FILIPINO REVIEWER

WIKA
o
-

o
o
o
o
o

Pinakamahalagang instrumento ng
komunikasyon
Tunog, simbolo, at tuntunin
Nabubuo ang mga salitang nakapagpapahayag
ng kahulugan o kaisipan
Behikulong ginagamit sa pakikipag-usap at
pagpaparating ng mesahe sa isat isa
Pasalita o pasulat
Nakapagbibigayan ng ideya o papanaw, opinion,
kautusan. Tuntunin, impormasyon, mensaheng
tumatagos sa puso at isipan
Lingua
Latin

Dila at wika o lengguwahe

Langue
Pranses

Dila at wika
Language
Ingles
Wika at dila
Halos magkaparehong kahulugan sa maraming
wika sa buong mundo
Dahil:

Dila
Konektado sa pasalitang pagbigkas
Mga runoy ay nalilikha sa pamamagitan
ng ibat ibang posisyon ng dila

Wika
Tradisyonal at popular na
pagpapakahulugang sistema ng
artbitraryong vocal-symbol
Vocal Symbol
Mga sinasalitang tunog na ginagamit
ng mga miyembro ng isang pamayanan
sa kanilang pakikipagtalastasan at
pakikipag-ugnayan sa isat isa
Kahulugan ng mga wika
Paz, Hernandez, Peneyra

Ginagamit para maipahayag at mangyari ang

anumang minimithi o pangangailangan natin

Behikulo n gating ekspresyon at

komunikasyon na epektibong nagagamit

Para sa pag-iisip, pakikipag-ugnayan, at

pakikipag-usap
Henry Allan Gleason, Jr.

Masistemang balangkas ng mga tunog na

pinili at siniaayos sa pamaraang arbitrary

Magamit ng mga taong nabibilang sa isang

kultura

Sistema ng komunikasyong nagtataglay ng

mga tunog, salita, at gramatikang ginagamit
sa pakikipagtalastasan
Charles Darwin

Sining
Ngunit naiiba dahil
Ang mga tao ay may likas na
kakayahang magsalita

Hindi tunay na likas sapagkat ang bawat

wika ay kailangan munang pag-aralan bago
matutuhan

Walang nakapagsaabing ang wika ay

sadyang inimbento

o
o
o
o

Ito ay marahan at hindi sinasadyang

nalinang sa pamamagitan ng maraming
hakbang o proseso
Sinasalitang tunog
Tatlong salik sa pagsasalita

Enerhiya
Galig sa baga

Artikulador
Kumakatal na bagay

Resonador
Patunugan
Arbitraryo
Sinang-ayunan ng mga pangkat ng mga tao
Henerasyon sa henerasyon
Balarila
Pagsulat o pananalitang inihahambing sa
wastong gamit
Kaalaman hinggil sa mga salita, parirala,
sugnay, at pangungusap na nagututro ng
wastong kabalangkasan, palakahulugan,
palabigkasan, at palangatan ng mga salita
Katangian ng Wika
Masistemang Balangkas

Lahat ng wika ay may sinusunod na

kaayusan o balangkas ng pagkakabuo

Ponolohiya
Wastong bigkas

Morpolohiya
Pagsusuri sa pagkakabalangkas ng mga
salita

Sintaks
Pagsasaayos upang ang mga salita ay
naging makabuluhang mga pangungusap

Semantika
Kahulugan ng mga salita at parirala

Etmolohiya
Ugat o pinanggalingan ng mga salita
Sinasalitang Tunog

Ang wika ay tunog na nilikha gamit ang mga

component ng bibig

Ang nalilikhang tunog sa pagsasalita ay

itinuturing na porma o makabuluhang tunog
Pinilit at Isinaayos sa Paraang Arbitraryo

Ang wika ay nabubuo batay sa

napagkasunduang termino ng mga tao sa
isang komunidad

Bawat lipunan ay maaring makabuo ng salita

o wika batay sa kanilang napagkasunduan
Kabuhol ng Kultura

Yumayabong at nagbabago ang wika dahil

sa taong gumagamit nito na kabilang sa
isang lipunang may umiiral na kultura
Ginagamit sa Komunikasyon

