Aralin 6 Filipino

WMSU-ISMP-GU-001.
00
Effective Date: 7-DEC-2016
ANG EKO-PANITIKAN SA EKOKRITISISMO
_________________________________________________________
Aralin 6
PANIMULA
Alin mang tekstong pampanitikan na tumatalakay tungkol sa kalikasan at kapaligiran ay

tinatawag na eko-panitikan. Bagamat hindi man lantad ang talakayan o diskusyon hinggil
sa isang particular na akda, subalit, ang talinghaga o metapora ay taglay naman nito para
sa kalikasan at kapaligiran.
Ang ideyang ito ay pinalawig ni Dobie (2012) nang kanyang ipinahayag na ang
ekokritisismo ay eko-panitikang naglalahad ng pagkakaugnay ng akda sa kamalayan ng
mga mambabasa sa mundo ng hindi mga tao (non-human world) at ang kanyang
tungkulin at responsibilidad dito. Ito ay hindi lamang malilikhaing pagpapahayag, kundi,
bukod sa malikhain, ito ay nagtataglay din mga mapanuring katangian na tungkulin ng
isang indibidwal at iba pang nilalang sa kapaligiran at kalikasan.
Samakatuwid, sa araling ito, ay matatalakay ang iba’t ibang eko-panitikan sa

ekokritisismo. At masusuri ang ipinahihiwatig na mensahe ng bawat akdang
pampanitikan na pinaniniwalaang makatutulong sa pagtamo ng kamalayan ng bawat
mambabasa hinggil sa pangangalaga ng kanyang kapaligiran at maging ng kalikasan.
1
WMSU-ISMP-GU-001.00
MGA LAYUNIN
Pagkataposng pagtatalakay, ang mga mag-aaral ay inaasahang;
1. Natutukoy ang iba’t ibang eko-panitikan sa ekokritisismo.
2. Natatalakay nang may pag-unawa ang bawat eko-panitikan sa ekokritisismo.
3. Nasusuri ang mensahe at implikasyong ipinahihiwatig ng bawat akdang pampanitikan.
4. Naisasapuso ang pagpapahalaga sa mensaheng ipinahihiwatig sa bawat akdang

pampanitikan.
5. Nakalilikha ng sariling akdang pampanitikan na may kaugnayan sa pangangalaga sa

kapaligiran at kalikasan.
_______________________________________________________
BALANGKAS NG PAKSA
ARALIN 2 – ANG EKO-PANITIKAN SA EKOKRITISISMO
2.1. Eko-Alamat
a.) Alamat ng Kamya

b.) Alamat ng Corona Virus
c.) Alamat ng Lamok
d.) Alamat ngIlog
e.) Ang Alamat ng Kagubatan
f.) Ang Alamat ng Sta. Maria
2.2. Eko-Pabula
a.) Si Mang Ambo at ang GintongIsda

b.) Si kalabawBakulaw at siPetrangKabayo
c.) Si Don, ang AsongLakwatsero
d.) Ang Lobo at ang MagkaibigangPusa at Maya
e.) Ang Leon at ang Aso
2
WMSU-ISMP-GU-001.00
SUBUKIN NATIN!
A. PANUTO: Magbigay ng halimbawa ng mga sumusunod na akdang pampanitikan na

tumatalakay tungkol sa kalikasan at kapaligiran;
1. Ulap
2. Gubat
A. 3. Isang punong kahoy
TULA 4. Sa Paglubog ng Araw
5. Kalikasan – Saan Ka Patungo?
B. 1. Alamat ng Kamya
2. Alamat ng Ilog
ALAMAT 3. Alamat ng Kagubatan
4. Alamat ng Chocolate Hills ng Bohol
5. Alamat ng Bulkang Mayon
1. Ang Araw at ang Hangin

2. Bakit Itim ang Kulay ng Uwak?
3. Ang Punong Kawayan
C. KUWENTO /PABULA 4. Araw, Buwan, at Kuliglig
5. Ang Dalawang Magtotroso at ang Engkantada
1. Kalikasan, Ating Pangalagaan!

2. Luntiang Kalikasan, meron pa nga ba?
3. Kalikasan ay Kayamanan na dapat Pangalagaan!
4. Pagkasira ng Kalikasan: Isang Historikal na
D. SANAYSAY Pagtingin
5. Pangangalanga ng kalikasan: Bakit Kaya
3
WMSU-ISMP-GU-001.00
PAG-ISIPAN MO!
Mag-isip ng mgapatunay kung bakit ang mga akdang pampanitikan ay mahalaga sa

ekokritisismo.
Ang mga akdang pampanitikan tulad ng mga pelikula, awit, tula, alamat, sanaysay at
maikling kwento o pabula na tumatalakay sa kalikasan ay mahalaga para sa
ekokritisismo dahilang mga akdang pampanitikan na ito ay pinaniniwalaan na
makakatulong para magdagdag ng kaalaman sa bawat mambabasa kung bakit mahalaga
na alagaan at protektahin ang ating kapaligiran. Bukod sa tungkulin ng pampanitikan na
magbigay kaayusan sa kaguluhan ng ating buhay, ang pampanitikan din ay nakakatulong
para maipaunawa sa atin ang halaga ng kalikasan. Ayon kay Dobie 2012, sinabi niya na
ang ecocritism ay isang ecocritism na nagsisiwalat ng kahalagahan ng trabaho para sa
budhi ng mga mambabasasa di-tao na mundo. Idinagdag pa niya na maaaring
nagtataglay ito ng mga kritikal na katangian na kung saan ay gampanin ng isang
indibidwal at iba pang mga nilalang sa kapaligiran at kalikasan. Sa pagbabasa ng
nabanggit ni Dobie, masasabi na ito ang patunay na ang gawaing pampanitikan ay
mahalaga sa ekokritisismo sapagkat magkaugnay ang dalawa.
4
WMSU-ISMP-GU-001.00
RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay.
Pamantayan Kaukulang Puntos Marka
1.Sistematiko at malinaw na pagkalahad 5

ng detalye
2.Kaangkupan sa nilalaman ng paksa 4
3. Pagsunod sa tuntuning panggramatika 4
4.Kalinisan at kaayusan sa pagsulat 2
KABUUAN 15
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay.
1. Malinaw ang pagkalahad ng detalye. 5
2. Nasunod nangwasto ang panuto 3
3. Kalinisan at kaayusan sa pagsulat 2
KABUUAN 10
5
WMSU-ISMP-GU-001.00
MAGBASA AT MAGNILAY-NILAY
ARALIN 2- ANG EKO-PANITIKAN SA EKOKRITISISMO
2.1 . ANG EKO-ALAMAT
Ang alamat ay nagpapahayag ng kasaysayan ng mgatao. Ang mgadaigdignaginagalawan

ng mgataosakasalukuyan ay ang tagpuan ng mgaalamat. Ito ay
nagaganapsaisangtiyaknalugar at nakapag-uugnaysanakaraan at sakasalukuyan (Semorlan
et al. 2014). Ito ay maaaringnagpapasalin-
salinsaiba’tibangbibigmulasaisanghenerasyontungosasusunod pang henerasyon.
Ang alamat ay maituturing ding mgasalaysay ng mgapangyayaringkahanga-

hangananagpasalin-salinlamangmulasamganaunanghenerasyon at
pinaniniwalaangsakadahilanang may pinagbabatayangkasaysayan (Webster, 1969). Ang
diwanito ay itinuturingnamakasaysayansapagkatito ay nauukolsaisangbagay, pook at
mgapangyayaringnagtataglay ng kabuluhanghistorikal. Ang pinakalayuninnamannitoayon
kay Lydia Fer Gonzales (1982), ay upangmagunita ang mgapangyayaring may
kinalamansamgapanahonglumipas. Ang alamat ay nagaganapsaisangtiyaknalugar at pinag-
uugnaynito ang nakaraan at kasalukuyan.
6
WMSU-ISMP-GU-001.00
2.2 . ANG EKO-PABULA
Ang pabula ay pawang kathang-isiplamangnamahirapmangyari o

sadyanghindimangyayari . Subalit, ito’ynagsasaad ng
magagandangaralnanagsisilbingpatunay o simulainsabuhay ng bawatnilalang. Ang
salawikaing “hampassakalabaw, sakabayo ang latay” ay ang ipinahihiwatignito,
dahilbagamat ang mgatauhan ay mgahayop, ito ay naman ay nagsasaad ng aral
para samga ta (Semorlan, et al. 2014).
Ang pabula ay maituturingnaisangsalaysay o kuwentona ang

mgapangunahingtauhan ay mgahayop. Ito ay bahagi ng kuwentong-bayan
nakadalasan ay samgabataibinabahagiupangsila’yaliwin at makapagdulot ng aral.
Ang mgapangunahingtauhannaginaganap ng mgahayopdito ay
sumisimbulosamgakatangian at pag-uugali ng tao. Ayon kina Arrogante, Dizon,
Maglagui at Fregil (1991), ang halimbawasamgakatangian ng
hayopnakumakatawan sap ag-uugali ng mgatao ay ang ahassapagigingtaksil;
unggoynanaglalarawansaisangtaongtuso;
pagongnanaglalarawansapagigingmabagal o makupad; ang
kalabawsamgamasisipag; palaka para samgataongmayayabang at iba pa.
Sinasabing, ang pagbibigay-aral ng pabulasapamamagitan ng paggamit ng

mgahayopbilangmetapora ng katangian ng tao ay paraan para maiwasan ang
makasakit ng damdamin. Paraanitoupanglumabasnaito ay isangpangarallamang. Sa
ganitongpananaw, ang pabulabilanganyo ng eko-panitikan ay mapakikinabangan
din bilanglunsaran ng representasyon ng kapaligiran. Ang
mgagumaganapnahayopditobilangtauhan ay magsisilbingkatangian ng
kalikasannanagsasalita at naghahayag ng mgapangyayarikaugnaysakalagayan ng
kalikasan, kapaligiran at maging ng atingmundo.
7
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWIN NATIN!
MGA PAGSASANAY SA EKO-ALAMAT
EKO-ALAMAT 1
PANUTO: Basahin ang tekstotungkolsa Alamat ng Kamya.
ANG ALAMAT NG KAMYA

(MulasaHiyassaPagbasa 4)
Noongunangpanahon, saisangliblibnanayon, may isangnapakagandangbabaengnakatira.

Kamila ang kanyangpangalan. Malibansasiya’ymaganda, siya ay napakamasunurin at
napakabait ding anak ng mag-asawangmagsasaka.
Bilangisanganaknamasunurin, ang isasakanyangginagawasatuwingumaga ay ang

pagsasalok ng tubigsailog. Ang kanyangtubignanaiigib ay isinasalinniyasaisang banga
nabuhat-buhatniyatuwingsiya ay tumutungosailog. Napakalinaw ng ilog kung kaya,
siya’ynasisiyahan sap ag-iigibdito.
Isang araw, nangsi Kamila ay mulingmagtungosailogupangmagsalok ng tubig,

gayonnalamang ang kanyangpagkabiglanang may dumatingnaisanglalaking may
katawangmatipuno. Hindi niyanalamayan ang lalakengdumating. Ni hindiniyarinalam
kung saanitonagmula.
“Sino ka?” ang tanongni Kamila salalaki. “Akosi Jose. Huwagkangmatakotsa akin.
Ako’yhindimasamangtao”, ang tugonni Jose. “Sa amingdaigdig, ako ay
tinatawagnilangAgos. Narinig ko lamang ang ngalang Jose
saisangtagalupanggayamongnagdadaraanditosailog”, ang pahayag ni Agos.
“Hindi kitamauunawaan. Anongdaigdig ang iyongtinutukoy?” tanongni Kamila.

“Ang karagatan. Ako’yanak ng isangdiwata at isanghari ng karagatan. Ako’yhinditao,
Kamila. Subalit, ikaw ang tanging makatutulongsa akin
upangako’ymagingisangtagalupanggaya mo. Ito ang dahilan kung bakitako ay
nagpakilalasaiyoupanghindimoakokatatakutan. Hindi monaitanong,
matagalnakitangsinusubaybayan. Nakikitakitatuwingumaganasumasalok ng tubigsailog.
Ngayonlamangakonagkalakas ng loobnalumapitsaiyo at ika’ykausapin. Sapagkat…mahal
kita. Sa simula pa lamangnangkita’ymakita, ay naisipkongikaw ang
babaengnaiskongmapangasawaupangako ay magingisangganapnatagalupa”, ang
isinagotniAgossatanongni Kamila.
8
WMSU-ISMP-GU-001.00
“Ako’yiyongbinigla, at hindi ko alam ang akingsasabihin. Ni hindiakomakapagpasya”,

ang tugonni Kamila.
“Bibigyankita ng ilangarawupangika’ymakapag-isip. Sa susunodnalinggo,

saganito ring orasako’ymaghihintaysaiyorito. Kailangangkongmalaman ang
iyongmagingpasya”, ang sinabiniAgos.
Nang dumating ang araw ng kanilangpagtatagpo, si Kamila ay

nakapagpasyana.Ipagtatapatnaniyasa binate ang kaniyangtunaynanararamdaman.
NaunangdumatingsailogsiAgos. Nang sila’ymagkitani Kamila, agadnatinanongniAgos
kung ano ang kanyangpasya. “Mahal din kita”, ang sagotni Kamila.
Tuwang-tuwasiAgossakanyangnarinig. Subalit, nanghahawakan at yayakapinniyasi

Kamila, ang tubigsailog ay biglangtumaas. Tila, may kung
anongbuhawingumiikothanggangsaunti-untinglumapititosakatawanniAgos. Maya-maya
pa’y, unti-untingnahigop ang buongkatawan ng binatapatungosailalim ng ilog. At
nangdahildito, naiwang nag-iisasi Kamila at umiiyak. Nanatilisiyangnakauposagilid ng
ilog at hinihintay ang pag-ahonniAgos. Subalit, umabot ng hapon at magdamag, ay hindi
pa rinbumabalik ang binata.
Simula noon, ay hindinarinnakitasi Kamila ng kanyangmgamagulang. Halos araw-araw

ay nagtutungo ang kanyangmgamagulangsailog at
nagbabakasakalingmatatagpuanpanilasi Kamila. Hanggangisangumaga,
nangsila’ymulingbumaliksailog, ay may nakitasilangisanghalamangtumubo. Ito ay
namulaklaknakulayputi.
“Napakabangongbulaklaknito!” ang sabi ng inani Kamila. “Hindi kaya ito ang

atinganak?”
“Malakas ang akingkutobnaiyannanga an gating anaknasi Kamila,” ang

tugonnaman ng ama ng dalaga.
Mula noon, tumubongputingbulaklaksagilid ng ilog ay tinawagnilangkamya. Ito ay

nagsisilbing ala-ala sakanilanganaknasi Kamila nabukodsaito’ymasipag at masunurin,
siya ay ubod pa ng ganda.
9
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 1.1 - Pagpapayaman ng bokabularyo
Basahin ang sumusunod na mga salita. Piliin ang kasing kahulugan nito sa loob ng panaklong.
1. Lisanin ( iwan, yapusin, panatilihin, puntahan )

2. Patnubayan (pag-aaralan, gagabayan, pahintulutan, susuriin)
3. Kalingain ( samahan, bantayan , amuhin, alagaan)
4. Paalipin ( palaguin, paunlarin, alilain, pagbuklurin )
5. Paratangan ( pangaralanan, pagbibintangan, paalalahanan, papayuhan)
GAWAIN 1.2- Italasa mga espasyo ng story map ang impormasyon sa binasang alamat.
Tagpuan
Kasukdulan
MgaTauhan Sa isang liblib na
Ang kasukdulan ng Alamat ng Kamya Kamila Nayon.
ay ang pagpapakilala ni Agos at Jose (Agos)
Ina ni Kamila
pagtatapat ng pagibig niya kay Ama ni Kamila
Kamila, kung saan sinabi niya na sa
kanya na nais niya ito mapangasawa
Kakalasan
upang maging isang ganap na Ang kakalasan ng Alamat ng Kamya
tagalupa. Sa una, hindi alam ni Kamila ay ang muntikang pagyakap ni Agos Mensahe /Aral
ang sasabihin at kaya’y binigyan siya kay Kamila dahil sa tuwa nung
nalaman niya na mahal din siya nito. Ang tunay na pag-ibig ay may
niAgos ng ilang araw upang makapag- maraming anyo. At kahit ano
Ngunit, biglang tumaas ang tubig sa
isip at makapagpasya. Nang dumating ilog at hinigop ng tubig ang buong manglayo ng isa’t-isa, sa huli,
ang araw ng kanilang pagtatagpo, katawan ni Agos patungo sa ang tunay na pag-ibig ay
kailaliman ng ilog. At nang dahil dito, hahanap ng paraan upang
inamin ni Kamila na mahal niya din makasama ulit ang kanilang
naiwang nag-iisa si Kamila at
siAgos. umiiyak. Nanatili siyang nakaupo sa mahal.
gilid ng ilog at hinihintay ang pag-
ahon ni Agos. Subalit, umabot ang
hapon at magdamag, ay hindi pa rin
bumabalik ang binata.
Kaugnayan sa Ekokritisismo
Ang mga suliranin na ito ay nailahad sa pamamagitan ng alamat, nais ang uri ng panitikan. Ang kwento na ito ay
nagsisilbing tagapagbukas-mata upang mapagtanto ng mga mambabasa ang kalagayan ng kalikasan at mabigyang
solusyon upang maiwasan ang patuloy na pagkasira nito
GAWAIN 2 Alamat 2
10
WMSU-ISMP-GU-001.00
EKO-ALAMAT 2
Ang Alamat ng Kagubatan

