You are on page 1of 325

konstantine stanislavski,

msaxiobis muSaoba Tavis Tavze


winasityvaoba

ganzraxuli maqvs davwero didi mravaltomiani Sroma msaxiobis ostatobis


Sesaxeb (egreTwodebuli `stanislavskis sistema~).
ukve gamoqveynebuli wigni `Cemi cxovreba xelovnebaSi warmoadgens pirvel
toms, romelic Seadgens am Sromis Sesavals.
winamdebare wigni `muSaoba Tavis Tavze~ `gancdis~ SemoqmedebiT
procesSi _ es meore tomia.
axlo momavalSi Sevudgebi mesame tomis Sedgenas, romelSic saubari
meqneba `xorcSesxmis~ SemoqmedebiT procesSi `Tavis Tavze muSaobis ~
Sesaxeb.
meoTxe toms mivuZRvni `rolze muSaobas~
am wignTan erTad mis dasaxmareblad unda gamomeca amocanaTa Taviseburi
(`treningi da wvrTna~), romelSic Tavmoyrili iqneboda mTeli rigi
rekomendirebuli savarjiSoebi.
am garemoebas gverds vuvli amJamad, rom ar gavcde Cemi didi Sromis
ZiriTad xazs, romelic ufro arsebiTad da saswrafod mimaCnia.
rogorc ki Camovayalibeb sistemis~ mTavar safuZvels maSinve Sevudgebi
amocanaTa damxmare krebulis Sedgenas.
2
arc winamdebare da arc yvela Semdgom wignebs pretenzia ar eqnebaT
mecnierulobaze. maTi mizani gansakuTrebiT praqtikulia. vcdilob
gadmogceT maTSi is, rac msaxiobis, reJisorisa da pedagogis didi xnis
gamocdilebam Semaswavla.

3
terminologia, romliTac am wignSi vsargeblob, Cemi gamogonili ar aris,
aramed aRebulia praqtikidan, TviT mowafeebisa da damwyebi msaxiobebisagan.
muSaobis dros maT TviTon gansazRvres sakuTari SemoqmedebiTi SegrZnobebis
saxelebi maTi terminologia, Zvirfasia imiT, rom is maxlobeli da gasagebia
axladdamwyebTaTvis.
nu SeecdebiT masSi mecnieruli safuZvlebis Zebnas. Cven Cveni sakuTari
Teatraluri leqsikoni gvaqvs, sakuTari aqtioruli Jargoni, romlebic TviT
cxovrebam gamoimuSava. marTalia, Cven mecnieruli sityvebiTac vsargeblobT,
magaliTad, `qvecnobiereba~, `intuicia~, magram Cven maT filosofiuri gagebiT
ki ar vxmarobT aramed sruliad ubralo, saerTo-sayofacxovrebo
mniSvnelobiT. Cven brali ar aris, rom mecnierebas aTvalwunebuli hyavs
sceniuri Semoqmedebis sfero, rom is Seuswavleli darCa da ver mogvces
saWiro gamoTqmebi Cveni praqtikuli saqmianobisaTvis iZulebuli SeviqeniT,
ase vTqvaT, Cveni _ Sinauruli saSualebiT dagveRwia Tavi gaWirvebul
mdgomareobidan.
4
erT _ erTi mTavari amocana, rasac `sistema~ isaxavs, mdgomareobs
organuli bunebis Semoqmedebis qvecnobierebis meSveobiT bunebriv
aRgznebaSi.
amis Sesaxeb wignis ukanasknel, XVI TavSia laparaki. wignis am nawi ls
gansakuTrebuli yuradRebiT unda movepyraT, radgan masSia Semoqmedebisa
da mTeli `sistemis~ arsi.
5
xelovnebis Sesaxeb unda ilaparako da swero martivad, gasagebad. brZnuli
sityvebi mowafes aSinebs. isini aRagzneben tvins da ara guls. amis gamo
Semoqmedebis momentSi adamianis inteleqti axSobs artistul emocias misi
qvecnobierebiT, romelTac mniSvnelovani roli aqvT daTmobili xelovnebis
Cvens mimarTulebaSi.
magram rTuli SemoqmedebiTi procesebis Sesaxeb `ubralod~ wera da
laparaki Znelia. uxilavi, qvecnobierebiTi SegrZnebis gadmosacemad sityvebi
erTob konkretulni da uxeSni aria.
am pirobebma maiZules momeZebna am wignisaTvis gansakuTrebuli forma,
romelic xels Seuwyobs mkiTxvels SeigrZnos is, ris Sesaxebac laparakia
nabeWd sityvebSi. amis miRwevas mxatvruli magaliTebis daxmarebiT vcdilob,
savarjiSoebsa da etiudebze mowafeTa saskolo muSaobis aRweriT.
Tu Cemma xerxma gasWra, im SemTxvevaSi wignis nabeWdi sityvebi xorcs
Seisxaven TviT mkiTxvelTa SegrZnobis meoxebiT, maSin SesaZlebloba meqneba
avuxsna maT Cveni SemoqmedebiTi muSaobis dedaarsi da fsiqoteqnikis
safuZvlebi.
6
dramatiuli saswavlebeli, romlis Sesaxebac wignSi maqvs laparaki,
adamianebi, romlebic masSi moqmedeben, sinamdvileSi ar arseboben.
didi xania dawyebulia muSaoba egreT wodebul `stanislavskis sistemaze~.
pirvel xanebSi Cems SeniSvnebs viwerdi ara gamosaqveyneblad, aramed CemTvis,
im Ziebebis dasaxmareblad, romlebic warmoebda Cveni xelovnebisa da
fsiqoteqnikis sferoSi. CemTvis dasasuraTeblad saWiro adamianebi,
gamoTqmebi, magaliTebi, bunebrivia, aRebuli maqvs imdroindeli, Soreuli,
omamdeli epoqidan (1907-1914)
ase SeumCnevlad, wlidan wlamde, damigrovda auarebeli masala `sistemis~
Sesaxeb. am masalidan amJamad Seqmnilia wigni.
didi dro dasWirdeboda da Znelic iqneboda wignis moqmed pirTa Secvla.
ufro Znelia warsulidan aRebuli magaliTebis, calke gamoTqmebis axal,
sabWoTa adamianebis xasiaTisa da yofasTan SeTavseba. saWiro Seiqmneboda
magaliTebis Secvla da axal gamoTqmaTa Zebna. es garemoeba ufro met dros
moiTxovda da gaaZnelebda saqmes.

xolo is, rasac me vwer Cems wignSi, erT romelime epoqasa da mis
adamianebs ki ar exeba, aramed artistuli yaidis yvela adamianebis organul
bunebas, yvela erovnebas da yvela epoqas.
erTi da imave azrebis xSiri ganmeoreba, iseTi azrebisa, romlebic
umTavresad mimaCnia, ganzrax aris daSvebuli.
imedia, mkiTxvelebi mapatieben ase Tavmobezrebas.

7
dasasrul sasiamovno movaleobad vTvli madloba gadauxado im pirT
romelnic am Sromis weris dros ase Tu ise damexmarnen TavianTi rCeviT,
miTiTebiT, masalebiTa da sxv.
wignSi `Cemi~ cxovreba xelovnebaSi~ saubari mqonda im rolis Sesaxeb,
romelic iTamaSes am Cems artistul cxovrebaSi Cemma pirvelma
maswavleblebma g. n. da a. f. fedotovebma, n. m. medvedevma, f. p. komisarJevskim,
romelTac pirvelad maswavles xelovnebisadmi midgoma, agreTve vl. o.
nemiriviC-danCenkos meTaurobiT Cemma amxanagebma moskovis samxatvro
Teatridan erTob bevri da friad gansakuTrebuli ram Semaswavles.
yovelTvis da gansakuTrebiT axla, am wignis gamoSvebis dros, guliTad
madlobas vuZRvni maT.
gadavdivar ra im pirebze, romlebic mexmarebodnen egreTwodebuli
`sistemis~ cxovrebaSi gatarebisaTvis am wignis Sedgenasa da gamocemaSi
upirveles yovlisa mivmarTav Cems erTgul Tanamgzavrebsa da utyuar
TanaSemweebs Cems sceniur moRvaweobaSi. maTTan erTad vemsaxurebi Cems
artistul muSaobas siWabukeSi da maTTan erTad vemsaxurebi Cems saqmes
axla_moxucebulobis Jams. mxedvelobaSi myvanan respublikis
damsaxurebuli msaxiobebi z. s. sokolova da v. s. aleqsevi, romlebic xels
miwyobdnen egreTwodebuli `sistemis ganxorcielebaSi.
didi siyvaruliTa da madlobiT vigoneb Cems gansvenebul megobars l. a.
sulerJickis. man pirvelma aRiara `sistemis~ Cemi pirveli cdebi, is
mexmareboda pirvel xanebSi mis damuSavebasa da cxovrebaSi gatarebaSi, is
mamxnevebda eWvis aRZvrisa da energiis modunebis wuTebSi.
didad Semiwyo xeli `sistemis~ cxovrebaSi gatarebasa da am wignis
SedgenaSi Cemi saxelobis operis Teatris reJisorma da maswavlebelma n. v.
demidovma. is mawvdida Zvirfas masalasa da magaliTebs da maZlevda
miTiTebebs, miziarebda sakuTar azrs wignis Sesaxeb da amxelda Cems mier
daSvebul Secdomebs. aseTi daxmarebisaTvis miT ufro sasiamovnod mimaCnia
gulwrfeli madloba gadavuxado mas.
`sistemis~ cxovrebaSi gatarebisaTvis. am wignis xelnaweris
gadaTvalierebis dros miTiTebebis da kritikisaTvis guliTad madlobas
vuZRvni respublikis damsaxurebul artists, moskovis samxatvro Teatris
msaxiobs m. n. kedrovs.
agreTve Cems gulwrfel madlobas vuZRvni respublikis damsaxurebul
artists, moskovis samxatvro Teatris msaxiobs n. a. padgornis, romelic
miTiTebebs maZlevda wignis xelnaweris gadaTvalierebis dros.
uRrmes madlobas vuZRvni e. n. semianovskaias, romelmac didi Sroma ikisra
am wignis redaqtirebisa da saqmis didebuli codniTa da niWierad Seasrula
Tavisi samuSao.

k. stanislavski
. S e s a v a l i

19.. wlis Tebervlis ... qalaq #-Si sadac vmsaxurobdi Cems amxanagTan
erTad, isic agreTve stenografisti iyo, mimiwvies SesaniSnavi msaxiobis,
reJisorisa da maswavleblis arkadi nikolozis-Ze torcovis sajaro leqciis
Casawerad. am leqciam gadaswyvita Cemi momavali bedi: CemSi aRZra
scenisadmi uZleveli ltolva da, amJamad me ukve miRebuli var Teatris
saswavlebelSi da male daviwyeb mecadineobas TviT arkadi nikolozis Ze
torcovTan da mis TanaSemwe ivane platonis Ze raxmanovTan.
usazRvrod bednieri var, rom gamoveTxove Zvel cxovrebas da axal gzas
Sevudeqi
magram zogierTi ram mainc gamomadgeba warsulidan, magaliTad Cemi
stenografia.
ra iqneba, rom sistematurad Cavwero yvela gakveTilebi da
SeZlebisdagvarad stenografiulad aRvnusxo? ase xom mTeli saxelmZRvanelo
Seiqmneba! ganvlilis ganmeorebaSi mainc damexmareba! SemdegSi ki, rodesac
msaxiobi Seviqmnebi, es Canawerebi kompasis magierobas gamiwevs muSaobis mZime
wuTebSi.
gadawyvetilia: dRiuris saxiT vawarmoeb Canawerebs.

I diletantizmi...

......... 19.... w.

gulis fancqaliT velodiT dRes torcovis pirvel gakveTils. magram


arkadi nikolozis - Ze mxolod imisTvis movida saswavlebelSi, rom
araCveulebrivi ram euwyebina CvenTvis: niSnavs warmodgenas, romelSic Cveni
sakuTari amorCeviT viTamaSebT piesebis nawyvetebs. speqtakli wava did
scenaze mayurebelTa, dasisa da Teatris samxatvro administraciis
TandaswrebiT. arkadi nikolozis-Zes surs gvanaxos speqtaklis garemocvaSi:
scenaze, dekoraciebs Soris, grimSi, saTanado tansacmelSi, ganaTebuli rampis
winaSe. misi sityviT, mxolod aseTi Cveneba mogvcems naTel warmodgenas Cveni
sceniurobis xarisxis Sesaxeb.
mowafeebi sagonebelSi Cavardnen. gamovideT Cveni Teatris scenaze? es xom
wabilwvaa, profanacia xelovnebisa! mindoda meTxovna arkadi nikolozis-
ZisaTvis, rom speqtakli iseT adgilas gadaetana, sadac ufro nakleb
valdebulebas vigrZnobdiT, magram sanam amas movaxerxebdi, is ukve gavida
klasidan.
gakveTili gadades, xolo Cven winadadeba mogvces nawyvetebis amosarCevad
gamogveyenebina Tavisufali dro.
arkadi nikolozis-Zis ganzraxvam mwvave kamaTi gamoiwia Tavidan sul
ramdenime kaci miemxro. gansakuTrebiT mxurvaled icavda mas axalgazrda
tanadi govorkovi, romelsac, rogorc Sevityve, manamdec eTamaSna romeliRac
patara qalaqSi lamazi maRali Casuqebuli qeraTmiani veliaminova da
tanmorCili, moZravi, daucxromeli viuncovi.
magram TandaTanobiT danarCenebic Seurigdnen azrs momavali gamosvlis
Sesaxeb. gonebis TvaliT warmoidgines rampis kaSkaSa Suqi. sul Cqara
sainteresod miviCnieT speqtakli, sasargeblod da saWirodac ki, speqtaklis
mogonebaze guls daga-dugi gahqonda.
me, Sustovi da puSCini Tavidan Zlier mokrZalebuli viyaviT, Cveni ocneba
vodevilebsa da uSinaarso komediebs ar gascilebia pirvel xanebSi. Cven ise
gvegona, rom mxolod maTi daZleva SegveZlo. Cvens wreSi ki ufro xSirad da
gabedulad asaxelebdnen _ pirvel xanebSi rus mwerlebs_gogols,
ostrovskis, Cexovs, Semdeg ki msoflio geniosebis saxelebsac.
Cvenda SeumCnevlad Cvenc davTmeT Cveni pozicia da Cvenc romantiuli ram
mogvinda, mokazmuli, galeqsili... me mocartis saxem gamitaca, puSCini _
salierisa, Sustovi don-karloszec ocnebobda. SemdegSi Seqspirze gadavediT,
da bolos Cemi arCevani otelos rolze SeCerda. otelo imitom avirCie, rom
puSkinis wignebi ar mqonda saxlSi, Seqspirisa ki mqonda: xolo me ise
Semi pyro muSaobis Jinma, ise gamijda Zval-rbilSi maSinve Sevdgomodi saqmes,
rom ar SemeZlo tyuil-ubralod damekarga dro wignis ZebnaSi. Sustovma
iagos rolis Sesruleba ikisra.
imave dRes gamogvicxades, rom pirveli repeticia saxvaliod aris
daniSnulio.
Sin dabrunebisas, Cavikete Cems oTaxSi gadmoviRe `otelo~, moxerxebulad
Cavjeqi savarZelSi mowiwebiT gadavSale wigni da daviwve kiTxva. magram
meore gverdis wakiTxvisTanave TamaSis Jinma gamitaca. Cemi ganzraxvis
winaaRmdeg amoZravdnen xelebi, fexebi, saxe. deklamaciisagan veRar Sevikave
Tavi. aq kidev xelSi momxvda wignis furclebis saWreli didi Zvlis dana.
xanjlis magier Cavide igi Sarvlis sartyelSi. xaoianma pirsawmendma Tavis
saburavis magieroba gamiwia, xolo fanjris fardebis Wreli bawari qarSikis
rols asrulebda. Carsavisa da sabnisagan perangisa da xalaTis msgavsi ram
gavikeTe. qolga Zvelebur mokakul xanjlad gadaiqca. fari-Ra maklda,
magram uceb momagonda, rom meore _ oTaxSi _ sasadiloSi _karadis ukan
didi sinia Camokidebuli, romelic faris magivrobas gamiwevs. iZulebuli
gavxdi ieriSze gadavsuliyav.
SeiaraRebis Semdeg namdvil mxedrad vigrZeni Tavi, didebul da moxdenil
meomrad. magram Cemi saerTo Sexeduleba Tanamedrove iyo, kulturuli, xolo
otelo _ afrikidan iyo! mas raRac vefxvis ieri unda dahkravdes. raTa
vefxvis damaxasiaTebeli mixvra-moxvra gamoenaxa, mTeli rigi varjiSebi
Cavatare: mosxletili, Semparavi nabijiT daviwye oTaxSi siaruli, tanis
moxdenili moqnilobiT davdiodi dgamebs Soris viwro gasasvlelebSi;
karadis ukan Cavusafrdebodi xolme msxverpls; ucabedi naxtomiT
davecemodi safaridan gonebiT warmodgenil mters, romlis magivrobasac
didi baliSi asrulebda. baliSi Semdeg dezdemonad gadaiqceoda CemTvis.
gaSmagebT vexveodi, vukocnidi xelebs, Semdeg mZulvarebiT gavtyorcnidi
Sors da xelaxla vealersebodi vnebianad, Semdeg davaxrCobdi da davtirodi
gonebiT warmodgenil micvalebuls. bevri momenti TiTqos SesaniSnavad
gamomdioda.
TiTqmis xuT saaTs wavimuSave ase SeumCnevlad. iZulebiT ver izam amas!
mxolod artistuli aRmafrenis dros geCveneba wuTebad saaTebi. ai imis
damamtkicebeli, rom Cem mier gancdili mdgomareoba namdvili zeSTagoneba
iyo.
vidre tansacmels gavixdidi, visargeble SemTxveviT, rom saxlSi yvelas
eZina, Sevi pare wina oTaxSi, sadac didi sarke idga, eleqtroni avanTe da
davakvirdi Cems Tavs. is sruliad ver SevamCnie CemSi, rasac velodi. muSaobis
dros gamonaxuli poza an Jesti sruliad ar hgavdnen imas rogoradac me
mqonda warmodgenili. ufro metic: sarkem naTlad aRmomaCenina Cems
tanadobaSi iseTi mouxeSaoba, iseTi maxinji xazebi, romlebic manamde ar
SemimCnevia CemSi. amgvari imedgacruebis gamo uceb mTlad movdundi. energia
damekarga.

19 . . w

Cveulebriv ufro gvian gameRviZa, saswrafod Cavicvi da mivaSure skolas.


sarepeticio oTaxSi Sesvlisas, sadac ukve melodebodnen, ise SevkrTi da
Semrcxva, rom bodiSis moxdis nacvlad vTqvi suleluri trafaretuli
fraza:
_ mgoni cotaTi davagviane.
raxmaninovi didxans mimzerda sayveduriT da bolos miTxra:
_ yvelani sxedan, icdian, nerviuloben, brazoben, Tqven ki ggoniaT, rom
mxolod cotaTi daigvianeT! momavali muSaobiT yvelani aRfrTovanebuli
movidnen, Tqven ki iseTi ram CaidineT, rom sruliad momispeT dRes TqvenTan
muSaobis xalisi. Znelia Semoqmedebis survilis gamowveva, xolo misi CaxSoba
ki _ sul advilia. vin mogcaT ufleba mTeli jgufis muSaobis SeCerebisa? me
did pativsa vcem Cvens muSaobas da amitom aravis mivcem uflebas
dezorganizacia Seitanos masSi; Cems movaleobada vTvli sastiki da mkacri
viyo yvelas mimarT koleqtiuri muSaobis dros. msaxiobs, rogorc jariskacs,
rkinis disci plina sWiria. pirvelad mxolod sayvedurs gamogicxadebT
sarepeticio dRiurSi Seutanlad, magram Tqven axlave bodiSi unda moixadoT
yvelas winaSe, xolo momavlisaTvis daavaldebuloT Tqveni Tavi, rom
repeticiis dawyebamde meoTxedi saaTiT adre gamocxaddeT da ara
dagvianebiT.
saswrafod bodiSi movixade da piroba miveci aRar damegviana. magram
raxmanovma mainc ar moisurva muSaobis dawyeba: pirveli repeticia, misi
sityviT,_ es didi movlenaa msaxiobis cxovrebaSi, mis Sesaxeb saukeTeso
mogoneba unda darCes msaxiobs. xolo dRevandeli repeticia CaiSala Cemis
mizeziT. maS, dae CvenTvis RirSesaniSnavi repeticia dRevandeli marcxis
nacvlad Sesdges xval. da raxmanovi klasidan gavida.
magram amiT ar amowurula incidenti radgan ufro Savi dRe momeloda
Cemi amxanagebisagan govorkovis winamZRolobiT es `Savi dRe~ ufro mwvave
aRmoCnda, vidre pirveli. axla ki aRar damaviwydeba sadReisod daniSnuli
repeticia, romelic ver Sesdga.

***

adre vapirebdi daZinebas, radgan dRevandeli `Savi dRisa~ da guSindeli


imedis gacruebis SiSiT ver movkide xeli rolis damuSavebas. uceb Tvali
movkari Sokoladis filas. gadavwyvite misi karaqSi Sezela. mixakisferi
nazeli gamovida. saxeze mSvenivrad damedo da namdvil mavrad gadamaqcia.
saxis Savgvremani feris kontrastis gamo kbilebi ufro TeTrad
meCvenebodnen. sarkis win vijeqi da me TviTon vtkbebodi Cemi kbilebis
siTeTriT, kbilebis kreWas vswavlobdi, Tvalebis TeTri garsis
gadatrialebas.
grimis ukeTesad gasarCevad da Sesafaseblad saWiro Seiqmna saTanado
tansacmlis Cacma, xolo, rodesac Sevimose, TamaSic mominda. axali araferi
aRmomiCenia-ra, yvelaferi guSindelis ganmeoreba iyo, magram man ukve dakarga
Tavisi simaxvile. samagierod me ukve vicodi, Tu rogor iqneboda Cemi
otelos garegnoba. es mniSvnelovania.

. . . . . . . . . . 19. . . w.

dRes Sesdga pirveli repeticia romlis dawyebamde bevrad adre


gamovcxaddi. raxmanovma winadadeba mogvca Cven TviTon mogvewyo oTaxi da
dagvelagebina aveji. sabednierod, Sustovi yvela Cems winadadebaze
damTanxmda, radgan garegani mxare sul ar ainteresebda mas. CemTvis ki
mTavari mniSvneloba hqonda avejis dawyebas ise, rom SesaZlebloba mqonoda
maT Soris orientirebisa, radgan uamisod veraferi gamoiwvevda CemSi
STagonebas. sasurveli Sedegis miRweva mainc ver SevZeliT. me mxolod Zalas
vatandi Tavs damejerebina, rom TiTqos Cems oTaxSi viyav, magram es ki ar
marwmunebda, aramed ufro miSlida TamaSs.
Sustovma zepirad icoda mTvli teqsti me ki iZulebuli viyavi xan
rveulidan mekiTxa roli, xan kidev Cemi sityvebiT gadameca daaxloebiTi
azri, rac davimaxsovre. rasakvirvelia, daxmarebis nacvlad, xels miSlida
teqsti da siamovnebiT vityodi uars masze an Sevamoklebdi naxevrad. aramc
Tu rolis sityvebi, aramed CemTvis ucxo poetis azrebi da moqmedebis
Sesaxeb miTiTebani mizRudavdnen Tavisuflebas, riTac me vtkbebodi oTaxSi
etiudebis damuSavebis dros.
ufro guls maklda, rom Cems sakuTar xmas veRar vcnobdi. amas garda
aRmoCnda, rom arc mizanscena da arc Cems mier oTaxSi muSaobis dros
aTvisebuli saxe ar eguebodnen Seqspiris piesas. magaliTad, rogor
daukavSiro erTimeores iagosa da otelos SedarebiT wynar dasawyis scenas
kbilebis mZafri kraWuni, Tvalebis briali, vefxviseburi `naxtomebi~,
romelTac rolSi Sevyavar me.
magram ver Sevaqcie zurgi verc veluris TamaSis am midgomasa da verc Cems
mier dadgenili mizanscenebi Sevcvale, radgan samagiero ara mebada-ra sxva.
rolis teqsts calke vkiTxulobdi, velurs calke vTamaSobdi erTimeoresTan
yovelgvari kavSiris gareSe. sityvebi xels uSlidnen TamaSs, xolo TamaSi
_sityvebs: saerTo Seusabamobis arasasiamovno mdgomareoba.
veraferi gamovnaxe axali Sin muSaobidan da vimeorebdi Zvels, rac ukve
ver akmayofilebda. es ra erTi da imave SegrZnobaTa da midgomaTa
ganmeorebaa vis ekuTvnian isini _ me Tu velur mavrs? guSindeli TamaSi
rada hgavs dRevandelsa da dRevandeli ki xvalindels? iqneb Cemi gonebiTi
ganWvreta daiSrita? an iqneb Cems arsebaSi ar moiZebneba masala rolisTvis?
Tavidan rad midioda muSaoba ise marjved, Semdeg ki erT wertilze gaiyina?
vidre me ase vmsjelobdi, mezobel oTaxSi saxlis patronebi saRamos Caize
Seikribnen. maTi yuradReba rom ar mimepyro, oTaxis meore adgilas
gadavwyvite mecadineoba da ufro xmadabla vimeorebdi rolis sityvebs.
rasakvirvelia, rogor gamomacocxles am ubralo cvlilebebma, raRac sul
axali xerxiT mivudeqi etiudebsa da TviT rols.
saidumloeba gaxsnilia: saqme is aris, rom didxans ar unda SeCerde erT
rameze da dausrulebliv imeoro da ReWo erTi da igive.
gadawyvetilia: xvalindel repeticiaze yvelaferSi eqspromtebi Semaqvs:
mizanscenebSi, rolis gagebasa da midgomaSi.

.........19.... w.
dRevandel repeticiaze pirveli scenidanve cvlilebebi Sevitane:
sixarulis nacvlad davjeqi da gadavwyvite uJesto, umoZrao TamaSi, veluris
Cveulebrivi manWva-grexvis gareSe. mere ra gamovida? pirvel winadadebazedve
avirie, davkarge teqsti, miCveuli intonaciebi da gavCerdi: iZulebuli viyavi
pirvandeli TamaSis manerisaTvis mimemarTa, imave mizanscenebisaTvis. Cans,
veRar gadavuxvev TamaSis ukve SeTvisebul midgomis gareSe gamovkveTo
veluris saxe. me ki ar vxelmZRvanelob maT, aramed isini mikarnaxeben. ras
niSnavs es? nuTu damimones?

