หมอ ส ม ศ ก

ั ด ์ ิ

หมอสมศักดิ์ “ชวนคุย”
ªÇ¹ ¤ Â
Ø 1
หมอสมศักดิ์
ªÇ¹¤ØÂ

หมอสมศักดิ์ เทียมเกา

เรียบเรียงโดย
หมอสมศักดิ์ เทียมเกา
 หนังสือเลมนี้ไมสงวนลิขสิทธิ์
หามจําหนาย
ทานใดตองการพิมพหนังสือเลมนี้เพื่อเปนวิทยาทาน
สามารถติดตอโรงพิมพคลังนานาวิทยา
232/199 ถ.ศรีจันทร ต.ในเมือง อ.เมือง จ.ขอนแกน 40000
โทร. 043-466444, 043-466860, 043-466861
แฟกซ 043-466863
e-mail: klungpress@hotmail.com
www.klungnana.com
เรื่องเล่าปวดหัว
“หมอสมศักดิ์ชวนคุย 1”
...เรื่องเล่าปวดหัว...

เรียบเรียงโดย : หมอสมศักดิ์ เทียมเก่า

พิมพ์ครั้งที่ 1 : 2561
จ�ำนวนพิมพ์ : ....... เล่ม
พิมพ์ที่ : หจก.โรงพิมพ์คลังนานาวิทยา
232/199 ถ.ศรีจันทร์ ต.ในเมือง อ.เมือง จ.ขอนแก่น
40000
โทร. 043-466444, 043-466860, 043-466861
แฟกซ์. 043-466863
E-mail : klungpress@hotmail.com
 ค�ำน�ำ

“หมอสมศักดิ์ชวนคุย” คือ หนังสืออ่านเล่นในเวลาว่างของคนรัก

สุขภาพ หรือคนทีม่ ปี ญ
ั หาสุขภาพ แล้วต้องการศึกษาหาค�ำตอบอาการผิดปกติ
ต่าง ๆ ด้วยตนเอง ก่อนอื่นต้องขอบอกก่อนว่า เรื่องเล่าต่าง ๆ ที่อยู่ในหนังสือ
“หมอสมศักดิ์ชวนคุย” นี้เป็นบทความที่ผมเคยเขียนเพื่อเผยแพร่ในเว็บไซต์
หาหมอ.คอม ในรอบหลายปีที่ผ่านมา ผมมีความคิดว่าถ้าผมรวบรวมเรื่องราว
ต่าง ๆ ในเว็บไซต์ดังกล่าวมาเป็นหนังสืออ่านเล่น น่าจะท�ำให้คนที่ไม่ได้เข้าถึง
อินเทอเน็ต สามารถอ่านเรื่องราวที่ผมอยากบอกกับคนไทยทุกคนได้ ผมจึงคัด
สรรเรื่องราวที่คนไทยทุกคนควรรู้ เพื่อมาเผยแพร่ผ่านในรูปแบบหนังสือเล่มนี้
ผมเองเป็นคนทีช่ อบพูดคุย เล่าเรือ่ งราวต่าง ๆ ทีพ่ บเห็นมาในการดูแล
รักษาผู้ป่วยตลอดเวลาเกือบ 30 ปี ผมพยายามนึกเหตุการณ์ที่น่าสนใจ และมี
ประโยชน์ต่อคนไทย มาเขียนลงในเว็บไซต์เพื่อเผยแพร่ แล้วก็น�ำมาสู่การปรับ
มาสู่รูปแบบหนังสือเล่มนี้ที่ท่านก�ำลังอ่าน ผมตั้งใจว่าจะรวบรวมเรื่องราว
ต่าง ๆ มาคุยกับผู้อ่านอย่างต่อเนื่อง
ถ้าท่านเป็นคนรักสุขภาพ โดยเฉพาะสุขภาพสมอง ต้องไม่พลาดหนังสือ
อ่านเล่น “หมอสมศักดิ์ชวนคุย” นะครับ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ประวัติผู้เขียน หมอสมศักดิ์

หมอสมศักดิ์ ชื่อจริง คือ นายแพทย์สมศักดิ์ เทียมเก่า เกิดที่จังหวัด

นครสวรรค์ เรียนหนังสือชั้นอนุบาลและประถมศึกษาที่ 1 แล้วย้ายมาเรียน
หนังสือที่โรงเรียนปลูกวิทยา และเทศบาล 1 วัดแจ้ง อ�ำเภอบางคล้า จังหวัด
ฉะเชิงเทรา จนจบชั้นประถมศึกษาที่ 6 แล้วมาเรียนต่อที่โรงเรียนเบญจมราช
รังสฤษฎิ์ ฉะเชิงเทราจนจบระดับมัธยมศึกษาที่ 6 หลังจากนั้นได้สอบเข้าเรียน
ต่อที่คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ตั้งแต่ปี 2527 หลังจากจบ
แพทยศาสตร์บัณฑิตแล้วก็ศึกษาต่อแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านอายุรกรรม และ
ประสาทวิทยา ต่อจากนัน้ ได้มโี อกาสไปศึกษาต่อทีป่ ระเทศอังกฤษด้านประสาท
วิทยา และโรคลมชัก ปัจจุบันปฏิบัติงานเป็นอาจารย์แพทย์ที่สาขาประสาท
วิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
หมอสมศักดิม์ คี วามสนใจในด้านการศึกษาวิจยั โรคทางระบบประสาท
มีการเผยแพร่ผลงานวิจยั ในวารสารทางการแพทย์นานาชาติมากกว่า 120 เรือ่ ง
เผยแพร่ผลงานวิชาการในวารสารระดับชาติมากกว่า 350 เรื่อง และเป็นคน
ชอบเขียนบทความทางวิชาการในรูปแบบต่าง ๆ เผยแพร่ในเว็บไซต์ รวมทั้ง
การตอบค�ำถามด้านสุขภาพในเว็บไซต์ หาหมอ.คอม

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 หมอสมศักดิไ์ ด้รบั รางวัลด้านการวิจยั และการบริการวิชาการสูช่ มุ ชน
อาทิเช่น รางวัลนักวิจยั ดีเด่นของมหาวิทยาลัยขอนแก่น สมาคมประสาทวิทยา
แห่งประเทศไทย ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์ รางวัลศิษย์เก่าดีเด่นของสมาคม
ศิษย์เก่า มหาวิทยาลัยขอนแก่น รางวัลนายแพทย์กระแส ชนะวงศ์ อายุรแพทย์
ดีเด่น อาจารย์ดีเด่นแห่งชาติ ด้านรับใช้สังคม
หมอสมศักดิเ์ ป็นคนชอบเล่าเรือ่ งราว และเผยแพร่ความรูด้ า้ นสุขภาพ
สามารถติดตามเรือ่ งราวด้านสุขภาพได้ทเี่ ว็บไซต์ หาหมอ.คอม และ Facebook
เพจ หมอสมศักดิ์

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 สารบัญ

เรื่องเล่าปวดหัว
ตอนที่ 1 ปวดหัว ปวดหัว ปวดหัว......................................................... 1
ตอนที่ 2 ปวดหัวมีกี่แบบ.......................................................................3
ตอนที่ 3 ปวดหัวจุงเบย......................................................................... 6
ตอนที่ 4 หมอถามมากจัง ผมร�ำคาญ.....................................................8
ตอนที่ 5 ผมปวดหัว มาตรวจตาผมท�ำไม........................................... 10
ตอนที่ 6 หมอส่งผมไปตรวจเอ็มอาร์ไอเถอะครับ.............................. 12
ตอนที่ 7 แม่กลัวค่ะหมอ ไม่ตรวจได้หรือเปล่า.................................. 15
ตอนที่ 8 ตรวจอะไรก็ปกติ. ............................................................... 17
ตอนที่ 9 ช่วยผมด้วยปวดหัวมาสิบปี................................................. 19
ตอนที่ 10 ปวดหัวแรงที่สุดในชีวิต.......................................................22
ตอนที่ 11 ปวดหัวหอย........................................................................24

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
ตอนที่ 12 ปวดหัวตอนตี 1................................................................. 26
ตอนที่ 13 ปวดหัวตอนเที่ยงคืนของทุกวัน?........................................ 29
ตอนที่ 14 ปวดหัวทุกเดือน.................................................................. 31
ตอนที่ 15 ปวดหัวเวลาเคี้ยวอาหาร.....................................................33
ตอนที่ 16 ปวดหัว ไข้สูง 2 วัน ลูกอย่าเป็นอะไรน่ะ............................35
ตอนที่ 17 ปวดหัว อะไรกันแน่............................................................38
ตอนที่ 18 ปวดหัว ปวดตัวและปวดใจ................................................. 41
ตอนที่ 19 ปวดหัว ไอเป็นเลือด............................................................43
ตอนที่ 20 ปวดหัวทุกครั้งหลังทานข้าว................................................45
ตอนที่ 21 ปวดหัวเพราะยาคุม............................................................47
ตอนที่ 22 ปวดหู ปวดหัว ตัวไม่มีแรง................................................. 49
ตอนที่ 23 ปวดหัว เวียนหัวไม่หาย....................................................... 51
ตอนที่ 24 ปวดหัว…ถูกตัดขา…ช่วยด้วย...............................................53
ตอนที่ 25 ปวดหัว ขี้นกพิราบ..............................................................55
ตอนที่ 26 สูบบุหรี่มากจนปวดหัว.......................................................57
ตอนที่ 27 ไอจนปวดหัว. .................................................................... 59
ตอนที่ 28 แม่ผมปวดหัว...................................................................... 61
ตอนที่ 29 ปวดหัวไปท�ำไม.................................................................. 63
ตอนที่ 30 อยู่อย่างไรให้ห่างไกลอาการปวดหัว.................................. 66

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 1
ปวดหัว ปวดหัว ปวดหัว
อาการเจ็บป่วยอะไรที่พบบ่อยที่สุด ผมว่าอาการปวดศีรษะต้องติด
อันดับอาการผิดปกติแน่ๆ จึงมีคำ� กล่าวทีว่ า่ “ไม่มใี ครเกิดมาทีไ่ ม่เคยปวดศีรษะ”
เกือบร้อยเปอร์เซ็นต์ของผู้หญิงจะปวดศีรษะ ส่วนผู้ชายพบน้อยกว่าผู้หญิงนิด
หน่อย อาจเป็นเพราะผู้ชายเป็นต้นเหตุให้เกิดอาการปวดศีรษะก็ได้
สาเหตุของการปวดศีรษะนัน้ มีสารพัดสาเหตุ ยิง่ ท�ำให้ทงั้ แพทย์และผูป้ ว่ ย
ปวดหัวมากขึน้ เพราะไม่รวู้ า่ อาการปวดศีรษะนัน้ เป็นจากอะไรดี จนมีการพูดเล่นๆ
ว่า “รักษาผู้ป่วยปวดหัวมากๆ ระวังหมอจะเป็นโรคปวดหัว และเวียนหัวแทน
ผู้ป่วย” ซึ่งค�ำพูดเล่น ๆ นี้ก็เกือบจะท�ำให้ผมปวดเศียรเวียนเกล้าจริง ๆ ครับ
เพื่อให้ง่ายต่อการอธิบายให้ผู้อ่านเข้าใจง่าย ๆ ผมขอแบ่งสาเหตุของ
การปวดหัวเป็น 2 กลุ่ม
กลุ ่ ม แรก คือ อาการปวดศีรษะ/ปวดหัว ที่ไ ม่ มีร อยโรคในสมอง
หมายความว่าไม่สามารถตรวจพบความผิดปกติในเนื้อสมอง โพรงกะโหลก
ศีรษะ น�้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลังด้วยการตรวจทั่วไป เช่น เอกซเรย์
คอมพิวเตอร์สมอง ตรวจเลือด เป็นต้น

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 1 •
 กลุ่มที่สอง คือ อาการปวดหัวที่ตรวจพบสาเหตุหรือความผิดปกติใน
เนื้อสมอง โพรงกะโหลกศีรษะ น�้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลังด้วยการตรวจ
ทั่วไป เช่น เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง ตรวจเลือด เป็นต้น
ในผูป้ ว่ ย 100 คน พบว่าผูป้ ว่ ยประมาณ 95-97 คนอยูใ่ นกลุม่ แรก อีก 3-5
คนอยู่ในกลุ่มที่สอง ดังนั้นจะเห็นได้ว่าอาการปวดหัวนั้น ส่วนใหญ่แล้วแทบไม่มี
อันตรายใด ๆ มีเพียงส่วนน้อยมาก ๆ ที่มีอันตราย ตรงนี้เองมีข้อน่าสังเกต 2 ด้าน
ด้านที่ 1 คือ การปวดหัวมักหายได้เอง ไม่รกั ษาก็หายได้ รักษาผิดก็ยงั
หายได้ (ถ้าไม่เกิดผลแทรกซ้อนจากการรักษาก่อน) ผูป้ ว่ ยทีม่ อี าการปวดหัวส่วน
ใหญ่จงึ มักดูแลตนเองได้ ด้วยการทานยาแก้ปวด พักผ่อน ออกก�ำลังกาย คลาย
เครียด บีบนวด กดจุด อะไรก็หายครับ เพราะมันจะหายได้เองอยู่แล้ว
ด้านที่ 2 คือ ผู้ป่วย และหมอเองก็จะมีโอกาสผิดพลาดได้ง่ายในการ
ดูแลตนเองของผู้ป่วย หรือการรักษาของหมอเอง เพราะเมื่อสาเหตุที่อันตราย
มีน้อยมาก ๆ ดังนั้นเมื่อมีผู้ป่วยมาหา ก็จะมีแนวโน้มในการวินิจฉัยโรคว่า
เป็นการปวดหัวธรรมดา โดยอาจประเมินไม่ครบถ้วน ผู้ป่วยเองก็จะซื้อยามา
ทานเอง ทานเองและทานเองเป็นเวลานานจนชิน จนกระทัง่ อาการแย่สดุ ๆ จึง
ค่อยมาพบแพทย์ ซึ่งก็ช้าไปมาก
ดังนั้นเราควรต้องมาหาความรู้ให้เหมาะสม เพื่อมาดูแลตนเองให้ดี
เรื่องราวที่ผมจะน�ำเสนอให้ผู้อ่านทุกท่านต่อจากนี้ไป ผมอยากให้อ่านเพื่อน�ำ
ประสบการณ์ต่าง ๆ ที่ผมเล่านั้น ไปใช้ในการดูแลตนเองเบื้องต้นเท่านั้น จึงใช้
ค�ำว่า “ความรู้ที่เหมาะสม” เพราะการดูแลเบื้องต้นเป็นสิ่งที่ส�ำคัญที่สุด ผมจะ
บอกว่าเมื่อไหร่ที่เราควรดูแลตนเองที่บ้านได้ เมื่อมีอาการแบบใดที่ต้องพบ
แพทย์ และแบบใดที่ต้องรีบไปพบแพทย์ทันที ผมว่าถ้าในชีวิตเรา รู้ว่าเมื่อใด
ควรท�ำอะไร และไม่ควรท�ำอะไรก็พอแล้วครับ ลองติดตามตอนต่อ ๆ ไปนะครับ
มีทั้งหมด 30 ตอนครับ
• 2 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 2
ปวดหัวมีกี่แบบ
ความเดิมตอนที่แล้วเราได้คุยกันไว้ว่า อาการปวดศีรษะมีสาเหตุหลัก
เป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ไม่สามารถตรวจพบความผิดปกติในสมองหรือโพรง
กะโหลกศีรษะได้ กลุ่มนี้อาจเรียกว่า กลุ่มที่ไม่มีอันตราย และกลุ่มที่ตรวจพบ
ความผิดปกติในสมองหรือโพรงกะโหลกศีรษะ กลุม่ นีจ้ ะมีอนั ตราย ถ้าไม่รกั ษา
ให้ถูกต้องอาจเสียชีวิตหรือพิการได้ เรามารู้จักอาการ และสาเหตุของการปวด
ศีรษะในแต่ละกลุ่มให้ละเอียดขึ้นดีกว่า

ก. กลุ่มแรก คือ กลุ่มที่ไม่สามารถตรวจพบความผิดปกติในสมอง

หรือโพรงกะโหลกศีรษะ หรือกลุม่ ทีไ่ ม่มสี าเหตุอนั ตราย ร้ายแรงใด ๆ เป็นกลุม่
ที่พบมากที่สุด ประมาณว่าร้อยละ 95-97 ของผู้ป่วยทั้งหมด ภาษาทางการ
เรียกว่า functional หรือ primary headache ผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีสาเหตุ
หลัก ๆ ได้แก่
1. ปวดศีรษะไมเกรน (migraine headache)
2. ปวดศีรษะจากความเครียด (tension typed headache)
3. ปวดศีรษะคลัสเตอร์ (cluster headache) และ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 3 •
 4. อื่น ๆ เช่น ปวดศีรษะข้างเดียวตลอดเวลา (hemicranial con-
tinua) ปวดศีรษะแบบทิ่มแทง (stapping pain) เป็นต้น

ลักษณะการปวดหัวที่ส�ำคัญในกลุ่มนี้ คือ
1. อาการปวดศีรษะนั้นจะเป็น ๆ หาย ๆ เป็นเรื้อรังส่วนใหญ่ เป็น
เอง หายเอง
2. อาการปวดศีรษะทีพ่ บไม่มคี วามผิดปกติทางระบบประสาททีถ่ าวร
เป็นเพียงชั่วคราว และหายเองได้ เช่น ปวดศีรษะคลัสเตอร์ ปวด
ศีรษะไมเกรน เป็นต้น
3. ไม่พบความผิดปกติอนื่ ๆ ร่วมด้วย เช่น ไข้สงู  อาเจียน ตามองเห็น
ภาพซ้อน แขนขาอ่อนแรง ปากเบี้ยว หลับตาไม่สนิท
4. อาการเป็น ๆ หาย ๆ มานานหลาย ๆ ปี โดยที่ไม่มีผลแทรกซ้อน
อื่น ๆ
5. ตรวจร่างกายทางระบบประสาท และระบบทั่วไปไม่พบความผิด
ปกติใด ๆ
6. ถ้าไปตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง หรือเอ็มอาร์ไอสมองก็ไม่
พบความผิดปกติใด ๆ เช่นกัน

ข. กลุ่มสอง คือ กลุ่มที่ตรวจพบความผิดปกติในสมอง หรือโพรง

กะโหลกศีรษะ กลุ่มนี้จะมีอันตราย ถ้าไม่รักษาให้ถูกต้อง อาจเสียชีวิตหรือ
พิการได้ เรียกว่ากลุ่ม organic หรือ secondary headache สาเหตุที่พบ คือ
1. เนื้องอกในสมอง ทั้งในส่วนที่เป็นเนื้องอกในเนื้อสมองเอง หรือ
เนื้องอกจากอวัยวะส่วนอื่นแล้วกระจายมาที่สมอง
2. ภาวะติดเชื้อในสมอง และเยื่อหุ้มสมอง โพรงหลอดเลือดด�ำ 
โพรงไซนัส ช่องหู และอวัยวะส่วนอืน่ ๆ ทีอ่ ยูบ่ ริเวณศีรษะทัง้ หมด

• 4 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 3. อุบตั เิ หตุตอ่ สมอง เช่น เลือดออกในสมอง กะโหลกศีรษะแตก ร้าว
4. โรคของเส้นประสาทสมองคู่ที่ 5, 9 เส้นประสาทของกระดูกสัน
หลังระดับคอที่ 1, 2 เป็นต้น
5. โรคของตา หู โพรงไซนัสที่ท�ำให้มีอาการเจ็บปวดทั้งหมด
6. การติดเชื้อในกระแสเลือด (sepsis)
7. ความผิดปกติของระบบอื่น ๆ ในร่างกาย และส่งผลต่อระบบ
ประสาทและสมอง เป็นต้น

ลั ก ษณะการปวดศี ร ษะที่ ส� ำ คั ญ ที่ ค วรต้ อ งรี บ พบแพทย์ รี บ ไป

โรงพยาบาล คือ
1. อาการปวดศีรษะเป็นอาการใหม่ ไม่เคยเป็นแบบนี้มาก่อน
2. การด�ำเนินโรคเป็นขึ้นมาอย่างรวดเร็ว และเป็นมากขึ้นเรื่อย ๆ
3. อาการปวดศีรษะไม่ตอบสนองต่อการทานยาแก้ปวด
4. มีอาการผิดปกติในส่วนอื่น ๆ ของร่างกายด้วย
5. มีความผิดปกติทางระบบประสาท เช่น แขนขาอ่อนแรง ปากเบีย้ ว
หลับตาไม่สนิท มองเห็นภาพซ้อนภาพไม่ชัดเจน
6. มีอาการหลังจากประสบอุบัติเหตุที่ศีรษะ
7. มีโรคประจ�ำตัวที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อในสมอง หรือเลือดออกใน
สมอง
8. ทานยาละลายลิ่มเลือด ยากดภูมิคุ้มกัน/ต้านทาน เป็นต้น
ตอนนี้ทุกคนได้ทราบแล้วว่าอาการปวดศีรษะมี 2 กลุ่มอาการ และ
ลักษณะแบบไหนทีอ่ นั ตราย แบบไหนไม่อนั ตราย ติดตามตอนต่อไปครับว่า แล้ว
เมื่อไหร่ที่เราควรดูแลตนเองได้ เมื่อไหร่ที่ต้องรีบไปพบแพทย์ครับ พบกันครับ
ตอนต่อไป