Ni: Ariane B. Dulay
Noongunangpanahon,walaniisangpuno o damosalupa. Wala pang sangkatauhan

at tanging mgadiwatalamang ang nilikhaniBathala at sila ay naninirahansaparaiso. Masaya
at matiwasay ang kanilangpamumuhayroon. Isang arawnagpasyanglumabas ng paraiso ang
isangdiwata, si Diwata Agubat, upangmagliwaliw at pagmasdan ang iba pang
nilikhaniBathala. Manghangmanghasi Diwata Agubatsakanyangnakikita.
Di nagtagal at nakaramdamsya ng pagkapagod at naghanap ng

mapagpapahingahan. NapadpadsyasaisasamgaplanetananilikhaniBathala at sya ay umidlip.
Nang sya ay magising, nakaramdamsya ng panghihina at
hindinasyamakaalissalugarnaiyondahiltilahinihilasyanitopababa.
Labissyangnanghinananagingsanhi ng kanyangpagkamatay.
Samantala, hindimapakalisaparaiso ang

isasamgakapatidnidiwataAgubatnasiDiwatang Maria, kaya'tsinundannyasiAgubat at
hinanap, nangmakitanya ang walanangmalaynadiwatasaisasamgaplanetaniBathala ay labis
ang kanyangpaghihinagpis. InilibingnyasiAgubat at arawgabisyanglumuha at nagluksa. Di
nagtagal, ang lupangnadiligan ng luhani Maria ay tinubuan ng muntingluntiangdamo,
hanggangsadumamiito at kalaunan at nagkaroon ng mgapuno at bulaklak, maging ng
mgailog.
Ang dating walangbuhaynaplanetaniBathala ay nagsibol ng buhay at dahildito ay

napanatagsi Maria dahilalamnyananasamabutingkalagayanna ang kanyangkapatidna
Diwata. Bumaliksyasaparaisonangmasaya at ang lugar kung
saaninilibingsiAgubatnangayon ay napapaligiran ng masaganangkapiligiran ay
tinawagnyangAgubat, na di kalaunansapagdating ng mgaunangtao ay tinawagnakagubatan.
11
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 2.1. – Pag-unawa sa Pagbasa.
Punan ang graphic organizer ng mga sagot sa nakalaang espasyo nito.
Mahalagang pangyayari na pinagmulan ng Kagubatan
Ang mahalagang pangyayari ay ang pagkamatay ni agubat sa pagkat nang namatay siya ay
labis ang pagkalungkot ng kanyang kapatid. Labis ang pag iyak nito na nagging dahilan sa
pagsibol ng mga halaman at bulaklak at kalaunan ang puntod kung saan inilibing si agubat ay
napapaligiran na ng mga puno at mga halaman at tinawag ito kagubatan ng mga unang tao.
Pakinabang ng kagubatan Paano mo maipakita ang Kakintalan /mensahe

sa mga Tao pagpapahalaga sa ating
kagubatan? Sa aking palagay ang
Sa panahon naman ngayon kakintalan o mensahe sa
sa kagubatan kumukuha ng Bilang isang mag aaral alamat ay dapat nating
mga kakailanganin na mga maipapakita ko sa isang pangalagaan ang ating
kahoy na ginawa gawang simpleng paraan sa paggamit kalikasan sa pagkat hindi
materyalis sa paggawa ng ng social media upang may natin ito magawa dahil sa
mga ibat ibang kagamitan konting kaalaman ang mga mga illegal nagawaing ng
na yari sa kahoy, tao taga bayan ang ano mga ibang tao at di nilait o
nagbibigay lilim din ito sa nangyayari sa ating pinapahalaga ang ating
mga tao na guston kagabutan. at paggamit ng kalikasan o gubat.
gmagpahinga. papel sa tamang paraan kasi
ang papel ay gawaing kahoy
na pinuputol natin sa
kagubatan. sampling paraan
na ito ay maipapakita ko ang
pagpapahalaga sa ating
kagubatan.
Kaugnayan ng alamat sa konsepto ng Ekokritisismo?
Ang Kaugnayan nito sa konsepto ng alamat ay ang ekokritisismo ginamit nila ang konsepto ng
ekokritisismo sa alamat. Halimbawa ay ang mga tauhan sa alamat na si agubat siya ay
sumisimbolo sa kagubatan natin o saalamat
12
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 2.2
Bilang kabataan ng kasalukuyang henerasyon, ano-ano ang mga hakbang na iyong gagawin upang
mapangalagaan ang kagubatan. Ibibigay ang iyong tugon sa pamamagitan ng pagsulat ng talata tungkol
dito.
Ang ating mundo ay isa sa pinakamahalagang regalo ng ating Panginoon. Na paka-

pakinabangan nito sa atin, lalo na sa mga tuntunin ng pisikal na pangangailangan. Bahagi
ng kalikasan ang tinatawag nating kagubatan. Sa nag-iisang pangalan, malalaman natin
kaagad ang paggana at hitsura nito, ngunit sa pagdaan ng panahon, ang imahe ng
kagubatan na nakasanayan natin ay tila nagbabago. Ito ay unti-unting nagbabago mula
maitim na berde hanggang kayumanggi. Bilang isang binata ng henerasyong ito, ano ang
dapat kong gawin?
Sinabi ni Gut Jose Rizal na: "Ang kabataan ang pag-asa ng bayan", ngunit na aangkop pa
rin ba ito sa bagong henerasyon? Maraming tao ang nagsasabi na ang mga kabataan
ngayon ay abala sa iba pang mga bagay na hindi makakatulong sa kapaligiran. Maaaring
tama ito, o maaaring hindi tama. Naniniwala ako na maraming mga kabataan pa rin na
tulad ko na na bubuhay sa henerasyong ito. Naaalala nila ang mga salita ng ating
pambansang bayani. Mayroon pa akong mga kabataan sa paligid ko, at gumagawa sila ng
mga hakbang upang matulungan ang kalikasan, lalo na ang kagubatan. Kung mayroong
isang pagkakataon na gumawa ng isang malaking hakbang patungo sa kagubatan, lilikha
ako ng isang samahan na naglalayon na magtanim ng mga puno bawat taon. Alam kong
hindi ito bago, ngunit lumalaki ito, hindi ba? Maaari rin akong gumawa ng isang proyekto
na ang misyon ay panatilihin ang kaayusan ng kagubatan. Maaari itong magawa sa
pamamagitan ng pagbisita sa kagubatan at pag-log. Isinasaalang-alang ang laki ng
kagubatan, tila imposible ito, ngunit naniniwala ako na mas mabuti ito kaysa sa wala.
Gaano man kaliit ang mga bagay, hangga't nais mong gamitin ang mga ito, ito ay
yumayabong.o ng mga kabataan sa paligid ko, at gumagawa sila ng mga hakbang upang
matulungan ang kalikasan, lalo na ang kagubatan.
Alam ko namaraming bagay ang maaaring magawa upang maprotektahan ang ating mga
kagubatan, ngunit ang lahat ng tagumpay ay nagsisi mula sa maliliit na paunang hakbang.
Bata ka pa rin, at saiba, ang mga hakbang na ito ay tila imposible dahil may mga taong
may disiplina pa rin. Naniniwala ako na hangga't maraming tao ang lumahok sa mga
nasabing proyekto, pagtatanim ng mga puno at paglilinis, makakamit natin ang isang araw.
Ito ay upang maibalik ang kagandahan ng aming kagubatan.
13
WMSU-ISMP-GU-001.00
EKO-ALAMAT 3
Ang Alamat ng Lamok

ni : Rodney G. Ebrole
Isa rin kaya kayo sanaaalibadbarangingaygawa ng lamoknalilipad-

lipadsainyongmgatenga? Ito rinkasi ang madalasnapinagsusungitan ng mgabata’tmatatanda.
Alamniyobasabi ng mgamatatanda, noongunangpanahonhindialam ng mgasinaunangtao ang
tungkolsalamok, marahilwalasilangnakikitanginsektonatuladnito. Katulad din ng pinagmulan ng
wika kung bakitdumami ang mgawikasadaigidig.
Hayaanninyongdalhin ko kayo sapanahon kung kalian nagsimula ang alamat ng lamok,

kung bakitsumisipsip ng dugo at lilipad-lipad ang mgaitosaatingmgatenganatila may
naisnaipinapahiwatig. Ganito ang simula ng kuwento.
Matagalnangpanahon ang nakalipas, mulanangpinarusahan ng Diyos ang

mgataodahilsapagtatayonila ng Torre. Inakalanilanakayangabutin ang langit at makita ang
kanilangkinikilalangPanginoon. Dahil saiisa pa lamang ang wikamabilisnanaihahatid ang
mgakaalamangnaisiparatingsamganasasakupan. Mapayapa at nagkakaisa ang mgatao kaya
madalilamangmaisagawa ang anumangmithiinnanaisnilanggawin. Ngunit,
maaaringmalagaylamangsakapahamakan ang lahi ng sangkatauhan kaya marahilito ang dahilan
kung bakitipinagkaloob ng Diyos ang iba’tibangwika.
Nagkagulo ang mgatao, sila’yhindinagkakaintindihan, iba-iba ang

mgasalitanglumalabassakanilangbibig. Sanhinito, hindinanaipagpatuloy ang pagtatayo ng torre.
Tuluyangnagkawatak-watak ang mgatao at humiwalaysakani-kanilangmgalandas. Ang
karanasangiyon ang nagsilbingbabalasamgasalinlahiupangsundinnangbuongpagpapakumbaba at
pagmamahalsaDiyos. Lumipas ang maramingtaon, dahilsakanilangmatapat at walangpag-
iimbotnapananampalatayasaDiyos at pagganapsatungkulingmakataomulingnanumbalik ang
kasaganahan ng pamumuhay ng mgatao. Sila ay biniyayaan ng masagang ani, binigyan ng
magandangkalagayan ng panahon at matibaynakalusugan.
Nanatili ang ganitongkatiwasayan ng buhayhanggangsadumating ang panahongunti-unti

ng nagsasawa ang mgakabataansamgapaulit-ulitnagawi. Ang mga dating tradisyon at
mgapamahiin ay hindinapinaniniwalaan. Ang pagsasambasamga dating tradisyon at
mgapamahiin ay hindinapinaniniwalaan. Ang pagsasambasapanginoon ay ginagawanalamang ng
mganakatatanda. Nagingpabaya ang mgakabataansakanilangmgatungkulinsapamayanan at
pamilya. Kahit laginasilangkinukurot at pinagsasabihantungkolsamaaaingkaparusahangibibigay
ng Diyos, hindi pa rinnilaitopinaniniwalaan. “Hindi namulingmangyayari ang
mganakasulatsakanilangbibliya”, tugon ng mgakabataan. Para
sakanilaisangalamatnalamangiyon at hangosamalikhaingisipan ng kanilangmganinuno.
14
WMSU-ISMP-GU-001.00
Lalongnagingsuwail ang mgakabataan, sila ay nagingmausisa, anuman ang maisip ay

agadnilanggagawinnanghindi man lamanginaabala ang kapamahakangmaidudulotnito.
Masyadongnagingdikitsa mala mundonggawain ang mgakabataan. Ang naislamangnila ay
magsayabuongaraw, pagbabarkada, paglalaro at paglalakbaykahitilangarawsilangmawawala.
Kapagtinatawag ng kanilangmagulang ay nagtatago o kaya nagbibingi-bingihan. Ang mgapangaral
ay hindinapinakikinggan, hinditumutulongsamgagawaingbahay. Ang mgatungkulinsapamayanan
ay kanilangsinusuway.
Bagamatmalaki ang ipinagbago ng mgakabataan, ang kanilangmgamagulang ay

hindihumihintosapananalangin at pagsasagawa ng mgaalayupangipadamasaPanginoon ang taus-
pusongpasasalamatsamgabiyayangpinagkaloobsakanila at gayun din matanto ng mgakabataan ang
kamaliangkanilangginagawa.
Mulingnamuo ang pangamba ng Diyossamgakabataang salat sa bait at diwa.
Siya’ynagsalitasaharap ng kanyangmgadiwata. “Ang pagbigay ko ng iba’tibangwikasamgatao ay
sapatnangparusaupangsila’yhindimaginghangal. Ngunit may
panibagongbantananamansakatapatan ng mgatao. Kung hindiitosusupilinhigitpa ang
maaaringmangyari.”Inutusan ng Diyos ang Diwata ng mgahayopnabumabasalupa at bigyan ng
karampatangparusa ang mgakabataanghindimarunonggumalangsamgamagulang at kumilala ng
Panginon. Agad-agadbumaba ang Diwata at nag-isipng kaparusahan. ”Aba! gagawaako ng
bagonguri ng insektonasasalaminsakanilangpagkatao.
Biglangnapansin ng mgataongnangulimlim ang kalangitan at biglangumulan ng

napakalakashanggangmagdamagan. Nagulat ang mgataosabiglaangpagsungit ng panahon,
isanghindipangkaraniwangpangyayarisakanilangbuhay. Sa halipnamakiisa ang
mgakabataansapagdarasal, sila’ynagsipaglabasan at nagsipagligosaulan ang saya’thabulannila ay di
matatawaran.
Kinagabihan, maagangnatulog ang mgakabataan, marahilsa pagod nakanilangnadarama.

Biglangnagpakita ang Diwata ng mgahayopsakanilangpanaginip at siya ay nagsalita, ang
kanyangtinig ay kasinglakas ng dagundong ng kulog “Kayongmgasuwail! Paglalarolamang ang
inyonginaatupag, nagbibingi-bingihan! Mgawalanggalang! Kayo ay parurusahansautos ng
panginoongDiyosnamaginginsekto!”. “Huwag!”Sigaw ng kabataan.
Sumapit ang bukangliwayway, lumiwanag ang mapupulangkulay ng kalangitanna may

kalat-kalatnamaliliitnamgaulap. Humahagulholsaiyak at naghihinagpis ang lahat ng
mgamagulangnangdatnannilangwalasakani-kanilangsilid ang mgabata. Sabaysilangnagsilaho.
Buongarawnilanghinanap ang mgabatasagubatngunitwalasilangnakitaniisa.
Nang sumapit ang dapithapon, may napansinsilangkakaibanginsekto, maitim, lilipad-

lipadsatenga, nanunusok at naninipsip ng dugo. Hindi lubosmawari ng mgamagulang ang
bagonginsektonasakanila’ylumalapit.
15
WMSU-ISMP-GU-001.00
Ito napala ang mgabatangnagsipaglahonanaginglamok. Kailangannilangtumawag ng pansin

at lumipadsataingaupangibulong ang nangyarisakanila.
Hanggatwalangtaongmakaiintindisakanilangmgasinasabimananatilisilangmgalamokhanggangsamga
susunodnasalinglahi. Iyan ang hulinghabilinsakanilang ng Diwata.
Peste ang turing ng mgataosainsektongitonaumaali-aligidsakanila. TInawagnilaitongLamok!

Hangosapinagtambalnadalawangsalitang “layas” at “pok!”. Ang “pok” ay
tunognanalilikhakapaghinahampas ang dalawangpaladna may insektosagitna. “Layas kung hindi…
pok!”madalasnasabi ng mgatao. Di-naglaonnaging “Lamok” ang
tawagsamakulitnainsektongpinakaaayawan ng lahat.
Dahil sakagustuhangmagingtaomuli, laginilangtinutusok ang mgataonatulad ng

pangungurotnaginagawasakanilang noon at ang dugonakanilangnalalasahan ay
nagsilbingpagkainupangsila ay mabuhay. Sa kasalukuyanhindilamangsagabilumalabas ang
mgalamok, katunayanbuongarawnasilangnasalabas at nangangagat o di
kaya’ynasatengaupangibulong ang kanilangpagsusumamo ng kapatawaran. Ganyan ka tindi ang
pagsisisi at pagnanaisnilangmagingtaomulibalangaraw.
16
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 3.1.– Isulat sa nakalaang espasyo ang buod ng Alamat ng Lamok.
Sinasabi ng alamat ng lamok sa mga kabataan na mayroon silang sariling mga paniniwala,
kaya't hindi na sila sumusunod sa kanilang mga magulang at nakatatanda. Naniniwala ang
Diyos na ang pag-uugali na ito ay isang banta sa integridad ng mga tao, kaya't nagpasya ang
Diyos na itapon ang diwata ng hayop sa mundo upang parusahan nang naaangkop ang mga
kabataan. Madilim ang langit, biglang umulan, umuulan buong gabi. Nagulat ang lahat sa
pagkat napakaiba. Ngunit hindi pinansin ng mga kabataan ang lakas ng ulan na ito. Hindi sila
sumali sa pagdarasal, ngunit lumabas upang maligo sa ulan habang humahabol. Sa gabi,
maagang matulog ang binata, marahil dahil sa walang katapusang ulan ay pinabagal ang pagod.
Nang makatulog sila, binisita sila ng mga diwata ng hayop na ito sa kanilang mga pangarap
upang kondenahin sila sa pagharap sa parusa ng Diyos. Hindi nakita ng mga bata ang kanilang
mga magulang kinaumagahan. Sila ay umiyak. Naghahanap sila ng mga bata sa buong araw,
ngunit hindi mahanap ang mga ito. Sa hapon, napansin nila ang mga bagong insekto na
lumilipad. Madilim, sumasayaw, nakatutuya, at dumudugo. Wala sa kanila ang nakakaalam na
anak nila ito. Ang parusa para sa kanila ay mga lamok. Bumulong sila sa kanilang tainga upang
ipaalam sa kanila kung ano ang nangyari, umaasa na may isang taong magbibigay pansin at
mauunawaan ang mga ito. Hangga't walang nakakaintindi sa kanila, lilitaw ang mga ito bilang
mga lamok sa form na ito. Nagpumilit din sila at sumipsip ng dugo upang mabuhay. Sinasabing
ang pangalan ng kanilang lamok ay nagmula sa isang kombinasyon ng dalawang salitang
"layas" at "pok!" "Pok" ang tunog na nagawanang tumama ang isang insekto sa gitna ng
dalawang palad. "Kung hindi, tumakas ka ... Bock!" Madalas na sinasabi ng mga tao. Sa
paglipas ng panahon, "lamok" ay nagging pangalan ng lahat ng mga pinaka nakakainis na
insekto. Nais na maging tao muli, ginugol nila ang buong araw ng pagbulong, pag-ulos at pag-
inom ng dugo. Humihingi sila ng paumanhin para sa kanilang masamang pag-uugali at patuloy
na umaasa na may nakakaintindi sa kanila upang sila ay maging tao muli
17
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 3.3. – Gumuhit ng larawan sa story board hinggil sa mahalagang pangyayari na inilahad sa
Alamat ng Lamok. 5 mahalagang pangyayari lamang ang iguhit at lapatan ito ng caption tungkol sa
kaganapan sa larawan.
Story board 1 Story board 2
Ang mga kabataan ay nagsawa na sa mga Inutusan ng Diyos ang Diwata ng mga hayop
tradisyon, pamahiin at sa pagsasamba sa na bumaba at bigyan ng karampatang parusa
Panginoon. Naging pabaya ang mga kabataan ang mga kabataang hindi marunong gumalang
sa kanilang mga tungkulin sa pamayanan at sa mga magulang at kumilala ng Panginon.
pamilya. Para sakanila ang bibliya ay isa na Agad-agad naman bumaba ang Diwata at nag-
lang alamat. isip ng kaparusahan
Story board 3 Story board 4

Nung natutulog ang mga kabataan, biglang Humahagulgol sa iyak ang lahat ng mga
nagpakita ang Diwata sa kanilang panaginip at magulang nang datnan nilang wala sa kani-
siya ay nagsalita, ang kanyang tinig ay kanilang silid ang mga bata. Sabay silang
kasinglakas ng dagundong ng kulog “Kayong nagsilaho. Buong araw nilang hinanap ang
mga suwail! Paglalaro lamang ang inyong mga bata sa gubat ngunit wala silang nakita ni
inaatupag, nagbibingi-bingihan! Mga walangg isa.
alang! Kayo ay parurusahan sa utos ng
panginoong Diyos na maging insekto!”.
Story board 5
Nang sumapit ang dapit hapon, may napansin
silang kakaibang insekto, maitim, lilipad-lipad sa
tenga, nanunusok at naninipsip ng dugo. Ito napala
ang mga batang nagsipaglaho na nagging lamok.
Kailangan nilang tumawag ng pansin at lumipad sa
tainga upang ibulong ang nangyari sa kanila.
Hanggat walang taong makaiintindi sa kanilang
mga sinasabi mananatili silang mga lamok
hanggang sa mga susunod na saling lahi. Iyan ang
huling habilin sa kanilang ng Diwata.
18
WMSU-ISMP-GU-001.00
EKO-ALAMAT 4
ANG ALAMAT NG CORONA VIRUS"
Sa malayongkaharian ay may maunlad at masagananglupainnapinamumunuanni Haring

