Anton de Kom Universiteit van Suriname

Naam (studenten #) : Hansildaar Rieciel

Medestudent(studenten #) : Plet Chery-An
Datum van uitvoering : (28-6-2018)
STUDIERICHTING Datum van inlevering : (30-7-2018) –(21-8-2018)
WERKTUIGBOUWKUNDE
Wb Begeleider : Mevr. Wongsodikromo – Jubithana, BSc

Meetrapport: HARDHEIDSMETINGEN VOLGENS DE VICKERSMETHODE OP BETONSTAAL

Doel: Het bepalen van de harheid van betonstaal volgens de vickersmethode. De resultaten van
de verschillende proefstukken moeten vergeleken worden met elkaar. De gemeten waarde
van de harheid moet bijna overeen komen met de literatuurwaarde.
Verwachtingen: Er wordt verwacht dat de experimentele waarde niet veel verschilt met de
literatuurwaarde. Er is gebruik gemaakt van glad betonstaal, betonstaal die op 880 °C voor
één uur in de oven is geweest en betonstaal van 650 °C voor een half uur. Er zal gebruik
gemaakt worden van de literatuurwaarden van Fe 490.
 Treksterkte (Rm); 490-590 N/mm2 , voor Fe 490

Hv literatuurwaarde berekenen:
Hv= 0.3 × treksterkte( formule1)
Hv= 0.3 × 490 = 147
Hv= 60.3 ×590 = 177
 Verwachte HV / HB waarden; 147-177 Hv , voor Fe 490

Er wordt verwacht dat de staaf die geen warmte behandeling heeft gehad harder
zal zijn in vergelijking met de andere staven.Vervolgens wordt er verwacht dat de
staaf die voor ½ uur op 650 °C in de oven is geweest harder zal zijn dan de staaf
die voor 1 uur op 880 °C in de oven is geweest.

Korte weergave van Benodigdheden voor de proef:

de procedure:  Roterende natschuurmachine (Knuth Rotor)
 Metaalmicroscoop (10x10)
 Universele Hardheidsmeter
 Schuifmaat
 Fijl
 Vergroot glas

De proefstukken moesten afgebraamd worden met een vijl. Het afbramen zorgt ervoor dat
de ruwe en ongelijke stukjes verdwijnen. Als de proefstaafjes zijn afgebraamd moeten ze
geschuurd worden op de schuurbanken voor een glad oppervlakt. Er werd gebruik
gemaakt van de ronde schuurschijven met de nummers 100, 300 en 500. Er werd eerst
gebruik gemaakt van de schuurschijf met het nummer 100. Er moet voor gezorgd worden
dat de schuurrichting loodrecht staat op de vijlgroeven. Daarna werd er gebruik gemaakt
van nummer 300. Hier moest het schuren loodrecht op de vorige schuurkrassen plaats
vinden. En als laatst werden de proefstaafjes over gebracht naar nummer 500 waarbij er

Meetrapport (titel meetrapport)

Kennis maken en kennis delen in duurzaam partnerschap 1
 geschuurd wordt totdat het oppervlak een spiegelglans heeft. De indrukkingen zijn
gemaakt volgens de vickermethode. De indrukking worden gedaan door een proefstuk
op een meettafel te zetten. Door middel van een hefboom naar boven te duwen begint het
proces van indrukken. Na 30 seconden wordt een ander hefboom naar onder gedrukt
zodat de indrukking niet te diep wordt. Bij elke proefstuk wordt er wel rekening
gehouden met de afstand.De diagonalen van de indrukkingen worden dan bepaald door
de proefstukken onder een metaalmicroscoop te plaatsen.De grootte van 1 schaaldeel
wordt ook bepaald door een maat onder de microscoop te plaatsen om te zien hoeveel
schaaldelen in 1 mm zit.

Nodige theorie en / Hardheidsmeting volgens Vickers

of formulen: Bij deze hardheidsmethode wordt als indruklichaam een diamanten piramide gebruikt
met een tophoek van 136 graden . Dit heeft als voordeel dat in een vrij groot gebied de
indrukking evenredig is met de belasting. De Vickershardheid wordt berekend uit de
verhouding tussen de kracht en het berekende oppervlak van de piramidevormige
indrukking
De formule die gebruikt wordt middels de Vickersmethode ziet er als volgt uit:
136 °
0.102∗2∗F∗sin
2 1.854∗0.102∗F
HV = = ( formule 2 )
A d2

Hv = hardheidswaarde volgens Vickers-methode

F = indrukkracht in Newton
A = oppervlakte van de piramidevormige indruk in mm2
0.102 = omrekenfactor, omdat voor de eenheid van kracht overgegaan is van kgf naar N
d = gemiddelde waarde van de diagonalen d1 en d2
dm ; afstand hart indrukking tot midden staaf

dr ; afstand hart indrukking tot rand staaf

Als je betonstaal verhit tot hogere temperaturen en de korrels vervormd zijn zullen zij
volledig herkristaliseren zonder een nieuw kristal te vormen. Wanneer dit gebeurt kan het
zich verspreiden naar aangrenzende granen in het metaal. De korrels fuseren en worden
groter en zo wordt het staal zachter dan het was voor de warmtebehandeling. Hoe langer
je het metaal op een hogere temperatuur houd hoe groter de kristallen zouden worden.