.....19. . w
saerTo suliskveTeba gaumjobesda repeticiaze: veguebi binas, sadac muSaoba
midis da xalxs, vinc mas eswreba. amis garda, TiTqos, Seuguebelnic eTvisebian
erTmaneTs: Cems mier uwindeli gamokveTili veluris saxe sul ar hgavda
Seqspirisas. pirvel repeticiebze siyalbesa da naZaladobas vgrZnobdi,
rodesac afrikelis rolis damaxasiaTebel manerebs me TviTon vigonebdi,
axla ki TiTqos raRac bunebrivi ram daemyno repetirebul scenas. rac ar
unda iyos, ufro nakleb uTanxmoebasa vgrZnob avtorTan.

. . . . . . . . . . 19. . w.
dRes did scenaze midis repeticia. imedi mqonda kulisebis
saswaulmoqmedi, aRmafrenis atmosferosi. mere ra moxda? gaCiraRdnebuli
kaSkaSa rampis, aurzauris, Tavmoyrili dekoraciebis nacvlad, rasac velodi,
naxevrad sibnele_bindbundi, siwynare, sicariele iyo scenaze. veberTela
scena Ria da carieli aRmoCnda. mxolod rampasTan idga ramdenime venuri
skami, romlebic momavali scenis konturebs asaxavdnen, xolo marjvena mxarze
daedgaT anwala, romelSiac eleqtronis sami naTura enTo.
rogorc ki fexi Sevdgi scenaze, Cems Tvalwin aRimarTa scenis portalis
veberTela gvirabiseuli xvreli da mis iqiT ki _ usazRvro Rrma, Savi
sivrcis moCveneba. pirvelad davinaxe scenidan mayurebelTa darbazi, rodesac
farda aweuli iyo; carieli ukacrieli. sadRac Sors_ase momeCvena_Zlier
Sors, eleqtronis naTura enTo Suqsafar qveS. magidaze dawyobil TeTri
qaRaldis furclebs daqaTqaTebda misi sinaTle; viRacis xeli emzadeboda
`sityva-sityviT~ yvelafris Caweras... me ki TiTqos mTliand gaviTqvife
sivrceSi.
viRacam daiZaxa: `daiwyeT~. winadadeba momces Sevsuliyavi venis skamebiT
SemosazRvrul otelos oTaxSi da davmjdariyav Cems adgilze. davjeqi,
magram im skamze ki ara, romelic Cemi mizansceniTve iyo dadgenili. TviT
avtori veRar verkveodi oTaxis gegmaSi. sxvebs mouxdaT Cemi axsna, Tu
romeli skami ras warmoadgenda; didxans ver movaxerxe sad wameRo Cemi Tavi
skamebiT Semofarglul patara `oTaxSi~; didxans ver gaverkvie ra xdeboda
Cems garSemo. Zalas vatandi Cems Tavs, magram vera vgrZnobdi Cems gverdSi
mdgom Sustovs. Cems yuradRebas xan mayurebelTa darbazi i pyrobda xan
kidev scenis gverdis oTaxebi_saxelosnoebi, sadac miuxedavad Cveni
repeticiebisa, duRda da gadmoduRda Taviseburi sicocxle _dafusfusebda
xalxi, raRac sagnebi gadahqondaT erTi adgilidan meoreze, xerxavdnen,
sWeddnen, kamaTobdnen.
miuxedavad yvela amisa, avtomaturad ganvagrZobdi laparaksa da
moqmedebas. didi xnis Sinaur varjiSs rom ar Caenerga Cems arsebaSi veluris
TamaSis midgoma, sityvieri teqsti, intonacia, pirvel sityvazeve gavCerdebodi
`damfrTxaliviT~. amaSi ki mokarnaxes miuZRvoda brali. pirvelad axla
gavige, rom es `vaJbatoni~ _ saSineli intrigania da mteri msaxiobisa.
Cemi SexedulebiT is mokarnaxea, Tavisi saqmis ostati, romelsac SeuZlia
dumdes mTel Rames da mxolod kritikul momentSi miawvdis erT sityvas,
romelic uceb raRac mizezis gamo gamorCa msaxiobis mexsierebis ares.
xolo Cveni mokarnaxe ganuwyvetliv CifCifebs da saSinlad gviSlis xels. ar
vici, ra wyalSi Cavarde da rogor davaRwio Tavi am wresgadasul
gulmodgine TanaSemwes, romelic yurebis meoxebiT Sig sulSi gi pirebs
CaZromas. da bolos damamarcxa _ is darCa gamarjvebuli. davibeni, SevCerdi
da vTxove mas xeli ar SeeSala.

. . . . . . . . . . 19. . w.

ai meore repeticia scenaze. adrianad mivedi TeatrSi da gadavwyvite


muSaobisaTvis momzadeba ara ganmartoebiT –sapirfareSoSi, aramed yvelas
TandaswrebiT - TviT scenaze. iq muSaoba duRda, Cveni repeticiebisaTvis
dgamdnen dekoraciebs, butaforias awyobdnen. Sevudeqi mzadebas.
sisulele iqneboda am qaosSi is myudroeba megrZno, romelsac miCveuli
viyavi Cems oTaxSi. upirveles yovlisa unda Sevguebodi raRac axals,
uCveulo garemos. amitom mivuaxlovdi avanscenas da mivaSterdi scenis
CarCos Cabnelebul Sav gvirabs, rom mivCveodi mas da gavnTavisuflebuliyav
mayurebelTa darbazisadmi midrekilebisagan. magram, rac ufro vcdilobdi
ar SememCnia es sivrce, ufro met midrekilebasa vgrZnobdi Cabnelebuli Savi
gvirabisadmi, portalis iqiTa mxarisadmi. am dros Cems axlo gamvlel muSas
lursmani daebna. akrefaSi vexmarebodi. ucbad kargad vigrZeni Tavi, TiTqmis
ufro myudrod did scenaze. magram lursmani movagroveT, gamSorda Cemi
gulkeTili mosaubre da xelaxla lodiviT damawva es sivrce, da kvalad
TiTqos gavuCinardi masSi. sul raRac ramdenime wamis winaT ki mSvenivrad
vgrZnobdi Tavs! Tumca es gasagebic aris: lursmnis Segrovebis dros me ar
vfiqrobdi portalis Savi gvirabis Sesaxeb. swrafad movwydi scenas da
parterSi davjeqi.
sxva nawyvetebis repeticia daiwyo magram me sul ar SemimCnevia, ra
xdeboda scenaze, _ caxcaxiT movelodi Cems gamosvlas.
mosvlas.
Tavmosabezrebel lodinsac Tavisi silamaze axlavs. mas im zomamde
mihyavs kaci, rodesac survili aReZreba adamians, rom saCqarod dadges da
gaTavdes kidec is wuTi, romlisac ase geSinia. dRes swored aseTi
suliskveTeba ganvicade.
rodesac, ukanasknelad, Cemi nawyvetis rigi dadga da scenaze gamovedi, iq
ukve daedgaT dekoracia, romelic Sedgenili iyo Teatraluri pavilionebis,
kulisebis, misadgmelebisa da sxv. calke kedlebisagan. zogierTi nawilebi
pirukuRma Sebrunebuliyo. avejic naklebi iyo. ganTebuli scenis saerTo
xedi mainc sasiamovnod meCveneboda. Tu Cems warmodgenas ufro met Zalas
davatandi aseT garemocvaSi, SeiZleboda masSi Cemi oTaxis msgavseba
aRmomeCina.
rogorc ki farda aixada da mayurebelTa darbazi gamoCnda mTlianad mis
tyveobaSi amovyavi Tavi. amasTan axalma, CemTvis moulodnelma gancdebma
iCines Tavi. saqme is aris, rom dekoracia da Weri msaxiobis TvalTagan
faraven _ zurgidan did arierscenas, zevidan _ veeberTela bnel sivrces,
gverdebidan _ scenaze midgmul oTaxebsa da dekoraciis sawyobebs.
rasakvirvelia, sasiamovnoa aseTi izolacia, magram cudi is aris, pavilioni
ukve refleqtoris rolSi gamodis da msaxiobis mTel yuradRebas
mayurebelTa darbazisaken mimarTavs, rogorc musikaluri estrada orkestris
xmas xamanwkiT msmenelebisaken miaqanebs. kidev axali ram: SiSis gamo
movindome mayurebelTa garToba, raTa maT _ RmerTo miSvele! _ar moewyinaT.
es garemoeba mabrazebda, xels miSlida davkvirvebodi Cems moqmedebas da
laparaks; masTan gazepirebuli teqstis warmoTqmis dros, SeTvisebuli
mixvra-moxvra da grZnobebi uswrebdnen mas. dametyo siCqare, sityvebs
erTimeoreze vayridi. aseTive siswrafe daetyo moqmedebasa da Jests.
gaWenebuli cxeniviT mivqrodi teqstis mixedviT, suli mexuTeboda da ar
SemeZlo tembris Secvla. rolis saukeTeso adgilebic ki mihqrodnen, rogorc
telegrafis boZebi mimavali matareblisaken. umniSvnelo enis borZiki _ da
mosalodneli iyo marcxi. ara erTxel mivaCerdi mokarnaxes mavedrebeli
TvalebiT, magram is, TiTqos araferiao, Taviseburad `mihqroda~. Tqma ar unda,
rom warsulis gamo Surs iZiebda.
. ~ . . . . . . . . 19. . w
generaluri repeticiis dRes TeatrSi Cveulebrivze ufro adre mivedi,
radgan grimsa da tansacmelze unda mezruna. mSvenier sapirfareSoSi
momaTavses da marokos princis samuzeumo aRmosavluri xalaTi
daemzadebinaT `Seilokidan~ yvela es kargad TamaSs mavalebda. mivujeqi
grimis gasakeTebel magidas, romelzedac ramdenime pariki Tmebi, grimis sxva
mowyobiloba daewyoT.
saidan daviwyo? daviwye erT-erTi yalmiT mixakisferi saRebavis gaqna,
magram ise gamxmariyo saRebavi, rom gaWirvebiT wamovde saRebavis sul mcire
fenas, romelmac araviTari niSanwyali ar dastova saxeze. yalami satuSaviT
Sevcvale. isev araviTari Sedegi. TiTze wavisvi saRebavi da daviwye saxis
zelva. amjerad TiTqos odnav icvala feri saxem. aseTive cdebi Cavatare sxva
saRebavebiT; mxolod cisferi saRebavi igliseboda kargad da dgeboda kidec
saxeze. magram mavris grimi sul ar saWiroebda cisfer saRebavs. loyaze
laqi wavisvi da Tmis patara fTila miviwebe. laqma wiwkna damiwyo, xolo Tma
jagariviT amdgariyo. .. movizome erTi pariki, meore, mesame da erTbaSad ver
mivxvdi, romelia wina mxare da romeli ukana. arc erTi maTgani ar miudga
Cems ugrimo saxes da brmac ki mixvdeboda, rom pariki mqonda gakeTebuli.
midioda im umniSvnelos Camorecxvac, rac Zliv-ZlivobiT waviglise saxeze,
magram rogor Camomerecxa?
am dros sapirfareSoSi Semovida maRali, gamxdari kaci saTvaleebiT, TeTr
xalaTSi, zeviT abzekili ulvaSebiTa da Txismagvari grZeli espanioliT. es
`don-kixoti~ orad moikeca welSi da usityvod Seudga Cemi saxis
`damuSavebas~. vazeliniT CamoasufTava Cems mier SeTxupnuli da xelmeored
damiwyo saRebavebis wasma, masTan yalami winaswar Searbila qoniT. nacximar
saxeze saRebavi advilad da Tanabrad dgeboda, Semdeg mzis damwvaris
Savgvremani ieriT Seaxama saxe, rogoric mavrs Seefereba, xolo me uwindeli,
muqi feri ufro momwonda, rogorsac Sokoladi iZleoda: maSin ufro metad
brwyinavda Tvalis TeTri garsi da elvarebdnen kbilebi.
rodesac grimis gakeTeba damTavrda, Sevimose da sarkeSi Cavixede,
gulwrfeli gancvifreba gamoiwvia `don-kixotis~ xelovnebam da me TviTon
momwonda Cemi Tavi. tanis mouqneloba xalaTma dafara, xolo Cems mier
SemuSavebuli veluris saxis RmeWa zedmiwevniT uxdeboda saerTo
Sesaxedaobas.
Semodiodnen sapirfareSoSi Sustovi da sxva mowafeebi. isinic
aRtacebaSi modiodnen Cemi garegnobiT, erTxmad moswondaT, gulwrfelad. es
garemoeba mamxnevebda, uwindel rwmenas aRvivebda CemSi. scenaze Tavzari
damca avejis uCveulo ganlagebam: erT-erTi savarZeli xelovnurad
daSorebuli iyo kedels da TiTqmis Sua scenaze gamoedgaT, magida
mokarnaxis budruganasTan miedgaT, TiTqos saCveneblad daudgamTo
avanscenaze, yvelasaTvis TvalsaCino adgilas. aRelvebuli bolTasa vcemdi
scenaze da yoveli nabijis gadadgmaze xan tansacmlis kalTiT wamovedebodi
avejsa da dekoraciebis kuTxes da xan xanjliT. magram es xels ar miSlida
uneblied rolidan sityvebis raxaruxsa da scenaze ganuwyvetliv siarulze
gadasvlaSi. megona, rom didi WapanwyvetiT, rogorc iqneba miviyvandi bolomde
nawyvets. xolo, rodesac rolis kulminaciur adgilebamde mivel, uceb raRac
azrma gamirbina TavSi: `axla ki gavCerdebi~. SiSis zarma Semi pyro da
gavCumdi dabneuli, uSinaarso TeTri wreebi meblandebodnen TvalebSi... me
TviT ar vici, rogor da ram gamoiwvia CemSi kvlav avtomaturoba, romelmac
amJamadac damixsna daRupvisagan.
axla ki xeli Caviqnie da imedi gadaviwyvite sabolood. erTi azri
dameufla, rac SeiZleba male damemTavrebina, momexsna grimi da gavqceuliyav
Teatridan.
ai ukve saxlSi var. marto. magram aRmoCnda rom axla CemTvis yvelaze
saSiSi amxanagi _ es TviTon me var. rogorRac suli mexuTeba, mindoda
stumrad wasvla, garToba, magram ar wavel, ase mgonia, yvelam Seityo Cemi
Sercxvenis Sesaxeb da yvelas TiTiT saCvenebeli gavxdi.
sabednierod, gulkeTili da mosiyvarule puSCini movida. mayurebelTa
Soris davenaxe da Cemi azris ageba undoda mis mier salieris Sesrulebis
Sesaxeb. magram veraferi vuTxari, radgan, Tumca kulisebidan vuyurebdi mis
TamaSs, magram aRelvebisa da piradad Cemi gamosvlis molodinSi, araferi ar
SemimCnevia, ra xdeboda scenaze. piradad Cems Sesaxeb arafers vkiTxavdi.
meSinoda kritikis, romelsac SeeZlo rwmenis is natamalic Caekla CemSi,
romelic darCenili iyo
puSCini zedmiwevniT kargad msjelobda Seqspiris piesisa da otelos
rolis Sesaxeb. magram is maT iseT moTxovnilebebs uyenebs, romelzedac
pasuxis gacema me ar SemiZlia. is mSvenivrad axasiaTebda mavris risxvas,
gancvifrebas da mTeli arsebis Seryevas, rodesac darwmundeba, rom
dezdemonas mSvenier niRabSi saSineli maniakoba imaleba. otelos TvalSi es
garemoeba ufro SemaZrwunebeli codvebiT mosavs dezdemonas.
megobris wasvlis Semdeg vcade rolis zogierT adgilebs puSCinis
ganmartebis mixedviT mivdgomodi – da avtirdi: ise Semecoda mavri.

. . . . . . . . . . 19. . w.
dRes saCvenebeli speqtaklia dRisiT. winaswar vici yvelaferi: rogor
mival TeatrSi, rogor davjdebi grimis gasakeTeblad, rogor gaCndeba `don-
kixoti~ da `moikeceba~ welSi. magram grimSi rom momewonos kidec Cemi Tavi
da momindes TamaSi, - sul erTia, araferi gamova. yvelafrisadmi uxalisobisa
gulgrilobis grZnobam Sei pyro Cemi arseba. da manamde grZeldeboda aseTi
suliskveTeba vidre Cems sapirfareSoSi ar Sevel. am dros gulma ise
damiwyo daga-dugi, rom sunTqva Semekra. saSineli sisuste vigrZen da TiTqos
gulic mereoda. momeCvena, rom avad gavxdi. miT ukeTesi! avadmyofobiT
gavamrTeleb pirveli gamosvlis marcxs.
scenaze upirveles yovlisa SemakrTo araCveulebrivma, sadResaswaulo
wesrigma da siCumem. xolo, rodesac bneli kulisebidan mTlian sinaTleze
gamovel, rampis, sofitebisa da fanrebis sinaTleze, gavSterdi da davbrmavdi.
iseTi Zlieri ganaTeba iyo rom Cemsa da mayurebelTa darbazs Soris Suquri
farda Camoibura. xalxisagan daculad vigrZen Tavi da Tavisuflad
amovisunTqe. xolo sul Cqara mieCvia Tvali rampas da mayurebelTa darbazi
ufro metad moicva sibnelem, mayureblisadmi midrekileba gaZlierda ase
megona, Teatri gaWedilia sazogadoebiT, rom aTasi Tvali da durbindi sul
Cemsken aris mimarTuli. isini TiTqos Suaze gagmirvas mi pirebdnen TavianT
msxverpls. am aTasiani masis mona megona Cemi Tavi da mliqvneli Seviqeni,
uprinci po momzadebuli yovelgvari kompromisisaTvis. mindoda Cemi guli
gadameSala am masisaTvis, movferebodi, imaze meti mimeca, rac mebada da ris
micemac SemeZlo, magram iseT Sinagan sicarieles vgrZnobdi, rogorc
arasodes.
Sinagani grZnobebis gamomJRavnebis gadaWarbebiT cdisagan, SeuZleblis
SesrulebaSi uZlurebis gamo mTeli sxeulis daZabuloba vigrZeni, TiTqmis
krunCxva, ramac SemiboWa saxe, xelebi, mTeli sxeuli; moZraoba, mixvra-moxvra
Semiborka. mTeli Zalebi am uazro, usargeblo daZabulobas mihqonda.
gaqvavebul sxeulsa da grZnobas davexmare xmiT, romelic dayvirebamde
aviyvane. magram gadaWarbebulma daZabulobam aqac Tavisi gaitana. yeli
momekrunCxa, sunTqva SemexuTa, xma umaRles zRvarul notze avida, romlis
zeviT awevac veRar SevZeli. Sedegi is iyo, rom mTlad iZulebuli Seviqen
TamaSi da garegani moqmedeba gameZlierebina veRar SevZeli SemeCerebina
xelebis, fexebisa da sityvebis dineba, romelnic aZlierebdnen saerTo
daZabulobas. mrcxvenoda TviTveuli Cems mier warmoTqmuli sityvisa,
TiToeuli mixvra-moxvrisa da imav wuTas vakritikebdi. vwiTldebodi fexisa
da xelis TiTebs vkumSavdi da mTeli ZaliT savarZelSi veflobodi zurgiT.
uilajobisa da Sercxvenis gamo uceb brazma Semi pyro. ar vici visadmi _ Cemi
Tavisa Tu mayureblisadmi. amasTan ramdenime wuTiT, sruliad damoukideblad
vigrZen Tavi yoveli garemosagan da TavSeukavebeli mamaci Seviqeni.
SesaniSnavma winadadebam: `sisxli mwyuria, iago, sisxli~! Cemi survilis
winaaRmdeg amoxeTqa Cemi arsebidan. es iyo gaafTrebuli wamebulis
amonakvnesi. rogor gamomividoda _ me TviT ar vici. SeiZleba am sityvebSi
gulubryvilo mimndobi adamianis suli vigrZeni da gulwrfelad Semecoda
igi. amasTan, im xanebSi puSCinis mier daxasiaTebuli otelo warmomidga
Tvalwin ufro meti sicxadiT da grZnobebi amiRelva.
momeCvena, rom darbazi gainaba erTi wamiT da TiTqos mayureblebSi Sriali
gaisma, xis kenweroebze niavis qrolvasaviT.
rogorc ki mowoneba vigrZeni, iseTma energiam ifeTqa CemSi, romelic ar
vicodi raze momexmara. mimaqanebda saiTRac. ar maxsovs rogor viTamaSe
scenis dasasruli. maxsovs mxolod, rom gaqrnen rampa, portalis Savi gvirabi,
amoiSalnen Cemi yuradRebis sferodan, ganvTavisufldi yovelgvari SiSisa da
Zrwolisagan da Seiqmna CemTvis scenaze axali, CemTvis ucnobi, momajadoebeli
cxovreba. imaze Zlieri kmayofileba ar ganmicdia, rogorc im ramdenime
wuTis ganmavlobaSi ganvicade scenaze. naTlad SevamCnie, rom paSa Sustovsac
ukvirda Cemi aseTi gardaqmna. Cemma TamaSma isic aRagzno da didi aRmafreniT
TamaSobda.
farda CamouSves, darbazSi taSis xma gaisma. gulze momeSva, siame vigrZen,
uceb ganmtkicda CemSi talantis, niWis rwmena. Tavi maRla avwie. rodesac
scenidan gamarjvebuli gavemarTe sapirfareSosaken, ase megona, yvela me
mimzerda gabrwyinebuli TvalebiT.
gamovicvale tansacmeli da rixianad, rogorc gastroliors Sehferis,
amayad, rogorc axla magondeba, yoyloCinobiT da angariSmiucemeli
gulgrilobiT Cavel mayurebelTa darbazSi antraqtze. Zlier gamikvirda, rom
iq sruliad ar igrZnoboda, ase vTqvaT, sazeimo ganwyobileba, ganaTebac ki ar
iyo sruli, rogorc `Cveulebriv~ speqtakls Seefereba. aTasian brbos
nacvlad, rogorc scenidan meCveneboda, parterSi sul ociode kaci ijda. maS
viRasTvis vcdilobdi? Tumca, sul Cqara vanugeSe Cemi Tavi: `ra vuyoT rom
mcirericxovania dRevandeli speqtaklis mayurebeli, _ davaimede Tavi, _
samagierod xelovnebis mcodneni arian: torcovi, raxmanovi, Cveni Teatris
gamoCenili msaxiobebi. ai, vin mikravda taSs! amaT TiTo-orola tylaSuns
ar gavcvli... aTasian brbos mquxare ovaciebze.~
parterSi amovirCie adgili, romelic SeumCneveli ar iyo torcovisa da
raxmanovisaTvis da davjeqi im imediT rom damiZaxeben isini da raime
sasiamovnos metyvian!
ganaTda rampa. farda gaixsna da imave wuTas dekoraciaze midgmuli kibidan
gadmovarda mowafe maloletkova. iatakze daeca, moikrunCxa da daikivla:
`miSveleT!~ _ iseTi gulgamgmiravi kiloTi, rom sicivis Jruantelma damiara
tanSi. Semdeg is raRacas mohyva, magram, ise Cqara laparakobda, rom veraferi
gavarCie. mere uceb roli daaviwyda, Sua sityvaze SeCerda. xelebi aifara
saxeze da gavarda kulisebSi, saidanac misi gamamxnevebeli kilos rCeva-
darigeba moismoda yrud. farda daixura magram yurSi kidev wioda misi xma -
`miSveleT!~ ras niSnavs niWi, erTi sityvac sakmarisia niWis
gamosamJRavneblad.
rogorc momeCvena. torcovi daeleqtrovebuli iyo. `mec xom is
damemarTa, rac maloletkovas _ vmsjelobdi CemTvis, _ erTi winadadeba:
`sisxli mwyuria iago sisxli~ _ da davi pyari mayurebeli~.
axla, rodesac am striqonebsa vwer, eWvi ar mepareba Cems momavalSi, magram
aseTi rwmena mainc xels ar miSlis vaRiaro, rom is didi gamarjveba
romelic Cems Tavs mivawere mgoni arc ki yofila. sadRac sulis siRrmeSi
rwmena mainc gamarjvebis buksa da naRaras scems.

II scenuri xelovneba da scenuri xelosnoba...