Nabubuhay ang wika dahil sa patuloy na

paggamit dito ng tao sa komunikasyon
Nagbabago

Dinamiko ang wika

Patuloy ang pagbabago nito sa paglipas ng

panahon

Nakasalalay ang pagbabago ng wika sa

taong gumagamit at kulturang nabubuo sa
lipunan
Natatangi

Bawat wika ay may kanya-kanyang

katangian na ikinaiba sa ibang wika

Walang wikang parehong-pareho

May kakayahan ang wikang Filipino na

gawing pandiwa ang mga pangngalan
Damit damitan

ANG WIKANG PAMBANSA

o

o
o
o

o
-

1934
Kumbensiyong Konstitusyonal

Pinagtalunan, pinag-isipan, at tinalakay ang

wika
Grupo ni Lope K. Santos

Wikang pambansa ay dapat ibatay sa isa sa

mga umiiral na wika as Pilipinas
Sinusugan ni Manuel L. Quezon
1935
Nagbigay-daan sa probisyong pangwika na
nakasaad sa Artikulo 14, Seksiyon 3 ng
Saligang Batas ng 1935

Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang

tungo sa pagkakaroon ng isang wikang
pambansang ibabatay sa isa sa mga umiiral
na katutubong wika
Hanggang hindi initatakda ang batas,
Kastila at Ingles muna ang opisyal na wika
Batas Komonwelt Blg 184

Norberto Romualdez ng Leyte

Surian ng Wikang Pambansa

Mag-aaral ng mga diyalekto sa
pangkalahatan para sa layuning
magpaunlad at magpatibay ng isang
pambansang wikang batay sa isa sa mga
umiiral na wika ayon sa balangkas,
mekanismo, at panitikan na tinatatanggap
at sinasalita ng nakararaming Pilipino
Tagalog ang napili

Ang wikang pipiliin ay dapat

Wika ng sentro ng pamahalaan
Wika ng sentro ng edukasyon
Wika ng sentro ng kalakalan
Wika ng pinakamarami at pinakadakilang
nasusulat na panitikan
1937
Disyembre 30, 1937

Pagpoproklama ni Pangulong Manuel L.

Quezon and wikang Tagalog
Batayan ng Wikang Pambansa
Base sa rekomendasyon ng Surian sa
bias ng Kautusang Tagapagpaganap
Blg 134
1940
Nagsimulang ituro ang wikang pambansa na
batay sa Tagalog sa mga paaralang pampubliko
at pribado
1946
Ipinahayag ang Tagalog at Ingles bilang wikang
opisyal sa bisa ng Batas Komonwelt 570
Pagkatapos ng pagsakapo ng mga Amerikano
1959
Agosto 13, 1959

Pinalitan ang tawag sa wikang pambansa

Tagalog Pilipino

Kautusang Pangkagawaran Blg 7

Jose E. Romero
Kalihim ng Edukasyon
Lumaganap ang paggamit ng wikang Pilipino
1972

Muling nagkaroon ng mainitang pagtatalo sa

Kumbensiyong Konstitusyunal noong 1972
o Saligang Batas ng 1973, Artikulo 15, Seksiyon 3
blg 2:

Hakbang na magpapaunlad at pormal na

magpapatibay sa isang panlahat = Filipino
1987
o Saligang Batas 1987

Pinagtibay ng Komisyong Konstitusyunal ang

implementasyon sa paggamit ng Wikang
Filipino (Cory Aquino)
o Artikulo 14, Seksiyon 6

Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay

Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat
payabungin at pagyamanin pa salig sa
umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba
pang mga wika
o

