Prof. Dr.

HALIT XHAFA

DREJTIM FINANCIAR
Pyetje dhe Pergjigje
Kapitulli i pare: “Financa dhe drejtimi financiar”

1. Cfare perpiqen te maksimizojne drejtuesit dhe cili eshte objektivi i tyre i dyte?

 Objektivi kryesore i drejtuesit financiar eshte maksimizimi i pasurise se

shoqerise tregtare ose i cmimit te aksioneve te saj. Objektivi i dyte eshte ai i
maksimizimit te fitimit per aksion.
2. Cfare mund te injoroje nje shoqeri tregtare, duke u perpjekur te maksimizoje fitimin?
 Duke u perpjekur per te maksimizuar fitimin, shoqeria tregtare mund te
nenvlersoje riskun. Vendimet e biznesit te bazuara ne fitime te larta bejne qe
fitimi te ulet ndjeshem apo te luhatet se tepermi, kjo shkakton mungese
likuiditeti, pasiguri te madhe dhe renie te cmimit te aksioneve.
3. Tregoni llojet e sigurive qe investoret dhe kreditoret kerkojne nga shoqeria tregtare?
 Investitoret gjithnje synojne kthime te larta me risk me te ulet. Ndersa
kreditoret kerkojne nga shoqeria tregtare qendrueshmeri te struktures
financiare dhe zbatimin e politikes se pagimit te interest dhe principalit. Ata
nuk duan qe shoqeria tregtare te marre persiper risk te larte e qe shkakton
mungese likuiditeti.
4. Cfare konsideratash ambientale e pengojne shoqerine tregtare te arrije rezultatet me te
mira ne kontrollin e kostos dhe perfitueshmerise? Cdo te thote kjo?
 Shoqerite tregtare duhet te minimizojne ndotjet qe shkaktojne ne mjedis, si per
shembull ndotjen e ajrit dhe ujit. Duke blere makineri per minimizimin e
ndotjeve, shoqeria tregtare do te perdore para per makineri qe nuk i sjellin
 fitim te drejtperdrejte. Pra ajo nuk realizon kthime te larta financiare, por
permirson imazhin e saj ndaj publikut ne pergjithsi dhe komunitetit ne vecanti.
5. Cilet jane faktoret mikro dhe makroekonomike qe ndikojne vendimet e nje shoqerie
tregtare?
 Faktoret kryesore mikroekonomike jane oferta, kerkesa dhe cmimi. Ndersa
makrofaktoret jane faktore te jashtem dhe perfshijne ciklin e biznesit, normen
e inflacionit, ndryshimet ne kurset e kembimit dhe parashikimet ekonomike
per te ardhmen. Parashikimi i sakte i faktoreve makroekonomik eshte
thelbesor.
6. Cfare kundershtishe perballon drejtuesi financiar si agjent i shoqerise tregtare? Si mund
te terheqe shoqeria tregtare drejtuesite me te mire?
 Menaxheret nese veprojne si agjente, veprojne me me kujdes per te shmangur
berjen e gabimeve. Ata duhet te gjejne nje rruge te mesme ndermjet asaj qe
deshirojne aksioneret dhe kreditoret e shoqerise tregtare. Neqofte se keta
agjente realizojne vetem synimet e kreditoreve ata hasin veshtiresi me pas ne
arritjen e synimit te maksimizimit te vleres se shoqerise tregtare. Agjentet nuk
jane te gatcem te marrin persiper riskun shtese nga projekte te caktuara , edhe
pse investime te tilla shperblejne kenaqeshem shoqerine tregtare per riskun e
marre. Shoqeria tregtare i terheq menaxheret me te mire ne dy menyra: a)
duke i dhene atyre paga te majme dhe b) duke i dhene atyre mundesi te blejne
aksione te shoqerise tregtare, qe te marrin vendime qe cojne ne rritjen e vleres
se shoqerise tregtare, pra edhe te pasurise se vete te menaxhereve.
7. Cilat jane tri pasqyrat financiare qe ndihmojne drejtuesine te ndjeke e kontrolloje
perfromancen e firmes? Cfare kuptojme nga pasqyra e bilancit te shoqerise tregtare lidhur
me aktivet dhe strukturen e kapitalit?
 Pasqyra e te ardhurave, bilanci, dhe pasqyra e flukseve te parase. Bilanci
pasqyron menyren se si shoqeria tregtare ka shperndare fondet e saj midis
mjeteve, aktiveve dhe menyres se si ajo siguron te ardhura nga investimet e
brendcme dhe te jashtme. Pasqyra e te ardhurave tregon te ardhurat,
shpenzimet dhe fitimet e periudhes, ndersa pasqyra e flukseve te parase tregon
hyrjet dhe daljet operative, nga investimet dhe nga financimet.
8. Si mund te ndihmoje statistika drejtuesit per te qene te suksesshem?
 Statistika siguron aparatin e nevojshem per krahasimin e gjendjes financiare te
shoqerise tregtare ne diskutim me ate te shoqerive tregtare te tjera qe
konkurrojne ne te njejten dege te industrise. Teknikat statistikore jane te
vlefshme per llogaritjen e kthimit dhe riskun relativ qe vjen nga investime te
ndryshme. Ato perdoren per te bere supozime te ndryshme dhe per te krijuar
situata te ngjajshme me realitetin. Statistika i ndihmon menaxheret te
kontrollojne veprimet dhe kohen e huamarrjes, blerjen e te mirave dhe normen
e pritur te kapitalizimit.
9. Cilat jane disa nga aspektet jofinanciare te rolit te drejtuesit ne shoqeri tregtare, si
pergjegjesia ndaj punetoreve, trajtimi i pakicave si dhe trajtimi i probleme gjinore?
  Menaxheret financiare duhet te sillen ne menyre etike dhe te bashkepunojne
me komunitetin. Ata duhet te kene parasyshe dhe ti permbahen standardeve
mjedisore, ligjore, te sigurise dhe shendetit. Pra ata duhet ti shmangin
investimet qe shkojne kunder parimeve demokratike. Kerkohet ekuiliber
ndermjet deshires se maksimizimit te fitimit dhe mireqenies sociale. Shoqeria
tregtare duhet te krijoje rregullore te posatcme per parandalimin e
ngacmimeve seksuale ne ambientin e punes dhe per shmangien e
diskriminimit ne paga, mbi baze race dhe gjinie.
10. Cfare ndodhe kur shoqeria tregtare emeton shume borxh ose aksion?
 Nese risku rritet, shoqeria tregtare humbet nga mundesite e perfitimeve nga
burimet e veta financiare. Ne kete rast, kosto e marrjes se huase rritet.
11. A i japin drejtuesit financiare, njohurite mbi teorine financiare dhe ato statistikore, te
gjitha pergjigjet per zgjidhjen e problemeve financiare?
 Teoria financiare eshte pika e nisjes. Ajo siguron disa mundesi qe nuk
sigurohen nga pervoja dhe gjykimi i thjeshte. Pavaresishte kufizimeve qe ka
kjo teori, ajo shpjegon proceset financiare dhe tregon menyren e te vepruarit
per te shmangur renien gjate berjes se investimeve.
12. Cilat jane disa nga qellimet e tjera te shoqerise tregtare pervec maksimizimit te pasurise
se shoqerise tregtare?
 Pervec detyres se maksimizimit te vleres se aksioneve te shoqerise tregtare me
risk me te ulet, menaxheri perdor metoda fleksibel per te kontrolluar
shpenzimet. Gjate zbatimit te planit ushtrohet kontrolli i vazhdueshem dhe
nese plani deshton zbatohet nje strategji e re.