Noelle, siya ay isangharinakilalasakanyangkakaibangkoleksyon ng mga korona na may
iba'tibangpalamutinamakikitasakaniyangsilid taguan. Ang kaharianni Haring Noelle ay
kilaladahilsapayapangpamamalakadniyasakaniyangsinasakupan, dahildito ay bihira ang
kagutuman at mgakrimensakanilanglugar. May moderno at kapaki-
pakinabangrinsilangmgateknolohiya at maayos at magandangkalakalansaibangdako ng mundo.
Dahil samaayos at magandangpamumuno ng hari ay nagingsobra ang tiwala ng
mganasasakupannitonawalangpanganib at unos ang daratingnahindinilakayanglampasan.
Ngunitlingidsakanilangkaalaman ay malapitnangdumating ang unosnahindinilainaasahan.
Sa pagsapit ng tag-init ay nagsipagdatingan ang mgabarko ng
mgamangangalakalsakanilangkaharianmulasaiba't-ibanglugar at tanawnatanawito ng
harimulasakaniyangkahariannamalapitsadaungan ng mgabarkongpangkalakalansadagatpasipiko.
Sa kalayuan ay natanawrinniya ang isangbarkongpapalapitsakanyangsinasakupan. Dapithapon ng
dumaong ang nasabingbarkosakaharian, ngunit di tulad ng mganaunangbarkongpangkalakalan,
ito'ynaglalayagkasama ang isangtaongnagngangalangVirrunanagmulasakaharianghindi pa naririnig
at nababalitaan ng hari, at ito ay ang kahariangChen'wa. Si Virru ay isangmatipuno, mabuti at may
katangkaranginoo at siyangnamumunodito. May mgadalaitongmagaganda at kahali-
halinangmgakagamitan, mgapampalasa, palamuti at higitsalahat ay isang korona nanapapagitnaan
ng isangmalaki at mamahalingbato at napapalibutan ng mgaginto at pilak at
nakapaloobsaisanglalagyangsalamin. Kitang-kita ang paglabas ng mgaito ng
kanilangmgapanindasapantalan.
Napaisipsi haring Noelle kung Ito ba'y sugo ng kalabangkaharian o
naparitolamangupangmakipagkalakalan. Itiniponniya ang mgasundalo at tumungosadaungan,
lumabas at nagpakilalanamansiVirru at nagbigaygalangsahari. Inilahadniyangsiya ay inutusan ng
Hari ng Chen'waupangmakipagkalakalansakaharianni Haring Noelle, dahilsakabutihangtaglayni
Haring Noelle ay tinanggapnya ang mgaito ng buongpusosakaniyangkaharian. Gabi ng
arawnaiyon ay naghanda ng piging ang Hari upangpagbibigaygalang at pagtanggapsamgabisita.
Malaki at enggrandengpagsasalo ang naganap, may letchon, iba't-ibanguri ng karne, prutas, alak,
baboydamonanahulimulasakagubatan at mgasariwang at
samo'tsaringisdanamatatagpuansadagatpasipikonakaniyanghinahariannanakahanda para
sagruponilaVirrumulasakaharian. Nagsasaya at nagbubunyi ang lahat ng nasaloob ng kaharianni
Haring Noelle.
"Kain akingmgabisitakayo'ymagpakabusog" wikani Haring Noelle
"Maramingsalamat Haring Noelle at tinanggapniyo kami sainyongkaharian" wikaniVirru
"Diba ang sadyaninyo ay makipagkalakalansa amin? Pwede bang malaman Kung ano ang
inyongmgadalahin" - Haring Noelle
pagkasabiknitongmasulyap ang koronangdala ng estranghero. Nang makita ng Hari ang korona ay
hindimawari
GAWAIN 4.1. ang tuwa at galaknito, dumapo ang
kanyangpaninginsaitimnabatongnasagitnangbahagi ng korona.
19
WMSU-ISMP-GU-001.00
"Maramingkamingdalalalona ang mgapampalasakatulad ng asin, paprika, mgatoyo at marami

pang iba" - Virru
"At tsaka Haring Noelle ay narinig naming mahilig kayo samga korona kayo ay nangongolekata
ng iba'tibangklaseng korona peroibahinninyoitongdalanamin" pahabolniVirru
InutusanniVirru ang kanyangtauhannailabas ang korona at batidsamukha ng Hari
angpagkasabiknitongmasulyap ang koronangdala ng estranghero. Nang makita ng Hari ang
korona ay hindimawari ang tuwa at galaknito, dumapo ang
kanyangpaninginsaitimnabatongnasagitnangbahagi ng korona.
" Magkanomoipagbibili ang koronangiyan?" Ani ng Hari nanagpangisi kay Viruu ng hilim.
Batidniyanggugustuhin ng Haring bilhinitosakahitnamagkanonghalaga. Mayaman ang
kahariangnito kung kayatkahitgaano pa Ito kamahal at nanaisinnitongmapasakanya ang
nakakahumalingna korona. Lingidsakaalaman ng Hari, ang koronang Ito ay pagmamay-ari ng
dating Reyna ng kahariangChen'wananamayapana. Ang hari ang
pumatayritodahilsalabisnaselosnanadama, ngunitbagomamatay ang Reyna ay isinumpaniya ang
koronangito, "Kung sino man ang magmamay-ari ng koronangito ay dadapuan ng
isangmalubhangsakitnawalanglunas, pati ang mganasasakupannito."
Sa takot ng Hari ng Chen'wa ay inilagaynyaitosaisangmakapalnalalagyannagawasasalamin.
Ilangtaon ang nagdaan at nagpatuloysapagyabong ang kaharian at inisipniyanghindinagkatotoo
ang sumpa ng Reyna, ngunitmakalipas ang 8 taon ay may kumalatnasakitnaunti-untingumubos
ng lahat ng kayamanan, kaginhawaan at populasyon ng
kaniyangkaharianhanggangsanaisipanniyangipagbiliitokasama ng iba pang
maipagbibilisakalapitkahariansapamumunoniViruu.
Kinabukasan, mataposipagbiliniViruu kay Haring Noelle ang mgakalakallalong-lalona ang
korona samataasnahalaga ay malaki ang ngitingnagpaalam at
naglayagnaitopabaliksakanilangkahariannang may saya at ngisi say mukha. Samantalangsi
Haring Noelle ay walangkaalam-alam. Makikitangsuot ng Hari ang korona paminsan-minsan at
minsannaman ay hindi.
Isang araw ay nagkasakit ang Hari at lahat ng pinakamagalingnamanggagamot ay dumating
at binigyanito ng mgagamot para saubosapagkatiyon ang paniniwala ng mgamanggagamot.
Lumala ng lumala ang sakit ng Hari hanggangsanamataymakalipas ang ilangaraw. Nagluksa ang
lahat at ang iba ay sinadya pang makiramaysaburol ng Mahal nilang Hari. Matapos ang libingni
Haring Noelle ay nagsimulana ang paglaganap ng hindimawaringsakitsabuomgkaharian.
Sa loob ng tatlongbuwan ay maramingnamatay at masagana at mayamangkaharian ay
naglaho, nagingmahirap ang kahariang, wala ng sapatnapagkain at ang populasyon ay
mabilisnabumaba. Halongkalahati ng populasyon ang nawala at namatay.
Lumipas ang tatlongtaon, ang dating maganda, tahimik, masaya, masagana at
matayognakaharianni Haring Noelle ay nagbago, naghirap, nagutom, gumulo, at ang mgatao ay
nawalan ng pag-asa. Walangmgamangangalakal ang gustongmakipag-
kalakalansakanilangkaharian.
Napagtanto ng mgamamamayanna ang sakitna Ito ay nagsimulanoongdumating ang
mgataogalingsaChen'wa at sakoronangibinentasakanilang Hari. Hinanapnila ang nasabing korona
at pinagdesisyonangitaponitosapinakamalalimnaparte ng dagatpasipikoupangmataposna ang
hindimaipaliwanagnasakunanakumakalatsakaharian.
Ang sakit ay pinangalannilasa Hari at 20 sataongnagbentanitonasiViruu, ito ay tinawagna
"Noelle Korona Virru" at nagpasali-salinsailanghenerasyon ng kaharian. Nang lumaon ay naging
" Novel Corona Virus".
WMSU-ISMP-GU-001.00
Palawakin ang semantic web sa pamamagitan ng paglapat ng mga impormasyong hinihingi rito.
(Maaaring gumawa ng mas Malaki upang magkasya ang ilalagay na sagot sa bawat sanga ng
semantic web).
Kumalat
sa
kaharian
ng Isinuot ang haripa
chen’wa minsan ng korona
Ibininta ang Mula sa
korona sa karatig korona
nakaharian ng reyna
Nagkasakit ang
Binili ni haring hari at namatay
Mula sa
sumpa noelle ang
Dinala ni reyna korona
Virus ang Kumalat ang
corona sa sakit sa buong
karatig na Pinagmulan kaharian
kaharian. ng Corona
Virus
Nagmula sa
sumpang
Tinawag ito ng
ginawa ng mga tao Noella
unang reyna korona virrus
ng chen'wa
21
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 4.2. – Pag-unawa sa binasa.
Isulat sa nakalaang espasyo ang buod ng binasang alamat.
Sa malayong kaharian ay may isang maunlad na lupain na pinamumunuan ni Haring Noelle, siya
ay isang hari na kilala sa kanyang natatanging koleksyon ng mga korona na may iba't ibang mga
burloloy na matatagpuan sa kanyang aparador. Sa tag-araw, ang mga barkong mangangalakal ay
dumating sa kanyang kaharian mula sa iba`t ibang lugar at nakita siya ng hari mula sa kanyang
kaharian malapit sa daungan ng barko ng merchant sa Karagatang Pasipiko. Hapon na nang
dumating ang barko ng kaharian, ngunit hindi katulad ng mga nakaraang barkong mangangalakal,
ito ay naglalayag kasama ang isang lalaking nagngangalangVirru na nagmulasa isang kaharian na
hindi pa naririnig ng hari noon, at ito ang kaharian ni Chen. "Washington. Nang gabing iyon ay
naghanda ang Hari ng isang piging upang magbigay pugay at makatanggap ng mga panauhin.
Nang makita ng hari ang korona ay hindi niya maintindihan ang kanyang kagalakan at kaligayahan,
ang kanyang mga mata ay nahulog sa itim na bato sa gitna ng korona. "Gaano mo ibebenta ang
korona na iyon?" Ngumiti ang hari kay Viruu nang tahimik. Lumipas ang ilang taon at nagpatuloy
ang kaharian upang umunlad at naisip niya na ang sumpa ng reyna ay hindi naging totoo, ngunit
pagkaraan ng 8 taon may isang sakit na kumalat at unti-unting natupok ang lahat ng yaman,
ginhawa at populasyon ng kanyang kaharian hanggang sa naisip niyang magbenta kasama ng iba
pang mga nabibili sa kalapit na kaharian sap amumuno ni Viruu. Isang araw nagkasakit ang hari at
dumating ang pinakamagaling na mga doktor at binigyan siya ng gamot sa ubo sapagkat iyon ang
paniniwala ng mga doktor. Napagtanto ng mga tao na ang sakit ay nagsimula nang dumating ang
mga tao. Sila ay mula sa Chen`wa at ang korona ay ipinagbili sa kanilang hari. Ang sakit na
ipinangalan sa hari at sa nagbebenta nito ng Viruu ay tinawag na "Noelle Korona Virru" at naipasa
sa maraming henerasyon ng kaharian.
EKO-ALAMAT 5
22
WMSU-ISMP-GU-001.00
ANG ALAMAT NG ILOG

Ni: Borhan Taraji
Noongunangpanahon, may isangpooknapuno ng kasaganahan ng

kalikasanmagmulasakabundukan, kapatagan at ilog. Doon ay nakatira and
dalawangmagkaibigannasi Pedro at Lucas na may ‘di magandangkaugalian.
Mahilisilamagtapon ng basura at dumihan ang ilog. Ang hindinilaalam ang
ilognaito’ymahiwaga, siya ang diwatanatagapangalaga at tagabantay ng ilog.
Isang araw, ang magkaibigannasi Pedro at Lucas ay nagtungomulisailog at nagtapon

ng basurangubod ng dami. Dahil sakasamaan ng kanilang ugali at pagsirasailog,
pinarusahansila ng diwata. Pinalitan ang kanilangmgaanyo. Si Pedro ay nagingpalaka at si
Lucas naman ay nagingisda. Pinaranassakanila ng mahiwagangdiwata ang dulot ng
kanilangmgaginawa, nakita at naranasannila kung ano ang masamamngdulot ng
pagtaponnilabasura at pagsirasailog. Maramingisda ang namamataydahilsarumi ng dagat.
Maraminamangpalaka ang namamataysatuwing may baha. Unti-untinilangnapagtantonamali
ang kanilangginawangpagsirasailog.
Makalipas ang ilangaraw, ibinalikna ng diwata ang dalawasakanilangmgatotoonganyo, labis

ang tuwa ng magkaibigandahildito at sila’ynangakosadiwatanaaalagaan at
poprotektahannila ang kalikasan at sisiguraduhinnila ang kaayusan ng ilog.
Malugodnamangtinanggap ng diwata ang kanilangmgapangako.
Umuwi ang magkaibigannasina Pedro at Lucas sakanilangmgapamilyanadala-dala ang

leksiyonnakanilangnatutuhansamaiklingpanahonnasila’ypinarusahan. Dapatnatingalagaan at
protektahan ang Inangkalikasansapagkatditotayokumukuha ng atingpangangailangansa pang
araw-arawnapamumuhay at dapatnatingpasaganahin. Atingturuan ang
susunodnahenerasyonna ang kalikasan ay alagaansapagkatito ang atingkayamanan.
Magmula noon ay nanatilingmalinis, maayos at masagana ang ilogdahilsapangangalaga ng
mgataoroon, sapangunguna ng dalawangmagkaibigannasi Pedro at Lucas.
23
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 5.1. – Pagkakasunod-sunod ng pangyayari.
Ayusin ang mga sumusunod na pangyayari ayon sa tamang pagkakasunod-sunod nito at ilapat
ito sa story ladder.
Mga pangyayari:
Umuwi ang magkaibigan na si Pedro at Lucas sa kanilang mga pamilya na dala-dala

ang leksyon na kanilang natutunan sa maikling panahon na sila’y pinarusahan.
Isang araw, ang magkaibigan na si Pedro at Lucas ay nagtungo muli sa ilog at

nagtapon ng basurang ubod ng dami. Dahil sa kasamaan ng kanilang ugali at pagsira
sa ilog, pinarusahan sila ng diwata.
Makalipas ang ilang araw, ibinalik na ng diwata ang dalawa sa kanilang mga
totoong anyo, labis ang tuwa ng magkaibigan dahil dito at sila’y nangako sa diwata
na aalagaan at poprotektahan nila ang kalikasan at sisiguraduhin nila ang kaayusan
ng ilog.
Noong unang panahon, may isang pook na puno ng kasaganahan ng kalikasan

magmula sa kabundukan, kapatagan at ilog. Doon ay nakatira and dalawang
magkaibigan na si Pedro at Lucas na may ‘di magandang kaugalian. Mahilig silang
magtapon ng basura at dumihan ang ilog. Ang hindi nila alam ang ilog na ito’y
mahiwaga, siya ang diwata na tagapangalaga at tagabantay ng ilog.
Pinaranas sa kanila ng mahiwagang diwata ang dulot ng kanilang mga ginawa,

nakita at naranasan nila kung ano ang masamamng dulot ng pagtapon nila ng basura
at pagsira sa ilog. Maraming isda ang namamatay dahil sa rumi ng dagat. Marami
naming palaka ang namamatay sa tuwing may baha. Unti-unti nilang napagtanto na
mali ang kanilang ginawang pagsira sa ilog.
24
WMSU-ISMP-GU-001.00
Noong unang panahon, may isang pook na puno ng kasaganahan ng kalikasan magmula sa
kabundukan, kapatagan at ilog. Doon ay nakatira and dalawang magkaibigan na si Pedro at
Lucas na may ‘di magandang kaugalian. Mahilig silang magtapon ng basura at dumihan ang
ilog. Ang hindi nila alam ang ilog n aito’y mahiwaga, siya ang diwata na tagapangalaga at
tagabantay ng ilog.
Isang araw, ang magkaibigan na si Pedro at Lucas ay nagtungo muli sa ilog at nagtapon ng
basurang ubod ng dami. Dahil sa kasamaan ng kanilang ugali at pagsira sa ilog, pinarusahan sila
ng diwata.
Pinaranas sa kanila ng mahiwagang diwata ang dulot ng kanilang mga ginawa, nakita at
naranasan nila kung ano ang masamang dulot ng pagtapon nila ng basura at pagsira sa ilog.
Maraming isda ang namamatay dahil sa rumi ng dagat. Marami naming palaka ang namamatay
sa tuwing may baha. Unti-unti nilang napagtanto na mali ang kanilang ginawang pagsira sa ilog
Makalipas ang ilang araw, ibinalik na ng diwata ang dalawa sa kanilang mga totoong anyo,
labis ang tuwa ng magkaibigan dahil dito at sila’y nangako sa diwata na aalagaan at
poprotektahan nila ang kalikasan at sisiguraduhin nila ang kaayusan ng ilog.
Umuwi ang magkaibigan na si Pedro at Lucas sa kanilang mga pamilya na dala-dala ang
leksyon na kanilang natutunan sa maikling panahon na sila’y pinarusahan
25
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 5.2. – Pag-unawa sa binasa
Sagutin ang mga sumusunod na tanong na nasa discussion web.
Ano ang gusting Paano napagtanto ng Sa aling bahagi ng alamat

ipadama ng Diwata sa magkaibigan na mali ang maiuugnay sa
magkaibigan? ang kanilang ginawa? ekokritisismo?
Pangatwiranan.
____Gusto ipadama ng Napagtanto nina Lucas at
mahiwagang Diwata sa Pedro na mali ang _Ang bahagi kung saan
magkaibigan na sina Lucas pagtatapon ng basura at pinarusahan sila ng mahiwagang
at Pedro kung ano ang pagsira sa ilog nung Diwata at pinaranas sa kanila ng
masamang nadudulot ng pinarusahan sila ng ang dulot ng kanilang mga
pagtatapon ng basura at mahiwagang Diwata at ginawa, kung saan nakita at
pagsira sa ilog. Pinaranas pinalitan ang kanilang mga naranasan nila kung ano ang
at pinakita ng Diwata sa anyo. Si Pedro ay naging masamamang dulot ng pagtapon
kanila kung gaano karami palaka habang si Lucas ng basura at pagsira sa ilog dahil
ang isda na namamatay naman ay naging isda. dito nalaman nila na maraming
dahil sa rumi ng dagat at Pinaranas sa kanila ng isda ang namamatay dahil sa
kung gaano karami mahiwagang Diwata kung rumi ng dagat at marami naming
naming palaka ang ano ang epekto ng palaka ang namamatay tuwing
namamatay tuwing may pagtatapon ng basura sa may baha. Unti-unti nilang
baha. ilog. Dahil dito nalaman napagtanto na mali ang kanilang
nila na napapahamak ang ginawang pagsira sa ilog at
buhay ng mga hayop sa pagkatapos naibalik ng Diwata
kanilang ginagawa at dahil ang kanilang anyo, sila’y
diyan pinangako ng nangako sa diwata na aalagaan at
dalawang magkaibigan na poprotektahan nila ang kalikasan.
aalagaan nila at Maiiugnay ito sa Ekokritisismo
proprotektahan ang dahil nagpapakita ito kung bakit
kalikasan dahil dito sila natin dapat alagaan ang ating
kumukuha ng kanilang kalikasan, kung ano ang epekto
pangangailangan sa pang ng pagsisira natin dito. Dahil sa
araw-araw na pamumuhay bahagi ng alamat na ito,
at dapat nila itong maiimpluwensiyahan ang mga
pasaganahin. mambabasa na huwag tularan
ang ginawa nina Lucas at Pedro
sa unang bahagi ng alamat, sa
halip matuto tayo sa kanilang
kasamaang ginawa at alagaan
ang ating kalikasan.
26
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 5.3. – Pagbubuod
Isulat ang buod ng alamat ayon sa sariling pag-unawa.
ANG ALAMAT NG ILOG
May dalawang magkaibigan na nagngangalang Pedro at Lucas na nakatira sa isang pook.

