NATIONAL COLLEGE OF BUSINESS AND ARTS

Cubao, Fairview, and Taytay

ANG LINGGUWISTIKA SA PILIPINAS

 ANG LINGGUWISTIKA SA PILIPINAS SA PANAHON NG KASTILA,
AMERIKANO, HAPON AT KALAYAAN
 MGA LINGGUWISTANG NAGSURI NG WIKA SA PILIPINAS

Reporters:
Francisco, Kim Anjella
Perez, Rebecca M.
Reyes, Rio Janella
Tolentino, John Christian

1
 ANG LINGGUWISTIKA SA PILIPINAS SA PANAHON NG KASTILA,
AMERIKANO, HAPON AT KALAYAAN
PANAHON NG KASTILA
1565 – pormal na nagsimula ang pananakop ng Espanya sa Pilipinas nang pormal
na magtatag ng pamayanan o kolonya si Miguel Lopez de Legaspi at nagtapos ito
noong 10 Disyembre 1898 sa bisa ng Tratado ng Paris.
Naging malawakan ang isinagawang pag-aaral ng mga misyonerong Kastila sa mga
katutubong wika sa bansa sa layuning mabilis na mapalaganap ang Kristiyanismo
sa buong kapuluan.
Sa kabuuan ng pananakop ng mga Espanyol sa Pilipinas na tumagal ng 333 taon ,
hindi nito ganap na naipaangkin sa mga Pilino ang wikang Espanyol taliwas sa
ginawa nito sa Amerikano Latina.
Naging malawakan ang isinagawang pag-aaral ng mga misyonerong Kastila sa mga
katutubong wika sa bansa sa layuning mabilis na mapalaganap ang Kristiyanismo
sa buong kapuluan.

APAT NA PANGUNAHING DAHILAN NG MGA ESPANYOL KUNG BAKIT NILA

PINAG-ARALN ANG MGA WIKA SA PILIPINAS (FREI 1959)
1. Pagpapatatag sa kapit sa kapangyarihan o pagpapanatili sa kanila ang
pamahalaan.
2. Dahil sa paglakas ng kilusang liberal sa Espanya, nasuri ng mga Prayleng
higit na mabuti para sa kanila kung hindi matututo ng Kastila ang mga
Pilipino at hindi makapagpapahayag ang mga ito sa pamahalaan. Kaya kahit
anumang liberal na kaisipang nais iparating ng pamahalaan sa mamamayan
ay kanilang mapipigilan.
3. Ang kaalaman sa wikang Kastila ay makahihikayat ng pag-aalsa sa anig ng
mamamayan sapagkat mauunawaan nila ang mga batas ng pamahalaan.
4. Malakas ang paniniwala ng mga Prayle sa speryoridad sa kanilang lahi at
ang pagkatuto ng Kastila ng mga Pilipino ay mangangahulugang pagpantay
ng mga ito sakanila.

2
Lalong nagpalakas sa kapangyarihan ng mga misyonerog Kastila sa Pilipinas ang
sistemang encomdienda na ipinatupad ng Espanya sa buong kapuluang nahati sa
limang pangunahing Orden batay sa sumusunod:
• Augustino (1565)
• Francescano (1576)
• Dominicano (1582)
• Jesuita (1580)
• Recoleto (1606)

PANAHON NG AMERIKANO
Ang pagsakop ng mga Amerikano sa Pilipinas ang naging snhi ng panibagong
pagtingin sa pag-aaral sa mga wikang laganap sa kapuluan. Ang mga
lingguwistikang paring Kastila ay napalitan ng mga lingguwistikang sundalong
Amerikano.
Ang naging suliranin ng mga prayleng Kastila at ng mga sundalong Amerikano ay
iisa:
• Ang kawalan ng isang wikang magiging daluyan ng komunikasyon upang
maisakatuparan ang kani-kanilang layunin.
Kung ang pangunahing layunin ng mga Misyonerong Kastila ay mapabilis ang
pagpapalaganap ng Kritiyanismo sa kapuluan, ang mga Amerikano naman ay
maihasik sa sambahayanang Pilipino ang ideolohiyang demokratiko.