13. Pse shoqerite tregtare perpiqen per perfshirjen nderkombetare?

 Shoqerite tregtare hyjne ne tregjet nderkombetare per te rritur fitimin, per te
disertifikuar riskun, per te perfituar nga shkembimet e teknologjise, nga fuqia
me e lire punetore dhe importet e lira. Por, ato jane te ndergjegjeshme per
risqe te tilla si, zhvleresimi i valutes, eksportet dhe mundesia e renies se vleres
se aktiviteteve te shoqerise tregtare.
14. Cfare vendimesh te ndryshme duhet te merren nga nje shoqeri nderkombetare?
 Menaxheret duhet te kene njohuri per ndryshimet fiskale dhe ligjorendermjet
vendeve te ndryshme. Ata perfitojne nga normat e uleta te interesit kur marin
hua jashte. Duhet te marrin parasyshe ndryshimet ndermjet normave te
skontimit per projekte te ngjajshme brenda dhe jashte vendit. Duhet te
hartohen strategji per tu mbrojtur nga reniet e vleres se aktiveve dhe
likuiditetit. Interpretimi i raportit divident/kapital i vete (D/E) ndryshon nga
njeri vend ne tjetrin per shkak te qendrimit te ndryshem kundrejt riskut te
huase dhe mungeses se likuiditetit. Menaxheret mesojne ti perdorin derivativet
financiare per tu mbrojtur nga ndryshimi i kurseve te kembimit. Derivativet
me te njohur jane kontratat e ardhshme dhe ato te kembyeshme, Swap. Per
shkak te riskut nga ndryshimi i kurseve te kembimit, menaxheret kontrollojne
rrjedhjet e parave qe sigurohen nga investimet e huaja, per shkak te
 ndryshimit ne kurset e kembimit. Ata hartojne strategji per mbrojtjen e vleres
se kapitalit te investuar ne aktive. Kthimi i te ardhurave ne vendin e origjines
nuk eshte i thjeshte, pasi shoqerohet me humbje si pasoje e transaksioneve te
kembimit. Edhe rregullat kontabel ndryshojne nga njeri vend ne tjetrin.
Menaxheret duhet te jene ne dijeni te dallimeve ne vende te ndryshme per
interpretimin e struktures se kapitalit, pasi per shembull jashte shtetit nje
norme e larte D/E eshte me e pranueshme se sa ne tregun vendas. Megjithese
ka shume perfitime nga nderkombetarizimi, keshillohet te hidhen hapa te
kujdesshem sidomos ne ato vende, valuta e te cilave eshte e dobet.

Kapitulli i dyte:“Pasqyrat financiare, kuptimi dhe interpretimi i tyre”

1. Pershkruani informacionin qe mund te merrni duke lexuar pasqyren e te ardhurave dhe

bilncin?
 Kur lexohet nje pasqyre financiare shihen shitjet e realizuara nga shoqeria,
analizen e kostove te biznesit. Duke zbritur te gjitha kostot- gjitha perfshine
interesat dhe tatimet- nga shitjet, perfitohen te ardhura neto te disponueshme
per zoteruesit e aksioneve te zakonshme. Pasqyra e te ardhurave tregon
dividentet e paguar nga shoqeria dhe shumen e fitimeve te mundcme per
riinvestim. Bilanci paraqet perberjen e aktiveve qarkulluese dhe te trupezuara.
Ai i tregon detyrimet afatshkurter dhe afatgjate te shoqerise. Kjo pasqyre
tregon edhe pasurine neto ose kapitalin e vet ne formen e aksioneve te
zakonshme te shoqerise (aktive-detyrime). SHKURT,pasqyra e te ardhurave
tregon rentabilitetin e shoqerise dhe bilanci tregon burimet e fondeve dhe
aktivet ku jane investuar keto fonde.
2. C’mund t’ju thote analiza e pasqyres se rrjedhjeve te arkes per veprimtarine financiare te
shoqerise?
 Pasqyra e rrjedhjeve te arkes ndihmon shoqerine te identifikoje burimet e
hyrjeve dhe e daljeve te parave. Ajo ofron nje baze te mire per te percaktuar
perdorimin eficient te parave apo fondeve te pakta.
3. Perkufizoni rrjedhjet e arkes dhe shpjegoni kontributet e tyre si burim fondesh
 Rrjedhjet e arkes percaktohen kryesishte si te ardhura neto pas tatimeve plus
amortizim. Detyrimet per amortizimin i lejojne shoqerise te ule pagesat e
tatimeve dhe te mbaje ne perdorim me shume fonde ne firme per qellime
investimi. Sa me shume rrjedhje arke te kemi, aq me e lehte eshte per
shoqerine te financoje investimet nga burime te bdrencme dhe aq me pak
fonde duhet te realizoje nga burimet e jashtme.
Kapitulli i trete:“Analiza e pasqyrave financiare“