. . . . . . . . . . 19. . w.
dRes Cven SevikribeniT, rom movisminoT torcovis SeniSvnebi Cveni TamaSis
Sesaxeb saCvenebel speqtaklze.
arkadi nikolizis-Zv ambobda:
xelovnebaSi upirveles yovlisa SegeZlos dainaxo da gaigo simSveniere.
amitom pirvel rigSi moviSvelioT da aRvniSnoT speqtaklis dadebiTi
momentebi. aseTi momentebi mxolod ori iyo: pirveli rodesac maloletkova
Camovarda kibidan sasowarkveTili kiviliT, `miSveleT!~, xolo meore
nazvanovs hqonda scenaSi, `sisxli mwyuria, iago, sisxli!~ orive SemTxvevaSi
rogorc Tqven, moTamaSeni-ise Cven, mayureblebi mTeli arsebiT dagvatyveva
scenaze momxdarma ambavma, suli gavnabeT da yvelasTvis saerTo mRelvarebiT
ifeTqa sicocxlem.
mTelidan calke aRebuli es dadebiTi momentebi SeiZleba vaRiaroT
gancdiTi xelovnebad, romelsac vnergavT Cvens TeatrSi da vswavlobT
masTan arsebul skolaSi.
_ mere ra aris es gancdiTi xelovneba?_SvvekiTxe.
_ Tqven igi SeicaniT Tqvens gamocdilebaze. maS, aba gviambeT, rogor
SeigrZnobdiT im namdvil SemoqmedebiTi ganwyobilebis momentebs.
_ araferi ar vici da arc maxsovs rame. _ vupasuxe torcovis qebiT
Tavbrudaxveulma, _ mxolod vici, rom es CemTvis dauviwyari wuTebi iyo rom
Cemi survilia yovelTvis ase viTamaSo da aseT xelovnebas davumorCilo Cemi
arseba...
gaCumeba varCie, rom cremli ar wamskdomoda.
- rogor? Tqven ar gaxsovT Tqveni Sinagani afeTqeba raRac saSinelebis
ZiebaSi? Tqven ar gaxsovT, rom Tqveni xelebi, Tvalebi da mTeli Tqveni
arseba sadRac mihqrodnen grigaliviT, raRacis dasapyrobad? Tqven ar
gaxsovT, rogor ikvnetdiT tuCebs da cremls Zlivs ikavebdiT? daJinebiT
mommarTavda arkadi nikolozis-Ze.
_ ai axla, rodesac Tqven CamoTvaleT, rac iq xdeboda
TiTqos magondeba Cemi gancdani, _ gamovutydi.
_ uCemod ki ver SesZlebdiT magis gagebas?
_ vera, ver SevZlebdi.
_ maS Tqven qvecnobierebiT gimoqmedniaT?
_ ar vici SeiZleba. magram eg kargia Tu cudi?
_ Zalian kargia, Tu qvecnobierebam swori gziT wagiyvanaT, da cudia, Tu gzas
agacdinaT SecdomiT. magram saCvenebel warmodgenaze mas ar moutyuebixarT
da is, rac Tqven gamarjvebis im ramdenime wuTSi mogveciT, SesaniSnavi iyo,
ukeTesi ar SeiZleba.
_ marTla? _ SevekiTxe xelaxlad, da Tan bedniereba maxrCobda.
_ diax! imitom, rom imaze ukeTesi aRara aris-ra. rodesac msaxiobi mTlianad
datyvevebuli yavs piesas. maSin is Zalauneburad, rolis cxovrebiT cxovrobs,
TviTonac ver amCnevs, rogor grZnobs, imisda moufiqreblad ras akeTebs,
yvelaferi TavisTavad xdeba, qvecnobierebiT. magram, samwuxaro is aris, rom
yovelTvis ver vuwevT winamZRolobas aseT Semoqmedebas.
_ iciT ra, gamouvali mdgomareoba iqmneba: saWiroa STagonebiT Seqmna,
magram es mxolod qvecnobierebas SeuZlia, Cven ki, rogorc viciT, ara varT
dajildoebuli vflobdeT qvecnobierebas. bodiSi, magram gamosavali
gviCveneT. _ cota ar iyos ironiis kiloTi laparakobda Sefiqrianebuli
govorkovi.
_ sabednierod, gamosavalic aris _ Seawyvetina arkadi nikolozis-Zem. _ es
aris mecnierebis arapirdapiri zemoqmedeba qvecnobierebaze da ara uSualo
zemoqmedeba. saqme is aris, rom adamianis sulSi arsebobs zogierTi Tviseba,
romelic cnobierebasa da mis nebisyofas emorCileba. swored am Tvisebebs
SeuZliaT moaxdinon zegavlena Cvens uneblie fsiqiur procesebze.
marTalia, es moiTxovs sakmaod rTul SemoqmedebiTs muSaobas, romelic
mxolod nawilobriv eqvemdebareba kontrols da cnobierebis uSualo
zemoqmedebas. es muSaoba umetesad qvecnobierebiTia da uneblie. misi Zala
Seswevs mxolod erTs _ yvelaze daxelovnebuls, yvelaze genialurs, yvelaze
maxvil, miuwvdomel, saswaulmoqmed xelovans _ Cvens organul bunebas. mas
ver Seedreba veraviTari srulyofili aqtioruli teqnika, Tu ginda wignebic
mieci mas xelSi. Cveni artistuli bunebisadmi aseTi damokidebuleba da
Sexeduleba Zlier damaxasiaTebelia gancdiTi xelovnebisaTvis, _ aRtacebiT
laparakobda torcovi.
_ xolo, Tu buneba Jinianobs? _ ikiTxa viRacam.
_ unda icodeT misi aRgzneba da warmarTva. amisaTvis arsebobs
fsiqoteqnikis gansakuTrebuli xerxebi, romelTa Seswavlac mogixdebaT Tqven.
maTi daniSnuleba is aris, rom Seugneblad, arapirdapir gaaRviZos da
SemoqmedebaSi CaiTrios qvecnobiereba. swored amitom Cveni gancdiTi
xelovnebis safuZveli aris Semdegi princi pebi: bunebis qvecnobierebiTi
Semoqmedeba msaxiobis cnobierebiTi fsiqoteqnikis meSveobiT~
(qvecnobiereba _ cnobierebis meSveobiT, uneblie _TviTneburis meSveobiT).
jadoqar bunebas davuTmoT yovelive qvecnobierebiTi, xolo Cven imas
mivmarTavT, rac CvenTvis xelmisawvdomia _ Semoqmedebisadmi cnobierebiT
midgomas da fsiqoteqnikis cnobierebiT xerxebs. upirveles yovlisa, isini
gvaswavlian, rom rodesac qvecnobiereba amoqmeddeba unda SegveZlos xeli ar
SevuSaloT mas.
_ ucnauria, rom qvecnobiereba saWiroebs cnobierebas! _ gakvirvebulma
wamoviZaxe.
_ me sruliad normalurad mimaCnia es, _ ganagrZo arkadi nikolozis Zem _
eleqtroba, qari, wyali da bunebis sxva uneblie Zalebi mcodne da unarian
inJiners saWiroeben maTi adamianisaTvis dasamorCileblad. Cven
qvecnobierebiTi Semoqmedebis Zalasac sWirdeba Taviseburi inJineri _
cnobierebiTi fsiqoteqnika. mxolod maSin, rodesac msaxiobi Seignebs da
igrZnobs, rom misi Sinagani da garegani cxovreba scenaze, garemo pirobebSi
bunebrivad mimdinareobs, naturalobis zRvaramde, adamianTa bunebis yvela
kanonierebis mixedviT, qvecnobierebis Rrma saidumloebani gaixsnebian
frTxilad, da iqidan gamovlen CvenTvis ara yovelTvis gasagebi
grZnobierebani. maT mokle droT an SeiZleba ufro xangrZlivad dai pyron
Cveni arseba da iqiT migvaqaneben, saiTac raRac Sinagani ukarnaxebs.
Seucnobelia ra CvenTvis es mmarTveli Zala, moklebuli varT ra misi
Seswavlis saSualebas, Cven mas, Cvens aqtiorul enaze, ubralod `bunebas~
vuwodebT.
amrigad, msaxiobis qvecnobierebis muSaobisa da STagonebis aRmafrenaTa
gamosawvevad saWiroa realizmi da msaxiobis Sinagani cxovrebis
naturalizmic ki.
_ Cans, Cvens xelovnebaSi aucilebeli yofila ganuwyveteli qvecnobierebiTi
Semoqmedeba, _ gamoviyvane daskvna. SesaZlebelia, _ SeniSna arkadi nikolozis
Zem, _ aseTi geniosebi ar arseboben. amitom Cveni xelovneba mxolod niadagis
momzadebas gvavalebs aseTi WeSmariti qvecnobierebiTi SemoqmedebisaTvis.
-- es rogor-Ra xdeba?
_ upirveles yovlisa saWiroa cnobierebiTi da swori Semoqmedeba. es
saukeTeso niadags moamzadebs qvecnobierebis da STagonebis warmosaSobad.
_ mere ratom? _ ar mesmis.
_ imitom, rom cnobiereba da siswore simarTles warmoSoben, simarTle
damajereblobas iwvevs, xolo, Tu bunebas sjera, rac adamianSi cvlilebebi
moxdeba. is TviTon Seudgeba saqmes. mas dauyovnebliv qvecnobiereba mosdevs
da SeiZleba TviT STagonebamac iCinos Tavi.
_ ras niSnavs rolis `sisworiT~ TamaSi? _ vekiTxebodi cnobismoyvareobiT.
_ ai ras niSnavs: rolis cxovrebis pirobebSi da mis TanagvarobasTan
sisworiT, logikurad, TanmimdevrobiT. adamianurad iazrovneT. moisurvoT,
miiswrafodeT. moqmedebT scenaze yofnis dros, rogorc ki SesZlebs amas
msaxiobi, is miuaxlovdeba rols da is Sesabamisad igrZnobs yovelives.
Cvens enaze amas ewodeba rolis gancda. es misi ganmsazRvreli procesi
da sityva Cvens xelovnebaSi sruliad gansakuTrebul, pirvelxarisxovan
mniSvnelobas moi povebs.
gancda exmareba msaxiobs sisruleSi miiyvanos sceniuri xelovnebis
ZiriTadi mizani, romelic Semdegs Seicavs:
rolis `adamianTa sulis cxovrebis~ Seqmna da am cxovrebis gadmocema
scenaze mxatvrul formaSi.
rogorc xedavT, Cveni umTavresi amocana is ki ar aris, rom rolis
cxovreba mis garegan gamovlinebaSi avsaxoT, aramed es, rom warmosadgeni
pirovnebisa da mTeli piesis Sinagani cxovreba SevqmnaT scenaze da am sxvis
cxovrebas SevufardoT da SevuguoT Cveni sakuTari adamianuri grZnobebi
sakuTari sulis mTeli organuli elementebis daTmobiTa da gadacemiT.
daimaxsovreT erTxel da samudamod, rom am mTavari, Cveni ZiriTadi mizniT
unda ixelmZRvaneloT Tqveni Semoqmedebisa da scenaze cxovrebis yovel
momentSi. ai, ratom aris, rom upirveles yovlisa Cveni rolis Sinagan mxareze
vzrunav~, anu mis fsiqiur cxovrebaze. romelsac gancdaTa Sinagani procesis
daxmarebiTa vqmniT. is aris Semoqmedebis mTavari momenti da msaxiobis
pirveli sazrunavi. unda ganicado roli anu ganicado misi analogiuri
grZnobebi yovelTvis da misi ganmeorebis dros.
`TiToeulma didma msaxiobma unda igrZnos da namdvilad grZnobs kidec,
rasac is asaxavs, _ ambobs moxuci tomazo salvini, am mimarTulebis
saukeTeso warmomadgeneli _ me isic ki mgonia, rom msaxiobi aramc Tu
valdebulia ganicados mRelvareba erTxel an orjer, vidre is Tavis rolsa
swavlobs, aramed metad Tu naklebad yoveli Sesrulebis dros pirvelad Tu
meaTasejer...~ _ wagvikiTxa arkadi nikolozis-Zem ivan platonis-Zis mier
miwodebuli tomazo salvinis werilidan (misi pasuxi koklens). Cvens
Teatrsac ase esmis msaxiobis xelovneba.

. . . 19 . . w,
paSa SustovTan xangrZlivi kamaTis gavlenis qveS pirvelsave moxerxebul
dros SevekiTxe arkadi nikolozis-Zes:
_ ar mesmis, rogor SeiZleba aswavlo adamians ganicados da igrZnos, Tu
piradad TviTon ar aris ganwyobili am `grZnobisa~ da `gancdisadmi!~
_ rogor fiqrobT: SeiZleba aRuZraT survili Seswavlisa piradad Tqven
Tavs an sxvas rolisa da imis, rac arsebiTia masSi? _ SemekiTxa arkadi
nikolozis-Ze.
_ davuSvaT, rom _ SeiZleba, Tumca arc ise advilia es. _ mivuge
_ SeiZleba aRnusxoT masSi saintereso da mTavari miznebi, eZioT misadmi
swori midgoma, aRZraT Tqvens arsebaSi namdvili miswrafebani, SeasruloT
Sesabamisi moqmedebani?
_ SeiZleba, _ kvlav daveTanxme.
_ scadeT yovelive amis gakeTeba, mxolod usaTuod gulwrfelad,
keTilsindisierad da bolomde, amasTan civi da miukarebeli darCiT,
gulgrili. Tqven ver moaxerxebT amas. TqvenSi usaTuod mRelvareba iCens
Tavs da piesis moqmedi piris mdgomareobaSi igrZnobT Tavs, Tqvens sakuTar,
magram, moqmedi piris grZnobebis analogiur grZnobebs ganicdiT usaTuod.
daamuSaveT amgvarad mTeli roli da aRmoCndeba, rom scenaze Tqveni
cxovrebis TiToeuli momenti Sesabamis gancdas gamoiwvevs. aseTi momentebis
ganuwyvetel rigi rolis gancdis mTlian xazs Seqmnis, `misi adamianis
sulis cxovrebas.~ ai swored aseTi msaxiobis sruliad Segnebuli
suliskveTeba scenaze, namdvili Sinagani WeSmaritebis atmosferoSi, yvelaze
ukeTesad gamoiwvevs grZnobas da Zalian xSirad keTil nayofieri niadagia
mcire an ufro xangrZliv gamosacocxleblad qvecnobierebis muSaobisa da
STagonebis gaqanebisaTvis.
mTeli naTqvamidan imas mivxvdi, rom gancdaTa fsiqoteqnikis aTvisebazea
damyarebuli Cveni xelovnebis Seswavla. xolo gancda xels gviwyobs
SevasruloT xelovnebis ZiriTadi mizani_rolis `adamianis sulis
cxovrebis~ Seqmna, _ cdilobda daskvnis gamotanas Sustovi.
_ Cveni xelovnebis mizania ara mxolod `adamianis sulis cxovrebis~
Seqmna. aramed misi gadmocemac mxatvrul formaSi, _ gauswora torcovma
Sustovs. _ amitom msaxiobi movalea Sinaganad ganicados roli da masTan
erTad garegnuladac xorci Seasxas gancdils. amitom icodeT, rom garegani
gadmocemis damokidebuleba gansakuTrebuli siZlieriT aris damyarebuli
saxeldobr Cveni xelovnebis gaqanebaze. imisaTvis, rom gamoavlino sul
umciresi da xSirad qvecnobierebiTi cxovrebac. saWiroa flobde gansa-
kuTrebuli TanamgrZnobi da uaRresad damuSavebuli xmisa da sxeulis
aparats. xma da sxeuli ganusazRvrveli gulisxmierebiT, alRoTi da
uSualobiT, saswrafod da sisworiT unda gadmoscemdnen sul umniSvnelo,
TiTqmis uCinar grZnobebsac ki. ai, ratom aris, rom Cveni Sexedulebebis
mimdevari msaxiobi ufro metad aris movale, vidre sxva romelime
xelovnebaSi, izrunos aramc Tu Sinagan aparatze. romelic gancdiTi
processa hqmnis, aramed garegani sxeulis aparatzedac, romelic sisworiT
gadmoscems grZnobis SemoqmedebiTi muSaobis Sedegebs, _ xorcSesxmis garegan
formas.
amgvar muSaobaze didi gavlena aqvs qvecnobierebas, qvecnobierebas
xorcSesxmulobis sferoSi ver Seedreba TviT uaRresad daxelovnebuli
msaxiobis teqnika, Tumca ukanaskneli didi Tavis moimedea da pretenzias
acxadebs upiratesobaze.
ukanasknel or gakveTilSi gakvriT migiTiTeT, Tu ras warmoadgens
gancdaTa Cveni xelovneba, _ daamTavra arkadi nikolozis-Zem.
Cven gvjera, viciT gamocdilebiT, rom mxolod aseT sceniur xelovnebas,
aseT cocxal adamian-msaxiobs, gancdiT gajerebuls SeuZlia mxatvrulad
gadmosces sul umniSvnelo, SeumCneveli elferi da Sinagani cxovrebis
mTeli siRrme, mxolod aseT xelovnebas SeuZlia dai pyros mayurebeli,
aiZulos is aramcTu ubralod Seignos, aramed mTlianad ganicados kidec
scenaze momxdari ambavi, gaamdidros misi Sinagani gamocdileba, dastovos
masSi droTa viTarebisagan waruSleli kvali.
magram garda amisa, _ esec agreTve umTavresia, _ Semoqmedebis mTavari fuZe
da organuli bunebis kanonebi, romlebsac Cveni xelovneba emyareba,
uzrunvelyofen msaxiobs waborZikebisagan. vin icis, rogor reJisorebTan da
romel TeatrebSi mogixdebaT muSaoba. yvelgan da yvelani ar
xelmZRvaneloben Semoqmedebis dros TviT bunebis moTxovnilebebiT. xSir
SemTxvevaSi uxeSad arRveven maT, es ki yovelTvis waaborZikebs msaxiobs. Tu
Tqven zedmiwevniT gecodinebaT namdvili xelovnebis sazRvrebi da bunebis
Semoqmedebis organuli kanonebi, Tqven aRar daibneviT da advilad SeignebT
Tqvens Secdomebs da SesaZlebloba geqnebaT maTi gamosworebisa. xolo Tu
Tqven ar geqnebaT dasayrdeni, romelsac gancdiTi buneba moganiWebT da
romelic msaxiobis bunebis kanonebiT xelmZRvanelobs, daibneviT, gzas
ascdebiT da dakargavT kriteriums. ai ratom vTvli savaldebulod,
ganurCevlad yvela mimarTulebis msaxiobisaTvis, Cveni gancdiTi xelovnebis
safuZvlebis Seswavlas. aqedan unda daiwyos TiToeulma msaxiobma saskolo
muSaoba.
_ diax, diax, es swored is aris, rasac me veswrafvi mTeli Cemi arsebiT! –
SevZaxe aRfrTovanebulma. _ da ra moxaruli var, rom SevZeli, Tumca
nawilobriv, saCvenebel speqtaklze gamomevlinebina Cveni gancdiTi
xelovnebis mTavari mizani.
_ naadrevad nu gagitacebT. _ civi wyali gadamasxa torcovma,_ Torem
SemdegSi mwared gagitydebaT guli. namdvil
gancdiTi xelovnebas imaSi nu aurevT. rac Tqven aCveneT mTels scenaSi
saCvenebel speqtaklze.
_ da mere ra vaCvene? _ vekiTxebodi, rogorc damnaSave ganaCenis molodinSi.
_ me ukve giTxariT, rom Tqven mier naTamaSeb mTels scenaSi mxolod
ramdenime bednieri wuTi iyo namdvili gancdisa, ramac dagaaxlovaT Cvens
xelovnebasTan. me visargeble miT, rom magaliTiT damesuraTebina, rogorc
TqvenTvis, agreTve sxva mowafeebisaTvis xelovnebis Cveni mimdinareobis
safuZvlebi, romelTa Sesaxeb amJamad vsaubrobT. xolo rac otelosa da
iagos mTels scenas Seexeba, yovlad SeuZlebelia vaRiaro is gancdiTi
xelovnebaT.
_ maS ra saxeli SeiZleba vuwodoT mas?
_ egreT wodebuli `afeTqebiT TamaSi~, _ ganmarta arkadi nikolozis-Zem.
_ es raa? _ SevekiTxe da Tan niadagi mecleboda fexqveS.
_ aseTi TamaSis dros _ ganagrZo torcova, _ calkeuli monetebi uceb,
moulodnelad mxatvrobis umaRles wertils miaRweven da `Tavzarsa~ scemen
msmenelebs. aseT wuTebSi msaxiobi ganicdis an qmnis STagonebiT,
improvizaciis wesiT. magram grZnobT ki TqvenSi iseT niWsa da unars, imden
suliersa da fizikur Zalas, rom `otelos~ veberTela xuTi aqti iTamaSoT
aseTi aRmavlobiT, rogorc SemTxveviT iTamaSeT saCvenebel speqtaklze pawia
scena _ `sisxli mwyuria, iago, sisxli!~?
_ ar vici ...
_ me ki namdvilad vici, rom amas ver SesZlebs verc erTi gansakuTrebuli
temperamentis mqone msaxiobi da masTan didi fizikuri ZalRonis mqone! _
upasuxa Cems magier arkadi nikolozis Zem, _ bunebas damxmareT kvlav
saTanadod damuSavebuli fsiqoteqnika Wiria. Tqven xom yvela es iseve ara
gaqvT, rogorc afeTqebiT moTamaSe msaxiobebs, romelnic uaryofen teqnikas.
imaT, rogorc Tqven, STagonebis imedi aqvT. xolo Tu ukanasknelma giRalataT
TamaSis dros, Tqvenc da isinic verafriT amoavsebT TamaSSi xarvezebs,
rolis im cariel adgilebs, romelnic ver ganicadeT. aqedan warmodgeba _
rolis Sesrulebis dros xangrZlivi periodebi nervuli dauZlurebisa,
sruli mxatvruli ususuroba da gulubryvilo diletanturi yalbi kilo.
aseT wuTebSi rolis Tqvens mier Sesruleba, rogorc yvela afeTqebiT
moTamaSe msaxiobisa, usicocxlo iyo, gacveTili, nawamebi. aseTi mokoWlebiTi
aRmafrenis momentebi scvlidnen yalb adgilebsa da piriqiT. ai rogor
sceniur Sesrulebas ewodeba Cveni, msaxiobis enaze afeTqebiT TamaSi.
arkadi nikolozis-Zis mier naklTa kritikam didi STabeWdileba moaxdina
Cemze. man aramc Tu guli damikoda, Tavzaric damca, davZabundi, prostraciam
Semi pyro da aRara mesmoda ra, ras laparakobda Semdeg torcovi.