Sina Conant, Costenoble, at Scheerer ang kinilala sa disipilinang historical. Ngunit

higit na kilala si Conant dahil sa kanyang unang artikulo sa lingguwistika tungkol sa
mga tunog na f at v sa mga wika sa Pilipinas. Sinabi niya ang mga wika sa dlong
timog at hilaa ng kapuluan ay nagtataglay ng mga tunog na f at v.
Carlos Everett Conant – maraming isinagawa si Conant tungkol sa mga wika sa
Pilipinas, ngunit ang pinakakilala sa kanyang mga pananaliksik ay ang kanyang

3
“The RGH Law in the Philippine Languages’ (1910) at “The Peppet Law in the
Philippine Languages” (1912) na tumatalakay sa nagaganap sa pagbabago sa mga
tunog ng iba’t ibang wika sa kapuluan.
Halimbawa:
“Ang tunog na r sa pagkakawatak-watak ng mga wikang mula sa Proto-
Austronesian ay nananatili sa ibang wika, samantalang sa iba ay naging g,h,y.”
• Vein/Nerve
Urat (Malay)
Ugat (Tagalog)
Uhat (Dakya)
Oya (Lampong)
*Nangyayari rin na kung minsan ay nawawala ang R, tulad ng uat ng
Javanese.
Ayon kay Conant, ang mga wika sa Pilipinas ay may tunog g sa RGH na katinig, na
ang ibig sabihin ay nagiging g sa karamihan ng mga wika sa Pilipinas ang R,
bagama’t ang ilan ay nagiging R, L, O kaya’y Y. Kaya pinangkat niya ang mga ito:
• Tagalog, Bicol, Cebuano, Hiligaynon, Waray, Kinaray-a, at ang mga
Romblomanon ay mga wikang g;
• Ilocano, at Tirurai ay wikang r;
• Pangasinan, Kankanai, Ibaloi, Bontoc, at Calamian ay wikang l;
• Pampanga, Ivagtan, at Sambal ay wikang y.
Posisyong Inisyal
Wikang G Wikang R Wikang L Wikang Y
Gamot Ramot Lamot Yamut

Posisyong Medyal
Wikang G Wikang R Wikang L Wikang Y
Ugat Urat Ulat Uyat

4
Posisyong Pinal
Wikang G Wikang R Wikang L Wikang Y
Ikog Igor Ikol Iki
Frank R. Blake at Leonard Bloomfield - sa palarawan namang pag-aaral sa
lingguwistika ay nangingibabaw si Blake at Bloomfield, sa kabila ng hindi sila
nagkaroon ng pagkakataong magtungon rito sa Pilipinas. Ayon kay Constatino,
nakasulat si Blake na hindi kukulangin sa dalawampu’t pitong (27) artikulo tungkol
sa iba’t ibang wika sa Pilipinas. Habang si Bloomfield naman ay nakalathala ng
aklat na pinamagatan na “Language” noong 1933 na kinapalooban ng mga
mahahalagang pag-aaral sa gramatikong Tagalog.

Cecilio Lopez – kinilala bilang “Ama ng Lingguwistikang Pilino”. Siya ang kauna-
kaunahang lingguwistikang Pilipino. Nagsimula siya bilang isang estudyante ni
Scheerer sa Unibersidad ng Pilipinas. Ang itinuturing na pinakamahalagang ambag
ni Lopez sa ay ang kanyang ipinalimbag na manwal na nauukol sa gramatika ng
wikang Pambansa (1941). Nang sulatin ang nasabing manwal ay kapoproklama pa
lamang sa Tagalog bilang batayan ng wikang Pambansa ng Pilipinas.
Hinati niya ang kanyang manwal sa apat na bahagi:
• Isa sa ponetika;
• Dalawa sa morpolohiya; at
• Isa sa sintakis

PANAHON NG HAPON
Noong 1942 hangggang 1945 noong ikalawang dalawang digmaang pandaigdig,
kung kalian nulusob ng Imperyo ng Hapon ang Pilipinas na dating tinatabanan o
nasa ilalim ng kapangyarihan ng Estados Unidos.
Sa pagnanais na burahin ang impluwensiya ng mga Amerikano, ipinagamit nila
ang wikang katutbi particular ang wikang Tagalog sa pagsusulat ng akdang
panitikan. Ito ang panahong namayagpag ang panitikang Tagalog.