WIKANG OPISYAL AT WIKANG PANTURO

o

o
o

o
o
o
o

Virgilio Almario
Wikang Opisyal

Ang itinadhana ng batas na maging wika sa

opisyal na talastasan ng pamahalaan

Ang wikang maaring gamitin sa anumang uri

ng komunikasyon
Wikang Panturo

Wikang ginagamit sa pormal na edukasyo

Pagtuturo at pag-aaral

Pagsulat ng mga aklat at kagamitang

panturo
Artikulo 14, Seksiyon 7
Opisyal na panturo
Filipino at Ingles

Opisyal na wika at wikang panturo sa mga

paaralan
Mother Tongue-Based Multi-Lingual Education
(MTB-MLE)

Mother Tongue o unang wika ang mga magaaral ay naging opisyal na wikang panturo
mula Kindergarten hanggang Grade 3

Ang paggamit ng wikang ginagamit din sa

tahanan sa mga unang baitang ng pag-aaral
ay:
makatutulong mapaunalad ang wika at
kaisipan ng mga mag-aaral
makapagpapatibay rin sakanilang
kamalayang sosyo-kultural
May mga diyalektong ginagamit katulad na
lamang ng Tagalog, Kapampangan, at iba pa sa
mga ibat ibang lugar sa dalawang paraan:
Bilang hiwalay na asignatura
Bilang wikang panturo
Mga baitang & stuff
Kinder to Gr 1

Katatasan sa pasalitang pagpapahayag

Gr 2 to 6

Ibat ibang component ng wika tulad ng

pakikinig, pagsasalita, pagbasa, at pagsulat
Mas mataas na baitang

Filipino at Ingles pa rin ang mga

pangunahing wikang panturo o medium of
instruction
Stages
Pasumala (random)

Echoic speech

Panggagaya sa naririnig sa kanyang

kapiligiran
Unitary
Holophrastic Speech
May salita na
Reinforcement
May motivation
Ekspansiyon at Delimitasyon
Pivot class at open class
Pivot
Malimit na gamitin
Open
Karaniwang gamitin
Kamalayang Instruktural
Mama raro (Mama laro)
Otomatik
Maayos na ang pagsasalita
Malikhain
Natutuo nang mag-ayos ng mga saltia
(pangungusap)

UNANG WIKA, PANGALAWANG WIKA, AT IBA PA

o
o
o
o

o
o
o
o
o
o
o

Unang wika
Wikang kinagisnan
Katutubong wika o mother tongue
Arterial na wika at kinakatawan din ng L1
Pinakamataas o pinakamahusay na
naipahahayag ng tao ang kanyang mga ideya,
kaisipan at damdamin
Pangalawang wika
Pormal na pag-aaral
Impormal na pag-aaral
Halong pormal at impormal
L2
Exposure habang lumalaki
Ikatlong wika
Nagagamit sa pakikiangkop sa lumalawak na
mundong kanyang ginagalawan
Konseptong pangwika
Mono, bi, multilingguwalismo

MONOLINGGUWALISMO, BILINGGUWALISMO, AT
MULTILINGGUWALISMO
o

Dimensyon
Kakayahan

Kasanayan sa paggamit ng mga wika sa

pagsasalita, pagsulat, pakikinig at pagunawa
Gamit

Pagpili ng wikang gagamitin sa mga pormal

at impormal na sitwasyon
Komunikasyon
Interaskyon
Transaksyon
Balanse ng Mga Wika

Paggamit at pagkakaroon ng
magkakapantay na kasanayan sa mga wika.
Gulang

Bilingguwalismong Sabayan
(Simultaneous bilingualism)
Ang tawag sa kasanayan sa dalawang
wika kung mula pagkasilang ay
nalilinang ito.

Bilingguwalismong Sunuran
(simultaneous bilingualism)

Ang tawag kapag may isa nang wikang

natutuhan ang isang bata na nasundan
ng pagkatuto ng isa pang wika pagsapit
niya ng tatlong taong gulang
Pag-unlad

Pasulong
Bilingguwalismong ang kasanayan sa
isang wika ay paunlad nang paunlad.

Paurong
Bilingguwalismong nababawasan nang
nababawasan.

