Esei Tingkatan 2

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020
i
ii
PANEL PENGGUBAL MODUL SEJARAH TINGKATAN 1, 2 DAN 3 KSSM
PENASIHAT :
PN. HAJAH RAHIMAH BINTI MOHAMED

( Ketua Sektor Pembelajaran, JPN Perak )
TN. HJ. AHMAD LUTFI BIN ABU BAKAR
( KPPK Sains Sosial Sektor Pembelajaran, JPN Perak )
EN. AHMAD TARMIZI BIN ZAINAL ABIDIN
( Penolong Pengarah Sains Sosial Sektor Pembelajaran, JPN Perak )
EN. MEGAT MUHAMMAD AZHAN B MEGAT RAFIE
( Penolong Pengarah Sains Sosial Sektor Pembelajaran, JPN Perak )
SISC+ SAINS SOSIAL JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PERAK :
PN. JULIANA BT ALI Daerah Kinta Utara

PN. SUHAILA BINTI MOHAMAD KESNAN Daerah Bagan Datuk
PN. SALINA BINTI MUSA Daerah Larut Matang & Selama
PN. SARIMAH BINTI MABEE Daerah Kinta Selatan
PN. SITI FATIMAH BINTI ZAINOL Daerah Perak Tengah
PN. ASLINDA BINTI OMAR Daerah Batang Padang
EN. KHAIRULAMRI BIN SULAIMAN Daerah Kuala Kangsar
EN. MOHAMAD SHAHAIZAM BIN ZAKARIA Daerah Kerian
EN. MOHD ZULKHAIRI BIN MAHMUD Daerah Hilir Perak
EN. AHMAD NIZAM BIN AHMAD KHALIL Daerah Manjung
PN. AZURAWATI BINTI BAHARI Daerah Hulu Perak
PENYELARAS MODUL:
PN. JULIANA BT ALI (Ketua Penyelaras Modul) SISC+ Daerah Kinta Utara
EN. CHE SULAIMAN YAAKOB (Power Point & Kertas 1) SMK Raja Chulan, Daerah Kinta Utara
EN. NASRI ABIDIN (Soalan Struktur & Soalan Esei) SMK Sungai Kruit, Daerah Batang Padang
KETUA BAHAGIAN :
EN. MOHD HUSNI ARIFFIN (Power Point) SMK Rapat Setia,Daerah Kinta Utara
PN. SAKINAH OMAR (Soalan Kertas 1) SMK Tanjung Rambutan,Daerah Kinta Utara
PN. NORLYZAN BINTI ISMAIL (Soalan Struktur) SMK Slim, Slim River,Daerah Batang Padang
CIK NOR AZIMAH BINTI ARIFFIN (Soalan Esei) SMK Hamid Khan,Daerah Batang Padang
iii
JURULATIH UTAMA DAN PANEL PENGGUBAL SOALAN:
iv
DAERAH KINTA UTARA:

Che Sulaiman Yaakob (JU) SMK Raja Chulan
Sakinah Omar (JU) SMK Tanjung Rambutan
Mohd Husni Ariffin SMK Rapat Setia
Norsyuhadah Mohd Zawi SMK Tanjung Rambutan
Siti Rahmah Mat Idris SMK Rapat Setia
DAERAH BATANG PADANG
Rafidah bt Mohamed Bahari (JU) SMK Bidor
Intan Syafinaz bt Yaakup (JU) SMK Choong Hua
Haslina Bt Mat Nasir SMK Sri Tapah
Siti Aisyah Bt Mohd Firdaus SMK Bandar Behrang 2020
Leong Beng Soon SMK Syeikh Abdul Ghani
Hasri B Hashim SMK Slim
Norrizan Bt Seman SMK Khir Johari
Mohd Nazari B Othman SMK Datuk Zulkifli Muhammad
DAERAH LARUT MATANG & SELAMA
Nor Atiqah binti Mohamad Ali (JU) SMK Toh Johan
Muhammad Fadzil bin Mahadi (JU) SMK Matang
Ng Huey Shan SMK Klian Pauh
Siti Fadilah binti Nawi SM Sains Raja Tun Azlan Shah
Siti Rahmah binti Abdul Rahman SMK Kampong Perak
Siti Aliaa binti Hashim SMJK Hua Lian
DAERAH BAGAN DATUK
Aini Fazila bt Mohd Huzir (JU) SMK Hutan Melintang
Noor Azuana bt. Haris Fazilah (JU) SMK Rungkup
Zakaria Bin Muhamad SMK Perkasa
Muhammad Zaki Bin Hashim SMK Khir Johari
Muhammad Ikhwan Bin Abd Rashid SMK Ulu Bernam
Nor Asmawati Binti Abdul Wahab SM Sains Bagan Datoh
DAERAH KINTA SELATAN
Che Muhammad Zawawi bin Che Ibrahim
(JU) SMK Yuk Kwan
Mohd Hamdan bin Mohd Sharif (JU) SMK Tronoh
DAERAH PERAK TENGAH
Mohamad Syahrin Bin Abdul Razak (JU) SMK Iskandar Shah, Parit
Siti Nor Mastura Binti Sayutin (JU) SMK Dato Seri Maharajalela
Guru Sejarah Perak Tengah
DAERAH KUALA KANGSAR
Halimhusairy bin Amran (JU) SMK Sultan Tajul Ariffin
Aisah binti Baharin (JU) Kolej Melayu K. Kangsar
Ayudiawati Binti Zainal Abidin SMK Muhibbah
Maznah Bt Md. Nor SMK Raja Perempuan Kelsom
Mohd Hafizul Bin Che Hasan SMK Clifford
Muhammad Helmy Bin Hafiz SMK Tsung Wah
Nor'azean Binti Mad Atari SMK Raja Muda Musa
Rija Linda Binti Abdul Rahman SMK Simpang Beluru
Rohayum Bt Ariffin SMK Temenggong
Rosshapawi Bin Idris SMK Bukit Merchu
Tun Mohd Saufi Bin Ahmad Zakaria Madrasah Idrisiah
DAERAH KERIAN
v
Johari bin Ishak (JU) SABK Shamsul Maarif

Norzahidah bt Mohd Sagir (JU) SMK Seri Perak
Nor Farhana Bt Farik SMKA Agama Kerian
Noraini Binti Yaakob SABK Al-Falah
Jannatul Shafiza Binti Puat SMK Seri Perak
Rohima Binti Ramli SMK Sri Kurau
Nor Liza Bt Darus SMK Alang Iskandar
Mawaddah Bt Abd. Latip SMAR Al-Tahzib
Zamzalina Binti Md Saad SMK Pekan Baru
Ahmad Nizomuddin Bin Harun SMK Pekan Baru
Hannan Binti Abdul Rahman SABK Ma’ahad Ar-Ridhwan
Malfia Firzawati Binti Mhd Kamal SMK Raja Lope Nor Rashid
Badrul Hanif Bin Mohamad SMK Alang Iskandar
Rubisahanim Binti Hanipah SMK Bagan Serai
Siti Johada Binti Abdul Halim SMA Al Hidayah
Nor Azni Binti Zaini SMK Kuala Kurau
Putri Hazwani Binti Megat Mohd Sharifuddin SMJK Krian
Meor Mohamad Hakim Bin Meor Lot SM Tahfiz Darul Ridzuan Kerian
Fathen Fasehah Binti Hashim SMK Mudzaffar Shah
Nur Suraya Najmi Binti Khasim SABK Maahad Al-Ehya Asshariff
Nur Izzatie Binti Halim SMK Gunung Semanggol
Abdul Rahman Bin Khairuddin SMK Alor Pongsu
Siti Maria Binti Sharudin SMK Alor Pongsu
Thew Shao Xi SMK Selinsing
DAERAH HILIR PERAK
Husni Munirah bt. Hussin (JU) SMK Convent
Fatin Sharina bt. Mohd Zaki (JU) SMK Sultan Abdullah
DAERAH MANJUNG
Zaroni bt. Ab. Kadir (JU) SMK Seri Manjung
Siti Quzwa bt. Sahaddin (JU) SMK Convent, Sitiawan
Azlina Binti Mokhtar SMK Seri Manjung
Juwariah Binti Mat Akil SMK Seri Manjung
Noranita Binti Zakaria SMK Seri Manjung
Aini Binti Bakri SMK ACS Sitiawan
DAERAH HULU PERAK
Muhammad Hafizi Bin Abu Hasan (JU) SMK Pengkalan Hulu
Surainy Binti Md Yusop (JU) SMK Gerik
Sharifah Harishah Binti Shaari SMK Peng. Hulu
Bistamam Bin Zainuddin SMK Bersia Felda
Mariah Binti Mat Piah SMK Tun Saaban
Awanis Binti Ahmad SMK Dato’ Seri Wan Mohamad
Rohani Binti Rejab SMK Sultan Idris Shah Ii
Siti Nurul Aishah Binti Yaakub SMK Batu 4
Nur Hasliana Binti Hasbullah SMK Kenering
Nur Insyirah Binti Abdul Sukor SMK Tun Saaban
ISI KANDUNGAN
vi
SOALAN ESEI– TINGKATAN 2
BAB TAJUK MUKA SURAT
BAB 1 KERAJAAN ALAM MELAYU 1–5

SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN
BAB 2 6 – 10
EKONOMI KERAJAAN ALAM MELAYU
SOSIOBUDAYA MASYARAKAT KERAJAAN
BAB 3 11 – 16
ALAM MELAYU
AGAMA, KEPERCAYAAN DAN KEUNIKAN
BAB 4 WARISAN MASYARAKAT KERAJAAN ALAM 17 – 22
MELAYU
KESULTANAN MELAYU MELAKA
BAB 5 23 – 29
KESULTANAN JOHOR RIAU
BAB 6 30 – 36
KESULTANAN MELAYU PAHANG, PERAK,
BAB 7 37 – 42
TERENGGANU DAN SELANGOR
KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI
BAB 8 43 – 47
SEMBILAN DAN PERLIS
WARISAN KERAJAAN KEDAH, KELANTAN,
BAB 9 48 – 52
NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
SARAWAK DAN SABAH
BAB 10 53 – 57
vii
BAB 1 : KERAJAAN ALAM MELAYU
SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

TEMA : TAJUK : SK : 5.1 - SP: 5.1.1
Warisan Negara Kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu K: 5.1.5
1. Peta di bawah menunjukkan kawasan kerajaan Alam Melayu. (m/s 4 –m/s 13)
(a) Jelaskan konsep Alam Melayu dari aspek :

(i) Geografi (3 Markah)
(ii) Bahasa (3 Markah)
(b) Setiap kerajaan Alam Melayu akan mengalami tahap kemasyhuran dan
kemerosotannya.
Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, huraikan tahap kemasyhuran
kerajaan Alam Melayu berikut
(i) Kerajaan Srivijaya (3 markah)
(ii) Kerajaan Majapahit (3 Markah)
(c) Lembah sungai merupakan lokasi utama pembentukan kerajaan Alam

Melayu dan tamadun lain seperti Tamadun Rom, Tamadun Yunani,
Tamadun India dan Tamadun China.
Pada pendapat anda, apakah keistimewaan lokasi tersebut sehingga

membawa kepada kegemilangan kerajaan Alam Melayu? (8 Markah)
1

TAJUK : SK : 5.1 - SP: 5.1.4
TEMA : Warisan Negara
Kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu K: 5.1.8
2. Kerajaan Alam Melayu muncul sezaman dengan kerajaan-kerajaan luar yang lain. Hal ini
membuktikan kerajaan Alam Melayu juga setanding dengan kerajaan-kerajaan tersebut.
(ms 14-19)
(a) Berikan tiga kerajaan luar yang sezaman dengan kerajaan Alam Melayu. (6 Markah)
(b) Agama memainkan peranan yang penting di Alam Melayu. Penyebaran

agama di Alam Melayu telah mempengaruhi pelbagai aspek kehidupan
masyarakat di Alam Melayu.
Jelaskan cara penyebaran agama berikut di Alam Melayu?
(i) Hindu (2 Markah)

(ii) Buddha (2 Markah)
(iii) Islam (2 Markah)
(c) Kerajaan Alam Melayu telah menjalinkan hubungan diplomatik dengan

kerajaan luar yang sezamannya.
Pada pendapat anda mengapakah kerajaan Alam Melayu menjalinkan
hubungan diplomatik dengan kerajaan-kerajaan luar ini? (8 Markah)

TAJUK : SK : 5.1 - SP: 5.1.4
TEMA : Warisan Negara
Kerajaan Alam Melayu Kerajaan Alam Melayu K: 5.1.8
3. Hubungan diplomatik merupakan hubungan politik antara dua kerajaan. Dalam hal ini, kerajaan
Alam Melayu telah menjalinkan hubungan diplomatik dengan kerajaan di China dan India bagi
mengukuhkan kedudukannya dan membuka jalan kepada perkembangan perdagangan.
(ms 18-19)
(a) Senaraikan tiga kerajaan Alam Melayu yang mempunyai hubungan

diplomatik dengan China dan India. (6 Markah)
(b) Hubungan diplomatik amat penting bagi sesebuah kerajaan.