1. Perkufizoni vleren e librit (kontabel). C’tregon raporti P\E lidhur me mundesite e

investimit te nje shoqerie?
 Vlera kontabel=Aktive-Detyrime. Raporti P\BV tregon aftesine e nje shoqerie
per te realizuar pasuri per aksionmbajtesit e saj. Nje raport me i ulet se 1.0
tregon se nje shoqeri mund te realizoje aq pasuri sa per te terhequr
investitoret. Nje raport me i madh se 1.0 tregon nje mundesi te mire investimi.
2. Si llogaritet periudha mesatare te arketimit te nje shoqerie? Ne qofte se ajo eshte 40 dite,
nderkohe qe mesatarja e industrise eshte 30 dite, cdo te thote kjo?
 Periudha mesatare e arketimit llogaritet duke pjesetuar llogarite e arketueshme
me (shitje gjithsej me kredi\360). Nese industria ka nje periudhe arketimi 30
dite kundrejt 40 dite per nje shoqeri te caktuar, ne pergjithesi, klientet e
shoqerise nuk po i paguajne faturat e tyre aq shpejte sa klientet e shoqerive te
tjera ne industri. Nje periudhe me e gjate arketimi do te ishte rrjedhim i faktit
se shoqeria ka nje politike me te zbutur te pagesave te klienteve, ose do te
thote se shoqeria ka probleme ne arketimin e llogarive te arketueshme.
Periudha e gjate e arketimit zakonisht con ne kosto me te larta interesi dhe
shlyerje te borxhit te keq per shoqerine.
3. Si eshte e mundur qe shoqeriate kete humbje edhe kur rriten shitjet?
 Rritja ne shitje nuk garanton fitim. Kjo rritje mund te ndodhe ne nje kohe kur
kapaciteti eshte i kufizuar. Si rezultat, kostot kryesore me te larta mund te
realizohen nga shoqeria per te furnizuar konsumatoret me mallra ose
sherbime. Ne kete rast, rritja ne kosto mund te jete kaq e larte sa sjell humbje.
4. Si ndryshojnë fitimet dhe rrjedhjet e arkës se nje shoqerie qe perdore amortizimin linear
nga ato te nje shoqerie tjeter qe perdor amortizimin e pershpejtuar?
 Me amortizim linear, ne kushte te tjera te pandryshueshme,fitimet do te jene
me te larta ne vitet e para dhe me te ulta ne vitet e tjere. Amortizimi me i
lartesidoqofte do te thote pagesa me te ulta taksash. Nga kendveshtrimi i
vleres aktuale, amortizimi i pershpejtuar eshte me i favorshem per nje shoqeri
sesa metoda lineare.
5. Cdo te thote nje raport i mbulimit te interesave me vlere 1.0?
 Raporti i mbulimit te interesave prej 1.0 tregon se shoqeria me veshtiresi
realizon EBIT te mjaftueshem per te mbuluar detyrimet e saj financiare fikse.
Cdo renie e vogel ne EBIT do ta vinte shoqerine para rrezikut te falementimit,
e kunderta do te ndodhe vetem nese ajo do te gjente disa rezerva ose burime te
tjera fondesh per te realizuar pagesat e borxhit ne afat te shkurter.
6. Nese raporti D/E i nje shoqerie eshte teper i larte krahasuar me raportet e industrise dhe
ato te shoqerive konkurrente, cdo te thoni per kete shoqeri?Cduhet te perpiqet te beje
drejtuesi financiare?
 Nese raporti D/E i shoqerise eshte me i madhe se raportet e industrise dhe te
konkurrenteve investitoret mund te ndiejne se ky raport eshte jashte linje dhe
kosto dhe kosto e kapitalit te shoqerise mund te rritet. Kur lind kjo situate,
shoqeria do te doje te ndryshoje strukturen e saj te kapitalit duke emetuar me
shume aksione te zakonshme, duke u shkrire me nje shoqeri qe e ka raportin
D/E me te ulet, ose duke terhequr(riblere) nje pjese te borxhit te saj.
7. Cfare duhet te kerkoje nje analist ne pasqyrat financiare qe te siguroje se raportet
fianciare qe ato llogarisin jane sa me te sakta qe te jene e mundur?
 Analistet duhet te rregullojne ndryshimet ne politiken e inventarit(LIFO
kundrejt FIFO), ndryshimet ne metodat e amortizimit te aktiveve, ndryshimet
ne ngarkimin e kostove te kerkim-zhvillimit dhe diferencat ne politikat e
qirave. Gjithashtu, analistet duhet te studijojne perberjen e mesatareve te
industrise te perdorura per qellime krahasimi.
8. Ç probleme duhet te merren parasysh kur perdorim si norma raportet e industrise?
 Raportet e industrise mund te perfshine faktore qe mund te kene nje ndikim
rrites apo zbrites. Per shembull, raportet e likuiditetit mund te jene me te mire
nese mesatarja e industrise i jep peshe me te madhe shoqerive te medha dhe ne
mbarvajtjen e tyre. Nese, nga ana tjeter, mesataret peshojne ne favor te
shoqerive te vogla, raporti i likuiditetit mund te kete ndikim zbrites.
9. Shpjegoni ndryshimin ndermjet ROI dhe fitimit marzhinal neto?
 ROI siguron nje mates per te percaktuar se sa efektivisht i perdor shoqeria
aktivet per te realizuar te ardhura. Fitimi marzhinal neto tregon se sa mire
kontrollon shoqeria kostot e saj dhe sa perfiton ajo nga leva financiare. Ne
disa industri si per shembull sherbimet,baza e aktiviteteve eshte e vogel
krahasuar me faktore te tjere. Keshtu, ne keto raste, fitimi marzhinal neto
eshte nje tregues me kuptimplote i rentabilitetit dhe eficiences sesa ROI.
10. A ka ndryshime ne cilesine e fitimeve te regjistruara nga shoqeri te ndryshme?
Permendni tre praktika kontabelqe priren te mbivlersojne fitimet?
 Disa shoqeri perdorin praktika kontabel te shtrenguara qe jane krijuar per te
ruajtur qendrueshmerine afatgjate te fitimeve dhe qe paraqesin ne menyre me
te hollesishme perdorimin eficient te burimeve te disponueshme. Shoqeri te
tjera zgjedhin politika kontabel qe priren te fryjne fitimet dhe keshtu te
maskojne aftesine reale te shoqerise per te realizuar fitime. Si rrjedhim, shume
raporte rentabiliteti priren te mbivlersojne kapacitetet reale te shoqerise per te
realizuar fitime. Tre praktika kontabel qe mbivlersojne fitimet dhe japin cilesi
me te ulet te fitimeve jane llogaritja e inventareve me aze te FIFO krahasuar
me LIFO, perdorimi metodes lineare te amortizimit ne vend te asaj te
pershpejtuar dhe perdorimi i qirave operative qe nuk perfshihen si aktive ne
bilanc,duke mbivlersuar keshtu ROI e shoqerise.
11. Cfare vlerash jepen ne bilanc? Percaktoni si parapelqejne kontabilistet dhe ekonomistet ti
llogarisin dhe raportojne ato?
 Bilanci përcakton aktivet mbi bazë historike ose sipas kostos fillestare të
blerjes. Sa më e gjatë të jete jeta e aktivit, aq me pake reflekton ajo vleren
aktuale te zevendesimit. Kontabilistet dhe ekonomistet pelqejne qe aktivet te
vlersohen me koston e tyre te zevendesimit ose me cmimin qe blihen
aktualisht. Sidoqofte, kosto e zevendesimit e veshtirson pergaditjen e bilancit
dhe do te kerkonte vendime te veshtira vleresimi qe shoqerite nuk duan t’i
ndermarrin.
12. Rradhisni tre qendrime te mbajtura per te analizuar nje shoqeri dhe per te krahasuar
statusin e saj financiar me ate te shoqerive te tjera dhe te industrise. Permendni nje dobesi
qe i perket cdo qendrimi.
 Analiza e raporteve mund te behet ne tre menyra:
a) Analiza e raporteve
b) Analiza e prirjeve
c) Analiza krahasuese
Nje nga mangesite e zbatimit te analizes se raporteve eshte se ajo behet ne nje moment
kohe. Kjo periudhe mund te mos jete e duhur per nje shoqeri qe ka pasur detyrime
jonormale, ndryshime te pazakonta kontabel ose disa zhvillime jo te perseritura qe mund
te priren te mbi apo nenvlersojne raportet. Analiza e prirjeve ndihmon ne dallimin e
ndryshimeve qe ndodhin ne industri qe nuk jane perfaqesuese te veprimtarise se
shoqerise. Analiza krahasuese has probleme kur behen perpjekje per te perzgjedhur nje
industri perfaqesuese. Duke qene se shume industri konsistojne ne grupime shoqerish me
shumellojshmeri produktesh, mund te jete e veshtire per te gjetur dhe percaktuar
industrine e duhur qe do te lejonte berjen e nje krahasimi te vlefshem me shoqerine ne
shqyrtim.
13. Tregoni pse eshte e keshillueshme te standardizohen pasqyrat financiare per rastin e
ndryshimeve ne madhesi.
 Nuk eshte e mundur te krahasohen shumat ne euro te pasqyrave fianciare te
shoqerive me madhesite ndryshme. Eshte kjo nje nder arsyet pse i
standardizojme keto pasqyra duke i rivlersuar ne perqindje. Cdo aktiv ne
bilanc vleresohet si perqindje ndaj aktiveve gjithsej dhe cdo shpenzim dhe
elemente te tjere i nje pasqyre fianciare llogaritet si perqindje ndaj shitjeve
gjithsej. Kur zbatojme analizen e terthorte, ne pasqyrat e tyre financiare mund
te veme re rendesine relative te elementeve ndermjet shoqerive te ndryshme
dhe industrive. Kjo do te thote per shembull, se ne mund te krahasojme nese
kostot jane te larta apo te uleta ne disa shoqeri e keshtu me rradhe. Ose, ne
bilanc mund te veme re nese aktive si inventaret dhe llogarite e arketueshme
jane te larta apo ulta. Kur perdoret analiza e serive kohore, keto pasqyra te
standardizuara i lejojne drejtuesit te analizoje ndryshimet ne elementet e
ndryshem te pasqyrave financiare ne kohe, pra, nese nje element i vecante po
 rritet apo ulet gjate nje periudhe kohe. Kur vihen re keto ndryshime, hap tjeter
eshte te shpjegohet pse egzistojne.