Attrition
Pagkawala sa kasanayan sa paggamit ng
wika.
Kultura

Monokultural
Tawag sa isang taong nanatiling sarado
sa isa lamang kultura.

Bikultural
Tawag sa isang taong kasabay ng
kaniyang pagkatuto sa wika ay
natututuhan ding mamuhay gaya ng
lahing sinasalita.

Multikultural
Tawag sa isang tao na nadagdagan pa
ang wika at kultura.
Konteksto

Endoheno
Dalawa o higit pang wikang karaniwang
gamit sa pamayanan.

Eksoheno
Iisang wika subalit natututo ng iba pang
wika gamit ang media, Internet, telepono
o cellphone o presensya ng taong may
ibang wika.
Paraan ng Pagkatuto

Elektib
Pagkatuto sa pamamagitan ng pormal na
pag-aaral

Sirkumstansiyal
Pagkatuto sa pamamagitan ng mga likas
na pagkakataon
Monolingguwalismo
Pagpapatupad ng iisang wika
Ginagamit bilang wikang panturo, wika ng
komersiyo, negosyo, at pakikipagtalastasan sa
pang-araw-araw na buhay.
Mga bansa

Inglatera

Pransya

Timog Korea

Hapon
Bilingguwalismo
Kakayahan ng isang taong makapagsalita ng
dalawang wika.
Bloomfield

Perpektong bilingguwal
Paggamit o pagkontrol ng tao sa
dalawang wika na tila ba ang dalawang
wikang ito ay kaniyang katutubong wika
Macnamara

Isang taong may sapat na kakayahan sa isa

sa apat na makrong kasanayang pangwika
sa isa pang wika maliban sa unang wika.
Weinrich

Magkasalitang paggamit

o
o

o
o

Baker
Problematikong konsepto na patuloypang
dinadalumat
Hindi lamang simpleng kakayahang gumamit
Uri ng pagkatuto tungo sa Bilingguwalismo
Bilingual Language Development
Suzzane Romaine
Unang Antas
One-person, one-language
Paggamit ng dominanteng wika sa loob ng
pamilya o tahanan
Ikalawang Antas
Non-dominant language/one-language,
one-environment
Paggamit ng dominanteng wika sa labas
ng tahanan at di-dominanteng wika sa
loob ng tahanan
Ikatlong Antas
Non-dominant language without
community support
Paggamit ng dominanteng wika sa loob ng
tahanan at di-dominanteng wika sa labas
ng tahanan.
Ikaapat na Antas
Double non-dominant language without
community support
Paggamit ng mga di-dominanteng wika sa
loob at labas ng tahanan.
Ikalimang Antas
Non-dominant parents
Paggamit ng dominanteng wika ng mga
magulang sa loob at labas ng tahanan at
pagtuturo ng di-dominanteng wika ng isa
sa mga magulang
Ikaanim na Antas
Mixed
Paggamit ng pagpapalit-palit na mga wika
bunsod na bilingguwal na mga magulang
National Board of Education (NBE)
Resolution No. 73-7, s. 1973
Surian ng Wikang Pambansa
Bilingual Education Policy (BEP)
Ingles at Pilipino ay magiging midyum ng
pagtuturo at ituturo bilang asignatura sa
kurikulum mula Baitang 1 hanggang antas
unibesidad sa lahat ng paaralan
(public/private)
Layunin
Makamit ang kahusayan ng mga magaaral sa dalawang wika sa
pambansang antas sa pamamagitan ng
pagtuturo ng dalawang wika at bilang
wikang panturo sa lahat ng antas
Mapataas ang pagkatuto sa
pamamagitan ng dalawang wika,
Maipalaganap ang Wikang Filipino
bilang wika ng literasi
Mapaunlad ang Filipino bilang
simbolo ng pambansang identidad at
pagkakaisa,
Malinang ang elaborasyon at
intelektuwalisasyon ng Filipino bilang
wika ng akademikong kurso,
Mapanatili ang Ingles bilang
internasyunal na wika para sa

