ARALIN 1: MGA SITWASYONG PANGWIKA Halimbawa:
Ampalaya ka ba?
SITWASYONG PANGWIKA SA TELEBISYON
 Telebisyon
- ay tinuturing na pinakamakapangyarihang media sa
kasalukuyan dahil sa dami ng mamamayang naaabot
nito.
- Sa paglaganap ng cable o satellite connection ay
lalong dumami ang manonood ng telebisyon saan
mang sulok ng bansa sapagkat nararating na nito
maging ang malalayong pulo ng bansa at maging
Pilipino sa ibang bansa.
- Ang magandang balita, wikang Filipino ang
nangungunang midyum sa telebisyon sa ating bansa.
SITWASYONG PANGWIKA SA RADYO AT DIYARYO
 Radyo
- Filipino rin ang nangungunang wika sa radio.
- May mga programa rin sa FM tulad ng Morning Rush
na gumagamit ng Wikang Ingles sa pagbo-broadcast
subalit nakakarami pa rin ang gumagamit ng Filipino.
 Diyaryo
- ay wikang Ingles ang mga ginagamit sa mga
broadsheet at wikang Filipino sa mga tabloid
maliban sa People’s Journal at Tempo na nakasulat
din sa wikang Ingles.
- Tabloid ang mas binibili sa masa o mga karaniwang
tao.
SITWASYONG PANGWIKA SA PELIKULA
- Ang wikang ginagamit sa Pelikula ay Filipino, Taglish,
at iba pang barayti ng wika.
- Tiongson – ayon sa kanya, maraming babasahin at
palabas sa Filipino, ang tila nangingibabaw sa layunin
ay mang-aliw, manlibang, lumikha ng ugong at ingay
ng kasayahan.
SITWASYONG PANGWIKA SA IBA PANG ANYO NG
KULTURANG POPULAR
 FlipTop
- Ito ay pagtatalong oral na isinasagawa nang
pa-rap. Nahahawig ito sa balagtasan dahil
ang mga bersong nira-rap ay
magkakatugma.
 Pick-up Lines
- ay makabagong bugtong kung saan may
tanong na sinasagot ng isang bagay na
madalas maiuugnay sa pag-ibig at iba pang
aspekto ng buhay.
– Kasi kahit anong pait ang nararanasan ko,
ikaw pa rin kasi ang SUSTANSYA ng buhay ko!
 Hugot Lines
- ay tinatawag ding love lines o love quotes ay
isa pang patunay na ang wika nga ay
malikhain.
Halimbawa:
Ang crush ay parang math problem, kung hindi
mo makuha, titigan mo nalang.
SITWASYONG PANGWIKA SA TEXT
- ang text ay ginagamitan ng magkahalong
Filipino at Ingles at mga pinaikling salita.
SITWASYONG PANGWIKA SA SOCIAL MEDIA
AT SA INTERNET
- Sa Social Media karaniwan ang code
switching o pagpapalit-palit ng Ingles at
Filipino sa pagpapahayag gayundin ang
pagpapaikli ng mga salita o paggamit ng
daglat sa mga post at komento nito.
- Sa Internet bagama’t marami nang website
ang mapagkukunan ng mga impormasyon o
kaalamang nasusulat sa wikang Filipino o
Tagalog ay nananatiling Ingles pa rin ang
pangunahing wika nito.
SITWASYONG PANGWIKA SA KALAKALAN
- Wikang Ingles ang higit na ginagamit sa mga
boardrooms ng malalaking kompanya at
korporasyon lalo na sa mga pag-aari o
pinamuhunan ng mga dayuhan at tinatawag
na multinational companies.
SITWASYONG PANGWIKA SA PAMAHALAAN
- Sa bisa ng Atas Tagapagpaganap Blg. 335,
serye ng 1988 na “nag-aatas sa lahat ng mga
kagawaran, kawanihan, opisina, ahensiya, at
instrumentality ng pamahalaan na
nagsasagawa ng mga hakbang na kailangan
para sa layuning magamit ang Filipino sa
opisyal na transaksyon, komunikasyon, at
korespondensya.”
 SITWASYONG PANGWIKA SA EDUKASYON  SUPRA-SEGMENTAL - Yunit ng
tunog na karaniwang hindi
- Sa mababang paaralan (K hanggang Grade 3) ay unang
tinutumbasan ng mga letra sa pagsulat.
wika ang gamit bilang wikang panturo at bilang hiwalay
na asignatura, samantalang ang wikang Filipino at ingles
1. Diin
naman ay itinuturo bilang magkahiwalay na
HAL. HApon ( Afternoon ) haPON ( Japanese )
asignaturang pangwika. Sa mas matataas na antas ay
nananatiling bilingguwal kung saan ginagamit ang
2. Tono o Intonasyon
wikang Ingles bilang mga wikang panturo.
HAL. Talaga? ( TANONG ) Talaga. ( PAHAYAG )