Afmetingen, tabel 1 afmetingen van de proefstukken.

profielbeschrijving
en behandeling van
proefstuk staaf soort d [mm]
de proefstukken 1 Glad beton staal 14
2 880 °C in de 13
oven voor één
uur
3 650 °C in de 13

Meetrapport (titel meetrapport)

Kennis maken en kennis delen in duurzaam partnerschap 2
 oven voor één
half uur
tabel 2 Meetwaarden van proefstaaf 1
Meetwaarden en
staaf indrukking d1 [mm] d2 [mm] dgem F [N] [Hv]
meetonnauwkeu- nummer [mm]
righeden.
1 1 0.56 0.52 0.54 294 192
2 0.56 0.51 0.54 294 192
3 0.53 0.55 0.54 294 192
4 0.54 0.55 0.55 294 185
5 0.56 0.60 0.58 294 164
6 0.55 0.57 0.56 294 179

tabel 3 Meetwaarden van proefstaaf 2

staaf indrukking d1 [mm] d2 [mm] dgem F [N] [Hv]

nummer [mm]
2 1 0.56 0.60 0.58 294 164
2 0.65 0.60 0.63 294 154
3 0.59 0.56 0.58 294 164
4 0.54 0.57 0.56 294 179
5 0.64 0.58 0.61 294 150
6 0.58 0.56 0.57 294 174

tabel 4 Meetwaarden van proefstaaf 3

staaf indrukking d1 [mm] d2 [mm] dgem F [N] [Hv]

nummer [mm]
3 1 0.72 0.62 0.67 294 124
2 0.56 0.57 0.57 294 174
3 0.55 0.54 0.55 294 185
4 0.54 0.53 0.54 294 192
5 0.56 0.51 0.54 294 192
6 0.56 0.59 0.58 294 164

tabel 5 afstand van de indrukkingen staaf 1

staaf indrukki dm [mm] dr [mm] HV

ng
nummer
1 1 4.5 2.5 232
2 1.5 5.5 160
3 1.5 5.5 154
4 2 5 154
5 4.5 2.5 198
6 5.5 1.5 177

Meetrapport (titel meetrapport)

Kennis maken en kennis delen in duurzaam partnerschap 3
 tabel 6 afstand van de indrukkingen staaf 2

staaf indrukki dm [mm] dr [mm] HV

ng
nummer
2 1 3.5 3 210
2 2.5 4 191
3 2 4.5 168
4 4.5 2 168
5 1.5 5 162
6 4 2.5 187

tabel 7 afstand van de indrukkingen staaf 3

staaf indrukki dm [mm] dr [mm] HV

ng
nummer
3 1 3.5 3 187
2 2 4.5 177
3 1.5 5 171
4 2 4.5 171
5 3 3.5 174
6 3 3.5 187

Figuur 1: Hardheidsgrafiek staaf 1, 2 en staaf 3

Meetrapport (titel meetrapport)

Kennis maken en kennis delen in duurzaam partnerschap 4
 Hardheidsgrafiek
250

Verwerkte 200
resultaten
150 staaf 2

HV
staaf 1
100 staaf 3

50

0
0.67 0.57 0.55 0.54 0.54 0.58
Dgem

Na alle metingen wordt gevonden voor de hardheid van gladde beton 184±18 Hv, voor
de staaf die 880 °C in de oven is gezet voor een uur is de hardheid 164±11 Hv, voor de
staaf die 650 °C in de oven is gezet voor een half uur is de hardheid 172±12 Hv. Hieruit
kan de verlaagde hardheidswaarde berekend worden tegen over de gladde staaf. Voor 880
164
°C is het dan *100%=89%. Het is 100%-89%=11% zachter geworden. En voor 650 °C is
184
172
het dan *100%=93%. Het is 100%-93%=7% zachter geworden.
184

Staaf 2 is zachter dan staaf 1 omdat hij een warmtebehandeling heeft gehad. Staaf 3 is
zachter dan staaf 1 omdat hij ook een warmtebehandeling heeft gehad. Totslot is staaf 2
zachter dan staaf 3 omdat die een langere warmtebehandeling heeft gehad op een hogere
temperatuur.