Mahilig silang magtapon ng basura at dumihan sa ilog. Isang araw, si Pedro at Lucas ay
pumunta ulit sa ilog at nagtapon ng maraming basura. Dahil sa kanilang ginawa, pinarusahan
sila ng Diwata nanangangalaga ng ilog at binago ang kanilang mga anyo. Naging palaka si
Pedro habang si Lucas naman ay nagging isda. Ginawa ito ng Diwata upang iparanas sa
kanila kung ano ang epekto ng kanilang mga ginawa. Napagtanto nila na mali ang kanilang
ginawa nung nakita nila na maraming isda at palaka ang namatay dahil sa basura. Makalipas
ang ilang araw, ibinalik na ng diwata ang dalawa sa kanilang mga totoong anyo, dahil dito
nangako sila sa diwata na aalagaan at poprotektahan nila ang kalikasan. Tinanggap naman
ng diwata ang kanilang mga pangako.Umuwi ang magkaibigan na sina Pedro at Lucas sa
kanilang mga pamilya na dala-dala ang leksiyon na kanilang natutuhan sa maikling panahon
na sila’y pinarusahan.
27
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 6
EKO-ALAMAT 6
PANUTO: Basahin at unawain ang tungkol sa Alamat ng Sta.Maria.
Alamat ng Sta.Maria
(Isinalinsa Filipino ni Von Matthew Aguire at Ella Jade Buencamino)
Ang Sta. Maria ay isasamgakauna-unahangpamayanannaitinatag ng mga

Espanyol saLungsod ng Zamboanga. Ito ay itinatagnoongPebrero 2, 1857.
Noongunangpanahon, ang Sta. Maria ay walangpangalan. Kahit ang
mgataongnakatiradito ay walangmaibigaynapangalan para sanasabinglugar at
walangsinoman ang nag-atubilingmagbigay ng pangalan para dito.
Isang araw, may isangalbularyongbumisitasalugarnaito at

nabighanisaisangbulaklaknadilawnatinatawagna “Yerba Santa Maria”
ayonsamgananinirahansasanasabinglugar. Alamnamismo ng albularyo naito ay
isangbulaklaknaginagamitsapaggamot. May balaksiyangipunin ang mgaito, subalit,
nangdahilsakakulangannito, siya ay nagtanongsaisangdrayber kung anongkalye ang
kanyangdinadaananupangito ay kanyangtatandaan. Subalit, ang draybermismo ay
hindimakapagbigay ng sagotdahilwalangpangalan ang nasabinglugar.
Pagkaraan ng ilangaraw, mulingbumalik ang albularyo upangmangolekta ng yerba,

hindinagdalawangisip ang doctor nalapitan ang mgataongnakatirasalugarnaito at
sabihinna “Bakithindiniyonalangpangalanan ang lugarnaitonaSta.Maria? Kahalintuladnito
ang bulaklakna Yerba Santa Maria”. Ang mgatao ay nag-isip at agadnamansilangsumang-
ayonsaideya ng doctor
Noongpanahon ng mga Espanyol, kahitnamedyolimitado ang edukasyon ng mgatao , ito

ay hindibinalewala . Ang “Escuela Catolica”aypinapatakbo ng
mgasikatnatagapagturonasina Maestra Vicenta Bernardo at Maestra Ejipciaca Bernardo.
Sumunodnamandito ang Eskwelahang Parochial. Habanglumalago ang baryo ng

Sta.Maria, dumarami din ang populasyon ng taonanakatiradito. Sa bilis ng panahon,
nagingmahalagarin para samgaguro ang magpalawak ng mgaeskwelahan. Pagkatapos ng
PangalawangDigmaangPandaigdig, ang Sta. Maria ay nagingprogresibo,
maramingnegosyo ang nagbukas para samgataodito at mganegosyosyantengtumungo
para mamuhunansa Barangay Sta,Maria. Ang Roman catholic ay
isasamganangingibabawnarelihiyonsa barangay, kasunodnito ang Protestant at ang Islam.
Gayonpaman, ang relihiyon ay hindinagingisyu ng pagkakaroon ng dibisyonsa barangay.

Ang mgamamamayan ng barangay Sta.Maria ay may paggalangsaiba’tibangpaniniwala at
pinagmulan ng mgataonananinirahandito.
GAWAIN 6.1. – Pagbubuod
28
WMSU-ISMP-GU-001.00
Isulat ang buod ng alamat ng Sta.Maria sa nakalaang espasyo.
ALAMAT NG STA. MARIA
Ang Sta.Maria ay isa sa mga kauna-unahang itinatag ng mga Espanyol saLungsod ng

Zamboanga. Kahit ang mga dito ay walang maibigay na pangalan para sanasabing lugar
at walang sinoman ang nag-atubiling magbigay ng pangalan para
dito.___________________________________________________________________
Pagkaraan ng ilang araw, muling bumalik ang albularyo upang mangolekta ng
yerba, hindi nagdalawang isip ang doctor na lapitan ang mga taong nakatira sa lugar na
ito at sabihin na "Bakit hindi niyo nalang pangalanan ang lugar na ito na Sta. Maria?”
Ang mga tao ay nag-isip at agad naman silang sumang-ayon sa ideya ng doctor. Habang
lumalago ang baryo ng Sta. Maria, dumarami din ang populasyon ng tao na nakatira
dito.___________________________________________________________________
Ang Sta.Maria ay nagging progresibo, maraming negosyo ang nagbukas para sa
mga tao dito at mga negosyosyanteng tumungo para mamuhay sa Barangay Sta. Maria.
Ang Roman Catholic ay isa sa mga nangingibabaw na relihiyon sa barangay, kasunod
nito ang Protestant at ang Islam. Gayon paman, ang relihiyon ay hindi nagging isyu ng
pagkakaroon ng dibisyon sa barangay. Ang mga mamamayan ng barangay Sta. Maria ay
may paggalang sa iba't ibang paniniwala at pinagmulan ng mga tao na naninirahan dito.
29
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 6.2. – Pag-unawa sa binasa
Sagutin ang mga sumusunod na tanong na nasa T-chart.
TANONG SAGOT
1. Paano nagkaroon ng pangalan Ito ay dahil sa ideya o suhesyon ng isang albularyo

ang lugar Sta. Maria? na nangongolekta ng bulaklak. Hindi nagdalawang
isip at nilapitan ng albularyo ang mga taong
naninirahan doon at tanungin kung bakit hindi
nalang pangalanan ang lugar na ito na Sta.Maria
upang mahalintulad sabulaklak na yerba Sta.
Maria. Dahil dito sumang-ayon ang mga
naninirahan sa lugar nito at kaya’y nagkaroon ng
pangalan ang lugar naSta. Maria
2. Bakit ipinangalan ang lugar Pinangalanan ang lugar na Sta. Maria dahil sa
ng Sta.Maria sa isang isang bulaklak na dilaw na tinatawag naYerba Sta.
bulaklak? Maria. Itong bulaklak ay sagana sa kanilang lugar
at kaya’y nagkaroon ng ideya ang albularyo na
tawagin ang lugar na Sta. Maria kung saan
sumang-ayon din ang mga tao na nakatira dito.
3. Paano ito maiuugnay sa Maiiugnay ang akda sa ekokritisismo dahil ang

konsepto ng Ekokritisismo? nilalaman ng alamat ay tungkol sa halaman kung
saan ginamit ng may akda ang halaman bilang
Bida sa alamat.
4. Ayon sa alamat, sino ang Isang albularyo na nangongolekta ng dilaw na

nagbigay ng pangalang bulaklak na tinatawag na Yerba Sta. Maria.
Sta.Maria sa Lugar?
5. Bakit maituturing na alamat Maituturing na alamat ang akda dahil tinatalakay

ang akda? nito ang pinagmulan ng isang bagay
30
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 6.3.
Ilarawan ang lugar ng Sta. Maria noon at ngayon ayon sa nabanggit sa alamat. Isulat ang iyong
tugon sa nakalaang espasyo ng graphic organizer.
Barangay Sta. Maria
Noon Ngayon
Pagdami ng populasyon ng tao na Madami parin ang mga tao na nakatirasa

nakatira sa Sta. Maria habang lumalago Sta. Maria. Ayon sa artikulo, sa taong
ang baryo. 2010 ang populasyon ay nasa 21,926 na.
Paglawak ng eskwelahan Mayroon ng mga eskwelahan sa Sta.

Maria. Halimbawa ay ang Don Pablo
Lorenzo High School, Universal
Stewardship Academy at ang Sta. Maria
Elementary School kung saan isa itong
eskwelahan para sa pampubliko at dito
karaniwang ginagawa ang pista tuwing
Pebrero 2.
Maraming Negosyo ang nagbukas sa Sta. Mas madaming Negosyo ang mayroon
Maria ngayon, bawat sulok may makikita kang
mga establisimyento tulad ng bakery,
pharmacy, restaurants, salon, spas at iba
pa.
Roman catholic ay ang nangingibabaw May mga lugar ng pagdarasal na din ang
na relihiyon sa barangay, kasunod nito naitayo sa Sta. Maria katulad ng Mosque
ang Protestant at ang Islam at Church.
31
WMSU-ISMP-GU-001.00
Mga karagdagang gawain

Magsaliksik ng 3 Eko-Alamat at gawin ang mga sumusunod;
A. Buod ng Alamat
ALAMAT NG PINYA
Mayroong mag-inang nakatira sa isang kubo. Simple man ang kanilang pamumuhay ay nais pa rin ni
Aling Rosa na magkaroon nang maayos na pag-uugali ang kaniyang anak na si Pina. Ngunit tila lahat ng
negatibong pag-uugali ay tinataglay na ni Pina.Una, hindi ito maaasahan sa mga gawaing bahay.
Lubhang tamad ito. Kaya nang minsang magkasakit ang kaniyang nanay na siAling Rosa ay kinailangan
niyang magluto.Ngunit imbes na hanapin ang sandok, panay tanong ito sa kaniyang ina. Ang mga bagay
na nasa kaniyang harapan na lamang ay hindi pa niya Makita dahil sa katamarang taglay nito.Dahil sa
inis ng ina sa pag-uugaling ito ng anak, isang araw ay nasigawan niya ito at napagalitan. Sinabi ng ina
na sana ay magkaroon ito ng maraming mata upang Makita nito lahat ng hinahanap niya at hindi na siya
tanong nang tanong pa.Umalis sa kanilang bahay si Pina na masama ang loob dahil sa sinabi ng ina.
Simula nang umalis si Pina ay hindi na ito nakita pa niAling Rosa.Ngunit nakita na lamang niya ang
isang halamang tumubosa kanilang bakuran. Marami itong mata kaya naman naalala niya ang kaniyang
anak na si Pina dahil sa sinabi niya. Batid niyang nagkatotoo ang kaniyang mga tinuran.Kaya naman
tinawag na nila ang bunga na Pinya bilang pag-alala kay Pina.
ALAMAT NG CHOCOLATE HILLS NG BOHOL
Noong unang panahon,sa magkabilang dulo ng isla, may dalawang higanteng dumating, isa mula timog,
isa mula hilaga. Ang dalawang higante ay nag-agawan sa lupa na kinatatayuan nila. Nagalit sila sa isa't
isa.Dahil katatapos ng tag-ulan at maputik sa kinatatayuan nila, humubog ang isang higante ng putik na
bilog at binato sa isa. Gumanti ang kalaban at humulma rin ng bilog na putik na siya ring binato sa
kapwa higante. Walang humpay na batuhan ng binilog na putik ang namitawit hanggang ang dalawa ay
hingalin, naubusan ng lakas at nawalan ng hininga.Ang mga bilog na putik na siyang ibinato ng mga
higante ay tumigas at ngayoy bulubundukin na. Ito na ngayon ay mas kilala bilang "Chocolate Hills".
ALAMAT NG BULKANG MAYON
Maganda ang anak ng Rajah na si Daragang Magayon. Dahil dito ay maraming humahanga sa kaniya,
kabilang si Kauen. Gayunman, hindi ibig ng dalaga si Kauen. Nahulog ang loob niya sa isang binatang
nakilala niya nang naliligo siya sa batis.Hindi man naging maayos ang pagkikita nila noong una ni Gat
Malaya, ang binatang nakasalamuha ni Magayon, ay kalaunan ay nagkapalagayan sila ng loob. Sumang-
ayon din ang Rajah sa pag-iibigan ng dalawa dahil sa angking kabutihan ni Malaya. Isang araw,
naglakbay si Malaya. Nabalitaan naman niKauen ang nakatakdang kasal ng dalawa. Gumawa siya ng
paraan at pinuntahan siMagayon at dito ay binataan niya ang buhay nito. Sinabi naman ni Magayon na
kung hindi raw babalik si Malaya sa kabilugan ng buwan ay pakakasal siya ng Kauen.Nagbilog ang
buwan at wala si Malaya kaya naman ikakasal na sana sinaKauen at Magayon. Ngunit dumating si
Malaya. Nagtunggali ang dalawang binata. Inihagis ni Kauen ang kaniyang sibat ngunit humarang si
Magayon at siya ang natamaan sa dibdib. Ikinamatay ito ng dalaga. Inilibing nila ito sa isang lupain sa
kahiraan ng Albay. At biglang naghimala at lumaki nang lumaki ang lupa na pinaglilibingan nito at
nagkaroon nang magandang hugis, kasing ganda ni Magayon.
32
WMSU-ISMP-GU-001.00
B. Kaugnayan nito sa konsepto ng ekokritisismo
Mauugnay ang Alamat naPinyaat Alamat naBulkang Mayon saEkokritisismo dahil tinatalakay dito
kung ano ang pinagmulan ng Pinya at Bulkang Mayon kung saan binabahagi sa akda na nagkaroon ng
bulking mayon dahil sa pagkamatay ng isang dalaga na nangangalangan Magayon at ang Pinya naman
ay dahil sa isang bata na si Pina na hindi ginagamit ang mga mata para hanapin ang mga bagay-bagay.
Habang sa Alamat ng Chocolate Hills ng Bohol, mauugnay naman ito sa Ekokritisismo dahil
tinatalakay dito ang anyong lupa kung saan ipinakita sa alamat na ang lupain ay ang nagging sanhi ng
pag-aaway ng dalawang higante. Dahil din sa pangyayari na ito, namuhay ng payapa at masagana ang
mga tao na naninirahan sa bohol kung saan napakinabangan ang mga bulubunduking nagawa para sa
taniman
C. Kakilntalan
Ang gusting iparating ng manunulat sa mga mambabasa sa alamat ng pinya ay dapat tayo ay huwag
magreklamo palagi at gamitin ang ating mga mata sa paghahanap hindi ang ating bunganga. Sa alamat
ng chocolate hills naman ang pinaparating dito na hindi lahat ng masamang pangyayari ay
magkakaroon ng masamang kinalabasan din dahil base sa alamat, ang pag-aaway ng dalawang higante
ay nagresulta sa mapayapa at masaganang buhay para sa mga tao na ninirahan sa Bohol. Panghuli, ang
gusto naman iparating ng manunulat sa alamat na ito ay dapat matutokang magparaya pag hindi para sa
iyo, dapat tanggapin mo na hindi para sa iyo ang isang tao at huwag maging makasarili para sa
kasiyahan mo lang, isipin mo din ang kasiyahan ng ibang tao.
33
WMSU-ISMP-GU-001.00
KABANATANG PAGSUSULIT
I-PANUTO: Tukuyin ang mga pangyayari sa alamat na maaaring maiiugnay sa konsepto ng

ekokritisismo. Isulat ang iyong sagot sa nakalaang espasyo ng bawat bilang.
11-12. Alamat ng Kamya
Nang hahawakan at yayakapin ni Agos si Kamila, ang tubig sa ilog ay biglang tumaas.
Tila, may kung anong buhawing umiikot hanggang sa unti-unting lumapit ito sa
katawan ni Agos. Maya-maya pa’y, unti-unting nahigop ang buong katawan ng binata
patungo sa ilalim ng ilog.
13-14. Alamat ng Kagubatan
Ang lupang na diligan ng luha ni Maria ay tinubuan ng munting luntiang damo,

hanggang sa dumami ito at kalaunan ay nagkaroon ng mga puno at bulaklak, maging ng
mga ilog. Ang dating walang buhay na planeta niBathala ay nagsibol ng buhay.
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
15.16. Alamat ng corona Virus
_______________________________________________________________________
________________________________________________________________
Lumala ng lumala ang sakit ng Hari hanggang sa namatay makalipas ang ilang
araw. Nagluksa ang lahat at ang iba ay________
sinadya pang makiramay sa burol ng Mahal
nilang Hari. Matapos ang libing ni Haring Noelle ay nagsimula na ang paglaganap ng
hindi mawaring sakit sa buong kaharian. Sa loob ng tatlong buwan ay maraming
namatay at masagana at mayamang kaharian ay naglaho, naging mahirap ang
kahariang, wala ng sapat na pagkain at ang populasyon ay mabilis na bumaba. Halos
kalahati ng populasyon ang nawala at namatay.
17.18. Alamat ng Lamok
Lalong nagging suwail ang mga kabataan, sila ay nagging mausisa, anuman ang
maisip ay agad nilang gagawin nang hindi man lamang inaabalaang kapamahakang
maidudulot nito. Masyadong nagging dikit sa mala mundong gawainang mga
kabataan. Ang nais lamang nila ay magsaya buong araw, pagbabarkada, paglalaro at
paglalakbay kahit ilang araw silang mawawala. Kapag tinatawag ng kanilang
magulang ay nagtatago o kaya nagbibingi-bingihan. Ang mga pangaral ay hindi na
pinakikinggan, hindi tumutulong sa mga gawaing bahay. Ang mga tungkulin sa
pamayanan ay kanilang sinusuway.
34
WMSU-ISMP-GU-001.00
19-20. Alamat ng Ilog
Isang araw, ang magkaibigan na si Pedro at Lucas ay nagtungo muli sa ilog at

nagtapon ng basurang ubod ng dami. Dahil sa kasamaan ng kanilang ugali at pagsira sa
ilog, pinarusahan sila ng diwata. Pinalitan ang kanilang mga anyo. Si Pedro ay naging
palaka at si Lucas naman ay nagging isda. Pinaranas sa kanila ng mahiwagang diwata
ang dulot ng kanilang mga ginawa, nakita at naranasan nila kung ano ang masamang
dulot ng pagtapon nila ng basura at pagsira sa ilog. Maraming isda ang namamatay
dahil sa rumi ng dagat. Marami naming palaka ang namamatay sa tuwing may baha.
Unti-unti nilang napagtanto na mali ang kanilang ginawang pagsira sa ilog.
II-PANUTO: Tukuyin kung anong pamagat ng alamat ang isinasaad ng bawat pangyayari.
Isulat ang simbolo sa bawat patlang bago ang bilang.
Alamat ng Kamya
Alamat ng Kagubatan
Alamat ng Corona Virus
Alamat ng Lamok
Alamat ng Ilog
Alamat ng Sta. Maria
____________ 1. Pinaranas sa kanila ng mahiwagang diwata ang dulot ng kanilang mga