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 5 •
 ตอนที่ 3
ปวดหัวจุงเบย
“ปวดหัว ปวดหัว แล้วก็ปวดหัว” หมอที่ท�ำการรักษาผู้ป่วยพูดเสียง
ดังออกมา เพราะในแต่ละวันมีผู้ป่วยจ�ำนวนมาก และผู้ป่วยปวดหัวก็มีจ�ำนวน
ทีม่ าก แต่ทยี่ ากคือ ไม่รวู้ า่ มีสาเหตุการปวดหัวจากอะไร จนท�ำให้แพทย์ผรู้ กั ษา
เกิดอาการปวดหัวตามด้วย ถึงแม้วา่ สาเหตุหลักของการปวดหัวแบ่งเป็น 2 กลุม่
หลัก แต่ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะบอกได้ว่าผู้ป่วยรายไหนเป็นกลุ่มไหน เหตุส�ำคัญ
เลย คือ อาการของผู้ป่วยแต่ละคนไม่ตรงไปตรงมาเหมือนในหนังสือ เหมือน
กับที่ผมเล่าให้ฟังในตอนก่อนหน้านี้ และที่ยาก คือ รายละเอียดของผู้ป่วยไม่
ค่อยได้ เพราะอาการปวดหัวเป็นเรือ่ งทีพ่ บบ่อย เป็นเองหายเอง ซือ้ ยาทานเอง
กว่าจะมาหาหมอก็จ�ำรายละเอียดต่าง ๆ ที่เป็นตั้งแต่ต้นไม่ได้ แพทย์เองก็มีผู้
ป่วยมาก จะมีเวลาสอบถามข้อมูลจากผู้ป่วยแต่ละคนก็ไม่มาก 3-5 นาทีก็มาก
แล้วในผู้ป่วยแต่ละราย ตรงนี้เองก็เป็นเหตุหนึ่งที่ท�ำให้การวินิจฉัยท�ำได้ไม่ง่าย
แล้วเราจะท�ำอย่างไรดีเมื่อมีอาการปวดหัว ไปหาหมอเมื่อไหร่ดี ลองมาดูกัน
ครับ

• 6 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
กรณีที่ต้องพบแพทย์ มีดังนี้
1. อาการปวดศีรษะนัน้ เป็นครัง้ แรก และมีความรุนแรงปานกลางถึง
มาก คือ ถ้าเป็นคะแนนก็มากกว่า 5 เต็ม 10 หรือต้องหยุดท�ำ
กิจกรรมเมื่อมีอาการปวดศีรษะ
2. อาการปวดศีรษะนั้นมีความรุนแรงมากขึ้น มากขึ้น ถึงแม้จะพัก
ผ่อน ทานยาแล้วก็ไม่ดีขึ้น มีแต่ทรุดลง
3. อาการปวดศีรษะร่วมกับมีความผิดปกติส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย
ด้วย เช่น มีไข้สูง หนาวสั่น อาเจียนตาพร่ามัว มองเห็นภาพ
ซ้อน หูดับ
4. อาการปวดศีรษะร่วมกับอาการผิดปกติทางระบบประสาท เช่น
แขนขาอ่อนแรง ปากเบี้ยว หนังตาตก ลืมตาไม่ขึ้น เป็นต้น
5. อาการปวดศีรษะที่เป็นแรงที่สุดในชีวิต
6. อาการปวดศีรษะที่มีประวัติชัก หมดสติ
7. อาการปวดศีรษะร่วมกับอาการปวดตึงต้นคอ ก้มศีรษะลงไม่ได้
8. อาการปวดศีรษะในผูป้ ว่ ยทีม่ โี รคประจ�ำตัว เช่น ตับวาย ไตวาย หู
น�้ำหนวก ติดเชื้อเอชไอวี เปลี่ยนอวัยวะ เป็นต้น
9. อาการปวดศีรษะในผู้ทานยาละลายลิ่มเลือด (anticoagulant)
ยากดภูมิต้านทาน/คุ้มกัน

อาการปวดศีรษะใด ๆ ก็ตามทีเ่ ราไม่เคยเป็น และรูส้ กึ ว่ามันรุนแรง

จนกระทบต่ อ การใช้ ชี วิ ต ประจ� ำ วั น ผมว่ า ควรรี บ พบแพทย์ / รี บ ไป
โรงพยาบาลครับ อย่าชะล่าใจ อย่าประมาท กันไว้ดีกว่าแก้ครับ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 7 •
 ตอนที่ 4
หมอถามมากจัง ผมร�ำคาญ
การสอบถามข้อมูลการเจ็บป่วยเป็นสิ่งที่ส�ำคัญที่สุดในการให้การ
วินิจฉัยโรคทุกโรค ยิ่งอาการปวดหัว การรู้ข้อมูลการเจ็บป่วยเป็นสิ่งที่ส�ำคัญ
ที่สุด และเป็นจุดเริ่มต้นที่จ�ำเป็นต้องเริ่มจากการทราบข้อมูลในผู้ป่วยทุกคน
“หมอครับ หมอถามอะไรผมมากจังครับ ผมปวดหัวเข้าใจหรือเปล่าครับ ผม
ปวดหัว หมอมาถามอยู่ได้ว่า มีโรคประจ�ำตัวอะไร กินยาอะไร นอนหลับหรือ
ไม่ นอนดึกหรือเปล่า มีอบุ ตั เิ หตุมาหรือไม่ ไข้สงู หรือต�ำ 
่ อาเจียนหรือตาพร่ามัว
หรือไม่ เป็นมานานเท่าไหร่ ปวดแรงหรือไม่ ปวดแรงจนร้องไห้เปล่า ถาม
ประมาณ 100 ค�ำถาม ผมจะตอบได้อย่างไร ผมปวดหัว ท�ำไมหมอไม่รีบรักษา
สั่งยา สั่งเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองเลยก็เรียบร้อย ท�ำไมถึงมัวถามอยู่ได้ ผม
ขอโทษนะครับผมปวดหัว ไม่ได้ปวดอย่างอื่นๆ”
อย่างที่ผมเคยเล่ามาแล้วว่าขั้นตอนการวินิจฉัยโรคประกอบด้วย การ
ได้ประวัติการเจ็บป่วยที่ละเอียดและถูกต้อง การตรวจร่างกาย และการตรวจ
เพิม่ เติมทางห้องแล็ปหรือเอกซเรย์ โดยขัน้ ตอนใหญ่ ๆ 2 ขัน้ ตอนแรก ก็สามารถ
ให้การวินิจฉัยโรค และให้การรักษาได้มากกว่าร้อยละ 90 แล้วครับ ยิ่งอาการ
ปวดหัวผูป้ ว่ ยมักตรวจไม่พบความผิดปกติใด เป็นมานาน ผ่านการรักษามามาก
ทานยามาก็เยอะ ดังนั้นประวัติการเจ็บป่วยจึงส�ำคัญที่สุด

• 8 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ประวัติอะไรบ้างที่หมอต้องถาม แล้วมันบอกอะไรเราได้จากประวัติ
ผมขอยกตัวอย่างให้ดู เพื่อที่จะได้เข้าใจง่ายขึ้น ดังนี้ครับ
1. ลักษณะการปวด ปวดแบบไหน จะบอกได้ว่าเป็นโรคปวดศีรษะ
จากอะไร เช่น ปวดแบบตุบ้ ๆ ก็จะเป็นการปวดไมเกรน ปวดแบบ
ตื้อ ๆ รัด ๆ ก็เป็นปวดจากความเครียด เป็นต้น
2. ปวดตรงไหน เพราะค�ำว่าปวดหัวแต่ละคนไม่เหมือนกัน และ
อาการปวดที่อยู่ตั้งแต่คอขึ้นมาก็เรียกว่าปวดหัวหมดเลย ดังนั้น
การรูต้ ำ� แหน่งของการปวดหัวจะช่วยได้มาก เช่น ปวดบริเวณขมับ
และเบ้าตาก็น่าจะเป็นไมเกรน ปวดบริเวณขมับ 2 ข้าง และ
ท้ายทอยก็น่าจะเป็นจากความเครียด
3. ความแรงของการปวด ถ้าปวดรุนแรงมาก ๆ ก็อาจบอกได้ว่าเป็น
ไมเกรน หรือปวดศีรษะทีม่ สี าเหตุรา้ ยแรง ถ้าปวดพอร�ำคาญก็เป็น
จากความเครียด เป็นต้น
4. ปวดเวลาไหน ก็บอกโรคได้ครับ เช่น ปวดเวลาเดิม ๆ ของทุกวัน
ก็จะบอกได้เลยว่าเป็นปวดศีรษะคลัสเตอร์ ปวดช่วงมีรอบประจ�ำ
เดือนก็อาจเป็นไมเกรน ปวดช่วงเวลาบ่าย ๆ หลังท�ำงาน หรือหลัง
ประชุมก็น่าจะเป็นความเครียด
5. ปวดหัวร่วมกับมีไข้สงู  อาเจียน ตึงต้นคอก็นา่ จะเป็นการติดเชือ้ ที่
เยื่อหุ้มสมอง
6. ปวดศีรษะในคนทีเ่ ป็นโรคหูนำ�้ หนวก หัวใจพิการแต่กำ� เนิด มีไข้ก็
น่าจะเป็นฝีในสมองท�ำให้ปวดหัวเป็นต้น
ประวัติทางการแพทย์เหล่านี้ เป็นเพียงตัวอย่างที่ท�ำให้ผู้อ่านเข้าใจได้
ง่ายขึ้น และเชื่อผมเถอะครับว่า ประวัติทางการแพทย์ส�ำคัญจริง ๆ อย่าเพิ่ง
ร�ำคาญถ้าหมอถามมาก ๆ ถ้าไม่ถามอะไรเลย น่าร�ำคาญกว่าครับ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 9 •
 ตอนที่ 5
ผมปวดหัว มาตรวจตาผม
ท�ำไม
การตรวจร่างกาย เป็นขั้นตอนหนึ่งที่ส�ำคัญในการให้การวินิจฉัย
โรค ต่อจากการสอบถามข้อมูลการเจ็บป่วย การตรวจร่างกายมีวัตถุประสงค์
เพือ่ ต้องการยืนยันว่ามีความผิดปกติของอวัยวะส่วนไหน ระบบไหนของร่างกาย
และบอกสาเหตุของความผิดปกตินนั้ ๆ ได้ ถึงแม้จะมีเพียงอาการผิดปกติอย่าง
ใดอย่างหนึ่ง แต่หมอก็จะต้องตรวจร่างกายส่วนอื่น ๆ ด้วย เพื่อยืนยันว่าไม่มี
ความผิดปกติ หรืออาจพบว่ามีความผิดปกติโดยไม่มีอาการก็ได้ แต่จะท�ำให้
หมอสามารถบอกได้ว่าเป็นโรคอะไร
“หมอขอตรวจตาหน่อยนะครับ จะแสบตาหน่อยนะครับ ให้ลมื ตา มอง
ไปตรง ๆ ที่ข้างฝาเลยนะครับ หมอจะใช้ไฟส่องเข้าไปในลูกตาเราหน่อยนะ
ครับ” ผมบอกกับผู้ป่วยที่มีอาการปวดศีรษะร่วมกับมีอาการอาเจียน เป็นมา
นาน 1 เดือน ผมก�ำลังสงสัยว่ามีความดันในโพรงกะโหลกศีรษะสูงหรือไม่
(increased intracranial pressure) ขณะที่ผมก�ำลังตรวจอยู่นั้น ผู้ป่วยก็
หลับตาแล้วไม่ยอมให้ตรวจต่อ บอกกับผมว่า “หมอครับ ผมปวดหัวนะครับ
ไม่มีอาการปวดตาหรือเจ็บตาเลย หมอมาส่องตาผมท�ำไม ผมไม่ปวดตา ก็เลย
ปวดตาเลย มันแสบตาทรมานนะครับหมอ พอแล้วครับ ผมไม่ตรวจแล้วครับ”

• 10 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ผมต้องอธิบายให้ผู้ป่วยทราบว่าการตรวจที่ผมก�ำลังตรวจอยู่นั้น
เป็นการประเมินว่าผู้ป่วยมีความดันในโพรงกะโหลกศีรษะสูงหรือไม่ ซึ่งเป็น
สัญญาณอันตราย โดยแพทย์สามารถประเมินได้จากการส่องตรวจจอประสาท
ตา ที่หมอก�ำลังท�ำอยู่ครับ
ในการตรวจร่างกายที่ครบถ้วน แพทย์จะต้องตรวจทั้งระบบประสาท
ให้ครบถ้วน และตรวจร่างกายระบบอืน่ ๆ ด้วยเช่นกัน เพราะอาการปวดศีรษะ
นั้นอาจไม่ได้มีความผิดปกติที่ระบบประสาทเท่านั้น แต่อาจมีสาเหตุจากส่วน
อืน่ ๆ ทีส่ ง่ ผลต่อระบบประสาท เช่น มะเร็งของปอดกระจายมาทีส่ มอง เป็นต้น
ดังนัน้ แพทย์ จึงต้องตรวจร่างกายในส่วนทีจ่ ำ� เป็นให้ครบถ้วน เพือ่ การ
วินิจฉัยโรคที่ถูกต้องครับ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 11 •
 ตอนที่ 6
หมอส่งผมไปตรวจเอ็มอาร์ไอ
เถอะครับ
อาการปวดศีรษะนัน้ มีสาเหตุการเกิดหลากหลายสาเหตุ ดังทีไ่ ด้เล่ามา
ในก่อนหน้านี้ คนส่วนใหญ่ยังมีความเข้าใจว่าการตรวจหาสาเหตุของอาการ
ปวดศีรษะที่ดีที่สุด คือ การส่งตรวจเอ็มอาร์ไอสมอง ทั้งที่จริงแล้วการตรวจดัง
กล่าวมีความจ�ำเป็นไม่มากนัก ดังเรื่องราวที่ผมจะเล่าให้ฟังต่อจากนี้
“สวัสดีครับหมอ ช่วยผมด้วยว่าผมเป็นโรคอะไรครับ ผมมีอาการปวด
ศีรษะมานานมาก นานจนจ�ำไม่ได้ว่ามันเริ่มมีอาการตั้งแต่เมื่อไหร่ จ�ำได้เพียง
ว่าตอนเรียนมัธยมก็เริ่มมีอาการผิดปกติแล้ว และอาการก็เป็น ๆ หาย ๆ จนถึง
ทุกวันนี้ เรียกว่าเป็นมาเกือบตลอดชีวิตแล้ว ผมตะเวนหาหมอมาทั่วสารทิศก็
ไม่มหี มอท่านไหนบอกผมได้วา่ เป็นอะไร จนผมเกือบจะเลิกหาหมอแล้ว แต่พอดี
เพื่อนผมแนะน�ำมาหาหมอ ก็เลยลองดู และอยากให้หมอส่งผมตรวจเอ็มอาร์
ไอสมองด้วยครับ เพราะเพื่อนผมที่มีอาการปวดศีรษะคล้าย ๆ ผมก็ไม่รู้ว่าเป็น
อะไร พอหมอส่งตรวจเอ็มอาร์ไอสมอง ก็บอกได้เลยว่าเป็นโรคความดันในสมอง
ต�่ำ ผมจึงอยากให้หมอส่งตรวจเอ็มอาร์ไอครับ”

• 12 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 เรือ่ งราวนีเ้ ป็นเพียงแค่ตวั อย่างครับ เพราะมีแบบนีเ้ กือบทุกวันทีผ่ มได้
ออกตรวจผู้ป่วยปวดศีรษะ ก่อนอื่นต้องท�ำความเข้าใจกันก่อนว่า การวินิจฉัย
โรคใด ๆ ก็ตามต้องเริ่มจากการได้ประวัติการเจ็บป่วยที่ดี ต่อด้วยการตรวจ
ร่างกายที่ครบถ้วน ถ้ายังให้การวินิจฉัยไม่ได้ หรือต้องการยืนยันแพทย์ก็จะส่ง
ตรวจเพิ่มเติม กรณีของผู้ป่วยรายนี้ มีอาการปวดศีรษะมานานมาก ๆ จนลืม
เลยว่าปวดมากีป่ ี คือมากกว่า 40 ปี ปวดตัง้ แต่เด็กจนจะอายุ 60 ปี ก็ยงั ไม่หาย
ถ้าคิดในมุมของหมอ อาการปวดศีรษะแบบนี้ง่ายมากครับ คือ ต้องไม่มีสาเหตุ
ที่ร้ายแรงแน่ ๆ เพราะถ้ามีและไม่ได้รักษา ผู้ป่วยคงแย่ไปแล้ว แต่นี้ยังท�ำงาน
ได้ตามปกติ ไม่มีปัญหาอะไรนอกจากปวดศีรษะเท่านั้น
แต่ตรงกันข้ามถ้ามองในมุมของผู้ป่วย โรคที่เป็นมันต้องร้ายแรงแน่ ๆ
เพราะมันไม่หายเลย โรคอะไรเป็นมาตั้งนานเกือบ 40 ปี ถ้าไม่เป็นอะไร มันก็
ต้องหายแล้ว เห็นหรือเปล่าว่ามุมมองแตกต่างกัน เพราะมองด้วยความรู้ ความ
เข้าใจที่ต่างกัน ก็เลยท�ำให้มีความแตกต่างกันในวิธีคิดดังกล่าว ในกรณีที่ปวด
ศีรษะมานานมาก ๆ ไม่มอี าการผิดปกติอะไรเลย ต้องอยูใ่ นกลุม่ ทีไ่ ม่มคี วามผิด
ปกติในสมอง ดังนั้นการตรวจเอกซเรย์หรือเอ็มอาร์ไอสมอง ก็ไม่พบความผิด
ปกติแน่ ๆ การส่งตรวจก็ไม่มีความจ�ำเป็น แต่ผู้ป่วยต้องการ อย่างนี้ ถ้าหมอไม่
อธิบายให้เข้าใจ ก็จะเกิดความไม่เข้าใจกันได้ ดังนั้นผมต้องอธิบายให้ละเอียด
ครับ
“หมอขออธิบายสาเหตุของการปวดศีรษะเรือ้ รังทีไ่ ม่หาย คือว่า อาการ
ปวดศีรษะดังกล่าวทีค่ ณุ น้าได้เล่าให้หมอฟังนัน้ พบว่ามีระยะเวลาทีเ่ ป็นมานาน
มาก ๆๆๆ แต่กไ็ ม่มคี วามผิดปกติอย่างอืน่ เลย หมอตรวจร่างกายทุกระบบ ระบบ
ประสาทเองก็ปกติหมด กรณีแบบนีห้ มอจะจัดกลุม่ อาการปวดศีรษะในกลุม่ ไม่มี
ความผิดปกติในสมอง สาเหตุที่พบบ่อยคือ ปวดศีรษะไมเกรน ปวดศีรษะ
ความเครียด และปวดศีรษะคลัสเตอร์ครับ การทีห่ มอจะบอกได้วา่ เป็นโรคอะไร

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 13 •
นัน้ จะเริม่ จากการได้ขอ้ มูลการเจ็บป่วยโดยละเอียด การตรวจร่างกายทีถ่ กู ต้อง
ครบถ้วน อย่างที่คุณน้ามีอาการปวดศีรษะนั้น ผมบอกด้วยความมั่นใจว่า
เป็นการปวดศีรษะจากความเครียดเท่านัน้ ไม่ได้เป็นจากสาเหตุอนื่ ๆ ครับ และ
ไม่มีความจ�ำเป็นต้องตรวจเอกซเรย์หรือเอ็มอาร์ไอสมองครับ ส่วนที่เพื่อนของ
คุณน้า หมอต้องส่งตรวจเอ็มอาร์ไอก็เพราะจากข้อมูลการปวดหัว พบว่าเพิ่ง
เป็นมาได้ไม่นาน เป็นมากเวลาลุกขึ้น ไอจาม เบ่งถ่าย เป็นหลังจากที่ได้รับการ
เจาะตรวจน�ำ้ ไขสันหลัง ดังนัน้ หมอจึงคิดถึงว่ามีสาเหตุจากความดันในสมองต�ำ่
จากการเจาะหลัง หมอจึงส่งตรวจดังกล่าวเพื่อพิสูจน์ครับ ว่าเป็นตามที่หมอ
สันนิษฐานหรือไม่”
ผู้ป่วยสบายใจขึ้นครับ เข้าใจและเชื่อมั่นว่าไม่เป็นอะไร ตามเหตุผลที่
ผมอธิบาย แล้วบอกผมว่า “จริงแล้วผมก็ไม่ได้กังวลอะไรมากหรอกครับ เพียง
แค่เพื่อนแนะน�ำว่าน่าตรวจเอ็มอาร์ไอ เพราะมันดูดีมาก ตรวจละเอียด เห็น
ภาพสมองเหมือนในหนังเลย แล้วก็อยากท�ำให้มันถึงที่สุดครับ พอฟังหมอ
อธิบายแล้ว ผมก็สบายใจครับ ขอบคุณครับหมอ”
ดังนั้น หมอจะต้องใช้เวลากับผู้ป่วยในการดูแลโรคปวดศีรษะและโรค
อื่น ๆ เสมอครับ เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง ข้อมูลที่ดีจะช่วยในการรักษาผู้ป่วย
ได้มากครับ เชื่อผมเถอะครับ เอ็มอาร์ไอไม่ใช่ค�ำตอบเสมอไป