Jelaskan apakah tujuan hubungan diplomatik yang dilakukan antara
kerajaan-kerajaan Alam Melayu dengan India? (6 Markah)
(c) Hubungan diplomatik antara kerajaan Alam Melayu dengan Kerajaan luar
merupakan usaha persahabatan yang cuba dijalinkan antara kerajaan.
Mengapakah tindakan tersebut perlu dikekalkan? (8 Markah)
2
PANDUAN PENSKORAN – BAB 1 : KERAJAAN ALAM MELAYU
No. Soalan Jawapan Markah
1 (a) (i) F1 Meliputi kawasan dari Madagaskar ke Tanah Melayu/ Papua 1

New Guinea/ Australia/ New Zealand/ Kepulauan Pasifik/
Taiwan
F2 Meliputi selatan Vietnam/ Kemboja/ selatan Myanmar/ 1
Segenting Kra/ Malaysia/ Indonesia/ Brunei/ Filipina
F3 Meliputi Tanah Melayu hingga Tenasserim/ Kepulauan 1
Nicobar/ Filipina/ Kepulauan Solomon hingga Papua New
Guinea
F4 Meliputi Malaysia/ Indonesia/ Brunei/ Singapura/ selatan 1
Thailand/ Filipina/ Indochina/ selatan Myanmar
F5 Kini, Alam Melayu merupakan sebahagian daripada Asia 1
Tenggara
(mana-mana 3 x 1) [3 markah]
1 (a) (ii) Penggunaan bahasa serumpun yang dikaitkan dengan 1
F1 bahasa Melayu
Bahasa serumpun mempunyai perkaitan dengan bahasa 1
F2 etnik peribumi
Mempunyai persamaan melalui kata-kata tertentu 1
F3 Seperti empat/ papat/ ampat/ pat/ apat / lima/ limo/ limah/ 1
F4 limo
1 (b) (i) Berjaya menakluk Sumatera/ selatan Myanmar/ Tanah 1

F1 Melayu/ Segenting Kra semasa pemerintahan
Sangramadhananjaya
Menguasai jalan laut antarabangsa/ Selat Melaka/ Selat 1
F2 Sunda
Menjadi pusat perdagangan utama di Alam Melayu 1
F3 Menjadi pusat pengajian agama Buddha 1
F4 (mana-mana 3 x 1) [3 markah]
1 (b) (ii) Pelantikan Patih Gajah Mada sebagai Perdana Menteri 1

F1 Patih Gajah Mada mengembalikan keamanan dan 1
F2 keselamatan kerajaan Majapahit
Patih Gajah Mada meluaskan tanah jajahannya ke timur Pulau 1
F3 Jawa/ pesisir pantai timur Sumatera/ pesisir selatan dan barat
Pulau Borneo/ bahagian selatan dan timur Sulawesi/
Kepulauan Maluku
Menjadi pusat perdagangan 1
1 (c) F1 Memastikan kelangsungan hidup manusia

H1a - mendapat bekalan makanan
C1a - seperti ikan/ hasil laut
H1b - mendapat bekalan air untuk kegunaan harian
H1c - mempunyai saliran yang dapat mengairi kawasan pertanian
C1c - Contoh, dalam Kerajaan Majapahit Sungai Bengawan Solo/
C1c Sungai Brantas membekalkan air untuk padi sawah
F2 - memudahkan perhubungan dan pengangkutan
H2a - untuk mengangkut hasil pertanian
H2b - untuk berhubung dengan masyarakat luar
H2c - tanah yang subur
3
(Mana-mana jawapan munasabah) [8 markah]
2 (a) (i) F1 Empayar Rom

F2 Empayar Parsi
F3 Empayar Byzantine
F4 Kerajaan Chola
F5 Dinasti Tang
F6 Kerajaan Turki Uthmaniyah
F7 Kesultanan Delhi
F8 Empayar Mongol
F9 Empayar Kushan
F10 Dinasti Han
F11 Kerajaan Abbasiyah
2 (b) (i) F1 Peranan pedagang

F2 Tentera
F3 Golongan Brahmin
2 (b) (ii) F1 Peranan Asoka

F2 Pemerintah Empayar Maurya
F3 Sami-sami Buddha dihantar ke Alam Melayu untuk
menyebarkan agama Buddha
2(b) (iii) F1 Peranan pedagang

F2 Pemerintah
F3 Pendakwah
2 (c) F1 Kerajaan Alam Melayu bersifat terbuka saling menghormati

H1a Membantu kemajuan kerajaan Alam Melayu
C1a contohnya seperti kerajaan Srivijaya menjalinkan hubungan
dengan China
H1b bertujuan untuk mendapatkan pengiktirafan dan
memperkukuhkan hubungan persahabatan dena perdagangan.
F2 Bertukar-tukar kepakaran
H2a Menarik kemasukan pelabur luar
H2b Menstabilkan politik serantau dan antarabangsa
C2a contoh seperti kerajaan Champa menjalinkan hubungan
dengan China
H2c bertujuan untuk memulihkan hubungan setelah berperang
dengan sekutu China, iaitu Dai Vet
F3 Memudahkan pasaran eksport negara
C3a contoh seperti hubungan kerajaan Angkor, Kedah Tua,
Srivijaya dengan China dan kerajaan Funan dengan India
H3a bertujuan untuk memperkukuhkan hubungan perdagangan.
F4 Menjalinkan kerjasama pertahanan
C4a contohnya seperti kerajaan Funan memohon bantuan
ketenteraan dengan China untuk melawan Dai Viet.
4
3 (a) F1 Kerajaan Funan

F2 Kerajaan Majapahit
F3 Kerajaan Angkor
F4 Kerajaan Srivijaya
F5 Kerajaan Champa
F6 Kerajaan Kedah Tua
3 (b) F1 Funan
H1a Utusan dihantar pada abad ketiga
H1b Memperkukuhkan hubungan perdagangan dan keagamaan
dengan India
F2 Majapahit
H2a Utusan dihantar pada abad ke-14
H2b Mengeratkan hubungan persahabatan
F3 Srivijaya
H3a Utusan dihantar pada abad kesembilan
H3b Mengeratkan hubungan persahabatan dan hubungan
keagamaan
F4 Angkor
H4a Utusan dihantar pada abad ke-12
H4b Mengeratkan hubungan persahabatan
3 (c) F1 Kerajaan Alam Melayu bersifat terbuka saling menghormati

H1a Membantu kemajuan kerajaan Alam Melayu
C1a contohnya seperti kerajaan Srivijaya menjalinkan hubungan
dengan China
H1b bertujuan untuk mendapatkan pengiktirafan dan
memperkukuhkan hubungan persahabatan dena perdagangan.
F2 Bertukar-tukar kepakaran
H2a Menarik kemasukan pelabur luar
H2b Menstabilkan politik serantau dan antarabangsa
C2a contoh seperti kerajaan Champa menjalinkan hubungan
dengan China
H2c bertujuan untuk memulihkan hubungan setelah berperang
dengan sekutu China, iaitu Dai Vet
F3 Memudahkan pasaran eksport negara
C3a contoh seperti hubungan kerajaan Angkor, Kedah Tua,
Srivijaya dengan China dan kerajaan Funan dengan India
H3a bertujuan untuk memperkukuhkan hubungan perdagangan.
F4 Menjalinkan kerjasama pertahanan
C4a contohnya seperti kerajaan Funan memohon bantuan
ketenteraan dengan China untuk melawan Dai Viet.
5
BAB 2 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN EKONOMI MASYARAKAT

KERAJAAN ALAM MELAYU

SK : 5.2 -
TEMA : TAJUK : SP: 5.2.1
Warisan Kerajaan Alam
Warisan Negara Kerajaan Alam Melayu K: 5.2.7
Melayu
1. Kerajaan Alam Melayu mengamalkan sistem beraja. Sistem beraja ini terbahagi kepada dua
iaitu pusat dan wilayah. (m/s 26 –m/s 27)
(a) Jelaskan ciri-ciri sistem pemerintahan:
(i) Kerajaan Funan (3 Markah)
(ii) Kerajaan Srivijaya (3 Markah)
(b) Raja berada di puncak pemerintahan dalam sistem beraja.

Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, buktikan bagaimana seseorang raja
menunjukkan kekuasaan dan mengukuhkan kedudukannya dalam kerajaan
Alam Melayu ? (6 Markah)
(c) Prinsip yang berikut ialah prinsip kedua Rukun Negara.
Kesetiaan kepada raja dan negara

Sebagai warganegara Malaysia, bagaimanakah anda merealisasikan prinsip
rukun negara di atas? (8 Markah)

SK : 5.2 -
Melayu
2. Gambar di bawah menunjukkan ukiran kapal pada dinding Candi Borobudur yang
membuktikan telah wujud pelbagai kegiatan ekonomi dalam kalangan masyarakat
kerajaan Alam Melayu. (m/s 30 –m/s 32)
(a) Jelaskan faktor yang membawa kepada perkembangan kegiatan

perdagangan di Alam Melayu. (6 markah)
(b) Hasil laut dan hasil hutan mendapat permintaan tinggi daripada pedagang
luar di Alam Melayu. (6 Markah)
Jelaskan.
6
(c) Bagaimanakah nilai daripada kegiatan ekonomi masyarakat Alam Melayu

dapat diaplikasikan dalam kehidupan rakyat Malaysia? (8 Markah)

SK : 5.2 -
Melayu
3. Gambar di bawah menunjukkan salah satu kaedah yang digunakan dalam aktiviti pertanian
dalam kerajaan Alam Melayu. (m/s 28 –m/s 29)
Baray
(a) Jelaskan faktor kemajuan penanaman padi kerajaan berikut
(i) Kerajaan Majapahit (3 markah)
(ii) Kerajaan Funan (3 markah)
(b) Bagaimanakah pemerintah kerajaan Alam Melayu memajukan kegiatan

pertanian? (6 Markah)
(c) Isu berikut telah menjadi kebimbangan pelbagai pihak dan telah
dititikberatkan oleh pemimpin negara.
Andaikan anda seorang pemimpin Malaysia, terangkan tindakan anda

untuk menggalakkan generasi muda menceburi bidang pertanian? (8 Markah)
7
PANDUAN PENSKORAN – BAB 2 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN

EKONOMI MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU
1 (a) (i) F1 Raja dibantu oleh golongan agama/ golongan tentera 1

F2 Funan dibahagikan kepada tujuh buah wilayah 1
F3 Ketua wilayah ialah putera-putera raja 1
F4 Gelaran putera-putera raja ialah Raja Kecil. 1
1 (a) (ii) F1 Raja dibantu oleh Yuvaraja sebagai Putera Mahkota/ 1

Pratiyuvaraja sebagai Raja Muda dan Rajakumara
F2 Raja dibantu oleh golongan agama/ tentera/ pemungut cukai/ 1
hakim/ penjaga harta kerajaan
F3 Pentadbiran wilayah terbahagi kepada dua 1
F4 Iaitu Kedatuan/ Pradatuan 1
F5 Kedatuan ditadbir oleh Datu berketurunan raja 1
F6 Pradatuan ditadbir oleh Datu bukan berketurunan raja. 1
1 (b) F1 Raja Funan menggunakan gelaran Kurung Bnam/ 1

Rajadhiraja/Cakravatin
H1 Bermaksud raja gunung/ raja segala raja/ pemerintah alam 1
sejagat
F2 Raja Champa menggunakan gelaran Rajadhiraja 1
F3 Raja Champa diiktiraf sebagai pemerintah yang mulia/suci/ 1
dikaitkan dengan Dewa Siva
F4 Raja Srivijaya mempunyai unsur kesaktian 1
F5 Raja Srivijaya dianggap sebagai Bodhisattva 1
H5 Peranan raja sebagai Buddha di bumi 1
F6 Raja Srivijaya digelar sebagai Raja di Gunung/ Maharaja di Pulau 1
F7 Raja Angkor menggunakan gelaran Dewaraja 1
H7 Kaitkan raja sebagai dewa 1
F8 Raja Majapahit menggunakan gelaran Maharaja/ Sri Maharaja/ 1
Sri Bathara
1 (c) F1 Berdiri tegak dan menyanyikan lagu Negaraku dengan penuh

semangat
F2 Menghormati dan menyanjung tinggi golongan pemerintah dan
pemimpin negara
F3 Menyambut ketibaan pemimpin dengan meriah
F4 Mengelakkan dirinya daripada kegiatan dadah yang dapat
mencemarkan nama baik negara
F5 Sentiasa mengambil berat tentang pentadbiran dan
pembangunan negara
F6 Memberi sumbangan dalam pembangunan negara menerusi
kegiatan ekonomi
F7 Memastikan pembayaran cukai dilaksanakan untuk
menggerakkan pembangunan negara
F8 Mengibarkan jalur gemilang di premis masing-masing sempena
Hari Kemerdekaan
F9 Menyokong dasar-dasar kerajaan
I Inferens: Mengekalkan sistem warisan negara
8
2 (a) F1 Barangan dari Alam Melayu menjadi tarikan pedagang luar 1

H1 Rempah/ damar/madu/ kapur barus/ kayu cendana/ gaharu/ 1
beras/ emas/ perak/ gading gajah/rotan/ mutiara/ rumpai laut/
sumbu badak/ buah pelaga/ lilin lebah/ minyak sayuran/ ikan/ kulit
penyu/ bijih timah
F2 Kedudukan Alam Melayu strategik 1
H2 Terletak di tengah-tengah laluan perdagangan timur dan barat 1
F3 Terdapatnya kemudahan pelabuhan 1
H3 Seperti bekalan air/ tempat tinggal/ tempat menyimpan barang 1
dagangan/ kawasan berjual beli
F4 Barangan dari luar juga didagangkan di Alam Melayu 1
H4 Sutera/ tembikar/ pinggan dan mangkuk/ payung/ gula/ gendang/ 1
kain kapas/ pelbagai jenis batu seperti akik/ karnelian/ minyak
wangi/ barangan kaca/ manik
2 (b) F1 Mempunyai pelbagai kegunaan 1

H1a Dijadikan sumber makanan 1
C1a Gamat / rumpai 1
H1b Dijadikan ubatan/ untuk kesihatan 1
C1b Gaharu/ sarang burung layang-layang/ gamat 1
H1c Dijadikan wangian 1
C1c Gaharu/ kapur barus 1
H1d Dijadikan perhiasan 1
C1d Mutiara 1
H1e Dijadikan bahan binaan/ barang kraf tangan 1
C1e Rotan 1
2 (c) F1 - Mengaplikasikannya dengan memanfaatkan sumber hasil hutan

dan sumber hasil laut secara optimum
H1a untuk menjana pendapatan individu seterusnya membangunkan
ekonomi negara.
H1b - supaya tidak berlaku pembaziran sumber alam
H1c - Membolehkan rakyat Malaysia meneruskan kehidupan
C1a - Contohnya, peluang pekerjaan akan wujud sekiranya tanah
digunakan untuk aktiviti pertanian, penternakan, perladangan,
perindustrian, perumahan dan sebagainya.
F2 - Kebijaksanaan menguruskan hasil-hasil alam.
H2a - Kebijaksanaan masyarakat Alam Melayu menguruskan hasil-
hasil alam boleh dijadikan asas kepada perkembangan
pengurusan hasil-hasil alam pada masa kini.
C2a - Contohnya, lebihan hasil akan diperdagangkan.
- Pada masa kini, berlakunya pengkhususan pengeluaran yang
membawa kepada kewujudan perdagangan.
C2b - Contohnya, negeri Kedah terkenal dengan jelapang padinya.
F3 - Kegigihan dalam melakukan pekerjaan.
H3a - dapat meningkatkan pengeluaran.
H3b - Kreativiti dan inovatif masyarakat Alam Melayu juga boleh
diaplikasikan dalam kehidupan harian.
C3a - Contohnya, menjadikan tayar terpakai untuk menanam sayur-
sayuran/ pokok bunga
9
3 (a) (i) F1 Pulau Jawa mempunyai tanah yang subur 1

F2 Sungai Bengawan Solo/ Sungai Brantas membekalkan air untuk 1
padi sawah
F3 Pemerintah Majapahit membina beberapa sistem pengairan 1
3 (a) (ii) F1 Kedudukan strategik 1

F2 Terletak di Lembah Sungai Mekong 1
F3 Kesuburan tanah 1
F4 Hujan membekalkan air ke tasik-tasik besar/ Tonle Sap untuk 1
mengairi kawasan padi sawah 1
3 (b) F1 Pemerintah Angkor telah membina kolam/ baray 1