Pilipinas at bilang wika ng syensya

at teknolohiya

Hunyo 19, 1974

DECS- Department Order No. 25, s. 1974
Implementing Guidelines for the Policy on
Bilingual Education

Ang polisiya ay naglalaman ng

Gabay kung paano magkahiwalay na
gagamitin ang Filipino at Ingles bilang
wikang panturo sa mga tiyak na larangan
ng pagkatuto sa mga paaralan
Pilipino (naging Filipino kalaunan) ang
gagamitin sa mga asignaturang Araling
Panlipunan/Agham Panlipunan, Musika,
Sining, Physical Education, Home
Economics at Values Education.
Samantala, Ingles sa mga asignaturang
Agham, Teknolohiya at Matematika
Multilingguwalismo
o Ito ay tumutukoy sa kakayahan ng indibidwal na
makapagsalita at makaunawa ng ibat ibang
wika.
o Sa wika na sinasalita ng ibat ibang grupo ng
mga tao sa mga lalawigan at rehiyon.

Tungo sa pagpapataas ng kalidad na

edukasyong nakabatay sa kaalaman at
karanasan ng mga mag-aaral at guro;

Tungo sa promosyon ng pagkakapantay sa

lipunang iba-iba ang wika; at

Tungo sa pagpapalakas ng edukasyong

multikultural at sa pag-unawa at paggalang
sa pagitan ng grupo sa lipunan.
o Department of Education Order 16, s. 2012
Guidelines on the Implementation
of the MTB-MLE

Pagpapaunlad ng wika tungo sa matatag na

edukasyon at habambuhay na pagkatuto;

Kognitibong pag-unlad na may pokus sa

HOTS;

Akademikong pag-unlad na maghahanda sa

mga mag-aaral na paghusayin ang
kakayahan sa ibat ibang larang ng
pagkatuto;

Pag-unlad ng sosyo-kultural na
magpapayabong sa pagpapahalaga at
pagmamalaki ng mag-aaral sa kaniyang
pinagmulang kultura at wika.

o
o
o
o

o
o
o

BARAYTI NG WIKA
-

Homogenous
Walang buhay na wika ang maituturing na
homo dahil ang bawat wika ay binubuo nang
mahigit sa isang barayti
o Pare-parehong magsalita ang lahat ng
gumagamit ng isang wika
Heterogenous
o Pagkakaiba-iba dahil sa salik ng panlipunan
tulad ng edad, hanapbuhay, antas na pinagaralan, kasarian, kalagayang panlipunan,
rehiyon, o lugar, pangkat-etniko
o Nagreresulta sa barayti ng wika
Barayti ng wika
o

o
o
o

o
o

Ang Barayti ay tumutukoy sa uri, kalagayan o

kalidad ng pagiging iba-iba o pagkakaroon ng
dibersidad
Ang barayti na isang set ng mga
terminolohiyang panglingguwistika na may
pare-parehong distinksyon (Hudson)
Ang baryasyon ng wika ay isang katotohanan
sa lipunan na kakambal ng tradisyon ng mga
tao na nangangahulugang ang barayti ng isang
wika ay tahasang nakabatay na sa kultura at
sistema ng pamumuhay ng tao (Gleason)
Unibersal na Lingua Franca
Wikang sinasalita ito o ginagamit ng higit na
nakararaming tao sa daigdig.
3 Wikang Namamayani sa Daigdig

Ingles, Pranses, Mandarin

Pambansang Lingua Franca
Wikang sinasalita ito o ginagamit sa isang
bansa.
3 Baryasyon ng Pambansang Lingua Franca

Purong Tagalog o Puristikong Tagalog

Lumulikha ng mga salita sa wikang ito sa
halip na manghiram sapagkat ayaw nilang
mabahiran ng ibang wika ang wikang
Filipino na para sa kanila ay dapat
manggaling sa Tagalog

Taglish at Engalog
Taglish
Mas maraming salitang Tagalog sa
bahagi ng pangungusap at sintaksis.
Engalog
Mas maraming salitang Ingles sa
pangungusap at kadalasan ang
kabuuan ng pangungusap ay Ingles.