• 14 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 7
แม่กลัวค่ะหมอ ไม่ตรวจได้
หรือเปล่า
สาเหตุการปวดศีรษะที่ร้ายแรงหนึ่ง คือ การติดเชื้อเยื่อหุ้มสมอง ซึ่ง
การจะบอกได้วา่ เป็นโรคนีห้ รือไม่ ต้องท�ำการเจาะตรวจน�ำ้ หล่อเลีย้ งสมองและ
ไขสันหลัง (CSF: cerebrospinal fluid) มาตรวจว่ามีความผิดปกติอย่างไร แต่
พอหมอแนะน�ำผูป้ ว่ ยว่าต้องเจาะตรวจ ผูป้ ว่ ยทุกคนก็จะลังเลใจว่าจะเจาะตรวจ
ดีหรือไม่ มันคืออะไร มันน่ากลัวหรือเปล่า
“คุณแม่ครับ อาการของลูกสาวนั้น หมอเข้าใจว่าเป็นเยื่อหุ้มสมอง
อักเสบ หมอจะต้องขออนุญาตคุณแม่ เจาะเอาน�ำ้ หล่อลีย้ งสมองและไขสันหลัง
มาตรวจหาเชื้อโรคครับ คุณแม่อนุญาตหรือเปล่าครับ ผมอธิบายให้ฟังนะครับ
ว่าการเจาะตรวจดังกล่าวคืออะไร ท�ำอย่างไร
“การเจาะตรวจดังกล่าว คือ หมอจะฉีดยาชาบริเวณด้านหลัง บริเวณ
กระดู ก สั น หลั ง ระดั บ เอวที่ 2,3 แล้ ว หมอก็ จ ะใช้ เ ข็ ม เจาะเข้ า ไปในช่ อ ง
ไขสันหลัง เอาน�ำ้ หล่อลีย้ งสมองและไขสันหลังมาตรวจหาความผิดปกติ ใช้เวลา
ท�ำประมาณ 5 นาทีครับ ไม่นาน หลังจากเจาะเสร็จก็ให้นอนพักเฉย ๆ ผู้ป่วย
อาจเจ็บหลังนิดหน่อย โอกาสเกิดผลเสียร้ายแรง เช่น สมองเลือ่ นกดทับพบน้อย

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 15 •
มาก ๆ กรณีที่มีความดันในโพรงกะโหลกศีรษะสูงมาก ตกลงคุณแม่อนุญาต
เปล่าครับ”
“แม่ขอคิดก่อนนะ เพราะแม่กลัวว่าลูกจะเจ็บ จะอันตราย ไม่ตรวจได้
เปล่า มีทางเลือกอืน่ ๆ เช่น ตรวจเอกซเรย์แทนได้หรือไม่ ให้ยาเลยได้หรือเปล่า
แม่กลัวจริง ๆ” ผมจึงได้อธิบายให้ฟังต่อว่า การวินิจฉัยโรคดังกล่าวไม่สามารถ
ใช้วธิ กี ารอืน่ ๆ ได้ ต้องตรวจด้วยวิธนี อี้ ย่างเดียวเท่านัน้ จริงแล้วการเจาะตรวจ
นี้ไม่ได้เป็นอะไรที่แปลกหรืออันตราย ก็คล้ายกับวิธีการบล็อคหลังในคนที่ไป
คลอดลูกแบบไม่เจ็บครับ ท�ำแบบเดียวกันเลย
พอแม่ผู้ป่วยได้ฟังว่าเหมือนกับการบล็อคหลัง ก็ตอบทันทีว่า “ตกลง
ท�ำได้เลย หมอก็ไม่บอกแบบนี้ตั้งแต่ต้น” สรุปว่าหมออธิบายไม่ชัด การเจาะ
หลังไม่อันตรายหรือยากอย่างที่คิดครับ

• 16 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 8
ตรวจอะไรก็ปกติ
อาการปวดศีรษะหรือปวดหัว นอกจากอาการปวดหัวที่ท�ำให้ผู้ป่วย
ร�ำคาญ ทรมานแล้ว ยังท�ำให้คนรอบข้างกังวลใจไปด้วย โดยเฉพาะพ่อ แม่ของ
ผู้ป่วย คู่สามีภรรยาที่กลุ้มใจ ไม่สบายใจว่าท�ำไมไม่หาย ท�ำไมตรวจอะไรก็ไม่
พบสาเหตุ ท�ำไมถึงตรวจอะไรก็ไม่พบความผิดปกติ
“หมอครับ หนูปวดหัวมา 3 ปีแล้วค่ะ ปวดตั้งแต่ตอนเรียนมัธยม 6
ช่วงเตรียมตัวสอบเข้ามหาวิทยาลัย ก็นึกว่าเป็นจากความเครียด แต่พอเข้า
มหาวิทยาลัยได้กย็ งั ปวด ยิง่ ตอนนีป้ วดอย่างหนักเลยค่ะ ปวดเกือบทุกวัน ทาน
ยาแก้ปวดก็ไม่ดขี นึ้ แต่กอ่ นทานแล้วหาย เดีย๋ วนีย้ งิ่ ทานยิง่ ปวด หนูทรมานมาก
ค่ะ แม่หนูก็พาไปตรวจที่คลินิกและโรงพยาบาลเอกชน หมอก็บอกว่าเป็นโรค
เครียด ไมเกรนบ้าง ได้ยามาทาน ก็ไม่เห็นดีขนึ้ เลย หนูกงั วลมากค่ะ สุดท้ายแม่
พาหนูไปตรวจสุขภาพชุดใหญ่และตรวจเอ็มอาร์ไอสมองด้วย ก็ปกติ หนูกบั แม่
หนูยิ่งกังวลใจมากว่าท�ำไมไม่หาย ท�ำไมไม่พบอะไรผิดปกติเลย แต่อาการปวด
กลับเป็นมากขึ้นๆ เรื่อย หมอช่วยหนูให้หายด้วยค่ะ”
แต่ละวันผมจะพบผูป้ ว่ ยทีม่ าพบผมด้วยผลการตรวจมากมายแบบราย
นี้ ที่ส�ำคัญคือตรวจอะไรก็ไม่พบความผิดปกติ เลยมาพบเพื่อให้การรักษา

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 17 •
ประเด็นส�ำคัญของการดูแลผู้ป่วยเหล่านี้ คือการให้การวินิจฉัยและค�ำอธิบาย
ว่าท�ำไมตรวจไม่พบ และท�ำไมรักษาไม่หายด้วยในช่วงทีผ่ า่ นมา ผูป้ ว่ ยจะมีความ
กังวลใจมาก กังวลใจโรคที่เป็นว่ามันเป็นอะไรกันแน่ที่ไม่สามารถตรวจพบได้
ด้วยเครื่องมือที่ดีที่สุด
“หนู ค รั บ โรคปวดหั ว ที่ ห นู เ ป็ น นั้ น ตอนแรกก็ เ ป็ น ปวดศี ร ษะ
จากความเครียด แต่ต่อมาก็เป็นปวดศีรษะจากการใช้ยาแก้ปวดเกินขนาด
(medication overuse headache) จึงท�ำให้ปวดมากขึ้น ปวดมากขึ้น
ทานยาแก้ปวดก็ไม่ดีขึ้น แต่กลับปวดมากขึ้น เมื่อโรคเป็นแบบนี้ การตรวจทุก
อย่างก็เลยไม่พบความผิดปกติ เพราะมันไม่มีอะไรผิดปกติครับ”
การรักษาที่ส�ำคัญ คือ การท�ำความเข้าใจก่อนเป็นอันดับแรกว่าโรคที่
เป็นคืออะไร ต่อมาคือการหยุดยาแก้ปวดทุกชนิดทีท่ านตอนนี้ แล้วให้ยารักษา
อาการปวดศีรษะที่ได้ผล ให้ยาที่ท�ำให้นอนหลับได้ เพราะผู้ป่วยมักนอนไม่
หลับ ที่ส�ำคัญให้ความมั่นใจแก่ผู้ป่วยและพ่อ แม่ว่าโรคที่เป็นไม่อันตราย
สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ต้องให้ความร่วมมือต่อการรักษา อย่ากลับไป
ใช้ยาแก้ปวดเดิม ๆ อีก และต้องมีความมัน่ ใจในตนเองว่าโรคทีเ่ ป็นนัน้ ไม่มอี ะไร
อันตราย เดี๋ยวก็หาย ลดความกังวลให้หมดไป ท�ำตัวให้สบาย ๆ เดี๋ยวก็หาย
เชื่อผมเถอะ  ปวดหัวอย่างเดียวก็พอ อย่าปวดใจตามไปด้วยครับ

• 18 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 9
ช่วยผมด้วยปวดหัวมาสิบปี
ผูป้ ว่ ยทีม่ อี าการปวดหัวส่วนใหญ่แล้ว จะปวดกันมานานแสนนาน ปวด
จนชิน แต่ว่าวันดีคืนดี ก็จะมาพบหมอสักครั้ง เพราะมี 2 เหตุผลหลัก คือ
ประการแรกมีคนรูจ้ กั ทีม่ อี าการปวดหัวตาย และประการทีส่ อง คือ มี
คนทีร่ จู้ กั มีอาการปวดศีรษะแล้วหาย ก็เลยมาพบหมอกันอีกครัง้ เพราะกลัวว่า
จะเป็นโรคร้ายแรงเหมือนคนที่ตาย และอยากหายเหมือนคนที่หาย ดูแล้วตรง
กันข้ามกันเลย แต่ก็เป็นสาเหตุหลักจริง ๆ น่าสนใจ
“หมอครับ ผมปวดหัวมานานเป็นสิบปี มันปวดบริเวณขมับ 2 ข้าง
เป็น ๆ หาย ๆ ปวดแบบตื้อ ๆ บีบ ๆ รัด ๆ ปวดมากช่วงที่มีความเครียดครับ
ยิ่งเครียดยิ่งปวด แต่มาช่วงหลังนี้แปลกครับ อาการปวดเริ่มเป็นรุนแรงขึ้น ไม่
เครียดก็ปวดครับ ปวดตลอดเวลา อาการปวดแรงมากขึ้นเรื่อยๆ แล้วเริ่มมี
อาการมองเห็นภาพซ้อนอาเจียน ปวดมากขึ้นเวลาไอจาม”
เมือ่ ผมฟังประวัตแิ ล้วก็แปลกจริงๆ ครับ แต่พอจะแบ่งประวัตกิ ารปวด
หัวได้เป็น 2 ช่วง

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 19 •
 ช่วงแรกที่ปวดเป็นๆ หายๆ ไม่รุนแรง กับช่วงหลังที่ปวดรุนแรงทุก
วัน ปวดตลอดเวลา ปวดมากขึน้ เวลาไอ จาม มองเห็นภาพซ้อน ผมจึงต้องถาม
ข้อมูลเพิ่มเติมว่าเหตุการณ์ต่าง ๆ เป็นอย่างไร
ผู้ป่วยเล่าให้ฟังต่อว่า “ช่วงแรกนั้นก็เป็นมาเกือบ 10 ปี แต่เมื่อ 2-3
เดื อ นก่ อ นเริ่ ม มี อ าการผิ ด ปกติ มี อ าการปวดศี ร ษะแรงขึ้ น เป็ น เวลาไอ
จาม เปลี่ยนท่า เมื่อ 2-3 วันก่อน เริ่มมีเห็นภาพซ้อน ผมตกใจมากก็เลยรีบมา
พบหมอวันนี้ครับ”
พอผมได้ข้อมูลแบบนี้ ก็ต้องถามต่อว่ามีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นที่เป็น
สาเหตุที่ท�ำให้ปวดหัวช่วงหลังนี้ เพราะช่วงแรกนั้นก็น่าจะเป็นการปวดศีรษะ
ทัว่ ๆ ไปทีไ่ ม่มอี นั ตรายอะไร แต่ชว่ งหลังนีเ้ ป็นอะไรทีต่ อ้ งหาสาเหตุให้ได้ เพราะ
ดูแล้วต้องมีอันตรายแน่ ๆ จึงได้ให้ผู้ป่วยเล่าต่อว่าเกิดอะไรขึ้นในช่วงหลัง
“ผมได้ไปผ่าตัดไส้เลื่อนครับ ด้วยการบล็อคหลัง หลังจากผ่าตัดเสร็จ
ผมรู้สึกว่าเวลาลุกขึ้นทีไรก็จะปวดหัวเวียนหัว พอนอนก็ดีขึ้น แต่ผมไม่ได้บอก
หมอทีผ่ า่ ตัด ผมคิดว่าเป็นจากทีผ่ มไม่คอ่ ยได้ออกก�ำลังกายช่วงหลัง เพราะเป็น
ไส้เลื่อน จึงพยายามออกก�ำลังกายมากขึ้นทั้งวิ่ง เล่นเวท แต่ยิ่งท�ำก็ยิ่งปวดหัว
มากขึน้ จนทนไม่ไหวก็เลยมาพบหมอวันนีค้ รับ” ประวัตทิ ดี่ ชี ว่ ยได้มากเลยครับ
พอผมทราบรายละเอียดแบบนี้ ก็สามารถให้การวินิจฉัยได้ว่า อาการ
ปวดหัวตอนหลังนี้เกิดจาการที่มีรูรั่วที่เยื่อหุ้มไขสันหลัง ส่งผลให้มีการรั่วไหล
ของน�้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง ก่อให้เกิดการเลื่อนไหลของสมอง ท�ำให้
ผู ้ ป ่ ว ยมี อ าการปวดศี ร ษะรุ น แรงขึ้ น เป็ น มากขึ้ น เวลาเปลี่ ย นท่ า ทาง ไอ
จาม เพราะมีการรั่วไหลมากขึ้น มีการเลื่อนไหลของสมองมากขึ้น และยิ่งไป
ออกก�ำลังกายหนัก ยิ่งท�ำให้ทุกอย่างเป็นมากขึ้น

• 20 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 เมือ่ ทราบแบบนีแ้ ล้ว จึงได้อธิบายให้ผปู้ ว่ ยทราบถึงสาเหตุการเกิดโรค
ปวดศีรษะช่วงหลัง และวิธีการรักษา
“อาการปวดศีรษะที่เกิดขึ้นในตอนหลังนี้เป็นเหตุการณ์ต่อเนื่องจาก
การบล็อคหลังครับ เพราะเมือ่ มีการเจาะหลัง (LP: lumbar puncture) ท�ำให้
มีรูรั่วและเกิดการไหลของน�้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง และเกิดการปวด
ศีรษะตามมา การเกิดภาวะแบบนีไ้ ม่ได้เป็นสิง่ ทีพ่ บบ่อยครับ เป็นสิง่ ทีจ่ ะเกิดได้
ในผูป้ ว่ ยทีท่ ำ� การบล็อคหลัง ภาวะนีส้ ามารถแก้ไขได้ไม่ยากครับ เพียงแค่ผมให้
ยารักษาที่ถูกต้อง และพยายามพักผ่อน ไม่ออกแรงหนัก ดื่มน�้ำมาก ๆ ทาน
อาหารเค็มขึ้นเล็กน้อย อาการก็จะค่อย ๆ ดีขึ้นครับ ไม่ต้องกังวล หายแน่นอน
รวมทั้งอาการมองเห็นภาพซ้อนด้วยไม่ต้องเครียดครับ”
“ค่อยยังชัว่ หน่อย” ผูป้ ว่ ยอุทานออกมาพร้อมกับถอนหายใจ เช่นเดียว
กับผมที่จะไม่ต้องปวดหัวอีก เพราะรู้ว่าเป็นอะไรเรียบร้อย จะเห็นได้ว่าการ
สอบถามข้อมูลการเจ็บป่วยที่ละเอียด เป็นล�ำดับขั้นที่ชัดเจนก็สามารถให้การ
วินิจฉัยโรคได้ โดยไม่ต้องใช้การตรวจเพิ่มเติมอะไร ขอย�้ำว่าการใช้ข้อมูล
ทางการเจ็บป่วยที่ดี สามารถให้การวินิจฉัยได้แน่นอน

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 21 •
 ตอนที่ 10
ปวดหัวแรงที่สุดในชีวิต
อาการปวดหัวรุนแรงที่สุดในชีวิต ต้องรีบมาพบแพทย์/รีบมาโรง
พยาบาลให้เร็วที่สุด เพราะเป็นสัญญาณเตือนว่า อาการปวดศีรษะนี้เป็นสิ่งที่
อันตรายมาก ๆ เพราะอาจท�ำให้เสียชีวติ ได้ เนือ่ งจากอาการดังกล่าวนัน้ บ่งชีว้ า่
มีการแตกของหลอดเลือดในสมอง
“หมอครับ ช่วยผมด้วยผมปวดหัวแรงที่สุดในชีวิตเลยครับ ผมก�ำลังดู
มวยอยู่ ก�ำลังเชียร์เต็มที่ ก็ปวดหัวแรงมาก ล้มลงหมดสติเลยครับ และเพือ่ น ๆ
ช่วยผม พอฟื้นสติขึ้นมาก็รีบให้เพื่อนพามาพบหมอทันทีครับ ผมปวดหัวมากๆ
เลยครับ”
อาการแบบนี้ อั น ตรายมากครั บ พอผมได้ รู ้ ป ระวั ติ ก็ รี บ ตรวจ
ร่างกาย พบว่าต้นคอแข็งตึง ผู้ป่วยไม่สามารถก้มคอลงมาได้ บ่งบอกว่ามีความ
ผิดปกติของเยื่อหุ้มสมองแน่ ๆ และถ้าเป็นแบบนี้ ต้องมีเลือดออกแน่ ๆ เพราะ
เป็นเร็ว แรงเหมือนมีอะไรแตก ผมสงสัยภาวะเลือดออกใต้ชั้นเยื่อหุ้มสมอง จึง
รีบส่งผู้ป่วยตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองทันที แล้วรีบตามไปดูด้วยครับ
เพื่อที่ให้ได้เห็นผลการตรวจที่เร็วที่สุด ถ้าพบความผิดปกติก็จะได้รีบปรึกษา
หมอศัลยกรรมระบบประสาทและสมองให้เร็วที่สุด

• 22 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ผลการตรวจเป็นไปตามทีค่ าดไว้ครับ พบมีเลือดออกจากการแตกของ
หลอดเลือดที่ผิดปกติตั้งแต่เกิด มีเลือดฉาบไปตามผิวสมอง จึงรีบปรึกษาหมอ
ผ่าตัดสมอง เมื่อหมอผ่าตัดสมองมาดูผู้ป่วยเสร็จก็รีบน�ำผู้ป่วยเข้าห้องผ่าตัด
ทันที ก่อนที่ผู้ป่วยจะมีอาการทรุดลง
ผมอยากบอกให้ผู้อ่านรู้เพียงว่า ถ้ามีอาการปวดหัวรุนแรงที่สุดใน
ชีวิตนั้น เป็นสัญญาณอันตราย ต้องรีบมาพบแพทย์ท่ีโรงพยาบาลทันที
ห้ามรอสังเกตอาการและห้ามไปที่คลินิกโดยเด็ดขาด เพราะ “อาการดัง
กล่าวเป็นสัญญาณอันตรายมากที่สุด” โปรดจ�ำให้ขึ้นใจนะครับ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 23 •
 ตอนที่ 11
ปวดหัวหอย
ปวดหัวหอยครับ ไม่ใช่หอยปวดหัวนะครับ ปวดหัวหอยคืออะไร ปวด
หัวหอย คือ อาการปวดหัวที่เกิดจากการติดเชื้อพยาธิปอดหนูที่ติดต่อโดยการ
ทานหอยน�ำ้ จืด ปลาน�ำ้ จืด แล้วติดเชือ้ พยาธิตวั นีเ้ ข้าไป เมือ่ พยาธิซงึ่ หลงเข้ามา
ในตัวคน ก็พยายามหาทางออก แล้วมันก็ชอบเดินทางไปที่เยื่อหุ้มสมอง ท�ำให้
เกิดการอักเสบของเยื่อหุ้มสมองท�ำให้ผู้ป่วยมีอาการปวดหัวได้รุนแรง จึงเรียก
สั้น ๆว่า “ปวดหัวหอย”
“หมอครับ ผมปวดหัวมา 3 วันครับ ปวดแรงมากขึ้น ๆ วันแรกที่ปวด
ก็ไปซื้อยาแก้ปวดมาทาน แต่ก็ไม่ดีขึ้น วันที่ 2 ก็เลยไปที่โรงพยาบาล หมอก็
ตรวจไม่พบความผิดปกติ ได้ยามาทานอีก แต่ก็ไม่ดีขึ้น ปวดรุนแรงขึ้นจึงมาหา
หมอวันนี้ครับ”
กรณีแบบนี้คือมีอาการปวดหัวมาเพียง 3 วัน ต้องคิดว่าเป็นกลุ่มที่มี
สาเหตุแน่นอน จึงเริม่ สอบถามข้อมูลเพิม่ เติม ได้ความว่า ผูป้ ว่ ยไปทานหอยดิบ
มาเมือ่ 1 สัปดาห์กอ่ น หลังจากนัน้ 3 วันก็เริม่ ปวดหัวเล็กน้อย แล้วก็คอ่ ยๆ เป็น
มากขึ้นเรื่อยๆ

