Professional Documents
Culture Documents
Komunikasyon at Pananaliksik
sa Wika at Kulturang Pilipino
Unang Markahan – Modyul 6:
Tungkulin ng Wika
sa Lipunan
AIRs - LM
LU_Q1_KomPan_Module6
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO
Baitang 11 – Unang Semestre
Unang Markahan - Modyul 6: Tungkulin ng Wika sa Lipunan
Ikalawang Edisyon, 2021
Ang lahat ng karapatan ay ibinibigay sa may akda. Anomang paggamit o pagkuha ng bahagi ng walang
pahintulot ay hindi pinapayagan.
Tagapamahala:
Atty. Donato D. Balderas Jr.
Schools Division Superintendent
Vivian Luz S. Pagatpatan, PhD
Assistant Schools Division Superintendent
German E. Flora, PhD, CID Chief
Virgilio C. Boado, PhD, EPS in Charge of LRMS
Luisito V. Libatique, PhD, EPS in Charge of Filipino
Michael Jason D. Morales, PDO II
Claire P. Toluyen, Librarian II
LU_Q1_KomPan_Module6
Senior High School
Komunikasyon at
Pananaliksik sa Wika
at Kulturang Pilipino
Unang Markahan – Modyul 5:
Tungkulin ng Wika
sa Lipunan
(Mga Konsepto, Gamit at Tungkulin
ng Wika sa Lipunan)
LU_Q1_KomPan_Module6
Paunang Salita
LU_Q1_KomPan_Module6
Sapulin
Handa ka na bang malaman ang mga ito? Kung oo, halika na at pag-usapan
o talakayin na natin ang tungkulin ng wika.
1
LU_Q1_KomPan_Module6
Aralin
Tungkulin ng
6 Wika sa Lipunan
Simulan
Gawain1: Hinuha Ko
Panuto: Basahin ang mga pahayag sa ibaba. Tukuyin kung ano ang nais nitong
ipahiwatig o sabihin sa iyo bilang mambabasa. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
2
LU_Q1_KomPan_Module6
Lakbayin
Alam mo bang…
Ginagamit ng tao ang wika upang magpahayag at imanipuleyt ang mga bagay
sa kanilang kapaligiran?
• Ang pananaw na ito ay maiuugnay sa pag-aaral ng wika sa pragmatik na
pamamaraan, maging sa sosyo-lingguwistika at lingguwistika-
antropolohiya.
• Sa pilosopiya ng wika, ang mga pananaw na ito ay kadalasang iniuugnay sa
mga akda ni Wittgenstein at sa mga pilosopo sa wika tulad nina Moore, Grice,
Searle at Austin.
• Ang wika ng tao ay kakaiba kung ihahambing sa ibang anyo ng
komunikasyon tulad nga ng sa hayop.
• Samantala ayon sa mga siyentista, ang sistema ng komunikasyong ginagamit
ng mga hayop ay limitado lamang sa finite number of utterances at halos lahat
sa mga ito ay genetically transmitted.
• Kakaiba rin ang wika ng tao dahil sa komplikado nitong estruktura na nag-
ebolb upang matugunan ang higit na malawak sa tungkulin kaysa iba pang
anyo ng sistemang pangkomunikasyon.
• Sa Explorations in the Functions of Language ni M.A.K Halliday (1973,
Gonzales-Garcia 1989), binigyang-diin niya ang pagkakategorya sa wika
batay sa mga tungkuling ginagampanan nito sa ating buhay. Ang pitong
tungkulin ng wikang tinukoy ni Halliday ay binigyan ng mga halimbawang
madalas na gamitin sa pasalita at pasulat na paraan.
A. Interaksyonal
➢ Interaksyonal ang tungkulin ng wikang ginagamit ng tao sa pagpapanatili at
pagpapatatag ng relasyong sosyal sa kapwa tao katulad ng pagbati sa iba’t
ibang okasyon, panunukso at pagbibiroan ng magkakaibigan, pag-iimbita,
pasasalamat, pagpapalitan ng kuro-kuro tungkol sa isang partikular na isyu.