Bertaglish
Pinagsama-samang wikang bernakular,
Tagalog at Ingles ang ibig sabihin ng
Bertaglish
Rehiyonal na Lingua Franca
Komong wika ito sa rehiyong may ibat ibang
wikang sinasalita.
Diyalekto
Ito ay baryant o uri ng wikang sinasalita sa
isang tiyak na geograpikal na lokasyon.
Ito rin ay sinasabing mga pagkakaiba-iba sa
loob ng isang wika na madalas ay nasa aksent,
leksikograpiya at pagbigkas.
Rehiyunal na Diyalekto

Wikang ginagamit sa isang lugar na sa loob

ng maraming taon, na kinakikitaan ng
pagkakaiba sa bigkas, anyo ng salita at
sintaksis nito.
Etnolek
Wikang ginagamit mula sa mga
etnolingguwistikong grupo.
Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi
ng pagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko.
Soysolek
Tumutukoy sa pagkakaiba-iba ng paggamit ng
isang wika base sa antas ng pamumuhay o uri
ng grupo ng mga nagsasalita
Conyo, Balbal
Idyolek
Ito ang tawag sa indibiduwal na paggamit ng
tao sa wika.

o
o

o
o

o
o
o

Gaya ng pagkakaiba ng mga fingerprints ng

bawat indibiduwal, walang taong masasabing
pareho sa paggamit ng isang wika
Boy Abunda, Kris Aquino
Rehistro ng Wika
Tumutukoy ito sa paggamit ng wika ng ibat
ibang propesyunal sa ibat ibang propesyon na
kanilang kinabibilangan.
Jargon

Cell Stem, Villanelle HUMSS, Investment

ABM, Shading Arts & Design (LEEEL)

Tawag sa mga set ng terminolohiya sa ibat

ibang disiplina
Gaylinggo o Bekimon
Paraan ng paggamit ng wika ng isang bakla,
lalaking bakla o babaeng bakla na hardcore
gumamit ng gaylinggo sa usapan at kahit sarili
niya ay hindi niya maintindihan minsan.
Pidgin
Ito ang tinatawag sa Ingles na nobodys native
language.
Nagkakaroon nito kapag ang dalawang taal na
tagapagsalita ng dalawang magkaibang wika na
walang komong wika ay nagtatangkang
magkaroon ng kumbersasyong makeshift.
Tsino Suki, ikaw bili tikoy. Sarap, mura
Creole
Ito ay isang wika na unang naging pidgin ngunit
kalaunan ay naging likas na wika (naturalized).
Nagkakaroon nito sapagkat may komunidad ng
mga tagapagsalita ang nag-aangkin dito bilang
kanilang unang wika.

GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

o

ANG WIKA AT ANG LIPUNAN

-

o
o
o
o
o
o
o
o
-

Nabubuo ang lipunan ng mga taong naninirahan

sa isang pook
Sinumang gumagamit ng wika upang
makipagkapwa ay dapat nakaaalam ng wikang
ginagamit ng kanyang katalastasan
Ang mga taong namumuhay sa isang lipunan at
nakapag-uusap gamit ang isang wikang kapwa
nila nasasalita at nauunawan ay mas
nagkasasundo at nagkakaisa
Wika
Identidad o pagkakakilanlan ng isang lipunan
Nagbibigay anyo sa diwa as saloobin ng kultura
Maiintindihan at mapahahalagahan ang isang
kultura sa tulog ng wika
Ang nagbibigkis sa mga kasapi sa lipunan
Instrumento ng kanilang pagkakaunawaan
Simbolo ng kanilang pagkakakilanlan
Tungkulin ng wika ayon ay Robinson
Pagkilala sa estado ng damdamin at pagkatao,
panlipunang pagkakakilanlan, at ugnayan
Pagtukoy sa antas ng buhay sa lipunan
Lipunan