Kapitulli i katert: “Risku dhe kthimi”

1. Ne kushtet e pasigurise, cilet matesa perdoren per te percaktuar vleren e pritur dhe riskun
e nje investimi?
 Matesat e perdorur per te percaktuar kthimet e pritshme dhe riskun quhen
probabilitete.
2. Ne qofte se dispersioni i kthimeve te projektit A eshte i madh dhe ai i projektit B eshtei
vogel, cili projekt eshte me riskoz?
 Projekti B eshte me pak riskozse projekti A sepse ndryshueshmeria e tij, e
matur nga shmangia standarte, eshte me e ulet sesa e projektit. Sa me shume
lekunden kthimet, aq me e madhe eshte pasiguria e nje projekti dhe as me i
larte eshte risku.
3. Percaktoni shpangien standard dhe llogarisni kufirin ne te cilin ju mund te vlersoni qe
68% e kthimeve do te bien brenda plus minus nje shpamngie standarte. Supozoni
shpangien standarte 10 dhe kthimet e pritcme 100.
 Devijimi standard mat shmangien e vlerave aktuale nga nje vlere e pritshme.
Ai eshte nje mates i riskut. Kur shmangia standarde eshte 10 dhe kthimet e
pritshme jane 100, intervali i shperndarjes eshte (1+&)90 ne 100.
4. Perse preferohet te perdoret koeficienti i variacionit per te vlersuar dy projekte te
ndryshem?
 Eshte e pamundur te krahasosh riskun me numra absolut. Nje mates relativ,
sic eshte koeficienti i relacionit o/K, siguron krahasimin e lidhjes risk/kthim
midis projekteve te ndryshem.
5. Si e ule diversifikimi riskun? Eshte mire qe bashkelevizja e aktiveve ne nje portofol te
jete pozitive apo negative? Pse?
 Diversifikimi redukton riskun sepse risku shperndahet ne nje numer me te
madh aktivesh. Nje kovariance negative eshte me e mire se nje pozitive sepse
levizjet e kunderta te aktiveve ne nje portofol tenton te zvogloje
ndryshueshmerine e tij te pergjithshme.
6. Pse tregu eshte mates standart i riskut te padiversifikueshem?
 Tregu eshte nje mjet shume eficient qe permban te gjithe infromacionin e
pershtatshem. Prandaj risku i tregut eshte nje indikator i mire i riskut te
padiversifikueshem me ane te te cilit krahasohen gjithe letrat me vlere.
7. Jane dhene tre letra me vlere me beta 1.0, 0.8, 1.4.. Cfare tregojne keta beta per riskun e
padiversifikueshem te cdo letre me vlere?
 Nje beta B=1.0 do te thote se letra me vlere ka te njejtin riskme tregun.
 Nje beta B= 0.8 tregon se letra me vlere eshte me pak riskoze se tregu. E
kunderta, nje beta B=1.4 do te thote se letra me vlere eshte me shume riskoze
dhe me e ndryshueshme se sa tregu.
8. Shpjegoni se si trajtimi i SML eshte mjet efikas ne llogaritjen e NPV se nje projekti.
 Ekuacioni i SML jep normen e kerkuar te kthimit(IRR) te nje aktivi. Kjo eshte
ekuivalente me normen e skontimit. Duke ditur investimin fillestar dhe
kthimet e tij te pritshme te skontuara ne mund te percaktojme NPV e
projekteve si vazhdim: (PV kthimit- Investim fillestar)
9. Kthimet e letres me vlere, kur jane te lidhura me kthimet e tregut japin nje drejtez te
riskut te padiversifikueshem me kend 45 grad. Cdo te thote kjo?
 Kur kthimet e e nje letre me vlere korelohen me kthimet e tregut duke dhene
nje drejtez karakteristike me kend 45 grade, kjo do te thote se kemi nje lidhje
nje-me-nje. Me fjale te tjera, kthimet e nje letre me vlere levizin ne te njejtin
drejtim si tregu. Beta e kesaj lidhje eshte e barabarte me 1. Nje kend 45 grade
do te thote se letra me vlere ka te njejtin risk si tregu.
10. Cilat jane disa nga dobesite qe lidhen me beten dhe metodat e SML per percaktimin e
normes se kerkuar te kthimit te letres me vlere?
 Mangesite e trajtimit beta perfshine:
a) Nuk ka nje indeks tregu qe mund te perdoret si pike referimi per qellime
krahasimi
b) Modelet historike nuk jane perfaqsuese te normave te ardhshme te kerkuara te
kthimit.
c) Ne qofte se dispersioni rreth drejtezes karakteristike eshte shume i gjere kjo
drejtez nuk eshte perfaqesuese e lidhjes. Rrjedhimisht beta eshte gjithashtu nje
mates i varfer i riskut te padiverzifikueshem te nje letre me vlere.
11. Perkufizoni kufirin eficient dhe shpjegoni cfare mund te behet per te permirsuar kthimet e
pritshme te portofolit te cilet kane rene nen kufirin eficient?
 Kufiri eficient eshte kurba qe percakton maksimumin ose kthimet e pritshme
optimale te portofoleve ne nivele te ndryshem risku. Ne qofte se kthimet e
pritshme te portofolit bien nen kufirin eficient, nje menaxher mund te
diversifikoje ate ne dy menyra. Se pari, menaxheret mund te gjejne letra me
vlere me kthime me te larta per te rritur kthimet e pritshme ne nje nivel te
dhene risku. Se dyti, eshte e mundur te diversifikosh portofolin duke shtuar