H1 Untuk menyimpan air 1
F2 Di Champa, Ketua Air di setiap kampung diwujudkan 1
H2 Untuk menyelenggarakan terusan/ daik 1
F3 Pemerintah Majapahit telah membina beberapa sistem pengairan 1
H3 Untuk meningkatkan pengeluaran padi sawah 1
3 (c ) F1 Memberi kesedaran dan memupuk minat kepada generasi muda

H1a Bahawa dunia tani menjanjikan pulangan lumayan melalui
pendidikan
H1b - Melalui subjek RBT di sekolah
H1c - Golongan muda akan disuntik semangat transformasi untuk
menggunakan bioteknologi dalam sektor pertanian
C1a - Contohnya, kini setongkol jagung berharga RM 2.
I - Setiap titik peluh yang mengalir menjanjikan pulangan yang
lumayan.
F2 Menawarkan latihan dan pengalaman pendidikan dalam
penternakan, perikanan dan perladangan.
H2a Dikendalikan oleh Jabatan Pertanian Negara.
H2b Penawaran biasiswa bagi bakal siswazah yang melanjutkan
pengajian dalam sains pertanian dan sains akuakultur di IPTA.
C2a Contohnya, Universiti Malaysia Terengganu
F3 Menawarkan bantuan modal dan pemberian insentif/ subsidi
kepada golongan muda yang menceburi bidang pertanian.
H3a Bantuan modal dapat digunakan untuk membeli mesin-mesin
yang canggih, baja-baja kimia dan bahan racun serangga
10
BAB 3 : SOSIOBUDAYA MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU
TINGKATAN 2
TAJUK :
TEMA : SK : 5.2 -
Sosiobudaya SP: 5.2.3
Warisan Warisan Kerajaan
Masyarakat Kerajaan K: 5.2.7
Negara Alam Melayu
Alam Melayu
1. Sifat keterbukaan masyarakat Alam Melayu membolehkan sistem tulisan berkembang.

ms 40-42
(a) Jelaskan perkembangan sistem bahasa dan sistem tulisan dalam kerajaan Champa.
(6 Markah)
(b) Bincangkan sistem pendidikan dalam masyarakat kerajaan Alam Melayu. (6 Markah)
(c) Pada pandangan anda, mengapakah generasi muda pada masa ini perlu menguasai
pelbagai bahasa?
(8 Markah)
TINGKATAN 2
11
TAJUK :
TEMA : SK : 5.2 -
Negara Alam Melayu
Alam Melayu
2. Gambar berikut berkaitan dengan kegiatan persuratan masyarakat kerajaan Alam Melayu.
ms 44-45
(a) Terangkan kegiatan persuratan dalam masyarakat kerajaan berikut:
(i) Kerajaan Angkor (3 Markah)

(ii)Kerajaan Majapahit (3 Markah)
(b) Jelaskan kegiatan persuratan kerajaan Alam Melayu setelah Islam tersebar ke Alam
Melayu. (8 Markah)
(c) Pada pandangan anda, apakah cabaran utama yang dihadapi oleh Negara kita
dalam melahirkan tokoh persuratan Negara pada masa kini?
(6 Markah)
TINGKATAN 2
12
TAJUK :
TEMA : SK : 5.2 -
Negara Alam Melayu
Alam Melayu
3. Seni bina merupakan hasil daripada kecemerlangan masyarakat Alam Melayu.

ms 46-48
(a) Jelaskan seni bina Alam Melayu. (6 Markah)
(b) Gambar berikut menunjukkan seni bina kerajaan Angkor.
Bincangkan keistimewaan hasil seni bina dalam kerajaan Angkor. (6 Markah)
(c) Pada pandangan anda, apakah faktor-faktor kemajuan masyarakat Alam Melayu
dalam bidang seni bina?
(8 Markah)
PANDUAN PENSKORAN-
13
BAB 3 : SOSIOBUDAYA MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU
No. Jawapan Markah

Soalan
1 (a) F1 Masyarakat Champa menuturkan bahasa Melayu Champa 1

H1a Dan bahasa Sanskrit 1
H1b Dibuktikan dgn penemuan bt bersurat dlm kedua-dua bahasa 1
F2 Masyarakat kerajaan Champa menggunakan tulisan Palava 1
H2a Dan tulisan Champa Kuno 1
H2b Dibuktikan dgn penemuan inskripsi bertarikh abad keenam yg
ditulis oleh Raja Sambhuvarman 1
F3 Penyebaran agama Islam di Champa sejak abad kelapan
menyebabkan bahasa Melayu Champa menjadi bahasa
utama 1
H3a Seiring dengan perkembangan tulisan Jawi. 1
Maks:
[6 markah]
1 (b) F1 Pendidikan berlaku kepada semua golongan masyarakat 1

F2 Golongan pemerintah mendapat pendidikan formal 1
H2a Berlangsung di istana 1
H2b Melahirkan golongan bijak pandai dan pujangga istana 1
H2c Boleh menghasilkan karya dalam bentuk batu bersurat
atau manuskrip 1
F3 Golongan rakyat menerima pendidikan tidak formal 1
H3a Lebih fokus kepada kehidupan seharian 1
C3a Seperti ilmu ubat-ubatan, petua bercucuk tanam, ilmu
pertukangan dan persenjataan serta adat resam. 1
Maks: [ 6markah]
1(c) F1 Dapat bersaing dengan negara luar

F2 Mengukuhkan ilmu pengetahuan 1
F3 Memudahkan urusan seharian 1
F4 Mudah untuk mendapatkan pekerjaan 1
F5 Meningkatkan produktiviti negara 1
F6 Menjadi rakyat yang serba boleh 1
F7 Meningkatkan keyakinan diri 1
F8 Meningkatkan imej Negara 1
F9 Menguasai pelbagai ilmu dan kemahiran 1
(Mana-mana jawapan yang munasabah)
Maks: [ 8markah]
14
2 (a) (i) F1 Dibuktikan melalui penemuan batu bersurat Sdok Kok Thom 1
H1a yang mengisahkan pemerintahan Jayavarman II 1
F2 Inskripsi yang terpahat pada dinding-dinding candi 1
H2a Menggambarkan aspek keagamaan dan pemerintahan 1
Maks: [3 markah]
(a) (ii) F1 Dibuktikan dengan penemuan batu bersurat Trowulan (1358) 1

H1a Ditulis dalam bahasa Jawa Kuno bertulisan Kawi 1
F2 Persuratan dalam bentuk manuskrip 1
C2a Karya sejarah yang terkenal ialah Nagarakertagama 1
C2b Karya lain seperti Pararaton dan Tantu Panggelaran 1
Maks: [3 markah]
2 (b) F1 Sastera berbentuk Islam 1

C1a Seperti syair, gurindam, cerita hikayat dan nazam 1
F2 Kisah kehidupan nabi-nabi 1
H2a Seperti Nabi Sulaiman dan Nabi Muhammad s.a.w 1
H2b Ditulis ke dalam bahasa Melayu 1
C2a Karya kisah nabi yang terkenal ialah Hikayat Nabi Bercukur,
Hikayat Nabi Wafat dan Hikayat Bulan Berbelah 1
F3 Karya epik pula banyak mengisahkan perjuangan pahlawan
Islam 1
H3a Diterjemahkan ke bahasa Melayu 1
C3a Seperti Hikayat Amir Hamzah, Hikayat Iskandar Zulkarnain dan
Hikayat Muhammad Ali Hanafiah 1
F4 Tokoh Islam seperti nabi dan pahlawan menjadi elemen yang
mempengaruhi persuratan Melayu 1
Maks: [8 markah]
2 (c) F1 Sikap malas membaca 1
F2 Pengaruh media sosial 1
F3 Pengaruh budaya luar 1
F4 Matlamat pendidikan berasaskan sains dan teknologi 1
Keciciran dalam pendidikan
F5 1
Kemiskinan
F6 Kurang pendedahan 1
[6 markah]

3 (a) F1 Candi 1
H1a Sebagai rumah ibadat, pusat pendidikan dan pusat pertemuan
15
masyarakat 1
F2 Kapal 1
H2a Untuk kegunaan perdagangan dan peperangan 1
F3 Sistem pengairan 1
H3a Untuk menyalurkan air ke sawah padi 1
F4 Pintu gerbang 1
H4a Laluan raja serta pintu masuk ke dalam bangunan suci 1
Maks: [6 markah]
3 (b) F1 Seni bina baray 1

H1a Berukuran 2x8 kilometer 1
H1b Dapat menampung 30 juta meter padu air 1
H1c Untuk disalurkan ke sawah-sawah padi 1
F2 Seni bina Angkor Wat 1
H2a Angkor Wat dibina dengan keluasan 208 hektar 1
H2b Dibina oleh Raja Suryavarman II 1
H2c Menara utama di tengah-tengah candi setinggi 6 meter 1
F3 Seni bina Angkor Thom 1
H3a Dibina oleh Raja Jayavarman VII 1
H3b Merupakan ibu kota kerajaan Angkor 1
F4 Pembinaan kapal 1
H4a Untuk kegunaan perdagangan dan peperangan 1
Maks: [ 6 markah]
3 (c)
F1 Pemerintah yang berwibawa 1
H1a Mampu memajukan sesebuah negara 1
F2 Pemerintah yang berwawasan 1
H2a Mempunyai matlamat untuk mencapai tahap ketamadunan
yang tinggi 1
F3 Rakyat yang setia kepada pemerintah 1
H3a Mereka sanggup berkorban demi negara 1
F4 Rakyat yang bersatu padu 1
F5 Rakyat yang bekerjasama 1
F6 Rakyat berkemahiran dalam seni bina 1
F7 Rakyat yang berilmu 1
F8 Kemahiran dalam ilmu matematik, sains, geometrid an
kesenian 1
Maks: [8 markah]
BAB 4 : AGAMA, KEPERCAYAAN DAN KEUNIKAN WARISAN MASYARAKAT

KERAJAAN ALAM MELAYU
16
TINGKATAN 2
TAJUK :
TEMA : Agama, Kepercayaan SK : 5.2 -
SP: 5.2.4
Warisan dan Keunikan Warisan Warisan Kerajaan
K: 5.2.6
Negara Masyarakat Kerajaan Alam Melayu
Alam Melayu
1. Agama Hindu, Buddha dan Islam telah tersebar ke Alam Melayu sebelum abad ke-15.
ms 58-59
(a) Jelaskan perkembangan agama bagi kerajaan berikut:
(i) Kerajaan Champa (3 Markah)

(ii) Kerajaan Srivijaya (3 Markah)
(b) Bincangkan peranan pemerintah kerajaan Majapahit dan Kedah Tua bagi
mengembangkan agama dalam masyarakat. (8 Markah)
(c) Di negara kita, keharmonian dalam mengamalkan agama sangat penting.

Jelaskan pernyataan tersebut.
(6 Markah)
TINGKATAN 2
TEMA : TAJUK : SK : 5.2 - SP: 5.2.4
Warisan Agama, Kepercayaan Warisan Kerajaan K: 5.2.6
Negara dan Keunikan Warisan Alam Melayu
Masyarakat Kerajaan
17
Alam Melayu
2. Salah satu keunikan warisan masyarakat kerajaan Alam Melayu ialah kebijaksanaan
pemerintah.
ms 61
(a) Buktikan kebijaksanaan pemerintah dalam memilih dan membangunkan pusat

pemerintahan. (6 Markah)
(b) Jelaskan bentuk hubungan diplomatik yang dijalankan oleh pemerintah kerajaan
Alam Melayu. (6 Markah)
(c) Apakah kepentingan hubungan diplomatik kepada sesebuah negara?

(8 Markah)
TINGKATAN 2
TEMA : Warisan TAJUK : SK : 5.2 - SP:5.2.4
Negara Agama, Kepercayaan dan Warisan Kerajaan Alam K: 5.2.7
Keunikan Warisan Melayu
Masyarakat Kerajaan Alam
18
Melayu
3. Maklumat berikut berkaitan dengan kegiatan ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu.
ms 62
Kegiatan ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu bergantung pada lokasi

petempatan mereka. Perkembangan petempatan mencorakkan jenis kegiatan
ekonomi yang boleh dilakukan untuk menyara hidup dan menjalankan perniagaan.
(a)
Jelaskan kegiatan ekonomi yang dilakukan oleh masyarakat kerajaan Alam Melayu.
(6 Markah)
(b) Bincangkan perkembangan pelabuhan dalam kerajaan Alam Melayu. (6 Markah)
(c) Pemimpin memainkan peranan penting dalam memajukan bidang perdagangan

negara.
Jelaskan pernyataan tersebut.
(8 Markah)
PANDUAN PENSKORAN- BAB 4 : AGAMA, KEPERCAYAAN DAN KEUNIKAN

WARISAN MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU
19
1 (a) (i) Kerajaan Champa 1

F1 Penyebaran agama Hindu sejak abad keempat 1
H1a Ketika pemerintahan Bhadravarman 1
H1b Beliau membina candi Hindu di Lembah Mi Son yang dikenali
sebagai Siva-Bhadresvara 1
H1c Candi Hindu turut dibina di Po Nagar 1
F2 Candi Dong Duong membuktikan penyebaran agama Buddha 1
F3 Penemuan batu bersurat bertarikh 1035 dan batu nisan
bertarikh 1039 di Panduranga membuktikan penyebaran Islam 1
F4 Agama Islam tersebar luas semasa pemerintahan Sultan
Zainal Abidin pada abad keempat 1
Maks: [3 markah]
1 (a) (ii) Kerajaan Srivijaya

F1 Merupakan pusat kegiatan agama Buddha sejak abad
ketujuh 1
F2 Pendeta Buddha bernama I-Tsing dari China pernah
datang ke Srivijaya untuk mempelajari bahasa Sanskrit 1
H2a Turut menterjemahkan kitab-kitab agama Buddha 1
F3 Candi Buddha tinggalan kerajaan Srivijaya yang masyhur
seperti Candi Muara Jambi, Candi Bahal dan Candi Muara
Takus 1
Maks: [ 3 markah]
1(b) Kerajaan Majapahit
F1 Hayam Wuruk 1
H1a Menyatukan aliran agama Hindu dan Buddha yang dipanggil
Tripaksa pada abad ke-14 1
F2 Wu Ping 1
H2a Pegawai kerajaan Ming yang beragama Islam dilantik sebagai
wakil tetap di Majapahit 1
H2b Telah menyebarkan agama Islam kepada masyarakat
Majapahit 1
F3 Gan Eng Chou 1
H3a Pegawai beragama Islam pernah dilantik sebagai ketua kaum
Cina di Tuban 1
H3b Menyebarkan agama Islam kepada masyarakat Majapahit 1
Kerajaan Kedah Tua

F4 Maharaja Derbar Raja II 1
H4a Telah memeluk agama Islam pada tahun 1136 1
H4b Agama Islam tersebar ke kerajaan Kedah Tua 1
Maks: [ 8 markah]
1 (c) F1 Mewujudkan keamanan 1