• 24 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ผมลงมือตรวจร่างกายด้วยการให้ผปู้ ว่ ยก้มศีรษะว่าสามารถเอาคางมา
ชิดหน้าอกได้หรือไม่ ผลปรากฏว่าเจ็บตึงต้นคอมาก ก้มไม่ได้แสดงว่ามีการ
อักเสบของเยื่อหุ้มสมองแน่นอน ผมจึงได้ตรวจส่วนอื่น ๆ ต่ออีก ก็ไม่พบความ
ผิดปกติอื่น ๆ จึงได้บอกกับผู้ป่วยไปว่า
“ผมทราบสาเหตุการปวดหัวแล้วครับ หมอสงสัยว่าเป็นปวดหัวหอย
มากทีส่ ดุ ครับ ผมต้องขอเจาะหลังเอาน�ำ้ หล่อเลีย้ งสมองและไขสันหลังมาตรวจ
ครับ” ตกลงเลยครับ ท�ำอะไรก็ได้ครับ เพราะผมปวดมากเลย อยากหายครับ
ผมด�ำเนินการเจาะหลัง ซึ่งก็ใช้เวลาไม่นานก็เรียบร้อย ผลการตรวจ
พบลักษณะเข้าได้กับการติดเชื้อพยาธิจริง ๆ จึงได้ให้การรักษาด้วยการเจาะ
ระบายน�้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง เนื่องจากมีความดันในโพรงสมองสูง
มาก การเจาะระบายเอาน�้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลังออก เป็นการ
รักษาที่ดีที่สุด
อาการผู้ป่วยก็ดีขึ้นอย่างรวดเร็ว ในวันรุ่งขึ้นอาการก็ดีขึ้นมาก ๆ
แล้วกลับบ้านในวันต่อมา ก่อนกลับผูป้ ว่ ยบอกกับผมว่า “หมอครับขอบคุณมาก
และต่อจากนีไ้ ปผมจะบอกให้ทกุ คนเลิกทานหอยดิบ ผมเองจะไม่ให้เอาหอยดิบ
เข้าบ้านเด็ดขาด

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 25 •
 ตอนที่ 12
ปวดหัวตอนตี 1
อาการปวดศีรษะเป็นอาการที่ท�ำให้คนร�ำคาญ ทรมานจนท�ำอะไรไม่
ได้ แต่สว่ นใหญ่แล้วก็จะเป็นกันตอนกลางวัน หรือกลางคืน แต่ไม่คอ่ ยมีใครเป็น
กันกลางดึก ถ้ามีผู้ป่วยมาพบหมอกลางดึกที่ห้องตรวจแผนกฉุกเฉินกลางคืน
หมอเราต้องรีบดูทันทีว่าเป็นอาการปวดหัวจากสาเหตุที่รุนแรงหรือไม่ เพราะ
ปกติแล้ว คนเราถ้าไม่เจ็บปวด ทรมานจริง ๆ ก็คงไม่ลำ� บากมาหาหมอกลางดึก
แบบนี้
เช้าวันหนึ่งผมได้ไปดูผู้ป่วยในหอผู้ป่วยตามปกติ พอมาถึงผู้ป่วยชาย
วัยกลางคนที่เพิ่งมานอนรักษาในโรงพยาบาลเมื่อกลางดึกคืนที่ผ่านมาด้วย
อาการปวดหัวทีร่ นุ แรงตอนตี 1 หมอเวรเมือ่ คืนนีก้ ไ็ ด้ประเมินอาการผูป้ ว่ ยตาม
หลักการอย่างถูกต้อง โดยการตรวจร่างกาย สอบถามข้อมูลต่าง ๆ ก็ได้ความ
ว่า อาการปวดหัวนัน้ เพิง่ เริม่ มีอาการเมือ่ ประมาณ ตี 1 จริง ๆ ก่อนหน้านีก้ ป็ กติ
ดี ไม่เคยปวดหัวมาก่อน อาการที่เป็นก็รุนแรงมาก จนทนไม่ได้จึงรีบมาโรง
พยาบาล ตรวจร่างกายก็ไม่พบความผิดปกติใด ๆ แพทย์จงึ รีบส่งตรวจเอกซเรย์
คอมพิวเตอร์สมอง เพราะคิดถึงภาวะเลือดออกใต้ชนั้ อะแรชนอยด์ (subarach-
noid hemorrhage) ผลการตรวจก็ปกติ เช้านี้ก็เลยมาปรึกษาผมว่าเป็นโรค
อะไร

• 26 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 เมื่อผมฟังข้อมูลทั้งหมด ก็มีประเด็นที่สงสัยคือว่า ตอนตี 1 นั้นเป็น
เวลาที่ดึกแล้ว ผู้ป่วยนอนหลับหรือยัง อาการที่เกิดขึ้นนั้นเป็นแรงจนท�ำให้ผู้
ป่วยตื่น หรือผู้ป่วยยังไม่นอน เพราะถ้าเป็นอาการปวดหัวจนกระทั่งผู้ป่วยต้อง
ตื่นขึ้นมา แสดงว่าอาการนั้นรุนแรงสุด ๆ ต้องหาสาเหตุให้พบ เพราะน่าจะมี
สาเหตุที่ต้องรีบแก้ไข หรือผู้ป่วยยังไม่นอน ขณะนั้นก�ำลังท�ำอะไรอยู่ก่อนที่จะ
ปวด
เมือ่ ผมสงสัยก็เลยสอบถามอาการรายละเอียดเพิม่ เติมจากผูป้ ว่ ย ก็ได้
ความว่า “หมอครับตอนที่ปวดผมยังไม่ได้นอนครับ ผมนอนดึก อาการแบบนี้
ผมก็ไม่เคยเป็นมาก่อนเลย ครั้งนี้ครั้งแรกจริง ๆ ผมก็แปลกใจมากว่าเกิดอะไร
ขึ้นกับผม หมออยากรู้จริง ๆ ว่าขณะนั้นผมท�ำอะไร จริงแล้วผมไม่อยากบอก
เลย ผมอายครับ หมออยากรู้จริง ๆ หรือครับ”
อ้าวแบบนีม้ าแปลกแล้วครับ มีลบั ลมคมใน อย่างนีย้ งิ่ ต้องอยากรูค้ รับ
ผมก็เลยบอกกับน้องผู้ชายที่เป็นผู้ป่วยไปว่า “ค�ำถามนี้ส�ำคัญมากครับ เพราะ
ถ้าน้องยืนยันว่าก่อนหน้านีไ้ ม่เคยมีอาการแบบนีม้ าก่อนเลย ครัง้ นีเ้ ป็นครัง้ แรก
และรุนแรงแบบนี้ หมอก�ำลังคิดว่าอาการทีเ่ กิดขึน้ ต้องเกีย่ วข้องกับการแตกของ
อะไรบางอย่างในระบบประสาท เช่น หลอดเลือดสมองแตก แต่หมอก็ตรวจ
เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองแล้ว ไม่พบว่ามีหลอดเลือดแตก ถ้าไม่ใช่หลอดเลือด
ก็เหลือเยื่อหุ้มสมองและไขสันหลังรั่วทะลุ ฉีกขาด ที่เกิดจากการมีเพศสัมพันธ์
ซึ่งพบน้อยมาก แต่ถ้าน้องไม่สะดวกก็ไม่เป็นไรครับ”
ได้เรือ่ งแล้วครับ ผูป้ ว่ ยท�ำหน้างง งง แล้วตอบผมว่า “หมอรูไ้ ด้อย่างไร
ครับว่าผมเพิ่งมีเพศสัมพันธ์ เยี่ยมครับ” ผมรู้ได้อย่างไร ก็เพราะว่าผมได้ดูผล
การตรวจปัสสาวะเมื่อคืนนี้ที่หมอเวรได้ส่งไว้ พบว่ามีการตรวจพบสเปริมส์ใน
การตรวจปัสสาวะ และทีห่ มอสงสัย เพราะว่าตี 1 แล้วท�ำไมไม่นอน ก็ตอ้ งสงสัย
สรุปว่าน้องมีอาการขณะที่มีเพศสัมพันธ์?
ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 27 •
 “ครับผม” ผู้ป่วยตอบแบบสั้น ๆ แล้วอายเล็กน้อย เพราะหมอที่อยู่
ด้ ว ยกั บ ผมมี ห มอผู ้ ห ญิ ง อี ก สองคน เมื่ อ เราได้ ข ้ อ มู ล แบบนี้ ก็ เ รี ย บร้ อ ย
ครับ อาการปวดศีรษะของผูป้ ว่ ยรายนีก้ เ็ กิดขึน้ เนือ่ งจากการมีเพศสัมพันธ์ครับ
ซึง่ พบได้ไม่บอ่ ย ประวัตทิ สี่ ำ� คัญคือการมีอาการปวดศีรษะแบบรุนแรง เป็นหลัง
จากที่มีเพศสัมพันธ์หรือขณะที่ถึงจุดสุดยอด ก็มีอาการปวดศีรษะขึ้นมาทันที
พบได้บ่อยขึ้นถ้ามีการใช้ยาเพิ่มสมรรถภาพทางเพศ สุดท้ายผมก็ไม่ได้ท�ำอะไร
เพิ่มเติมกับผู้ป่วยรายนี้ เพียงแค่ให้ค�ำแนะน�ำ ให้นอนพัก ทานยาแก้ปวด เดี๋ยว
อาการก็ดีขึ้นครับ
ผมได้เรียนรู้จากกรณีนี้ คือ ว่าอาการปวดศีรษะที่เกิดขึ้นกลางดึกนั้น
ก็ตอ้ งพยายามใช้ขอ้ สังเกตให้มากว่าเหตุการณ์ทเี่ กิดขึน้ นัน้ มันน่าจะสัมพันธ์กบั
กิจกรรมอะไรบ้าง และให้ความใส่ใจกับรายละเอียดของประวัติให้มาก ผมมัก
จะชอบใช้การสอบถามข้อมูลแบบละเอียด เหมือนให้ผู้ป่วยเล่าเรื่องราว นาที
ต่อนาที เพื่อให้เราเข้าใจเหตุการณ์ทั้งหมด และน�ำมาวิเคราะห์เพิ่มเติมจากสิ่ง
ที่ผู้ป่วยเล่าให้เราฟัง เรื่องปวดหัวจากการมีเพศสัมพันธ์นั้น ถ้าเราไม่ซักประวัติ
ให้ดี ไม่ถามให้ตรงประเด็น ไม่มีคนไข้รายไหนบอกหมอหรอก เขาเขินครับ

• 28 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 13
ปวดหัวตอนเที่ยงคืนของทุกวัน?
มาคุยกันต่อเกี่ยวกับอาการปวดหัวที่มีแบบแปลก ๆ ครับ ค�ำว่า
แปลก ๆ ไม่ได้บอกว่าผู้ป่วยแปลก ๆนะครับ แต่หมายถึงอาการที่มานั้นมีรูป
แบบแปลก เช่น มีอาการเวลาเดิม ๆ ของทุกวัน เรียกว่าพอมีอาการเมือ่ ไหร่ ไป
ดูเวลาก็เป็นเวลาเดิมตลอด น่าแปลกหรือเปล่าครับ
“หมอครับ ผมมีอาการปวดหัวมา 1 สัปดาห์แล้วครับ ปวดทรมานมาก
ครับ ที่ทรมานมากคือปวดรุนแรงมาก ปวดจนผมไม่อยากมีหัวเลยครับ ตอน
ปวดแต่ละครั้งผมทรมานมาก ๆ ผมอยู่แทบไม่ได้เลยครับ มีตาแดงด้วย น�้ำมูก
ก็ไหล ลืมตาก็ไม่คอ่ ยขึน้ ทีแ่ ปลกมาก ๆ คือ มันเป็นตอนเทีย่ งคืนครับ เป็นนาน
ประมาณชั่วโมงก็หาย ตอนที่มันหายก็เหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้นมาก่อนเลยครับ
ตอนตืน่ เช้าผมก็ปกติดี ตอนบ่ายก็ปกติ ตอนเย็นก็ปกติ แต่ผมไม่อยากให้ถงึ เวลา
เที่ยงคืนเลยครับ ผมกลัวมากครับ ผมไม่กล้านอน ไม่กล้าไปไหนเลยครับ กลัว
ว่ามันจะปวดมากกว่านี้ ปวดแต่ละครั้งผมว่าเกือบตายเลยครับ ช่วยผมด้วย
ครับ”
ผูป้ ว่ ยรายนีเ้ ล่าอาการได้ละเอียดแบบนี้ ก็ทำ� ให้หมอให้การบอกโรคได้
ง่ายขึ้นมากครับ อาการปวดหัวที่ปวดเป็นเวลาแบบนี้มีเพียงโรคเดียวครับ คือ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 29 •
โรคปวดหัวคลัสเตอร์ (cluster headache) ครับ จะมีอาการปวดหัวบริเวณ
ขมับ ตาด้านใดด้านหนึ่ง เวลาที่มีอาการของแต่ละวันจะใกล้เคียงกันมาก และ
บางรายที่เคยเป็นมาก่อน ก็จะมีอาการช่วงเวลาใดเวลาหนึ่งของปีที่ใกล้เคียง
กันครับ เช่น ช่วงปีใหม่ เป็นต้น นอกจากอาการปวดหัวแล้วยังมีอาการทีร่ ะบบ
ประสาทอั ต โนมั ติ ท� ำ งานผิ ด ปกติ เช่ น  หนั ง ตาตก ลื ม ตาล� ำ บาก เหงื่ อ
ออก น�้ำตา น�้ำมูกไหลของใบหน้าด้านที่ปวด อาการจะเป็นไม่นานมากนัก
ประมาณ 1 ชัว่ โมง เวลาเป็นก็รนุ แรงมาก ผูป้ ว่ ยจะอยูน่ งิ่ ๆ ไม่ได้ เพราะทรมาน
มาก เวลาหายก็ปกติเลย ท�ำให้ตอนที่ไปพบหมอ มักตรวจไม่พบความผิดปกติ
ใด ๆ ตรวจอะไรก็ไม่พบความผิดปกติ และเป็นโรคที่พบไม่บ่อย ดังนั้นหมอที่
ไม่เคยเห็นผู้ป่วยมาก่อนก็อาจไม่สามารถให้การวินิจฉัยโรคนี้ได้ อย่างไรก็ตาม
โรคนี้รักษาไม่ยากครับ และส่วนใหญ่ก็เป็นอยู่ไม่นาน ประมาณ 1-2 สัปดาห์ก็
หายไปได้เอง แต่กม็ ผี ปู้ ว่ ยบางส่วนทีเ่ ป็นแบบเรือ้ รัง ก็ตอ้ งให้การรักษาต่อเนือ่ ง
เมื่อผมได้อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจ ผู้ป่วยก็รู้สึกสบายใจขึ้นมากครับ
เพราะมีความเข้าใจโรคที่เป็น และเมื่อได้ยินว่าไม่มีอันตรายอะไรก็ดีใจครับ 
ปวดหัวคลัสเตอร์ ปวดเป็นเวลาเดิม ๆ ของวัน ไม่ได้แกล้ง เป็นจริงๆ ครับ

• 30 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 14
ปวดหัวทุกเดือน
อาการปวดหัวเป็นอาการที่พบบ่อย พบได้ในทุกเพศ ทุกวัย และทุก
เวลา ไม่ว่าจะเป็นตอนเช้า สาย บ่าย เย็น กลางดึก ตอนนอน และตอนมีรอบ
เดือนด้วย ผู้หญิงนอกจากจะพบอาการปวดหัวมากกว่าผู้ชายแล้ว เพราะต้อง
คอยเป็นแม่บา้ น มีเรือ่ งกวนใจตลอดเวลา ตอนมีรอบประจ�ำเดือน ก็ยงั ปวดหัว
อีก ปวดท้องอย่างเดียวก็หนักแล้ว แต่บางคนปวดหัวอย่างหนักอีก ท�ำอย่างไร
ดี เราลองมาดูเรื่องนี้ดูครับ เผื่อที่เราจะได้เอาไว้บอกคนที่เป็นปัญหาได้
“คุณหมอขา หนูมปี ญ
ั หามาปรึกษาหมอหน่อยค่ะ คือว่าหนูเป็นไมเกรน
มาตั้งแต่เรียนมัธยม แต่เป็นไม่ค่อยบ่อย จะเป็นมากขึ้นช่วงสอบ ช่วงเครียด
เท่านัน้ ทานยาแก้ปวดไมเกรน ทีซ่ อื้ จากร้านขายยาก็หายค่ะ แต่วา่ ช่วง 1 ปีมา
นี้ หนูว่ามันแปลก ๆ ค่ะ คือ ว่าวันที่หนูมีรอบเดือนวันแรกนะค่ะ หนูตื่นขึ้นมา
จะปวดหัวมากเลยคะ และก่อนที่จะปวดหัวนะค่ะ จะมีการมองเห็นภาพบิด
เบี้ยวไปค่ะ หนูกังวลใจมากเลยว่ามันเกิดอะไรขึ้น หนูไปลองหาข้อมูลใน
อินเตอร์เน็ต บอกว่าปวดหัวช่วงมีรอบเดือน อาจเกิดจากเนื้องอกสมองที่ตอบ
สนองต่อการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนค่ะ หนูก็เลยรีบมาหาหมอวันนี้ค่ะ”

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 31 •
 ประวัติที่ผู้ป่วยเล่ามานั้นเยี่ยมยอดเลยครับ บอกโรคได้เลย เพราะเรา
พบว่าถ้าผูห้ ญิงทีเ่ ป็นโรคปวดศีรษะไมเกรนในบางคนนัน้ เมือ่ มีรอบประจ�ำเดือน
อาการปวดศีรษะก็อาจพบบ่อยขึน้ แรงขึน้ ได้ ซึง่ การวินจิ ฉัยนัน้ ก็ตอ้ งได้ประวัติ
อย่างผูป้ ว่ ยรายนีเ้ ล่ามา และต้องตรวจร่างกายปกติทงั้ หมด ถามว่าแล้วทีผ่ ปู้ ว่ ย
ไปค้นมาจากทางอินเตอร์เน็ตนั้นจริงหรือไม่ ก็ถูกอยู่ครับ โรคเนื้องอกในสมอง
บางชนิดก็จะมีอาการมากขึ้น โตขึ้นได้ช่วงมีรอบเดือน แต่อาการที่เป็นนั้นจะ
แตกต่างกัน คือโรคเนื้องอกสมองก็ต้องมีอาการปวดศีรษะมาไม่นาน อาการ
ค่อย ๆ เป็นมากขึ้น ช่วงที่ไม่มีรอบเดือนก็ปวดศีรษะ แต่ถ้าเป็นปวดศีรษะ
ไมเกรน ก็มีประวัติปวดศีรษะแบบไมเกรนมานาน เป็น ๆ หาย ๆ เวลามีรอบ
เดือนก็เป็น พอหมดก็หาย
ผมก็เลยขอสอบถามข้อมูลอาการผิดปกติอื่น ๆ ก็ไม่พบความผิดปกติ
ของระบบอืน่ ๆ อาการอืน่ ๆ ทางระบบประสาทก็ปกติดี จึงตรวจร่างกายก็ปกติ
ดี จึงได้อธิบายให้ผปู้ ว่ ยฟังว่า “อาการปวดศีรษะทีห่ นูเป็นนัน้ เรียกว่าปวดศีรษะ
ไมเกรนที่มีความสัมพันธ์กับการมีรอบเดือนครับ บางคนเป็นวันแรกของการมี
รอบเดือน บางคนเป็นตลอดช่วงมีรอบเดือน บางคนเป็นช่วงไข่ตก บางคนเป็น
ก่อน 1-2 วันก่อนมีรอบเดือนก็มีครับ ดังนั้นอาการที่หนูเป็นนั้นไม่มีอันตราย
อะไรเลย และก็ไม่ใช่เนือ้ งอกทีห่ นูกงั วลใจด้วยครับ การรักษาโรคนีก้ ไ็ ม่ยากเลย
ถ้าหนูมีอาการปวดศีรษะไมเกรนเฉพาะช่วงมีรอบเดือนเท่านั้น ผมก็จัดยาให้
ทานเฉพาะช่วงนั้นก็พอ แต่ถ้าช่วงเวลาอื่น ๆ ก็เป็น และเป็นมากช่วงมีรอบ
เดือน ผมก็จัดยาให้ทานตลอดเพื่อป้องกัน และรักษาปวดศีรษะไมเกรน ช่วงมี
รอบเดือนก็จัดยาเสริมให้ครับ ไม่ต้องกังวล เดี๋ยวก็หายครับ”
น้องผูห้ ญิงก็สบายใจขึน้ เลิกกังวลเกีย่ วกับโรคเนือ้ งอกสมองครับ พร้อม
เดินกลับบ้านด้วยยา 2 ชนิดที่ใช้รักษาไมเกรนและเสริมช่วงมีรอบเดือนครับ
พบกันใหม่อีก 2 เดือน เพื่อประเมินผลการรักษาครับ