letra me vlere qe kane nje vlere koviance 0 ose -1.0. Kjo do te reduktoje
riskun e portofolit duke mbajtur te njejtat kthime te pritshme.
12. Percaktoni komponentet e tjere, pervec normes se lire nga risku, te riskut gjithsej dhe
tregoni si ndihmon kjo per te matur ndryshimet ne riskun e projekteve te ndryshem.
 Risku total perbehet nga norma e lire nga risku +cmimin e riskut. Sa me
roskoz eshte nje projekt, aq me i madh do te jete cmimi i tij i riskut sepse ai
eshte kthimi shtese i kerkuar per te justifikuar investimin e bere. Supozojme
 se R= 5%, ne mund te krahasojme nje projekt A me risk te ulet me nje projekt
B me risk me te lart duke dhene:
Risku total i projektit A= 0.05+0.05=10%
Risku total i projektit B= 0.05+0.10=15%
Norma e kontimit e A-se eshte me e ulet se e projektit B.
Ne qofte se keta dy projekte kane te njejtin seri kthimesh, flukset e rregulluara me riskun
e projektit A do te jene me te mira sesa ato te projektit B.
13. Si funksionon APT? Krahasojeni me CAMP.
 APT eshte nje model kryesisht i perdorshem per percaktimin e normes se
kerkuar t ekthimit te nje aktivi. Ky model percakton nje vlere te drejte te nje
titulli dhe cdo devijim tregu nga kjo vlere e drejte sillet ne ekuiliber permes
nje procesi arbitrimi. Ne ndryshim nga CAMP, kthimet e pritshme te nje
model APT jane zakonisht funksion i te ardhurave te papritura te faktoreve te
ndryshem makroekonomike. CAMP eshte subjekt i supozimeve me restriktive
dhe mbeshtetet ne nje faktor- nje indeks te vertet tregu, te cilin asnje nuk eshte
i afte ta identifikoje. Pervec llogaritjeve te shumta, APT ndihmon shpjegimin
vetem te nje pjese te vogle te situatave qe percaktojne vleresimin e aktiveve.
Ai na ka ndihmuar te kuptojme procesin nepermjet te cilit vlersohen aktivet.
14. Permendni disa burime kryesore te riskut dhe tregoni strategjite qe nje shoqeri mund te
perdore per t’u bere balle ketyre risqeve
 Disanga burimet kryesore te riskut jane aktiviteti ekonomik, faktoret e
industrise, ndryshimet politike, zhvillimet nderkombetare. Shoqerite mund t’u
bejne balle ketyre risqeve duke blere ne avance kontrata te ardhshme per te
menjanuar riskun e normave te kthimit. Ato mund t’i perdorin huamarrjet e
tyre ne ne fazate hershme te eksapnsionit te ciklit te biznesit dhe mund te
adaptojne teknologji te reja per te mbajtur nen kontroll kostot dhe
parandalojne humbjen konkurruese te tregut te aksioneve. Per te rene ne ujdi
me shpenzimet qeveritare, nje shoqeri duhet te perpiqet te ndryshoje miksin e
saj te produkteve per te zbutur goditjen e shkurtimit te shpenzimeve.
15. Pershkruani teorite e tregut eficient dhe tregoni si mund te perfitoje nga ky zhvillim
menaxheri.
 Teoria e tregut eficient thekson se te gjitha lajmet e mira apo jo rreth nje
shoqerie ndihmojne ne percaktimin e cmimit te aksionit te nje shoqerie.
Vetem nje infromacion i ri mund te shkaktoje nje ndryshim ne cmimin e nje
aksioni. Nese eshte keshtu, ateher korporata duhet te menjanoje perpjekjet per
te mbuluar dobesite ne pasqyrat financiare. Shqyrtimi i rezultateve kontabile
mundet t’i zbuloje shume shpejte keto manipulime dhe mund te demtohet
imazhi i shoqerise. Per te perfituar nga tregu eficient meaxheret duhet te jene
te gatcem per te zbuluar evoluimet e favorshme sa me shpejte te jete e
mundur. Ata gjithashtu duhet te jene te gatcem te pranojne gabimet dhe te
 marrin masa korigjuese. Kuptimi se si tregu eficient ndikon ne cmimin e nje
aksioni ndihmon menaxheret te perdorin strategji te pershtatshme per te rritur
cmimin e aksionit te nje shpqerie.

Kapitulli i peste: “ Vlera ne kohen e parase”

1. A vlene 1 lek sot me shume se 1 lek vitin tjeter, ne qofte se norma vjetore e inflacionit
eshte zero?
 Jo. Ne qofte se norma e inflacionit eshte zero, 1 lek sot edhe 1 lek vitin tjeter
kane te njejten fuqi blerese.
2. Preferenca per likuiditet e rrit apo e ul vleren ne para te nje kthimi te ardhshem?
Arsyetoni pergjigjen.
 Ndersa preferenca per likuiditet rritet, vlera ne cash e kthimeve te ardhshme
bie, sepse kthimet e ardhshme behen me pak te sigurta e te deshirueshme .
3. Cilin investim do te preferonit: nje investim qe paguan10 % interes vjetor apo nje
investim qe paguan 10% per interesat e llogaritur cdo 3 muaj?
 Investimi qe paguan 10%interes cdo muaj eshte me i preferuar, sepse interesi
i paguar do te jete me i larte.
4. Jep dy shembuj te pervitshmeve te zakonshme.
 Hipoteka, fondet epensioneve.
5. Cfare ndodhe me vleren aktuale kur interesi llogaritet me shpesh?
 Vlera bie.