... 19.. w
arkadi nikolozis-Ze ganagrZobda SeniSvnebs saCvenebel speqtaklze Cveni
TamaSis irgvliv.
klasSi Semosvlisas mimarTa paSa Sustovs:
_ Tqvenc gviCveneT ramdenime saintereso momenti WeSmariti xelovnebisa
saCvenebel warmodgenaze, magram gancdiTi xelovnebis ki ara, aramed, Tumca
ucnauria, magram mainc, warmosaxviTi xelovnebisa.
_ warmosaxviTi? _ gancvifrda Sustovi.
_ es raRa xelovnebaa? _ ekiTxebodnen mowafeebi.
_ es xelovnebis meore ganxraa, xolo ras warmoadgens igi, es iman agixsnaT,
vinc amisi ramdenime moxerxebuli momenti gviCvena saCvenebel speqtaklze.
_ Sustov! moigoneT, rogora qmnidiT iagos rols, _ winadadeba misca
torcovma.
_ cota ram gagonili mqonda biZaCemisagan Cveni xelovnebis teqnikis Sesaxeb.
amitom rolis Sinagani bunebis ganxilvas Sevudeqi da didxans vswavlobdi
mas. _ TiTqos Tavs imarTlebda Sustovi.
_ biZa gexmarebodaT? _ gamohkiTxa arkadi nikolozis Zem.
_ cotaTi. Sin, rogorc megona mivaRwie kidec namdvil gancdas. zogjer
repeticiebzec vigrZeni rolis calkeuli adgilebi. amitom ar mesmis, ra
SuaSia aq warmosaxviTi xelovneba, _ ganagrZobda paSa Tavis marTlebas.
_ am xelovnebaSic ganicdian Tavis rols erTxel an ramdenjerme _ saxlSi
an repeticiebze. swored is garemoeba rom am SemTxvevaSic TviT umTavres
process _ gancdas aqvs adgili, nebas gvaZlevs eg meore mimarTulebac
xelovnurad miviCnioT.
_ am mimarTulebis dros rogor-Ra ganicdian rols? iseve, rogorc CvensaSi?
_ SevekiTxe.
_ swored iseve, magram iq sul sxva mizania. yovelTvis SeiZleba ganicado
roli, rogorc CvenTan rogorc Cvens xelovnebaSi. magram SeiZleba erTxel an
ramdenjerme ganicado roli imisaTvis rom grZnobis bunebrivi gamovlinebis
garegani saxe, forma daixsomo da raki mexsierebaSi aRnusxav, am formis
meqanikurad ganmeorebasac daiswavli gavarjiSebuli kunTebis SemweobiT. es
aris rolis warmosaxva.
amgvarad, xelovnebis am mimarTulebiT gancdis procesi ar warmoadgens
Semoqmedebis mTavar moments, aramed erT-erTi mosamzadebeli etapTagania
msaxiobis Semdgomi muSaobisaTvis. es muSaoba mdgomareobs sceniuri
Semoqmedebis garegani mxatvrul saxis ZiebaSi, romelic TvalsaCinod xsnis
mis Sinagan moculobas. aseTi Ziebis dros msaxiobi upirveles yovlisa Tavis
Tavs mimarTavs da cdilobs namdvilad igrZnos, ganicados moqmedi piris
cxovreba. magram, vimeoreb, is amas warmodgenis dros ki ar sCadis, TviT
sajaro Semoqmedebis dros ki ara, aramed saxlSi, Tavis anabarad an
repeticiis dros.
_ magram Sustovma neba misca Tavs es pirdapir saCvenebel speqtaklze
Caedina! maS es gancdiTi xelovneba yofila _ gamoveqomage me.
viRacam mxari damiWira - rom paSas usworo TamaSSi iyo namdvili gancdis
ramdenime iseTi momenti, rac Cveni xelovnebis Rirsiao.
_ ara, _ protesti ganacxada arkadi nikolozis-Zem. _ gancdaTa Cvens
xelovnebaSi rolis Sesrulebis TiToeuli momenti yovelTvis xelaxla unda
iyos gancdili da xelaxla xorcSesxmuli.
Cvens xelovnebaSi bevri ram improvizaciis wesiT xdeba erTi da imave
Temaze, mkvidrad fiqsirebulze. aseTi Semoqmedeba siaxlesa da uSualobasa
sZens Sesrulebas. es gamomJRavnda nazvanovis TamaSis ramdenime marjve
momentSi. xolo Sustovis TamaSSi ver SevniSne me rolis SegrZnobis es
siaxle da improvizacia piriqiT, man momxibla me ramdenime adgilas Tavisi
garkveulobiT, artistobiT magram... mTel mis TamaSSi sicive igrZnoboda, da
am garemoebam damaeWva rom mas ukve aqvs erTxel da samudamod dadgenili
TamaSis saxe, ar uSvebs improvizacias da siaxlesa da uSualobas uspobs
TamaSs. miuxedavad amisa, yovelTvis vgrZnobdi, rom originali, romlis
aslebic ase xelovnurad meordeboda
kargi iyo, swori, rom is laparakobda rolis namdvili `adamianis sulis
cocxali cxovrebis~ Sesaxeb.
_ mereda me, Sustovis RviZli ZmisSvils saidan unda aRmomCenoda
warmosaxviTi xelovneba?!
_ modiT ganvixiloT, da amisaTvis ganagrZeT, rogor amuSavebdiT iagos
rols, _ winadadeba misca torcovma.
imis Sesamowmeblad, Tu garegnulad rogor mexerxeboda gancdis
gadmocema, sarke davixmare, _ igonebda paSa.
_ es saSiSia, magram masTan ti piuric aris warmosaxviTi xelovnebisaTvis.
mxedvelobaSi iqonieT, rom sarkiT Zlier frTxilad unda isargebloT. es
garemoeba msaxiobs aCvevs garegan mxares miaqcios yuradReba da ara Sinagans.
_ miuxedavad amisa, sarke damexmara Cemi TvaliT mexilna da gamego, Tu
garegnulad rogor gadavcemdi gancdebs, _ Tavs imarTlebda paSa.
_ Sens sakuTar gancdebs, Tu rolis mixedviT SeniRbul gancdebs?
_ Cems sakuTar gancdebs, mxolod vargiss iagos asasaxavad.
_ ase rom sarkeSi muSaobis dros Tqven gainteresebdaT imdenad garegnoba
ki ara, ara manerebi, aramed Sinagan grZnobaTa gancdis fizikuri asaxva,
rolis `adamianis sulis cxovreba~? _ daJinebiT ekiTxeboda arkadi
nikolozis Ze.
_ swored swored eg!
_ egec ti piuri warmosaxviTi xelovnebisaTvis. da swored imitom, rom
xelovnebaa igi, mas sceniuri forma esaWiroeba, ara rolis garegani saxis
gadamcemi, aramed umTavresad misi Sinagani xazebis _`adamianis sulis
cxovrebisa~.
_ maxsovs, rom zogierT adgilebSi kmayofili viyav Cemi Tavis, rodesac
davinaxe imis anarekli, rasac vgrZnobdi, _ ganagrZobda mogonebas paSa.
_ mere Tqven aRbeWdeT erTxel da samudamod grZnobaTa amsaxveli eg
gamoxatulebani?
_isini TviTon aRibeWdnen xSiri ganmeorebis meoxebiT.
_ dabolis TqvenSi Camoyalibda sceniuri interpretaciis gansazRvruli
garegani forma rolis saukeTeso adgilebisTvis da Tqven daeufleT asaxvis
teqnikas?
_ rogorc xedavT.
_ da Tqven yovelTvis sargeblobdiT mag formiT, moqmedebis yoveli
gameorebisas saxlSi xdeboda es Tu repeticiaze? _ scdida torcovi.
_ albaT. Cveulebisamebr xdeboda, _ gamotyda paSa.
_ esec agvixseniT: eg erTxel dadgenili forma TavisTavad wamoiWreboda
xolme, Tu Sinagani gancdis meoxeobiT yovelTvis, an iqneba, erTxel Sobili
da samudamod gayinuli, meqanikurad meordeboda grZnobis yovelgvari
monawileobis gareSe?
_ TiTqos megona, rom yovelTvis ganvicdidi.
_ ara, saCvenebel speqtaklze mayureblamde ar midioda eg. warmosaxviT
xelovnebaSic imave xerxs mimarTaven, rogorc Tqven moqceulxarT: cdiloben
gamoiwvion da aRbeWdon Tavis arsebaSi adamianis ti piuri Tvisebebi,
romlebic gamoxataven rolis Sinagan cxovrebas. gamoimuSavebs ra TviTveuli
maTganisTvis erTxel da samudamod saukeTeso formas, msaxiobi bunebrivia,
swavlobs mis xorcSesxmas meqanikurad, Tavis grZnobebis yovelgvari
monawileobis gareSe sajarod gamosvlis momentebSi. amas aRweven sxeulis,
saxis kunTebis, miCveviT, xmis, laparakis kilos wyalobiT, teqnikas mTeli
virtuozobiTa meoxebiT. warmosaxviTi xelovnebisagan am msaxiobebs
ukiduresobamde ganviTarebuli aqvT kunTobrivi mexsiereba.
rolis meqanikurad mexsierebaSi aRdgenas miCveuli msaxiobi imeorebs Tavis
samuSaos nervul da sulier ZalTa dauxarjavad. ukanaskneli aramc Tu
zedmetad iTvleba, sazianodac ki sajaro Semoqmedebis dros, radgan
yovelgvari mRelvareba asustebs msaxiobis nebisyofas da saxes ucvlis
erTxel da samudamod fiqsirebul suraTsa da formas. xolo formis
gaurkvevloba da misi gadacemis rwmenis uqonloba vnebs STabeWdilebas.
yovelive es ama Tu im zomiT Tqvens mier Sesrulebul iagos rolis
SeniSnul adgilebsac exeba.
axla moigoneT, ra xdeboda Tqvens Semdgom muSaobaSi.
_ rolis sxva adgilebi, TviT iagos saxe ar makmayofilebda. amaSi sarkis
SemweobiTac davrwmundi, _ igonebda Sustovi. _ Sesaferi modelis ZiebaSi,
erTi nacnobi momagonda, romelsac araviTari damokidebuleba ar hqonda Cems
rolTan, magram, rogorc egona, mSvenivrad ansaxierebda veragobas, cbierebas,
borotebasa da mzakvrobas.
_ da Tqven almacerad dauwyeT mas yureba Tqven TviTon SeegueT?
_ diax.
_ mere da Tqveni mogonebebi?
_ simarTle rom vTqva, me pirdapir gadamqonda garegnulad im Cemi
nacnobis mixvra-moxvra, _ gamotyda paSa, _ gonebiT, Cemi warmodgeniT sul
Tvalwin myavda is nacnobi. is bolTasa scemda, idga Tu ijda, Tvals ar
vaSorebdi da vimeorebdi yvelafers, rasac is akeTebda.
_ es didi Secdoma CagideniaT! im momentSi RalatobdiT warmosaxviT
xelovnebas da ubralo mibaZva daiwyeT. gadmoReba, imitacia, romelTac
araviTari kavSiri ara aqvT SemoqmedebasTan.
_ maS ra saSualebisaTvis unda mimemarTa, rom SemTxveviTi, gareSeTagan
aRebuli saxe mimemsgavsebina iagosaTvis?
_ TqvenSi unda dagemuSavebinaT axali masala, xorci SegesxaT ocnebis
saTanado warmodgenisaTvis, rogorc es Cveulebriv miRebulia gancdiTi
xelovnebis Cvens mimarTulebaSi.
rogorc ki xorcSesxmuli masala daduRda TqvenSi da rolis saxe
gamoikveTa Tqvens azrovnebaSi, maSinve unda SesdgomodiT axal muSaobas,
romelsac ise mxatvrulad aRwers warmosaxviTi xelovnebis erTi saukeTeso
warmomadgeneli _ SesaniSnavi frangi msaxiobi kokleni-ufrosi.
msaxiobi Tavis azrovnebaSi qmnis models, Semdeg `mxatvris msgavsad, iWers
TiToeul mis nakvTs da tiloze ki ar gadaaqvs, aramed Tavis Tavze...~
-gvikiTxavda arkadi nikolozis Ze ivan platonis-is mier miwodebul
koklenis wignakidan. _`is SeamCnevs tartiufze raRac tansacmels da maSinve
TviTon Seimoseba imave tansacmliT, daianaxavs mis siaruls da maSinve
gadmoiRebs egreve misi saxis gamometyvelebas. Tavis sakuTar saxes Seuguebs
mas, _ ase vTqvaT, sWris, hkveTs da hkeravs sakuTar kans, vidre mis pirvel `me-
Si SeWriT kritikosi dakmayofilebulad ar igrZnobs Tavs, srul erTi da
igiveobas ar aRmoaCens Tavis Tavsa da tartiufs Soris. magram es kidev ar
aris yvelaferi; es mxolod garegani msgavseba iqneba, aRebuli pirovnebis
damgvaneba da ara TviT ti pi. saWiroa, rom msaxiobma aiZulos igi imoqmedos,
iaros, amoZraos xelfexi, moisminos, ifiqros ise, rogorc tartiufi,
tartiufis suli STaberos mas. mxolod maSin iqneba mzad suraTi; SeiZleba
misi CarCoSi Casma anu scenaze gamotana da mayurebelic ityvis: `esec Seni
tartiufi!~... an kidev msaxiobi cudaT muSaobso~.
_ da es xom saSinlad Zneli da rTulia! _ vRelavdi me.
_ diax. TviT koklenic aRiarebs, rom Znelia. `msaxiobi xom ar cxovrobs _
TamaSobs sagnisadmi. magram misi xelovneba ki srulyofili unda iyos~.
_ da marTlac, _ daumata torcovma, _ warmosaxviTi xelovneba imisaTvis
moiTxovs srulyofas, rom xelovnebad darCes.
__ ufro swori ar iqneboda, rom mivndobodiT bunebas, bunebriv Semoqmedebas
ada namdvil gancdas? _ vekiTxebodi daJinebiT.
_ amis Sesaxeb kokleni guldajerebuli acxadebs: xelovneba ar aris
realuri cxovreba da arc TviT anarekli misi. xelovneba _ TviT
Semoqmedia. is TviTona qmnis Tavis cxovrebas, droisa da sivrcis gareSe,
Tvalwarmtacs Tavisi ganyenebulobiT~.
rasakvirvelia, Cven ver daveTanxmebiT aseT Tavismoimede gamowvevas ubadlo,
unaklo da miuwvdomel mxatvrisa _ Semoqmedebis bunebisa.
_ nuTu isini darwmunebuli arian, rom maTi teqnika TviT bunebaze Zlieria?
ra gzadabneulobaa! _ ver davwynarebuliyav.
_ maT swamT is, rom scenaze qmnian Tavis saukeTeso cxovrebas. im realur,
adamianis cxovreba ki ara, romelsac Cven vicnobT sinamdvileSi, aramed sxva
_ scenisaTvis Sesworebuls.
ai ratom aris, rom warmosaxviTi xelovnebis mimdevari msaxiobebi yvela
rols sisworiT ganicdian, adamianurad mxolod muSaobis mosamzadebel
periodSi, xolo TviT Semoqmedebis momentSi, scenaze, isini pirobiT gancdaze
gadadian. da am garemoebis gasamarTleblad aseTi mosazrebani mohyavT:
Teatri da warmodgenebi pirobiTia, scena ki sruliad Ratakia namdvili
cxovrebis iluziis gadmosacemad; amitom scena ki ar unda gaurbodes da
gverds uxvevdes pirobiTobas, aramed xeli unda Seuwyos da Seiyvaros igi.
aseTi xelovneba lamazia, mxolod Rrma ki ara, is ufro efeqturia, vidre
Zlieri; masSi forma ufro sainteresoa, vidre Sinaarsi; smenasa da
mxedvelobaze ufro metad moqmedebs igi, vidre sulze da amitom ufro
mojadoebas iwvevs, vidre Zrwolas.
marTalia, am xelovnebiTac SeiZleba diad STabeWdilebaTa gamowveva. isini
gi pyroben, sanam iTviseb maT, lamazi mogoneba grCeba maT Sesaxeb, magram es ar
aris iseTi STabeWdileba, romelic Rrmad CageWreba sulSi da gaTbobs. aseTi
xelovnebis zemoqmedeba maxvilia, magram ara xangrZlivi. is ufro metad
gakvirvebs, vidre garwmunebs. amitom yvelaferi ar aris misTvis misawvdomi.
is, ramac gancvifrebaSi unda mogiyvanos moulodnelobiT da sceniuri
silamaziT, anu is, rac mxatvrul paToss moiTxovs, _ am xelovnebis
saSualebaTa Soris moiZebneba. xolo Rrma gatacebaTa gadmosacemad misi
saSualebani an Zlier medidurni arian, an kidev Zlier zereleni. adamianis
grZnobaTa sifaqizesa da siRrmes ver gadmoscemen teqnikuri xerxebi. TviT
bunebis uSualo daxmarebas saWiroeben isini bunebrivi gancdisa da
xorcSesxmis momentebSi. rac ar unda iyos namdvili gancdis procesiT
nakarnaxevi da warmodgenili roli SemoqmedebaT, xelovnebad unda
CaiTvalos.
. . . . . 19. . w
dRevandel gakveTilze govorkovi didi aRfrTovanebiT gvarwmunebda, rom
is warmosaxviTi xelovnebis msaxiobia, rom misi mimarTuleba, am
mimarTulebis safuZvlebi misi sulieri arsebidan gamomdinareoben, rom
swored amas moiTxovs misi artistuli grZnoba, qeds ixris igi maT winaSe;
rom swored ase esmis Semoqmedeba da ara sxvagvarad. arkadi nikolozis Ze
daeWvda misi sityvebis sisworeSi da moagona, rom warmosaxviTi xelovneba
saWiroebs gancdebs, is ki darwmunebuli ar aris, rom govorkovi flobdes
gancdis process ara Tu scenaze muSaobis dros, aramed saxlSic ki. mokamaTe
ki gvarwmunebda, rom is gansakuTrebuli ZaliT grZnobs da yovelTvis
ganicdis imas, rasac scenaze akeTebs.
_ yoveli adamiani Tavis cxovrebis yovel wuTs raRacas ganicdis, grZnobs,
_ ambobda arkadi nikolozis Ze. _ is rom arafers grZnobdes, xom mkvdari
iqneboda. mxolod mkvdrebi ar grZnoben arafers. mTavaria, ras ganicdi
scenaze _ rolis cxovrebis Sesabamis sakuTar grZnobebs, Tu sxva rames,
romelsac araviTari damokidebuleba ara aqvs masTan?
Zlier xSirad yvelaze gamocdili msaxiobebi daamuSaveben saxlSi da
scenaze gamoaqvT ara is, rac mTavari da arsebiTia rolisa da
xelovnebisaTvis. aseve dagemarTaT Tqven yvelas. zogma gviCvena speqtaklze
Tavisi xma, efeqturi intonacia, TamaSis teqnika; sxvebi amxiarulebdnen
mayurebels cocxali sirbiliT, baletis naxtomebiT, gabeduli dakvriT, Tavs
gvawonebdnen lamazi da moxdenili JestiT, poziT; erTi sityviT gamoitanes
scenaze yvela is, rac sul ar iyo saWiro maT mier gansaxierebuli moqmedi
pirebisaTvis.
da Tqven, govorkov, miudeqiT Tqvens rols ara misi Sinagani Sinaarsis
mixedviT, ara misi gancdisa da ara misi warmosaxvis mixedviT, aramed sul
sxva mxriv da fiqrobT, rom raRac SeqmeniT xelovnebaSi. magram iq, sadac ar
arsebobs sakuTari cocxali grZnobis SegrZneba, warmodgenili gmiris
grZnobebis analogiuri, iq zedmetia laparaki WeSmariti Semoqmedebis Sesaxeb.
amitom, Tavs nu moityuebT, ukeTesia. ecadeT, Rrmad CaukvirdeT da SeignoT,
Tu sad iwyeba da sad Tavdeba WeSmariti xelovneba. maSin darwmundebiT rom
Tqvens TamaSs araviTari kavSiri ar hqonia masTan.
_ maS ras warmoadgens is?
_ xelosnobas. marTalia, cuds ara, rolis moxsenebisaTvis gamomuSavebuli
aq vtoveb govorkovis gaWianurebul SekamaTebas da pirdapir torcovis
axsna-ganmartebaze gadavdivar zRvrebis Sesaxeb, romlebic gamohyofen
WeSmarit xelovnebas xelosnobisagan.
_ namdvili xelovneba warmoudgenelia gancdebis gareSe. amitom is swored
iq iwyeba, sadac grZnoba Tavis uflebebSi Sedis.
_ xelosnoba? _ SeekiTxa govorkovi.
_ is kidev, Tavis mxriv, iwyeba iq, sadac swydeba SemoqmedebiTi gancda anu mis
SedegTa mxatvruli warmosaxva.
maSin, rodesac gancdiTi xelovnebisa da warmosaxviTi xelovnebis dros
gancdis procesi aucilebelia, xelosnobaSi is ar aris saWiro da
SemTxveviTia. am yaidis msaxiobebs unari ar SeswevT Seqmnan TiToeuli roli
calkeulad. maT ar SeuZliaT ganicadon da bunebrivad xorci Seasxan
gancdils. xelosani msaxiobi mxolod rolis teqsts moaxseneben da am
moxsenebas Tan ayoleben sceniuri TamaSis erTxel da samudamod
gamomuSavebul xerxebs. es Zlier amartivebs xelosnobis amocanas.
_ maS raRaSi mdgomareobs es gamartiveba? _ SevekiTxe me.
_ Tqven amas ukeTesad SeignebT, rodesac gaigebT, Tu rogor warmoiSvnen da
rogor Seiqmna da Camoyalibda xelosnuri TamaSis xerxebi, rasac Cvens enaze
aqtiorul Stamps vuwodebT. ai saidan gaCndnen da rogor gamomuSavdnen:
rolis grZnobaTa gadmosacemad saWiroa misi Secnoba, xolo mis Sesacnobad
TviT msaxiobma unda gamoscados analogiuri gancdebi. TviT grZnobis mibaZva
ar SeiZleba, SeiZleba mxolod misi garegani gamovlinebis Sedegebis
mimsgavseba. xolo xelosnebma ar ician rolis gancda, amitom isini verasodes
Seicnoben am SemoqmedebiTi procesis garegan Sedegebs.
maS rogor moviqceT? rogor movi povoT garegani forma Sinagani grZnobis
karnaxis gareSe? rogor gadavceT xmisa da sxeulis mimoxvriT ararsebuli
gancdis Sedegi? meti araferi dagvrCenia garda imisa, rom ubralo,
pirobiTi aqtiorul TamaSs mivmarToT. es erTob primitiuli, formaluri,
garegani asaxvaa sxvisi rolis grZnobebisa, romlebic ar ganucdia rolis
Semsrulebel msaxiobs da amitom arc Seucnia. es mxolod ubralo
mimbaZvelobaa.
mimikis, xmis kilos da tanis mixvra-moxvris meoxebiT aqtiori – xelosani
gvTavazobs scenidan mayureblebs mxolod garegan Stamps, viTomda rolis
`adamianuri sulis cxovrebas~ gamoxatavdes, ararsebuli grZnobis mkvdar
niRabs. aseTi garegnuli TamaSisaTvis gamomuSavebulia msaxioburi asaxvis
uricxvi xerxebi, romlebic viTom gadmoscemen garegani saSualebiT
yovelgvar grZnobebs, romlebic ki Segvxvdeba sasceno praqtikaSi. am
xelosnur fandebSi ar aris namdvili grZnoba, aris mxolod mibaZva,
gaTamaSeba, savaraudo mimsgavseba misi garegani Sedegebisa; ar aris sulieri
Sinaarsi, aris mxolod garegani xerxi, viTomda misi gamomxatveli.
zogierTi am erTxel da samudamod fiqsirebuli xerxebisa SenarCunebulia
xelosnuri tradiciiT winaprebisagan memkvidreobiT gadmocemuli, rogorc,
magaliTad, xelis gulze mideba siyvarulis gamosaxatavad, an sayelos
Camogleja sikvdilis gamosaxatavad. zogic mzamzareulad gadmoRebulia
Tanamedrove niWier msaxiobTagan (rogorc, xelis ASebrunebuli TaTiT
Sublis sresa icoda vera Tevdores asulma komisarJevskaiam rolis
tragikul momentebSi). xolo zogierT xerxs TviT msaxiobebi gamoimuSaveben
xolme.
arsebobs gansakuTrebuli, xelosnuri manera rolis gadmosacemad, e. i. xmis,
diqciisa da sityvebis warmosaTqmelad (gadametebuli xmis amaRleba da
dadableba rolis Zlier adgilebSi aqtioris specifikuri tremoliT an
kidev xmis gansakuTrebuli deklamaciuri fioriturebiT). arsebobs
siarulis xerxebi xelosani-msaxiobebi ki ar dadian scenaze, aramed amayad
mimodian), moZraobis, mimoxvris, moqmedebis, plastikisa da mravali saSualeba
moi poveba adamianis yovelgvar grZnobaTa da vnebaTa gamosaxatavad (kbilebis
kraWuni da Tvalebis TeTri garsis gadmokakvla –eWvianobis dros, rogorc
nazvanovsa aqvs Cveulebad, Tvalebsa da saxeze xelebis afareba tirilis
nacvlad, Tmebis CabRuWva _ sasowarkveTilebis dros). aris xerxebi mTeli
rigi ti pebis misabaZad da sxvadasxva wris adamianis TvisebaTa gadmosacemad
(glexebi iatakze afurTxeben, cxvirs kalTiT iwmendnen, samxedro pirebi
fexze fexis mirtymiT aJRaruneben dezebs, aristokratebi lornetiT
aTvaliereben sazogadoebas); arsebobs epoqaTa amsaxveli Jesti (saopero
Jesti saSualo saukuneebisaTvis, tanis cekviTi rxeva XVIII sakunisaTvis);
gansakuTrebuli xerxebia piesebisa da rolebis (gorodniCis)
Sesasruleblad; sxeulis gansakuTrebulad gadaxra mayurebelTa
darbazisaken, xelis tuCebze mifareba `a parte~-s dros. droTa viTarebaSi es
xerxebi tradiculi gaxda. ase, erTxel da samudamod, gamomuSavda saerTo-
saaqtioro gamoTqma, rolis gadmocemis gansakuTrebuli manera winaswar
SemuSavebuli efeqturobiT, gansakuTrebuli siaruli scenaze, Jestisa da
pozis suraTianoba.
TamaSis mzamzareul meqanikur xerxebs advilad gadmoscemen xelosani –
msaxiobis gavarjiSebuli kunTebi, CveulebaT gadaeqcaT da Zval-rblSi
gaujdaT, rac adamianis bunebis magierobas eweva scenaze.
grZnobis es erTxel da samudamod SemuSavebuli niRabi male cvdeba,
kargavs Tavis umweo sicocxlis niSanwyalsa da aqtioris ubralo meqanikur
Stampad iqceva, triukad anu garegan pirobiT niSnad. aseT StampTa mTeli
rigi, erTxel da samudamod dadgenili TiToeuli rolis gadmosacemad qmnis
msaxiobis saxviT Cveulebas, anu rituals, romelic Tan sdevs piesis teqstis
pirobiT gadmocemas. TamaSis yvela am garegnuli xerxebiT xelosnuri yaidis
msaxiobebs surT Sescvalon cocxali, WeSmariti, Sinagani gancdebi da
Semoqmedeba. magram veraferi Seedreba namdvil grZnobas, xolo misi
gadmocema SeuZlebelia xelosnobis meqanikuri xerxebiT.
zogierT am Stampebs jer kidev Tan axlavs raRac sceniuri efeqturoba,
xolo maTi umravlesoba Seuracxyofs uxamsi gemovnebiTa da gvacvifrebs
adamianis grZnobaTa gagebis ubadrukobiT. misadmi damokidebulebis
sworxazovnebiT an aSkara sisuleliT.
magram dro da saukunobrivi Cveva TviT simaxinjesa da uazrobasac
gvaaxloebs da gvaTvisebinebs (ase, magaliTad, droTa viTarebaSi
dakanonebuli manWva-grexa operetis msaxiobisa da moaxalgazrdave komiki
dedabrisa an Teatraluri pavilionis karebis TavisTavad gaReba da daxurva
gastroliorisa da piesis gmiris scenaze Sesvlis an gasvlis dros
zogierTebs sruliad normalur movlenad miaCniaT TeatrSi).
ai ratom aris, rom TiTqmis arabunebrivi Stampebi SeiWra xelosnobaSi da
amJamad msaxiobis ritualis zneCveulebad aris gadaqceuli; zogierTi Stampi
ise gadagvarebuli da gadajiSebulia, rom ucbad ver miagneb misi warmoSobis
kvals. msaxiobis fandi, moklebuli yovelgvar Sinagan arsebas, ramac is
warmoSva ubralo sceniur pirobiTobad iqceva, rasac araferi saerTo ara
aqvs namdvil cxovrebasTan da amitom amaxinjebs msaxiobis adamianur bunebas.
aseTi pirobiTi StampebiT aRsavsea baleti opera da gansakuTrebiT
cruklasikuri tragedia, romelSiac undaT erTxel da samudamod dadgenili
xelosnuri xerxebiT gadmoscen gmirebis yvelaze rTuli da maRali gancdebi
(magaliTad, silamaze, Warbi plastiuroba, sasowarkveTilobis Jams mkerdidan
gulis `amogleja~, xelebis kankali SurisZiebis momentSi da xelebis apyroba
mudaris dros).
xelosnis rwmunebiT, aseTi saerTo _ saaqtioro sityvisa da plastikis
amocana (magaliTad, xmis datkboba liriul adgilebSi, epiuri poeziis
mosawyeni monotonuri gadmocema, rixiani aqtioruli sityva siZulvilis
gamosaxatavad, yalbi cremlebi TviT xmaSi mwuxarebis aRsaniSnavad) TiTqos
imaSi mdgomareobs, rom gaakeTilSobilos xma, diqcia da mimoxvra msaxiobisa,
gaalamazos isini, gaaZlieros maTi sceniuri efeqturoba da mxatvruli
saxeoba. magram, samwuxarod, keTilSobileba mudam sworad rodi gaigeba,
silamazis warmodgena gaWianurebuli cnebaa, xolo mxatvrul gamoTqmas
xSirad ukarnaxebs cudi gemovneba, rac qveynad ufro metia, vidre kargi
gemovneba. ai ratomaa, rom keTilSobilebis adgili medidurobam daiWira,
silamazisa _ Selamazebam, xolo metyveli gamoTqmisa _ Teatralurma
efeqturobam. marTlac, dawyebuli pirobiT gamoTqmidan, diqciidan da
gaTavebuli aqtioris scenaze siaruliTa da JestiT, _ yvelaferi es Teatris
myvirala mxares uwevs samsaxurs, rac arasakmaod TavdauWerelia, rom
mxatvruli vuwodoT.
msaxiobis xelosnuri metyveleba da plastika moCvenebiT efeqturobamde
daeca, yoyloCina keTilSobilebamde, saidanac warmoiSva gansakuTrebuli
Teatraluri silamaze.
pirobiT Stamps ar SeuZlia gaswios gancdebis magieroba.
ubedureba kidev is aris, rom yovelgvari Stampi gadamdebia, akviatebuli,
JangiviT Caajdeba msaxiobs, Tu ki xelCasaWidi adgili moZebna, ufro
gaRrmavdeba, fesvebs gaidgams da cdilobs rolis yvela adgili, msaxiobis
saxviTi aparatis yvela nawili dai pyros. Stampi avsebs rolis yvela cariel
adgils, romelic ar aris Sevsebuli cocxali grZnobiT da mkvidrad
moikidebs iq fexs. ufro metic, Zlier xSirad win uswrebs grZnobebis
gaRvivebas da gzas uRobavs mas; amitom iZulebuli xdeba msaxiobi rogorme
Tavi daicvas Tavmobezrebuli Stampis samsaxurisagan.
yvela naTqvami niWier msaxiobebsac exeba, romelTac namdvili organuli
Semoqmedebis unari SeswevT. xelosnuri ti pis msaxiobebis Sesaxeb SeiZleba
iTqvas, rom mTeli maTi sceniuri moRvaweoba TiTqmis ar scildeba Stampis
moxerxebul SerCevasa da kombinirebas. zogierT am Stamps Taviseburi
silamaze da mimzidveloba aqvs, da gamoucdeli mayurebeli verc ki SeamCnevs,
rom yvela es msaxiobis meqanikuri muSaobaa da meti araferi.
magram rogori unakloc ar unda iyos msaxiobis Stampi, TavisTavad mas
ar SeuZlia aaRelvos mayurebeli. amisaTvis saWiroa raRac damatebiTi
aRmgznebi ram, da aseTi aRmgznebis rolSi gamodian gansakuTrebuli xerxebi,
rasac Cven msaxiobis emocias vuwodebT. msaxiobis emocia namdvili emocia ar
aris, namdvili mxatvruli gancda rolisa scenaze. es aris sxeulis
periferiis xelovnuri gaRizianeba.
magaliTad, Tu Zlier muStebs mokumSavs, zedmetad daWimavs sxeulis
kunTebs an spazmaturad isunTqebs, SeiZleba iseT fizikur daZabulobamde
mivides, rom mayurebelma vnebiT aRtyinebuli Zlieri temperamentis
gamovlinebad miiRos igi. SeiZleba garegnulad, meqanikurad SfoTavdes, aqeT-
iqiT awydebodes da Relavdes gayinuli suliT, umizezod _ saerTod. es
garemoeba fizikuri gacecxlebis sust msgavsebasa qmnis.
ufro nervuli ti pis msaxiobebi gamoiwveven Tvis arsebaSi msaxiobis
emocias sakuTari nervebis xelovnuri daZabviT; Taviseburi sceniuri isteria
gamodis, yvirili, arajansaRi eqstazi, xSirad Sinaganad imdenadve uSinaarso,
rogorc xelovnuri fizikuri aRgzneba. rogorc pirvel, ise meore
SemTxvevaSi saqme gvaqvs ara mxatvrul TamaSTan, aramed gaTamaSebasTan, ara
cocxali adamiani-msaxiobis grZnobebTan Sesasrulebeli rolis Sesabamisad,
aramed msaxiobis emociasTan. es emocia mainc aRwevs Tavis mizans da
sicocxlis raRac niSanwyals iZleva, erTgvar STabeWdilebas axdens, radgan
mxatvrulad ganuviTarebeli adamiani veRar erkveva am STabeWdilebis
xarisxSi da uxeSi siyalbiT kmayofildeba. am ti pis msaxiobebi xSirad
TviTonac darwmunebuli arian TiTqos namdvil xelovnebas emsaxurebodnen,
ver SeugniaT ra, rom isini mxolod sceniur xelosnobas ewevian.