‘Di nga kasi, ang tao ay nilikhang panlipunan (social beings, not only human
beings).
➢ Sa madaling sabi, nagbubukas ito ng interaksiyon o humuhubog ng
panlipunang ugnayan. Nakapagpapanatili, nakapagtatatag ng relasyong
sosyal
Halimbawa:
o “Magandang umaga” “Hi /Hello”
o “Dumalo kayo sa aming kasal” “Salamat Doc”
o “Maligayang kaarawan” “Kain na po.”
o “Kumusta po ang lakad niyo?”, “Tuloy po kayo.”
o “Naninigas na ako sa papuri mo.” “Mahal Kita”
3
LU_Q1_KomPan_Module6
➢ Nailalarawan din ito sa pagkukuwento ng malulungkot at masasayang
pangyayari sa isang kaibigan o kapalagayan ng loob.
➢ Sa pasulat na paraan, pinakamahusay na halimbawa nito ang liham-
pangkaibigan. Ang pakikipag-chat sa mga kaibigang nasa malalayong lugar o
sa isang bagong kakilala ay maihahanay rin sa ilalim ng tungkuling ito.
➢ Paggamit ng mga salitang pang-teenager, liham-pangkaibigan, lenggwahe ng
mga LGBTQIA, propesyunal jargon, palitang ritwalistik, at dayalektong
rehiyonal.
➢ Sa pasalitang paraan, pinakamahusay na halimbawa nito ang mga
pormularyong panlipunan
B. Instrumental
➢ Instrumental ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagtugon sa mga
pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan.
➢ Layunin nitong makipagtalastasan para tumugon sa pangangailangan ng
tagapagsalita.
➢ Ginagamit ito sa pakikiuusap o pag-uutos. Ginagamit ang wika para tukuyin
ang mga preperensya, kagustuhan, at pagpapasya ng tagapagsalita. Para sa
paglutas ng problema, pangangalap ng materyal, pagsasadula, at
panghihikayat.
➢ Tumutulong sa mga pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa
iba.
➢ Magagamit ang wika sa pangangaral, berbal na pagpapahayag,
pagmumungkahi, paghingi, pag-uutos, pakikiusap, liham pangangalakal at
pagpapakita ng mga patalastas tungkol sa isang produkto.
Halimbawa:
➢ Ang paggawa ng mga liham-pangangalakal (business letters) ay isang
mahusay na halimbawa ng pamamaraan upang matugunan ang ating iba’t
ibang pangangailangan. Halimbawa kung kailangan mo ng trabaho,
kailangan mong gumawa ng application letter, bukod sa iba pang
requirements.
➢ Iba pang halimbawa:
o Adrian: Nais ko sanang maipadama sa iyo kung gaano kita kamahal.
Jennifer: Ganoon ba? Sige walang problema.
o Maaari bang igalang natin ang pasya ng ating pangulo?
o Magpakatatag tayo upang hindi tayo matukso.
C. Regulatori
➢ Regulatori ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagkontrol o paggabay sa
kilos o asal ng ibang tao. Sa madaling sabi, ito ang pagsasabi kung ano ang
dapat o hindi dapat gawin.
➢ May kakayahang makaimpluwensya at magkontrol sa pag-uugali ng iba.
Maaring gamitin ang regulatori sa pagbibigay ng panuto, batas at pagtuturo.
Ginagamit ito upang manghikayat, pagkontrol o paggabay sa kilos at asal ng
iba.
➢ Kabilang dito ang pagbibigay ng mga patakaran o palisi at mga gabay o
panuntunan, pag-aaproba at/o di-pagpapatibay, pagbibigay ng pahintulot at
/o pagbabawal, pagpuri at /o pambabatikos, pagsang-ayon at o/ di-pagsang-
ayon, pagbibigay paalala, babala at pagbibigay panuto.