Kapitulli i gjashte: “Vleresimi i aksioneve dhe obligacioneve”

1. Cfare informacioni duhet per te percaktuar vleren e aktiveve te meposhtme?

a) Obligacionet
b) Aksionet e preferuara
c) Aksionet e zakonshme
 Per te vlersuar obigacionet, aksionet e zakonshme dhe aksionet e preferuara
jepet informacioni i kerkuar si me poshte:
a) Obligacionet: norma e kuponit, vlera emerore, maturiteti, norma e
skontimit, dhe koha midis pagesave te interesit.
 b) Aksioni i preferuar: dividedet e paguar ne cdo periudhe, norma e
skontimit.
c) Aksioni i zakonshem: dividendi i pritshem vitin e ardshem, norma e
kerkuar e kthimit, norma e rritjes se dividendit.
2. A eshte e mundur qe cmimet e llogaritur per obligacionet dhe aksionet te ndryshojne nga
cmimet e tanishme te tregut? Pse?
 Po. Cmimet e tanishme te tregut mund te jeneme shume ose me pak per shkak
te faktoreve te tjere qe nuk merren parasyshe ne formule.
3. Cili eshte perkufizimi i pergjithshem i vleres se nje aktivi?
 Vlera e nje aktivi perkufizohet si vlera e tanishme e flukseve te pritshme te
ardhshme te tij.
4. Cfrae i ndodh vleres se nje obligacioni kur normae tij e kuponiteshte me e vogel se norma
e kerkuar e kthimit per obligacione me risk te ngjajshem.
 Meqenese cmimi i nje obligacioni leviz ne drejtim te kundert me normen e
interesit te tregut, cmimi i obligacionit zbret dhe ai shitet me zbritje.
5. Si mund te perdoret CAPM ne metodat e vlersimit?
 Sipas formules CAPM llogaritet norma e kthimit te kerkuar per nje aksion te
zakonshem, e cila eshte norma e skontimit e perdorur per te gjetur vleren e
tanishme te nje fluksi te dividendeve te aksionit.

Kapitulli i shtate: “Kosto e Kapitalit”

1. Rendisni disa nga faktoret ku perqendrohen investitoret kur paracaktojne koston e
kapitalit per shoqerine tregtare.
 Faktoret perfshine luhatshmerine(pasigurine) e fitimeve,rritjen e perfitimeve,
ekspozimin e madh ose te vogel ndaj detyrimeve te borxhit dhe qendrimit e
investitorit ndaj menaxhimit dhe shoqerise tregtare(si psh: raporti P/E i
vendosur per nje titull)
2. Si ndikohet vlera e nje shoqerie tregtare nga ndryshimet ne koston e kapitalit?
 Nese kosto e kapitalit rritet, vlera e shoqerise tregtare bie nese kosto e kapitalit
bie, vlera e shoqerise tregtare rritet.
3. Ne c’menyre sherben kosto e kapitalit si udhezues per percaktimin e perparsive,meritave
per projekt? Jepni nje shembull grafik.
 Norma e brendshme e kthimit(IRR)

 Cdo projekt qe ka nje IRR me te vogel se kosto e kapitalit do te refuzohet dhe

cdo projekt qe ka IRR me te madhe se WACC do te pranohet.
4. Llogarisni riskun gjithsej te projekteve A dhe B nese norma e kthimit pa risk eshte 5%
dhe primi i riskut eshte 3% per projektin A dhe 5% per projektin B. Cfare nenkupton ky
rezultat
 Nese risku gjithsej barazon normen e kthimit pa risk plus primin e riskut,
atehere projekti A eshte me pak riskoz se projketi B

Norma pa risk Primi i riskut Risku total

Projekti A 5% 3% 8%
Projekti B 5% 5% 10%

Per te kompensuar primin e larte te riskut, projekti B duhet te kete norme kthimi
2% me te larte se sa projketi A.