5
Enero 1942 – pinahintulutan ng Hapon ang mga Pilipino na pamunuan ang sariling
pamahalaan bagamat ito ay nasa pamamatnubay ng batas military. Sinikap rin
nilang mapalaya ang mga Pilipino sa impluwensyang iniwan ng Anglo-Amerikano.
Order Militar Blg. 13 - Ipinasa noong ika-24 ng Hulyo 1942 na nagsasaad na ang
opisyal na wika ay Nihonggo at Tagalog
PUPPET REPUBLIC - Ang malasariling pamahalaan ng Pilipinas ng naglayong
mabigyang boses ang ma Pilipino sa pamamahala ng bansa ngunit naging sunod-
sunuran lamang sa ilalim ng kapangyarihan ng mga Hapon.
Co-Prosperity Sphere for Greater East Asia - Ito ay tinatag ng mga Hapones na
ang layunin ay pagbuklurin ang iba’t-ibang bansa sa Asya at tanggalin ang mga
impluwensiya ng mga Anglo-Amerikano sa kabuhayang pampolitikal at
panlipunan ng Piipino
Executive Order No. 10 - Inilathala noong 1943 na isinaad na ang pagtuturo ng
tagalog sa lahat ng paaralang elementarya at ipinakilala bilang isang asignatura
ang pag-aaral ng wikang Tagalog sa Kurikulum ng paaralan.
Executive No. 44 - Isinatupad ang restorasyon ng Pilipinas na naatasang
payabungin ang wikang Pambansa at itaguyod ang diwa ng nasyonalismo.

KALIBAPI (Kapisanan sa Paglilingkod sa Bagong Pilipinas) - Ay isang partidong

pampolitika na nagsisilbing ang nag-iisang umiiral na partido ng Pilipinas.

Ito ay pinamunuan ni Benigno Aquino Sr. na layunin ay mapabuti ang Edukasyon

at Moral henersayon at palaganapin ang wikang Pilipino sa buong kapuloan ng
Pilipinas.

PANAHON NG KALAYAAN
Nagsimula ang panahong ito pagkatpos ng ikalawang Digmaang Pandaigdig at
makamit ng Pilipinas ang Kalayaan noong 1946.

6
Ayon kay Constantino, ang pag-unlad ng aghamwika sa Pilipinas pagkatapos ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay naimpluwensiyahan ng tatlong mahahalagang
pangyayari:

1. Ang pagtatag sa Pilipinas ng ‘Summer Institute od Linguistics (SIL) noong

1953 – mula noon ay marami ng mga lingguwistikang misyonero na kasapi
sa organisasyon ang nagtungo rito sa Pilipinas at nagsasagawa ng mga
pagsusuri sa wikain ng kapuluan.
2. Ang pagtatag ng ‘Philippine Center for Language Study” noong 1957 – ito ay
resulta ng paggamit ng makalingguwistikang pamamaraan sa pagtuturo ng
Ingles sa mga Pilipino na lumikha ng malaganap na pagnanais upang suriin
ang mga wika sa kapuluan.
3. Ang ikalto ay ang gradwal na pagdami ng mga lingguwistikang Pilipino, lalo
na pagkaraan ng 1960.Ang mga lingguwistikang Pilipinong ito ay mahahati
sa dalawang pangkat:
 Una, ang mga nagsipagtapos sa mga Unibersidad ng Estados Unidos
at ng Canada kagaya nila Constantino at Casambre ng UP, Sibayan at
Otanes ng PNC, Gonzales ng De la Salle Liamzon at Pascasio ng
Ateneo atbp.
 Pangalawa, ang mga nagsipagtapos sa Pilipinas. Sa Ateneo-PNC
Consortium for Ph. D. in Linguistics, halimbawa sina, Ma. Lourdes
Bautista, Elvira Vergara, Gloria Chan-Yap, Rosa Soberano, Sis. Ma.
Isabelita Reigo de Dios, Casilda Luzares, Teresita Rafael at Emma s.
Castillo.

Mga Modelo sa Paglalarawang-Wika:

1. Modelong ginamit ni Bloomfield – sa paglalarawan sa Tagalog at Ilocano.

2. Tagmemic Model – na nilinang ni Kenneth L. Pike na siyang ginagamit ng

mga lingguwistika ng SIL.

3. Transformational-Generative Model – ni Chomsky na siyang higit na

paniniwalaan ng mga lingguwistika ng UCLA at sa UP.