. . . . . . . . . . 19. . w.
dRevandel gakveTilze arakadi nikolozis-Ze isev saCvenebel speqtaklis
garCevas ganagrZobda.
yvelaze meti sabralo viuncovs moxvda. arkadi nikilozis-Zem
xelosnobaTac ki ar CaTvala misi TamaSi.
_ maS ra iyo? _ Caverie saubarSi.
_ usazarlesi manWva-grexva.
_ mec xom ar memarTeboda aseTi ram? _ SevekiTxe yovel SemTxvevisaTvis.
_ Tqvenc gemarTebodaT!
_ rodis?! _ SevZaxe saSinlad. _ Tqven ar sTqviT, rom afeTqebiT
vTamaSobdi!
_ da masTan agixseniT, rom aseTi TamaSi Sesdgeba namdvili Semoqmedebis
momentebisagan momentebisa, romlebic....
_ xelosnobaSi gadadis? _ SevekiTxe moTmineba dakarguli.
_ xelosnobas Tqven ver gamoiyenebdiT imitom, rom didi Sromaa saWiro mis
SesamuSaveblad, rogorc govorkovi, Tqven ki saamiso dro ar gqondaT.
swored amitom baZavdiT Tqven velurs udiletantesi StampiT, romelSic ar
igrZnoboda araviTari teqnika, xolo uteqnikod ver iarsebebs aramc Tu
xelovneba, TviT xelosnobac ki.
_ maS saidan unda mqonoda Stampi Tu pirvelad gamovedi scenaze?
_ me vicnob or gogonas, romelTac arasodes ar unaxavT arc Teatri, arc
speqtakli da, warmoidgineT, arc repeticia, magram miuxedavad amisa isini
TamaSobdnen tragedias usaSinelesi da uxamsi StampiT.
_ maS is TamaSi ki ar yofila, aramed ubralo diletanturi manWva-grexa.
_ diax! sabednierod, mxolod manWva-grexa, _ daadastura arkadi nikolozis-
Zem.
_ ratom `sabednierod~?
_ imitom rom scenismoyvarul manWva-grexvasTan ufro advilia brZola,
vidre Zval-rbilSi gamjdar xelosnobasTan. SeuZliaT SemTxveviT da
wamierad saTanadod SeigrZnon roli, xolo mis gadmocemas mTlianad
mxatvrul formaSi daxvewils ver SesZleben da amitom mimarTaven
yovelTvis manWva-grexvas. dasawyisSi TiTqos umwikvloa igi, magram ar unda
dagvaviwydes, rom didi safrTxe imaleba masSi, Tavidanve unda SevebrZoloT
mas, neba ar unda mivceT mis CvevaTa ganviTarebasa, rac amaxinjebs msaxiobsa
da mis niWs. maS ecadeT SeignoT, sad iwyeba da sad Tavdeba xelosnoba da
ubralo manWva-grexva.
_ maS sad iwyeba is?
_ Sevecdebi Tqvens magaliTzeve agixsnaT. Tqven Wkviani xarT, magram raRac
mizeziT, rasac Tqven saCvenebel speqtaklze akeTebdiT, mxolod ramdenime
momentis gamoklebiT, iyo Tu ara sisulele? nuTu Tqven marTla gjeraT, rom
Tavis droze kulturiT saxelganTqmuli mavrebi galiaSi gamomwyvdeuli
mxecebiviT borgavdnen aqeT-iqiT? Tqvens mier asaxuli veluri Tavis
adiutantTan damSvidebuli saubris drosac ki Rrinavda, kbilebs akraWunebda
Tvalebs abrialebda. saidan aiReT rolisadmi aseTi midgoma? agvixseniT,
rogor mixvediT aseT sisulelemde? imitom xom ara, rom Tavisi Semoqmedebis
gzas amcdari msaxiobisaTvis yovelgvari sisulele ukve misaRebi xdeba?
me dawvrilebiT movuyevi rolis damuSavebis Sesaxeb saxlSi, TiTqmis
yvelaferi, rac dRiurSi miweria. zogierTi ram moqmedebiTac davasuraTe. rom
ufro TvalsaCino yofiliyo, skamebic ki ganvalage imis mixedviT, Tu rogor
mqonda saxlSi dawyobili aveji.
zogierT Cems Cvenebaze arkadi nikolozis-Ze gulianad icinida.
_ ai rogor warmoiSveba yovlad uvargisi xelosnoba, _ sTqva man rodesac
davasrule Cemi ambavi. _ upirveles yovlisa, ase dagemarTeba, rodesac iseT
rasme mokideb xels, ris gakTebac ar ZalgiZs, rasac ar icnob, rasac vera
grZnob.
saCvenebel speqtaklze megona, rom Tqveni umTavresi amocana iyo
gancvifrebaSi mogeyvanaT, Tavzari dagecaT mayureblisaTvis. mere riT?
warmosadgeni pirovnebis Sesabamisi namdvili organuli grZnobiT? magram es
Tqven sruliad ar gagaCniaT. arc mTliani cocxali suraTi iyo, romlis
garegnuli gadmoReba mainc SegZlebodaT. maS raRa dagrCebodaT imis meti,
rom magrad CabRauWebodiT raime Tvisebas, romelmac SemTxveviT gagielvaT
TavSi. rogorc yovel adamians, Tqvenc bevri ram gaqvT momaragebuli
cxovrebis sxvadasxva SemTxvevis dasasuraTeblad. TiToeuli STabeWdileba
xom ama Tu im saxiT rCeba Cvens mexsierebaSi da saWiroebis dros
mxatvrulad avsaxavT, mas. aseTi naucbaTevi asaxvis dros da `saerTod~ Cven
cotas vzrunavT imaze, rom Cveni gadmocema Seesabamebodes sinamdviles. Cven
vkmayofildebiT erTi romelime TvisebiT, erTi romelime xaziT. amgvar
saxeTa xorcSesasxmelad cxovrebis praqtikam trafaretebic ki gamoimuSava
anu garegani amsaxveli niSnebi uTxariT romelime Cvengans: `iTamaSeT axla,
moumzadeblad veluri `saerTod~. garwmunebT, rom umetesoba imasve gaakeTebs,
rasac Tqven akeTebdiT saCvenebel speqtaklze, imitom rom Zval-rbilSi gvaqvs
gamjdari yalbi warmodgena, TiTqos sibraze, Rriali, kbilebis kraWuni,
Tvalebis briali, mxolod veluri adamianis Tviseba iyos.
swored aseTive `midgoma~ aqvs yvela adamians eWvianobis, mrisxanebis,
mRelvarebis, sixarulis, sasowarkveTisa da sxvaTa gadmosacemad. da swored
aseT xerxs mimarTaven yovelTvis, miuxedavad imisa, aris Tu ara saWiro,
droulia Tu ara igi da ra garemocvaSi ganicdis mas adamiani. aseTi
`TamaSi~ an ufro sworad, gaTamaSeba, sasacilomde elementarulia scenaze,
sinamdvilvSi ar arsebuli Zlierebis grZnobebis gadmosacemad yanyratos
gaglejamde Rrialeben, manWiobamde mihyavT mimika, zedmetad aZliereben
moZraobas da moqmedebas, xelebs iqneven, Tavs CaibRuWaven xelebSi da sxv.
TamaSis aseTi xerxebi Tqvenc mogepovebaT, magram sabednierod, mcire
raodenobiT. amitom gasakviri ar aris, rom erTi saaTis muSaobis dros Tqven
gamoiyenoT isini. gaTamaSebis amgvari xerxebi ucbad, TavisiT gaCndebian da
male momabezrebeli xdebian.
piriqiT erTob Znelia rolis Sinagani cxovrebis gadmomcemi namdvili
mxatvruli xerxebi, didi dro sWirdeba maT SemuSavebas, magram isini
arasodes ar mogbezrdeba scenaze, isini TavisTavad ganicdian ganaxlebas da
mudmivad ivsebian, erTnairad gaitaceben msaxiobsa da mayurebels. ai ratom
aris, rom TamaSis bunebriv midgomaze agebuli roli izrdeba, xolo
gaTamaSebasa da diletantur pranWva-grexvaze dayrdnobili ki gamodis
mkrTali, usicocxlo, meqanikuri.
yvela es, ase vTqvaT, `saerTo_sakacobrio Stampia~, romelic msgavsad
Tavaziani sulelisa mterze ufro saSiSia. TqvenSic, rogorc yvela sxva
adamianSi, moiZebneba es Stampi da Tqven isargebleT miT scenaze, radgan
teqnikiT gamomuSavebuli mzamzareuli xelosnoba ar mogepovebodaT.
rogorc xvdavT, manWva-grexvac iseve, rogorc xelosnoba, iwyeba iq, sadac
gancda Tavdeba, magram xelosnoba organizebulad Seguebulia ubralo
gaTamaSebiT grZnobaTa magierobis gasawevad da gamomuSavebuli StampiT
sargeblobs, manWva_grexvas ki aseTi Tviseba ar gaaCnia da ganurCevlad
gamoiyenebs scenisaTvis moumzadebel da gauSalaSinebel pirvelsave
`saerTo-sakacobrio~ an `memkvidreobiT~ Stamps.
is rac Tqven dagemarTaT, ra Tqma unda, rogorc damwyebisaTvis, gasagebi
da sapatiebelia, magram momavalSi ki frTxilad iyaviT. diletanturi manWva-
grexvisa da `saerTo_sakacobrio Stampisagan~ bolos da bolos
gamomuSavdeba cudi xelosnoba. am TaviTve ar misceT mas ganviTarebis
saSualeba.
amitom, erTis mxriv, daJinebiT ebrZoleT Stamps da imave dros
SeiswavleT rolis SegrZnoba aramc Tu rolis calkeul momentebSi
speqtaklze, rogorc amas `oteloSi~ hqonda adgili, aramed mTlianad, vidre
romelime moqmedi piris cxovrebas gadmoscemdeT. amiT daexmarebiT Tqvens
Tavs CamoSordeT afeTqebiT TamaSs da dauaxlovdeT gancdiTs xelovnebas.

....19.. w.
arakadi nikolozis-Zis sityvam didi STabeWdileba moaxdina Cemze. iyo
wuTebi rodesac mivdiodi im daskvnamde. rom skola unda dametovebina.
amitom iyo, rom dRes torcovTan Sexvedrisas gakveTilze ganvagrZe Cemi
SekiTxvebi. mindoda saerTo daskvna gamometana yvelafridan rac naTqvami iyo
ganvlil gakveTilebze. sabolood im daskvnamde mivedi, rom Cemi TamaSi
Sesdgeba SenaerTebisagan. rac saukeTesoa Cvens saqmeSi, ese igi zeSTagonebis
momentebisa, rac yvelaze cudia –ese igi manWva-grexvisagan.
_ es jer kidev yvelaze cudi ar iyo, _ mamSvidebda torcovi. _ rasac
sxvebi akeTebdnen, is ufro cudi iyo. Sens diletantobas SeiZleba vuwamloT
rame da gavkurnoT, xolo sxvebis Secdomebi _ es Segnebuli princi pia,
romelTa Zirfesvianad aRmofxvra msaxiobis bunebidan arc ise advili
saqmea.
_ es raRaa?
_ xelovnebis eqsploatacia.
_ ras warmoadgens igi? _ ekiTxebonen moswavleni.
_ Tundac imas, rasac veliaminova akeTebda.
_ me?! _ moulodnelobis gamo wamoiWra veliaminova. _ me iseTs ras
vakeTebdi?
_ gviCvenebdeT xelebs, fexebs da mTliand Tqven Tavs, kargia, rom scenaze
ukeTesad SeiZleba daTvaliereba, _ upasuxa arkadi nikolozis Zem.
_ me?.. xelebs, fexebs? _ sagonebelSi Cavarda sabralo Cveni mzeTunaxavi.
_ diax, swored: fexebsa da xelebs.
_ saSinelebaa, sazarelia, axirebulia, _ imeorebda veliaminova. _ me TviT
vakeTebdi da araferi maxsovs!
_ yovelTvis ase emarTeba mTels arsebaSi gamjdar Cvevebs.
_ mere da ise raT maqebdnen?
_ imitom, rom lamazi xel-fexi gaqvT.
-- mere ra aris aq cudi?
_ cudi is aris, rom Tqven mayurebelTa darbazs ekeklucebodiT.
katerinas ki ar TamaSobdiT. Seqspirma imitom ki ar dawera `Wirveuli colis
morjuleba~, rom moswavle veliaminova fexebs uCvenebdes scenidan
mayurebels da ekeklucebodes Tavis Tayvanismcemlebs, _ Seqspirs sul sxva
mizani hqonda, romelic TqvenTvis ucxo Seiqna, xolo CvenTvis_ucnobi.
samwuxarod, Cvens xelovnebas Zlier xSirad eqsploatacias uweven misTvis
sruliad ucxo miznebisaTvis. Tqven – imisaTvis, rom Tqveni silamaze
gamoamzeuroT, sxvebi kidev popularobis, garegani warmatebis an karieris
Seqmnis mizniT. Cvens saqmianobaSi es Cveulebrivi movlenaa, rac minda Tavidan
agaciloT. kargad daixsomeT, rasac axla getyviT: Teatri, Tavisi speqtaklis
sajaro sanaxaobis mixedviT, ormxriv nalesi iaraRia: erTis mxriv –
axalisebs maT, visac survili aqvs Cveni xelovnebis eqsploataciisa da
karieris Seqmnisa. es xalxi sargeblobs zogierTebis ucodinarobiT, sxvebis
waryvnili gemovnebiT, isini mimarTaven proteqcias, intrigas da sxva
saSualebebs, romelTac araviTari kavSiri ara aqvT xelovnebasTan.
eqsploatatorebi uborotesi mtrebi arian xelovnebisa sastiki brZola unda
gamovucxadoT maT, xolo Tu ver SevZeliT es, im SemTxvevaSi unda gavaZeoT
isini scenidan. amitom _ xelaxla mimarTa veliaminovas, _erTxel da
samudamod gadaswyviteT _ Tqven imisaTvis moxvediT, rom emsaxuroT da
msxverpli moutanoT xelovnebas, Tu Tqveni piradi miznebis mixedviT
eqsploatacias upirebT mas?
magram, _ ganagrZobda torcovi yvelas mimarT, _ xelovnebis kategoriebad
dayofa mxolod TeoriaSi SeiZleba, xolo sinamdvile da praqtika angariSs
ar uweven mis danawevrebas. isini yvela mimarTulebas erTimeoreSi azaveben.
marTlac, xSirad SexvdebiT, rom didi msaxiobebi, Tavisi adamianuri sisustis
gamo xelosnobamde imcireben Tavs, xolo xelosnebi wuTiT WeSmarit
xelovnebamde amaRldebian xolme.
igive meordeba TiToeuli rolis Sesrulebis dros TiToeul
speqtaklze. namdvil gancdaTa gverdiT warmodgenis momentSi SegxvdebaT
xelosnuri manWva-grexva da eqsploatacia. miT umetes saWiroa, rom msaxiobma
icodes Tavisi xelovnebis sazRvari, miT umTavresia Seignon xelosnebma
zRvari, romlis iqiTac iwyeba xelovneba. _ maS ase, Cvens saqmeSi ori
ZiriTadi mimdinareoba arsebobs, gancdiTi xelovneba da warmosaxviTi
xelovneba. saerTo foni, romelzec isini brwyinaven, es aris kargi an cudi
sceniuri xelosnoba. kidev unda SegniSnoT rom Sinagani aRmafrenis wamebSi
Tavmomabzrebel Stampsa da gaTamaSebas Soris SeiZleba namdvilma
xelovnebamac ifeTqos.
saWiroa agreTve davicvaT Cveni xelovneba eqsploataciisagan, radgan es
boroteba SeumCnevlad Semoi pareba xolme.
xolo, rac Seexeba diletantizms, igi erTnairad sasargebloc aris da
saSiSic _ im gzebis mixedviT, romelTac is airCevs.
_ rogor aviciloT Tavidan yvela mosalodneli safrTxe an gansacdeli?
_ vekiTxebodi cnobismoyvareobiT.
_ rogorc giTxariT, arsebobs saSualeba ganuwyvetliv asrulebdeT Cveni
xelovnebis ZiriTad mizans, romelic imaSi mdgomareobs, rom SeqmnaT piesa da
rolis `adamianuri sulis cxovreba~, mxatvrulad xorci SeasxaT am
cxovrebas ulamazes sceniur formaSi. am sityvebSia damaluli namdvili
msaxiobis ideali.
torcovis axna-ganmartebidan naTeli Seiqmna CemTvis, rom Zlier naadrevia
CvenTvis scenaze gamosvla da saCvenebelma speqtaklma ufro mizani mogvitana,
vidre sargebloba.
_ man sargebloba migitanaT, _ gamiswora arkadi nikolozis–Zem, rodesac
gavuziare Cemi azri. _ speqtaklma naTlad daganaxvaT, Tu ra ar unda akeToT
arasodes scenaze, agreTve is, Tu mTeli Tqveni Zal-RoniT ras unda
eridebodeT momavalSi.
saubris dasasruls, gamoTxovebisas, torcovma gagvicxada, rom xvalidan
Cven SevudgebodiT mecadineobas, romelsac miznad aqvs ganaviTaros Cveni xma
da sxeuli, e. i. gadavalT simReris, diqciis, tanvarjiSis, ritmis, plastikis,
cekvisa, farikaobisa da akrobatikis gakveTilebze. es gakveTilebi
yoveldRiurad gveqneba, radgan adamianis sxeulis kunTebi Tavisi
ganviTarebisaTvis moiTxovs sistematur, Seupovar da xangrZliv varjiSobas.

III moqmedeba, `Tu, rom~ `sagulisxmo viTarebani~

...... 1 9 . . w.

dRes Cven skolis Teatris darbazSi SevikribeniT _ marTalia, patara,


magram sruliad mowyobil darbazSi.
Semovida arkadi nikolozis–Ze, dakvirvebiT dagvaTvaliera yvelani da
mogvmarTa:
_ maloletkova, gamodiT scenaze!
ver gadmogcemT, ra Tavzari daeca sabralo gogonas. erT adgilze
borgavda, Cvili meZebariviT exlarTeboda fexebi sriala iatakze, bolos
daiWires da rogorc iqna miuyvanes torcovs, romelic bavSviviT kiskisebda.
maloletkovam saxeze xelebi aifara da sxapasxupiT imudareboda:
_ Cemo kargebo, Cemo Zvirfasebo, ar SemiZlian! genacvaleT, meSinia, meSinia!
_ damSviddiT da SeudeqiT TamaSs. ai ra Sinaarsisaa, Cveni piesa, _ ambobda
torcovi, yuradRebas aRar aqcevda mis SeSfoTebas. _ farda aixdeba da Tqven
zixarT scenaze. martod-marto. zixarT, zixarT, kvlav zixarT... bolos farda
daixureba. amiT Tavdeba yvelaferi. amaze advils veRar moigonebs adamiani.
marTalia Tu ara?
maloletkova ar upasuxebda. torcovma xeli gauyara mklavSi da usityvod
gaiyvana scenaze. moswavleebSi erTi xarxari atyda.
arkadi nikolozis Ze uceb mobrunda.
_ megobrebo, _ mogvmarTa man, _ Tqven saswavlebelSi xarT, xolo
maloletkova Tavisi artistuli cxovrebis erT mTavar moments ganicdis.
unda icodeT, rodis da raze icinoT.
maloletkova da torcovi gavidnen scenaze. axla ki yvelani Cumad
isxdnen molodinSi. axla ki sazeimo ganwyobileba Seiqmna, rogorc
speqtaklis dawyebis win.
bolos nel-nela aixada farda. Suaze, avanscenaze ijda maloletkova.
mayureblebis danaxvis SiSiT, uwindeburad saxe xelebiT hqonda dafaruli.
gamefebuli siCume da mdumareba gvaiZulebda, raRac moulodneli ram
mogvesmina scenaze myofisagan. pauza avaldebulebda.
albaT maloletkovamac igrZno es garemoeba da Seigno, rom saWiroa raime
nabijis gadadgma. frTxilad moiSora saxidan jer erTi xeli, Semdeg meore,
magram amasTan erTad ise dabla daxara Tavi, rom mxolod Suaze gayofil
Tmas vxedavdiT. isev mosabezrebeli pauza gagrZelda.
dabolos mainc igrZno saerTo molodinis ganwyobileba, gaixeda
mayurebelTa darbazSi, magram saswrafod mobrunda, TiTqos Tvali mosWrao
WaxWaxa mzis sinaTlem. sworeba daiwyo, gadajdoma, Seusabamo pozis miReba,
Tavis gadagdeba ukan, gadaxrebi sxvadasxva mxares, Tavisi zomaze metad mokle
kabis Camoweva da sworeba, yuradRebiT raRacis Tvaliereba iatakze.
bolos Seebrala arkadi nikolozis-Zes da fardis CamoSvebis niSani misca.
maSinve mivarda torcovs da vTxove mec gamovecade scenaze aseT varjiSSi.
Sua scenaze damsves.
_ ar daviwyeb sicrues, _ SiSiT ar SemSinebia. es xom speqtakli ar iyo.
mainc cotaTi Sevfiqriandi Cemi gaorebis, moTxovnilebaTa SeuTavseblobis
gamo: Teatraluri pirobebi mTlianad gamomavlendnen saCveneblad, xolo
adamianis SegrZnobebi, romelTac me veZebdi scenaze, ganmartoebas
moiTxovdnen Cemgan. `viRac~ moiTxovda CemSi mayurebelTa garTobas darbazSi,
xolo `meore~ mikarnaxebda yuradReba ar mimeqcia darbazisaTvis. xelebi,
fexebi, Tavi, mTeli sxeuli, Tumca memorCilebodnen, masTan Cemi survilis
winaaRmdeg TavisiT umatebdnen raRacas, raRac zedmet mniSvnelovans. sul
ubralod daiWer xels an fexs, is ki uceb TavisTavad rogorRac gaijgimeba.
Sedegi _ Sedegi is iyo, rom gamovida, TiTqo fotografiaSi vyofiliyav.
axirebulia swored! mxolod erTxel gamovedi scenaze, danarCen dros
Cveulebrivi adamianis cxovrebiT vatarebdi. magram me ufro meadvileboda
scenaze jdoma ara adamianurad, aramed msaxioburad _ arabunebrivad.
Teatraluri sicrue ufro daaxloebuli aRmoCnda CemTan scenaze, vidre
bunebrivi simarTle. amboben, rom Cemma saxem suleluri gamometyveleba miiRo,
damnaSavis, TiTqo bodiSis moxdas apirebso. ar vicdi ra meqna da saiT
mecqirna. xolo torcovi mainc Tavisas ganagrZobda da mRlida.
Cems Semdeg sxva moswavleebmac Caatares igive varjiSi.
_ axda win wavideT, _ gamoacxada arkadi nikolozis-Zem _ SemdegSi kidev
davubrundebiT dRevandel varjiSs da SeviswavliT scenaze jdomas. _
viswavloT ubralo jdoma! _ ukvirdaT moswavleebs.
_ ara, _ gadaWriT gamogvicxada arkadi nikolozis-Zem. _ Tqven ubralod ar
ijeqiT.
_ maS rogor unda vmjdariyaviT?
pasuxis nacvlad uceb wamoxta torcovi da saqmiani nabijiT wavida
scenisken. mZimed daeSva savarZelze, TiTqos Tavis oTaxSiao.
sruliad arafers ar akeTebda da arc fiqrobda raimis gakeTebas, misi
ubralo jdoma mainc i pyrobda Cvens yuradRebas. gvindoda gveyurebina da
gagvego _ ras fiqrobda, raRacas Caacqerda, Cvenc gvindoda gvcodnoda, Tu
ram miiqcia misi yuradReba.
cxovrebaSi ar dainteresdebi torcovis Cveulebrivi jdomiT. magram
rodesac es scenaze xdeba, ratomRac gansakuTrebuli yuradRebiT uyureb da
erTgvar kmayofilebasac grZnob aseTi sanaxaobiT. es ar migrZvnia, rodesac
scenaze mowafeebi isxdnen: ar mindoda maTTvis cqera da arc is mindoda
mcodnoda, Tu ra xdeboda im dros maTs arsebaSi. isini sicils iwvevdnen
CvenSi Tavisi uilajobiTa da Tavis mowonebis surviliT, xolo torcovi
araviTar yuradRebas ar gvaqcevda, magram Cven TviTon viltodiT misken.
raSia saqme? arkadi nikolozis Zem agvixsna:
_ yvelafers, rac ki scenaze xdeba, raime mizani unda hqondes. jdomasac, unda
hqondes raime mizani da ara ise ubralod ijde, rom mayurebels eCveno.
magram es arc ise advilia da saWiroa misi Seswavla.
_ Tqven risTvis ijeqiT axla? _ moindoma viuncovma misi gamocda.
_ rom Tavi dameRwia TqvenTvis da damesvena ramdenime wuTiT dRevandel
repeticiis Semdeg.
axla ki, meore piesa viTamaSoT. _ miubrunda maloletkovas. _ amJamad
mec viTamaSeb TqvenTan erTad.
_ Tqven?! _gancvifrebiT SeekiTxa sawyali gogona da scenisken gaeqana.
kvlav savarZelSi Casves is Sua scenaze, man isev daiwyo guldasmiT
sworeba. torcovi mis maxloblad idga da gafacicebiT eZebda raRac
Canawers ubis wignakSi. am drois ganmavlobaSi maloletkovac damSvidda
TandaTanobiT da bolos qandakebasaviT garindebuli yuradRebiT
misCereboda torcovs TvalebSi. xelis SeSlis eSinoda da moTminebiT eloda
maswavleblis SeniSvnebsa da gasworebas. misma pozam bunebrivi saxe miiRo.
scena amJRavnebda msaxiobis saukeTeso monacemebs da mec vtkbebodi am
garemoebiT.
sakmao drom ganvlo am mdgomareobaSi. Semdeg farda daixura.
_rogor grZnobdiT Tavs? _ SeekiTxa torcovi, rodesac mayurebelTa
darbazSi Camovidnen ornive.
_ me? –gancvifrebuli iyo igi. _gana Cven vTamaSobdiT?
_ rasakvirvelia.
_ me ki megona, rom ise vijeqi da gelodiT, vidre Tqven wignaks mosZebnidiT
da metyodiT, ra unda gamekeTebina scenaze. me ar vTamaSobdi!
_ ai swored eg iyo kargi. rom Tqven raRacis molodinSi ijeqiT da ar
apirebdiT gaTamaSebas, _ daiWira mis sakuTar sityvaze torcovma, _ Tqvenis
azriT. ra ufro kargia, _ mogvibrunda yvelas, _ ijde scenaze da fexebs
gviCvenebde, rogorc veliaminova, mTel Tavis Tavs, rogorc govorkovi, Tu
ijde da raRacas akeTebde, Tundac sul umniSvnelos. es mcire ram nu iqneba
saintereso, magram samagierod is cxovrebasa qmnis scenaze, xolo Tavisi
Tavis Cveneba ama Tu im saxiT pirdapir aaSkaravebs Cveni xelovnebis
umweobas.
scenaze saWiroa moqmedeba. moqmedeba, aqtivoba _ ai razea damyarebuli
dramatiuli xelovneba, msaxiobis xelovneba.
TviT sityva `drama~ Zvel berZnul enaze niSnavs `TandaTanobiT
srulyofilmoqmedebas~, laTinurSi mas emTxveva sityva actio, swored is sityva,
romlis Ziric _ act _ CvenSic gadmoinerga: `aqtivoba~, `aqtiori~, `aqti~. maS
ase, drama scenaze, es aris Cvens Tvalwin TandaTanobiT srulyofili
moqmedeba, xolo scenaze gamosuli msaxiobi _ moqmedi piri.
_ gTxovT mapatioT, _ uceb alaparakda govorkovi, _ Tqven brZanebT, rom
scenaze saWiroa moqmedebao, magram neba momeciT gkiTxoT, Tqveni jdoma
savarZelSi ra moqmedebas gamoxatavda? Cemis azriT sruli da absoluturi
umoqmedoba iyo.
_ ar vici, moqmedebda arkadi nikolozis Ze Tu ar moqmedebda, _ mivuge
aRelvebulma, _ magram misi `umoqmedoba~ bevrad ufro saintereso iyo, vidre
Tqveni `moqmedeba~.
_ scenaze mjdomis umoZraoba sruliad ar gansazRvravs mis pasiurobas, _
gangvimarta arkadi nikolozis-Zem. _ SeiZleba ar moZraobde magram
sinamdvileSi mainc moqmedebde, ara garegnulad – fizikurad, aramed
Sinaganad fsiqologiurad. es kidev cotaa. iSviaTi ar aris SemTxveva, rom
fizikuri umoZraoba gaZlierebuli Sinagani moqmedebis Sedegia, rac
gansakuTrebiT umTavresia da saintereso SemoqmedebaSi. xelovnebis
Rirebuleba misi sulieri SinaarsiT Sefasdeba. amitom me ramdenimed
Sevasworeb Cems formulas da ase ganvmartav: scenaze saWiroa imoqmedo _
Sinaganadac da garegnuladac.
amiT sruldeba Cveni xelovnebis erTi umTavresi fuZeTagani, rac
mdgomareobs Cveni sceniuri Semoqmedebis da xelovnebis aqtiurobasa da
moqmedebaSi.
. . . . . 19. . w.