5. Se periudha e maturimit per nje obligacion eshte 5 vjet dhe per nje obigacion tjeter eshte
10 vjet, pse eshte zakonisht me e larte kosto e kapitalit per obligacionet afatgjata?
 Per shkak se obligacioni 10- vjecar ka periudhe maturimi me te gjate, ka
shanse me te medha per te deshtuar ne shlyerjen e detyrimeve. Sa me shume
kohe kalon, aq me shume rritet pasiguria. Per te kompensuar kete shkalle me
te larte pasigurie dhe mundesine e deshtimit ne shllyerjen e interesave,
investitori kerkon kthim me te larte.
a) Rregullimi per koston e themelimit: (1-koston e themelimit)
b) Rregullimi per perfitimin nga tatimi: (1-normen e tatimit)=Kdt
Nese normat e interesit te tregut rriten, te gjitha normat levizin lart.
6. Cfare ndodh me koston e borxhit te nje shoqerie tregtare kur normat e interesit te tregut
rriten? Pse ndodh kjo?
 Rezultati do te jete kosto me e larte nese e marrim ne konsiderate borxhin.
7. Pse kosto e aksionit te preferuar eshte zakonisht me e ulet se kosto e aksionit te
zakonshem?
 Kosto e aksioneve te preferuara eshte me e ulet se ajo e aksioneve te
zakonshme sepse investitorit i paguhet dividend i pandryshueshem dhe ne rast
falimenti ata paguhen para askion mbajtesve te zakonshem. Ky risk i ulet do te
thote, nje kthim me i ulet, pranueshem per investitorin.
a) Kur g rritet, vlera e aksionit te zakonshem rritet.
b) Kur ks rritet, vlera e aksionit te zakonshem bie.
8. Si ndryshon llogritja e e kostos se fitimit te pashperndare nga llogaritja e kostos se
aksionit te zakonshem?
 Llogaritjet jane te njejta pervec se ne rastin e fitimeve te pashperndara ku
cmimi i aksionit nuk rregullohet per koston e themelimit.
9. Cili eshte ndyshimi midis peshave te bazuara ne vleren e librit dhe peshave te bazuara ne
vleren e tregut?
 Pesha e bazuar ne vleren e librit, vlera historike, bazohet tek vlera emerore e
aksionit ose obligacionit. Kurse pesha e bazuar tek tregu, vlera e tregut
reflekton cmimet korente te aksioneve te zakonshme dhe obligacioneve te
pamaturuara. Ne pergjithesi, peshat e bazuara ne treg anojne me shume nga
aksionet e zakonshme.
10. Cfare ndodhe me koston marzhinale te kapitalit kur shoqeria tregtare tejkalon kapacitetin
e saj huamarres dhe si ndikon kjo ne vendimet e saj per investime?
 MCC( kosto marzhinale e kapitalit) rritet kur jane arritur kufijte e marrjes
borxh dhe IRR bie nderkohe qe financohen me shume projekte. Ne nje pike,
kurbat e MCC dhe IRR do te priten (MCC=IRR). Pertej kesaj pike, investimet
jane pa fitim.
11. Perse IRR e projekteve ulet nderkohe qe WMCC rritet?
 IRR e projekteve rritet per shkak te produktivitetit marxhinal renes te kapitalit.
MCC rritet sepse tregu ose investitoret nuk financojne shuma te pakufizuara
fondesh. Pertej nje pike te caktuar, borxhi i madh perben shqetesim per
investitorin dhe ben qe investitori te kerkoje kthimin me te madh. Per kete
arsye, borxhi tepert rrit mundesite e likuidimit: emetimi i tepert i aksioneve
con ne renie te fitimit per aksion dhe humbje te mundshme te kontrollit
votues. Per pasoje con edhe ne kosto me te larte kapitali.
12. Cfare nenkupton termi (D1) ne modelin e rritjes konstante te dividendeve?
 Modeli i rritjes se pandryshueshme te dividendit presupozon qe norma e rritjes
mbetet e njejte deri ne pambarim. Nese eshte keshtu dividendi korent duhet te
rregullohet ne rritje nga norma e rritjes se nje viti D0= (1+g)1
13. Perse metoda e normes se korigjur me riskun(RADR) perdoret per projekte dhde sektore
te ndryshme te nje shoqerie tregtare?
 Kosto e pergjithsme e kapitalit e nje shoqerie tregtare nuk e reflekton ne
menyre te plote shkallen e riskut qeduhet t’i caktohet secilit projekt ose sektor.
Nese shkalla e riskut nuk merret parasysh, NPV dhe vlera aktuale e flukseve
monetare pas tatimeve do te jene me te preferuara. Nese sektori eshte me
riskoz se shoqeria tregtare, perfitueshmeria e projekteve te tij do te dal sa
eshte me e larte se duhet per shkak se norma e skontos eshte teper e ulet.
Prandaj secilit projekt duhet t’i caktohet RADR e duhur ne menyreqe te
gjeneroje NPV sa me realiste.
14. Pershkruani dy menyra te llogaritjes se kthimit deri ne maturim te obligacioneve.
 Norma deri ne maturimin e obligacionit llogaritet ose perdorur formulen e
perafert te YTM, ose duke zgjidhur formulen normale te vlersimit te vleres
aktuale te obligacionit per normen deri ne maturim ose normen e skontos.
Cmimi i obligacionit ne keto formula eshte cmimi i kuotuar i nje obligacioni
te ngjajshem i tregtuar ne kembim, i cili rregullohet per kostot e themelimit.
15. Shpjegoni se si mund te perdoret CAPM per te gjetur koston e kapitalit te nje shoqerie
tregtare.
  Per te gjetur koston e kapitalit qe perdor si kriter CAPM jane te nevojshem
hapat e meposhtem:
a) Llogaritet nje seri kthimesh nga aksionet, obligacioni ose
titujt e tjere.
b) Gjejme betat per aksion dhe obligacion:
Beta e obligacionit = Bs/Bm*Psm
Beta e obligacionit = Bb/Bm*Pbm

c) Llogaritet shuma e ponderuar e betave te aksionit dhe obligacionit.

d) Se fundi, percaktohet kosto e kapitalit duke zevendesuar vlerat ne
ekuacionin e meposhtem: kb1s= RF+(kF-RF)Bs

Kapitulli i tete: “ Politika e Dividendit”

