-usap.
Halimbawa: parak – pulis, eskapo – takas sa bilangguan, istokwa –
naglayas, juding – bakla, tiboli – tomboy, balbonik – taong maraming
balahibo sa katawan

2. Kolokyal
-mga salitang ginagamit sa pang-araw-araw na hinalaw sa pormal na
mga salita.
-nagtataglay ng kagaspangan ang mga salitang ito subalit maari rin
namang maging repinado batay sa kung sino ang nagsasalita gayon din
sa kanyang kinakausap.
-ginagamit din ito sa okasyong impormal at isinasaalang-alang dito ang
mga salitang
madaling maintindihan.
Halimbawa: lika – halika, naron – naroon, meron – mayroon, nasan –
nasaan

3. Lalawiganin/Panlalawigan
-karaniwang salitain o dayalekto ng mga katutubo sa lalawigan gaya ng
mga cebuano, batangeño, bicolano at iba pa na may tatak lalawiganin sa
kanilang pagsasalita.
-Isang palatandaan ng lalawiganing tatak ay ang punto o accent.
-Ito ay mga salitang ginagamit ng mga tao sa isang partikular na pook o
lalawigan.
Halimbawa: Kaibigan – Tagalog, Gayyem – Ilokano, Higala – Cebuano,
Amiga – Bikolano
ARAYTI AT VARYASYON NG WIKA
paAT panahon NG WIKA
Constantino (2002)
-Pagkakaisa sa pagkakaiba. Pagkakaiba tungo sa pagkakaisa.
-Dito ay hayagan niyang iniugnay angnmalaking kinalaman o ugnayan
ng wika sa lipunan at ang lipunang ito ay kinasasangkutan ng isang
masining na kultura.
-Dagdag pa niya, “Ang kultura ay hango sa mga tao at ang wika ay
nagpapahayag ng espiritu/kaluluwa ng mga tao na bumubuo sa lipunan
o komunidad.”
-Dahil sa ang mga tao ang siyang bumubuo sa lipunan at tao rin ang
siyang dumidivelop ng kani-kanilang mga kultura, hindi ngayon
maiiwasang magkaroon ng pagkakaiba-iba sa paniniwala, gawi,
kaalaman pati na rin sa wika.

Zosky
-mayroong tinatawag na varayti ng wika o sub languages na maaaring
iklasipika higit sa isang paraan.
-Tulad na lamang ng kanyang tinatawag na idyolek, dayalek, sosoyolek,
rejister, estilo at moda, rehiyon, edukasyon, midya, atityud at iba pa.

Varayti
-ang wika ay heterogeneous o nagkakaiba-iba, dala ito ng nagkakaibang
pangkat ng tao na
may iba't ibang lugar na tinitirahan, interes, gawain, pinag-aaralan at iba
pa.
-pagkakaroon ng natatanging katangian na nauugnay sa partikular na uri
ng katangiang sosyo-sitwasyunal.

Varyasyon
-sa pagdaan ng panahon, nagiging espesyalisado ang gawain at tungkulin
at ito ay nagreresulta ng pagkakaiba-iba ng kultura at wika na siyang
nagiging panukat sa progreso ng tao.
Konsepto ukol sa Varayti at Varvasyon ng Wika
1. Dayalek o Dayalekto
-varayting nakabatay sa lugar, panahon at katayuan sa buhay.
-nakikita ito kaugnay sa pinanggalingang lugar ng tapagsalita o grupo ng
tagapagsalita.
2. Idyolek o Idyolekto
-varayti na kaugnay sa personal na kakanyahan ng tao sa paggamit
ngwika ng partikular na indibidwal,
-ang paggamit ng partikular na bokabularyo nang madalas
3. Sosyolek
-ang varayting sinasalita ng mga tao sa isang lipunan,
-nagtatakda ito ng klasifikasyon ng mga mamamayan batay sa antas ng
kanilang pamumuhay, interes, hilig at kasarian.
4. Rejister
-varayting kaugnay sa panlipunang papel na ginagampanan ng tagapa-
gsalita sa oras ng pagpapahayag. Ito ay tumutukoy sa espesyalisadong
paggamit sa wika upang makilala ang espesipikong domeyn o gawain.
5.Estilo
-varayti na kaugnay ng relasyon ng nagsasalita sa kausap.
-Maaaring ito aynformal, kolokyal at personal.
6. Mode
-varayting kaugnay sa midyum na ginagamit sa pagpapahayag tulad ng
pasalita o pasulat.
Teorya ng Wika
1. Tore ng Babel- bible
2. Bow-Wow- hayop
3. Ding-dong- kalikasan
4. Pooh-pooh- masidhing damdamin
5. Yoo-he-yo- pwersang pisikal
6. Yum Yum- galaw o pagbabago ng posisyon ng dila
7. Ta-ra-ra-boom-de-ay- tunog galing sa mga ritwal.
8. Sing-song- musikal o pag-awit
9. Ta-ta- galaw o kumpas ng kamay
10. Mama- pinakamadaling pantig
11. Coocoo- nilikhang tunog ng sanggol
12. Lala- romansa
13. Hey, you!- pagkakakinlanlan
14. Bubble Lucky- walang kahulugang bulalas, swerte
15. Hocus Pocus- mahikal
16. Eureka- pag-imbento, success=eureka!
Pagbabago ng Alpabeto
1. Baybayin
2. Alpabetong Romano
3. Abakadang Tagalog
4. Alpabetong Ingles
5. Alpabetong Pilipino
Pagbabago sa Surian ng Tagalog
SWP- Surian ng Wikang Pambansa
LWP- Linangan ng Wika sa Pilipinas
KWF- Komisyon ng Wikang Filipino