ginawa sa ilog.
____________ 2. Lumipas ang tatlong taon, ang dating maganda, tahimik, masaya,
masagana at matayog na kaharian ni Haring Noelle ay nagbago, naghirap, nagutom,
gumulo, at ang mga tao ay nawalan ng pag-asa.
____________ 3. Masyadong nagging dikit sa mala mundong gawain ang mga kabataan.
____________ 4. Ang dating walang buhay na planeta ni Bathala ay nagsibol ng buhay
at dahil dito ay napanatag si Maria dahil alam nyana nasa mabuting kalagayan na ang
kanyang kapatid na Diwata.
____________ 5. Si Kamila ay hindi lang maganda, kundi siya ay isang mabait at
masunuring anak.
____________ 6. Marami naming palaka ang namamatay sa tuwing may baha. Unti-unti
nilang napagtanto na mali ang kanilang ginawang pagsira sa ilog.
____________ 7. Noong unang panahon, ang lugar na ito ay walang pang katawagang
pangalan. Subalit sa kalaunan, ipinangalan ito sa pangalan ng bulaklak na tinatawag na
Yerba.
____________8. Sa halip na makiisa ang mga kabataan sa pagdarasal, sila’y
nagsipaglabasan at nagsipagligo sa ulan ang saya’t habulan nila ay di matatawaran.
35
WMSU-ISMP-GU-001.00
____________ 9. Biglang tumaas ang tubig na mula sa ilog at hinigop si Agos patungong
ilalim.
____________10. Dahil sa maayos at magandang pamumuno ng hari ay naging sobra
ang tiwala ng mga nasasakupan nito na walang panganib at unos ang darating na hindi
nila kayang lampasan.
RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon at sanaysay.
1.Sistematiko at malinaw na pagkalahad 5

ng detalye
2.Kaangkupan sa nilalaman ng paksa 4
3. Pagsunod sa tuntuning panggramatika 4
4.Kalinisan at kaayusan sa pagsulat 2
KABUUAN 15
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay.
1. Malinaw ang pagkalahad ng detalye. 5
2. Nasunod nang wasto ang panuto 3
3. Kalinisan at kaayusan sa pagsulat 2
KABUUAN 10
36
WMSU-ISMP-GU-001.00
MGA PAGSASANAY SA EKO-PABULA
EKO-PABULA
Si Mang Ambo at ang GintongIsda
ni :Cheryl P. Barredo
Sa isangliblibnalugar ay may mag-asawangmasayangnamumuhay . Si Mang Ambo ay isangmangingisda

at siAling Ester naman ay isangsimplengmaybahaylamangna nag-aasikasosamgapangangailanganniMang
Ambo. Hindi silapinaladnanabiyayaan ng anak, kung kaya, minabutinalamangniAling Ester nailaan ang
kanyangoras at panahonsakanyangasawa.
Si Mang Ambo ay isangmanangingisda. Bukodsasiya’ymabait, siya ay isa ring

masigasigsamgamapakikinabangangmgagawain. Kung kaya, lagisilangpinagpalasakanilangpamumuhay.
Hindi siyaumuuwi ng bahayhanggatwalasiyangmgahulingisda . Ang mgaisdangito ay
madalasnaginagawangtuyo at kanilangitinitindasatalipapa .Bagamathindi man silanakaaangatsabuhay,
hindinamansilanagugutom, nakahitpapaano’y may mgaalternatibosilangparaanupangkumita at may
perangmagagamitbilangpanustossakanilangmgapangunahingpangangailangan.
Minsan, hindinaiiwasan ang inggitansatuwingsila’ynangingisda ng kanyangmgakasamahan. May

mgakasamahansiyangmatindi ang pagkainggitsakanyanatila’y, naghahangad ding
papalarinsakanilangpangingisda. Kaya, upangmapantayannila ang dami ng hulingisdaniMang Ambo,
gumagamitsila ng dinamita. Dahil naniniwalasilanaito ang tanging solusyonupang mas marami pa ang
kanilangmahuhulingisda. Nang dahildito, maramingmgamaliliitnaisda ang namatay at nasalantarin ang
mgakorales at iba pang mganilalangnanabubuhaysailalim ng karagatan.
Boom! Ang malakasnapagsabog ng dinamita. “ Naku! Hayannaman ang

mgamapangahasnamgatao. Kailangannatinglisanin ang lugarnaito. Baka mauubostayodito”, wika ng
malakingisdanglapulapu. “ Oonga, hindi man lang nilainiisipnakapagmauubostayo, ay
walanasilangmabibingwitsakaragatangito,” ang tugonnamannikugita. “kung palagi nalangnilanggawin
ang ganitongpamamaraansapangingisda, hindi lang tayomauubos…patimgayamangdagat ay
masisirarin”, pahayagnaman ng isangkabibenatilanatatakot at nag-aalala.
Ang lahat ng mgayamangdagat ay nagsialisansakani-kanilanglungga. Karamihansamganatamaan ng

dinamita ay ang mgaisdangmaliitna namamahay samgakorales. Ang ibangmalalakingisda ay
mabilisnanakailag kung kaya, sila’ynakaligtassapanganib. “Hay…salamat at kami ay nakaligtas” ang
hinihingalnawikaninadikya at pating.
At nangdahilsaginawa ng mgakasamahangmangingisdaniMang Ambo, nagalit ang karagatan at

ilangaraw din siyangwalangnaiuwingisdadahilnaubositosawalangpakundangangpaggamit ng dinamita ng
kanyangmgakasamahan. NapaisipsiMang Ambo nabakapinarusahannangasila ng karagatan.
“tsk...tsk…Ilangaraw at gabinaakongnamamalagidito, pero, wala pa rinakongnahuliniisangisda man
lang,”wikaniMang Ambo sasarili. Subalit, napagtantonamanniyasakanyangsarilinahindinamansiya ang
may gawa ng karahasandito. Siya ay nangingisda lang naman at hindinamiminsala. Ganoonpaman,
magingsiya ay labis ding nalungkotsaginawa ng kanyangmgakapwamangingisda.
37
WMSU-ISMP-GU-001.00
Ang hindiniyaalam, habangkinakausapniya ang kanyangsarilisalaot, ay pinakikingganpalasiya ng

isanggintongisda, nasiyangdiwata ng karagatan. “Kawawanamansiya. Kahit
walasiyangkasalanansanangyari ay nadamay pa rinsiya,” wika ng gintongisda.
Makalipas ang ilangbuwan, nianino ng isda ay wala pa rinsiyangnakita. Napakatahimik ng karagatanna

tanging liwanaglamang ng buwan ang kanyangnasisilayan. At ito ang nagingsanhi ng
kanyangkapanglawansatuwingsiya ay umuuwisakanilangtahanan.
Noongisanggabingyaon, nasalaot pa rinsiMang Ambo. Hinihintay ang kanyangsuwerte at umaasang may

mahuhuli pa siyangisda. Ngunit, lumalalimna ang gabi ay wala pa rinsiyangnahuhulingisda. Ni minsan, ay
hindisumagisakanyangisipan ang paggamit ng dinamita. Pinagpasensiyahanniya ang paghihintaynabaka
may mahuhuli pa siyangmgaisdasa mas malalimnabahagi ng dagat.
Nang siya’ypauwinasanasakanila , ay may nakitasiyangkumikinangnabuntot ng isdanagumagalaw-

galawsatubig. Agadniyangnilapitanitoupangmasilayan kung anoitongkumikinangnabagaysadagat. Nang
malapitnasiyasakinaroroonannito, biglangtumambadsakanya ang isangmalakinggintongisda, at
biglangnagsalita. “Ikaw basiMang Ambo?” tanong ng gintongisda. Halos hindimakapagsalitasiMang Ambo
at nanlaki ang kanyangmgamatanatila, natakot at nabiglasanakita. Hindi
siyamakapaniwalanabakaito’yisanggunigunilamang o kaya’ynamalikmata lang siyadahilsasobrang pagod
nitosakaiikotsabuongkaragatan.
Mulingnagsalita ang gintongisda, “ HuwagkangmatakotMang Ambo. Hindi kitakakainin.Ako ang diwata ng

karagatangito at lagikitangminamanmanan. Dahil sabusilak mong puso at pagmamalasakitsadagat, ikaw
ay makatatanggap ng gantimpalamulasa akin .” Wika ng gintongisda kay Mang Ambo. TumangosiMang
Ambo nawalanangtakotsaisda. “ Hihiling ka ng kahitano at iyon ay ibibigay ko saiyo. “ Dagdag pa ng
gintongisda. “ Gusto ko ng maramingmahuhulingisdangayonggabi! ” Ang tugonnamanniMang Ambo.
“Msusunod po”, ang sagotnaman ng isda.
At maya-maya’y...biglangnagsilabasan ang pulutong ng mgaisda at

kusangtumungopalapitsakanyaupanghindinasiyamahihirapanghulihinpa ang mgaito. At
siya’ynapahiyawsatuwa, “ O, Diyos Ko! Salamat Po!Kay ramingisdanito!Pihadongmatutuwanitosi Ester
kapagito’ykanyangmakita.” Ang masayangwikaniyasasarili at agad din siyangnagpasalamatsagintongisda.
“ Maramingsalamatkaibigan, at ako’yiyongpinagkalooban ng biyayangito. Ngayon ko lang naramdaman
ang ganitongkasayangpangyayarisaakingbuhay. Hindi ko itomalilimutan. Ipinapangakokonggumawa ng
hakbangnahindinakailanmanmaulit ang ginawangkarahasan ng akingmgakasamahan.” Ang
masayangwinikaniMang Ambo.
Samakatuwid, nakauwisiyanangmaayos at ligtassakanilanaumaapawsakagalakandahilpunong-puno ng

mgasariwangisda ang kanyangsisidlan. Kinaumagahan, ibinahaginiya ang
mgahulingisdasakanyangmgakasamahan at ikinuwentoniyarinsamgaito ang
kanyangnagingmagandangkaranasansapangingisda. At simula noon, hindinanaulit pa ang paggamit ng
dinamitasapangingisda. Dahil laginasilangnabibiyayaan ng karagatan ng
maramingisdasatuwingsila’ypumapalaotupangmangisda. Ang karanasangito ay nagdulot ng kakintalanna
ang sinumanggumagawa ng kabutihan ay magingmapalad at lagingipinagpalasabuhay.
38
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 7.1. – Story board
Isalaysay ang mahalagang pangyayari sa binasang pabula gamit ang story board.
1 2 3
Boom! Ang malakas na

pagsabog ng dinamita.
Minsan, hindi naiiwasan “Naku! Hayan na man ang At nang dahil sa ginawa ng
ang inggitan sa tuwing mga mapangahas na mga mga kasamahang
sila’y nangingisda ng tao. Kailangan nating mangingisda ni Mang Ambo,
kanyang mga kasamahan. lisanin ang lugar na ito. nagalit ang karagatan at ilang
Kaya, upang mapantayan Baka mauubos tayo dito”, araw din siyang walang
nila ang dami ng huling wika ng malaking isdang naiuwing isda dahil naubos
isda ni Mang Ambo, lapu lapu. “ Oo nga, hindi ito sa walang pakundangang
gumagamit sila ng man lang nila iniisip na paggamit ng dinamita ng
dinamita. Nang dahil dito, kapag mauubos tayo, ay kanyang mga kasamahan.
maraming nilalang ang wala na silang Napaisip si Mang Ambo na
namamatay at nasasalanta. mabibingwit sa karagatang baka pinarusahan na nga sila
ito,” ang tugon naman ni ng karagatan.“tsk...tsk…Ilang
kugita. “kung palagi araw at gabi na akong
nalang nilang gawin ang namamalagi dito, pero, wala
ganitong pamamaraan sa pa rin akong nahuli ni isang
pangingisda, hindi lang isda man lang,” wika ni
tayo mauubos…pati mga Mang Ambo sa sarili.
yamang dagat ay masisira Subalit, napagtanto naman
rin”, pahayag naman ng niya sa kanyang sarili na
isang kabibe na tila hindi naman siya ang may
natatakot..t nag-aalala. gawa ng karahasan dito.
_____________________
_____________________
_____________________
_______
39
WMSU-ISMP-GU-001.00
6 5 4
At maya-maya’y... biglang Muling nagsalita ang

nagsilabasan ang pulutong gintong isda, “ Huwag May nakita siyang
ng mga isda at kusang kang matakot Mang Ambo. kumikinang na buntot ng
tumungo palapit sa kanya Hindi kita kakainin. Ako isda na gumagalaw-galaw
upang hindi na siya ang diwata ng karagatang sa tubig. Agad niyang
mahihirapang hulihin pa ang ito at lagi kitang nilapitan ito upang
mga ito. At siya’y minamanmanan. Dahil sa masilayan kung ano itong
napahiyaw sa tuwa at busilak mong puso at kumikinang na bagay sa
nagpasalamat sa gintong pagmamalasakit sa dagat, dagat. Nang malapit na
isda. Nakauwi siya nang ikaw ay makatatanggap ng siya sa kinaroroonan nito,
maayos at ligtas sa kanila. gantimpala mula sa akin .” biglang tumambad sa
Kinaumagahan, ibinahagi Wika ng gintong isda kay kanya ang isang malaking
niya ang mga huling isda sa Mang Ambo. Tumango si gintong isda, at biglang
kanyang mga kasamahan at Mang Ambo na wala nang nagsalita. “Ikaw basi Mang
ikinuwento niya rin sa mga takot sa isda. “ Hihiling ka Ambo?” tanong ng gintong
ito ang kanyang nagging ng kahit ano at iyon ay isda. Halos hindi
magandang karanasan sa ibibigay ko sa iyo. “ makapagsalita si Mang
pangingisda. At simula Dagdag pa ng gintong isda. Ambo at nanlaki ang
noon, hindi na naulit pa ang “Gusto ko ng maraming kanyang mga mata na tila,
paggamit ng dinamita sa mahuhuling isda ngayong natakot at nabigla sa
pangingisda. gabi! “Ang tugon naman ni nakita.
Mang Ambo. “Masusunod
po”, ang sagot naman ng
isda.
40
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 7.2. Pag-unawa sa Pagbasa
Sagutin ang mga sumusunod na tanong. At ilapat ang iyong sagot sa nakalaang espasyo ng T-
chart.
MgaTanong Sagot
Isang mangingisda na hindi gumagamit ng

1. Sino si Mang Ambo sa dinamita sa pangingisda.
kuwento?
Mabait; masigasig sa mga

2. Paano mo mailalarawan ang mapakikinabangang mga gawain. Lagi
katangian at estado ng silang pinagpala sa kanilang pamumuhay.
pamaumuhay ni Mang Ambo? Hindi siya umuuwi ng bahay hanggat wala
siyang mga huling isda .
Alam niya na nakamiminsala ito sa
3. Bakit hindi ginawa niMang yamang dagat at mawawalan rin ng
Ambo ang paggamit ng dinamita sa mabibingwit sa karagatan.
pangingisda noong mga araw na
wala siyang nahuling mga isda?
Diwata ng karagatan.
4. Ano ang inirerepresenta ng

gintong isda sa kuwento?
Ang maminsalang Gawain tulad ng

5. Anong kakintalan ang naidulot paggamit ng dinamita sa pangingisda ay
ng kuwento sa mambabasa? magdudulot ng pagkasira sa kalikasan na
kung saan sa huli ay tao pa rin ang
maaapektuhan tulad lamang ng pagkasira
ng yamang dagat na pinagkukunan ng
pagkain.
Ang akdang ito ay pinapaliwanag ang
6. Ipaliwanag ang koneksyon nito epekto ng mapanirang gawain ng tao sa
sa konsepto ng ekokritisimo. kalikasan. Ang akdang ito ay isang pabula
na nagsasaad ng kaugnayan ng tao sa
kalikasan.
41
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 7.3. Pagsasanay sa Pagsulat
Sumulat ng isang refleksiyon tungkol sa mensahe ng binasang pabula.
“Si Mang Ambo at ang Gintong Isda” ay isang eko-pabula na may hated na aral
na pahalagahan ang kalikasan.
Si Mang Ambo ay isang mabait at masigasig na mangingisda na may ginintuang

puso sa kalikasan.Kahit wala na siyang nabibingwit na isda,dahil sa paggamit ng
dinamita ng kasamahan niya, hindi pa rin niya ginawa ang mapinsalang Gawain dahil
alam niyang mali ito at nagdudulot ng pagkasira sa kalikasan. May mahalagang mensahe
sa kanyang ginawa tungkol sa pagpapahalaga sa kalikasan. Ang pagkakaroon ng
pagmamahal sa kalikasan ay nagkakaroon ng benepisyo hindi lamang sa kalikasan kundi
pati narin sa tao. Ang mga pangangailangan ng mga tao ay galing sa kalikasan. Kapag
pinapahalaga natin ang kalikasan, nakikinabang rin tayo sa bunga nito. Ngunit, kapag
patuloy pa rin ang paninira sa kalikasan, parang pinapahirapan at pinaparusahan lang ng
mga tao ang kanilang sarili. Tulad lamang sa kwento na kung saan ang paggamit ng
dinamita dahil sa pinaniniwalaang magkaroon ng madaming huling isda ay ito rin ang
dulot ng permanenteng pagkasira ng yamang dagat at unti-unting pagkaubos ng mga isda
sa karagatan.
Ang pabulang ito ay may mensahe sa mga mambabasa na ang pagpapahalaga sa

kalikasan ay katumbas rin ng pagpapahalaga sa ating sarili.
42
WMSU-ISMP-GU-001.00
EKO-PABULA 2
Ang Leon at ang Aso

Ni Vilma L. Pahulaya
Sa isanggubat ay mayroongnakatirangmalaking Leon at isangAso. Ang Leon ay

napakayabang at iniisipniyanasiya ang pinakamalakas, mabilis, at maliksisagubatnaiyon.
Sa kabilangbandanaman ay ang Asonamaliitngunithindiumuurongsakahitanonghamon.
Sa paglalakad ng Leon sakagubatan ay nakitaniya ang aso at hinamonniyaito.
“Hoy Aso! Baka gusto mong subukin kung sinosaatingdalawa ang mas mabilis?”
buongkayabangangsinabi ng Leon. Hindi namanitoinurungan ng Aso.
“Sige! Tinatanggap ko ang hamonmo, kailanmogustongmagsimula?” sagotnaman ng

Aso.
Natuwa ang Leon at napatawa, hindiniyaakalainnatatanggapin ng aso ang hamonniya.

“Ngayonna!” sagot ng Leon.
Mas kabisado ng Aso ang kagubatangiyonkaysasa Leon kaya pumayagsiyakaagad.
“Sige, magisismnulatayosailognaiyon at iikottayosabuonggubat, ang

unangmakakabaliksaatinsailog ay siyangmananalo.” Matapangnasagot ng Aso.
“Talaganghindi ka natatakotsabilis at liksi ko ano?” sagot ng Leon. “sigi!