F2 Mengelakkan pergaduhan 1
F3 Menghindari sikap berprasangka buruk 1
F4 Mewujudkan sikap saling menghormati 1
F5 Mewujudkan kesefahaman 1
F6 Meningkatkan kerjasama dalam kalangan masyarakat 1
Maks: [6 markah]
20
2 (a) F1 Mengembangkan kegiatan pertanian di kawasan subur

seperti lembah sungai 1
H1a Di Angkor dan Majapahit 1
H1b Sungai berfungsi sebagai laluan pengangkutan utama 1
F2 Memilih tempat yang menjadi laluan antarabangsa, timur dan
barat 1
H2a Seperti pelabuhan Oc-Eo di Funan dan Palembang di
Srivijaya 1
F3 Mengambil kira petunjuk arah yang memudahkan pedagang
singgah di pelabuhan seperti bukit, gunung atau teluk 1
H3a Contohnya Gunung Jerai yang menjadi mercu tanda kejayaan
Kedah 1
H3b Bukit dan teluk juga membantu dalam aspek pertahanan 1
Maks: [6 markah]
2 (b) F1 Hubungan persahabatan 1

C1a Kerajaan Srivijaya mengirimkan utusan persahabatan ke
China pada abad ketujuh 1
C1b Kerajaan Majapahit menjalinkan persahabatan dengan China
pada abad ke-14 1
F2 Bantuan ketenteraan dan senjata 1
C2a Maharaja Chola dari India menghantar bantuan ketenteraan ke
Srivijaya untuk membantu menyelesaikan pemberontakan
pada abad ke-11 1
F3 Perkahwinan 1
C3a Perkahwinan pemerintah Majapahit, Raden Wijaya dengan
puteri kerajaan Singhasari pada abad ke-13. 1
Maks: [ 6 markah]
2 (c) F1 Menjamin keselamatan negara 1

F2 Menjalinkan hubungan baik dengan negara luar 1
F3 Mendapat pengiktirafan negara luar 1
F4 Mempertahankan kedaulatan negara 1
F5 Memajukan ekonomi negara 1
F6 Menjalinkan hubungan perdagangan dengan negara luar 1
F7 Menggalakkan perkongsian teknologi 1
F8 Menjamin kestabilan politik negara 1
(Mana-mana jawapan yang musabah)
Maks: [ 8 markah]
3 (a) F1 Memanfaatkan kesuburan tanah 1

H1a Untuk menjalankan kegiatan pertanian 1
C1a Kawasan lembah Sungai Mekong, Sungai Musi, Sungai
21
Bengawan Solo dan Sungai Brantas menjadi tapak pertanian

penting 1
F2 Mencipta sistem pengairan 1
H2a Memiliki kemahiran mencipta sistem pengairan 1
C2a Seperti baray dan sistem saliran 1
H2b Untuk memastikan bekalan air mencukupi di kawasan
pertanian 1
F3 Membina pelabuhan 1
H3a Membina pelabuhan di lokasi yang strategik 1
H3b Mudah dikunjungi oleh pedagang dari timur dan barat 1
Maks: [6 markah]
3 (b) F1 Pemerintah dan masyarakat Alam Melayu telah mendirikan

pelabuhan di lokasi yang strategik 1
H1a Dan mudah dikunjungi oleh para pedagang dari timur dan barat 1
H1b Pelabuhan berkembang dalam tiga bentuk 1
F2 Pelabuhan pembekal 1
H2a Pelabuhan persinggahan untuk membekalkan bahan
dagangan dan bekalan makanan para pedagang 1
F3 Pelabuhan kerajaan 1
H3a Pelabuhan pembekal yang berkembang apabila wujudnya
pusat pentadbiran atau kerajaan di pelabuhan tersebut
F4 Pelabuhan enterpot 1
H4a Pelabuhan ini menjadi tumpuan para pedagang
Berperanan sebagai pengumpul, pengendali dan pengedar
barangan daripada para pedagang serantau dan antarabangsa 1
Maks: [6 markah]
F1 Menyediakan kemudahan insfrastruktur yang lengkap 1

3 (c) Meningkatkan hasil pengeluaran 1
F2
F3 Meningkatkan produktiviti Negara 1
F4 Menyediakan tenaga kerja yang mahir 1
F5 Meluaskan pasaran 1
F6
Memperkasakan bidang perindustrian 1
F7
F8 Mengadakan promosi besar-besaran 1
Pendidikan sepanjang hayat 1
Maks: [ 8 markah]
BAB 5 : KESULTANAN MELAYU MELAKA
TINGKATAN 2
TEMA : Kesultanan TAJUK : SK : 6.1 - SP:6.1.1
Melayu Melaka Sebagai Kesultanan Warisan Kerajaan Alam K: 6.1.4
22
Asas Kerajaan Masa Kini Melayu Melaka Melayu
1. Gambar berikut menunjukkan undang-undang yang digunakan dalam Kesultanan Melayu

Melaka.
ms 78-79
(a) Jelaskan undang-undang yang diperkenalkan oleh Kesultanan Melayu Melayu.

(6 Markah)
(b) Bincangkan undang-undang adat yang digunakan dalam sistem pemerintahan

Kesultanan Melayu Melaka. (6 Markah)
(c) Huraikan kepentingan undang-undang bagi sesebuah negara.

(8 Markah)
TINGKATAN 2
TEMA : Kesultanan TAJUK : SK : 6.1 -
SP:6.1.2
Melayu Melaka Sebagai Kesultanan Warisan Kerajaan Alam
K: 6.1.6
2. Kesultanan Melayu Melaka telah muncul sebagai pusat penyebaran Islam yang unggul di Alam
Melayu pada abad ke-15.
23
ms 82-83
(a) Bagaimanakah agama Islam tersebar dalam Kesultanan Melayu Melaka?

(6 Markah)
(b) Apakah kesan penyebaran Islam dalam Kesultanan Melayu Melaka? (6 Markah)
(c) Bagaimanakah pedagang boleh menarik minat masyarakat untuk memeluk Islam?
(8 Markah)
TINGKATAN 2
TEMA : Kesultanan TAJUK : SK : 6.1 -
SP:6.1.2
Melayu Melaka Sebagai Kesultanan Warisan Kerajaan Alam
K: 6.1.7
3. Kegiatan perdagangan Kesultanan Melayu Melaka dapat dijalankan dengan lancar dan teratur
hasil daripada pengurusan perdagangan yang cekap oleh syahbandar, cukai perdagangan
rendah, penggunaan sistem barter dan mata wang, peranan orang Laut serta kemudahan di
24
pelabuhan.
ms 86
(a) Jelaskan peranan syahbandar dalam memajukan kegiatan perdagangan Kesultanan

Melayu Melaka.
(6 Markah)
(b) Terangkan cukai perdagangan yang dikenakan kepada para pedagang dalam
Kesultanan Melayu Melaka. (6 Markah)
(c) Pada pendapat anda, apakah kepentingan cukai kepada Kesultanan Melayu
Melaka?
(8 Markah)
PANDUAN PENSKORAN- BAB 5 : KESULTANAN MELAYU MELAKA

1 (a) F1 Hukum Kanun Melaka 1
H1a Ditulis semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Shah (1446-
1456) 1
H1b Disusun semula secara teratur semasa pemerintahan Sultan
25
Mahmud Shah (1489-1511) 1

H1c Mengandungi 44 fasal yang berkaitan dengan hak
keistimewaan, tanggungjawab raja dan pembesar 1
H1d Terdapat hukum Islam berkaitan dengan jenayah, urusan jual
beli dan kekeluargaan 1
H1e Jenayah di dalam negeri Melaka dapat di atasi dengan baik
dan terurus 1
F2 Undang-undang Laut Melaka 1
H2a Ditulis semasa pemerintahan Sultan Mahmud Shah 1
H2b Bertujuan menentukan peraturan pelayaran dan perdagangan 1
H2c Mengandungi 25 fasal yang menerangkan peraturan laut, tertib
berniaga dan tatacara jual beli 1
H2d Kandungan juga berkaitan tanggungjawab nakhoda,anak
kapal, kiwi dan syahbandar 1
H2e Undang-undang ini menyebabkan aktiviti perdagangan berjalan
dengan lancar 1
Maks:
Dikenali sebagai Adat Temenggung [6 markah]
1 (b) F1 Berkaitan dengan sistem pemerintahan, pewarisan takhta, 1
F2 perkahwinan, pewarisan harta dan perundangan
Berkaitan dengan sistem penggantian sultan, iaitu takhta 1
F3 kerajaan yang diwarisi oleh anak lelaki sulung
Mengamalkan sistem beraja 1
F4 Kuasa tertinggi terletak di tangan sultan atau raja 1
F5 Membolehkan sistem pewarisan takhta berlaku secara 1
F6 teratur
Maks: 1
1 (c) F1 Mewujudkan perpaduan
F2 Menjaga keamanan [6 markah]
F3 Mewujudkan kestabilan politik 1
F4 Menjamin kemakmuran negara 1
F5 Menjamin kesejahteraan hidup rakyat 1
F6 Menjadi panduan kepada pemerintah 1
F7 Mengelakkan daripada berlakunya jenayah 1
F8 Menegakkan keadilan 1
(Mana-mana jawapan yag munasabah) 1
Maks: 1
[ 2markah)
2 (a) F1 Pengislaman pemerintah 1

H1a Pengislaman Sultan Iskandar Shah 1414 diikuti oleh para
pembesar dan rakyat 1
F2 Perkahwinan 1
H2a Perkahwinan puteri Sultan Mansur Shah dengan putera Rajak
Siak 1
26
F3 Peranan ulamak dan mubaligh 1

H3a Pemerintah Melaka menghantar ulama dan mubaligh ke
seluruh kawasan pengaruhnya 1
H3b Ajaran tasawwuf dan sufi dikembangkan melalui ulama
dariTimur Tengah dan India 1
H3c Seperti Maulana Abu Bakar dan Maulana Yusuf 1
H3d Sultan Alauddin Riayat Syah menghantar ulama untuk
mengajar Raja Pahang, Kampar dan Inderagiri tentang hal
ehwal agama 1
F4 Perdagangan 1
H4a Islam tersebar melalui pedagang Arab, China dan India 1
H4b Mereka memiliki sifat mubaligh yang mendorong penyebaran
Islam 1
F5 Perluasan kuasa 1
H5a Negeri naungan dan jajahan memeluk Islam sebagai tanda taat
setia kepada pemerintah Melaka 1
Maks: [ 6 markah]
2 (b) F1 Melaka menjadi tumpuan ulama dan pendakwah 1

H1a Sultan Melaka menjadi penaung kepada aktiviti dakwah dan
perbincangan kitab agama seperti Darul Manzum 1
F2 Menjadi tempat pembelajaran 1
H2a Semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Shah, madrasah,
masjid dan surau menjadi tempat pembelajaran Al-Quran
dan ilmu tasawwuf 1
F3 Pengaruh Islam terdapat dalam saduran karya satera dari
Arab dan Parsi 1
H3a Seperti Hikayat Ali Hanfiah dan Hikayat Amir Hamzah 1
H3b Berlakunya perkembangan dalam dalam tulisan jawi dan
bahasa Melayu 1
H3c Bahasa Melayu menjadi bahasa persuratan dan bahasa
penulisan 1
F4 Pemerintahan dan pentadbiran 1
H4a Undang-undang Islam terkandung dalam Hukum Kanun
Melaka dan Undang-undang Laut Melaka 1
H4b Ulama memainkan peranan penting dalam hal pentadbiran 1
H4c Jawatan mufti dan kadi diwujudkan untuk melicinkan urusan
agama Islam 1
Maks: [ 6 markah]
2 (c) F1 Menunjukkan teladan yang baik 1

F2 Jujur dalam aktiviti perdagangan 1
F3 Mengamalkan sikap saling menghormati 1
F4 Bernikah/berdiplomasi dalam menyampaikan ajaran Islam 1
F5 Berakhlak mulia 1
F6 Sabar dalam menyebarkan Islam 1
F7 Berilmu pengetahuan yang tinggi 1
F8 Sanggup berkorban 1
27
Maks: [8 markah]
3 (a) F1 Mengendalikan urusan perniagaan 1

F2 Mengurus pasar dan gudang 1
F3 Menjaga kebajikan dan keselamatan pedagang 1
F4 Bertanggungjawab memeriksa alat timbang, sukat dan mata
wang 1
F5 Menjadi hakim di pelabuhan 1
28
F6 Mengurus cukai 1
F7 Menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal 1
Maks: [6 markah]
3 (b) F1 Pengurusan cukai pelabuhan yang rendah menarik minat

pedagang ke Melaka 1
F2 Terdapat dua jenis cukai yang dikenakan, iaitu cukai rasmi dan
cukai tidak rasmi 1
F3 Cukai rasmi aitu cukai import dikenali sebagai panduan 1
H3a Kadarnya berbeza-beza mengikut tempat asal pedagang 1
H3b Pedagang dari Arab, India, Ceylon, Siam dan Pegu dikenakan
cukai sebanyak 6 peratus 1
H3c Pedagang dari Alam Melayu dikenakan cukai sebanyak 3
peratus 1
F4 Cukai tidak rasmi iaitu dalam bentuk hadiah 1
H4a Pedagang dari China dan Jepun hanya dikehendaki
memberikan hadiah yang nilainya sama dengan cukai lima
peratus 1
F5 Bahan makanan seperti beras tidak dikenakan cukai
Maks: [ 6 markah]
3 (c) F1 Memajukan ekonomi 1

F2 Menarik pedagang asing 1
F3 Memakmurkan Melaka 1
F4 Menjamin kesejahteraan rakyat 1
F5 Kebajikan masyarakat terjamin 1
F6 Menyediakan kemudahan prasarana 1
F7 Sumber pendapatan Melaka 1
F8 Menjadikan Melaka pelabuhan maju 1
[8 markah]
Maks:
BAB 6 : KESULTANAN JOHOR RIAU

TAJUK : SK : 6.2 –
TEMA : SP:
Kesultanan Melayu Melaka Kesultanan Johor-Riau dan
Warisan Negara 6.2.2
sebagai asas kerajaan masa kini Kerajaan-kerajaan Melayu
1. Kerajaan Johor Riau telah menjadi pusat perdagangan dan pelabuhan yang unggul pada abad
ke-16 dan ke-17.(m/s 104-107)
29
(a) Apakah faktor yang mendorong kemajuan perdagangan kerajaan Johor

Riau? (6 Markah)
(b) Mengapakah pelabuhan Kesultanan Johor Riau menjadi pusat tumpuan

pedagang? (6 Markah)
(c) Huraikan kesan kemajuan perdagangan dan pelabuhan terhadap Kerajaan

Johor Riau? (8 Markah)