7
Ang mga sumusunod ang ilan lamang sa mga nagawang pagsusuri sa wikang
Pilipino sa panahon ng Kalayaan

Cebuano

- Si Anderson, sakanyang disertasyon sa pagdodoktora noong 1965, ay

nagsagawa ng paghahambing sa pagsusuri sa Cebuano at Ingles na
ginamitan ng transformational model ni Chomsky.

Ilocano

- Intensive Course nina H. McKaughan at J. Forster (1952), ang unang

deskripsiyong isinagawa sa mga gramatikong Ilocano pagkatapos ng
Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Ito ay ibinatay sa outline of Ilocano syntax
ni Bloomfield.

Kapampangan

- Isang tesis sa M.A. ni Castrillo noong 1955 ang nagsulat sa UP na

tumatalakay sa balangkas ng mga pangungusap sa Kapampangan na
ginamit ang modelo ni Bloomfield.

Hiligaynon

- Ang balangkas ng Hiligaynon ay sinuri at inihambing sa balangkas ng Ingles

nina Juntado (1961) at Ruiz (1963) sa kani-kanilang disertasyon sa Ph. D.

Pangasinan

- Ang Pangasinan ay sinuri ni Schachter noong 1959 sa kanyang disertasyon

sa Ph. D. ay pagkatapos ay inihambing niya sa Ingles.

Waray

- Sina J. at I. Wolff noong 1967 ay sumulat ng isang aklat na ‘Beginning Waray-

waray’

8
 MGA LINGGUWISTANG NAGSURI NG WIKA SA PILIPINAS

ERNESTO ANDRES CONSTANTINO

Isa sa kilalang linggwista sa Pilipinas.

May mga 11 na artikulo kanyang
naisulat mula 1959 hanggang 1970.
Isinulat niya noong 1964 ang “Sentence
patterns of the ten major Philippine
languages” na naghahambing sa
istruktura ng mga pangungusap sa
Tagalog, Wara, Bicol, Cebuano,
Hiligaynon, Tausug, Ilokano, Ibanag,
Pangasinense, Kapampangan.
Tinatalakay dito ang uri ng mga
pangungusap batay sa mga istruktura
na bumubuo nito at ang mga kaukulang transpormasyon.

CECILIO LOPEZ

Si Cecilio Lopez ay ang pinakaunang

linggwistikang Pilipino. Natapos niya ang
kanyang Ph. D sa Linggwistika sa Unibersidad
ng Hamburg noong 1928. Sinulat niya noong
1940 ang kanyang gramatika ng wikang
Tagalog matapos iproklama ang Tagalog
bilang batayang wika sa wikang Pambansa.
May mg humigit kumulang 30 na pag-aaral
ang naisagawa ni Lopez tungkol sa mga
ponolohiya, morpolohiya, sintaks ng mga
wika sa Pilipinas mula 1928 hanggang 1967. Tinalakay rin niya ang leksikon na
Tagalog at Malay at ang pangkalahatang katangian ng mga wika sa Pilipinas.

9
OTTO SCHEERER

Si Otto Scheerer ay maraming naisulat,

simula ng 1909 hanggang 1932, tungkol sa
mga wika sa hilagang Luzon – Kalinga,
Ilongots, Isinai, Batak, Isneg, at Bontoc.

BLUMENTRITT

• Isa sa nagpasimula sa pag-aaral sa angkang

Malayo-Polinesyo na pinagmulan ng iba’t
ibang wika sa Pilipinas.

• Sinasabing siya ang nakaimpluwensya kay

Rizal upang magtangka ring magsagwa ng
ilang pag-aaral sa mga wika sa Pilipinas,
tulad ng Tagalog.

10
LEONARD BLOOMFIELD

Ang gramatikal na pagsusuri ni

Bloomfield sa wikang Tagalog ay ang
pinakamagaling na naisagawa sa
anumang wika sa Pilipinas ayon kay
Cecilio Lopez. Malaki ang naiambag nito
sa pag-aaral ng morpolohiya at sintaks
sa Tagalog. Maliban dito, sinuri din ni
Bloomfield ang sintaks ng Ilocano.

FRANK BLAKE

Si Blake ay sumulat ng mga 15 na artikulo tungkol sa mga wika ng Pilipinas

mula 1911 hanggang 1950, ang pito nito ay tungkol sa wikang Tagalog. Ang
kanyang gramatika sa wikang Tagalog ay tinagurian ni Constantino bilang
pinakamahalagang kontribusyon ni Blake sa linggwistiks sa Pilipinas.

11
12