ARALIN 2: KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO NG

3. Haba
MGA PILIPINO (KAKAYAHANG LINGGUWISTIKO O
HAL. Magnana.kaw (TAO)
GRAMATIKAL)
Mag.na.na.kaw ( GAGAWIN )

KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO
4. Hinto o Antala
- Sa pagtatamo ng kakayahang pangkomunikatibo,
HAL. Hindi ako ang salarin.
kailangang pantay na isaalang-alang ang pagtatalakay
Hindi, ako ang salarin.
sa mensaheng nakapaloob sa teksto at sa porma o
kayarian (gramatika) ng wikang ginagamit sa teksto.
 MORPOLOHIYA
DELL HYMES - Makaagham na pag-aaral ng maliit na yunit
-  ipinakilala nya ang konseptong kakayahang ng salita.
pangkomunikatibo o communicative compentence na - Morpema - maliit na yunit ng salita.
nakaapekto nang malaki sa mundo ng lingguwistika.
 Asimilasyong di – ganap -
KAKAYAHANG GRAMATIKAL Walang pagbabagong naganap sa anyo
ng salita sa transpormasyon ng
- ay pag-unawa at paggamit sa kasanayang ponolohiya, ponemang (ng) sa posisyon ng panlapi.
morpolohiya, sintaks, semantika, gayundin ang mga  Asimilasyong ganap -kapag ang
tuntuning pang-ortograpiya. unang ponemang inuunlapian ay
naasimilang ganap na tunog ng panlapi.
 PONOLOHIYA  Pag-uulit na di – ganap - ang
- Makaagham nap ag-aaral ng maliit na yunit ng tunog. tawag kapag ang inuulit lamang ay ang
- Ponema – pinakamaliit na yunit ng tunog. unang pantig ng salitang-ugat.
 Pag-uulit na ganap - ang tawag
 SEGMENTAL – tumutukoy sa makabuluhang tunog na kapag inuulit ang salitang-ugat.
nangangahulugan na maaring makapagpabago ng
kahulugan ng salita.  SINTAKS
Ayos ng pangungusap:
1. Klaster - binubuo ng dalawang magkaibang katinig sa 1. Karaniwan - kung nauuna ang panaguri kaysa
isang pantig. sa simuno.
HAL. Pluto Globo Traysikel Tayp 2. Di – Karaniwan- kung nauuna ang simuno bago
ang panaguri.
2. Pares Minimal – mga salitang halos magkatunog o SIMUNO – paksa sa pangungusap.
subalit magkaiba ang kahulugan.
o PANAGURI - ang nagbibigay kaalaman o
HAL. Pala- Bala
impormasyon tungkol sa paksa.
Titik – Titig
 SEMANTIKS -
3. Diptonggo - salitang nagtatapos sa patinig (a,e,i,o,u) at
 KONOTASYON – malalalim ang
malapatinig na /w/ at /y/ na magkasama sa isang pantig.
pagpapakahulugan.
HAL. Bahay Apoy Awtoridad
 DENOTASYON – literal ang
pagpapakahulugan.
4. Digrapo – binubuo ng letrang NG.
HAL. ngipin bango langit
ARALIN 3: KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBONG MGA
PILIPINO: KAKAYAHANG SOSYOLINGGUWISTIKO
 DELL HYMES – siya ang linggwistang gumamit ng
acronym na “SPEAKING’’ upang isa-isahin ang mga
dapat isaalang-alang upang magkaroon ng mabisang
pakikipagtalastasan.
2. Proksemika (Proxemics) – Ito ay pag-aaral ng
komunikasyon gamit ng espasyo, Ito ay
tumutukoy sa layo ng kausap sa kinakausap.
3. Chronemics – Ito ay pag-aaral na tumutukoy
kung paanong ang oras ay nakaapekto sa
komunikasyon.