viTamaSoT axali piesa, _ mimarTa torcovma maloletkovas, _ ai misi


Sinaarsic: Tqveni deda moxsnes samuSaodan, _ maSasadame, Semosavalic dakarga;
gasayidic araferi aqvs, rom Semoitanos dramatiul skolaSi, saidanac Tqven
gagricxaven xval swavlis fulis Seutanlobis gamo. magram erT Tqvens
megobars surs Tqveni daxsna gaWirvebidan da fulis uqonlobis gamo
Zvirfasi TvlebiT moWedili qinZisTavi mogitanaT, erTaderTi Zvirfasi ram,
rac mas moeZebneboda. megobris keTilSobilurma saqcielma agaRelvaT, guli
agiCuyaT. magram rogor miiRoT aseTi msxverpli?! Tqven ver gadagiwyvetiaT,
uarobT. maSin megobarma aiRo, fardaSi CaarWo qinZisTavi da derefanSi
gavida. Tqven Tan gahyeviT. iq mTeli scena moxda uaris Tqmisa Segonebis,
darwmunebis, cremlebi, madlobis gadaxda. dabolos miiReT aseTi msxverpli,
megobari wavida, Tqven ki oTaxSi SemobrundiT qinZisTavisaTvis. magram ...
sadRaa is? nuTu Semovida vinme da moi para? saxlSi sadac mravali mdgmuri
cxovrobs, es SesaZlebelia. iwyeba nervuli da gulmodgine Zebna.
mibrZandiT scenaze. qinZisTavs fardaSi CavurWob, Tqven ki eZebT mis erT-
erT nakecSi.
maloletkova gavida kulisebSi, xolo torcovs arc ufiqria fardaSi
qinZisTavis CarWobaze, imav wuTSi ubrZana mas scenaze gasvla. TiTqos
kulisebidan viRacam xeli hkrao, ise gamovarda scenaze, miirbina portalamde,
gamobrunda ukanve, TavSi itaca xelebi da daiwyo krunCxva... Semdeg meore
mxares gaeqana, magrad moeWida fardas, dauwyo xelSi WmuWna sasowarkveTiT,
Semdeg Tavi Camala fardaSi. ase gamoxata qinZisTavis Zebna. ver i povna ra is,
kvlav kulisebSi avarda, kankaliT gulze xelmidebuli, rac, albaT umweo
mdgomareobas gamoxatavda.
darbazSi myofni sicils Zlivs vikavebdiT.
_ rogor grZnobdiT Tavs? _SeekiTxa torcovi.
_ megobrebo! Cemo kargebo! ra kargi iyo! ar vici, ar vici ra memarTeboda...
meti ar SemiZlia, aRar SemiZlia meti. ise bednieri var! _sixaruliT veRar
isvenebda malaletkova, xan dajdeboda, xan isev wamoxteboda, xelebs itacebda
TavSi._ me ise vgrZnobdi, ise vgrZnobdi!
_ miT ukeTesi, _ moewona torcovma._mere qinZisTavi ra uyaviT?
_ marTla sul damaviwyda, rom...
_ sakvirvelia! _ mimarTa torcovma. _ Tqven ise eZebdiT da...
dagaviwydaT.
Cven risime Tqma verc ki movaswario. rom maloletkova xelmeored
Sevarda scenaze da daiwyo Zebna fardis nakecebSi.
_ oRond icodeT, _ moagona torcovma, _ Tu qinZisTavi i povneT, gadarCenili
xarT da SegiZliaT ganagrZoT skolaSi siaruli, Tu ara, _ yvelaferi
gaTavebulia: gagricxaven.
maloletkovam uceb seriozuli gamometyveleba miiRo: miaSterda fardas
da yuradRebiT daiwyo Zebna nakecebSi.
amjerad Zebna sxva, SedarebiT ufro neli tempiT mimdinareobda da, yvelani
darwmunebuli viyaviT, rom maloletkova tyuilubralod ar kargavs dros,
rom gulwrfelad aris aRelvebuli da SeSfoTebuli.
_ Cemo kargebo! sadaa? dakargulia! _ xmadabla imeorebda is. aRar aris! _
Sehkivla sasowarkveTilma da aRSfoTebulma mas Semdeg, rac fardis yvela
nakecSi daZebna.
mwuxareba aRibeWda mis saxeze. gaSeSebuli idga da erT wertils
misCereboda. sulganabuli vadevnebdiT Tvalyurs.
_ mgrZnobiarea! _ Cumad gadaulaparaka torcovma ivane platonis-Zes.
_ axla rogor grZnobdiT Tavs, meored Zebnis dros _ SeekiTxa is
maloletkovas.
_ rogor vgrZnobdiT Tavs? _ uxalisod gaumeora SekiTxva. _ ar vici,
veZebdi, _ upasuxa sul mcire fiqris Semdeg.
_ es marTalia, exla Tqven eZebdiT, magram pirvelad ras akeTebdiT?
_ oo! pirvelad! vRelavdi, saSinelebas ganvicdidi! ar SemiZlia! ar SemiZlia!..
_ aRtacebiT da siamayiT igonebda, Tan almuri asdioda da wiTldeboda.
_ magram oridan romeli ganwyobileba ufro met siamovnebas gagrZnobinebdaT
scenaze? is, rom ar icodiT ra geqnaT da WmuWnidiT fardis nakecebsa da
daxevas upirebdiT, Tu ufro damSvidebiT rom aTvalierebdiT?
_ rasakvirvelia, pirvelad rom veZebdi qinZisTavs!
_ ara, nu dagviwyebT darwmunebas imaSi. rom pirvelad Tqven qinZisTavs
eZebdiT. _ upasuxa torcovma. _ Tqven arc ki gifiqriaT qinZisTavis Sesaxeb,
Tqven mxolod gsurdaT wamebuliyaviT _ mxolod TviT wamebisaTvis. ai
meored Tqven marTla eZebdiT. Cven yvelam es naTlad davinaxeT. gvesmoda,
gvjeroda, rom Tqveni gancvifreba da gzaabneuloba dasabuTebuli iyo.
amitom Tqveni pirveli Zebna arafrad ar vargoda; is msaxiobis Cveulebrivi
manWva-grexva iyo. xolo meore Zebna ki –saukeTeso.
aseTma ganaCenma Tavzari dasca maloletkovas.
_ uazro sirbili scenaze ar aris saWiro, _ ganagrZobda torcovi, _ iq ar
SeiZleba sirbili sirbilisaTvis da wameba mxolod wamebisaTvis. scenaze
saWiro ar aris moqmedeba `saerTod~, TviT moqmedebisTvis, aramed unda
imoqmedo dasabuTebiT, mizanSewonilad da nayofierad.
_ da namdvilad, _ davumate Cems mxriv.
_ swored namdvili moqmedeba aris dasabuTebuli da mizanSewonili, _SeniSna
torcovma. _ maS ase, _ ganagrZo man, _ radgan scenaze namdvili moqmedeba
aris saWiro, mas mibrZandiT yvelani scenaze da... imoqmedeT.
yvelani gavediT scenaze, magram didxans ar vicodiT, ra gveqna.
scenaze ise unda imoqmedo, rom STabeWdileba dastovo, me ki iseTi
saintereso moqmedeba ver momeZebna, rom mayureblis yuradReba mimepyro,
amitom otelos ganmeoreba daviwye, magram male mivxvdi, rom iseve vimtvreodi,
rogorc saCvenebel speqtaklze da amitom Sevwyvite TamaSi.
puSCini generals warmogvidgenda, Semdeg glexs. Sustovi skamze
wamoiWima hamletis pozaSi da, ver gavige, sasowarkveTilebas gamoxatavda Tu
mwuxarebas. veliaminova keklucobda, xolo govorkovi siyvaruls uxsnida,
tradiciiT, rogorc es msoflios yvela scenaze xdeba.
rodesac scenis Soreul kuTxes gavxde, sadac umnovixi da dimkova
mikunWuliyvnen, kinaRam Sevkivle, maTi gafiTrebuli saxe rom davinaxe,
gaSterebuli TvalebiT gaSeSebuliyvnen. aRmoCnda, rom isini `artaxebis
scenas~ TamaSobdnen ibsenis `brandidan~.
_ axla gavarCioT Tqeni TamaSi, _ mogvmarTa torcovma, _ Tqvengan daviwyeb,
__ momibrunda arkadi nikolozis-Ze, _ agreTve Tqvengan, Tqvenganac, _ miaTiTa
maloletkovaze da Sustovze. _ CamosxediT am skamebze, rom kargad
daginaxoT da SeigrZeniT is, rac Tqven dagvixateT: Tqven _ eWvianoba, Tqven _
wameba, xolo Tqven _ varami, mwuxareba.
CamovmwkrivdiT da vcdilobdiT Cven-Cveni grZnobis gamowvevas, magram
araferi gamogvdioda. vmoZraobdi scenaze da velurs vTamaSobdi da sul ar
SemimCnevia Cemi moqmedebis ususuroba srul Sinagan sicarielesTan erTad.
xolo, rodesac adgilze damsves da gavTavisufldi garegani manWva-
grexvisagan, TvalsaCino Seiqmna CemTvis amocanis uazroba da
Seusrulebloba.
_ rogor ggoniaT, _ SemekiTxa torcovi, _ SesaZlebelia wamojde skamze
da, arc aqeT_arc iqiT, moisurvo eWvianoba, mRelvareba da Sewuxde? SeiZleba
SeukveTo Sens Tavs aseTi `SemoqmedebiTi moqmedeba~? am wuTas Tqven
SeecadeT amas, magram araferi gamogividaT, grZnoba ar gacxovebula. da
amitom gaTamaSeba moiwadineT, ararsebul gancdaTa Cveneba saxeze.
SeuZlebelia grZnobis gamowurva, SeuZlebelia eWvianoba, siyvaruli, wameba
TviT eWvianobis, siyvarulis da wamebisaTvis. Zalmomreobas ver ixmar
grZnobaze, radgan es sazizRari aqtioruli gaTamaSebiT damTavrdeba. amitom
moqmdebis amorCevis dros grZnobas nu gaaRizianebT, dae iyos is TavisTvis
mSvidad. TavisTavad gaCndeba raRac winaswarisagan, ramac gamoiwvia eWvianoba,
siyvaruli, wameba. ai swored am winaswarze ifiqreT gulmodgineT da SeqmeniT
igi Tqvens garSemo. xolo SedegisaTvis nu izrunebT. vnebaTa gaTamaSeba,
rogorc nazvanovs, maloletkovas da Sustovsa sCveviaT, xatebis gaTamaSeba,
rogorc puSCinsa da viuncovs sCveviaT, meqanika _ veselovskisa da
govorkovis, _ erTob gavrcelebuli Secdomebia Cvens saqmeSi. yvelani
Semcodeni arian amaSi, vinc miCveulia scenaze warmoadgino, aqtiorulad
iTvalTmaqcon, igrixon, magram namdvilma msaxiobma garegnulad ar unda
mibaZos vnebaTa gamovlinebas, garegnulad ar unda gadaiRos saxeebi, ar unda
gaiTamaSos meqanikurad aqtioruli ritualis mixedviT, aramed, namdvilad,
adamianurad imoqmedos. SeuZlebelia vnebaTa da saxeebis TamaSi, aramed unda
imoqmedo vnebaTa da saxeTa gavleniT.
_ rogor unda imoqmedo cariel iatakze ramdenime skamiT?_ Tavs
imarTlebdnen moswavleni.
_ RmerTs geficebiT, patiosan sityvas gaZlevT, Cven rom vmuSaobdeT
dekoraciebiT, buxriT, saferfleTi da yoveliveTi mokazmul scenaze!...
didebulad vimoqmedebdiT! _ gvarwmunebda viuncovi.
_ kargi! _ sTqva arkadi nikolozis Zem da gavida klasidan.

. . . . .19.. w.
dRes skolis scenaze iyo daniSnuli mecadineoba, magram darbazis mTavari
karebi daketili aRmoCnda. xolo daniSnul saaTze Cven meore karebi
gagviRes pirdapir scenaze Sesasvleli. iq misvlisas, yvelas gagvikvirda, rom
wina oTaxSi movxvdiT. mas mosdevda myudrod mowyobili sastumro oTaxi:
sastumros ori karebi hqonda: erTi maTgani patara sasadilosa da saZinebel
oTaxSi gadioda, xolo meore _ talanSi, romlis marcxniv gaCiraRdnebuli
darbazi mdebareobda. mTeli es bina agebuli iyo nawilobriv maudis
nawilobriv Teatris sxvadasxva pavilionis kedlebisagan. aveji da
butaforiac sarepertuaro piesebidan iyo aRebuli. farda CamoSvebuli
aRmoCnda da zed aveji midgmuli, ise rom Zneli misaxvedri iyo, sad iyo rampa
da scenis portali.
_ esec mTeli bina, romelSic SeiZleba, aramc Tu moqmedeba, aramed cxovrebac,
_ gamogvicxada arkadi nikolozis Zem.
radgan scena ar gvigrZvnia, amitom Cvenc Sinurulad gveWira Tavi, rogorc
cxovrebaSi. oTaxebis daTvalierebiT daviwyeT, Semdeg TiToeulma Cvenganma
TavisTvis myudro kuTxe amoirCia, sasurveli mosaubreebi da gavaCaReT baasi.
torcovma mogvagona, rom Sekrebili varT samecadinod da ara sasaubrod.
_ maS ra vqnaT? _ SevekiTxeT.
_ igive, rac warsul gakaveTilze, _ agvixsna arkadi nikolozis-Zem, _
namdvilad, dasabuTebiTa da mizanSewonilad unda imoqmedoT.
Cven ganvagrZobdiT uZravad dgomas.
_ ar vici... ar mesmis... ase moumzadeblad rogor unda vimoqmedoT
mizanSewonilad – alaparakda Sustovi.
_ Tqven Tu geuxerxulebaT moqmedeba ase, xelaRebiT, im SemTxvevaSi
imoqmedeT raime mizezis gamo nuTu am namdvili cxovrebis garemocvaSic ar
SegiZliaT moqmedeba, ar SegiZliaT daasabuToT Tqveni garegnuli moqmedeba?
ai, magaliTad, viuncov, me rom gTxoveT im karebis daxurva, nuTu
Tqven uars metyviT?
_ karebis daxurva?! siamovnebiT! _ upasuxa man Cveulebrivi pranWva-
grexviT.
Sexedva verc ki movaswariT, rom miajaxuna karebi da mobrunda Tavis
adgilze.
_ amas ar ewodeba karebis daxurva, _ SeniSna torcovma, _ amas ewodeba
karebis mojaxuneba Tavidan mocilebis mizniT. `karebis daxurvad~
igulisxmeba upirveles yovlisa Sinagani survili ise daxuro is, rom qari
ar Semodiodes iqidan, rogorc amJamad, an kidev ise, rom wina oTaxSi ar
ismodes Cveni laparaki.
_ ar Cerdeba! marTals geubnebiT! ai naxeT!
Tavis gasamarTleblad man gviCvena, rom karebi mixurvisTanave ukanve
iReboda.
_ miT ufro meti dro da cda dagWirdebaT Cemi Txovnis Sesasruleblad.
gatrialda viuncivi, didxans ewvala da rogorc iqna daxura igi.
_ ai es namdvili moqmedeba aris, _ amxnevebda vorcovi.
_ mec damavaleT raime. _ SevuCndi torcovs.
_ Tqven TviTon ki araferi SegiZliaT moifiqroT? ager buxari da SeSa.
wadiT da cecxli daanTeT buxarSi.
me davemorCile da SeSa Sevawye buxarSi, magram anTeba rom damWirda arc
me da arc sxvas asanTi ar aRmogvaCnda, arc buxris Tavze. ar veSvebodi
torcovs.
_ mere risTvis gindaT asanTi? _ ukvirda mas.
_ rogor Tu risTvis? cecxlis dasanTebaT.
_ didaT gmadlobT! mere da buxari xom muyaosia, butaforiis. xom ar gindaT
Teatri gadaswvaT?
_ namdvilad ki ara, viTom davanTeb,_Tavs vimarTlebdi.
_ Tu `viTom daanTebT~, sakmarisia TqvenTvis `viTom asanTi~. aha, inebeT.
gamomiwoda carieli xeli.
_ gana saqme is aris, rom asanTi gahkra! Tqven sul sxva ram gesaWiroebaT.
mTavaria darwundeT, rom Tqven xelcarieli ki ar xarT, rogorc amJamad,
aramed viTom namdvilad asanTi giWiravT xelSi da gahkravT mas. rodesac
Tqven hamlets iTamaSebT da misi rTuli fsiqoligiis meoxebiT mixvalT
mefis sikvdilis momentamde, gana moqmedebis dedazri is iqneba, rom Tqven
usaTuod namdvili alesili daSna ar aRmogaCndaT xelSi? da Tu, marTla
namdvili daSna ar aRmogaCndaT xelSi, ver SesZlebT speqtaklis damTavrebas?
amitom SegiZliaT udaSnod mohklaT mefe da uasanTod aanToT cecxli. maT
nacvlad dae Tqveni warmodgena aenTos da brwyinavdes.
cecxlis dasanTebad gavbrundi da Tan mesmoda, rom sxvadasxva davalebebs
aZlevda torcovi: viuncivi da maloletkova darbazSi gagzavna da raRacis
TamaSi daavala; umnovixs, rogorc yofil mxazavs, ubrZana saxlis gegmis
gadaReba da farTobis nabijiT gazomva; vvliaminovas raRac werili
gamoarTva da uTxra moeZebna is xuTidan erT romelime oTaxSi, xolo
govorkovs daavala, rom veliaminovas werili puSCinisTvis gadasces TxovniT,
raTa man kargad gadamalos sadme: am garemoebam aiZula govorkovi Tvalyuri
edevnebina puSCinisaTvis. erTi sityviT, torcovma yvela gamoacocxla da
aiZula cotaxniT namdvilad emoqmednaT.
xolo me cecxlis danTebas ganvagrZobdi buxarSi. Cemi `viTomda asanTi~
ramdenjerme Camiqra. masTan vcdilobdi damenaxa da megrZno is xelSi. magram
rogorRac ar mexerxeboda. imasac vcdilobdi, rom cecxlic SememCnia
buxarSi, megrZno misi siTbo, magram verc es SevZeli. sul Cqara mombezrda
cecxlis danTeba. axali moqmedebis Zebna daviwye. daviwye avejisa da sxva
nivTebis gadawyob-gadmowyoba da, radgan am nawvaleb amocanas araviTari
niadagi ar moepoveboda, amitom yvelafers raRac meqanikurad vakeTebdi.
torcovma Cemi yuradReba im garemoebas miaqcia, rom aseTi meqanikuri,
dausabuTebeli moqmedeba gansakuTrebiT siswrafiT mimdinareobs scenaze,
ufro swrafad, vidre Segnebuli, dasabuTebuli.
_ arc sakvirvelia, _ amixsna man. _ rodesac Tqven meqanikurad moqmedebT,
gansazRvruli miznis gareSe, raRam unda miiqcios Tqveni yuradReba. marTlac
da ra didi droa saWiro ramdenime skamis gadasadgmelad! xolo Tu saWiroa
maTi ganlageba garkveuli angariSiT, mizniT _ Tundac mxolod imitom, rom
sapatio da ubralo stumrebi unda gewvivnen da TavTavisi Sesaferi adgili
unda miuCinoT maT, _ aseT SemTxvevaSi zogjer mTeli saaTobiT gadadgam da
gadmosdgam erTi da imave skams erTi adgilidan meoreze.
magram Cemi warmodgena TiTqos gamoifita, veRaraferi movigone, Cavyavi
cxviri romeliRac mxatvrul JurnalSi da suraTebs davuwye Tvaliereba.
torcovma SeamCnia, rom sxvebic miyuCdnen da amitom yvelas sasatumroSi
mogviyara Tavi.
_ rogor ara grcxveniaT! _ gvisayvedurebda, _ amis Semdeg raRa
msaxiobebi xarT, Tu frTas ver SeasxavT Tqvens warodgenas! momeciT aTiode
bavSvi, me maT vetyvi, rom es maTi axali sacxovrebeli binaa da Tqven
gancvifrdebiT maTi fantaziiT. iseT TamaSs wamoiwyeben, rom dasasruli ar
miecema. maS imoqmedeT, rogorc bavSvebma!
_ advili saTqmelia, rogorc bavSvebma! _ amoioxra Sustovma. _ maT
bunebiT Tandayolili aqvT TamaSis survili, Cven ki Tavs Zalas vatanT.
_ ho, ra Tqma unda, Tu `ar gindaT~, maSin laparakic zedmetia, _ mogvigo
torcovma. _ xolo, Tu es asea, ibadeba kiTxva: Tqven msaxiobebi xarT Tu ara?
_ ukacravad! axadeT farda, SemouSviT mayureblebi, ai maSin mogvindeba
TamaSi _ ganacxada govorkovma
_ ara, Tqven Tu msaxiobebi xarT, umagisodac imoqmedebT. gulaxdilad sTqviT:
ra giSliT xels? _ gvekiTxeboda torcovi.
me avuxseni Cemi mdgomareoba, SeiZleba cecxlis danTeba buxarSi, magram
yvela es umniSvnelo moqmedeba ver gamitacebs. yvela es Zlier xanmoklea:
buxarSi cecxli daanTe, karebi daxure, da yvelaferi gaTavda erT wamSi.. ai
meore moqmedeba rom pirvelidan gamomdinareobdes da mesames gamoiwvevdes,
sul sxvaa.
_ maS ase, _ daaskvna torcovma, _ Tqven mokle, garegani, naxevrad meqanikuri
moqmedebis Sesruleba ki ar gindaT, aramed didi, Rrma, rTuli, Sori da
farTo perspeqtivebiT.
_ ara, eg ukve Zlier bevri da saZnelo iqneba. jerjerobiT magas ar
vfiqrobT. mogveciT raime ubralo, martivi, magram Sinaarsiani, _ ganvumarte
me.
_ eg Cemze ki ar aris damokidebuli, aramed Tqvenze, _ sTqva torcovma. _
romeli moqmedebac gindaT SegiZliaT mosawyenad gadaaqcioT anu uSinaarsod,
mokle droisad anu xangrZlivad. saqme garegani mizani ki ar aris, aramed is
Sinagani Segulianeba, waqezeba, mizezi, garemoeba, romelTa wyalobiT da ris
gulisTvisac moqmedeba warmoebs. aiReT Tundac karebis sul ubralo gaReba
da daxurva. aseT meqanikur amocanaze meti uazroba sxva ra iqneba? magram
warmoidgineT, rom am binaSi, romelSic dRes maloletkovas gadmosvla unda
vizeimoT, winaT cxovrobda viRac kaci, romelic Wkuaze SeiSala.
fsiqiatriul savaadmyofoSi waiyvanes is... erTic vnaxoT gamoqceula iqidan
da ai karebs ukan aris atuzuli is SeSlili; ras izamdiT Tqven?
rogorc ki sakiTxi ase daisva, Cveni damokidebuleba moqmedebisadmi anu,
rogorc torcovma Camoayaliba SemdegSi `Sinagani niSanSi amoReba~ _ uceb
Seicvala: Cven ukve aRar vfiqrobdiT imis Sesaxeb, Tu rogor
gagvexangZlivebia TamaSi, aRar vzrunavdiT moqmedebis garegnul, saCvenebel
mxareze, aramed Sinagani dasaxuli miznis mxriv vafasebdiT ama Tu im
saqcielis mizanSewonilebas. Tvalebma iwyes farTobis mozomva, karebze
ieriSis misatanad. davzvereT mTeli garemo, yvela wvrilmani SeviswavleT,
rom ukan dasaxevi gzebi gagveTvaliswinebina, Tu SeSlili oTaxSi
Semogvivardeboda. Tavdacvis instinqti safrTxes gviwinaswarmetyvelebda da
masTan sabrZolvel saSualebebze migviTiTebda.
imdroindel Cvens ganwyobilebas mSvenivrad gamoxatavs Semdegi faqti:
ganzrax Tu gulubryvilobiT, yvelasTvis moulodnelad, uceb moswyda karebs
viuncovi da, Cvenc, rogorc erTma kacma, yvelam mis magaliTs mivbaZeT
erTimeoris xeliskvriT. qalebi wivil-kiviliT gavardnen meore oTaxSi. me
imav wuTas magidis qveS gavCndi brinjaos saferfliT SeiaraRebuli. maSinac
ar Semiwyvetia moqmedeba, rodesac karebi magrad mixuruli aRmoCnda.
gasaRebis uqonlobis gamo magidebiTa da skamebiT avqoleT karebi da
barikadebi movawyveT. erTaderTi-Ra dagvrCenoda: telefoniT gvecnobebina
fsiqiatriul samkuranlosaTvis, rom maT yvela saWiro zomebi mieRoT
SeSlilis Sesapyrobad.
me gatacebul viyav da gaTavda Tu ara etiudi, mivardi torcovs yviriliT:
_ aba maiZuleT buxarSi cecxlis danTebiT gataceba! sevdasa mgvris igi. Tu
Cven gamococxlebas SevZlebT, `sistemis~ uaRresi Tayvanismcemeli Seviqnebi.
eri wuTsac ar dafiqrebula arkadi nikolozis-Ze da daiwyo, rom
maloletkova dRes zeimobs axal binaze gadasvlas da mowveuli hyavs
Tavisi skolis amxanagebi da nacnobebi. erTi maTgani romelic kargad
icnobs moskvins, kaCalovs da leonidovs Sepirda erT-erTis moyvanas
saRamoze. Cveni skolis mowafeTa gaxareba undoda. magram ubedureba is aris,
rom bina cudi aRmoCnda. zamTris CarCoebi jer ar CaudgamT, SeSa ar
moumaragebiaT, da, masTan TiTqos gangeb uceburma siciveebma sayinuled aqcies
oTaxebi, ris gamo SeuZlebelia sapatio stumrebis miReba. gamosavali?
mezoblebs sTxoves SeSa, daanTes cecxli sastumro oTaxis buxarSi, magram
daxeT ubedurebas, kvamlsadenma umuxTla da oTaxi aivso kvamliT. cecxli
wyliT Caaqres da kaci afrines cecxlfareSTan. vidre cecxlfareSi
jaxirobda, kidec daRamda. cecxlis danTeba SeiZleba buxarSi, magram axla
SeSa aRmoCnda sveli, ar ekideba. stumrebi ki sacaa movlen...
axla mi pasuxeT: ras izamdiT, rom Cemi naambobi realur sinamdviled
gadaiqces?
yvela erTmaneTze gadajaWvuli pirobaTa Sinagani kvanZi Zlier mkvidrad
iyo Sekruli. mis gasaxsnelad da uxerxuli mdgomareobidan Tavis
dasaRwevad saWiro Seiqmna yvela Cveni Zal-Ronis moSvelieba.
am pirobebSi yvelas gansakuTrebiT leonidovis, kaCalovisa da moskvinis
mosalodneli stumroba aRelvebda. gansakuTrebuli simwvaviT vgrZnobdiT
maT winaSe sircxvils. naTlad vgrZnobdiT `Tu rom~ aseTi uxerxuloba
sinamdvileSi dagvmarToda, bevr usiamovno da amaRelvebel wuTebs
gangvacdevinebda es garemoeba. yvela Cvengani cdilobda eSvela rame
saqmisaTvis, moqmedebis gegmas imuSavebda. winadadeba Semoqonda, moiTxovda
mis ganxilvas amxanagebTan, cdilobda Sesrulebas.
_ amjerad, _ ganacxada arkadi nikolozis-Zem, _ SemiZlia giTxraT, rom Tqven
bunebrivad moqmedebdiT, anu mizanSewonilad da nayofierad.
magram ram migiyvanaT mag zomamde? erTma ubralo sityvam: Tu rom.
mowafeni aRtacebuli iyvnen.
gvegona, rom avxseniT `Tilismuri sityva~, romlis meoxebiT yvelaferi
xelmisawvdomi Seiqmna CvenTvis xelovnebaSi da Tu rolis an etiudis
Sesruleba gagviZnelda, sakmarisia warmovTqvaT sityva `Tu rom~ da
yvelaferi gamoswordeba.
_ amrigad, _ Seajama torcovma, _ dRevandelma gakveTilma Cven is
gvaswavla, rom sceniuri moqmedeba Sinaganad unda iyos dasabuTebuli,
logikurad, TanmimdevrobiT da sinamdvileSi SesaZleblad.