Simulannanatin.”
At nagsimulanangasilangmangarera. Sa gitna ng kanilangpagtakbo ay biglanghuminto

ang Leon dahilnatusukan ang paanito ng isangmatulisnabagay.
“Aray!” sigaw ng Leon. Agadnamanghuminto ang Aso at noongnakitaniyangduguan

ang paa ng Leon ay tinulunganniyaito. Isinantabiniya ang kayabangangpinakitasakaniya
ng Leon at ginamotniya ang sugatnito.
Simula noon ay nawalana ang kayabangan ng Leon at

nagingmatalikniyangkaibigan ang Aso. Malaki ang utang naloob ng Leon
saasodahiltinulungansiyanito.
43
WMSU-ISMP-GU-001.00
Gawain 8.1
Sagutin ang mga sumusunod n atanong at ilapat ito sa nakalaang espasyo ng flow chart.
Ano ang gusting patunayan ng Bakit mabilis na tinanggap ng Paano natalo ng aso ang leon
Leon sa aso? aso ang hamon ng leon? sa kanilang paligsahan?
Mas kabisado ng Aso ang

Gusto niyang patunayan na siya Natusukan ang paa nito ng
kagubatang iyon kaysa kay
ay mabilis at maliksi pa kaysa isang matulis na bagay.
Leon kaya kaagad tinaggap
sa aso. niya ang hamon.
Ano ang naging kasukdulan sa Ano ang kaugnayan nito sa Anong aral ang mapupulot sa
pabula? konsepto ng ekokritisismo? binasang pabula?
Ang pabulang ito ay gusting

ipahiwatig na hindi natin dapat
Nawala na ang kayabangan ng kalimutan o ibalewala ang Marunong tayo lumingon at
Leon at nagging matalik niyang pagpapahalaga sa kalikasan sa tumulong sa mga
kaibigan ang Aso. Malaki ang kabila ng kagustuhan nating nangangailangan kahit na sa
utang na loob ng Leon sa aso umunlad sa iba’t-ibang gitna tayo ng karera ng ating
dahil tinulungan siya nito. larangan tulad ng minimithi.
pandaigdigang ekonomiya.
44
WMSU-ISMP-GU-001.00
Gawain 8.2
Iguhit sa loob ng kahon ang mga pangunahing tauhan sapabula at ilarawan ang katangian ng
bawatisa.
LEON
✓ Mayabang.
✓ Iniisip niya na siya ang
pinakamalakas,
mabilis, at maliksi sa
gubat na iyon.
✓ Naging matalik niyang
kaibigan ang Aso.
ASO
✓ Maliit
✓ Hindi umuurong sa kahit
anong hamon.
✓ Ginamot niya ang sugat
nito.
45
WMSU-ISMP-GU-001.00
EKO-PABULA 3
Ang Lobo at ang Magkaibigang Maya at Pusa

Isang umaga ng tag-init, ay may magkaibigang namamasyal sa gubat na sina Maya at Pusa.
Masayang-masaya nilang pinagmamasdan ang mga puno't halaman, maging ang magandang
tanawin ng kalangitan. Nagpatuloy sila sa pamamasyal hanggang sa mapadpad sila sa ilog na may
mala-kristal sa linaw ng tubig na dumadaloy dito.
"Kaibigang Pusa tingnan mo! Napakaganda ng ilog na ito." – wika ni Maya sa kaibigan.
"Tama ka kaibigang Maya, ngayon lamang natin ito na kita sa tinagal-tagal nating napaparito sa
gubat." - tugon ng kaibigang Pusa sa kaibigang Maya.
"Sa palagay ko ay mayroon itong masasarap na isda na maaari nating makain. Kanina pa rin
tayo namamasyal, mabuti pa siguro'y magpapahinga muna tayo saglit." - ani ni Pusa sa kaibigan.
"Sang-ayon ako sa iyo kaibigang Pusa, ako rin ay pagod na pagod na sa paglipad. Mabuti na
sigurong magpapahinga tayo rito." –sagot ni Maya
Tumalon si Pusa sa ilog at nanghuli ng isda upang may makain, samantalang si Maya naman ay
bumaba sa lupa upang maghintay at suportahan ang kaibigan sa paghuli.
"Ito pa!, Iyan pa!" – masayang sambit ni Pusa habang nanghuhuli ng isda at nagtatampisaw sa tubig
sa ilog.
Rinig na rinig ang malakas na ingay ng nagkakasayahang magkaibigang Pusa at Maya sa loob ng
tahimik na gubat, kung kaya't narinig sila ng isang mabangis na lobo na apat na araw nang hindi
kumakain. Hinanap ng mabangis na Lobo ang ingay at sinundan ito hanggang sa mapadpad sa
kinaroroonan ng magkaibigan na ngayon ay nagpapahinga na sa tabing ilog.
"Hmmmm. Mukhang makakakain narin ako ngayon." -ani ng mabangis na Lobo habang
pinagmamasdan ang walang kamalay-malay na magkaibigan.
Dahan-dahang lumapit ang mabangis na Lobo sa ilog nang makaapak ito ng isang matulis, matalim
at nakakasugat na basag na bote na naging dahilan upang masaktan ito at mapasigaw sa sakit na
naramdaman. Nagulat naman ang magkaibigan at napatingin sa direksyon ng mabangis na Lobo.
"Isang Lobo kaibigang Pusa! Umalis na tayo rito bago tayo makain!" –tarantang turan ni Maya
sa kaibigan.
Tumingin naman si Pusa sa kinaroroonan ng mabangis na Lobo na ngayon ay namimilipit sa sakit

na nadarama.
"Nakakaawa siya Maya, mukhang hindi naman niya tayo kakainin." –tugon ni Pusa at lumapit sa
nasaktang Lobo.
Hindi ako masamang Lobo gaya ng ibang kauri ko." –paliwanag nito.
"Sige! Tutulungan ka namin, basta ipangako mong hinding-hindi mo kame sasaktan." –tugon ni
Pusa sa Lobo.
46
WMSU-ISMP-GU-001.00
"Tulong! Tulungan ninyo ako!" –nagmamakaawang sambit ng Lobo.

"Huwag kang masyadong lumapit Pusa at baka kainin ka niya." –bulaslas ni Maya habang
may distansyang lumilipad sa kinaroroonan ng dalawa na hindi pinakinggan ni Pusa.
"Anong nangyari sa iyo? Bakit ka sugatan?" – tanong ni Pusa sa Lobo.

"Ako ay naglalakad-lakad sa gubat nang may maapakan akong matalim at nakakasugat na
bagay." –pagsisinungaling nito.
"Tulungan ninyo ako, parang awa na ninyo." –dagdag nito.

"Huwag Pusa! Umalis na tayo! Wag kang maniniwala at magtitiwala sa kaniya at baka tayo ay
nililinlang lamang ng Lobong iyan." – paalala nito.
"Hindi! Hindi ko kayo sasaktan. Ako ay mabait na Lobo nanamamasyal lamang sa gubat.
Hindi ako masamang Lobo gaya ng ibang kauri ko." –paliwanag nito.
"Sige! Tutulungan ka namin, basta ipangako mong hinding-hindi mo kame sasaktan." –tugon
ni Pusa sa Lobo.
"Huwag Pusa! Maniwala ka sa akin. Hindi dapat tayo agad-agad naniniwala sa kaniya." –
depensa ni Maya.
"Mukha naman siyang mabait kaibigang Maya, tulungan na natin siya." –wika ni Pusa sa
kaibigan.
Tinulungan ni Pusa ang mabangis na Lobo. Tinanggal niya ang nakabaong maliit na matulis na
piraso ng bubog sa talampakan nito. Sumigaw ang mabangis na Lobo sa sakit.
"Aaaaaaaaahhhhhhhh!" -sigaw ng Lobo.
"Ayan! Naalis na ang piraso ng matulis na bagay na bumaon sa iyong talampakan, kaibigang
Lobo." -ani ni Pusa.
"Salamat kaibigang Pusa." -pasasalamat ng Lobo

"Maaari bang samahan ninyo ako ngayong gabi? Magdidilim narin naman ngayon at ako'y
sugatan. Maaari bang ako'y inyong tulungan muli hanggang sa pagsapit ng umaga?" -pakiusap ng
mabangis na Lobo sa magkaibigang Pusa at Maya.
"Oo sige! Ngunit sa pagsapit ng umaga ay aalis din kami kaagad." –agad na sagot ng Pusa,
samantalang si Maya naman ay lihim na hindi sumasang-ayon.
Lingid sa kaalaman ng magkaibigan ay may masamang balak ang mabangis na Lobo sa kanila sa
pagsapit ng dilim at mahimbing silang natutulog.
Hindi gaya ng nakasanayan, si Maya ay natulog sa itaas ng puno at si Pusa naman ay nasa
tabing ilog kasama ang Lobo. Mula sa itaas ay kitang-kita ni Maya ang buong paligid sa ilalim,
and buong ilog at ang kinaroroonan ng natutulog na kaibigan at Lobo. Ang Maya ay hindi
makatulog sa buong magdamag, samantalang ang kaibigang Pusa ay himbing na himbing na
natutulog.
47
WMSU-ISMP-GU-001.00
Mula sa itaas, napansin ni Maya na nagising ang Lobo. Tinignan nito ang natutulog niyang
kaibigan na si Pusa, matapos nitong makumpirma na tulog na tulog ang Pusa ay tumingin ito kanya
sa itaas ng puno.
Nagkunwari naman si Maya na natutulog. Kitang-kita ni Maya kung papaanong ikutan ng

mabangis na Lobo ang kaibigan habang naglalaway. Nakakatakot ito at nakapabangis na naging
dahilan sa panginginig ni Maya.
"Hindi dapat ako matakot! Kailangan ako ni Kaibigang Pusa!" -pagpapalakas ng loob niyang
sambit.
Buong tapang na lumipad at sumigaw si Maya.
"Gising Pusa! Gising!" –sigaw nito ngunit tulog na tulog parin ang kaibigang Pusa.
"Ang Lobo! Mabangis! Gising Pusa!" -Maya

Huli na nang magising si Pusa, akma na siyang kakagatin ng mabangis na Lobo.
"Aaarrraaaaaaayyyy!" -sigaw ng kaibigang Pusa.

Duguan na si Pusa sa kagat ng mabangis na Lobo, samantalang si Maya ay hindi makapaniwala sa
nakita. Takot na takot itong lumipad papalayo sa ilog upang humingi ng tulong. Lumipad nang
lumipad habang humihingi ng saklolo.
Sa pagbabalik ni Maya ay isang duguang damo na lamang ang kaniyang nadatnan. Wala na
ang kaniyang kaibigang Pusa at ang mabangis na Lobo.
48
WMSU-ISMP-GU-001.00
Gawain 9.1
Isulat ang mga hinihinging impormasyon sa nakalaang espasyo ng story map.
MgaTauhan
• Pusa
• Maya
Tagpuan • Lobo Tagpuan
• Gubat • Ilog
Kasukdulan
Kakalasan Mula sa itaas, napansin ni Maya na
Duguan na si Pusa sa nagising ang Lobo. Tinignan nito ang
kagat ng mabangis na natutulog niyang kaibigan na si Pusa,
Lobo, samantalang si matapos nitong makumpirma na tulog na Mensahe / Aral
Maya ay hindi tulog ang Pusa ay tumingin ito sa kanya Huwag magtitiwala
makapaniwala sa nakita. sa itaas ng puno. kaagad sa mga di kilalang
Takot na takot itong Nagkunwari naman si Maya na tao. Hindi natin alam ang
lumipad papalayo sa ilog natutulog. Kitang-kita ni Maya kung totoong balak nila sa atin.
upang humingi ng tulong. papaanong ikutan ng mabangis na Lobo Mag-ingat sa mga
Lumipad nang lumipad ang kaibigan habang naglalaway. nakakaharap o nakakausap
habang humihingi ng Nakakatakot ito at nakapabangis na nating tao.
saklolo. naging dahilan sa panginginig ni Maya.
"Hindi dapat ako matakot! Kailangan
ako ni kaibigang Pusa!" -pagpapalakas
ng loob niyang sambit.
Kaugnayan nito sa ekokritisismo

Base sa interpretasyon ko, ang pusa ay sumisimbolo sa kalikasan, ang maya
ay tao na may pagmamahal sa kalikasan, at ang lobo ay isang tao na walang
pagpapahalaga sa kalikasan. Ang pusa at maya ay masayang tinatanaw ang
kalikasan na nagpapakita ng pagpapahalaga sa kalikasan. Sa pagkagat ng
lobo sa pusa ay nagpapakita ang mapanirang gawain ng tao sa kalikasan. Ang
mithin lamang ng Lobo ay para lamang sa sariling pangangailangan. Parang
tao lang rin na dahil sa kasakiman ay hindi na iniisip ang kahalagahan ng
kalikasan sa sangkatauhan.
Karagdagang paliwanag:
Ang akdang ito ay mahalaga upang imulat sa atin angkahalagahan ng kalikasan sa atin. Dahil sa
kasakiman ng iilang tao, nagkakaroon ito ng negatibong epekto sa karamihang tao.Tungkulin natin
ipreserba ang kalikasan sa pagkat ditto natin pinagkukunan ang lahat ng mga pangangailangan natin.
49
WMSU-ISMP-GU-001.00
Gawain 9.2
Sumulat ng isang refleksiyon tungkol sa mensahe ng binasang pabula at iugnay ito sa sariling
karanasan.
ANG TAONG NAGSUSUOT NG MAITIM NA MASKARA
Ang pabula ay tumatalakay sa kwento ng magkaibigang Pusa at Maya na kung saan sila ay
masayang namamasyal sa gubat at pinagmamasdan ang mga halaman at kalangitan hanggang sa
sila ay mapadpad sa ilog na may mala-kristal sa ganda. Pagkatapos nilang makita ang ilog ay
naisipan nilang manghuli ng isda para may makain sila. Nang marinig ng Lobo ang ingay ng
dalawang magkaibigan ay hinanap niya ito sapagkat sabik na siyang may makain dahil apat na
araw na rin siyang hindi kumakain kaya nagsilbi itong opurtundiad upang magkaroon ng laman ang
kanyang tiyan. Nasugatan ang Lobo at humingi ng tulong sa dalawang magkaibigan, ang Maya ay
hindi nagtiwala sa Lobo sapagkat kilala ito bilang isang mabangis na hayop ngunit ang Pusa ay
naawa at nais na tulungan ang Lobo. Sa huli ay tinulungan ito ng Pusa at sinamahan pa sa pagtulog,
nang nasigurado na ng Lobo na mahimbing nang natutulog ang magkaibigan ay sinakmal niya ang
Pusa dahil hindi narinig ni Pusa ang sigaw ng kaibigang Maya na siya ay nanganganib na. Duguan
na si Pusa dahil sa kagat ng Lobo at si Maya naman ay lumipad upang makahingi ng saklolo ngunit
sa kanyang pagbalik sa ilog ay wala na ang Lobo at duguang damo nalang ang kanyang nadatnan at
wala na roon ang kaibigang Pusa.
Ang ganitong kaganapan ay hindi lang nangyayari sa mga kwento o pelikula sapagkat nararanasan
rin natin ang mga ito sa totoong buhay mapa negosyo man, pamilya, minamahal sa buhay, o mga
taong tinuturing mong mga kaibigan ay may manloloko parin kahit anong iwas mo dito. Ang
paggawa ng panloloko o panlilinlang tulad sa ginawa ng Lobo sa kwento ay maituturing na
kasalanang pangkapwa lalo na kung ikaw ay pinagkatiwalaan ng tao subalit ginawa mo pa rin itong
lokohin. Ang Lobo ay pinagpatuloy parin ang masamang balak kahit na siya ay tinulungan ng Pusa
at pinakitaan ng kabutihan ay nasasalamin na rin sa totoong nangyayari sa buhay ng tao. Ako
“personally” ay naloko na rin ng harap-harapan ng dalawang taong tinuring kong mga kaibigan ko,
na aagapay at hindi ako iiwan sa ere ngunit ako lang pala ang tumuturing sa kanilang kaibigan
sapagkat ginawan nila ako ng kwento sa ibang mga kaibigan ko, kasanalan ko rin naman kasi
nagtiwala kaagad ako sa kanila kahit anim na buwan ko palang silang nakakasama. Iniwan ko ang
mga nakasanayan kong mga kaibigan at sumama sa kanila dahil nakitaan ko sila ng mga bagay na
aming pagkakapareh, gusto kong sumubok na magkaroon pa ng malaking “group of friends” o ang
mag eksplor ng iba’t-ibang tao, hindi ako nag-ingat sa pagpili ng taong kakaibiganin kaya ako ay
naloko bandang huli sapagkat ang tiwala na aking binigay ay nasuklian ng pagtatraydor. Kaya
ngayon ay ingat na ingat na akong makipagkaibigan dahil natatakot na akong mangyari pa iyon ulit
at masaktan ulit ng taong akala ko ay magiging kasangga ko.
Ang kwento namang ito kung ihahabi natin sa kalikasan ay isang representasyon ng mga ginagawa
ng tao na nakakasira sa ating kapaligiran at kalikasan. Ang Pusa rito ay ang kalikasan, ang Maya ay
ang taong nagmamahal at nagpapahalaga sa kalikasan ang Lobo naman ay ang taong sumisira at
hindi nagpapahalaga sa ating kalikasan. Ang aral ng kwentong ito ay huwag agad magtitiwala sa
EKO-PABULA
taong bago palang 4nakilala dahil hindi natin alam ang kanilang balak kung ito ba ay maganda o
panganib.
PANUTOAng kalikasan
: Basahin namanang
at unawain ay ating pahalagahan
tungkol sa pabulang,at“Si
mahalin at BakulawAt
Kalabaw huwag na huwag sasaktan
siPetrang Kabayo.dahil
hindi natin alam kung hanggang saan tayo nito sasamahan o iiwan nalang bigla ng walang paalam.
50
WMSU-ISMP-GU-001.00
SI KALABAW BAKULAW AT SI PETRANG KABAYO

Ni Cheryl P. Barredo
May isang magsasaka na nagngangalang Mang Felix. Siya ay may mga alagang
kalabaw at kabayo. Si kalabaw ang lagi niyang katuwang sa pagsasaka sa kanilang bukirin.
Malaki ang naging pakinabang niya sa kanyang mga alagang hayop, kung kaya, kahit gaano
man siya kapagod sa pagsasaka, siya ay lagging naglalaan ng kanyang panahon sa dalawa
niyang paboritong mga alaga.
Isang araw, tumungo si Mang Felix sa kwadra upang pakainin ang kanyang kabayo na
si Petra. Panay himas nito ang malambot at makintab nitong buhok na kulay kahel, na tila’y
alagang-alaga kung ito’y maituturing. Nakita sila ni kalabaw na hinahagkan ng amo ang
pisngi ni petrang kabayo. “Buti pa si petrang kabayo, lagging pinapansin at alagang-alaga,
samantalang ako, heto, panay trabaho lang sa bukid at lagging napapagod. Siguro hindi niya
ako mahal...kailangan niya lang ako sa kanyang pagsasaka sa bukid…hmp!” Ang painis na
wika ni kalabaw.
Maya-maya’y nilapitan ni Mang Felix si kalabaw. Ang akala ni kalabaw ay gagawin

din ng kanyang amo ang ginawa niya sa kabayo. “Tara na kalabaw, tayo ay tutungo na sa
ating bukirin habang maaga pa. Para hindi tayo aabutin ng gabi sa pagsasaka”, wika ni
Mang Felix sa alagang kalabaw. “Haaay naku! Ito nalang ba talaga ang papel ko sa buhay?
Hanggang bukid nalang?” pabulong na wika ni kalabaw na tila, nagrereklamo.
Sa pagkakataong ito, maagang natapos sina Mang Felix at kalabaw sa kanilang