TAJUK : SK : 6.2 –
TEMA : SP:
2. Rajah berikut menunjukkan persaingan kuasa yang berlaku dalam Kesultanan Johor Riau.
Johor
Portugis Acheh
(a) Jelaskan persaingan yang berlaku antara kuasa-kuasa tersebut. (6 Markah)
(b) Bagaimanakah Kesultanan Johor Riau berjaya mengekalkan kedaulatan

kerajaannya melalui jalinan hubungan dengan Belanda? (8 Markah)
(c) Sekiranya anda seorang pemimpin negara hari ini, jelaskan tindakan yang
akan anda lakukan bagi menghadapi cabaran yang boleh menggugat
kedaulatan negara. (6 Markah)

TAJUK : SK : 6.2 –
TEMA : SP:
3. Gambar menunjukkan kesibukan pelabuhan Batu Sawar bagi Kesultanan Johor Riau.
30
(a) Apakah keistimewaan Johor muncul sebagai pusat perdagangan yang

terunggul pada abad ke-16 dan ke-17? (6 Markah)
(b) Huraikan dari aspek pengurusan yang telah memajukan pelabuhan tersebut. (6 Markah)
(c) Berikan cadangan anda untuk memajukan pelabuhan di negara kita pada
hari ini dan pada masa hadapan. (8 Markah)
PANDUAN PENSKORAN – BAB 6 : KESULTANAN JOHOR RIAU
No.
Soala Jawapan Markah
n
1(a) F1 Kedudukan yang strategik

H1 Sungai Johor yang lebar dan dalam mudah dilalui oleh kapal besar
31
F2 Pelabuhan di Selat Melaka

H2 mudah untuk mengawal lalu lintas kapal dagang dari timur dan barat
F3 Kedudukan Pelabuhan Riau di persimpangan lalu lintas maritim
H3 menjadi tumpuan pedagang luar untuk berjual beli
F4Tumpuan para pedagang
H4 dikunjungi ramai pedagang dari China, Gujerat, Belanda,Inggeris dan
Siam
F5 Menjadi pilihan pedagang
H5 dari tanah jajahan dan naungan serta kerajaan di Alam Melayu
F6 Pedagang Jawa
H6 memilih pelabuhan Johor kerana tidak berminat berdagang dengan
Portugis di Melaka.
F7 Pusat pengumpulan dan pengedaran barang dagangan
H7 Pelabuhan Johor Riau menjadi tempat pertukaran barangan Alam Melayu
dengan barangan dari China, India dan Arab.
F8 Kesibukan Pelabuhan Johor Riau
H8 lebih kurang 500 hingga 600 kapal dagang telah berlabuh di pelabuhan
Johor Riau.
(mana-mana 6 x 1) (6 markah)
1(b) F1 Menyediakan kemudahan gudang bawah tanah

H2 untuk mengelakkan berlakunya kebakaran terhadap barang dagangan
F2 Menyediakan pegawai terlatih
H2 mengendalikan urusan perdagangan
F3 Menyediakan pelbagai barangan
H3 memudahkan pedagang mendapatkan barang yang diinginkan
F4 Urusan jual beli
H4 berlaku secara tukar barang dan menggunakan mata wang
F5 Memperkenalkan mata wang emas, perak (kupang) dan timah
H5 memudahkan urusan jual beli
F6 Melantik syahbandar di pelabuhan
H6a menguruskan sistem jual beli
H6b mengutip cukai di pelabuhan
F7 Melaksanakan sistem naungan
H7a Melantik Bendahara, Temenggung, Laksamana dan Raja Indera Bongsu
H7b memudahkan pedagang mendapat surat daripada pedagang
H7c memudahkan pedagang belayar di Selat Melaka tanpa gangguan
F8 Peranan Orang Laut
H8a bertugas sebagai pegawai pelabuhan, penunda kapal dagang, penunjuk
arah kepada pedagang dan pengawal di perairan Johor dan Selat Melaka
H8b mengawal keselamatan Kesultanan Johor Riau degan tentera angkatan
laut
F9 Menyediakan kemudahan membaiki dan membina kapal
H9 Orang Laut mahir membina kapal di pesisir pantai
1(c) F1 Menggalakkan kemasukan pedagang tempatan dan pedagang luar

H1 Meningkatkan kemajuan ekonomi
F2 Hubungan perdagangan menjadi lebih luas
H2 Hasil pendapatan semakin meningkat
F3 Meluaskan pasaran barangan dan perkhidmatan
F4 Dapat meningkatkan penggunaan teknologi moden
H4 Kerajaan dikenali di seluruh dunia
F5 Meningkatkan kemasukan pelabur luar
32
F6 Meningkatkan penggunaan mata wang

F7 Menyediakan peluang pekerjaan
(Mana-mana yang munasabah) (8 markah)
No.
n
2(a) F1 Peperangan berlaku untuk menguasai perdagangan di Selat Melaka

F2 Dikenal sebagai Perang Tiga Segi / Perang Seratus Tahun
F3 Johor menyerang Portugis di Melaka
H3 Ingin merampas semula Melaka daripada Potugis
F4 Acheh menyerang Johor
H4 Perdagangan Acheh tergugat
F5 Acheh menyerang Portugis di Melaka
H5 Portugis hendak menguasai perdagangan Acheh
F6 Portugis menyerang Johor
H6 Adanya pakatan Johor dan Acheh
F7 Peperangan berakhir apabila Johor membantu Belanda
H7 Mengalahkan Portugis dan menguasai Melaka pada tahun
F8 Acheh mula mengalami kemerosotan selepas kemangkatan Sultan
Iskandar Thani
2(b) F1 Berbentuk jalinan persahabatan / dasar berbaik-baik

F2 Strategi menghadapi ancaman daripada Potugis di Melaka dan Acheh
F3 Hubungan Johor-Belanda bermula pada tahun 1602
F4 Belanda menawarkan bantuan kepada Sultan Alauddin Riayat Shah II
H4 Melindungi Johor daripada serangan Portugis dan Acheh
F5 Perjanjian Johor-Belanda ditandatangani di atas kapal Belanda
bernama Oranje
H5 Antara Admiral Belanda, Cornelis Matelief de Jonge dan Sultan
Alauddin Riayat Shah II
F6 Belanda meminta bantuan Johor menyerang Melaka
F7 Johor mengambil bahagian dalam perang Belanda-Portugis
F8 Johor membantu mengangkut peralatan perang
F9 Membuat tapak meriam
F10 Mengali parit kubu
F11 Menyekat musuh lari ke dalam hutan
F12 Menaikkan semangat tentera Belanda
F13 Johor membantu Belanda mengepung dan menyerang Portugis di
Melaka sejak Ogos 1640
F14 Portugis di Melaka Berjaya ditewaskan pada Januari 1941
2(c) F1 Memelihara kedaulatan wilayah

F2 Meningkatkan kawalan di kawasan-kawasan strategik di darat, maritim
dan udara
F3 Mempertahankan keutuhan wilayah dan kawasan sempadan yang
masih terdapat tuntutan bertindih
H3 Melalui perundangan, pemantauan dan rondaan di kawasan-kawasan
33
tersebut
F4 Mengelakkan kehilangan kawasan tersebut sekiranya dibawa ke
pengadilan antarabangsa
F5 Memperkasa keupayaan dan kesiagaan pertahanan dan keselamatan
F6 Program penyelidikan pertahanan dipertingkatkan
F7 Mempertingkatkan kecanggihan teknologi dalam pertahanan
F8 Mengurangkan kebergantungan kepada teknologi luar
F9 Memperkukuh jaringan perisikan
F10 Mengukuhkan perpaduan nasional
F11 Mengukuhkan sistem dan institusi negara
F12 Merapatkan jurang sosioekonomi
F13 Mempertingkatkan pendidikan rakyat
F14 Memupuk semangat jati diri
F15 Membina ketahanan ekonomi
F16 Mengukuhkan kerjasama serantau
(Mana-mana munasabah) (6 markah)
3 (a) F1 Kedudukan Strategik.

H1a Pelabuhan Johor Lama, Batu Sawar dan Panchor mudah dimudiki
oleh kapal besar kerana Sungai Johor yang lebar dan dalam.
H1b Lokasi pelabuhan di kawasan selatan Selat Melaka
membolehkannya mengawal lalu lintas kapal dagang dari Timur
dan Barat.
H1c Pelabuhan Riau yang terletak di persimpangan lalu lintas maritim
yang strategik menjadi tumpuan para pedagang luar untuk berurus
niaga.
F2 Tumpuan para pedagang.

H2a Tumpuan pedagang dari China, Gujerat, Belanda dan Inggeris.
H2b Pedagang Jawa menjadikan Johor sebagai pelabuhan pilihan
disebabkan tidak berminat berdagang dengan Portugis di Melaka.
H2c Pedagang Siam memasarkan hasil pertanian seperti beras.
H2d Turut menjadi tumpuan pedagang dari tanah jajahan dan naungan
serta kerajaan lain di Alam Melayu.
F3 Pusat pengumpulan dan pengedaran pelbagai barangan dagangan.

H3a Pelabuhan Johor Riau berperanan sebagai pusat pertukaran
barangan keluaran Alam Melayu dengan barangan dari China,
India dan Arab.
H3b Barangan dagangan yang dibekalkan oleh tanah jajahan dan
naungan Johor ialah lada hitam, bijih timah dan emas.
C3bi Bijih timah dibawa masuk dari Klang, Sungai Ujong dan
Bernam serta Bangka, Sumatera.
C3bii Lada hitam dibawa dari Jambi.
C3biii Emas dari Inderagiri.
C3biv Barang tempatan lain seperti kelapa kering, kayu gaharu,
damar, kelembak, sagu, pinang, ikan masin, periuk belanga,
lilin dan garam dari Pahang, timur Sumatera, Kepulauan
Riau, Sungai Ujong, Naning dan Rembau.
H3c Pelabuhan Batu Sawar menjadi pusat perdagangan untuk
barangan yang dibawa dari China.
C3c benang emas, kain sutera putih, barang tembikar, seramik,
34
kuali besi, the dan tembaga.

H3d Pedagang Jawa membawa beras.
H3e Pedagang Gujerat membawa kain, wangian dan manik.
H3f Johor mendapat bekalan beras yang diniagakan oleh pedagang
Siam.
F4 Kesibukan pelabuhan Johor Riau.

H4a Terdapat 500 hingga 600 kapal dagang pelbagai bangsa berlabuh
di pelabuhan Johor terutamanya di pelabuhan Riau.
C4 Antara kapal yang berlabuh di Riau termasuklah kapal Siam,
Portugis, Inggeris dan pulau-pulau di Alam Melayu.
(mana-mana 6 x 1) (6 Markah)
3 (b) F1 Pelabuhan entrepot.

H1a Kecekapan pelabuhan Kesultanan Johor Riau mengendalikan
barang dagangan.
H1b Kemampuannya membekalkan kapal dengan cepat dan murah.
F2 Kemudahan pelabuhan.
H2a Menyediakan gudang bawah tanah untuk menyimpan barangan
bagi mengelakkan daripada kebakaran.
H2b Menyediakan pegawai terlatih untuk mengendalikan urusan
perdagangan.
H2c Membekalkan barangan yang diperlukan oleh pedagang lain.
C2c lada hitam & rempah ratus.
F3 Urusan jual beli dijalankan secara tukar barang (sistem barter) dan
Menggunakan mata wang.
H3a Sultan Alauddin Riayat Shah I memperkenalkan mata wang emas
yang dikenali sebagai mas, wang perak sebagai kupang dan wang
timah sebagai kartun.
H3b Mata wang asing turut digunakan pada akhir abad ke-18.
C3b Dolar Sepanyol, Dolar Mexico dan duit Belanda.
H3c Peranan Syahbandar.
C3ci mengurus sistem jual beli dan kutipan cukai pelabuhan.
C3cii menetapkan ukuran dan berat timbangan barangan.
H3d Cukai pelabuhan yang dikenakan terhadap pedagang berpatutan.
F4 Sistem Naungan.
H4a Pedagang luar dan pedagang tempatan mendapat naungan
daripada Bendahara, Temenggung, Laksamana dan Raja Indera
Bongsu.
H4b Sebahagian hasil keuntungan diberikan kepada pihak yang
memberikan naungan dalam bentuk cukai perdagangan.
H4c Pedagang mudah mendapat surat kebenaran daripada Belanda
dan dapat belayar tanpa gangguan di Selat Melaka.
F5 Peranan Orang Laut.

H5a Sebagai pengawal pelabuhan, penunda kapal dagang, penunjuk
arah kepada para pedagang dan pengawal di perairan Johor dan
Selat Melaka.
H5b mengawal keselamatan Kesultanan Johor Riau dengan menjadi
tentera angkatan laut.
F6 Kemudahan membaiki dan membina kapal bersaiz kecil.

H6a Orang Laut mahir dalam pembinaan kapal pesisir pantai.
C6a kolek, banteng, penjajap, balok dan pencalang.
35
H6b Kemahiran ini membantu memajukan Kesultanan Johor Riau.
F7 Kerjasama di antara pemerintah dan rakyat dalam urusan di

pelabuhan menjadikan Kesultanan ini dapat menyaingi dan
mengambil alih peranan Melaka dan Acheh sebagai pusat
perdagangan yang unggul ketika itu.
3 (c)  Pengurusan pelabuhan terbaik menggunakan ICT dan atas talian.