S - (SETTING) – Ang lugar o pook kung saan nag-uusap o

 Kakayahang Pragmatik – natutukoy ang
nakikipagtalastasan ang
kahulugan ng mensaheng sinasabi at di
mga ito.
sinasabi batay sa ikinikilos ng taong kausap.
P – (PARTICIPANT) – Ang mga taong nakikipagtalastasan.
E – (ENDS) – Mga layunin o pakay ng pakikipagtalastasan.
 Kakayahang Istratedyik - Isa pang kakayahang
A – (ACT SEQUENCE) – Ang takbo ng usapan.
pangkomunikatibo na dapat taglay ng isang
K – (KEYS) –Tono ng pakikipag-usap.
mahusay na komyunikeytor. Ito ay ang
I – (INSTRUMENTALITIES) – Tsanel o midyum na
kakayahang magamit ang verbal at di verbal
ginagamit, pasalita o pasulat.
na mga hudyat upang maipahatid nang mas
N – (NORMS) – Paksa ng usapan.
malinaw ang mensahe.
G – (GENRE) – Diskurso ng ginagamit, kung
nagsasalaysay, nakikipagtalo, o
nangangatwiran.
ARALIN 5: KAKAYAHANG DISKORSAL
 KAKAYAHANG SOSYOLINGGUWISTIKO
 Diskorsal
- Pagbibigay pansin sa kung ano ang angkop na
- Ito ay pagpapalitan ng pahayag sa
gamiting wika na naka depende sa iba’t ibang
pamamagitan ng diskusyong pasalita at
konteksto.
pasulat.
- Saklaw din nito ang pagkakaugnay ng serye
ng mga salita o pangungusap na bumubuo
ARALIN 4: KAKAYAHANG PRAGMATIK AT
ng isang makabuluhang teksto.
ESTRATEDYIK