. . . . . . . . . . 19. . w.

yvelas Segviyvarda sityva `Tu rom~, mis Sesaxeb msjeloben yovel


moxerxebul dros, difirambebs ugaloben mas, da dRevandeli gakveTili
TiTqmis mTlianad mis qeba-didebas movandomebT.
arkadi nikolozis-Zem verc ki moaswro klasSi Semosvla da Tavis
adgilze dajdoma. rom mTeli mowafeoba Semoexvia mas da aRelvebuli
uziarebda Tavis aRtacebas.
_ Tqven SeignebT da TviT darwmundiT moswrebul SemTxvevaze, `Tu rom~-is
meoxebiT rogor SeiZleba TavisTavad Seiqmnes Sinagani da garegani moqmedeba
normalurad, bunebrivad organulad.
maS CavyveT kvaldakval am cocxali magaliTs da gavarCioT Cveni cdis
TiToeuli mamoZraveblisa da faqtoris funqcia.
daviwyoT `Tu rom~- idan.
upirveles yovlisa imiT aris is SesaniSnavi, rom yovelgvar Semoqmedebas
iwyebs, _ gvixsnida arkadi nikolozis Ze, _ msaxiobisaTvis `Tu rom~ berkets
warmoadgens, romelsac Cven sinamdvilidan im samyaroSi gadavyavarT,
romelSic mxolod SesaZlebelia Semoqmedeba.
arsebobs `Tu rom~ romelic mxolod waaqezebs momavali, TandaTani,
logikuri Semoqmedebis ganviTarebisaken. ai, magaliTi:
torcovma Sustovis mimarTulebiT gaiSvira xeli da raRacas dauwyo
lodini. oriveni gaugebrad Sehyurebdnen erTimeores.
_ rogorc xedavT, _ mimarTa arkadi nikolozis Zem, _ Cven araviTar
moqmedebas ar ganvicdiT. amitom mivmarTav `Tu rom~-s da vambob: `Tu rom~
carieli xelis magivrad werili gamogiwodeT, maSin ras izamdiT?
_ gamogarTmevdiT, davxedavdi, visi misamarTiT aris. `Tu~ me mekuTvnoda,
Tqvenis nebarTviT gavxsnidi da wavikiTxavdi, xolo, radgan igi intimuri
xasiaTis aris, radgan SeiZleba wakiTxviT gamowveuli mRelvareba gavce...
_ radgan magis Tavidan asacileblad keTilgoniereba moiTxovs
ganmartoebuliyaviT, _ CaurTo torcovma.
_ ... amitom meore oTaxSi gavidodi da iq wavikiTxavdi werils.
_ xedavT, ramdeni Segnebuli da Tanamimdevruli azria, logikuri
safexuria_Tu, radgan, amitom _ da sxvadasxva moqmedeba gamoiwvia am patara
sityvam `Tu rom~. ase iCens xolme is Tavs yovelTvis.
magram isic moxdeba xolme, rom `Tu rom~ martodmarto Seasrulebs Tavis
rols, uceb, visime da risime damatebisa da daxmarebis gareSe. ai, magaliTad...
arkadi nikolozis-Zem cali xeliT liTonis saferfle gadasca
maloletkovas, xolo meoreTi _ veliaminovas natis xelTaTmani da uTxra,
_ Tqven _ civi bayayi, Tqven ki _ fafuki Tagvi.
jer sityva ar gaeTavebina, rom orive qalma zizRiT ukan daixies.
_ dimkova, wyali dalieT, _ ubrZana arkadi nikolozis-Zem.
man piri miitana tuCebTan.
_ sawamlavia Sig! _ SeaCera torcovma.
dimkova gaSeSda instinqturad.
_ xedavT _ zeimobda arkadi nikolozis-Ze. _ yvela es ubralo da martivi ki
aRar aris, aramed `Tilismuri Tu rom~, ucbad aRmgznebi, instinqturi
TviTmoqmedeba. imdenad mwvave da efeqturi ara, magram mainc Zlier Sedegs
miaRwieT SeSlilis etiudSi. iq aranormalurobis warmodgenam uceb
gamoiwvia didi wrfeli mRelvareba da friad aqtiuri moqmedeba. aseTi `Tu
rom~ SeiZleboda migveRo kvlav rogorc `Tilismuri~
`Tu rom~_is xarisxisa da TvisebaTa Semdgomi ganxilvis dros
yuradReba unda mieqces imas, rom arsebobs, ase vTqvaT. erTsarTuliani da
mraval sarTuliani `Tu rom~. magaliTad, weRan saferflisa da xelTaTmanis
SemTxvevaSi Cven visargebleT erTsarTuliani `Tu rom~-iT.
sakmarisi iyo gveTqva: Tu rom saferfle bayayi yofiliyo, xolo xelTaTmani
_ Tagvi, da imav wuTas gamoxatuleba pova moqmedebaSi.
magram rTul piesebSi didi raodenobiT ixlarTebian erTmaneTSi avtoris
da mravali sxva `Tu rom~, rac amarTlebs gmirebis ama Tu im saqciels, ama
Tu im moqmedebas. iq saqme gvaqvs ara erTsarTulian, aramed
mravalsarTulian `Tu rom~ Tan anu mraval ganzraxvasa da maT damatebiT
monagonTan, romlebic moxerxebulad arian erTmaneTSi Caqsovili. iq avtori
SeTxzvis dros ambobs: `Tu rom moqmedeba warmoebdes ama Tu am epoqaSi, ama
Tu am saxelmwifoSi, ama da am adgilas an saxlSi; Tu rom iq cxovrobdnen
esa da es xalxi ama da am sulieri ganwyobilebiT, ama da am azrovnebisa da
grZnobis; Tu rom isini xvdebodnen erTimeores ama da am garemocvaSi~ da a.
S.
reJisori, piesis damdgmeli, avtoris simarTlis msgavs monagons Seavsebs
Tavisi `Tu rom~_ iT da ambobs: Tu rom moqmed pirTa Soris arsebobs aseTi
da aseTi urTierTdamokidebuleba, Tu rom maT moepovebaT aseTi da aseTi
Cveuleba da xalisi, Tu rom isini aseT da aseT pirobebSi cxovroben da a. S.
rogor moiqceoda yvela CamoTvlil pirobebSi maT adgilze myofi msaxiobi.
Tavis mxriv mxatvaric, romelic piesis moqmedebis adgils asaxavs, ama Tu
im sinaTlis Semguebeli eleqtroteqnikosi da speqtaklis sxva Semoqmedni
TavianT mxatvruli fantaziiT avseben piesis Sinaarss.
Semdeg SeafaseT is garemoeba, rom sityva `Tu rom~-Si imaleba raRac
Tviseba, raRac Zala, romelic Tqven Tqvens Tavze ganicadeT SeSlilis
etiudSi. `Tu rom~-is am Tvisebam da Zlierebam gamoiwvies TqvenSi xelaxali
ganlageba _ moZraoba.
_ diax swored moZraoba, ganlageba! _ moviwone moxdenili daxasiaTeba
gancdili grZnobisa.
_ `Tu rom~-is wyalobiT _ gvixsnida torcovi_rogorc `lurj frinvelSi~,
jadosnuri almasis SebrunebiT, raRac moxdeba, ris gamo Tvalebi sul
sxvanairad daiwyeben mzeras, yurebi _ sxvagvarad smenas, goneba _ axleburad
iwyebs garemos Sefasebas, xolo monagoni xerxi bolos bunebrivad iwvevs
saTanado realur moqmedebas da dasaxuli miznis Sesasruleblad.
_ da rogor SeumCnevlad xdeba yovelive es! _ aRtacebaSi movel me. _
marTlac, ras warmoadgens CemTvis butaforuli buxari? magram rodesac is
daukavSires `Tu rom~-s, rodesac warmovidgine gamoCenili msaxiobebis stum-
roba da Sevigne, rom gajiutebuli buxari yvelas Segvarcxvenda da Tavs
mogvWrida, man ukve didi mniSvneloba miiRo maSindel Cems cxovrebaSi
scenaze. gulwrfelad SemZagda is muyaos butaforia, vaginebdi udrood
wamoqrolil yinvebs; dro aRar myofnida imis Sesasruleblad, rasac
gulidan mikarnaxebda aRfrTovanebuli warmodgena.
_ igive ganmeorda SeSlilis etiudSi, _ daumata Sustovma. _ iqac _ karebi,
saidanac varjiSi daiwyo, mxolod Tavdacvis saSualebad gadaiqca, ZiriTadi
mizani ki, ramac Cemi yuradReba mii pyro Tavis gadarCenis instinqti iyo.
yvela es moxda bunebrivad, TavisTavad...
_ mere da ratom moxda ase? _ swrafad gaawyvetina sityva arkadi nikolozis-
Zem. _ imitom rom safrTxis warmodgena yovelTvis gvaRelvebs Cven. is,
rogorc safuaro duRilSia yovelTvis, xolo rac Seexeba karebs, buxars,
isini imdenad gvaRelveben ramdenadac dakavSirebuli arian CvenTvis ufro
umTavres garemoebasTan.
`Tu rom~ _ is zemoqmedebis Zlierebis saidumloeba imaSi mdgomareobs,
rom is ar mogviTxrobs realuri faqtis Sesaxeb, imis Sesaxeb, rac aris,
aramed mogviTxrobs mxolod imis Sesaxeb, rac SeiZleba momxdariyo... `Tu
rom~ es sityva TavisTavad arafers ambobs... is mxolod gulisxmobs,
kiTxvasa svams gadasawyvetad. msaxiobi ki masze pasuxis gacemasa cdilobs.
amitomac xdeba, rom Zvrasa da gadawyvetas vaRwevT Zaldautanebliv,
Seucdomlad. marTlac, me xom ar garwmunebdiT, rom karebs ukan SeSlilia
ayudebuli? me ar vcruobdi, piriqiT, sityviT `Tu rom~ pirdapir geubnebodiT,
rom es mxolod sagulisxmoa da sinamdvileSi karebs ukan aravinac ar aris.
me mxolod msurda, rom gulaxdilad geTqvaT, ras izamdiT, rom Cemi mogonili
ambavi SeSlilis Sesaxeb sinamdviled gadaqceuliyo? me arc is mirCevia
TqvenTvis, rom warmogedginaT moCvenebiT, arc Cemi gancdebi momixvevia Tavze,
sruli Tavisufleba mogeciT gegrZnoT is, rasac TiToeuli Tqvengani
bunebrivad `ganicdida~ imJamad. arc Tqven aiZulebdiT Tqven Tavs srul da
realur sinamdviled migeRoT Cems mier mogonili SeSlilis etiudi, aramed
varaudad. arc me damitanebia Zala darwmunebuli yofiliyaviT SeSlilis
etiudis sinamdvileSi, Tqven TviTon TqveniT aRiareT aseTi faqtis
arsebobis SesaZlebloba cxovrebaSi.
_ diax, es Zlier kargia, rom `Tu rom~ gulgaxsnilia da marTali, rom mas
saaSkaraoze gamoaqvs yvelaferi. igi ZilSive aqarwylebs Tvalisaxvevis
sawyiss, rac iSviaTad ar igrZnoba sceniur TamaSSi~ _ vamtkicebdi
aRfrTovanebuli.
- ra iqneboda, rom Cemi gulaxdili monagonis nacvlad, fici damewyo da
damerwmunebia. rom karebs ukan namdvili SeSlili aris meTqi?
_ me ar davijerebdi aseT aSkara tyuils da arc adgilidan daviZvrebodi,
_ gamovtydi _ swored is aris SesaniSnavi, rom Tilismuri `Tu rom~ hqmnis
iseT ganwyobilebas, romelic sruli iZulebis gareSe dgas. mxolod aseT
pirobebSi SeiZleba seriozulad ganixilo is, rac ar momxdara da rac
SeiZleba momxdariyo sinamdvileSi.
_ ai kidev erTi Tviseba `Tu rom~-is, _ moigona arkadi nikolozis Zem. _
is gamoiwvevs msaxiobSi Sinagan da garegan aqtivobas da masac Zaldatanebis
gareSe miaRwevs, bunebrivi gziT. sityva `Tu rom~ _ biZgis mimcemia, damxmare,
Cveni Sinagani Semoqmedebis aqtivobis gamomwvevi. marTlac sakmarisi iyo
azrad mogsvlodaT TavSi: `ras vizamdi da ra gzas davadgebodi, Tu rom
SeSlilis ambavi namdvilad SemTxveodaT? _ da maSinve aqtivobam gaiRviZa
TqvenSi. dasmul kiTxvaze ubralo pasuxis magier, rogorc msaxiobis bunebas
sCvevia, moqmedebisadmi mowodebam gaiRviZa TqvenSi. veRar aRudeqiT win mis
ieriSebs da SeudeqiT Tqvens winaSe wamoWrili saqmis Sesrulebas. masTan
realuri, Tavis gadarCenis adamianuri grZnoba xelmZRvanelobda Tqvens
moqmedebas swored iseve, rogorc namdvilad xdeba cxovrebaSi.
sityva `Tu rom~-is es gansakuTrebuli Tviseba, erTis mxriv aaxloebs mas
Cveni mimdinareobis im dedaazrTan, romelic mdgomareobs Semoqmedebisa da
xelovnebis aqtivobasa da qmediTobaSi.
- magram, rogorc Cans, `Tu rom~ yovelTvis ar moqmedebs Tavisuflad,
daubrkolebliv, _ganvagrZe me. _ ai, magaliTad, Zvram Tumca uceb iCina Tavi
CemSi, magram didi dro dasWirda gansamtkiceblad. SesaniSnavi `Tu rom~-is
Sesavlis pirvelsave wuTSi davijere igi da Zvrac maSinve moxda. magram-
aseTi gadawyvetileba didxans ar gagrZelebula. meore wamSi eWvianobam
gaiRviZa CemSi da vambobdi: ras eswrafi? Sen TviTon ici kargad, rom yoveli
`Tu rom~ _ monagonia, TamaSi da ara namdvili cxovreba. magram meore xma
mekamaTeboda. is ambobda: `ar gedavebi, `Tu rom~ _ TamaSia, monagoni, magram
sruliad SesaZlebeli. SesaZlebeli ram realur sinamdvileSi. masTan aravin
fiqrobs Zaldatanebas. Sen mxolod gTxoven upasuxo: `rogor moiqceodi, rom
im saRamos Senc moxvedriliyav maloletkovasTan da misi stumrebis bedi
gweoda?~
vigrZeni ra monagonis realoba, sruli seriozulobiT movepyari mas da
SemeZlo mefiqra, ra meqna buxrisaTvis da rogor davxvedrodi mowveul
gamoCenil adamianebs.

. . . . . . . . . . 19 . . w..
_ maS ase, `Tilismuri~ Tu ubralo `Tu rom~ iwyebs Semoqmedebas. is
iZleva pirvel biZgs rolis SemoqmedebiTi procesis Semdgomi
ganviTarebisaTvis.
xolo, rogor viTardeba es procesi, amis Sesaxeb aleqsandre sergeis-Ze
puSkinma gi pasuxoT!
Tavis SeniSvnaSi `saxalxo dramisa da m. a. pogodinis `marTa
mamasaxlisis~ Sesaxeb aleqsandre sergeis _ Ze puSkini ambobs: `vnebaTa
WeSmariteba, grZnobaTa simarTlis msgavseba sagulisxmo viTarebaSi _ ai ras
moiTxovda Cveni azrovneba dramatiuli mwerlisagan.~
Cemis mxriv davumateb, rom amasve moiTxovs Cveni azrovneba dramatiuli
msaxiobisaganac, im gansxvavebiT, rom garemoebani romlebic mwerlisaTvis
sagulisxmo da savaraudoa, CvenTvis, msaxiobisaTvis ukve mza - moyvanili
garemoeba iqneba. amitom Cvens praqtikul muSaobaSi gabatonda termini
`sagulisxmo viTareba~, roliTac Cven vsargeblobT.
_ sagulisxmo viTareba... Sewuxda viuncovi.
_ kargad daufiqrdiT am SesaniSnavad naTqvams, xolo Semdeg me agixsniT
TvalsaCino magaliTze, Tu rogor gvexmareba Cveni sayvareli sityva `Tu rom~
aleqsandre sergeis Zis diadi anderZis SesrulebaSi.
`vnebaTa WeSmariteba, grZnobaTa simarTlis msgavseba sagulisxmo
viTarebaSi~ _ vkiTxulobdi aTasgvari intonaciiT Cems mier Caweril
sityvebs.
_ tyuil-ubralod sjijgniT genialur frazas, _ SemaCera torcovma. _ eg
ver xsnis mis Sinagan bunebas. rodesac gonebis TvaliT ver miswvdebiT uceb
mTel azrs _ logikur nawilebad CaibeWdeba igi gonebaSi.
_ upirveles yovlisa unda gavigoT ra igulisxmeba sityvebSi `sagulisxmo
viTareba~? _ ikiTxa Sustovma.
_ es aris aris piesis fabula, misi faqtebi, SemTxveva, epoqa, moqmedebis dro
da adgili, cxovrebis pirobebi, Cveni aqtioruli da reJisoruli gageba
piesisa, Cveni damatebani, mizanscenebi, dadgma dekoraciebi da mxatvris
tansacmeli, butaforia, ganaTeba, bgera da xmauri da sxvadaxva, ris
Sesaxebac winadadeba eZleva msaxiobs miiRos mxedvelobaSi maTi Semoqmedebis
dros.
`sagulisxmo viTareba~, rogorc TviT `Tu rom~, aris varaudi, ganzraxva,
`warmosaxvis saCuqari~. isini erTi da igive warmoSobis arian: `sagulisxmo
viTareba~ _ igivea, rac `Tu rom~, xolo `Tu rom~ igivea, rac `sagulisxmo
viTareba~ erTi _ varaudia (`Tu rom~), xolo meore _ misi Sevseba
(`sagulisxmo viTareba~). `Tu rom~ yovelTvis iwyebs Semoqmedebas,
`sagulisxmo viTareba~ aviTarebs mas. erTs meoris gareSe ar SeuZlia
arseboba da aRmgznebiT Zalis miReba. magram maTi funqciebi ki
sxvadasxvaferia: `Tu rom~ mTvlemare warmodgenas Zvris Tvisebas aniWebs,
xolo `sagulisxmo viTareba~ srulyofs TviT `Tu rom~-s, isini erTad da
cal-calke exmarebian Sinagani Zvris Seqmnas.
_ ras niSnavs `vnebaTa WeSmariteba? _ ikiTxa viuncovma.
_ vnebaTa WeSmariteba _ swored eg aris vnebaTa WeSmariteba, e. i. namdvili,
cocxali adamianis vneba, grZnobebi, TviT msaxiobis gancdebi.
_ `grZnobaTa simarTlis msgavseba~ raRas niSnavs? _ aRar eSveboda viuncovi.
_ es TviT namdvili vnebani ki ar aris, grZnobebi an gancdebi, aramed ase
vTqvaT, maTi winagrZnoba, maxlobeli, maTi monaTesave ganwyobileba,
simarTlis msgavsi da amitomac simarTlis msgavsebaa. es vnebaTa gadmocemaa
da ara pirdapiri, uSualo, qvecnobierebiTi, ase vTqvaT, grZnobis Sinagani
nakarnaxevi.
rac Seexeba puSkinis naTqvams mTlianad, Tqven imas ufro advilad gaigebT,
Tu winadadebaSi sityvebs gadasvamT da ase ityviT:
`sagulisxmo viTarebaSia _ vnebaTa WeSmariteba~. sxvanairad rom vTqvaT:
uwinares yovlisa, SeqmeniT sagulisxmo viTareba, gulwrfelad daijereT is
amis Semdeg TavisTavad warmoiSveba `vnebaTa WeSmariteba~.
_ sa...gul...isxmo vi...Ta...re...baSi... iWaWeboda sabralo viuncovi.
arkadi nikolozis-Ze swrafad miexmara mas:
_ praqtika daaxlovebiT aseT programas warmogidgenT:
upirveles yovlisa Tqven Tqveneburad unda warmoidginoT yvela
`sagulisxmo viTarebani~, aRebuli TviT piesidan, reJisoris dadgmidan,
sakuTari artistuli ocnebidan. mTeli es masala SegiqmniT saerTo zogad
suraTs warmosadgeni piris cxovrebis Sesaxeb mis garemocvaSi... saWiroa
zedmiwevniT gulwrfelad daijeroT aseTi cxovrebis realuri
SesaZlebloba TviT sinamdvileSi, imdenad unda SeeguoT mas, rom
SeisisxlxorcoT es sxvisi cxovreba. Tu yvela es SesZeliT, maSin Tqvens
arsebaSi TavisTavad Seiqmneba vnebaTa WeSmariteba an grZnobaTa simarTlis
msgavseba.
_ minda raime ufro konkretuli, praqtikuli midgoma daasaxeloT. _ aRar
veSvebodi.
_ aiReT Tqveni Seyvarebuli `Tu rom~ da dausviT win Tqvens mier
Sekrul romelime `sagulisxmo viTarebas~. amasTan Tqvens Tavs uTxariT ase,
Tu rom karebs ukan damaluli SeSlili yofiliyo, Tu rom maloletkovas
mummaraqze moswavleni yofiliyvnen Tu rom karis saketi moSlili
yofiliyo da ar daketiliyo, Tu saWiro rom yofiliyo misi barikadebiT
aqolva da a. S., aseT SemTxvevaSi ras vizamdi da rogor moviqceodi?
aseTi kiTxva uceb gaacxovelebs TqvenSi aqtivobas. upasuxeT mas
moqmedebiT, TqviT: `ai ras vizamdi!~ da is gaakeTeT, rac gsurT, saiTkenac
guli migiwevT, moqmedebis momentSi uyoymanod.
am dros Tqven Sinaganad igrZnobT _ qvecnobierebiTia Tu cnobierebiTi is,
rasac puSkini `vnebaTa WeSmaritebas~ uwodebs, an ukidures SemTxvevaSi
`grZnobaTa marTal msgavsebas~. _ am procesis saidumloeba imaSi
mdgomareobs, rom srulebiT Zala ar daatanoT Tqvens grZnobas, Tavis nebaze
miuSviT igi, ar ifiqroT `vnebaTa WeSmaritebaze~, radgan es `vnebani Cvenze ar
aris damokidebuli, aramed TavisTavad mogvevlinebian. isini ar
eqvemdebarebian arc brZanebas da arc Zaldatanebas.
dae msaxiobis mTeli yuradReba `sagulisxmo viTarebisaken~ iyos mimarTuli.
gulwrfelad CaebiT masSi da `vnebaTa WeSmariteba~ TavisTavad warmoiSveba
TqvenSi.
rodesac arkadi nikolozis Ze gvixsnida, Tu yvela SesaZlebel
`sagulisxmo viTarebaTa~ da `Tu rom~ -is avtoris, msaxiobis, reJisoris,
mxatvris, eleqtroteqnikosisa da speqtaklis sxva SemoqmedTa wyalobiT
rogor Seiqmneba scenaze cxovelmyofeli sicocxlis msgavsi atmosfero,
govorkovi aRSfoTda da msaxiobs `gamoesarCla~.
_ magram, ukacravad, _ gamoekamaTa is, _ msaxiobs raRa darCa, Tu yvelafers
sxvebi qmnian? mxolod umniSvnelo ram?
_ rogor Tu umniSvnelo ram? _ Seutia torcovma. _ daijero sxvisi
monagoni da gulwrfelad Seisisxlxorco is, gana es umniSvnelo ram aris?
iciT Tu ara Tqven, rom sxvisi monagonis Semoqmedeba xSirad ufro saZneloa,
vidre sakuTari monagonis Seqmna? Cven viciT SemTxvevebi, rodesac poetis
cud piesas mTels msoflioSi gauTqvams saxeli mxolod imitom, rom did
msaxiobs gardauqmnia is. Cven viciT, rom Seqspiri sxvis novelebs gardaqmnida
xolme. Cvenc agreTve gardavqmniT dramaturgTa nawarmoebs, Cven amovxsniT,
rac sityvebSia Camarxuli; sxvis teqstSi Cven CavurTavT Cven qveteqsts, Cvens
damokidebulebas davadgenT adamianebisa da maTi cxovrebis pirobebis
mimarT; Cven Cvens simtkiceSi vatarebT avtorisa da reJisorisagan miRebul
masalas; Cven xelaxlad davamuSavebT mas, cocxal suls CavberavT da
SevavsebT Cveni warmosaxviT. Cven vuaxlovdebiT mas, SevesisxlxorcebiT mas
fsiqikurad da fizikurad; Cven warmovSobT CvenSi `vnebaTa WeSmaritebas~
Cveni Semoqmedebis Sedegad Cven vqmniT cocxal, ti piur saxeebs warmosadgeni
pirovnebis vnebasa da grZnobebSi. da mTeli es uzarmazari muSaoba _
`umniSvnelo ram~ aris! es didi Semoqmedebaa da WeSmariti xelovneba! _
daamTavra arkadi nikolozis Zem.