4
LU_Q1_KomPan_Module6
Halimbawa
➢ Pinakamahuhusay na halimbawa nito ang pagbibigay ng direksyon, paalala
o babala. Ang mga panuto sa pagsusulit at mga nakapaskil na do’s and don’ts
kung saan-saan ay nasa ilalim ng tungkuling ito.
D. Heuristik
➢ Ginagamit ito ng tao upang matuto at magtamo ng mga tiyak na kaalaman
tungkol sa mundo, sa mga akademiko at /o propesyunal na sitwasyon.
➢ Ito ay pagbibigay o paghahanap ng kaalaman.
➢ Heuristik ang tungkulin ng wika na ginagamit sa paghahanap o paghingi ng
impormasyon.
Halimbawa:
➢ Pagtatanong, pakikipagtalo, pagbibigay-depinisyon, panunuri,
pakikipanayam, sarbey at pananaliksik, pakikinig sa radyo, panonood ng
telebisyon, pagbabasa ng pahayagan, magasin, blog at mga aklat kung saan
nakakukuha tayo ng impormasyon.
o “Anong nangyari?”, “Bakit mo ginawa iyon?”
o “Paano nabuo ang Solar System?”
o “May halaga ba ako sa iyo?”
E. Personal
➢ Personal naman ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagpapahayag ng
sariling damdamin ng isang indibidwal.
➢ Paglalahad ng sariling opinyon at kuro-kuro sa paksang pinag-uusapan.
➢ Nasa anyo ito ng iba’t ibang pangungusap na padamdam, pagmumura,
paghingi ng paumanhin, pagpapahayag ng pansariling damdamin (tuwa,
galit, gulat, hinanakit, pag-asa, kagustuhan) at iba pang pansariling
pahayag.)
➢ Layunin nitong palakasin ang personalidad at pagkakilanlan ng isang
indibidwal. Nagpapahayag ng personal na preperensiya, saloobin,
pagkakakilanlan, sariling damdamin o opinyon
Halimbawa:
o Pagsulat ng talaarawan at journal.
o Pagpapahayag ng pagpapahalaga sa anomang anyo ng panitikan. Sa
mga talakayang pormal o impormal.
o Pagsulat ng liham sa patnugot at ng mga kolum o komentaryo
5
LU_Q1_KomPan_Module6
F. Imahinatibo
➢ Imahinatibo naman ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagpapahayag ng
imahinasyon sa malikhaing paraan.
➢ nagpapahayag ng imahinasyon at haraya, maging mapaglaro sa gamit ng mga
salita, lumikha ng bagong kapaligiran o bagong daigdig.
➢ Gumagamit ng mga tayutay sa pagsulat ng malikhaing komposisyon. Ang
paglikha ng pick-up lines ay mga halimbawa ng pagpapakita ng malikhaing
gamit ng wika upang mapatalas ng isang ipinahihiwatig na kahulugan at
damdamin.
➢ Ginagamit ito sa paglikha at pagpapahayag ng malikhain, estetiko o
artistikong kaisipan. Kasama rito ang berbal o kaya’y pasulat na pag-awit,
pagtula, pagkukuwento, deklamasyon, akdang pampanitikan at iba pang
gawaing ginagamit “ang wika para sa wika”.
➢ Gamitin ang tungkuling ito sa mga akdang pampanitikan tulad ng tula,
nobela at maikling katha.
Halimbawa:
o Paggamit ng mga idyoma, tayutay, sagisag at simbolismo.
o Shimy: Christian, kung sakaling may makilala kang genie, ano ang
hihilingin mo sa kaniya?
Christian: Siyempre, ang makalipad tulad ng isang ibon para
makapaglakbay ako sa paraang gusto ko at makita ang buong mundo.
o “Password ka ba? – “Bakit?” Di kasi kita makalimutan eh.”
Iyan ang mga iba’t ibang tungkulin ng wika sa lipunan. Balikan mo lamang
ang talakayan sakaling mayroon kang hindi maintindinhan. Gawin mo na ang
gawain.