1. Pse dividendet jane te rendesishem perinvestitoret?

 Dividendet jane te rendesishem, sepse ata i sinjalizojne investitoret per
aftesine e shoqerise ne gjenerimin e te ardhurave. Ata sherbejne si baze per te
llogaritur vleren e aksioneve dhe perdoren edhe per te llogaritur kthimin e
aksioneve.
2. A luan rol politika e dividendeve ne vendimet per investime dhe ne procesin e vleresimit?
Shpjegoni pergjigjen tuaj.
 Vendimet e investimeve jane te pavarura nga politika e pageses se
dividendeve. Sidoqofte, pagesa e dividendeve mund te influencoje ne menyre
te terthore ne planet e financimit te jashtem dhe ne koston e kapitalit. Ne kete
menyre, dividendet luajne rol ne procesin vendim-marres te shoqerise.
Dividendi eshte nje nga faktoret kryesore ne modelin e vleresimit te dividendit
qe percakton cmimin e aksionit dhe normen e zbritjes.
3. Cila politike e dividendeve eshte me e mira nga kendeveshtrimi i shoqerise dhe pse?
 Politika me e mire e dividendeve eshte ajo qe terheq investitoret dhe
maksimizon vleren e aksionit te shoqerise. Kryesorja eshte te zbatohet nje
politike qe con ne pagimin e dividendeve te qendrueshem dhe qe investitoret
ta interpretojne si me pak riskoze se pagesat e dividendeve te paqendueshem.
4. Cfare ndryshimesh ndodhin ne zerin e kapital kur ndahet nje aksion? Po kur paguhet
dividendi i nje aksioni?
 Ndarja e aksionit nuk e ndryshon strukturen e kapitalit te nje firme. Numri me
i madh i aksioneve balancohet nga renia perpjestimore e vleres nominale te
aksioneve te zakonshme. Dividendi ne formen e aksionit e rrit numrin e
 aksioneve ne qaarkullim, ul fitimin e pashperndare dhe rrit si vleren nominale
te aksioneve te zakon-shme, ashtu edhe shtesen ne kapital.
5. Permendi dy kufizime ligjore per pagesen e dividendeve?
 Per pagesen e dividendeve ekzistojne dy kufizime ligjore: (1) ne shume shtete
dividendet ne para jane te ndalur te paguhen kur shoqeria eshte prane
falimentimit; (2) pagesa eshte e kufizuar kur dividendet paguhen nga kapitali i
vet, pasi ulin mbrojtjen per kreditoret.
6. Cilat jane disa nga marveshjet kontraktuale me kreditoret dhe ne c’menyre mund ta
pengojne ato shoqerine ne zbatimin e politikes me te favorshme te dividendeve?
 Ka marevshje huaje dhe disa nga detyrime te kerkuara nga kreditoret, si
kufizimi i pageses se dividendeve kur fitimet dhe/ose kapitali punues bien
nen disa nivele te percaktuara.
7. Cfare perfitimesh nga tatimet kane investitoret qei lejojne firmes t’i riinvestoje fitimet ne
vend qe t’ua paguajne ato aksionereve? Supuzoni se norma e tatimit mbi fitimet e
kapitalit eshte me e ulet se norma e tatimit mbi dividende/
 Kur norma e tatimit mbi fitimet e kapitalit eshte me e ulet se norma e
zakonshme e tatimit e vendosur mbi dividendet, investitoret perfitojne duke e
lejuar shoqerine t’i riinvestoje fitimet. Vleresimi paraprak i kapitalit
ndryshohet per sa kohe investitori zoteron aksionet. Investitoret nuk kane
kontroll mbi pagimin e dividendeve. Si cdo e ardhur tjeter aktuale, tatimet
paguhen kur paguhen dividende. Opsioni per te ndryshuar tatimet qe paguhen
nuk eshte i mundshem per perfituesit e dividendit.
8. Si e shpjegojne Modigiliani dhe Miller mungesen e rendesise se dividendeve ne
vleresimin e aksioneve?
 Modeli Modigiliani-Miller thote se dividendet jane nje teprice. Nese
supozohet se: Kthimi i shoqerise>Kthimi investitorit, eshte logjike qe fitimet
te riinvestohen. Keta teoriciente neutraliojne ndikimin e dividendeve ne
vleresimin e shoqerise duke supozuar se pagesat e dividendeve kompensohen
duke emetuar nje vlere te njejte aksionesh. Me fjale te tjera, pavaresishte nga
politika e dividendeve qe zbatohet, dividendet nuk luajne rol ne gjenerimin e
te ardhurave apo ne percaktimin e vleres se aksioneve.
9. Jepni tri arsye perse dividendet mund te jene te rendesishem per vleresimin e aksioneve?
 Tri arsye perse dividendet jane te rendesishem ne vleresimin e aksioneve jane:
(1) parimi i “zogut ne dore”; (2) efekti i klienteles; (3) permbajtja e
informacionit.
10. Shpjegoni si funksionon politika e dividendeve te mbetur.
 Politika e dividendeve te mbetur nenkupton se nese shoqerise i teprojne fonde
pasi ka investuar ne te gjitha projektet fitimprurese, atehere dividendet ne
para duhet t’u paguhen aksionereve.
11. Cila politike e dividendeve eshte me e mire per nje shoqeri?
 Shume menaxhere besojne se politika me e mire e dividendeve eshte ajo qe
minimizone koston mesatare te ponderuar te kapitalit. Nje politike e tille duhet
te siguroje pagesa te qendrueshme, te ruaj besimin e investitoreve dhe t’u jape
 atyre sinjale te mira te lidhur me aftesine e shoqerise per te ruajtur dhe rritur
pasurine e saj. Ajo duhet te jete gjithashtu konservatore deri ne ate pike sa te
mbaje ne minimum pasigurine e pagesave te ardhshme. Shoqerite e ndjeshme
ndaj ciklit te ekonomise duhet te paguajne dividende te ulet rregullisht dhe nje
“dividende shtese” kur kushtet ekonomike jane te favorshme dhe fitimet jane
te larta.
12. Percaktoni ex-devidendin dhe daten e regjistrimit.
 Data e regjistrimit vendos emrat e aksion mbajtesve qe kane te drejten e
dividendit. Data ex-dividend eshte caktuar kater dite biznesi para dates se
regjistrimit. Aksion mbajtesit e regjistruar ne ose para dates ex-dividend kane
te drejt te marrin dividend.
13. Cfare ndodhe ne bilancin kontabel me arken dhe fitimet e pashperndara ne daten e
pagimit te dividendeve?
 Gjendja e arkes bie dhe e njejta gje ndodh dhe me fitimin e pashperndare.
14. Percaktoni metoden e rrjedhjeve te lira te arkes dhe shpjegoni perse duhet te rishikojme
menyren me te cilen duhet te vlersojme nje shoqeri?
 Nje forme e percaktimit te rrjedhjeve te lira te arkes eshte:
 EBIT(1-T)+Amortizimi (T)+Ts- Invesime te reja.
 Ne do te mund te perdornim kete peraferim, sepse shume shoqeri nuk
paguajne dividende dhe investitoret nuk i kushtojne shume rendesi
dividendeve duke u perqendruar me teper ne fitimet kapitale. Duke u bazuar
ne modelin e dividendeve, menyrat e tanishme te percaktimit te vleres se
shoqerise mund te rishikohen sipas zhvillimeve te reja dhe sjelljes se
ndryshme te investitoreve kundrejt dividendeve.

Kapitulli i nente: “ Financimi Afatshkurter”

1. Tregoni ndryshimin midis nje huaje te pagarantuar dhe nje huaje te garantuar.
 Nje hua e garantuar mbeshtetet nga nje garanci qe jepet nga huamarresi. Kjo
garanci mund te jete llogari e arketueshme, inventar ose aktive tjera kryesore
si psh prona. Nje hua e garantuar nuk ka mbeshtetje dhe ka si baze gjendjen e
kredive dhe besueshmerine e huamarresit. Nje shembull i nje huaje te
pagarantuar eshte nje linje kredie bankare.
2. Pse firmat hyne ne marredhinie me bankat? A mund te marrin borxh me kosto me te ulet
dhe pse e bejne kete?
 Firmat vendosin lidhje me bankat sepse ato deshirojne te kene nje burim te
gatcem parash per te plotsuar nevojat e tyre te perkoheshme per para dhe
kapital punues. Ato mund te marrin hua me nje kosto me te ulet duke emetuar
te kene linje kredie me nje banke pa pasur nevoje per veprime me letra
 tregtare dhe kryerjen e ofertave publike ose private. Gjithashtu, bankat
sigurojne shume sherbime qe jane te rendesishme per nje firme. Letra tregtare
ose deftesa afatshkurtera, por eshte gjithmone e leverdisshme.
3. Kush e emeton letren tregtare, pse e emetojne ate dhe cilat jane tiparet e saj?
 Letra tregtare emetohet nga koorporata te medha me norma te larta kreditimi.
Kjo leter ka nje date maturimi me pak se 270 dite, dhe kosto e huamarrjes me
ane te kesaj metode eshte me e ulet sesa te marresh hua te nje banke. Firma e
shet kete leter me skonto nga vlera emerore dhe zakonisht kushton ½ % deri
ne 1% me shume se norma e paguar per nje bono thesari 3 mujore.
4. Cfare kuptojme me kredi tregtare dhe cfare perparesie i jepet debitorit per te paguar me
shpejte se afati i zakonshem i kreditit.
 Llogarite e pagueshme jane forme e kredise tregtare. Kjo eshte nje menyre e
terthorte e financimit te blerjes se mallrave dhe sherbimeve per nje periudhe te
caktuar kohe. Nese nje firme do te paguante ne para, do t’i duhej te terhiqte
fonde te jashtme ose te brendcme per t’i financuar keto blerje. Ne mund t’i
konsiderojme llogarite e pagueshme nje lloje kreie qe duhet te paguhet pas nje
periudhe te shkurter kohe. Ofruesite sigurojne kredi tregtare per te terhequr
klientet dhe japin skonto nga 1 deri ne 3% te vleres se mallrave te blera nese
klienti paguan para dates se percaktuar te pageses.