pagsasaka sa bukid. Pansamantalang iniwan ni Mang Felix ang kanyang kalabaw sa kwadra
na kinaroroonan ni Petrang Kabayo. “Haaay..naku! Nakakapagod talaga sa bukid. Buti ka pa
Petra, dito ka lang palagi sa iyong lungga. Panay beauty rest ka lang...kaya ikaw na talaga
ang paborito ng ating amo…eh, wala ka naman talagang silbi,” ang naiinggit na pahayag ni
kalabaw. “Aba! Dapat lang no! kaya nga alagang-alaga ko ang aking makintab at malambot
na buhok dahil ito ang gusto ng ating amo…samantalang ikaw, bagay ka nga talaga sa
bukid…dahil ikaw ay isang bakulaw!...hahaha!” ang pangungutyang wika ni Petra kay
kalabaw. At dahil sa pangungutyang ito, nalumbay at nanlumo si kalabaw na halos walang
imik dahil sa labis na pagdadamdam nito sa pangungutya ng kabayo sa kanya. Samantalang si
Petrang kabayo ay panay pa cute lang sabay kindat kay kalabaw na tila’y nangyayamot. “May
araw ka rin Petrang kabayo...kailangan kong sisipagan ang aking trabaho para mabaling sa
akin ang atensiyon ng ating amo. ”pabulong na wika ni kalabaw nananlilisik ang mga mata sa
inis.
Pagkaraan ng ilang araw, naging matamlay si kalabaw. Alalang-alala si Mang Felix dahil
wala siyang makakatuwang sa bukid. Kailangan niyang ipagpahinga muna si kalabaw.
“Paano na ako ngayon? Siya pa naman ang aking pag-asa sa pagsasaka. Baka hindi ko
makayanan ang trabaho sa bukid nang nag-iisa?” wika ni Mang Felix sa kanyang sarili na
alalang-alala.
51
WMSU-ISMP-GU-001.00
Karugtong…..
Walang nagawa si Mang Felix, kundi, ang magtrabaho sa bukid nang nag-iisa, sapagkat sa
pagsasaka lamang nabubuhay ang kaniyang pamilya. Dito sila nakakukuha ng kanilang bigas na
isasaing at mga iba’t ibang pananim na gulay na kanilang hinahain. Talagang mahalaga para kay
Mang Felix ang pagsasaka para may makakain sila sa araw-araw. Kaya, kailangan niyang
kumayod at magsipag sa kanyang trabaho kahit hindi man niya makakatuwang ang kanyang
kalabaw.
Isang araw, dumating sa kanyang pandinig ang isang balitang tungkol sa gaganaping
karera ng mga kabayo sa kanilang nayon. Ito na ang kanyang pagkakataon na makakakuha ng
malaking premyo kung siya ay papalarin man. Di nagdalawang isip si Mang Felix na isalang ang
kanyang alagang kabayo sa karera. Dahil ang maiuwi niyang premyo ay kanyang gagamitin sa
pangangailangan ng kanyang pamilya at gayundin, upang mapagawan din niya ng bahay na
masisilungan ang alaga niyang kalabaw. Ganito niya pinahahalagahan ang kanyang mga alagang
hayop.
Dumating din ang araw na kanyang pinakahihintay..ito ay ang araw ng paligsahan. Taimtim na
nanalangin si Mang Felix bago niya isinalang si Petra sa karera. Buong puso siyang
nangangamba na sana’y maiuwi niya ang tumataginting na premyo. Ilang Segundo nalang at
magsisimula na ang paligsahan.. “Petra, pagbubutihan mo ha..sana maipanalo natin ang ating
laban..” pabulong na wika ni Mang Felix sa kabayo. “Ready… get set …go!” ang hudyat ng
anawnser sa pagsisimula ng karera. Maingay ang buong paligid sa tilian at hiyawan ng mga tao.
“Bilis pa Petra,,kaunti nalang at mararating na natin ang finish line!” Hindi nagtagal at
naipanalo rin ni Mang Felix ang kanilang laban. “Salamat sa Diyos! Sa wakas, at nasungkit ko
rin ang tumataginting na premyo!”Umuwing umaapaw sa tuwa si Mang Felix sabay halik sa
kanyang alagang kabayo bilang pasasalamat sa naipamalas nitong galing sa naganap na
paligsahan.
Nang sila’y dumating sa bahay, nakita ni kalabaw na masayang-masaya si na Mang Felix

at Petra. Dito niya napagtanto sa kanyang sarili na ang bawat isa sa kanila ay may silbi sa
kanilang amo. “Petrang kabayo, gusto ko sanang humingi ng paumanhin sa iyo. Mali ang aking
iniisip tungkol sa iyo. Namayani ang inggit sa aking isipan. Hindi ko akalaing, malaki rin pala
ang iyong naitulong sa ating amo. Kaya pala ganon kawagas ang pag-aalaga niya sa iyo dahil,
naniniwala siyang, baling araw ay mapakikinabangan ka rin ng ating amo.” ang mahinahon at
mapagpakumbabang pahayag ni kalabaw sa kabayo. “ikaw naman…Ok lang iyon ibig ko ring
humingi ng paumanhin sa pangungutya ko sa iyo…alam kong nasaktan din kita..kaya kita
lagging iniinis dahil masyado ka kasing seryoso eh… Alam ko naming dalawa talaga tayo ang
mahal ng ating amo..dahil nakatutulong tayo at malaki rin ang ating pakinabang sa kanyang
pamilya.”
Simula noon, hindi na nakadama ng inggit si kalabaw kay kabayo. Dahil damang-dama nila na
sila’y mahal ng kanilang amo. At gayundin si Petrang kabayo ay hindi na rin niya kinukutya si
kalabaw bakulaw. Nilapitan sila ni Mang Felix at parehong niyakap at hinagkan sa noo. Masaya
silang naglalaro sa loob ng bakuran sa tuwing oras ng kanilang pahinga.
52
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 10.1. Pagsasanay sa Pagsulat
Sumulat ng isang refleksiyon tungkol sa mensahe ng binasang pabulang pinamagatang, “Si

Kalabaw Bakulaw at si Petrang Kabayo
Sa buhay ng isang tao hindi maiiwasan ang pagkukumpara natin sa ating sarili sa
ibang tao mapa pamilya man, kapitbahay o sa mga kaklase. Nagkakaroon ito ng
negatibong epekto sa ating buhay dahil iniisip natin na mas magaling siya kaysa sayo,
mas talentado siya, mas maganda/guwapo sya, mas mahal siya ni mama/papa,
paborito siya ni ma’am, o sadyang mas magaling siya kaysa sayo kaya mas
hinahanggan siya at napapansin ng ibang tao. Ang inggit o selos ay isang katangiang
sadyang mapanganib at maaring humantong sa kawalan ng pananampalataya dahil ito
ay nauuwi sa isang damdamin na hindi kaaya-aya.
Sa pabula naman ay nagkaroon ng konting inggit o selos si Kalabaw kay Kabayo

sapagkat nakita niyang hinahagkan ng kanilang amo si Kabayo at laging nasa
kuwadra lang at hindi nagtatrabaho tulad niya na sa bukid laging nakatambay
gaagapay ng kanilang amo. Si Kabayo ay may magandang pustora at lagi lang naka
“beauty rest” na siya namang sinagot ni Kabayo na si Kalabaw ay nababagay lang sa
bukid dahil isa siyang bakulaw, labis itong dinamdam ni Kalabaw kaya sa mga
nagdaang araw ay naging matamlay siya sa pagsasaka kaya ang amo ay nagtutungo sa
bukid nang mag-isa dahil pinagpahinga niya muna si Kalabaw. Hanggang dumating
ang araw na may gaganaping karera ng mga Kabayo kaya isinali niya si petra para
makuha niya ang premyo na may malaking tulong sa kanyang pamilya. Nang Makita
ni Kalabaw na masaya ang kanilang amo ay dito niya napagtanto na mali ang
kanyang inakto sa Kabayo sapagkat pareho silang may silbi at nakakatulong sa
kanilang amo. Humingi ng paumanhin si Kalabaw kay Kabayo at ganun rin naman si
Kabayo at sila ay naging magkaibigan at naglalaro sa kuwadra pag oras ng pahinga.
Ang inggit ay masamang pag-uugali dahil ito ay isang damdaming nagaganap kapag
ang isang tao ay may kulang o walang nakaaangat na katangian, bagay, o tagumpay
ng ibang tao na gusto niyang makuha o hinahangad niyang makamit. Makakaiwas
tayo sa inggit o selos sa kapwa sa pamamagitan ng pagtanggap kung ano mang bagay
ang kaya nating gawin o mga bagay na meron tayo. Ang positibong dulot ng
pagkainggit sa kapwa ay ang pagkakaroon ng inspirasyon na makamit ang mga bagay
na meron ang ibang tao. Ang negatibong maidudulot naman ng pagkainggit sa kapwa
ay baka may masabi tayo na makasisira sa karangalan ng tao na kinaiinggitan para
makuha ng taong naiinggit ang mga kayamanan o mga bagay na nasa taong
kinaiinggitan.
53
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 10.2. Pag-unawa sa binasa
Pumili ng eksena mula sa binasang pabula. Iguhit ito ayon sa sariling pag-unawa o
interpretasyon.
ANG KABAYO
• Ang kinaiinggitan ni
Kalabaw
• Nanalo ng premyo sa
karera
• Laging nasa kuwadra
at may magandang
balat
ANG KARERA
• Ang nagpabago sa
sitwasyon ni Kabayo at
Kalabaw
• Nagkasunod narin sila
ANG KALABAW
• Laging kaagapay ni Mang
Felix sa bukirin
• Naiinggit kay Kabayo
• Naging matamlay dahil
nakutya ni Kabayo
54
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 10.3.
A. Ilapat sa nakalaang espasyo ng graphic organizer ang hinihinging impormasyon

tungkol sa pabula.
Kasukdulan
Nang nanalo si Kabayo sa karera at nakita ni

Kalabaw na masaya ang kanilang amo kaya
napagtanto ni Kalabaw na pareho lang sila ni
Kabayo na may silbi sa kanilang amo kaya humingi
siya ng paumanhin kay Kabayo dahil alam niya na
mali ang ginawa niya kay Kabayo.
Uri ng Kuwento MgaTauhan
• Mang Felix
Si Kalabaw • Kalabaw
• Pabula Bakulaw at Si bakulaw
Petrang Kabayo • Petrang
Kabayo
Tagpuan Kakintalan
• Ang pagiging
mainggitin sa ating
kapwa ay hindi
• Bukirin ni Mang Felix
magandang damdamin
55
WMSU-ISMP-GU-001.00
EKO-PABULA 5
SI DON, ANG ASONG LAKWATSERO
Si Don ay isang masiyahin at lakwatserong aso. Ibang-iba rin siya sa ibang aso at sa
kaniyang mga kamag-anak na walang pangarap. Sa katunayan ay napakatayog ng kaniyang
pangarap at ito ay ang magkaroon ng sariling amo.
Sawa na kasi siyang maghirap at lumaboy-laboy sa kalye. Mahirap ang buhay ng isang aspin,
kung hindi ka matapang sa buhay ay magugutom ka at mamamatay. Isamamo pa ang kalupitan
ng mga tao na kung hindi ka papaluin ay ihahagis naman sa iyo ang timba na may mainit na
tubig.
Bumuntong hininga siya. "Oy, Don! Sasama ka ba sa amin? Pupunta kaming dump site
ngayon, marami doong pagkain! "wika ni Bantay; isang asong maitim na puno ng galis ang
katawan.
Umiling-iling si Don. "Oo, alam kong mahirap lang tayo na aso. Pero bakit doon? Hindi mo
ba alam na maaari tayong mamatay doon? Naalala mo ba si Spot na namatay pagkatapos
makakain ng kung ano roon?" sagot ni Don at sumimangot naman si Bantay.
"Edi bahala ka! Ang arte mo, edi ikaw ang magugutom! " tahol sa kaniya ni Bantay at
tumakbo ito palayo.
Napayuko siya. Karamihan kasi sa katulad niya ay kakainin ang pupwedeng makain kahit na
nakakadiri ito at maaari nilang ikamatay. May mga asong kayang kaininin ang mga suka ng tao
at kahit suka ng kapwa aso, may mga aso ring kayang sikmurain ang kumain ng basura gaya ng
diaper at dumi ng bata o kahit ng sa matatanda. Nakakaawa sila pero may katuwiran din kung
bakit na gagawa ito ng iilan, 'di ba nga't lahat daw ng gawa ng Diyos ay nararapat protektahan
at mahalin ng mga tao? Ngunit, bakit ang iilan gaya niya ay iniiwan-iwan lamang ng mga tao.
Hinahayaang lumaboy at mamatay?
"Kapag kami ay aapihin nila tapos nakagat naming sila, kasalanan pa namin... Hays! May
matinong tao pa ba rito na maaaring maging amo? " hindi mapigilang naibulalas niya habang
palakad-lakad siya.
Narinig niyang tumunog ang kaniyang tiyan sa gutom at siya'y napaungol. Siguro oras na para
mag-abang sa basura at tira sa restaurant sa may kanto. 'aniya sa kaniyang isip.
Mahina siyang lumakad upang pigilan ang hikbing makawala ang bibig dahil sa gutom. Hindi
niya mapigilang mapatingin sa paligid. Napakaraming building sa paligid, hindi mabilang at
ang iba ay napakataas na para bang abot na nito ang langit. Napakaingay din ng paligid,
napakaraming tao ang nag-uusap na tila nagsisigawan na at para bang isdang pumapalag ang
mga ito sa tuwing gumagalaw. Kaya hindi rin maiwasang masagi at masipa siya ng mga tao
kapag sa tingin ng mga ito ay paharang-harang siya sa daan.
56
WMSU-ISMP-GU-001.00
Hindi niya rin kasi masisi ang mga tao. Hindi siya isang makinis at gwapong aso—ay hindi,
gwapo siya pero hindi lang nila kayang Makita ito. Hindi kasi mukhang espesyal ang kulay ng
kaniyang balahibo—kayumanggi na may konting kaputian. Kayumanggi na kakulay ng mga
Pilipino napilit nilang winawaksi dahil sa epekto ng ibang kultura. Hindi siya tulad ng ibang
yayamaning aso na may kani-kaniyang amo na mapuputi ang balahibo at may bangs at tila VIP na
lagging pinapadala sa doktor. Isa lang siyang simpleng gwapong aso na hindi nila kayang i-
appreciate.
Ganoon naman ang mga tao eh. Hindi marunong mag-appreciate sa mga bagay-bagay pati nga
ang kalikasan ay hindi marunong pahalagahan. Sa dinami-rami ba naman ng mga gusali sa paligid
at dumadami pa nawawala na ang mga puno at halaman sa paligid kaya nama'y parang impyerno
na sa init ang lugar. Idagdag mo pa ang na babalitang chismis ng ibang hayop dito na ang iilan ay
hinuhuli o pinapatay upang ibenta.
Kaya choosy siya sa amo. Dati kasi may kumupkop sa kaniya—si Mang Karding sa
pangalan pa nga lang nito tumutumpak na ang salitang 'lasing'. Lasenggo kasi ito at adik pa, kaya
imbesa lagaan at pakainin siya ay inuuna pa nito ang bisyo at madalas pa siyang nagugulpi. Kaya
aba! Nilayasan niya ito, nakakaurat na ang mga pinangagawa nito!
Natatawa pa nga siya sa mukha nito noong nilayasan niy aito. Mukhang kambing—Ay! mas pogi
pa pala ang kambing sa mukha nito. Napangisi siya, kahit papaano napapawi ang kaniyang gutom.
"Hoy, Don! Nababaliw ka naba? Pangisi-ngisi ka riyan marahil gutom ka na, arat na kasi
samahan mo kami magnakaw ng pagkainsa bahay ni Aling Puring. Balita ko may selebrasyon
doon, " bungad sa kaniya ni Thugs; isang kulay itim na pusa na notorious sa pagnanakaw ng ulam
sa mga tao.
Umiling siya. "Kayo na lang. Ayaw kong magnakaw, isa pa baka mabuhusan na naman kayo ng
mainit na tubig. Tingnan mo iyang balat mo, lapnos pa rin hanggang ngayon." Itinaas niya ang
kaniyang kamay at itinuro ang sugat ni Thugs.
Tumaas ang kilay ni Thugs at lumuhod. "Magbigay pugay po tayo kay San Don! Isang santong
aso! Walang bahid ng kasalanan! Meow meow meow! "hindi niya pinansin si Thugs at naglakad
muli papunta sa restaurant na kaniyang pakay.
Sa kaniyang paglalakad, hindi niya maiwasang mapaubo noong maamoy niya ang makapal
na usok mula sa mga dyip at transportasyon at mga pabrika. Minsan nga hindi na niya alam kung
hangin pa ba ang mayroon o wala na.
Nakarinig siya ng bulong-bulungan mula sa mga tao at parang unti-unting natataranta ang mga ito
habang nakatutok sa isang malaking screen sa may building na may mga tao sa loob.
Lumapit siya at nakiusyoso. "Covid-19, nakapasok na sa Pilipinas, pinapayuhan ng mga awtoridad
na kayo ay manatili sa mga bahay upang maiwasan ang pagkalat ng sakit, " dinig niyang sambit ng
tao na nasa loob ng malaking screen.
57
WMSU-ISMP-GU-001.00
Nagsimulang magbigay ng reaksyon ng mga tao sa paligid niya habang ang iba ay hawak-
hawak ang kani-kanilang cellphone at nagsimulang mag-post sa kani-kanilang social
media apps.
"Ano ang nangyayari? May sakit? "sigaw niya at nakatanggap siya ng sipa mula sa
isang taong nagtratrabaho sa isang firm. Siya'y napadaing.
"Napaka-malas ng asong ito! Nag-iingay kita na ngang may masamang balita, Jane.
Tara uwi na tayo, kay Berting mo nalang isuyo ang ating groceries, " wika nito sa kasama
nitong babae na sopistikada rin kung manamit.
Nagsimulang maubos ang kumpulan ng tao na para bang nagmamadali ang mga itong
umuwi. Hindi nalamang ito pinansin ni Don at pumunta sa may pinto ng restaurant na
gusto niyang puntahan ngunit sa kasamaang palad ay sirado na ito.
'Marahil ay natakot din sa balita. 'aniya sa kaniyang isip.
Ngunit hindi niya mapigilang matakam ng makita ang mga tiring burger at mga pagkain
na natapon na ng mga tao sa takot sa sahig. Madami-dami ang mga ito at hindi na siya
magugutom.
58
WMSU-ISMP-GU-001.00
GAWAIN 10.4. Pag-unawa sa binasa
Sagutin ang mga sumusunod na tanong;
1. Ilarawan ang katangian ni Don.
• Si Don ang klase ng aso na hindi sumusuko sa buhay, marami at masasakit man ang
kanyang napagdaanan ay hindi ito naging hadlang upang humintong mangarap na
magkaroon at makahanap ng sariling amo na mabait at maalaga. Si Don ay isang
asong kulang sa alaga at pagmamahal ngunit dahil dito ay nagkaroon siya ng lakas
ng loob na lumaban sa mundong puno ng mapanghusga at masasama.
2. Paano naiiba si Don sa kanyang kapwa aso?
• Si Don ay isang askal at kahit ganoon man ang kanyang naging kapalaran ay naiiba
siya sa lahat sapagkat meron siyang pangarap at mataas na dignidad na wala sa ibang
kasamang mga aso sa kalye.
3. Kung ikaw ay isang aso, ano sa palagay mo ang iyong maging pakinabang sa
kapaligiran at maging sa iyong amo?
• Kung ako ay isang aso, ako ay magiging tagabantay din ng kalikasan kagaya ng mga
tao, magiging kaagapay ng aking amo sa lahat ng panahon at hanggang sa aking
huling hininga ay poprotektahan ko ang kalikasan at ang aking amo.
4. Ano ang kakintalan na dulot ng pabula?
• Ang lahat ng bagay sa mundo ay may hangganan kaya’t gumawa ka ng mga bagay
na ikakasaya at ikakabuti ng Lahat. At ang hindi pagsuko sa buhay at ang
pagkakaroon ng pangarap sa buhay ay hindi biro sapagkat kailangan ng tiyaga at
lakas ng loob upang suungin ang lahat ng hadlang sa iyong pangarap. Walang
impossible kung maniniwala tayo.
59
WMSU-ISMP-GU-001.00
5. Paano mo wawakasan ang takbo ng pangyayari sa pabula?
• Makakaligtas si Don sa paglaganap ng Covid-19 at sa wakas ay makakahanap siya ng