ANIM NA PAMANTAYAN SA PAGTATAYA

 Verbal - ang tawag sa komunikasyon kapag ito ay
NG KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO
ginagamitan ng wika o salita at mga titik.
(CANARY AT CODY (2000)
 Di - verbal - kapag hindi ito gumagamit ng salita
bagkus ginagamitan ito ng mga kilos o galaw ng
1. Pakikibagay (Adaptability)
katawan.
- Kayang magbago ng pag-uugali at layunin
upang maisakatuparan ang
ANYO NG DI-VERBAL NA KOMUNIKASYON
pakikipagugnayan.
1. Kinesika (Kinesics) - Ito ang pag-aaral ng kilos at
galaw ng katawan.
2. Paglahok sa Pag-uusap (Conversational
o Ekspresyon ng mukha (pictics) – Ito ang pag-
Involvement)
aaral sa ekspresyon ng mukha upang
- Kaya ng isang taong gumamit ng kaalaman
maunawaan ang mensahe ng tagapaghatid.
tungkol sa kahit anong paksa na
o Galaw ng mata (Oculesics) - Ito ay pag-aaral ng
nakikisalamuha sa iba.
galaw ng mata.
o Vocalics – Ito ang pag-aaral ng mga di
3. Pamamahala sa Pag-uusap
lingguwistikong tunog na may kaugnayan sa (Conversational Management)
pagsasalita. - Kaya ng isang taong pamahalaan ang
o Pandama o paghawak ( Haptics) – Ito ay pag- paguusap.
aaral sa mga paghawak o pandama na
naghahatid ng mensahe.
 4. Pagkapukaw-damdamin (Empathy)
- Kakayahang ilagay ang damdamin sa katauhan ng
ibang tao.
5. Bisa (Effectiveness)
- May kakayahan ang isang taong mag-isip kung
epektibo at nauunawaan ang kanyang pakikipag-
usap.
6. Kaangkupan (Appropriateness)
- May kakayahan ang isang taong iangkop ang
kanyang wika sa sitwasyon, lugar ng
pinangyayarihan ng usapan at taong kausap
ARALIN 6: INTRODUKSYON SA PANANALIKSIK SA
WIKA AT KULTURANG PILIPINO
MGA HAKBANG SA PAGBUO NG PANANALIKSIK
1. Pagpili ng Mabuting Paksa
- Ang unang hakbang sa pagbuo ng sulating
pananaliksik ay ang masusing pag-unawa sa paksa at
mga kaugnay na gawaing ibibigay ng guro.
- Nararapat na ang paksa ay pinag-isipang mabuti at
dumaan sa isang maingat na pagsusuri upang
matiyak na makabubuo ng isang makabuluhang
sulatin.
2. Pagbuo ng Pahayag ng Tesis (Thesis Statement)
- Ito ang pahayag na magsasaad ng posisyong
sasagutin o patutunayan ng iyong bubuoing
pananaliksik, dito inilalahad ang pangunahing ideya
ng paksa.
3. Paghahanda ng Pansamantalang Bibliyograpiya
- Kakailanganin mong bumisita sa mga aklatan upang
mangalap ng iyong mga sanggunian, maaaring mula
sa internet, mga aklat, artikulo, report, peryodiko,
magasin, web site, at iba pang nalathalang materyal
na ginamit.
4. Paghahanda ng Tentatibong Balangkas
- Ito ay nagbibigay direksiyon sa pagsasaayos ng
iyong mga ideya at pagtukoy kung ano-anong
materyal pa ang kailangang hanapin.
-
-
- 5. Pangangalap ng Tala o Note Taking
- - magtala ng mahahalagang impormasyong
magagamit sa susulatin. Gumamit ng index card
na paglalaanan ng mga tala.
6. Paghahanda ng Iwinastong Balangkas o Final
Outline
- - Dito na susuriing mabuti ang inihandang
tentatibong balangkas upang matiyak kung may
mga bagay pang kailangang baguhin o ayusin.
-
7. Pagsulat ng Burador o Rough Draft
- Tandaang ang isang sulating pananaliksik ay
dapat magkaroon ng introduksiyon na
kababasahan ng mga ideyang matatagpuan sa
kabuoan ng sulatin, ang katawan na
kababasahan ng pinalawig o nalamnan ng
bahagi ng iyong balangkas, at ang iyong
kongklusyon na siyang nagsasaad ng buod ng
iyong natuklasan sa pananaliksik.
8. Pagwawasto at Pagrebisa ng Burador
- l-proofread o basahing mabuti at iwasto ang
mga bagay na kailangang iwasto sa iyong
burador.
o Pinal na Bibliograpiya - Pinal na
pagpapangkat-pangkat ng mga
ginamit na sangunian gamit ang iba’t
ibang estilo ng pagsulat nito.
9. Pagsulat ng Pinal na Sulating
Pananaliksik
- Pagkatapos pagdaanan at isagawa nang
mabuti ang naunang walong hakbang,
ngayon ay nakatitiyak ka na ng isang mainam
na sulating pananaliksik. I-type na ito gamit
ang pormat na ibinigay ng iyong guro.