 Kemudahan yang canggih menggunakan mesin elektronik dan
automatik
o seperti pengimbas untuk identifikasi barang dan diri.
 Pedagang luar dilayan dengan sopan.
 Kawalan keselamatan menjadi keutamaan seperti
o jaminan kawalan perairan negara daripada ancaman musuh
dan lanun.
o jaminan kawalan mutu pengawalan kesihatan. contoh, proses
sanitasi virus dan bakteria dari terdedah di pelabuhan dan
pekerja mereka yang terlibat.
 Cukai yang dikenakan fleksibel dan tidak membebankan pedagang.
 Tawaran cukai kepada pedagang yang sering berurus niaga dan
banyak melabur modal ke dalam negara.
(6 Markah)
(Mana-mana munasabah)
BAB 7 : KESULTANAN MELAYU PAHANG, PERAK, TERENGGANU DAN

SELANGOR

TEMA : TAJUK : SK : 6.2 – SP:
36

Warisan Negara
sebagai asas kerajaan Kerajaan-kerajaan Melayu 6.2.3,6.2.4
masa kini
1. Legasi Kesultanan Pahang dan Perak merupakan kesinambungan langsung daripada

Kesultanan Melayu Melaka. Pengasasan Kesultanan Selangor dan Terengganu pula berkait
rapat dengan Kesultanan Johor Riau.
(a) Nyatakan latar belakang pengasasan kerajaan
(i) Kesultanan Pahang (3 Markah)
(ii) Kesultanan Perak (3 Markah)
(b) Bandingkan kemunculan Kesultanan Terengganu dengan Kesultanan

Selangor. (8 Markah)
(c) Jelaskan iktibar yang diperoleh daripada kesinambungan legasi Kesultanan

Melayu Melaka. (6 Markah)

TAJUK : SK : 6.2 –
TEMA :
Kesultanan Melayu Melaka Kesultanan Johor-Riau dan SP:
Warisan Negara
sebagai asas kerajaan Kerajaan-kerajaan Melayu 6.2.3,6.2.4
masa kini
2. Kesultanan Terengganu mempunyai kaitan rapat dengan Kesultanan Johor Riau.
(a) Terangkan secara ringkas tentang pengasasan Kesultanan Terengganu. (6 Markah)
(b) Sultan Zainal Abidin III telah memberi banyak sumbangan kepada
Kesultanan Terengganu. Jelaskan. (6 Markah)
(c) Sesebuah kerajaan memerlukan pemimpin yang berwibawa untuk

memakmurkan negara.
Bincangkan ciri-ciri pemimpin yang berwibawa. (8 Markah)

TAJUK :
TEMA : SK :
Kesultanan Melayu Melaka SP:
Warisan Negara 6.2 - Kesultanan Johor-Riau
sebagai asas kerajaan 6.2.3,6.2.4
dan Kerajaan-kerajaan Melayu
masa kini
37
3. Peta berikut menunjukkan Kuala Selangor sebagai pusat pemerintahan Kesultanan Selangor.
(a) Nyatakan secara ringkas pengasasan Kesultanan Selangor (6 Markah)
(b)
Sultan Ala’iddin Suleiman Shah (1989-1938)
Terangkan latar belakang baginda dan sumbangannya kepada negeri

tersebut. (6 Markah)
(c) Mengapakah institusi raja di negara kita perlu dipertahankan? (8 Markah)
PANDUAN PENSKORAN – BAB 7 : KESULTANAN MELAYU PAHANG, PERAK,

TERENGGANU DAN SELANGOR
38
1 (a) (i) Kesultanan Pahang
F1a Diasaskan oleh keluarga diraja Kesultanan Melayu Melaka pada

zaman kegemilangan kerajaan tersebut.
F1b Pahang merupakan sebahagian wilayah naungan Kesultanan
Melayu Melaka pada abad ke-15.
F1c Pada mulanya, Seri Bija Diraja dilantik untuk mentadbir Pahang.
F1d Semasa Melaka diperintah oleh Sultan Mansur Shah, baginda telah
menghantar puteranya iaitu Raja Muhammad untuk ditabalkan
sebagai Sultan Pahang.
H1di Raja Muhammad mengasaskan Kesultanan Pahang pada
1470 dengan gelaran Sultan Muhammad Shah.
H1dii Sultan Muhammad Shah mendirikan pusat pemerintahan di
Pekan, berhampiran Sungai Pahang.
H1diii Wilayah pemerintahan kerajaan Pahang meliputi dari Sedili
Besar hingga Terengganu.
(ii) Kesultanan Perak
F2a Diasaskan oleh keluarga diraja Kesultanan Melayu Melaka pada

abad ke-16, iaitu selepas berakhirnya Kesultanan Melayu Melaka.
F2b Perak merupakan sebahagian wilayah naungan Kesultanan
Melayu Melaka pada abad ke-15.
F2c Serangan Portugis menyebabkan Sultan Mahmud Shah
meninggalkan Melaka dan bersemayam di Kampar, Sumatera.
F2d Pembesar Perak bernama Tun Saban dan Nakhoda Kassim telah
Ke Kampar menjemput anak Sultan Mahmud Shah iaitu Raja
Muzaffar untuk ditabalkan sebagai Sultan Perak.
H2di Raja Muzaffar berangkat ke Perak bersama-sama alat
kebesaran berupa sebilah pedang Cura Si Manja Kini,
sebilah keris, cap mohor, nobat dan Surat Ciri.
H2dii baginda berangkat ke Perak bersama-sama anak, isteri,
para pengikut dan pengiring yang menjemputnya dari Perak.
H2diii Raja Muzaffar mengasaskan Kesultanan Perak pada 1528
dengan gelaran Sultan Muzaffar Shah.
H2div Sultan Muzaffar Shah mendirikan pusat pemerintahan yang
pertama di Tanah Abang, di pesisir Sungai Perak. Keturunan
Sultan Muzaffar Shah mewarisi takhta hingga hari ini.
1(b) Kemunculan Kesultanan Terengganu
F1a Kesultanan Terengganu mempunyai kaitan rapat dengan

Kesultanan Johor Riau, diasaskan pada awal abad ke-18 daripada
susur galur Bendahara Johor Riau.
F1b Terengganu merupakan wilayah naungan Kesultanan Johor Riau
sejak abad ke-16.
F1c Pada 1708, Sultan Abdul Jalil menganugerahkan Terengganu
kepada Tun Zainal Abidin
H1ci Merupakan putera kepada Tun Habib Abdul Majid iaitu
Bendahara Johor Riau yang ke-11.
H1cii Juga merupakan putera angkat kepada Raja Patani yang
digelar Nang Chayam (Raja Kuning).
H1ciii Raja Patani telah menyediakan kelengkapan untuk
menabalkan Tun Zainal Abidin sebagai Sultan Terengganu.
F1d Tun Zainal Abidin berangkat ke Terengganu diiringi oleh 80 orang
39
keluarga Patani
H1di Termasuk beberapa tokoh agama seperti Qadhi Wan Iamm
Mahmud dan Che Buang.
H1dii Turut dibawa alat kebesaran iaitu keris diraja, keris panjang
Nang Chayam.
F1e Tun Zainal Abidin mengasaskan Kesultanan Terengganu pada
tahun 1708 dengan gelaran Sultan Zainal Abidin 1.
H1ei Mendirikan pusat pemerintahan yang pertama di Tanjung
Baru, Kuala Berang.
H1eii Wilayah Terengganu semasa diasaskan meliputi dari
Kemaman hingga Besut.
H1eiii Keturunan Sultan Zainal Abidin 1 mewarisi takhta
Terengganu hingga ke hari ini.
Kemunculan Kesultanan Selangor
F2a Kesultanan Selangor diasaskan oleh keluarga diraja Bugis yang

berpengaruh dalam Kesultanan Johor Riau pada abad ke-18.
F2b Selangor merupakan wilayah naungan Kesultanan Johor Riau
sejak abad ke-16.
F2c Daeng Chelak berketurunan Bugis menjadi Yang di-Pertuan Muda
Kesultanan Johor Riau
F2d Putera Daeng Chelak bernama Raja Lumu, telah menghadap
Sultan Perak iaitu Sultan Mahmud Shah untuk mendapatkan
pengiktirafan.
H2di Sultan Mahmud Shah telah menabalkan Raja Lumu sebagai
Sultan Selangor
H2dii Baginda dianugerahkan nobat serta cap mohor.
F2e Raja Lumu mengasaskan Kesultanan Selangor pada 1766 dengan
gelaran Sultan Salehuddin Shah.
H2ei Mendirikan pusat pemerintahan pertama di Kuala Selangor.
H2eii Keturunan Sultan Salehuddin Shah mewarisi takhta Selangor
hingga hari ini.
(mana-mana 8 x 1)
(8 Markah)
1 (c) F1 Bertanggungjawab meneruskan tradisi bangsa agar diwarisi
generasi kemudian.
F2 Amanah mengetengahkan warisan yang baik agar tidak dinikmati
kebaikannya oleh rakyat.
F3 Bersungguh mempertahankan warisan bangsa agar tradisi Melayu
kekal.
F4 Tabah menghadapi cabaran walaupun generasi kini banyak
dipengaruhi budaya Barat.
F5 Sentiasa berwaspada kerana masyarakat Barat sentiasa
merosakkan budaya Timur.
F6 Bersatu padu rakyat dan pemerintah agar budaya Melayu
berteraskan Islam kekal.
F7 Raja atau Sultan perlu dihormati oleh semua rakyat.
F8 Raja atau Sultan menjadi pelindung rakyat pelbagai kaum dan
agama.
(Mana-mana Munasabah) (6 Markah)
2(a) F1 Sejak abad ke-16, Terengganu merupakan wilayah naungan

Kesultanan Johor Riau
F2 Pada tahun 1708, Sultan Abdul Jalil menganugerahkan Terengganu
kepada Tun Zainal Abidin, putera kepada Tun Habib Abdul Majid,
40
Bendahara Johor Riau yang ke-11

F3 Tun Zainal Abidin merupakan putera angkat kepada Raja Patani
bergelar Nang Chayam (Raja Kuning)
F4 Raja Patani menyediakan kelengkapan untuk menabalkan Tun Zainal
Abidin sebagai Sultan Terengganu
F5 Tun Zainal Abidin berangkat ke Terengganu diiringi 80 orang
keluarga Patani termasuk tokoh agama seperti Qadhi Wan Imam
Mahmud dan Che Buang
F6 Mereka membawa keris diraja, keris panjang Nang Chayam
F7 Tun Zainal Abidin mengasaskan Kesultanan Terengganu pada tahun
1708 dengan gelaran Sultan Zainal Abidin I
F8 Baginda mendirikan pusat pemerintahan di Tanjung Baru, Kuala
Berang
F9 Wilayah Terengganu meliputi Kemaman hingga Besut
2(b) F1 Merupakan antara Sultan Terengganu yang masyhur

F2 Membawa pemodenan kepada Terengganu
F3 Menggubal undang-undang tuh kerajaan
F4 Dikenali sebagai Itqan al-muluk bi ta’dil al’suluk
F5 Memperkemaskan sistem sukat dan timbang
F6 Menubuhkan mahkamah syariah
F7 Menubuhkan pasukan polis
F8 Membina istana Maziah
2(c) F1 Pemimpin yang bijak merancang dasar pentadbiran negara

F2 Pemimpin yang berusaha memajukan ekonomi negara
F3 Pemimpin yang bersifat terbuka bekerjasama dengan negara luar
F4 Pemimpin yang mesra akan disayangi oleh rakyat
F5 Pemimpin yang berilmu akan dihormati oleh rakyat
F6 Pemimpin yang bebas rasuah menjadi contoh yang baik
F7 Pemimpin yang berwawasan membawa kemajuan
F8 Pemimpin yang tegas tidak mudah tunjuk pada kuasa asing
F9 Pemimpin yang bijak akan berjaya mengatasi masalah rakyat
F10 Pemimpin yang adil akan memberi kesejahteraan kepada rakyat
F11 Pemimpin yang tidak mementingkan diri akan mengutamakan
kebajikan rakyat
(Mana-mana yang munasabah) (8 Markah)
No.
n
3(a) F1 Kesultanan Selangor diasaskan oleh keluarga Diraja Bugis

41
F2 Keluarga diraja Bugis amat berpengaruh dalam Kesultanan Johor Riau

pada abad ke-18
F3 Selangor merupakan sebahagian daripada wilayah Kesultanan Johor
Riau
F4 Pada abad ke-18, ramai Bugis menetap di Selangor
H4 Daeng Chelak menjadi Yang di-Pertuan Muda Kesultanan Johor Riau
F5 Putera Daeng Chelak bernama Raja Lumu telah menghadap Sultan
Perak
H5 Sultan Mahmud Shah mendapat pengiktirafan
F6 Sultan Mahmud Shah telah menabalkan Raja Lumu sebagai Sultan
Selangor
H6 Baginda dianugerahkan nobat dan cap mohor
F7 Raja Lumu mengasaskan Kesultanan Selangor pada tahun 1766 dengan
gelaran Sultan Salehuddin Shah
H7a Sultan Salehuddin Shah mendirikan pusat pemerintahan di Kuala
Selangor
H7b Kesultanan Salehuddin mewarisi Kesultanan Selangor sehingga ke hari
ini. (6 Markah)
3(b) (mana-mana 6 x 1m)
F1 Pemerintahan Selangor yang masyhur

F2 Antara sumbangannya membina jalan raya
C2a Landasan kereta api
C2b Pembinaan rumah kedai di Kuala Lumpur
F3 Kebijaksanaan pemerintahannya mendorong rakyat mengadakan
sambutan keramaian
H3a Majlis keramaian Jubli Emas
H3b Majlis berlangsung di Klang (6 Markah)
H3C Pemerintahan baginda genap 40 tahun
(mana-mana 6 x 1m)
3(b)
F1 Memupuk perpaduan
F2 Sebagai simbol warisan terdahulu
F3 Sebagai ketua negara
F4 Sebagai ketua agama Islam
F5 Ketua angkatan tentera
F6 Sebagai sumber inspirasi pembangunan negara
F7 Pelindung rakyat Malaysia
F8 Mengekalkan keamanan dan keselamatan
F9 Menjadi identiti masyarakat Melayu
F10 Menjaga kedaulatan negara
F11 Mewujudkan persefahaman antara rakyat dan raja (8 Markah)
F12 Sebagai lambang sebuah negara bangsa
(Mana-mana munasabah)
BAB 8 : KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
42
TAJUK : SK: 6.3 SP:

TEMA: Kesultanan Melayu Kerajaan Kedah, Kelantan, 6.3.1, 6.3.2,
Warisan Negara Melaka sebagai asas Negeri Sembilan dan K
kerajaan masa kini Perlis 6.3.8
1.
Gambar di atas menunjukkan wang emas Kelantan semasa pemerintahan Che Siti Wan
Kembang dan replika bunga emas Perlis (m/s 141,145)
(a) Jelaskan asas pembentukan kerajaan Kelantan dan Perlis. (6 Markah)
(b) Aktiviti ekonomi merupakan elemen penting bagi setiap kerajaan.