• 32 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 15
ปวดหัวเวลาเคี้ยวอาหาร
ความไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ ผมว่าจริงที่สุดเลยครับ ในแต่ละ
วันทีผ่ มได้ออกตรวจผูป้ ว่ ยก็จะพบผูป้ ว่ ยทีม่ อี าการผิดปกติตา่ ง ๆ ปวดหัว ปวด
ขา แขน ขาอ่อนแรง ชัก หมดสติและอื่น ๆ อีกมากมาย เวลามีคนป่วยหนึ่ง
คนในบ้านอีกหลาย ๆ คนหรือทั้งบ้าน ทั้งบ้านพ่อ บ้านแม่และบ้านคนอื่น ๆ ก็
อาจเป็นทุกข์ไปหมดเลย อาการปวดหัวนี้ แค่ปวดอย่างเดียวก็พอไหว ยังทาน
ข้าวทานยาได้ แต่มีคนไข้บางคนปวดหัว และทานข้าวไม่ได้ เพราะยิ่งทานก็ยิ่ง
ปวด ดื่มน�้ำก็ยังไม่ได้เลย น่ากังวลใจและน่าสงสารมากครับ ลองดูเรื่องของผู้
ป่วยรายนี้ครับ ว่าเป็นอะไรมาและจบลงอย่างไรครับ
“หมอครับช่วยแม่ผมด้วย ท่านกินข้าวไม่ได้เลยมาเกือบอาทิตย์แล้ว
ครับ ท่านอยากทานแต่ทานไม่ได้ เพราะเจ็บปวดบริเวณหัวครับ” ผมฟังแล้ว
ค่อนข้างงง จึงถามให้แน่ใจว่าตกลงปวดหัวหรือปวดฟันหรือปวดอะไรกันแน่
“แม่ผมเริ่มปวดตรงแก้มครับ พออาหารหรือน�้ำเข้าปากก็จะปวด
แปล๊บ ๆ เสียว ๆ ทันที ปวดจากแก้มร้าวมาที่ขมับที่กรามครับ เป็นทั้งซีกหน้า
ด้านขวาเลยครับ ถ้าปวดนาน ๆ ก็ปวดหมดหัวเลยครับ”

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 33 •
 อย่างที่ผมเกริ่นตั้งแต่ต้นว่าอาการอะไรก็ตามที่ปวดตั้งแต่คอขึ้นมาก็
จะเรียกว่าปวดหัวหมด ดังนั้นเราต้องพยายามสอบถามข้อมูลอาการให้ดีที่สุด
ว่าเจ็บ ปวดตรงไหนแน่ ๆ ครับ พอรูแ้ ล้วว่าเริม่ อี าการตรงแก้ม ขมับ กราม เจ็บ
ปวดเสียวแปล๊บแบบนี้ ก็เป็นลักษณะของการปวดจากเส้นประสาทสมองคูท่ ี่ 5
ที่เรียกว่า “เส้นประสาทไตรเจอมินอล” ต้องถามต่อว่าอยู่ดี ๆ ก็เป็น หรือไป
ท�ำอะไรในช่องปากมาก่อน ก็ปรากฏว่าเป็นขึน้ มาเอง ไม่ได้ไปท�ำฟัน ไม่เคยเป็น
งูสวัดมาก่อนด้วย ถ้าอย่างนีก้ เ็ ป็นโรคเส้นประสาทสมองคูท่ ี่ 5 อักเสบ หรือ ไตร
เจอมินอลนิวราวเจีย (trigeminal neuralgia) เป็นโรคที่ทรมาน แต่ไม่มี
อันตรายใด ๆ แต่ถ้ารักษาไม่ดีก็แย่เหมือนกันครับ
ผมได้อธิบายให้ผปู้ ว่ ยและลูกชายฟังว่าโรคนีม้ อี าการแบบนี้ การรักษา
คือการให้ทานยา เดี๋ยวอาการก็ดีขึ้น ไม่มีอันตราย ไม่ใช่โรคร้ายแรง ไม่ใช่
มะเร็ง ไม่ใช่โรคอัมพาต สบายใจได้ เดี๋ยวทานยาไม่กี่วันก็ดีขึ้นครับ
อีก 2 สัปดาห์ผมนัดผู้ป่วยมาดูอาการอีกครั้ง ปรากฏว่าอาการดีขึ้น
มาก ผู้ป่วยบอกผมว่า “ยาหมอดีจริง ๆ ทานไป 2 ครั้งเองอาการหายเป็นปกติ
เลย” อย่างที่ผมบอกว่าโรคนี้รักษาไม่ยากในผู้ป่วยส่วนใหญ่ แต่ก็มีผู้ป่วยบาง
รายที่รักษายาก หยุดยาไม่ได้ ข้อส�ำคัญของการใช้ยานี้ คือต้องระวังการแพ้
ยา การเริ่มยารักษาโรคนี้ต้องเริ่มขนาดต�่ำ ๆ ก่อนเสมอ เพราะผู้ป่วยบางราย
จะทนอาการแทรกซ้อน เช่น วิงเวียนศีรษะไม่ได้ หรือบางรายแพ้ยา เกิดภาวะ
เกลือโซเดียมต�่ำได้ หรือแพ้ยารุนแรง เป็นผื่นลอก ไหม้ได้
โชคดีครับท่านที่ไม่มีโรค ท่านที่มีโรคก็ให้หายไวๆ น่ะครับ

• 34 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 16
ปวดหัว ไข้สูง 2 วัน
ลูกอย่าเป็นอะไรน่ะ
สาเหตุการปวดหัวหนึ่งที่อันตรายมาก ถ้าผู้ป่วยมาพบหมอช้า หรือไม่
ได้ รั บ การรั ก ษาที่ ถู ก ต้ อ งอย่ า งรวดเร็ ว คื อ  เยื่ อ หุ ้ ม สมองติ ด เชื้ อ จากเชื้ อ
แบคทีเรีย ผู้ป่วยจะมีอาการปวดศีรษะ ไข้สูง อาการนั้นจะรุนแรงมาก ไข้สูง
มาก อาจหนาวสัน่  มีอาการอาเจียน และอาการทีเ่ กิดขึน้ นัน้ เป็นเร็วมาก ภายใน
เวลาหลาย ๆ ชั่วโมงถึงหลายวัน แต่ส่วนใหญ่แล้วภายใน 2-3 วัน
“อาหมอครับ ลูกผมมีอาการปวดหัว ไข้สงู มากมา 2 วัน เมือ่ วานนีห้ ลัง
ตื่นนอนตอนเช้า ก่อนแกจะไปโรงเรียน แกบ่นปวดหัว ไข้ขึ้น ผมก็จัดยาลดไข้
ให้ทาน นึกว่าเป็นไข้ธรรมดา แต่ตกเย็นหลังกลับจากโรงเรียน ลูกบอกว่าปวด
หัวมาก ไข้สูง ก็เลยพาไปหาหมอที่คลินิก แต่ก็ตรวจไม่พบผิดปกติ ต้นคอก็ไม่
แข็งตึง หมอให้ยามาทาน ก็ให้ลูกหลับไป เช้านี้ลูกไม่ตื่นไปโรงเรียน ก็เลยไป
ปลุก พบว่าซึมมาก ก็เลยรีบพามาโรงพยาบาลทันที ผมกลัวลูกจะไม่ตื่นครับ
ช่วยด้วยนะหมอ”
เมื่อผมได้ฟังข้อมูลจากคุณพ่อแบบนี้ ก็รีบตรวจร่างกายทางระบบ
ประสาทอย่างละเอียดทันที พบว่าน้องซึมมาก รูมา่ นตาไม่ตอบสนองต่อแสงไฟ
และการกระตุ้นด้วยการท�ำให้เจ็บก็ไม่ตอบสนองเลย เลยรีบใส่ท่อช่วยหายใจ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 35 •
และตรวจเลือด เพาะเชื้อ รีบส่งไปตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองทันที เพื่อ
ดูว่ามีความผิดปกติอะไรหรือไม่ เช่น ก้อนฝี หรือเลือดออก ผลการตรวจไม่พบ
อะไรผิดปกติ ยกเว้นสมองบวมมาก ๆ กดเบียดช่องโพรงน�้ำในสมอง จึงได้
อธิบายให้พ่อของน้องฟังว่า
“พ่อครับน้องน่าจะมีภาวะการติดเชือ้ ในสมองครับ ผมจะขอเจาะตรวจ
น�้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลังมาตรวจครับ เพื่อดูว่าเป็นเชื้ออะไร แต่น้อง
ตอนนี้อาการหนักมากนะครับ สมองบวมมาก ๆ อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้
บ้างจากการเจาะตรวจ แต่มคี วามจ�ำเป็นครับ เพราะต้องพิสจู น์เชือ้ และเป็นการ
รักษาด้วย หมอขออนุญาตนะครับ”
พ่ อ ของเด็ ก ก็ อ นุ ญ าตให้ ผ มได้ เ จาะตรวจน�้ ำ หล่ อ เลี้ ย งสมองและ
ไขสันหลังมาตรวจ ก็พบว่าเป็นลักษณะการติดเชือ้ แบคทีเรียอย่างชัดเจน จึงได้
รีบให้การรักษาด้วยการฉีดยาฆ่าเชือ้ ทางหลอดลือดด�ำ พร้อมกับการรักษาภาวะ
สมองบวม อธิบายอาการให้พอ่ ฟัง พร้อมกับบอกให้พอ่ และแม่เข้าใจถึงผลของ
โรคว่าอาการค่อนข้างหนัก น้องอยู่ในภาวะวิกฤติมากครับ
ตอนเช้าอีกวันผมมาดูคนไข้ ผลปรากฏว่าน้องค่อยรู้ตัวแล้วครับ
ลืมตา ท�ำตามค�ำสั่งได้ ไข้ลดลง แม่ของน้องยืนร้องไห้อยู่ข้างเตียง เพราะดีใจที่
ลูกดีขึ้นมาก และสงสารที่ลูกเจ็บป่วย แล้วพูดกับผมว่า “หนูขอบคุณหมอมาก
นะครับ ที่รักษาลูกหนูอย่างดี หนูแย่มาก ๆ ที่พาลูกมาพบหมอช้ามาก รู้อย่าง
นี้หนูพามาพบตั้งแต่วันแรกแล้ว ถ้าลูกเป็นอะไรไป หนูรู้สึกผิดมาก ๆ เลยค่ะ”
ผมก็พลอยเศร้าไปกับแม่ของน้องเขาด้วย ผมเข้าใจความรู้สึกของพ่อ
แม่ดเี ลยครับ และทีพ่ อ่ แม่พาลูกมาพบหมอล่าช้าเกือบแย่ไปแบบนี้ ผมก็เคยท�ำ
มาแล้ว ขอเล่าเรือ่ งส่วนตัวเสริมเรือ่ งนีด้ ว้ ยครับ คือเมือ่ ตอนทีล่ กู ชายผมเกิดมา
ใหม่ ๆ หลังจากออกจากโรงพยาบาล ลูกผมตัวเหลืองแต่ผมดูไม่ออก ต้องบอก

• 36 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
ว่าผมเป็นหมอนะ ยังไม่สามารถดูลกู ได้เลยว่าตัวเหลือง จนกระทัง่ เพือ่ นผมเป็น
หมอเด็กมาเยี่ยม บอกว่าลูกตัวเหลืองมากให้รีบพาไปโรงพยาบาล ตรวจพบว่า
ตัวเหลืองมาก เกือบต้องถ่ายเลือดเลยครับ ผมก็เลยรูส้ กึ ถึงความรูส้ กึ นีเ้ ป็นอย่าง
ดีครับ
เรื่องอัศจรรย์ก็เกิดขึ้นครับ วันต่อมาน้องฟื้นดี เอาท่อช่วยหายใจออก
ได้ และอาการก็ดีขึ้น ๆ ตอนนี้น้องเขาแข็งแรงดีครับ หายเป็นปกติดี เรียน
หนังสือได้ตามปกติ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 37 •
 ตอนที่ 17
ปวดหัว อะไรกันแน่
ปวดหัวมีสาเหตุหลากหลายอย่างที่เล่ามาแล้วตอนต้น การวินิจฉัยว่า
เป็นจากสาเหตุใดนั้น มักใช้ข้อมูลจากประวัติเป็นหลัก แต่ผู้ป่วยมีความกังวล
ใจมากว่าถ้าไม่ตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ หรือเอ็มอาร์ไอก็จะไม่สามารถรักษา
ให้หายขาดได้ เมือ่ หมอบอกว่าเป็นโรคนี้ แต่ผปู้ ว่ ยก็ยงั ไม่เชือ่ อยากตรวจต่อ จึง
ไปตรวจเอ็มอาร์ไอ แล้วพบความผิดปกติ ก็ถือผลการตรวจมาพบหมอว่า เห็น
หรือเปล่าหมอไม่ยอมตรวจ พอไปตรวจเองพบว่ามีสมองฝ่อ หมอจะท�ำอย่างไร
ดีละครับ เมื่อพบเหตุการณ์แบบนี้ ต้องติดตามเรื่องนี้ดูครับ
“อาการปวดหัวของคุณป้าที่มีอาการมานานเกือบ 20 ปี เป็น ๆ
หาย ๆ ไม่มีความผิดปกติทางระบบประสาทอื่น ๆ เลย แบบนี้ไม่มีความจ�ำเป็น
ต้องส่งตรวจอะไรเพิม่ เติมครับ เพราะอาการแบบนีไ้ ม่มสี าเหตุทร่ี า้ ยแรงแน่นอน
สาเหตุที่ท�ำให้ปวดหัวไม่หายคือ อาการปวดหัวจากความเครียดครับ เชื่อผม
เถอะครับ”
เมื่อผมอธิบายเสร็จ คุณป้าก็บอกลา เดินออกไปจากห้องโดยไม่ถาม
อะไรอีก และก็ไม่รอใบนัดด้วยครับ แสดงว่าผมอธิบายไม่ดี หรือไม่กไ็ ม่พอใจวิธี
การรักษาของผมแน่นอน ผมก็เรียกคนไข้รายต่อไปมาตรวจต่อ

• 38 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 “หมอครับ ภรรยาผมเขาเดินสวนกับผม บอกผมว่าหมอไม่ยอมส่งตรวจ
เอ็มอาร์ไอสมองให้ เขาไม่เข้าใจ เขาบอกว่าอยากใช้สทิ ธิก์ ารรักษาข้าราชการก็
เบิกได้อยู่แล้ว ยังไม่ยอมส่งอีก ไม่ค่อยเข้าใจหมอครับ เขาท่าทางหงุดหงิดมาก
ครับ” ยุ่งแล้ว ผมจะท�ำอย่างไรได้อีก นอกจากบอกผ่านคุณลุงไปถึงคุณป้าว่า
ผมขอโทษถ้าท�ำอะไรไม่ถูกต้องตามที่ป้าต้องการ แต่ผมว่าป้าไม่มีโรคอะไร
จริง ๆ ครับ ฝากด้วยนะครับ”
ผ่านไปสามเดือนจนผมลืมเหตุการณ์ตา่ ง ๆ ไปแล้ว คุณลุงท่านเดิมครบ
นัดก็มาตรวจอีก เมื่อตรวจเสร็จก็บอกกับผมว่า “ หมอจ�ำภรรยาผมได้เปล่า
ทีม่ าขอให้หมอส่งตรวจเอ็มอาร์ไอ แล้วหมอไม่ตรวจให้เขา เขาก็เลยไปตรวจอีก
โรงพยาบาลหนึง่ หมอทีเ่ ป็นลูกศิษย์เขา ไปบอกหมอลูกศิษย์ให้สง่ ตรวจให้ แล้ว
พบว่ามีความผิดปกติดว้ ย เขาเลยให้ลงุ มาบอกหมอว่า อยากพบหมออีกได้หรือ
ไม่ เขาไม่กล้าเข้ามากลัวหมอโกรธเขา” ยุ่งแล้วเรา พบผิดปกติด้วย เป็นอะไร
มากหรือเปล่า
ผมน�ำผลการตรวจเอ็มอาร์ไอมาดูอย่างละเอียด ก็ไม่พบว่ามีอะไรผิด
ปกติเลย ยกเว้นพบสมองส่วนหน้าเพียงเล็กน้อยที่มีการฝ่อตัวลง ซึ่งก็เป็นไป
ตามอายุ จึงได้อธิบายให้คุณป้าฟังว่า “คุณป้าครับ ก่อนอื่นต้องขอโทษป้าที่ผม
ไม่สามารถท�ำตามที่ป้าต้องการได้ในครั้งก่อน เลยท�ำให้ป้าต้องล�ำบากไปตรวจ
ทีโ่ รงพยาบาลอืน่ อย่างไรก็ตามผมได้ทบทวนผลการตรวจโดยละเอียด ก็ไม่พบ
ว่ามีความผิดปกตินะครับ เพียงแต่การตรวจพบว่ามีสมองบางส่วนฝ่อลงเล็ก
น้อย ซึง่ ผลการตรวจแบบนี้ คือ ปกติครับ การฝ่อลงของสมองเล็กน้อยแบบ
นี้ เป็นไปตามอายุครับ ไม่ต้องกังวลใด ๆ ครับ และผลการตรวจแบบนี้ก็ไม่
ได้เป็นสาเหตุของการปวดหัวด้วยครับ”

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 39 •
 การตรวจเพิม่ เติมเราจะใช้ตอ่ เมือ่ เรามีขอ้ สงสัยว่าเป็นสาเหตุใด จะต้อง
ตรวจเพิ่มเติมอะไรเพื่อยืนยันการวินิจฉัย เมื่อเราได้ผลการตรวจเพิ่มเติมมา ก็
ต้องน�ำมาพิจารณาด้วยว่าสามารถอธิบายอาการ หรือเป็นสาเหตุการเจ็บป่วย
ได้หรือไม่ มิฉะนั้นการได้ผลการตรวจมาอาจท�ำให้เกิดการหลงประเด็นครับ
สุดท้ายเรื่องนี้ก็จบลงด้วยดี คือหลังจากที่ผมอธิบายให้คุณป้าเข้าใจ
คุณป้าก็บอกว่า “ขอบคุณค่ะหมอ ป้าต้องขอโทษหมอมากกว่าทีแ่ สดงมารยาท
ไม่ดใี นวันนัน้ แต่กอ็ ย่างว่าทีผ่ า่ นมาหมอ ๆ ทีเ่ ป็นลูกศิษย์ปา้ ก็ตามใจป้ามาตลอด
พอหมอใช้เหตุผล ป้าก็เลยไม่คอ่ ยอยากเชือ่ และมีความผิดหวัง จึงไม่พอใจหมอ
วันนั้นค่ะ ป้าสบายใจแล้วค่ะ คงหายปวดหัวแน่ ๆ งานนี้”

• 40 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 18
ปวดหัว ปวดตัวและปวดใจ
ปวดทั้งหัว ปวดทั้งตัว สุดท้ายก็ปวดใจ เพราะมันปวดไปทั้งตัวเลย ซึ่ง
เหตุการณ์แบบนี้ท�ำให้ผู้ป่วยมีแต่ความทุกข์ทรมานมากขึ้น เพราะนอกจากไม่
หายปวดหัว ก็ยงั มาปวดตัว และสุดท้ายก็ปวดใจ เพราะมันไม่หายและปวดหัวใจ
ที่เกิดจากโรคหัวใจขาดเลือด ต้องติดตามเรื่องราวที่น่าสนใจเรื่องนี้ครับ ห้าม
พลาด
ผมได้ตรวจผูป้ ว่ ยรายนีเ้ มือ่ หลายปีกอ่ น เป็นผูช้ ายสูงอายุ มีอาการปวด
หัวมาประมาณ 1 เดือน ปวดบริเวณขมับด้านขวา ปวดบริเวณเบ้าตาและกราม
ด้านขวา ได้ไปพบแพทย์ทคี่ ลินกิ แห่งหนึง่ วินจิ ฉัยว่าเป็นโรคปวดหัวไมเกรน ได้
ยาแก้ปวดมาทาน แต่หลังจากทานยาแก้ปวดอาการไม่ดีขึ้นเลย กลับมีอาการ
ปวดรุนแรง ปวดทัง้ ตัว เริม่ ปัสสาวะออกลดลง มีอาการบวมทีห่ น้าตอนเช้าหลัง
ตื่นนอน จึงได้ไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาลตรวจพบว่า มีภาวะความดันโลหิตสูง
มาก ตรวจเลือดพบภาวะไตวายเฉียบพลัน และภาวะน�้ำท่วมปอด หัวใจล้ม
เหลว เมื่อตรวจเพิ่มเติมอีกพบว่ามีกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดร่วมด้วย

