Auteur: Watteyn Cédric

Medewerker: Maes Ian

Groep: 3 IO

Labo Fysica Datum: 30 maart 2023

R. Callens

UITZETTING VAN VLOEISTOFFEN (UVL)

Het is belangrijk om te onthouden dat een verslag geen verzameling van antwoorden
is. De opdrachten uit de labotekst worden ook nooit als dusdanig opgenomen in een
verslag!
Het verslag is een compleet document dat te lezen moet zijn voor iemand die de
handleiding van de proef niet heeft gelezen! Je gaat er wel vanuit dat de lezer zich op
jouw kennisniveau bevindt, m.a.w. het moet te begrijpen zijn voor je medestudenten.
Zie ook het voorbeeldverslag ‘Bepaling van de valversnelling met de mathematische
slinger’ in de cursus p.52-55.
Zie ook Bijlage D: Checklist verslagen fysica (cursus p. 69-71)

1. Doel
Het doel van deze proef is om de volume-uitzettingscoëfficient van water te
bepalen, Hiermee kan bij verandering van volume het verschil in temperatuur
berekend worden en omgekeerd.

2. Principe – meetmethode

Voor het vinden van de volume-uitzettingscoëfficient van water werd volgende

wetmatigheid gebruikt:

∆V= V0 * β * ∆t (1)

Bij deze proef werd gebruik gemaakt van een dilatometer, een dilatometer is een glazen
kolfje waarmee de hoogte van het waterniveau kan afgelezen. Hierdoor kan de
volumeverandering gemakkelijk berekend worden met de formule van het volume van een
cylinder. De straal van het capilair K werd gemeten met behulp van een capilairmeetnaald.

∆V= π * r2 * ∆h (2)

Via formule (1) en (2) werd volgende vormule bekomen:

Labo Fysica Academiejaar 2022-2023

1/4
 β∗V 0
h = h0 +
* ∆t (3)
π∗r 2
Ook de massadichtheid van water verandert bij elke temperatuur, uit volgende
formule kan ook de volume-uitzettingcoëfficient berekend worden:

ρ0
−1
β= ρ (4)
t−t 0

met ρ 0 de massadichtheid bij temperatuur t0 en ρ de massadictheid bij temperatuur t

de proef verliep als volgt:

eerst werd de dilatometer en het capillair volledig gedroogd en gewogen,
ondertussen werd water verwarmd tot +/- 60°C. Vervolgens werd de dilatometer
met het capillair gevuld en snel erna ook een maatbeker met een thermometer
erin. Dit moet zo snel mogelijk erna gebeuren zodat de temperatuur zo gelijk
mogelijk is. De reden dat de temperatuur gemeten word in een aparte maatbeker is
omdat er geen plaats voor is in de dilatometer.

Als volgt werd de hoogte van het water gemeten t.o.v. het laagste streepje van het
capillair en werd de temperatuur genoteerd. Vervolgens werd bij elke daling van
1°C de hoogte opnieuw genoteerd.

Resultaten en bespreking

Tabel1: meetresultaten opstelling

0,000002
diameter capillair (m) 0,00299 0
0,00149 0,000002
straal capillair (m) 5 0

gewicht lege dilatometer (g) 46,52

gewicht volle dilatometer (g) 98,23
massadichtheid water bij 43 graden(kg/m^3) 991
massadichtheid water bij 52 graden(kg/m^3) 987
5,23911E-
V0 (m^3) 05

2/4
temp °(C) hoogte (m)
52 0,061 Table 2: meetresultaten
51 0,057
50 0,054 Verloop van de
49 0,051 hooghte van het water
48 0,048 in functie van de
47 0,044 temperatuur
46 0,041
45 0,038
44 0,035
43 0,032
Nauwkeurigheid temperatuur(°C) 1
Nauwkeurigheid hoogte(m) 0,001

Met de gegevens uit bovenstaande tabellen 1 en 2, kan het verband tussen de hoogte van
het water en de temperatuur worden afgeleid. Hieronder werd het verband in een grafiek
uitgezet, zie Grafiek 1, daar zie je duidelijk het lineair verband tussen de 2 gegevens.

Grafiek 1: verband tussen de hoogte en de temperatuur

3/4
 verband tussen de hoogte en de temperatuur
40 42 44 46 48 50 52 54
0 hoogte (m)

0.01
temperatuur (°C)

0.02

0.03
f(x) = 0.00320606060606061 x − 0.106187878787879
0.04 R² = 0.998943374134798

0.05

0.06

0.07

Tabel 3: uitzettingscoëfficient berekenen.

uitzettingscoëfficient (beta) via coëfficient AF
1,52677E-
0,000428869 06
uitzettingscoëfficient (beta) via massadichtheid AF
0,000448481 1

Bij bovenstaande Tabel 3 werd de uitzettingscoëfficient op 2 manieren berekend, via de

coefficient die werd verkregen uit Grafiek 1 en via de massadictheid met behulp van
formule 4 (zie principe – meetmethode)

y h=0,0032t-0,1062 0,000110596 Tabel 4: meetresultaten bij grafiek 1

a 0,0032 0,0001
b -0,1062 0,0001

3. Besluit
Als eindbesluit van dit onderzoek werd de volume-uitzettingscoëfficient gevonden voor
water, namelijk een waarde van 4,38675*10-4/°C.

Als het bekomen resultaat word vergeleken met het resultaat in de cursus “inleidende nota’s
cursus Lab Fysica” : 4,6 *10-4, kan besloten worden dat de test goed uitgevoerd werd en de
resultaten accuraat zijn, de kleine fouten die er dan wel zijn, zijn te danken aan kleine
meetfouten die gemaakt werden tijdens de testen.

4/4