Terangkan bagaimanakah Kerajaan Kelantan dan Perlis menjalinkan
hubungan perdagangan dengan negeri-negeri Melayu yang lain? (6 Markah)
(c) Pada pendapat anda, apakah kepentingan menjaga hubungan baik

dengan negara lain? (8 Markah)

TAJUK : SK: 6.3 SP:
TEMA: Kesultanan Melayu Kerajaan Kedah, Kelantan, 6.3.2
Warisan Negara Melaka sebagai asas Negeri Sembilan dan K
kerajaan masa kini Perlis 6.3.8
2. Berikut ialah Jata bagi Negeri Sembilan
(a) Huraikan sejarah pembentukan Negeri Sembilan. (6 Markah)
(b) Nyatakan iktibar yang boleh diperolehi daripada kelangsungan negeri –

negeri Melayu. (6 Markah)
(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah taat setia rakyat itu
penting kepada sesebuah kerajaan? (8 Markah)
43
TAJUK :
SK: 6.3
TEMA: Kesultanan Melayu Melaka SP:
Kerajaan Kedah, Kelantan,
Warisan Negara sebagai asas kerajaan masa 6.3.2
Negeri Sembilan dan Perlis
kini
3. Pemerintahan kerajaan Kedah, Kelantan, Negeri Sembilan, dan Perlis sentiasa berusaha untuk
memantapkan pemerintahan masing – masing dengan menjalin hubungan antara satu sama
lain. ( m/s 146 – 151 )
(a) Nyatakan asas hubungan dalam memperkukuhkan kedaulatan dan

kemakmuran negeri – negeri tersebut. (6 Markah)
(b) Huraikan cara jalinan hubungan diplomatik berlaku di antara negeri-negeri

tersebut (6 Markah)
(c) Jelaskan bagaimanakah sesebuah kerajaan menjalinkan hubungan dengan

negara lain pada hari ini. (8 Markah)
PANDUAN PENSKORAN –
44
BAB 8 : KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
No.
Jawapan Markah
Soalan
1(a) F1 Kelantan merupakan wilayah yang pernah dikuasai dan bergabung

dengan kerajaan Patani.
H1 Pengasasan kerajaan Kelantan merupakan hasil penyatuan dua
wilayahnya oleh putera pemerintah tempatan (Long Yunus).
F2 Pada peringkat awal, Perlis merupakan sebahagian daripada wilayah

Kedah.
H2 Semasa di bawah Siam, wilayah Kedah dipecahkan kepada empat unit
pentadbiran dan Perlis ditadbir Syed Hussin Jamalullail.
1(b) F1 Kerajaan Kelantan dan Perlis menjalinkan hubungan perdagangan

dengan negeri-negeri Melayu yang lain melalui pelabuhan.
H1 Hubungan antara kerajaan berlaku menerusi aktiviti perdagangan di
pelabuhan.
C1 Contoh, pelabuhan Pangkalan Galoh di Sungai Kelantan yang
menggunakan mata wang logam dinar dalam urusan perdagangan sejak
tahun 1181.
C1 Pelabuhan Kuala Perlis di Sungai Perlis dan Pekan Kangar yang terletak
di pertemuan cabang anak sungai Perlis menjadi tempat pertemuan
pedagang.
F2 Selain itu, kekayaan hasil bumi dan kepelbagaian barang dagangan
merupakan cara kerajaan Kelantan dan Perlis menjalinkan hubungan
perdagangan.
H2 Hal ini menarik pedagang tempatan dan luar negeri Melayu untuk
berdagang selain keperluan terhadap barangan dagangan tersebut.
C2 Kelantan memperdagangkan emas dan dikunjungi oleh pedagang dari
dalam dan luar Kepulauan Melayu.
C2 Perlis memperdagangkan beras dan bijih timah dengan negeri jiran dan
Siam.
1(c) F1 Mengekalkan kerjasama politik.

H1 Setiap negara dapat menjalankan aktiviti politik dengan lancar tanpa ada
sebarang masalah.
H1 Kita juga dapat meminta bantuan dari negara luar dalam sesuatu urusan
yang besar seperti kes Covid 19 di mana kita telah bekerjasama dengan
China dalam menangani kes tersebut.
F2 Memajukan ekonomi.
H2 Kerjasama dengan negara luar dapat mengembangkan sektor ekonomi
negara kita dengan lebih luas.
F3 Mengelakkan peperangan.
H3 Kerjasama dengan negara luar juga dapat mengeratkan sekali gus
mengurangkan risiko daripada pergaduhan dan peperangan.
45
No.
Jawapan Markah
Soalan
2 (a) F1 Kehadiran Orang Minangkabau membawa kepada pengasasan kerajaan

Negeri Sembilan.
F2 Abad ke 15,mereka mendiami beberapa buah wilayah di negeri tersebut
yang berada di bawah naungan Kesultanan Johor Riau.
F3 Pada Tahun 1770,Penghulu Luak Sungai Ujong, Jelebu, Johol, dan
Rembau menghantar utusan ke Minangkabau, Sumatera.
H3 Bertujuan menjemput anak raja Minangkabau untuk ditabalkan sebagai
raja Negeri Sembilan.
F4 Raja Minangkabau mengutuskan Raja Malewar sebagai pemerintah di
Negeri Sembilan.
F5 Pada tahun 1773,kerajaan Negeri Sembilan telah diasaskan dan Seri
Menanti telah dijadikan sebagai Pusat Pentadbiran.
F6 Ia mendapat pengiktirafan daripada pemerintahan Kesultanan Johor Riau.
F7 Antara pemerintah yang masyhur ialah Yamtuan Antah(1872 – 1888).
F8 Pentadbiran baginda berusaha menjamin keamanan negeri daripada
campur tangan kuasa luar.
2(b) F1 Pemerintahan yang sistematik

H1a Sistem Pemerintahan yang lebih teratur dengan raja sebagai pemerintah
yang tertinggi.
H1a Raja dibantu oleh pembesar yang membantu dalam pentadbiran.
F2 mewujudkan hubungan antara kerajaan berdaulat yang mempunyai taraf
yang sama
F3 Mengekalkan Sistem Pemerintahan Beraja di Tanah Melayu.
F4 Kecekalan masyarakat Melayu membentuk Tamadun.
F5 Mengekalkan kedaulatan negeri
F6 Mewujudkan kestabilan
H6a Pertahanan merupakan aspek penting dalam memastikan kelangsungan
sesebuah kerajaan.
F7 Menghargai warisan Pemerintahan Alam Melayu
H7a Generasi hari ini dapat mengetahui warisan Alam Melayu
F8 Sebagai simbol Penyatuan
F9 Bijak menyelesaikan masalah
F10 Bertanggungjawab
F11 Mengembangkan ekonomi negara.
F1 Mengukuhkan jati diri bangsa

2(c) F2 Memelihara identiti bangsa
F3 Mengukuhkan negara
F4 Meningkatkan semangat patriotisme
F5 wujudkan kestabilan politik
F6 mengekalkan kedaulatan negara
F7 Sanggup berkorban
F8 Mentaati raja dan negara
F9 Meningkatkan perpaduan antara kaum
F10 Memastikan keamanan negara
F11 Sanggup menjaga nama negara
F12 menghormati agama dan peradaban negara lain
No. Jawapan Markah

46
Soala
n
3(a) Keserumpunan
F1 Didorong oleh persamaan Bahasa dan budaya
F2 persamaan memudahkan interaksi sesame kerajaan
F3 bersikap bertoleransi menerima amalan budaya kerajaan yang lain
Geografi
F4 Sempadan antara negeri yang berjiran
F5 memudahkan perhubungan
F6 Tarikan sumber alam dan bumi asas perhubungan
F7 Sungai laluan perhubungan yang penting dan dikongsi secara Bersama
antara negeri
F8 Kepentingan sungai mendorong setiap negeri berusaha menjamin
keselamatan laluan tersebut
F9 Pelabuhan yang dibina di pinggir sungai menggalakkan hubungan dengan
negeri jiran dan kuasa luar
Agama
F10 Hubungan berlaku melalui penerimaan Islam oleh Pemerintah
F11 Diperkukuhkan dalam kegiatan keagamaan menerusi peranan Ulama
F12 Berkongsi institusi Pendidikan Agama melalui kehadiran penuntut dari
pelbagai wilayah
3(b) Pengiktirafan
F1 mengesahkan Sultan sebagai pemerintah
F2 Mewujudkan hubungan antara kerajaan berdaulat yang mempunyai taraf
yang sama
C1 Abad ke – 15 Sultan Melaka mengiktiraf Kerajaan Kedah sebagai kerajaan
yang berdaulat, manakala kerajaan Kedah mengakui pertuanan Sultan Melaka.
Pertahanan
F1 Aspek penting dalam memastikan kelangsungan sesebuah kerajaan
F2 Hubungan pertahanan yang diwujudkan dapat mengekalkan kedaulatan
sesebuah kerajaan daripada campur tangan kuasa luar
Perkahwinan
F1 Amalan tradisi kerajaan negeri – negeri Melayu
F2 Perkahwinan Diraja akan mengeratkan hubungan dan menjamin
kedaulatan sesebuah negara
C2 Raja Perlis,iaitu Raja Syed Hussin berkahwin dengan Tengku Nor Asiah,
iaitu Cucunda kepada Mukkaram Shah,Sultan Kedah ke - 20
3(c) F1 Mengekalkan dasar luar negara

H1 Dasar berbaik – baik dengan semua negara
C1 Menyertai Pertubuhan Antarabangsa seperti PBB, Komanwel, NAM, OIC,
dan ASEAN
F2 Meneruskan Dasar Pandang ke Timur
H2 Menjadikan Jepun dan Korea Selatan sebagai model untuk
membangunkan negara
F3 Hubungan dua hala ditingkatkan dengan menerusi lawatan diplomatik
F4 Mengadakan dagangan bagi meningkatkan ekonomi
H4 produk negara di eksport ke luar negara dan produk negara lain diimport ke
negara
F5 Pemindahan teknologi melalui projek usaha sama mewujudkan
pertumbuhan ekonomi yang pesat
47
BAB 9 : WARISAN KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI SEMBILAN DAN

PERLIS

TAJUK : SK : 6.3 –
TEMA : SP:
Kesultanan Melayu Melaka sebagai Kerajaan Kedah, Kelantan,
asas kerajaan masa kini Negeri Sembilan dan Perlis
1. Gambar berikut merupakan istiadat pertabalan diraja. (m/s 160)
(a) Jelaskan maksud majlis berikut
(i) Majlis Pemasyhuran (4 Markah)
(ii) Istiadat pertabalan (4 Markah)
(b) Mengapakah Majlis Penganugerahan bintang dan Darjah Kebesaran perlu

dilaksanakan di Negara kita? (4Markah)
(c) Sistem pemerintahan beraja harus dikekalkan di Negara kita.

Jelaskan penyataan tersebut. (8 Markah)
48

TAJUK : SK : 6.3 –
TEMA : SP:
2 Gambar berikut berkaitan dengan warisan seni pertukangan dan barang perhiasan.(m/s 166-
167)
(a) Jelaskan konsep seni berikut
(i) Pertukangan
(ii) Kraf Tangan

(4 Markah)
(b) Terangkan tentang warisan seni persembahan dan warisan seni silat. (8 Markah)
(c) Sebagai warganegara yang cintakan kesenian Negara, bagaimanakah cara

untuk mengekalkan warisan tersebut? (8 Markah)

TAJUK : SK : 6.3 –
TEMA : SP:
3. Negeri Sembilan mempunyai sistem pemerintahan yang unik, iaitu sistem Adat Perpatih.
(m/s 171)
(a) Ketua-ketua adat pada setiap peringkat dalam hierarki pemerintahan Adat
Perpatih di pilih hasil daripada permuafakatan.
Jelaskan peranan dan fungsi mereka. (8 Markah)
(b) Terangkan aspek keunikan Adat Perpatih pada hari ini. (6 Markah)
(c) Berikan bukti bahawa Negara kita merupakan sebuah Negara yang amalkan
demokrasi. (6 Markah)
49
PANDUAN PENSKORAN – BAB 9 : WARISAN KERAJAAN KEDAH, KELANTAN,

NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
No.
n
1(a) Majlis Pemasyhuran
F1 Disempurnakan sebelum jenazah dimakamkan

F2 Majlis pengganti sultan
F3 Dilaksanakan berdasarkan buku pemasyhuran
F4 Melantik raja baharu (4 markah)
Istiadat pertabalan
F1 Istiadat dimulai dengan mempersembahkan naskhah al-Quran

H2 Alat kebesaran di raja
F1 Raja yang dimasyhurkan membaca watikah pertabalan
H2 Menteri Besar mengetuai “Daulat Tuanku” (4 markah)
1(b) F1 Warisan yang kekal hingga hari ini

F2 Lambang hubungan antara pemerintah dan rakyat
H2 Disempurnakan sempena Majlis sambutan Keputeraan pemerintah
F3 Darjah kebesaran diiktiraf oleh Sultan atau Raja (4 markah)
H3 Kerabat diraja yang berjasa
1(c) F1 Simbol warisan Negara

F2 Simbol perpaduan rakyat
F3 Warisan tradisi yang harus dikekalkan
F4 Menjaga keamanan dan keselamatan
F5 Dapat kekalkan keharmonian Negara
F6 Mengikut prinsip rukun Negara
F7 Memupuk taat setia rakyat
F8 Menanamkan semangat cinta akan Negara
( mana-mana jawapan munasabah) (8 Markah)
50
No.
n
2(a) (i) Pertukangan
F1 Diperbuat daripada emas dan perak

F2 Menyerlahkan kreativiti masyarakat
F3 Pertukangan senjata tradisional
C3 Berkembang pesat di Kelantan (2 markah)
(ii) Kraf tangan
F1 Mempunyai kreativiti daripada hasil kraf tangan

H1 Kelantan terkenal dengan warisan wau dan batik
C1 Anyaman tikar/bakul/rotan (2 markah)
2(b) Warisan Seni Persembahan

F1 Keunikan pada setiap kerajaan
F2 Awang Batil merupakan penglipur lara di Perlis
C1 Wayang kulit diangkat sebagai warisan kebangsaan
F3 Mek Mulung merupakan teater tradisional negeri Kedah
Warisan Seni Silat

F1 Warisan seni atau kepandaian untuk berjuang
H1a Menggunakan ketangkasan dan menyerang dan mempertahankan diri
H1b Sebagai persembahan istimewa dalam sesuatu majlis
H1c Acara yang dipertandingkan di peringkat kebangsaan
2(c) F1 Mengadakan kempen di sekolah

F2 Memupuk perasaan cinta akan seni warisan
F3 Mengadakan pameran
F4 Mengadakan pertandingan seni budaya
F5 Galakan daripada pihak kerajaan
F6 Menerapkan elemen seni pada peringkat awal usia
F7 Menerangkan tentang kepentingan seni dan warisan
F8 Mempertingkatkan pengetahuan tentang seni
F9 Mengadakan pertandingan ko-kurikulum di peringkat sekolah berkaitan
dengan seni budaya.
(mana-mana jawapan munasabah) (8 Markah)
51
No.
n
3(a) F1 Yamtuan Besar/ Yang di-Pertuan Besar.