Onzekerheids- Meetonzekerheden
analyse ∆F is het kleinste schaaldeel van de indrukmachine. De indrukmachine had gehele getallen
met als kleinste decimaal 1N
∆F = 1N
De afstanden van de diagonalen werden met behulp van de microscoop gemeten.
Fouten: bij de microscoop wordt als instelfout genomen de kleinste schaalverdeling namelijk
0,01025mm, afgerond op 1 significant cijfer 0,02 mm.(Δdgem= 0,02 mm).

d 1+ d 2
dgem = (formule 3)
2

Meetrapport (titel meetrapport)

Kennis maken en kennis delen in duurzaam partnerschap 5
 1
∆ d gem=
√
2
( 2 2
( ∆ d 1 ) + ( ∆ d2 ) ) (formule 4)

1
∆ d gem=
√(
2
( 0.02 )2 + ( 0.02 )2 ) =0.02 mm
Foutenanalyse van de Vickers hardheden:
2 2
∆ HV =1.854∗0.102∗
√(( 1
2
( d gem ) ) ∗( ∆ F ) +
−2 F
) (( )
2

( d gem )
3
2

)
∗( ∆ d gem ) ( formule5)

Voorbeeld berekeningen:
Proefstaaf 1 :
D gem = 0.51 mm
Hv gem = 184
F = 294 N

1 2 −2∗294 2
∆ HV =1.854∗0.102∗

= 17.2 Hv = 18 Hv
√(( ( 0.51 )
2
∗(
) ) ((
1 ) 2
+
( 0.51 )
3
)
∗( 0.02 )
2

)
Proefstuk 2 :
dgem = 0.59 mm
Hv gem = 164
F = 294 N
2
−2∗294 2
∆ HV =1.854∗0.102∗

= 10.65 Hv = 11 Hv
√(( 1
( 0.59 )
2
) ) ((
∗( 1 ) 2
+
( 0.59 )
3
)
∗( 0.02 )
2

)
Proefsuk 3 :
D gem = 0.58 mm
Hv =172
F = 294 N
2
−2∗294 2
∆ HV =1.854∗0.102∗

=11.19 Hv = 12 Hv
√(( 1
( 0.58 )
2
) ) ((
∗( 1 ) 2
+
( 0.58 )
3
)
∗( 0.02 )
2

)
Conclusies Aan de hand van al de resultaten en berekeningen kan geconcludeerd worden dat de
warmtebehandeling de staaf minder hard heeft gemaakt. Hoe hoger de temperatuur van de
verwarming hoe zachter het materiaal is geworden. Als er wordt gekeken naar de waarden
voor de Hv van de staven kunnen we concluderen dat ze bijna overeen komen met de
literatuurwaarde.

Meetrapport (titel meetrapport)

Kennis maken en kennis delen in duurzaam partnerschap 6
 Staaf soort Fe490 Glad betonstaal 880 °C voor 1 1
650°C voor
uur in de oven 2
uur in de oven
Hv 147-177 184± 18 164± 11 172± 12

Gezien de bovenstaande resultaten van deze proef dan kan er gezegd worden dat ze wel
betrouwbaar zijn, omdat er bij één staaf meerdere indrukkingen zijn gemaakt. Er is wel een
verschil te zien in de gemeten waarden per proefstuk. En ook zijn de resultaten van de
betonstalen heel realistisch en kloppen ook met de theorie. De theorie zegt dat het staal
zachter wordt hoe langer je het metaal op hogere temperaturen houdt. De hoge temperaturen
bij de warmtebehandeling zorgt voor herkristalisatie en dit leidt tot het zachter worden van
het materiaal.
Opmerkingen Bij het aanbrengen van de indrukkingen was het soms heel lastig want het staafje stond niet
altijd stabiel. Het moest elke keer weer herstelt worden. Het licht van de microscoop viel
continu uit.

Bronnen
1) BSc. Jubithana J., Handleiding voor het practicum materiaalkunde, Paramaribo:
Anton de Kom Universiteit Van Suriname, Faculteit der Technologische
Wetenschappen, 2017.
2) Discipline Natuurkunde, Inleiding Foutenleer, Paramaribo: Anton de Kom
Universiteit Van Suriname, Faculteit der Technologische Wetenschappen, 2017.
3) Foekema G., 1983, Staalkwaliteiten, Stationplein 45, 3001 6B Rotterdam.
4) Ir. C. a. Brak, Inleiding in de materiaalkunde, Hogeschool Utrecht.
5) G den Ouden, Metaalkunde deel 1, Delfstse Universitaire Pers, 1991

Meetrapport (titel meetrapport)

Kennis maken en kennis delen in duurzaam partnerschap 7
BIJLAGE A

Meetrapport (titel meetrapport)

Kennis maken en kennis delen in duurzaam partnerschap i