Nakabubuo ng sariling pagkakakilanlan sa

pamamagitan ng paggamit ng wika na ikinaiiba
nila sa iba pang lipunan
Pinakadiwa ng wika

Tungkulin ng wika
Instrumental

Tumtugon sa pangangailangan ng tao gaya

ng pakikipag-ugnayan sa iba

Liham pangangalakal, liham patnugot, at

pagpapakita ng mga patalstas tungol sa
isang produkto

Nagsasaad ng gamit at halaga ng product

Mommy kailangan ko na ng pera plz

Imahinatibo

Metaphors

Ang bagal mo parang pagong

Regulatory

Pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao

Pagbibigay direksiyon gaya ng pagtuturo ng

lokasyon ng isang particular na lugar

Hiwalayan mo na kasi siya!

Interaksiyonal

Pakikipag-uganayan ng tao sa kanyang

kapwa

Pakikipagbiruan, pakikipagpalitan ng kurokuro

Pagkukuwento, paggawa ng lihampangfriend

Personal

Opinion, journal, pagpapahayag ng

pagpapahalaga sa anumang anyo ng
panitikan

Nasasaktan na ako
Heuristiko

Pagkuha o paghahanap ng impormasyong

may kinalaman sa paksang pinag0aarakan

Interbyu, pakikinig sa radio, panono sa

telebisyon
Impormatibo

Pagbibigay impormasyon

MGA TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA

o
o
o
o
o
-

Teoryang Biblikal
Tower of Babel
Teoryang Bow-wow
Panggagaya sa kalikasan
Teoryang Ding Dong (Dantes LEEEEL)
Panggagaya sa bagay
Teryang Yum Yum
Stimulus response; sensory response
Teoryang Ta-Ta
Panggagaya sa kumpas ng kamay
Teoryang Pooh Pooh

o
o
o
o
o

Matinding Damdamin
Teroyang Yo-He-Ho
Pwersa o lakas
Teoryang Tarara-Boom-De-Ay
Dasal
Teoryang La-La
Romansa
Teoryang Aramaic
Arab

PANAHON NG KATUTUBO
-

Teorya ng Pandarayuhan
Wave migration theory
Negrito, Indones, at Malay
Teorya ng Pandarayuhan mula sa Rehiyong
Austronesyano (Auster-wind, nesos-isla)
o Kalakalan, migrasyon, at pag-aasawa
o Baybayin

Sinaunang alpabeto, paraan ng pagsulat ng

mga katutubo

Binubuo ng labimpitong simbulo: tatlong

patinig at labing-apat na katinig
o
o

PANAHON NG KASTILA
-

Mga naiambag
Pagpapalaganap ng Relihiyong Kristiyano
Doctrina Christiana (1953)
Alpabetong Romano
(Abecedario)

Binubuo ng 30 titik; A B C CH D E F G H I J
K L LL M N O P Q R RR S T U V W X Y Z
o Pagkakalimbag ng mga aklat patungkol sa
katutubong wika
o Iniwasan ituro ang wikang Espanyol sa kabila
ng mga kautusan ng mga hari.
o
o
o
o

PANAHON NG HIMAGSIKAN
-

Pagpapasidhi ng damdaming Nasyonalismo

Mga kilusan gaya ng Katipunan at Propaganda
Ginamit ang wikang Tagalog sa mga kautusan at
pahayagan
Kaisipang isang bansa, isang diwa: laban sa
mga Kastila
Saligang Batas ng Biak-na-Bato, Artikulo VIIIOpisyal na wika ang Tagalog
Layunin
o Magkaroon ng pantay-pantay na pagtingin sa
mga Pilipino at Kastila sa ilalim ng batas.
o Gawing lalawigan ng Espanya ang Pilipinas.
o Panumbalik ang pagkakaroon ng kinatawang
Pilipino sa Kortes ng Espanya.
o Ibigay ang kalayaan ng mga Pilipino sa
pamamahayag, pananalita, pagtitipon at
pagpapahayag ng kanilang mga karaingan