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 41 •
 ผู้ป่วยมาพบที่โรงพยาบาลศรีนครินทร์จากการถูกส่งตัวมาจากโรง
พยาบาลชุมชน ผมได้มาประเมินอาการของผู้ป่วยทั้งหมด โดยเริ่มหลังจากผู้
ป่วยมีการรักษาภาวะหัวใจล้มเหลวดีขึ้นแล้ว ผมมาสอบถามประวัติเพิ่มเติม
เกี่ยวกับอาการปวดหัว ซึ่งเป็นอาการเริ่มต้นที่ผู้ป่วยมาพบหมอที่คลินิก ผมได้
พิจารณาข้อมูลจากที่ผู้ป่วยเล่ามาทั้งหมด น่าจะเข้าได้กับหลอดเลือดบริเวณ
ขมับอักเสบ (temporal arteritis) จึงได้ส่งตรวจดูการอักเสบของเลือด (ESR:
erythrocyte sediment rate) ผลพบว่าสูงมากกว่า 100 ซึ่งเข้าได้กับโรคดัง
กล่าว จึงให้การรักษาด้วยยาเพ็ดนิโซโลน อาการผู้ป่วยค่อย ๆ ดีขึ้นครับ และก็
สามารถกลับบ้านได้ใน 2 สัปดาห์
เกิดอะไรขึน้ กับผูป้ ว่ ย ผมสรุปให้ฟงั ครับตามนี้ คือ ผูป้ ว่ ยสูงอายุเมือ่ ได้
รับยาแก้ปวดมาทาน ยาแก้ปวดทีไ่ ด้มาคือยาต้านการอักเสบทีไ่ ม่ใช่สเตียรอยด์
(NSAIDs) ท�ำให้มีภาวะไตวายเฉียบพลัน เนื่องจากผู้ป่วยมีความดันโลหิตสูงที่
รักษาไม่ดี มีภาวะไตเสื่อมอยู่ก่อน พอเกิดไตวายก็ท�ำให้ความดันโลหิตขึ้นสูง
มาก จนเกิดภาวะหัวใจล้มเหลว และเกิดกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดตามมาด้วย
กรณีนี้เกิดขึ้นเพราะการวินิจฉัยเริ่มต้นที่ไม่ถูกต้อง จึงท�ำให้ได้รับยาที่
ไม่เหมาะสม การไม่ได้ข้อมูลโรคประจ�ำตัว ท�ำให้ได้ยาที่ไม่ควรให้ จึงเกิดภาวะ
แทรกซ้อนตามา จนเกือบจะสายไป ดังนั้นการรักษาที่ดีนั้นต้องเริ่มจาก
ข้อมูลประวัติการเจ็บป่วยที่ดี มีข้อมูลครบถ้วน ก็จะป้องกันการเกิดภาวะ
รุนแรงที่เกือบท�ำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้แบบรายนี้

• 42 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 19
ปวดหัว ไอเป็นเลือด
ปวดหัวอาจเป็นเพียงอาการหนึง่ ทีน่ ำ� ผูป้ ว่ ยมาพบแพทย์ แต่จริงแล้วผู้
ป่วยยังมีอาการเจ็บป่วยส่วนอืน่ ๆ ทีย่ งั ไม่ได้บอกหมอ เพราะความเข้าใจผิดว่า
ไม่เกี่ยวข้องกับอาการปวดหัว จริงแล้วการที่ผู้ป่วยพบหมอนั้น ต้องเล่าอาการ
เจ็บป่วยที่เป็นในปัจจุบัน ในอดีต โรคประจ�ำตัว การแพ้ยา ยาที่ทานทั้งหมด
สมุนไพร และอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับสุขภาพทั้งหมด ไม่ต้องรอดูว่าหมอจะถามหรือ
เปล่า
“หมอครับช่วยแม่ผมด้วย แม่ผมไม่สบายมากเลย แม่ซึมมากไม่ยอม
พูดจา ไม่กินข้าว นอนตลอดเลย แม่ผมเริ่มอาการหนักมา 2 วันแล้วครับ ช่วย
แม่ผมด้วย” เมื่อผมฟังข้อมูลแล้วแปลกใจมาก เพราะจากอาการที่เห็นนั้นน่า
จะเป็นมานาน ไม่นา่ จะเป็นเพียง 2 วัน จึงถามต่อว่า แม่เริม่ มีอาการมานานเท่า
ไหร่ จึงได้ข้อมูลเพิ่มเติมดังนี้
“แม่ผมท่านเริ่มมีอาการปวดหัวมาประมาณเกือบเดือนแล้วครับ มีไข้
ต�่ำ ๆ ด้วย ได้ซื้อยามาทานเอง แต่อาการก็เท่า ๆ เดิมไม่ดีขึ้น ผมพยายามชวน
แม่มาพบหมอที่โรงพยาบาลแต่ก็ไม่ยอม ต่อมาก็เริ่มมีไข้ต�่ำ ๆ ตลอดเวลา แล้ว
ไข้ก็ค่อย ๆ สูงขึ้น ปวดหัวมากขึ้น แล้วก็ค่อย ๆ หนักขึ้น จนซึมมากมา 2 วัน”

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 43 •
จากข้อมูลผู้ป่วยน่าจะเป็นโรคปวดหัวเรื้อรังจากภาวะติดเชื้อแน่ ๆ เพราะมีไข้
ร่วมกับปวดหัว จึงได้ตรวจร่างกาย พบว่ามีอาการซึมมาก ไม่ตอบสนองต่อการ
เรียก ต้องท�ำให้เจ็บจึงตอบสนอง มีตน้ คอแข็งตึง แขนขาขยับได้ ไม่ออ่ นแรง ผม
คิดถึงภาวะติดเชือ้ ทีเ่ ยือ่ หุม้ สมองจากเชือ้ วัณโรค เชือ้ รา เป็นหลัก จึงขอส่งตรวจ
เลือด เจาะตรวจน�้ำไขสันหลัง พบว่ามีการติดเชื้อจริง แต่ยังตรวจย้อมเชื้อ
ต่าง ๆ ก็ไม่พบ ต่อมาผู้ป่วยหมดสติจึงต้องใส่ท่อช่วยหายใจ พอใส่ท่อเสร็จก็ได้
เอกซเรย์ปอด พบว่ามีความผิดปกติเข้าได้กับวัณโรคปอด ได้น�ำเสมหะมาย้อม
เชือ้ พบเชือ้ วัณโรคจริง ๆ เลยท�ำให้ผมวินจิ ฉัยได้วา่ ผูป้ ว่ ยเป็นวัณโรคปอดและ
กระจายมาที่เยื่อหุ้มสมองด้วย หรือเป็นวัณโรคชนิดหลายต�ำแหน่ง ผมได้
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมจากลูกผู้ป่วย ได้ความว่า ผู้ป่วยเป็นวัณโรคปอดก�ำลัง
รักษา แต่หลังเริม่ ยาวัณโรคได้ 1 สัปดาห์กป็ วดหัว จึงหยุดยาไป เมือ่ มาหาหมอ
ก็ไม่ได้เล่าให้หมอทราบว่าแม่เป็นวัณโรค เพราะคิดว่าไม่เกี่ยวกัน
สุดท้ายผู้ป่วยก็ยังมีโชคครับ ที่พอเริ่มให้ยาวัณโรค อาการก็ค่อย ๆ ดี
ขึน้ แต่กร็ กั ษานานหลายเดือน ตอนออกจากโรงพยาบาล ผูป้ ว่ ยไม่สามารถช่วย
เหลือตนเองได้ แต่ลกู ๆ ก็มคี วามสุขครับ ผมอยากฝากว่าถ้าเจ็บป่วยด้วยอาการ
อะไรก็ตาม ต้องเล่าให้หมอฟังให้หมดทุก ๆ อย่าง

• 44 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 20
ปวดหัวทุกครั้งหลังทานข้าว
อาการปวดเป็นอาการที่ท�ำให้ร่างกายและจิตใจของผู้ป่วยได้รับความ
ทุกข์ทรมาน อาการปวดในส่วนต่าง ๆ ของร่างกายสามารถเกิดร่วมกันได้ โดย
อาจมีสาเหตุจากสาเหตุเดียวกัน หรือเกิดจากภาวะแทรกซ้อนจากสาเหตุหลัก
หรือเกิดจากผลของการรักษา ผมมีผู้ป่วยสูงอายุท่านหนึ่งเริ่มต้นมีปัญหาเจ็บ
หน้าอก พอเข้ารับการรักษาอาการเจ็บหน้าอกดีขนึ้ แต่ปวดหัวแทน ลองติดตาม
ดูครับว่าเกิดอะไรขึ้นกับผู้ป่วยรายนี้
ผูป้ ว่ ยชายสูงอายุทา่ นหนึง่ มากับลูกสาวซึง่ เป็นพยาบาลทีโ่ รงพยาบาล
ชุมชน บอกกับผมว่าพ่อมีอาการปวดหัวมากมาประมาณ 2 สัปดาห์ โดยก่อน
หน้านีไ้ ม่เคยมีอาการแบบนีม้ าก่อนเลย อาการปวดหัวทีเ่ กิดขึน้ นัน้ เป็นมากหลัง
ทานอาหารได้ประมาณ 1 ชั่วโมง พอไม่นานอาการก็ดีขึ้น พอทานอาหาร
อีก อาการก็เป็นแบบนีอ้ กี ผมฟังแล้วน่าสนใจมากครับ อาการปวดหัวหลังจาก
ทานอาหาร ผมพยายามนึกถึงโรคทีเ่ ป็นไปได้เกีย่ วกับการทานอาหาร เช่น ชนิด
ของอาหาร การเคี้ยว ระบบประสาทอัตโนมัติผิดปกติต่าง ๆ ซึ่งก็ถามอาการ
แล้วก็ไม่ได้ว่ามีอะไรผิดปกติ และถ้าเป็นก็น่าจะเริ่มมีอาการมานานแล้ว แต่นี้
เพิ่งเป็นได้ 2 สัปดาห์ น่าจะต้องถามว่ามีอะไรที่เปลี่ยนแปลงในช่วง 2 สัปดาห์
นี้

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 45 •
 ได้ความครับ คือ ผูป้ ว่ ยเพิง่ ออกจากโรงพยาบาลเนือ่ งจากไปนอนรักษา
เรือ่ งโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ได้รบั การรักษาด้วยยาละลายลิม่ เลือด ยังไม่ได้รบั
การรักษาด้วยการผ่าตัด หลังออกจากโรงพยาบาลก็ได้ยามาทานหลายชนิด
หนึง่ ในนัน้ คือยาขยายหลอดเลือดหัวใจและยาอมใต้ลนิ้ ผูป้ ว่ ยสังเกตว่าเมือ่ ทาน
ยาขยายหลอดเลือดหัวใจ ซึ่งทานก่อนอาหารประมาณครึ่งชั่วโมง ก่อนทานก็
ไม่มีอาการอะไรผิดปกติ แต่พอหลังทานไปได้ประมาณ 1 ชั่วโมงก็เริ่มมีอาการ
ปวดหัว แต่พอผ่านไปประมาณ 2 ชั่วโมงอาการต่าง ๆ ก็ดีขึ้น แต่พอทานยา
ชนิดเดิมเข้าไปอีก ก็มีอาการแบบเดิมอีกทุกครั้ง แต่ก็ไม่กล้าหยุดยาดังกล่าว
เพราะหมอบอกว่าเป็นยาขยายหลอดเลือดหัวใจ กลัวว่าถ้าหยุดยาไปแล้วอาการ
ทางหัวใจก็จะก�ำเริบขึ้นมาอีก เคยลองหยุดยาไป 2 ครั้ง ก็ไม่เป็นเลยทั้ง 2 ครั้ง
นั้น
พอผมได้ข้อมูลแบบนี้ก็สบายมากเลยครับอาการปวดหัวนั้นต้องเกิด
จากการที่ได้ยาขยายหลอดเลือดหัวใจท�ำให้หลังจากทานยาไปแล้วยาดังกล่าว
นอกจากจะขยายหลอดเลือดหัวใจแล้ว ยังขยายหลอดเลือดสมองด้วย ท�ำให้มี
อาการปวดหัวเกิดขึ้น เมื่อทานยาแล้วยาออกฤทธิ์ ซึ่งไม่ได้เกี่ยวกับการทาน
อาหาร เพียงแต่ยาทานก่อนอาหาร และเมื่อทานยาไปได้ระยะหนึ่งก็เริ่มออก
ฤทธิ์ คนไข้จึงเกิดอาการหลังจากทานอาหารไปพอดี
ผมจึงต้องแนะน�ำให้ผปู้ ว่ ยกลับไปปรึกษาหมอโรคหัวใจ เพือ่ ให้การปรับ
เปลี่ยนยาที่ไม่เกิดผลข้างเคียงดังกล่าว จากกรณีนี้ก็เหมือนกับกรณีอื่น ๆ ที่ผม
ได้เล่าผ่านมา การได้ขอ้ มูลด้านการเจ็บป่วยทีด่  ี อาการเจ็บป่วย ประวัตกิ าร
ใช้ยา และการตั้งข้อสังเกตที่ละเอียดจากประวัติ ก็สามารถให้การวินิจฉัย
โรคได้โดยไม่ต้องใช้การตรวจเพิ่มเติมใด ๆ

• 46 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 21
ปวดหัวเพราะยาคุม
วันนี้ผมน�ำเสนออาการปวดหัวที่มาแบบแปลก ๆ และเกิดจากสาเหตุ
ที่เราคาดไม่ถึง การวางแผนครอบครัวเป็นสิ่งที่มีความส�ำคัญอย่างยิ่งในการ
ท�ำให้ครอบครัวเรามีความสุข และเป็นไปตามทีค่ สู่ ามีภรรยาต้องการและคิดว่า
ดีที่สุด เมื่อแต่งงานแล้วแต่ไม่พร้อมในการมีลูก ก็ต้องมีการป้องกันโดยการคุม
ก�ำเนิด การคุมก�ำเนิดก็มีหลายวิธี เช่น ถุงยางอนามัย ยาเม็ดฮอร์โมนคุม
ก�ำเนิด ยาฉีดคุมก�ำเนิด การฝังฮอร์โมนคุมก�ำเนิด การใส่ห่วง เป็นต้น
การใช้ฮอร์โมนคุมก�ำเนิดเป็นระยะเวลานาน ๆ ก็ส่งผลเสียต่อร่างกาย
เช่น อ้วน รอบเดือนไม่สม�่ำเสมอ มะเร็งบางชนิด และเกิดอาการปวดหัวจาก
หลอดเลือดด�ำในสมองอุดตัน ย�ำ้ ว่าหลอดเลือดด�ำครับ ไม่ใช่หลอดเลือดแดงจึง
ไม่ใช่อัมพาต แต่เป็นปวดหัวจากหลอดเลือดด�ำอุดตัน
ผมได้ดูผู้ป่วยหญิงอายุ 28 ปีมีอาการปวดหัวอย่างแรง ชักและขา 2
ข้างอ่อนแรงโดยไม่มอี าการชาของขา ผมได้สอบถามข้อมูลเพิม่ เติมเพือ่ พยายาม
หาสาเหตุ และความผิดปกติของผูป้ ว่ ย จากการสอบถามข้อมูลเพิม่ เติมได้ความ
ว่า ผู้ปว่ ยแต่งงานมาหลายปีแต่ไม่พร้อมมีลกู จึงใช้ยาเม็ดฮอร์โมนคุมก�ำเนิดมา
ตลอดเกือบ 6 ปี ช่วง 2 สัปดาห์มานี้มีอาการปวดหัวมากขึ้น ๆ มาเรื่อย ๆ จน

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 47 •
กระทั่งตอนเช้าวันนี้มีอาการชักเกร็งกระตุก หมดสติและหลังจากฟื้นขึ้นมามี
อาการขาอ่อนแรง 2 ข้าง ญาติจึงรีบพามาส่งโรงพยาบาล
อาการดังกล่าวน่าจะอธิบายว่ามีความผิดปกติในสมองส่วนหน้า 2 ข้าง
ซึ่ ง น่ า จะมี ส าเหตุ จ ากหลอดเลื อ ดด� ำ ในสมองอุ ด ตั น จึ ง ส่ ง ตรวจเอกซเรย์
คอมพิวเตอร์สมอง พบว่ามีการอุดตันของหลอดเลือดด�ำในสมองและมีสมอง
ส่วนหน้าบวมร่วมด้วย จึงท�ำให้ผู้ป่วยมีอาการปวดหัว ชักและขา 2 ข้างอ่อน
แรง ซึ่งต้องหาสาเหตุต่อว่าเกิดจากอะไร
สาเหตุของหลอดเลือดด�ำในสมองอุดตันมักเกิดจากการทีเ่ ลือดมีความ
หนืดหรือข้นมาก มีการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ จากการทีผ่ ปู้ ว่ ยทานยาฮอร์โมน
คุมก�ำเนิดมาตลอดเกือบ 6 ปี เป็นสาเหตุที่ท�ำให้เกิดการอุดตันหลอดเลือดด�ำ
ดังกล่าวได้ จึงแนะน�ำให้หยุดการใช้ฮอร์โมนดังกล่าว จริงแล้วการเกิดการอุด
ตันของหลอดเลือดด�ำจากการใช้ฮอร์โมนนั้นพบได้ไม่บ่อย พบได้กรณีที่ทาน
ฮอร์โมนขนาดสูง เป็นเวลานานมาก ๆ หรือในคนทีม่ ปี ญ ั หาการแข็งตัวของเลือด
ผิดปกติ
การเกิดโรคมีสาเหตุได้หลากหลาย แม้กระทั่งใช้ยาฮอร์โมนคุมก�ำเนิด
ก็ยังเกิดเรื่อง มนุษย์เรานี้ก็มีกรรมมากจริงๆ

• 48 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 22
ปวดหู ปวดหัว ตัวไม่มีแรง
สาเหตุของการปวดหัวมีมากมายอย่างทีค่ ยุ กันมาแล้ว วันนีเ้ รามาดูอกี
สาเหตุหนึ่งของการปวดหัว คือ ปวดหูแล้วมันเกี่ยวข้องกันอย่างไร ปวดหูแล้ว
มาปวดหัว แต่ขอบอกเลยว่าสาเหตุแบบนี้น่ากลัวครับ ต้องติดตามครับว่าเรา
จะมีการดูแลสุขภาพให้ดีได้อย่างไร
ผู้ป่วยชายวัยรุ่น อายุ 17 ปี ถูกญาติน�ำส่งโรงพยาบาลเพราะมีอาการ
แขนขาอ่อนแรงมา 1 วันก่อนมาโรงพยาบาล โดยผูป้ ว่ ยมีอาการปวดหูและเป็น
หูน�้ำหนวกมาตั้งแต่เด็ก ๆ รักษาไม่ค่อยดี มีหนองไหลออกมาทางช่องหูขวา
เป็น ๆ หาย ๆ บางครั้งมีไข้สูง ปวดหู ไปหาหมอก็ดีขึ้น บางครั้งมีหนองออกมา
แต่ไม่มีไข้ก็ไปซื้อยาหยอดหูมาใช้เอง อาการก็เป็นแบบนี้เป็น ๆ หาย ๆ มา
ตลอด จนทางพ่อแม่กไ็ ม่กงั วลใจหรือคิดว่าเป็นโรคร้ายแรง ก็เข้าใจว่าเป็นภาวะ
หูน�้ำหนวก แต่ครั้งนี้ไม่ธรรมดาครับ
เริม่ เมือ่ 2 สัปดาห์กอ่ นมีปญ
ั หาหนองออกจากหูขวา ปวดหูมากขึน้ ไป
หาหมอทีค่ ลินกิ หมอให้ยามาทานอาการก็ไม่ดขี นึ้  ต่อมามีไข้สงู  ปวดหูและปวด
หัวมากขึ้นกว่าเดิม แต่ก็ยังไม่ได้ท�ำอะไรต่อ วันต่อมาเริ่มมีอาการปวดหัว
รุนแรง อาเจียนและมีแขนขาซ้ายอ่อนแรง และวันนี้ก็มีอาการรุนแรงมาก