H1a Ketua Negeri yang merupakan lambing kesatuan dan persekutuan.
F2 Undang.
H2a Bertanggungjawab memilih yang layak untuk menjadi Yamtuan Besar.
F3 Lembaga.
H3a Berperanan dalam memilih Undang dan Penghulu.
H3b menjaga keamanan dan keselamatan.
H3c bertanggungjawab menyelesaikan pertelingkahan antara suku.
F4 Buapak .
H4a Sebagai ketua rujukan dalam aspek yang berkaitan dengan adat dan
hokum
F5 Anak buah/ Ibu Soko.
H5a Terlibat dalam pemilihan dan perlantikan Buapak.
3(b) F1 Pelaksanaan hukuman

H1a Hukuman bersifat pemulihan
H1b memberikan pertimbangan terhadap pesalah kea rah kebaikan
F2 Perkahwinan.
H2a Perkahwinan sesama suku tidak digalakkan kerana setiap suku
H2b dianggap sebagai sebuah sekeluarga besar dan bersaudara.
F3 Pewarisan harta pusaka
H3a Harta pusaka merangkumi tanah dan rumah.
H3b Harta pusaka diwarisi secara turun-temurun
3(c) F1 Pemilihan ketua Negara dilakukan oleh rakyat melalui pilihanraya

F2 Malaysia mengamalkan Sistem Raja Berpelembagaan yang
mengekalkan raja sebagai pemerintah tertinggi.
F3 Setiap lima tahun satu pilihan raya akan dilaksanakan bagi pemilihan
pemimpin
F4 Rakyat diberi kebebasan bersuara dalam berhimpun, upacara dan
sebagainya.
(mana-mana jawapan munasabah) (8 Markah)
52
BAB 10 : SARAWAK DAN SABAH

TAJUK :
TEMA : SK : 6.4 SP:
Kesultanan Melayu Melaka sebagai
Warisan Negara Sarawak dan Sabah 6.4.1,6.4.2
asas kerajaan masa kini
1. Peta berikut berkaitan dengan kedudukan pemerintahan tempatan di Sabah. (M.S 182)
(a) Berdasarkan peta dan pengetahuan sejarah anda, jelaskan sistem

kepimpinan kesukuan di Sabah. (4 Markah)
(b) Jelaskan sistem kepimpinan lembah sungai di Sabah.
(i) Wakil raja (4 Markah)
(ii) Ketua bebas (4 Markah)
(c) Sekiranya anda dilantik sebagai ketua masyarakat, apakah usaha anda
menjamin pemerintahan yang sistematik dan tersusun? (8 Markah)
53

TAJUK :
TEMA : SK : 6.4 SP:
Warisan Negara Sarawak dan Sabah 6.4.3, 6.4.4
2. Gambar berikut berkaitan dengan sambutan perayaan masyarakat Sarawak dan Sabah.
(M.S 194)
(a) Nyatakan perayaan masyarakat Sarawak dan Sabah tersebut.
(i) Hari Dayak (4 Markah)
(ii) Pesta Keamatan (4 Markah)
(b) Adakah perayaan Hari Dayak dan Pesta Keamatan Sarawak dan Sabah
wajar dijadikan sebagai identiti kebudayaan kebangsaan.
Berikan pendapat anda. (6 Markah)
(c) Selain perayaan, apakah bidang lain yang boleh dijadikan identiti
kebudayaan kebangsaan negara kita? (6 Markah)

TAJUK :
TEMA : SK : 6.4 SP:
Warisan Negara Sarawak dan Sabah 6.4.3, 6.4.4
3. Sungai memainkan peranan yang penting kepada masyarakat Sarawak dan Sabah sejak dari
zaman dahulu lagi dan peranan tersebut kekal hingga ke hari ini.(M.S 190)
(a) Namakan kaum-kaum yang terdapat di Sarawak dan Sabah. (6 Markah)
(b) Jelaskan tiga keistimewaan sungai kepada masyarakat di Sarawak dan

Sabah? (6 Markah)
54
(c) Bincangkan bagaimana untuk terus memelihara dan memulihara sungai. (8 Markah)
PANDUAN PENSKORAN – BAB 10 : SARAWAK DAN SABAH
No.
n
1(a) F1 dilaksanakan oleh masyarakat pedalaman Sabah

F2 oleh kaum Kadazandusun, Murut dan Orang Sungai
F3 mempunyai seorang ketua
F4 Ketua kaum Kadazandusun dikenali sebagai Orang Tua, Bobohizan/
Bobolian.
F5 Babalian bagi kaum Murut
F6 Mengurus soal adat dan pantang larang
F7 Kewujudan petempatan di pedalaman Sabah telah membentuk
kepimpinan kesukuan yang berdasarkan kaum-kaum tertentu.
1(b) (i) Wakil raja

F1 menerima pengaruh luar
F2 dari Brunei dan Sulu di Sabah
F3 menerusi wakil-wakil raja
F4 kuasa pemerintah wakil raja ini adalah dalam aspek kehakiman
F5 Menjaga keamanan
F6 Menjaga kebajikan penduduk
F7 Mereka juga akan mengutip cukai daripada penduduk dan aktiviti
perdagangan
(ii) Ketua bebas

F1 Kepimpinan ini diketuai oleh seorang ketua bebas
F2 Mereka ini mentadbir wilayah di muara sungai
F3 Ketua-ketua bebas di Sabah terdiri daripada Syarif Osman
F4 Ketua-ketua bebas menguasai kawasan Marudu dan Datu Kurunding
F5 Turut menguasai kawasan Tungku
F6 Ketua Bebas menegakkan kekuasaan dan menjalankan undang-undang
sendiri
F7 Mereka biasanya mempunyai pertalian dengan keluarga diraja
F8 sama ada dari Brunei, Sulu atau keturunan Arab Sharif
F9 Penduduk di bawah pemerintahan mereka terdiri daripada pengikut
mereka
1(c) F1 Melantik semua wakil setiap daerah sebagai wakil pemimpin

F2 menggalakkan unsur musyawarah/perbincangan
F3 mendengar pendapat dan suara semua pihak dan masyarakat
F4 tidak mengambil keputusan pentadbiran secara drastik
F5 mendengar segala permasalahan masyarakat
F6 memimpin dengan adil dan saksama
F7 mengelakkan rasuah
F8 bertindak secara bijak dan rasional untuk menyelesaikan permasalahan
pentadbiran
F9 melantik golongan bijaksana sebagai penasihat
F10 menjaga kebajikan masyarakat.
(mana-mana jawapan munasabah) (8 markah)
55
No.
n
2(a) (i) Hari Dayak
F1 Perayaan bagi masyarakat Sarawak
F2 Dirayakan oleh kaum Iban, Bidayuh dan Orang Ulu
F3 Dikenali juga sebagai Gawai Dayak atau Pesta Menuai
F4 Masyarakat Iban mengadakan upacara Miring
F5 Upacara ini dilakukan untuk menyatakan rasa terima kasih kepada petara
atau tuhan
F6 Acara Kumang dan Keling Gawai dilakukan
F7 Acaranya ialah pemilihan ratu cantik dan jejaka tampan.
(ii) Pesta Keamatan
F1 Perayaan dalam masyarakat Sabah
F2 Perayaan ini diraikan oleh penduduk Kadazandusun dan Murut
F3 Perayaan ini merupakan simbol kesyukuran
F4 Meraikan semangat padi atau Bambaazon atau Bambarayon
F5 Upacara kesyukuran kepada semangat padi
F6 Dijalankan oleh Bobohizan/Bobolian
F7 Tujuannya penduduk berharap agar tahun hadapan mereka akan
mendapat lebih banyak hasil tuaian padi
F8 Acara yang diadakan dalam pesta ini ialah pertandingan ratu cantic atau
Unduk Ngadau
F9 Acara ini berkaitan dengan asal-usul pengorbanan Huminodun.
2(b) Wajar
F1 Merupakan identity unik yang berbeza dengan masyarakat lain di dunia ini
F2 menunjukkan kepelbagaian masyarakat di Malaysia
F3 Memajukan sektor pelancongan
F4 Meningkatkan pendapatan negara
F5 Tidak pupus kerana kemajuan negara
F6 Tidak lupa latar belakang budaya masyarakat
F7 Mendedahkan perbezaan latar belakang kehidupan masyarakat
F8 Meningkatkan nama negara di persada dunia
F9 Generasi muda dapat mengenali asal usul penduduk tempatan
F10 Bangga sebagai rakyat Malaysia yang terdiri daripada pelbagai etnik dan
kaum
ATAU
Tidak
F11 Belum dikenali oleh semua rakyat Malaysia
F12 Pelancong yang masuk membawa masalah social
F13 Penduduk tempatan terdedah dengan gejala sosial
(Nyatakan pendirian, mana-mana 6 x 1) (6 markah)
2(c) F1 Makanan tradisional

C1 Contoh ketupat (orang Melayu), muruku (orang India), kuih bakul (orang
Cina)
F2 Permainan tradisional
C2 Contoh congkak, batu Seremban, galah panjang
F3 Pakaian tradisional
H3 Baju kurung(orang Melayu), cheong sam (orang Cina), sari(orang India)
F4 Adat resam
56
C4 upacara perkahwinan pelbagai kaum

F5 Tarian tradisional
H5 tarian Zapin(orang Melayu), tarian singa(orang Cina), tarian
Bharatanatyam (orang India)
(mana-mana jawapan munasabah) (6 markah)
No.
n
3(a) Sarawak:
F1 Melayu
F2 Iban
F3 Bisaya
F4 Melanau
F5 Bidayuh
Sabah:
F1 Kadazandusun
F2 Rungus
F3 Orang Sungai
3(b) F1 Kegunaan harian

H1 Sungai menjadi sumber bekalan air untuk minum, mandi dan membasuh
pakaian serta pinggan mangkuk.
F2 Pengangkutan
H2 Sampan dan bot menjadi pengangkutan utama untuk membawa
penumpang dan barang melalui sungai.
F3 Petempatan
H3 Sungai menjadi kawasan petempatan yang dikenali sebagai
kampung air.
F4 Sumber rezeki
H4 Sungai merupakan sumber rezeki kepada penduduk di kawasan sekitar
sungai.
F5 Perdagangan
H5 Masyarakat menjalankan kegiatan perdagangan dan jual beli di sungai
sejak zaman-berzaman.
F6 Kegiatan rekreasi
H6 Sungai menjadi tempat kegiatan rekreasi seperti pesta regata dan acara
perahu berhias.
(mana-mana 6 x 1 & mana-mana jawapan munasabah )

(6 markah)
3(c) F1 Tidak membuang sampah sarap ke dalam sungai
H1 Kita tidak boleh membuang sampah ke dalam sungai. Sampah sarap
yang terkumpul di dalam sungai akan mengganggu ekosistem di dalam
sungai tersebut.
F2 Gotong-royong membersihkan sungai
H2 Masyarakat harus bekerjasama dalam memelihara dan memulihara
sungai dengan melibatkan diri dalam aktiviti gotong- royong
membersihkan sungai.
F3 Mengadakan kempen cintai sungai kita
H3 Pihak atasan atau AJK kawasan perumahan boleh mengadakan kempen
kesedaran mengenai kebersihan sungai. Selain itu, boleh diadakan
pertandingan poster cintai sungai kita dan aktiviti-aktiviti lain yang menarik
bagi menggalakkan masyarakat hadir ke kempen tersebut.
F4 Penguatkuasaan undang-undang
57
H4 Masyarakat boleh melaporkan kepada pihak berkuasa jika terdapat

sebarang kecuaian mana-mana pihak yang melupuskan sampah ke
dalam sungai. Pihak berkuasa boleh mengenakan denda ke atas pihak
tersebut agar menjadi pengajaran kepada pihak lain.
(mana-mana jawapan munasabah ) (8 markah)
58

Esei Tingkatan 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Esei Tingkatan 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MODUL SEJARAH PASCA PKP TINGKATAN 2- JPN PERAK, 2020

PANEL PENGGUBAL MODUL SEJARAH TINGKATAN 1, 2 DAN 3 KSSM

PN. HAJAH RAHIMAH BINTI MOHAMED

SISC+ SAINS SOSIAL JABATAN PENDIDIKAN NEGERI PERAK :

PN. JULIANA BT ALI Daerah Kinta Utara

JURULATIH UTAMA DAN PANEL PENGGUBAL SOALAN:

DAERAH KINTA UTARA:

Johari bin Ishak (JU) SABK Shamsul Maarif

SOALAN ESEI– TINGKATAN 2

BAB TAJUK MUKA SURAT

BAB 1 KERAJAAN ALAM MELAYU 1–5

BAB 1 : KERAJAAN ALAM MELAYU

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

(a) Jelaskan konsep Alam Melayu dari aspek :

(ii) Bahasa (3 Markah)

(i) Kerajaan Srivijaya (3 markah)

(ii) Kerajaan Majapahit (3 Markah)

(c) Lembah sungai merupakan lokasi utama pembentukan kerajaan Alam

Pada pendapat anda, apakah keistimewaan lokasi tersebut sehingga

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

(b) Agama memainkan peranan yang penting di Alam Melayu. Penyebaran

(i) Hindu (2 Markah)

(c) Kerajaan Alam Melayu telah menjalinkan hubungan diplomatik dengan

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

(a) Senaraikan tiga kerajaan Alam Melayu yang mempunyai hubungan

(b) Hubungan diplomatik amat penting bagi sesebuah kerajaan.

PANDUAN PENSKORAN – BAB 1 : KERAJAAN ALAM MELAYU

No. Soalan Jawapan Markah

1 (a) (i) F1 Meliputi kawasan dari Madagaskar ke Tanah Melayu/ Papua 1

1 (b) (i) Berjaya menakluk Sumatera/ selatan Myanmar/ Tanah 1

1 (b) (ii) Pelantikan Patih Gajah Mada sebagai Perdana Menteri 1

1 (c) F1 Memastikan kelangsungan hidup manusia

(Mana-mana jawapan munasabah) [8 markah]

No. Soalan Jawapan Markah

2 (a) (i) F1 Empayar Rom

2 (b) (i) F1 Peranan pedagang

2 (b) (ii) F1 Peranan Asoka

2(b) (iii) F1 Peranan pedagang

2 (c) F1 Kerajaan Alam Melayu bersifat terbuka saling menghormati

No. Soalan Jawapan Markah

3 (a) F1 Kerajaan Funan

3 (c) F1 Kerajaan Alam Melayu bersifat terbuka saling menghormati

BAB 2 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN EKONOMI MASYARAKAT

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

(a) Jelaskan ciri-ciri sistem pemerintahan:

(i) Kerajaan Funan (3 Markah)

(ii) Kerajaan Srivijaya (3 Markah)

(b) Raja berada di puncak pemerintahan dalam sistem beraja.

(c) Prinsip yang berikut ialah prinsip kedua Rukun Negara.

Kesetiaan kepada raja dan negara

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

(a) Jelaskan faktor yang membawa kepada perkembangan kegiatan

(c) Bagaimanakah nilai daripada kegiatan ekonomi masyarakat Alam Melayu

SOALAN ESEI - TINGKATAN 2

(a) Jelaskan faktor kemajuan penanaman padi kerajaan berikut

(i) Kerajaan Majapahit (3 markah)

(ii) Kerajaan Funan (3 markah)

(b) Bagaimanakah pemerintah kerajaan Alam Melayu memajukan kegiatan

Andaikan anda seorang pemimpin Malaysia, terangkan tindakan anda

PANDUAN PENSKORAN – BAB 2 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN

No. Soalan Jawapan Markah

1 (a) (i) F1 Raja dibantu oleh golongan agama/ golongan tentera 1

1 (a) (ii) F1 Raja dibantu oleh Yuvaraja sebagai Putera Mahkota/ 1

1 (b) F1 Raja Funan menggunakan gelaran Kurung Bnam/ 1