mabait at isang maalagang amo na hindi siya iiwan at mamahalin siya ng husto dahil
karapat-dapat si Don sa lahat ng kanyang natanggap dahil sa kanyang matiyagang
paghihintay.
6. Ano ang kaugnayan ng pabula sa konsepto ng ekokritisismo?
• Dito natin makikita na ang mga tao ay wala ng pagpapahalaga sa ating kapaligiran
sapagkat ang aso dito ay sumisimbolo sa kalikasan na kung saan kung ikaw ay
magandang aso o kalikasan kapag may pakinabang pa ang tao sayo ay aalagaan kang
talaga ngunit kapag ang kalikasan ay hindi na naman nila kailangan ay hindi na naman
ito bibigyan ng halaga tulad nalang ng asong si Don na hindi na inaalagaan at wala ng
importansya para sa tao.
60
WMSU-ISMP-GU-001.00
EBALWASYON 6
PANUTO: Kumatha ng sariling eko-pabula. (10 pts.)
Ang mga Palakang humihiling ng isang Hari
Sa mundo na higit na kakaiba kung ikukumpara sa mundo ng mga tao, sa malayong hilaga ng Kirrane
Malre nakatira ang mga naglalakihang lahi ng mga palaka. Dahil sila ay humiling kay Zues, ang pinuno
ng mga diyos ng kalangitan at ng kulog sa mitodolihiyang griyego, ay pinahintulutan sila na manirahan
sa Kirrane Malre. Makalipas ang tatlong libung taon, ang lugar na tinitirhan ng lahi ng mga palaka ay
pinangalanang Bourhc Dominyo ni Zeus at ito ay nauukit na sa mapa ng Kirrane Malre. Sa lahi ng mga
palaka ay mayroong tumatayong limang Nychtren Vardia, sina Leeree, Tisgough, Emernoque, Bruderris
at Sagnora.Mayroong limang dominyo na ipinatayo ang nychtren vardia. Ang unang dominyo ay
pinangalanang, ‘Leeree’s Depths’, ang pangalawang dominyo ay pinangalanang, ‘Tisgough’s Shallows’,
sa ika-pangatlong dominyo naman ay pinangalanang, ‘Emernoques Loch’, sa ika-apat na dominyo naman
ay pinangalanang, ‘Bruderris Reservoir’, at sa panglimang dominyo ay pinangalanan itong, ‘Centre of
Sagnora Gorgd’.
Isang mapayapang araw, habang naglalakad-lakad ang limang nychtren vardia, na tumitingin-
tingin sa mga nasasakupan, ay mayroon silang narinig na bulungan. Lumapit pa sila rito ng mabuti upang
marinig ang bulungan ng dalawang palaka, “Alam mo ba Worwell, balita ko sa kanluran ng kirrane
malre, sa bayan ng mga bubuyog ay itinanghal na nila kahapon ang kanilang hari.” ang sabi ni Brostos.
“Aba’y totoo pala iyon? Pero wala sila sa atin, mayroon tayong limang Nychtren Vardia na tumatayong
bilang Hari natin.” ang sabi naman ni Worwell kay Brostos. Nagulat ang limang nychtren vardia sa
narinig. “Hari?” ang sabi ni Bruderris habang napapaisip nang malalim. Sa sumunod na araw, kanya-
kanyang balik ang limang Ncyhtren Vardia sa kanilang mga dominyo. Nag-iisip sila ng mabuti patungkol
sa narinig na bulungan kahapon. Makalipas ang isang linggo, nagpadala ng mensahero si Sagnora sa apat
pa na Nychtren Vardia. Nakalakip dito na sila ay magkikita-kita sa susunod na araw sapagkat mayroon
siyang suhestiyon para sa alalahaning bumabagabag sa kanila.
Dumating na ang araw ng kanilang pagkikita ulit, sila ay nakaupo ng pabilog sa isang parko. Si
Sagnora ay umayos ng upo hudyat na siya ay magsisimula ng magmungkahi ng saloobin. “Dahil sa ating
narinig noong makaraang linggo. Minumungkahi ko na tayo ay humingi ng isang karapat-dapat na Hari
kay Zeus. Sigurado akong pakikinggan ni Zeus ang ating hiling.” ang mungkahi ni Sagnora. Tumatango-
tango naman ang apat marahil sila ay pabor sa
61
WMSU-ISMP-GU-001.00
mungkahi ni Sagnora. “Tama ang mungkahi ni Sagnora, napag-isip-isip ko rin na ang Nychtren
Vardia ay hindi ang siyang Hari. Tayo lamang ang tumatayong tagapayapa, taga-organisa at ang
sumisimbolo ng pagkakaisa Bourhc Dominyo. Kung magkakaroon man tayo ng Hari, ay nakakasiguro
akong tayo ang tatayong kanang kamay at kawal na siyang poprotekta ng ating Hari.” mahabang lintanya
ni Tisgough. Nagkasundo ang lahat at nagsimula nang maghanda para sa paglisan at ang pagpunta sa
Zeus’ Dyaus, kung saan ang pugad ng tahanan ni Zeus papunta sa kanyang kaharian. Dito sila
pumupunta kapag gusto nilang makipagkita kay Zeus at humiling dito.
Nakarating na sila sa Dyaus at kanila ng tinawag si Zeus. Hindi nakakaabot ng mahigit sampung
minuto ay nakikita na nilang bumababa si Zeus sa hagdanan. Kanila ng hiniling ang kanilang isinadya
rito, kung maaari ba silang humirang ng isang malakas, hindi natitinag at hindi basta-bastang
mapapatumba na Hari para sa Bourhc Dominyo. Napatawa si Zeus sa kahilingan at bumagsak ng isang
trososa kanilang dominyo, “Narito ang inyong hari!”Ang lahat ng mga palaka ay tumalon mula sa
dominyo, natakot sa sabog na ginawa ng malaking palaka na troso. Pagkalipas ng ilang minuto, nang
makita nila na ang troso ay hindi gumagalaw, sila ay maingat na gumapang pabalik sa dominyo upang
siyasatin. Hindi pa rin gumagalaw ang troso. Ang mga palaka na nais ng isang hari ay nabigo at
nagpadala ng isa pang petisyon kay Zeus. “Ang troso na ito ay hindi isang napakalakas na hari,”
reklamo nila. “Hindi mo ba kami mapadalhan ng mas mahusay na hari?” Dahil dito ay nagalit si Zeus.
“Hindi kayo karapat-dapat sa isang mas mahusay na hari!” umungol siya. Sa kanyang galit, nagpadala
si Zeusng hari na isang ahas sa tubig na ang tanging interes lamang ay kumain ng maraming mga palaka
na mahuhuli nito. Ang mga palaka ay kanya-kanyang nagsilanguyan papaalis sa bourhc dominyo.
“Bakit?!” sigaw ni Emernoque kay Zeus. “Ako lamang ay tumutupad ng inyong kahilingan. Humiling
kayo ng isang malakas, hindi natitinag at hindi basta man mapapatumba ninuman na hari. Kaya’t
binigyan ko kayo ng isang malaking troso. Kayo ay maaaring umupo sa troso at kakasyahin kayo lahat,
hiwatig ng isang malakas na hari. Mali ba ako?” Bilang isang resulta, napilitang lisanin ng mga palaka
ang bourhc dominyo at manirahan sa ibang lugar. Ang kanilang payapang paninirahan nuon ay sa isang
pikit mata ng tadhana lamang ay binago nito ang lahat. Sila ay magsisimulang muli sa umpisa na
maaaring abutin ulit ng ilang libong taon bago mabalik ang kanilang mga nawala.
62
WMSU-ISMP-GU-001.00
Mga Karagdagang Gawain

Magsaliksik ng 3-5 eko-pabula. Gawin ang mga sumusunod;
A. Buod ng Pabula
Ang Pagong at ang Kalabaw
➢ Isang araw ay nagkita ang kalabaw at ang pagong. Nais ng pagong na makipagkaibigan
sa kalabaw. Tumawa lang nang malakas ang kalabaw at pakutyang sinabi na, “hindi ang
isang tulad mo ang nais kong kaibigan. Ang gusto ko ay iyong kasinlaki at kasinlakas ko.
Hindi tulad mong lampa na’t maliit ay sobra pa ang kupad kumilos.” Ang pagong ay
napahiya sa tinuran ng palayong kalabaw. “Sobra kang mapang-api. Minamaliit mo ang
aking kakayahan. Dapat mong malaman na ang maliit ay nakakapuwing.”Napika si
kalabaw. Hinamon niya ng karera si pagong upang mapatunayan nito ang kanyang
sinasabi. Tinanggap naman ni pagong ang hamon ni kalabaw. “Kapag ako ay tinalo mo
sa labanang ito ay pagsisilbihan kita sa habang panahon.” Matibay ka talaga, ha. Pwes,
kailan mo gustong umpisahan ang karera?” Pakutyang sambit ng kalabaw.
Ang Aso at ang Uwak
➢ May isang ibon na tuwang-tuwa dahil siya’y nakakita ng karne na nakabilad sa araw.
Tinangay niya ito at dinala sa malayong lugar. Sinimulan niya itong kainin ng siya’y
dumapo sa dulo ng sanga ng isang puno. Habang siya’y kumakain, narinig niya ang
malakas na boses ng isang aso. Sinabihan siya ng aso na “sa lahat ng ibon, ang uwak ang
pinaka-magaling. Walang kakumpara!. Dahil sa papuri ng aso, natuwa ang uwak at
nalaglag ang karneng nasa bibig niya. Nahulog ito sa lupa at tinangay ng aso. Walang
nagawa si uwak at tinitignan na lamang ang Aso na kumakain sa karneng nakuha niya.
Mula noon, hindi na muling nagpalinlang si Uwak kay Aso.
Si Langgam At Si Tipaklong
➢ Sa panahon ng tag-init ay ginugugol ng tipaklong ang kanyang oras sa paglalaro at

pagpapakasaya habang ang langgam ay abala sa pag-iimpok ng pagkain. Hindi niya
maintindihan kung bakit kailangang magtrabaho ng husto ng langgam. Dumating ang
tag-ulan at nangangatog sa lamig at gutom ang tipaklong habang ang langgam ay
komportable at may sapat na pagkain. Doon naintindihan ng tipaklong kung bakit
kailangang magtrabaho ng husto ng langgam sa panahon ng tag-init.
63
WMSU-ISMP-GU-001.00
Ang Aso At Ang Anino
➢ Isang aso ang naglalakad habang kagat-kagat sa bibig ang isang pirasong karne.
Tumawid siya sa isang tulay at tumingin sa tubig sa ilalim ng tulay. Nakita niya ang
kanyang repleksiyon sa tubig at inakalang ibang aso ito na mayroon ding dalang karne sa
bibig. Tumahol siya dahil nais niyang makuha ang karne ng asong nakita. Ngunit sa
kanyang pagtahol ay nahuhog sa tubig ang karne sa kanyang bibig at hindi na niya ito
muli pang nakuha.
Ang Uwak at Ang Banga
➢ Isang nauuhaw na uwak ang nakahanap ng banga na may lamang tubig. Ngunit hindi
abot ng kanyang tuka ang tubig sa loob ng banga kaya hindi niya mainom ang tubig.
Nagkaroon siya ng ideya at kumuha ng maliliit na bato. Inilagay niya ng mga bato sa
banga at sa wakas ay unti-unting tumaas ang tubig hanggang abot na ng kaniyang tuka
ang tubig.
64
WMSU-ISMP-GU-001.00
B. Semantic Web
Ang Aso
at Ang
Anino
Ang Ang
Uwak at Pamagat Pagong at
Ang ang
Banga Kalabaw
Ang Aso
at Ang
Uwak
C. Kakintalan
1. Ang Pagong at ang Kalabaw

Ang Arak ng Kuwento: Iwasan ang pagiging mayabang at huwag dayain ang kapwa.
2. Ang Aso at ang Uwak

Ang Aral ng Kuwento: Hindi lahat ng papuri ay totoo. Maaring ginagamit lamang ito ng iba para
maisahan ka.
3. Si Langgam at si Tipaklong
Ang Aral ng Kuwento: May oras para sa trabaho at may oras para sa paglalaro! Dahil lamang sa
hindi mo naisip na mahalaga ang isang bagay sa ngayon ay hindi nangangahulugan na hindi mo
ito dapat paghandaan. Okay lang na magsaya, ngunit siguraduhing tapos na ang iyong trabaho!
Magsikap upang maging handa sa hinaharap.
4. Ang Aso at ang Anino

Ang Aral ng Kuwento: Ang pagiging sakim ay isang kahangalan. Hindi masamang maghangad
ng mga bagay na wala ka ngunit matutong maging masaya sa kung anong meron ka ngayon.
Matutong pahalagahan ang mga bagay na nasa iyo upang hindi magsisi kapag ito ay nawala.
5. Ang Uwak at ang Banga

Ang Aral ng Kuwento: Kung sa simula ay hundi ka nagtagumpay, huwag sumuko! Ang
pagtitiyaga ang susi sa paglutas ng anumang suliranin. Kung hindi nalutas ng unang solusyon
ang isang problema ay humanap at mag-isip ng iba pang solusyon. Patuloy kang sumubok
hanggang sa makuha mo ang tamang sagot at solusyon. Mainam ito kaysa sa wala kang gawin
na anuman upang malutas ang problema.
65
WMSU-ISMP-GU-001.00
D. Kaugnayan sa konsepto ng ekokritisismo
1. ANG PAGONG AT ANG KALABAW: Laging maging mapagkumbaba sa lahat ng

bagay. Alagaan ang kalikasan ng hindi labag sa kalooban at may totoong
pagmamalasakit hindi lang dahil ito’y pakikinabangan.
2. ANG ASO AT ANG UWAK: Ang Kalikasan ay puno ng kagandahan ngunit sa ngayon
ang mga tao ay inaabuso na ito kaya anumang ganda ng kalikasan ay may bawi parin ito
sa atin kapag ang ating ginagawa ay sobra na at nakakasira na sa ating paligid.
3. SI LANGGAM AT SI TIPAKLONG: Ang mga tao ngayon ay hindi na marunong

mag-isip ng hinaharap lalo na kung patungkol sa kalikasan, halimbawa ay ang
pagpuputol ng kahoy ay lubhang nakakaapekto sa ating kalikasan ngunit hindi na nila
naiisip ang kahihinatnan nito sa ating paligid at maging sa ating buhay.
4. ANG ASO AT ANG ANINO: Ang ating Kalikasan ngayon ay napapaligiran na ng mga
taong sakim na halos hindi marunong makuntento sa kung ano ang naibibigay ng
kalikasan at ang iba ay gumagamit pa ng mga ipinagbabawal na teknik halimbawa nalang
ay ang pangingisda na gumagamit ng dinamita.
5. ANG UWAK AT ANG BANGA: Ito ay may kinalaman sa mga tao na gustong
payabungin pa ang ating Kalikasan, mga tao na patuloy na gumagawa ng paraan upang
lalong mas maging maganda ang Kalikasan at hindi tuluyang masira. Hindi sumusuko at
laging gumagawa ng programa para sa kabutihan ng Kalikasan.
66

Aralin 6 Filipino

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aralin 6 Filipino

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

WMSU-ISMP-GU-001.

ANG EKO-PANITIKAN SA EKOKRITISISMO

Alin mang tekstong pampanitikan na tumatalakay tungkol sa kalikasan at kapaligiran ay

Samakatuwid, sa araling ito, ay matatalakay ang iba’t ibang eko-panitikan sa

Pagkataposng pagtatalakay, ang mga mag-aaral ay inaasahang;

1. Natutukoy ang iba’t ibang eko-panitikan sa ekokritisismo.

2. Natatalakay nang may pag-unawa ang bawat eko-panitikan sa ekokritisismo.

3. Nasusuri ang mensahe at implikasyong ipinahihiwatig ng bawat akdang pampanitikan.

4. Naisasapuso ang pagpapahalaga sa mensaheng ipinahihiwatig sa bawat akdang

5. Nakalilikha ng sariling akdang pampanitikan na may kaugnayan sa pangangalaga sa

ARALIN 2 – ANG EKO-PANITIKAN SA EKOKRITISISMO

a.) Alamat ng Kamya

a.) Si Mang Ambo at ang GintongIsda

A. PANUTO: Magbigay ng halimbawa ng mga sumusunod na akdang pampanitikan na

1. Ang Araw at ang Hangin

1. Kalikasan, Ating Pangalagaan!

Mag-isip ng mgapatunay kung bakit ang mga akdang pampanitikan ay mahalaga sa

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay.

Pamantayan Kaukulang Puntos Marka

1.Sistematiko at malinaw na pagkalahad 5

2.Kaangkupan sa nilalaman ng paksa 4

3. Pagsunod sa tuntuning panggramatika 4

4.Kalinisan at kaayusan sa pagsulat 2

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay.

Pamantayan Kaukulang Puntos Marka

1. Malinaw ang pagkalahad ng detalye. 5

2. Nasunod nangwasto ang panuto 3

3. Kalinisan at kaayusan sa pagsulat 2

ARALIN 2- ANG EKO-PANITIKAN SA EKOKRITISISMO

2.1 . ANG EKO-ALAMAT

Ang alamat ay nagpapahayag ng kasaysayan ng mgatao. Ang mgadaigdignaginagalawan

Ang alamat ay maituturing ding mgasalaysay ng mgapangyayaringkahanga-

2.2 . ANG EKO-PABULA

Ang pabula ay pawang kathang-isiplamangnamahirapmangyari o

Ang pabula ay maituturingnaisangsalaysay o kuwentona ang

Sinasabing, ang pagbibigay-aral ng pabulasapamamagitan ng paggamit ng

MGA PAGSASANAY SA EKO-ALAMAT

PANUTO: Basahin ang tekstotungkolsa Alamat ng Kamya.

ANG ALAMAT NG KAMYA

Noongunangpanahon, saisangliblibnanayon, may isangnapakagandangbabaengnakatira.

Bilangisanganaknamasunurin, ang isasakanyangginagawasatuwingumaga ay ang

Isang araw, nangsi Kamila ay mulingmagtungosailogupangmagsalok ng tubig,

“Hindi kitamauunawaan. Anongdaigdig ang iyongtinutukoy?” tanongni Kamila.

“Ako’yiyongbinigla, at hindi ko alam ang akingsasabihin. Ni hindiakomakapagpasya”,

“Bibigyankita ng ilangarawupangika’ymakapag-isip. Sa susunodnalinggo,

Nang dumating ang araw ng kanilangpagtatagpo, si Kamila ay

Tuwang-tuwasiAgossakanyangnarinig. Subalit, nanghahawakan at yayakapinniyasi

Simula noon, ay hindinarinnakitasi Kamila ng kanyangmgamagulang. Halos araw-araw

“Napakabangongbulaklaknito!” ang sabi ng inani Kamila. “Hindi kaya ito ang

“Malakas ang akingkutobnaiyannanga an gating anaknasi Kamila,” ang

Mula noon, tumubongputingbulaklaksagilid ng ilog ay tinawagnilangkamya. Ito ay

GAWAIN 1.1 - Pagpapayaman ng bokabularyo

1. Lisanin ( iwan, yapusin, panatilihin, puntahan )

Ang Alamat ng Kagubatan

Noongunangpanahon,walaniisangpuno o damosalupa. Wala pang sangkatauhan

Di nagtagal at nakaramdamsya ng pagkapagod at naghanap ng

Samantala, hindimapakalisaparaiso ang

Ang dating walangbuhaynaplanetaniBathala ay nagsibol ng buhay at dahildito ay

GAWAIN 2.1. – Pag-unawa sa Pagbasa.

Punan ang graphic organizer ng mga sagot sa nakalaang espasyo nito.

Mahalagang pangyayari na pinagmulan ng Kagubatan

Pakinabang ng kagubatan Paano mo maipakita ang Kakintalan /mensahe

Kaugnayan ng alamat sa konsepto ng Ekokritisismo?

Ang ating mundo ay isa sa pinakamahalagang regalo ng ating Panginoon. Na paka-