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 49 •
ขึ้น อ่อนแรงมากขึ้น ก็เลยมาโรงพยาบาล
เมื่อผมฟังข้อมูลแบบนี้ ค่อนข้างชัดเจนครับว่าอาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น
นัน้ ต้องเริม่ จากโรคหูนำ�้ หนวกแน่ ๆ และมีปญ
ั หาทีร่ นุ แรงขึน้ จนกระจายเข้ามา
ทีส่ มองแน่ ๆ จึงท�ำให้ปวดหัวมาก อาเจียนและแขนขาอ่อนแรง ซึง่ น่าจะเป็นฝี
ในสมอง ผมจึงเริ่มต้นด้วยการตรวจดูว่าในหูนั้นมีอาการเป็นอย่างไร พบว่ามี
หนองอยู่ในหูครับ กลิ่นเหม็นและเมื่อเอาหนองออกมา ก็พบว่าแก้วหูทะลุครับ
ตรวจพบว่าแขนขาซ้ายอ่อนแรง ปากเบี้ยวด้วย มีลักษณะความผิดปกติทาง
ระบบประสาทที่บอกว่าต้องมีรอยโรคในสมอง ผมจึงรีบส่งตรวจเอกซเรย์
คอมพิ ว เตอร์ ส มอง พบว่ า เป็ น ฝี ใ นสมองด้ า นขวา ขนาด 3 x 4 x 3
เซนติเมตร สมองบวมมาก จึงรีบให้ยาฆ่าเชื้อและยาลดสมองบวม ฉีดเข้าทาง
หลอดเลือดด�ำ และปรึกษาหมอผ่าตัดสมองด้วย เพราะฝีมีขนาดใหญ่ สมอง
บวม น่าจะต้องผ่าตัดสมองเอาฝีออกมาด้วยครับ อย่างที่ผมเกริ่นไว้ว่าปวดหู
แล้วมาปวดหัวน่ากลัวครับ
ท�ำไมเมื่อปวดหูจากหูน�้ำหนวก แล้วจึงท�ำให้เกิดฝีในสมองได้ ก็เพราะ
เมื่อมีการติดเชื้อในช่องหูแล้วก็จะมีการกระจายของเชื้อและเกิดการกัดกร่อน
แก้วหู กระดูกในช่องหู ท�ำให้เกิดการทะลุของส่วนกระดูกกะโหลกศีรษะได้ ส่ง
ผลให้เชือ้ มีการลุกลามเข้าสูส่ มอง และเกิดเป็นฝีในสมองได้ ดังนัน้ เมือ่ มีอาการ
ปวดหูที่เป็นๆ หายๆ และยิ่งมีหนองออกมาด้วย ยิ่งต้องรีบพบแพทย์ครับ
ปวดหู ปวดหัวมีอันตรายมากกว่าที่คิดครับ

• 50 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 23
ปวดหัว เวียนหัวไม่หาย
ปวดหัวก็ยุ่งแล้ว ยังมีอาการวิงเวียนหัวอีก ยิ่งไปกันใหญ่ แต่หลายคน
ก็เป็นแบบนี้ ทั้งปวดหัว วิงเวียนหัว เมื่อเป็นแบบนี้ใคร ๆ ก็ย่อมกลัวว่าตนเอง
จะเป็นโรคร้ายแรง ลองติดตามเรือ่ งเล่าต่อไปนีค้ รับว่า อาการดังกล่าวเกิดจาก
อะไร
“หมอครับช่วยผมด้วย ผมเป็นอะไรก็ไม่รู้ มีอาการปวดหัว เวียนหัว
เป็น ๆ หาย ๆ มาตลอดเกือบ 10 ปีมาแล้ว ผมตะเวนหาหมอมานับไม่ถ้วน ก็
ไม่เห็นจะหายเลย เอกซเรย์สมอง เอ็มอาร์ไอสมอง ตรวจเลือด ตรวจการได้ยนิ
ทุกอย่างก็ปกติ แต่ก็ไม่เห็นจะหาย ผมว่าจะไปหาหมอผีแล้วครับ เพราะรดน�้ำ
มนตร์ผมก็เคยแล้ว”
ฟังดูแล้วน่าจะเป็นปัญหาเรื้อรังแน่ ๆ ทั้งโรคที่เรื้อรัง และปัญหา
ทางการรักษาที่เรื้อรัง อย่างนี้หมอต้องท�ำการรักษาทั้งโรคและจิตใจด้วยไม่ว่า
จะเกิดจากอะไรก็ตาม ผมจึงเริ่มขั้นตอนเดิมที่เป็นมาตรฐาน คือ การสอบถาม
ข้อมูลการเจ็บป่วยทีเ่ ป็นล�ำดับขัน้ แบบสอบสวนคดีเลยครับ ผมได้บอกให้ผปู้ ว่ ย
เล่าให้ละเอียดตั้งแต่ต้นที่มีอาการผิดปกติเล็ก ๆ น้อย ๆ จนถึงปัจจุบัน โดยให้
เล่าความจริง ไม่ต้องใส่ความคิดเห็นใด ๆ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 51 •
 ล�ำดับความคือว่า เมื่อ 10 ปีก่อนผู้ป่วยขับรถเกิดอุบัติเหตุอย่าง
แรง หมดสติไปหลายชั่วโมง เอกซเรย์แล้วไม่พบว่าเลือดออกในสมอง แต่หมอ
บอกว่ามีสมองช�ำ้ ทัว่ ๆ ไป ไม่ได้ผา่ ตัด หลังจากนัน้ เป็นต้นมา ผูป้ ว่ ยก็จะมีปญ
ั หา
ปวดหัว วิงเวียน บ้านหมุนเป็น ๆ หาย ๆ บางครั้งแรง บางครั้งไม่แรง ผู้ป่วยก็
เริ่มรักษามาตั้งแต่ต้น หมอที่รักษาทุกคนก็บอกว่าไม่เป็นอะไร ไม่พบความผิด
ปกติ ผูป้ ว่ ยก็ได้รบั การตรวจเอกซเรย์ เอ็มอาร์ไอสมองหลายรอบ ก็ไม่พบความ
ผิดปกติ ผู้ป่วยก็ยิ่งกลุ้มใจว่าเป็นอะไร มะเร็งหรือเปล่าถึงเรื้อรัง ไม่หายและ
ตรวจไม่พบ มันต้องเป็นมะเร็งแน่ ๆ เลย ด้วยความกังวลแบบนี้จึงได้ไปพบ
จิตแพทย์ และได้ยามาทาน ก็เกิดอาการง่วงนอน มึนศีรษะมากขึ้น จึงมาหา
หมอวันนี้
พอได้รายละเอียดการเจ็บป่วยแบบนี้ ก็ทำ� ให้ผมง่ายขึน้ มากครับ เพราะ
มีประวัตกิ ารเกิดอุบตั เิ หตุตอ่ สมองรุนแรง แล้วมีอาการปวดหัว เวียนหัวตามมา
ภายหลัง อาการเป็น ๆ หาย ๆ โดยที่ตรวจทุกอย่างก็ปกติ ผมเห็นว่าแบบนี้น่า
จะเป็นภาวะปวดศีรษะจากการได้รับอุบัติเหตุรุนแรงที่ศีรษะท�ำให้เกิดอาการ
ดังกล่าว ซึ่งอาการแบบนี้จะเป็นเรื้อรัง ไม่หายขาด เป็นแบบร�ำคาญมากกว่าที่
จะส่งผลอันตรายต่อชีวิต
ผมรักษาผู้ป่วยรายนี้ด้วยการแนะน�ำ อธิบายให้เข้าใจว่าโรคที่เกิดนั้น
คืออะไร ไม่มีอันตรายต่อชีวิตใด และที่ตรวจมาทั้งหมดไม่พบความผิดปกติก็
เป็นสิ่งที่ดี และยืนยันว่าไม่มีโรคใด ๆ ที่อันตราย การรักษาที่ดีที่สุด คือ การ
เข้าใจธรรมชาติของโรค และยอมรับในผลการรักษาว่าเป็นอย่างไร และถ้ายัง
ไม่ดีขึ้นก็ใช้ธรรมเข้าช่วย เพื่อปรับเปลี่ยนวิธีคิด และการปล่อยวางครับ

• 52 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 24
ปวดหัว…ถูกตัดขา…ช่วยด้วย
ปวดหัวไมเกรนเป็นโรคทีพ่ บบ่อยมาก ๆ และผมว่าบางครัง้ ก็มกี ารบอก
ว่าเป็นโรคไมเกรนมากเกินความจริงด้วย คนส่วนใหญ่เมื่อมีอาการปวดหัวข้าง
เดียวก็บอกว่าเป็นไมเกรน เมือ่ คิดว่าตนเองเป็นไมเกรนก็ซอื้ ยามาทานเอง ยาที่
ซือ้ ก็คอื ยาคาเฟอก็อต (cafergot) พออาการดีขนึ้ ก็เลยมัน่ ใจว่าเป็นไมเกรน พอ
ทานไปทานมาก็เริ่มไม่ได้ผล มีอาการปวดหัวบ่อยขึ้น แรงขึ้น ยิ่งใช้ยามากขึ้นก็
ปวดหัวมากขึ้น เกิดการใช้ยาทุกวัน ย่อมมีผลเสียจากการใช้ยาแน่นอน ลอง
ติดตามดูครับว่าผลเสียที่เกิดขึ้นจากการใช้ยาคาเฟอก็อตมีอะไรบ้าง
ผมได้รับการแจ้งจากแพทย์ห้องฉุกเฉินว่ามีพยาบาลมาตรวจที่ห้อง
ฉุกเฉินด้วยอาการขาเขียวคล�ำ  ้ ผมจึงรีบไปดู เพือ่ ประเมินอาการและจัดหาเตียง
เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ได้รายละเอียดว่า ผู้ป่วยเป็นโรคปวดศีรษะ
ไมเกรน ทานยาคาเฟอก็อตเป็นประจ�ำ โดยไม่ได้พบแพทย์ จึงไม่ได้มปี ระวัตกิ าร
รักษาในเวชระเบียน เมื่อสัปดาห์ก่อนถูกเข็มต�ำ จึงต้องทานยาป้องกันการติด
เชือ้ เอชไอวี ช่วงนีป้ วดหัวมากขึน้ เพราะมีความกังวลเกีย่ วกับการโดนเข็มต�ำ จึง
ทานยาคาเฟอก็อตมากขึ้น ต่อมามีอาการขาเขียวคล�้ำมากขึ้น ปวดขามากขึ้น
ชาขามากขึ้น วันนี้เป็นมากขึ้น จึงรีบมาโรงพยาบาล

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 53 •
 นอกจากนีย้ งั ทานยาฆ่าเชือ้ เพราะช่วงนีม้ ไี ข้ไอ น�ำ้ มูก เมือ่ ผมได้ขอ้ มูล
ทั้งหมดก็เข้าใจว่า ผู้ป่วยเกิดภาวะ ergotism (ขาขาดเลือดจากการหดตัวของ
หลอดเลือด) เนื่องมาจากผู้ป่วยทานยาคาเฟอก็อต ยาฆ่าเชื้อ ยาต้านไวรัส
เอชไอวี ซึ่งมีการตีกันของยา (drug interaction) ท�ำให้มีการเสริมฤทธิ์ของยา
คาเฟอก็อตอย่างมาก จึงท�ำให้มีการหดตัวของหลอดเลือดอย่างมาก จนส่งผล
ให้เกิดการขาดเลือดมาเลี้ยงที่เท้า ยังโชคดีที่มาพบแพทย์เร็ว หยุดยาได้
ทัน อาการจึงค่อย ๆ ดีขึ้น แต่ถ้ามาช้าก็อาจต้องเสียเท้าหรือขาได้ ซึ่งในแต่ปีมี
ผู้ป่วยต้องถูกตัดขา เพราะเกิดจากการทานยาดังกล่าวทุกปี เราต้องหาทาง
ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนนี้ครับ
การทานยาคาเฟอก็อตโดยไม่จ�ำเป็น และไม่ได้รักษาโรคปวดศีรษะ
ไมเกรนด้วยนัน้ ถือว่าเป็นการรักษาโรคปวดศีรษะไมเกรนทีไ่ ม่เหมาะสม เพราะ
การทานยาแก้ปวดเพียงอย่างเดียวนั้นไม่เพียงพอต่อการรักษาครับ เราต้อง
รักษาโรคปวดศีรษะไมเกรนด้วยการทานยาเพือ่ ป้องกันด้วย นอกจากนีก้ ารทาน
ยาเองต้องระมัดระวังการตีกนั ของยาด้วยครับ เพราะยาคาเฟอก็อตนัน้ มีการตี
กันของยาได้งา่ ย โปรดระวัง ถ้าท่านใช้ยาคาเฟอก็อตไม่ถกู ต้อง อาจถูกตัด
ขาได้

• 54 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 25
ปวดหัว ขี้นกพิราบ
นกพิราบที่สนามหลวง ลานกว้าง ลานวัด มักเป็นที่ให้อาหารนกของ
นักท่องเทีย่ ว เด็ก ๆ และผูร้ กั นกทัง้ หลาย ก็เป็นกิจกรรมทีด่ นี า่ สนุก แต่คนบาง
คนอาจเป็นของต้องห้าม เช่น คนที่ติดเชื้อเอชไอวี ภูมิต้านทานต�่ำ เพราะอาจ
น�ำมาสู่การติดเชื้อราจากขี้นกพิราบ
อาการปวดหัวและมีไข้ เป็นทีท่ ราบกันดีวา่ มีความอันตราย ต้องคิดถึง
ภาวะติดเชื้อในสมองหรือเยื่อหุ้มสมอง กรณีผู้ป่วยมีอาการดังกล่าวมา หมอจะ
แบ่งผู้ป่วยเป็น 3 กลุ่ม ตามระยะเวลาที่มีอาการดังกล่าว ถ้ามีอาการ 1-7 วัน
เรียกว่าเป็นภาวะติดเชือ้ แบบเฉียบพลัน (acute meningitis) 1-3 สัปดาห์เรียก
ว่าภาวะติดเชื้อแบบกึ่งเฉียบพลัน (sub-acute meningitis) และถ้าเกิน 3
สัปดาห์เรียกว่าภาวะติดเชื้อแบบเรื้อรัง (chronic meningitis) ที่ต้องแบ่งเป็น
ระยะเวลาดังกล่าว เพราะจะสัมพันธ์กับเชื้อก่อโรคในรูปแบบเฉียบพลัน เป็น
เชื้อแบคทีเรีย ไวรัส พยาธิเป็นหลัก ระยะกึ่งเฉียบพลัน เชื้อก่อโรค คือ เชื้อ
ไวรัส แบคทีเรียบางชนิด ระยะเรื้อรัง เชื้อได้แก่ วัณโรคและเชื้อรา นอกจากนี้
ยังต้องพิจารณาจากภูมิต้านทานของผู้ป่วยว่าเป็นภูมิต้านทานปกติ หรือ
บกพร่อง เพราะจะส่งผลต่อเชื้อก่อโรคได้

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 55 •
 ผูป้ ว่ ยทีม่ ภี มู ติ า้ นทานบกพร่องก็จะมีโอกาสติดเชือ้ ฉวยโอกาส เช่น เชือ้
ราได้ง่ายกว่าคนที่มีภูมิต้านทานปกติ ดังนั้นผู้ป่วยติดเชื้อเอชไอวีนั้นจะมีภูมิ
ต้านทานบกพร่อง ติดเชื้อฉวยโอกาสได้ง่าย ดังนั้นผู้ป่วยที่มีภูมิต้านทาน
บกพร่อง เช่น ผู้ป่วยไตวาย ทานยากดภูมิต้านทาน ผู้ป่วยเอสแอลอี ผู้ป่วย
เปลีย่ นอวัยวะ ดังนัน้ การดูแลตนเองเป็นสิง่ ส�ำคัญมาก ๆ ต้องพยายามหลีกเลีย่ ง
อยู่ในสถานที่การติดเชื้อง่าย เช่น แหล่งชุมชน โรงพยาบาล
ผู้ป่วยชายอายุ 35 ปี ติดเชื้อเอชไอวี มาพบด้วยอาการไข้สูง ปวด
หัว ปวดตึงต้นคอมาประมาณ 2 สัปดาห์ ตรวจพบมีต้นคอแข็งตึง จึงให้การ
วินจิ ฉัยภาวะเยือ่ หุม้ สมองอักเสบ และเมือ่ น�ำมาประกอบกับภาวะภูมติ า้ นทาน
บกพร่องของผู้ป่วย เชื้อก่อโรคน่าจะเป็นเชื้อรามากที่สุด จึงต้องสอบถามว่าได้
ไปในสถานทีท่ มี่ แี หล่งก่อโรคได้หรือไม่ ก็พบว่าผูป้ ว่ ยได้ไปเทีย่ วและสถานทีท่ อ่ ง
เที่ยวนั้นมีนกพิราบ จึงได้ให้อาหารนกพิราบด้วย
ผมอยากบอกให้ทราบว่าผู้ป่วยที่มีโรคประจ�ำตัวนั้น ต้องสอบถาม
แพทย์ให้ดีว่าอะไรที่ควรท�ำ อะไรไม่ควรท�ำ อะไรที่ต้องหลีกเลี่ยงครับ เพราะ
แต่ละคนนั้นมีแนวทางในการด�ำเนินชีวิตที่แตกต่างกัน หมอเองก็จะได้แนะน�ำ
ได้ถูกต้องและครบถ้วนครับ

• 56 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 26
สูบบุหรี่มากจนปวดหัว
บุหรี่ทุกคนรู้ดีอยู่แล้วว่ามีโทษมากมายทั้งมะเร็งปอด มะเร็งกล่อง
เสียง ก่อให้เกิดโรคความดันโลหิตสูง หลอดเลือดหัวใจตีบ และอื่น ๆ อีกมาก
แม้กระทั่งปวดหัวก็ยังเกิดจากการสูบบุหรี่ได้ ลองติดตามครับ
ผูป้ ว่ ยชายสูงอายุมาพบผมด้วยอาการปวดหัวอย่างแรงมากมาประมาณ
1 สัปดาห์ ที่มาหาผมวันนี้เพราะมีอาการมองเห็นภาพซ้อนร่วมด้วย ตกใจมาก
จึงรีบมาพบแพทย์ทนั ที ผมรีบตรวจร่างกายทางระบบประสาทพบว่ามีความผิด
ปกติของการกลอกตา ไม่สามารถกลอกตาไปมาเมื่อให้มองทางซ้าย ขวาหรือ
ขึ้นบน ล่าง และมีอาการชาบริเวณใบหน้า ตาก็มัวและตาโปนออกมาด้วย พอ
ผมได้ข้อมูลแบบนี้ ก็คิดว่าความผิดปกติของผู้ป่วยน่าจะอยู่บริเวณโพรงหลอด
เลือดด�ำในสมอง ปัญหาอยูท่ วี่ า่ สาเหตุเกิดจากอะไรกันแน่ เป็นมะเร็งหรือเปล่า
หรือเกิดจากภาวะเลือดหนืดมาก จึงส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ก็พบว่ามี
ภาวะโพรงหลอดเลือดด�ำในสมองอุดตันจริง ไม่พบมะเร็ง จึงตรวจเลือด พบว่า
มีความเข้มข้นของเลือดสูงมาก ปกติค่าเฉลี่ยประมาณ 38-44 แต่ของผู้ป่วยสูง
ถึง 58 จึงท�ำให้มีเลือดหนืดมากกว่าปกติ ท�ำให้เกิดการอุดตันของโพรงหลอด
เลือดด�ำได้

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 57 •
 การรักษาที่ท�ำได้เร็วที่สุดตอนนั้น คือ การเจาะเอาเลือดออกมาพอ
ประมาณ และให้น�้ำเกลือเข้าทางหลอดเลือดด�ำ เพื่อให้น�้ำเข้าไปละลายเม็ด
เลือดแดง เพื่อให้มีค่าความเข้มข้นของเลือดลดลง เมื่อผู้ป่วยได้รับการท�ำดัง
กล่าว อาการก็คอ่ ย ๆ ดีขนึ้ กลอกตาได้มากขึน้ มองเห็นดีขนึ้  ปวดหัวลดลง เมือ่
อาการดีขึ้นมาก ผมจึงได้สอบถามรายละเอียดเพื่อหาสาเหตุของความเข้มข้น
ของเลือดที่สูงมาก ได้ข้อมูลว่าผู้ป่วยไม่มีโรคประจ�ำตัว ไม่ได้อยู่ในที่สูง แต่สูบ
บุหรี่มากกว่าวันะ 2-3 ซองมามากกว่า 40 ปี เคยตรวจพบว่ามีเลือดเข้มข้นสูง
มาหลายปีแล้ว และไม่มีอาการใด ๆ จึงไม่ได้สนใจและไม่เลิกสูบบุหรี่
ผมจึงได้บอกกับผู้ป่วยว่าการสูบบุหรี่มากมานาน พอถึงตอนนี้ท�ำให้
เกิดภาวะเลือดข้นมาก จนท�ำให้เกิดการไหลเวียนของเลือดแทบไม่ได้แล้ว เลิก
สูบบุหรี่เถอะครับ ปรากฏว่าผู้ป่วยรายนี้ใจเด็ดมาก ๆ ขนาดสูบมานานหลาย
สิบปี พอบอกว่าให้เลิกก็เลิกทันทีเลยครับ ผูป้ ว่ ยอาการหายดีเป็นปกติเลยครับ
เห็นหรือเปล่าว่าภัยของบุหรี่มีมากจริง ๆ ครับ เลิกเถอะครับ เชื่อผม