Gawain 2: Tukuyin Mo
Panuto: Tukuyin mo kung anong tungkulin ng wika ang ipinakikita ng mga pahayag
o sitwasyon. Isulat ang sagot sa sagutang papel kung ito ba’y
Interaksyonal, Instrumental, Regulatori, Heuristik, Personal o
Imahinatibo.
6
LU_Q1_KomPan_Module6
Galugarin
Ngayon naman mahal kong mag-aaral ay susubukin nating muli ang iyong pag-
unawa sa sa binasang aralin tungkol sa tungkulin ng wika sa pamamagitan ng mga
gawain.
Gawain 3: Layag-Diwa
Panuto: Magbigay ng halimbawang salita/mga pangungusap sa bawat tungkulin ng
wika. Isulat sa sagutang papel ang iyong sagot.
3. 5.
Heuristik Personal Imahinatibo
7. _________________ 10._________________ 13._________________
8. _________________ 11._________________ 14._________________
9. _________________ 12._________________ 15._________________
10. 13. 16.
Palalimin
7
LU_Q1_KomPan_Module6
Sukatin
PANGWAKAS NA PAGTATAYA
Panuto: Tukuyin ang mga tungkulin ng wika sa sumusunod na pahayag. Isulat ang
titik ng iyong sagot sa sagutang papel.
_____ 1. "Hindi lungkot o takot ang mahirap sa pag-iisa kundi ang pagtanggap
na sa bilyon-bilyong tao sa mundo, wala man lang nakipaglaban upang
makasama ka."
_____ 2. Nais ko po sanang makuha sa inyong kompanya.
_____ 3. Lumakad ka sa kaliwa patungong hilagang bahagi ng pasilyo.
_____ 4. Saan ka galing?
_____ 5. Tinututulan ko ang ginagawang coal plant sa aming lugar.
_____ 6. Igisa muna ang bawang at sibuyas bago ilagay ang karne.
_____ 7. Ano po ba ang tungkulin ng social midya sa edukasyon?
_____ 8. #WalangForever sa mga taong bitter.
_____ 9. Siya ang nagsisilbing Adan ng aking buhay.
_____ 10. Sa aking pananaw, mas mainam na magpokus sa akademiks kaysa sa
ekstra kurikular na mga gawain.
_____ 11. Karamihan sa atin ay nakagapos sa tanikala ng kahirapan.
_____ 12. Para sa akin, mas mainam na ipagpatuloy ang peace talks kaysa sa
gamitin ang dahas.
_____ 13. Sana ulan ka at lupa ako…Para kahit gaano kalakas ang patak mo, sa
akin pa rin ang bagsak mo.
_____ 14. Maari bang bawasan ang presyo ng isda?
_____ 15. Bawal Lumabas. May Multa!
8
LU_Q1_KomPan_Module6
LU_Q1_KomPan_Module6
9
ARALIN 6 (Tungkulin ng Wika sa Lipunan)
SIMULAN
Gawain 1: Hinuha Ko Iba-iba ang sagot
LAKBAYIN
Gawain 2: Tukuyin Mo
1. Personal
2. Regulatori
3. Instrumental
4. Heuristik
5. Interaksyonal
6. Imahinatibo
7. Imahinatibo
8. Regulatori
9. Heuristik
10. Interaksyonal
GALUGARIN
Gawain 3: Layag-Diwa Iba-iba ang sagot
PALALIMIN
Gawain 4: I-islogan Mo! Iba-iba ang sagot
SUKATIN
PANGWAKAS NA PAGTATAYA
1. F 6. C 11. F
2. B 7. D 12. E
3. C 8. F 13. F
4. A 9. F 14. B
5. E 10. E 15. C
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Taylan. D.R., et.al (2016). Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang
Pilipino. Sampaloc Manila: REX Bookstore, Inc.
10
LU_Q1_KomPan_Module6
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
11
LU_Q1_KomPan_Module6