• 58 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 27
ไอจนปวดหัว
อาการปวดหัวจากสาเหตุต่าง ๆ ก็ได้เล่ามามากแล้ว ลองมาดูสาเหตุ
การปวดหัวที่แปลกมาก คือ ปวดหัวทุกครั้งที่ไอมาตั้งหลายปี ไปตรวจมาก็
มากมายหลายที่ แต่ไม่พบความผิดปกติ จนต้องไปซือ้ ยาแก้ไอมาทานเอง ก็พอ
แก้อาการไปได้ คือ ไม่ไอก็ไม่ปวดหัว
“หมอครับช่วยผมด้วย ผมเป็นอะไรก็ไม่รคู้ รับ มีอาการปวดหัวทุกครัง้
ที่ไอหรือออกแรงเบ่งทุกครั้งเป็นอย่างนี้มาตั้งนาน แต่ไปพบแพทย์มาหลายคน
แล้วก็ไม่พบความผิดปกติใด ๆ ตรวจเอกซเรย์สมองก็ปกติครับ ถ้าไม่ไอ ไม่เบ่ง
ก็ปกติ ยิง่ ตอนเป็นไข้หวัดนีผ้ มเกือบตายทุกครัง้ เลย” ผมฟังดูกแ็ ปลกมากๆ ครับ
ท�ำไมคนเราจะปวดหัวทุกครั้งที่ไอ
ผมได้สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมจากผู้ป่วยว่ารายละเอียดเป็นอย่างไร ได้
ข้อมูลเพิม่ เติมว่า ผูป้ ว่ ยเริม่ มีอาการมาประมาณ 10 ปีมาแล้ว โดยสังเกตว่าช่วง
ที่เป็นไข้หวัด ไอมาก ๆ จะมีอาการปวดหัว แต่ก็ไม่ได้ติดใจอะไร แต่ช่วงหลัง ๆ
ปรากฏว่าไอเพียงเล็กน้อยก็มีอาการปวดหัว เบ่งถ่ายแรง ๆ ก็ปวดหัว ยิ่งช่วง
หลังมีอาการมองเห็นภาพซ้อนในบางครัง้ ทีไ่ อแรง ๆ ยิง่ ช่วงหลังเริม่ มีอาการชา
แขนขาเวลาไอแรง ๆ ติดต่อกันด้วย จึงไปพบหมอมาตลอดช่วง 1 ปีที่ผ่านมา

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 59 •
หมอก็พยายามตรวจหาความผิดปกติ แต่ก็ไม่พบ ส่งตรวจเอกซเรย์ต่าง ๆ ก็ไม่
พบความผิดปกติ เกิดความกังวลใจมาก เริม่ มีความเครียดมากขึน้ เพราะอาการ
รุนแรงมากขึ้นจนต้องทานยาแก้ไอตลอดเพื่อไม่ให้ไอ
พอผมได้รู้รายละเอียดมากขึ้น ก็ลงมือตรวจร่างกาย พบว่ามีการ
กระตุกของลูกตาในแนวขึ้นลง (down beating nystagmus) ซึ่งบ่งบอกว่า
น่าจะมีรอยโรคบริเวณรอยต่อของสมองต่อไขสันหลัง (foramen magnum)
ผมจึงน�ำแผ่นเอกซเรย์ทผี่ ปู้ ว่ ยเคยตรวจมาดูใหม่ให้ละเอียดว่าบริเวณรอยต่อนัน้
มีความผิดปกติหรือไม่ ซึ่งก็พบว่ามีความผิดปกติจริง ๆ จึงได้อธิบายให้ผู้ป่วย
ฟัง และส่งผู้ป่วยไปพบหมอผ่าตัดสมอง เพื่อให้การรักษาที่เหมาะสมต่อไป
หลังจากนั้นอีก 2 เดือนผู้ป่วยกลับมาหาผม เพื่อมาประเมินผลการ
รักษา ผูป้ ว่ ยได้บอกผมว่า “หมอครับ ผมหายดีแล้ว ไม่ตอ้ งกินยาแก้ไอ ขอบคุณ
หมอนะครับ” เพียงแค่นี้เราก็มีความสุขแล้วครับ ผู้ป่วยหายดี ชีวิตของหมอได้
เรียนรูอ้ าการแปลก ๆ มากมาย ก็หวังว่าการเล่าเรือ่ งวันนีจ้ ะท�ำให้ผอู้ า่ นทุกคน
ได้รับความรู้เพื่อใช้ดูแลตนเองให้ดีขึ้น

• 60 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 28
แม่ผมปวดหัว
อาการปวดหัวเกิดขึ้นได้กับทุกเพศ ทุกวัย ทุกคนไม่ว่าจะอายุมากหรือ
น้อย ยากดีมีจนก็เกิดอาการปวดหัวได้หมดทุกคน แต่ถ้าอาการปวดหัวนั้นเกิด
ขึน้ กับแม่หรือพ่อเรา ต้องระวังครับ เพราะผูส้ งู อายุกจ็ ะมีสาเหตุของการปวดหัว
ทีแ่ ตกต่างกับกลุม่ อายุอนื่ ๆ ลองติดตามครับว่าเกิดอะไรขึน้ ใน “แม่ผมปวดหัว”
วันหนึ่งผมได้รับการปรึกษาจากหมอโรงพยาบาลเอกชนให้ร่วมดูแลผู้
ป่วยสูงอายุท่านหนึ่งที่มานอนโรงพยาบาลด้วยอาการปวดหัวมาประมาณ 2
สัปดาห์ แต่อาการปวดหัวนั้นรุนแรงมาก ปวดและมีไข้ด้วย ทางหมอประจ�ำได้
ดูแล้วยังหาสาเหตุไม่พบ จึงส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ก็ไม่พบความผิดปก
ติใดๆ จึงได้ปรึกษาผมไปร่วมให้ความเห็น
ผมเริ่มต้นขั้นตอนการให้การรักษาผู้ป่วยทุกคนเหมือนกัน คือ การ
สอบถามประวัติ เพราะประวัตจิ ะเป็นข้อมูลทีม่ ปี ระโยชน์มากทีส่ ดุ ในการให้การ
วินิจฉัยโรค ข้อมูลที่ได้เริ่มต้นการเจ็บป่วยเมื่อ 2 สัปดาห์ก่อน ผู้ป่วยเริ่มรู้สึก
ปวดหัวบริเวณขมับด้านขวา กดเจ็บเล็กน้อย และรู้สึกอ่อนเพลีย คล้ายจะมีไข้
ต�ำ
่ ๆ ต่อมาเริม่ อ่อนเพลียมากขึน้ ทานอาหารได้นอ้ ยลง เคีย้ วอาหารก็ปวดกราม
มากขึ้น

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 61 •
 เมื่อถึงตอนนี้ก็ไม่ยากแล้วครับ ประวัติการเจ็บป่วยแบบนี้ต้องคิดถึง
ภาวะหลอดเลือดบริเวณขมับอักเสบ (temporal arteritis) ผมได้อธิบายให้ผู้
ป่วยและลูกชายทราบว่าตอนนีผ้ มคิดถึงโรคอะไร และจะต้องขอตรวจเลือดเพือ่
ประเมินการอักเสบของเลือด (ESR: erythrocyte sediment rate) พบว่ามี
ค่าสูงมาก จึงให้การรักษาด้วยยาเพ็ดนิโซโลน อาการผูป้ ว่ ยค่อยๆ ดีขนึ้ และหาย
ดีเมื่อให้การรักษาประมาณ 3 เดือน
ผมอยากบอกว่าอาการปวดหัวในผูส้ งู อายุนนั้ มีความจ�ำเป็นอย่างยิง่ ที่
ต้องให้ความระมัดระวัง รอบคอบในการดูแล เพราะมีสาเหตุที่จ�ำเพาะในผู้สูง
อายุ และการสอบถามประวัติให้ละเอียด มีความส�ำคัญมากๆ

• 62 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ตอนที่ 29
ปวดหัวไปท�ำไม
สวัสดีครับผูอ้ า่ นทุกท่าน เราคุยกันมาก็นานพอสมควรเกีย่ วกับอาการ
ปวดหัวสารพัดชนิด สารพัดรูปแบบ อย่างที่ผมกล่าวไปตั้งแต่ต้นว่าอาการปวด
หัวส่วนมากแล้วนั้น เกิดจากสาเหตุที่ไม่ร้ายแรง ไม่มีรอยโรคในสมอง หรือพูด
ง่าย ๆ ว่าอาการปวดหัวส่วนใหญ่มักจะหายได้เอง สามารถป้องกันได้ ถ้าเรา
ดูแลสุขภาพเราให้ดี ไม่เครียด ไม่กังวล ไม่คิดมาก ไม่นอนดึก ไม่มีพฤติกรรม
ท�ำลายสุขภาพ ผมว่าก็ท�ำให้เรามีสุขภาพที่ดี ห่างไกลจากอาการปวดหัวแล้ว
ครับ
“หมอครับ ผมปวดหัวมานานมากแล้วครับ ปวดมากเวลาผมเครียด
มาก ๆ ผมรับผิดชอบงานมากครับ ทั้งงานที่ท�ำงาน งานธุรกิจส่วนตัว งานของ
ลูก ๆ ที่ผมให้เขาไปช่วย เนื่องจากผมเป็นห่วงว่าลูกจะไม่มีงานท�ำ ก็เลยไปเปิด
ธุรกิจทั้งหอพัก ร้านสะดวกซื้อ ขายตรงอีก วัน ๆ ผมต้องคอยบริหารงานที่
ท�ำงานให้ดี ดูแลลูกน้องให้ท�ำงานตามแผนการท�ำงาน เสร็จแล้วช่วงพักก็ไม่ได้
พัก ต้องคอยแก้ปญ ั หาให้ลกู ๆ เพราะเขายังไม่คอ่ ยมีประสบการณ์การท�ำธุรกิจ
แค่ที่ผมเล่าให้หมอฟัง ผมก็เริ่มปวดหัวแล้วครับ”

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 63 •
 ก็เป็นไปตามนัน้ ครับ ผมฟังผมก็ยงั ปวดหัวแทนเลยครับ ผมก็เลยบอก
คนไข้ไปว่า “น้าครับ ผมฟังน้าเล่า ผมก็เริม่ ปวดหัวแล้วครับ เหตุทที่ ำ� ให้ปวดหัว
ของน้าก็ชดั เจนว่าเป็นจากความเครียด และก็ทานยาแก้เครียด แก้ปวดมาตลอด
ไม่หายดีกเ็ ลยมาหาผมในวันนี้ เพือ่ ให้การรักษาให้หาย ผมว่าอาจจะยากล่ะครับ
เพราะสาเหตุน้าก็รู้ แต่ไม่ได้แก้ไขที่สาเหตุ เมื่อมีสาเหตุที่แน่ชัด แต่ไม่ได้แก้ไข
แล้วมันจะหายได้อย่างไรครับ”
“หมอครับ หมอก็พดู ง่ายครับ ให้ผมแก้ทสี่ าเหตุ คือ ความเครียด แล้ว
หมอคิดว่างานมากมายแบบนี้ ผมจะไม่เครียดได้อย่างไรครับ ใคร ๆ ก็ต้องรอ
การตัดสินใจ รอให้ผมช่วยแก้ปัญหา รอให้ผมอนุมัติ และไม่ว่าเกิดปัญหาอะไร
ต้องการอะไร ก็ผมหมด ยังภรรยาผมอีกเป็นโรคความดันโลหิตสูง ผมเครียด
ครับหมอ” ผู้ป่วยเล่าแบบบ่นๆ ให้ฟังต่อ
ผมก็ไม่รจู้ ะไปทางไหนแล้วครับ เจอแบบนี้ ก็เลยบอกว่า “ น้าครับ น้า
ว่าผมยุง่ หรือเปล่า หมอทีโ่ รงพยาบาลยุง่ หรือเปล่า คนไข้อนื่ ๆ ทีม่ าหาหมอเขา
ยุ่งเปล่า นายกรัฐมนตรีเขายุ่งหรือเปล่า ทุกคนก็ยุ่ง ก็เครียด ผมมั่นใจว่านายก
รัฐมนตรีไม่นา่ จะมีงานน้อยกว่าน้านะครับ เรือ่ งเครียด ๆ ทัง้ นัน้ เลย ผมก็ไม่เห็น
ท่านปวดหัวหรือเครียดเท่าน้าเลย” เล่นแบบนี้เลยครับ แต่ผู้ป่วยก็ไม่ยอม
ง่าย ๆ ครับ
“หมอก็วา่ ไป เล่นถึงนายกเลย หมอรูไ้ ด้อย่างไรว่านายกไม่เครียดครับ
ผมว่าท่านก็เครียด แต่หมออาจไม่รู้ก็ได้ครับ แต่ผมก็เข้าใจหมอนะว่าพยายาม
จะบอกว่าอย่าเครียด อย่าคิดมาก ก็เหมือนกับทีห่ มอท่านอืน่ ๆ ทีผ่ มเคยพบมา
ครับ พูดง่ายแต่ท�ำยากครับ ผมกลัวว่าลูก ๆ จะไม่สามารถดูแลกิจการต่าง ๆ
ได้ ผมก็เลยต้องก�ำกับติดตามตลอด”

• 64 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
 ผมจะไปแบบไหนดี พอดีวันนี้มีคนไข้ไม่มาก มีเวลาต่อล้อต่อเถียงกับ
ผู้ป่วยได้มาก ก็เลยบอกว่า “น้าเคยอ่านหนังสือ พ่อแม่รังแกฉันหรือเปล่า มัน
จะคล้าย ๆ กับทีน่ า้ ท�ำตอนนี้ คือ เป็นห่วงลูก ท�ำให้ลกู หมดทุกอย่าง แล้วสมมุติ
ว่าถ้าน้าเป็นอะไรไป แล้วลูกจะท�ำอย่างไร น้าลองนึกดูว่าน้าเคยไม่สบาย ขาด
งานหรือไม่ แล้วทีท่ ำ� งานเขาท�ำได้หรือเปล่า งานทุกอย่างเขาหยุดไปเลยหรือไม่
ถ้าหยุดนิ่งหมด น้าก็คิดถูก แต่ถ้าไม่หยุด ก็หมายความว่าคุณน้าคิดผิดครับ คน
อื่น ๆ ก็สามารถท�ำงานของเขาได้โดยขาดเราได้ คุณน้าลองน�ำไปคิดดูครับ”
สรุปผมไม่ได้ให้ยาอะไรครับ ได้แต่พูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน
ครับ ผ่านไปนานจนผมลืมไปแล้ว แต่วา่ ผูป้ ว่ ยรายนีก้ ลับมาพบผมอีก พร้อมกับ
บอกว่า”หมอยัง hot เหมือนเดิม คนไข้เยอะนะครับ ผมขอเวลานิดครับ วันนี้
ไม่ได้มาปรึกษาหมอ แต่แวะมาทักทายเฉย ๆ ว่า ผมหายปวดหัวแล้วครับ” อ้าว
ผมแปลกใจปนดีใจที่คุณน้าหายปวดหัวได้อย่างไร
ผู้ป่วยพูดต่อว่า “ตั้งแต่ที่ผมได้มาพบหมอ ผมก็กลับไปคิดตามที่หมอ
บอก คิดไปคิดมาก็ไปหยิบหนังสือธรรมเล่มหนึ่งมาอ่าน มีประโยคหนึ่งเขียนไว้
ว่า “ทุกข์ก็เหมือนหิน ถ้าเอามาถือเอาไว้มันก็หนัก แต่ถ้าเราวางไว้เฉย ๆ มันก็
ไม่หนัก” เมื่อผมอ่านประโยคนี้จบ บวกกับที่หมอบอกไว้ ผมก็อุทานมาว่า
“กูจะปวดหัวไปท�ำไม” แล้วหลังจากนั้นผมก็วางแผน เพื่อวางมือไปทีละ
กิจกรรม ตอนนี้ผมไปเที่ยวพักผ่อนเป็นหลักครับ อาการปวดหัวไม่มาเยือนผม
อีกเลย
“ขอบคุณครับหมอ ผมไปแล้ว หมอก็อย่าลืมปล่อยวางบ้างนะครับ
ตรวจคนไข้มาก ๆ เดีย๋ วปวดหัวนะครับ” ถูกเหน็บก่อนกลับจนได้ครับ แต่กส็ นุก
ดีครับ ได้เรียนรู้จากคนหลากหลายอาชีพ

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 65 •
 ตอนที่ 30
อยู่อย่างไรให้ห่างไกลอาการ
ปวดหัว
อาการปวดหัวเป็นอาการที่ส่งผลเสีย ผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตมาก
ที่สุด เพราะทุกคนต้องเคยมีอาการปวดหัวมาก่อนตลอดชั่วชีวิตนี้ การปวดหัว
นั้นจะมีความรุนแรงแตกต่างกัน บางคนปวดเพียงเล็กน้อย บางคนปวดหัว
รุนแรงมาก และบางคนเสียชีวิต การรักษาที่ไม่เหมาะสม เพราะผู้ป่วยซื้อยา
ทานเองมีเป็นจ�ำนวนมาก การส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง การตรวจ
เอ็มอาร์ไอสมองก็ส่งตรวจมาก ๆ โดยเกินความจ�ำเป็น ส่งผลให้เกิดความสิ้น
เปลืองในการรักษาอย่างมาก คนส่วนใหญ่ยังคิดว่าการส่งตรวจเพิ่มเติมเป็นสิ่ง
ที่จ�ำเป็นและส�ำคัญที่สุดในการรักษาโรค จริงแล้วการรักษาที่ดีนั้นต้องเริ่มจาก
การได้ข้อมูลการเจ็บป่วยโดยละเอียดเป็นขั้นตอนที่ส�ำคัญ ต่อด้วยการตรวจ
ร่างกายที่ดีก็จะสามารถให้การวินิจฉัยและรักษาได้ดีที่สุด
การรักษาทีด่ กี ต็ อ้ งเริม่ จากการวินจิ ฉัยโรคทีถ่ กู ต้อง การทีค่ นส่วนใหญ่
เข้าใจว่าปวดหัวข้างเดียวต้องเป็นโรคไมเกรนนัน้ ก็เป็นอีกสาเหตุหนึง่ ทีท่ ำ� ให้เกิด
การใช้ยาคาเฟอก็อตมากเกินความจ�ำเป็น เกิดการใช้ยาทีไ่ ม่เหมาะสมและอาจ
น�ำมาของผลแทรกซ้อนจากการรักษาที่ไม่ถูกต้อง และการซื้อยาทานเอง จน
เกิดผลเสียจากการใช้ยา ผลเสียที่เกิดขึ้นอาจเล็กน้อยเพียงแค่สิ้นเปลืองค่า

• 66 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย
ยา การใช้ยาผิดประเภท การใช้ยาเกินขนาด จนถึงการถูกตัดขาเพราะใช้ยา
คาเฟอก็อตมากเกิน และเกิดการตีกันของยาหลาย ๆ ชนิดกับยาคาเฟอก็อต
การป้องกันไม่ให้เกิดอาการปวดหัวจึงน่าจะเป็นสิง่ ทีด่ ที สี่ ดุ การป้องกัน
ทีด่ ที สี่ ดุ คือ การพักผ่อนให้พอ ออกก�ำลังกายตามทีท่ ำ� ได้ แต่ถา้ ท�ำได้สม�ำ่ เสมอ
ก็ดี นอนหลับให้พอ ปล่อยวางอย่าคิดมากไปทุกเรื่อง ทุกข์ได้ แต่ต้องเข้าใจ
สาเหตุของทุกข์นั้น และรีบเลิกทุกข์ ถ้ามีอาการปวดหัว ควรดูแลตนเองว่า
เป็นการปวดหัวทีร่ นุ แรง ต้องรีบพบแพทย์หรือไม่ หรือแค่ทานยา พักผ่อน
ก็พอ
เมือ่ ถึงเวลาต้องพบหมอก็ควรพบ รักษาให้ดี ปฏิบตั ติ วั ให้เหมาะสมกับ
โรคที่เป็น ทานยาให้ครบ และเข้าใจว่าทุกคนก็มีทั้งทุกข์และสุข ทุกข์ได้ก็สุขได้
ไม่มีใครปวดหัวไปตลอดชีวิตครับ อย่าเฝ้าแต่คิดว่าตนเองเป็นอะไรปวดหัวไม่
หาย ปวดหัวไม่หาย ทั้งๆ ที่ก็ไม่ได้เป็นอะไร
ผมอยากให้ทกุ คนมีความสุขมากกว่าทุกข์ อยูห่ า่ ง ๆ จากปวดหัวดีกว่า
ครับ โชคดีครับคนไทยทุกคน

ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย • 67 •
• 68 • ห ม อ ส ม ศั ก ดิ์ ช ว น คุ ย