. . . . 19... w.

Semovida ra klasSi, arkadi nikolozis–Zem gakveTilis programa


gamogvicxada. man sTqva:
_ `Tu rom~ da `sagulisxmo viTarebas~ Semdeg dRes Cven visaubrebT Sinagan
da garegan sceniur moqmedebis Sesaxeb.
gesmiT Tu ara, ra mniSvneloba aqvs mas Cveni xelovnebisaTvis, romelic
TavisTavad, Tavisi bunebis mixedviT aqtivobazea damyarebuli?
es aqtivoba gamovlindeba scenaze da moqmedebaSi, xolo moqmedebaSi
gadmoicema rolis suli _ msaxiobis gancdac, piesis Sinagani samyaroc:
adamianebis Sesaxeb Cven vmsjelobT scenaze maTi moqmedebisa da yofaqcevis
mixedviT da viciT, Tu ras warmoadgenen isini.
ai ras gvaZlevs Cven moqmedeba da ras moelis misgan mayurebeli.
ras Rebulobs mayurebeli Cvengan umetes SemTxvevaSi? upirveles yovlisa
zedmet fusfuss, uxv TavSeukavebel Jests, nervul, meqanikur moZraobas. yvela
amaSi Cven TeatrSi ufro guluxvni varT, vidre realur cxovrebaSi.
magram es aqtioruli moqmedeba sul sxvagvaria, vidre adamianur, namdvil
cxovrebaSi. gansxvavebas magaliTiT giCvenebT: rodesac adamians unda
gaerkves umTavres, farul, intimur zraxvasa da gancdaSi (rogorc hamletis
`yofna ar yofnaSi~), is ganmartovdeba, Rrmad Caimaleba Tavis qerqSi da
cdilobs azrovnebaSi sityviT gamoavlinos is, rasac fiqrobs da grZnobs.
scenaze msaxiobebi sxvagvarad moqmedeben. cxovrebis intimur wuTebSi isini
gamodian avanscenaze, mayureblebs mimarTaven da xmamaRla, efeqturad, paTosiT
gadascemen TavianT ararsebul gancdebs:
_ amCnevdiT Tu ara ras niSnavs `gadascemen TavianT ararsebul gancdebs~?
_ es imas niSnavs, rom imasve akeTeben, rasac Tqven, rodesac gsurT garegani,
efeqturi, aqtioruli gaTamaSebiT SeavsoT Tqveni TamaSis Sinagani, sulieri
sicariele.
roli, romelsac Sinaganad ara grZnob, ufro xelsayrelia gadasce
mayurebels garegani efeqturobiT, aplodismentebis gamosawvevad. magram
saeWvoa seriozul msaxiobs survili hqondes gamoiwvios Teatraluri
xmauroba im adgilas, rodesac is gadmoscems uZvirfases azrebs, grZnobebs,
idumal sulier bunebas. maTSi xom dafarulia sakuTari, rolis analogiuri
grZnobebi TviT msaxiobisa. sasurvelia maTi gadacema ara taSis grialSi,
aramed, piriqiT, sulSi Camwvdom siCumis dros, did intimobaSi. xolo Tu
msaxiobs msxverplad moaqvs yvela es da ar eSinia gaauwmawuros sazeimo
wuTebi, es imas amtkicebs, rom mis mier warmoTqmuli rolis sityvebi araras
warmoadgens misTvis, rom mas araferi Zvirfasi, idumali ram ar STauberavs
rolSi. uSinaarso sityvebs ver SeuguebT amaRlebul ganwyobilebas. isini
saWironi arian mxolod rogorc bgera, romelTa saSualebiTac SesaZlebelia
gamoamJRavno xma, diqcia, sityvis teqnika, aqtioruli, pirutyvuli temperamenti.
xolo, rac Seexeba TviT azrsa da SegrZnobebs, ra mizniTac iwereboda piesa,
aseTi TamaSis meoxebiT, SeiZleba maTi gadacema mxolod `saerTod~
tragikulad, uimedod da a. S. aseTi gadacema mkvdaria, formaluri, xelovnuri.
garegani moqmedebis sferoSic igive xdeba, rac Sinagan moqmedebaSi
(warmoTqmaSi). rodesac TviT msaxiobs, rogorc adamians, ar esaWiroeba is,
rasac akeTebs, rodesac roli da xelovneba eTmoba ara mas, rasac isini
emsaxurebian, am SemTxvevaSi, sicarieliT aris savse moqmedeba, ar arian
gancdili da arsebiTad verc verafers gadascemen. aseT SemTxvevaSi meti
araferi darCenia, rom imoqmedos `saerTod~. rodesac msaxiobi itanjeba, rom
itanjos, rodesac mas uyvars, rom uyvardes, eWvianobs an Sendobas iTxovs, rom
ieWvianos da Sendoba iTxovos, rodesac yvela es keTdeba imitom, rom piesaSi
ase weria da ara imitom, rom asea gancdili sulierad da rolis cxovreba
Seiqmna scenaze, maSin veRarsad gaeqceva msaxiobi da amisaTvis `TamaSi
saerTod~ erTaderTi gamosavalia.
ra saSineli sityvaa es `saerTod~!
ramdeni daudevrobaa masSi, areul-dareuloba, usafuZvloba, uwesrigoba!
gnebavT miirTvaT rame _ `saerTod~? gnebavT `saerTod~ moelaparakoT,
waikiTxoT rame? gnebavT gamxiaruldeT `saerTod~?
ra mowyeniloba, uSinaarsoba gamoxatuli moyvanil winadadebebSi. rodesac
msaxiobis TamaSs afaseben sityviT `saerTod~ ara uSavda-ra hamletis rolSi!
~ _ aseTi Sefaseba Seuracxmyofelia SemsruleblisaTvis.
warmoidgineT `saerTod~ siyvarulis, eWvianobisa da mZulvarebis
scenebi!
ras niSnavs es? es imas niSnavs, rom warmoadginon am vnebaTa da maT
Semadgenel elementTa domxali? ai swored amas, am vnebaTa, grZnobaTa azrTa,
moqmedebaTa logikas, saxeobis domxals SemogvTavazeben xolme
imaze sasacilo ara aris-ra, rom isini gulwrfelad Relaven da
zedmiwevniT grZnoben Tavis TamaSs `saerTod~. Tqven ver daarwmunebT, rom
maT TamaSSi ar moiZebneba arc vnebani, arc gancdebi, arc azri, aramed aris
mxolod maTi domxali. es msaxiobebi oflSi iwurebian, Relaven, gatacebuli
arian TamaSiT, Tumca ar esmiT, ra aRelvebs da ra itacebs maT. es swored is
`aqtioruli emociaa~, bnedianoba romelTa Sesaxebac me ukve gelaparakeT. es
mRelvarebaa `saerTod~.
SeuTavsebelia erTad WeSmariti xelovneba da `saerTod~ TamaSi. erTi
spobs meores. xelovnebas uyvars wesrigi da harmonia, xolo `saerTod~-s
uwesrigoba da qaoturoba.
rogor agacdinoT es Cveni dauZinebeli mteri `saerTod~?!
masTan brZola imaSi mdgomareobs, rom Sereuli `saerTod~ TamaSi swored
imiT SevazavoT, rac misTvis SeuTavsebelia, rac spobs mas.
`saerTod~ _ zerelea da fuqsavati. amitom SeitaneT Tqvens TamaSi rac
SeiZleba meti sinarnare da seriozuli yuradReba scenaze momxdarisadmi. es
mospobs zerelobas da fuqsavatobas.
`saerTod~ _ qaoturi, uazroa. SeitaneT rolSi logika da Tanmimdevroba
da es CamogacilebT `saerTos~ cud Tvisebebs.
`saerTod~ _yvelafers iwyebs da arafers ar abolovebs. SeitaneT Tqvens
TamaSSi, damTavrebuloba.
yvela amas Cven SevasrulebT, magram sistemis mTeli kursis manZilze misi
Seswavlis procesSi, raTa dabolos `saerTod~ moqmedebis nacvlad erTxel
da samudamod gamovimuSavoT scenaze namdvili, nayofieri da mizanSewonili
adamianuri moqmedeba.
mxolod es mwams me xelovnebaSi, mxolod mas vuWer mxars da mas vqmni.
ratom var aseTi daundobeli `saerTod~-isadmi? ai ratom.
ramdeni speqtakli daidgmeba msoflioSi yoveldRe Sinagani bunebis xaziT,
rogorc amas moiTxovs WeSmariti xelovneba? mxolod aTeuli.
ramdeni speqtakli daidgmeba msoflioSi yoveldRe ara arsebiTi, aramed
`saerTod~-is princi pis mixedviT? aTeuli Tasi. amitom nu gagikvirdebaT, Tu
getyviT, rom yoveldRiurad mTel msoflioSi aseuli aTasi msaxiobi
uZlurdebian Sinaganad, sistematurad gamoimuSaveben ra TavisSi araswor,
mavne sceniur Cvevebs. es miT ufro saSinelia, rom, erTis mxriv, TviT Teatri
da misi Semoqmedebis pirobebi iTreven msaxiobs am saSiS CvevebSi, meore mxriv,
TviT msaxiobi, eZebs ra mcire winaaRmdegobis gzas, xalisiT sargeblobs
xelosnuri `saerTod~-iT.
ase yovelmxriv, TandaTanobiT sistematurad miaqaneben uvicebi msaxiobis
xelovnebas daRupvisaken an Semoqmedebis arsis mospobisaken cudi, TamaSis
pirobiTi garegani formis `saerTod~-is xarjze.
rogorc xedavT, Cven mTel msofliosTan mogvixdeba brZola, sajarod
gamosvlis pirobebTan, msaxiobis momzadebis meTodebTan da kerZod sceniuri
moqmedebis dadgenil cru cnebebTan.
rom gadavlaxoT yvela momavali dabrkoleba da gamarjvebuli
gamovideT brZolidan, upirveles yovlisa unda Segvwevdes gambedaoba
vaRiaroT, rom Cven mraval da mraval mizezTa gamo scenaze gamosvlisas
mayurebelTa winaSe sajaro Semoqmedebis pirobebSi TeatrSi sruliad
vkargavT scenaze realur cxovrebis SegrZnobas. Cven yvelaferi gvaviwydeba;
isic, Tu rogor davdivarT cxovrebaSi, rogor vzivarT, vWamT, vsvamT, gvZinavs,
vsaubrobT, vumzerT, vismenT, _ erTi sityviT, rogor vmoqmedebT cxovrebaSi
Sinaganad da garegnulad. yvela es Cven xelaxlad unda SeviswavloT scenaze,
swored ise, rogorc bavSvi swavlobs laparaks, mzeras, mosmenas.
Cveni mecadineobis msvlelobaSi xSirad damWirdeba mogagonoT am
moulodneli da sayuradRebo daskvnis Sesaxeb. amJamad ki vecadneT SevignoT,
Tu rogor SeviswavloT scenaze moqmedeba ara aqtioruli _`saerTod~, aramed
adamianuri moqmedeba _ ubralo, bunebrivi, organulad swori, Tavisufali,
rogorc amas moiTxovs ara Teatraluri pirobiToba, aramed cocxali,
organuli bunebis kanonebi.
_ erTi sityviT, viswavloT Tu rogor gavaZevoT Teatri Teatridan, _
daumata govorkovma.
_ marTlac: rogor gavaZevoT Teatridan (asomTavruliT) Teatri (patara
anbaniT).
aseT amocanas uceb ver davZlevT, aramed mxolod TanmimdevrobiT,
artistuli zrdis processa da fsiqoteqnikis gamomuSavebiT.
_ axla ki gTxov, vania, _ mimarTa raxmanovs arkadi nikolozis-Zem, _
gansakuTrebuli yuradReba miaqcio am garemoebas, rom moswavleni scenaze
moqmedebdnen namdvilad, nayofierad, mizanSewonilad da ar warmoadgendnen
momqmedebs. amitom, rogorc ki SevamCnev, rom gaTamaSebas daiwyeben, an _ miT
umetes _ manWva-grexvas, im wamsve SeaCere isini. rodesac Sen kalapotSi
Caayeneb klass (es erTob saWiroa), gansakuTrebuli varjiSi gamoimuSave,
romelic aiZulebs maT scenaze moqmedebas. ufro xSirad da ufro metad,
dRiTi-dRe Caatare eg varjiSebi, rom TanamimdevrobiT, meTodurad miaCvio
isini namdvil, nayofier da mizanSewonil moqmedebas scenaze. dae adamianis
aqtivoba Seezardos maT warmodgenaSi im ganwyobilebas, romelsac isini
ganicdian scenaze, mayurebelTa TandaswrebiT, sajaro Semoqmedebis an
gakveTilis dros. miaCvev ra maT yoveldRiurad adamianur aqtivobas scenaze,
Sen saukeTeso Cvevebs Caunergav maT, iyvnen normaluri adamianebi da ara
Tojinebi xelovnebaSi.
_ ra varjiSi? ra varjiSi meTqi?
_ ufro seriozulad moawyve gakveTilebi, meti simkacriT, moTamaSeebs
agrZnobine TiTqos speqtakli iyos. aba, Sen ici!
_ aris! –daTanxmda raxmanovi.
_ calkeulad gamouZaxe yvelas scenaze da mieci raime saqme.
_ ra saqme?
_ ai Tu gind, magaliTad mieci gadasaTvaliereblad gazeTi da Semdeg
mogiyvnen, ra sweria Sig.
_ masobrivi gakveTilisaTvis didi dro dasWirdeba. yvela xom unda
gamovcado!
_ gana is aris amocana, rom mTeli gazeTis Sinaarsi SeityoT? mTavaria
miaRwioT namdvil, nayofier da mizanSewonil moqmedebas. rodesac Sexedav,
rom mizans miaRwie, rom mowafe gaitaca saqmianobam, rom sajaro gakveTilis
garemocva ar aferxebs mas, gamouZaxe meore mowafes, xolo pirveli sadme
scenis siRrmeSi gauSvi. iq ivarjiSos TavisTvis da aiTvisos cxovrebis,
adamianis moqmedeba scenaze. amis gamosamuSaveblad, asaTviseblad didi droa
saWiro _ icxovro scenaze namdvili, nayofieri da gamiznuli moqmedebiT.
Senc ecade aseTi didi dro daixelTo.
gakveTilis dasasruls arkadi nikolozis-Zem agvixsna:
_ Cveni muSaobis umTavresi faqtorebia `Tu rom~, `sagulisxmo viTareba~,
Sinagani da garegani moqmedeba. magram es rodi kmara. Cven kvlav mravali,
specialuri, artistuli, SemoqmedebiTi unari, Tvisebebi, madli (warmodgena,
gulisyuri, WeSmaritebis grZnoba, amocanebi, sceniuri monacemebi da
sxvadasxva) gvWiria.
jerjerobiT ki SevTanxmdeT, simoklisa da simarjvis mizniT yvela es erTi
sityviT gamovxatoT: elementebi.
_ ris elementebi? _ SeekiTxa viRac.
_ jer ar gi pasuxebT mag kiTxvaze. eg TavisTavad gamoirkveva Tavis droze.
yvela am elementebiT sargebloba da maT Sinagani da garegani moqmedebiT,
maTi Soris pirvel rigSi `Tu rom~-iT, maTi erTimeoresTan kombinirebis
codna, erTis meoreTi Secvla, erTis meoresTan gaerTianeba, did praqtikasa
da gamocdilebas iTxovs, agreTve drosac. am mxriv viqonioT moTmineba da
jerjerobiT mTeli Cveni yuradReba iqiT mivmarToT, rom SeviswavloT da
saTanadod gamovimuSaoT calkeuli elementi. es aris mTavari, skolis am
wlis kursis didi mizani.

IV. warmosaxva

. . . . . . . 19. . . w..
torcovis avadmyofobis gamo dRevandeli gakveTili mis binaze iyo
daniSnuli. myudrod mogvaTavsa arkadi nikolozis Zem Tavis kabinetSi.
_ Tqven ukve iciT _ ambobda is, _ rom Cven muSaoba scenaze iwyeba piesasa da
rolSi Tilismuri `Tu rom~-is SesavaliT, romelic msaxiobis yoveldRiuri
sinamdvilidan warmosaxvis sferoSi gadamyvani saSualebaa. piesa, roli _ es
avtoris monagonia, es misi SeTxzuli Tilismuri da sxva `Tu rom~ _ia,
`sagulisxmo viTareba~. WeSmariti, namdvili ambavi, realuri sinamdvile
scenaze ar xdeba; realuri sinamdvile xelovneba ar aris. ukanasknels,
Tavisi bunebiT, sWiria mxatvruli siCquri, rogoric pirvel rigSi aris TviT
avtoris nawarmoebi. msaxiobis amocana da misi SemoqmedebiTi teqnika imaSi
mdgomareobs, rom piesis SenaTxzi mxatvrul sceniur sinamdviled aqcios. am
procesSi mTavar rols Cveni warmosaxva TamaSobs. amitom Rirs didxans
SevCerdeT amaze, CavukvirdeT mis funqciebs SemoqmedebaSi.
torcovma migviTiTa sxvadasxva dekoraciaTa eskizebiT mofenil kedelze.
yvela es suraTebi erTi Cemi sayvareli axalgazrda mxatvrisaa, romelic
ukve gardaicvala. axirebuli adamiani iyo: jer kidev dauweravi piesebisTvis
eskizebs xatavda. ai, magaliTad, ukanaskneli moqmedebis eskizi Cexovis
ararsebuli piesisaTvis, romlis dawerac ganzraxuli hqonda anton
pavloviCs sikvdilis win: yinulebSi CaWedili eqspedicia mrisxane da mZafri
CrdiloeTi. mcurav yinulebSi momwyvdeuli uSvelebeli gemi. gaWvartluli
sakvamleebi Savad gamoiyurebian TeTr fonze. texuri yinvaa. yinulovani
qariSxali Tovlis koriantels ayenebs, romelic qrolvis dros sudaraSi
gaxveul qalis saxed mogvevlineba. aq ki qmrisa da misi colis sayvarlis
figurebia Cakonili. oriveni gaeqcnen cxovrebas da eqspediciaSi moewyvnen,
rom gadaeviwyebinaT TavianTi guliTadi drama.
_ vin daijerebs, rom eskizi iseTi adamianis daxatulia, romelic moskovis
midamoebs ar gascilebia! man Seqmna popularuli peizaJi. isargebla ra
Tavisi dakvirvebebiT Cveni zamTris bunebaze, miT, rac gaegona sxvisi
naambobiT, mxatvruli literaturisa da samecniero Sromebis masalidan
Seiqmna suraTi. am SromaSi mTavari roli warmosaxvas ekuTvnis.
torcovma meore kedelTan migviyvana, romelzedac peizaJebis mTeli seria
iyo Camwkrivebuli. ufro sworad _ es erTi da igive motivis gameoreba iyo:
romeliRac agarakisa, magram yovelTvis mxatvris warmosaxviT ierSecvlili.
wiTeli saxlebis erTi da igive mwkrivi fiWvnarSi _ weliwadis sxvadasxva
drosa da dResa Tu RameSi, mzis gulze Tu grigalSi. Semdeg _ igive peizaJi,
magram gakafuli tyiT, mis adgilze amoWrili arxebiTa da gubiT da axlad
aSenebuli sxvadasxva jiSis xexiliT. mxatvari erToboda miT, rom
Taviseburad usworebda angariSs bunebas da adamianTa cxovrebas. is Tavis
eskizebSi agebda da angrevda saxlebs, qalaqebs. xelaxla gegmavda
adgilmdebareobas, angrevda mTebs.
_ SexedeT, ra MmSvenieria! moskovis kremli zRvis pirad!_ aRmoxda viRacas.
_ yovelive es mxatvris warmosaxvam Seqmna.
_ xolo ai eskizebi ararsebul piesisaTvis `saplanetaTSoriso cxovrebidan~,
_ mogvmarTa torcovma da migviyvana naxatebisa da akvarelebis axal
seriasTan, _ ai aq sadguria daxatuli raRac aparatebisaTvis, romelTa
SemweobiTac kavSiria damyarebuli planetebs Soris. xedavT: liTonis
uzarmazari yuTi veberTela win fardiTa da romeliRac lamaz da axirebul
arsebaTa figurebiT. es vagzalia. is haerSia Camokiduli. fanjrebSi xalxi
mosCans _ mgzavrebi dedamiwidan... aseT vagzalTa mTeli xazi zeviT da qveviT
usazRvro sivrceSi: veberTela magnitTa urTierT mimzidvelobiTi
wonasworoba akavebs maT. horizontze ramdenime mze da mTvarea. maTi sinaTle
zRaprul efeqtebsa hqmnis, rac ucnobia Cveni dedamiwisaTvis. aseTi suraTis
dasaxatavad garda ubralo warmosaxvisa, saWiroa kargi fantaziac.
_ ra gansxvavebaa maT Soris? _ ikiTxa viRacam.
_ warmosaxva hqmnis imas, rac aris, rac moxdeba, rasac vicnobT Cven, xolo
fantazia – imas, rac ar aris, rasac sinamdvileSi ver vxedavT, rac ar yofila
arasodes da arc iqneba. SeiZleba kidec moxdes! vin icis? rodesac xalxis
fantaziam Seqmna zRapruli xaliCa, vin moifiqrebda, rom xalxi
TviTmfrinavebiT haerSi daiwyebda navards? yvelaferi icis fantaziam da
yvelaferi SeuZlia. fantazia, iseve rogorc warmosaxva esaWiroeba mxatvars.
_ msaxiobs? _ SeekiTxa Sustovi.
_ Tqvenis azriT, rad unda msaxiobs warmosaxva? _ misca Semxvedri kiTxva
arkadi nikolozis Zem
_ rogor Tu rad? rom Seqmnas Tilismuri `Tu rom~, `sagulisxmo viTareba~,
_ miugo Sustovma.
_ isini uCvenod Seqmna avtorma_TviT misi piesa saCuqari aris.
Sustovi dumda.
_ aZlevs Tu ara dramaturgi yvelafers, rac esaWiroeba msaxiobs? _ dasva
kiTxva torcovma. _ SeiZleba Tu ara as gverdze mTlianad gadaSalos
dramaturgma yvela moqmedi piris cxovreba? Tu bevri ram darCeba uTqmeli?
ase, magaliTad: yovelTvis da sakmaod dawvrilebiT ambobs avtori Tu ra iyo
piesis dasawyisamde? iZleva Tu ara amomwurav pasuxs, ra moxdeba piesis
dasasrulis Semdeg, ra xdeba kulisebs iqiT, saidan modis moqmedi piri, saiT
midis? dramaturgi Zunwia aseTi komentarebisaTvis. mis teqstSi aRniSnulia
mxolod: `iginive da petrovi~ an `petrovi midis~. xolo Cven ar SegviZlia
movideT ucnobi sivrcidan da iqiTve wavideT, Tu ar warmovidgineT aseTi
gadanacvlebis mizani. damajerebeli ar iqneba aseTi moqmedeba `saerTod~.
Cven sxvac mravali viciT dramaturgis aseTi SeniSvnebi: `adga~, `aRelvebuli
dadis~, `icinis~, `kvdeba~ Cven gveZleva rolis wyvetili daxasiaTeba,
rogorc: `lamazi Sexedulebis axalgazrda~, `xSirad swevs papiross~.
gana es sakmarisia imisaTvis, rom SevqmnaT mTliani garegani gamoxatuleba,
manerebi, siaruli, Cvevebi? rolis teqsti da sityvebi? nuTu sakmarisia maTi
daswavla da zepirad warmoTqma?
poetis SeniSvnebi, reJisoris moTxovnebi misi mizanscenebi da mTeli
dadgma? nuTu es mxolod sakmarisia daiswavlo isini da formalurad
Seasrulo scenaze?
nuTu yvela es asaxavs moqmedi piris xasiaTs, ganmartavs misi
azrovnebis, grZnobebis, gulis wadilis, saqcielis yvela niuanss?
ara, yvelaferi es TviT msaxiobma unda Seavsos, gaaRrmavos. poetisa da
speqtaklis sxva SemoqmedTa monacemi mxolod mas Semdeg gacocxldeba,
gamoafxizlebs da aamoZravebs Semoqmedis sulis kunWulebs scenaze da
mayureblisas darbazi. mxolod amis Semdeg SesZlebs msaxiobi iwyos
cxovreba warmosadgeni pirovnebis mTliani Sinagani cxovrebiT da ise
imoqmedos, rogorc gvavalebs avtori, reJisori da Cveni sakuTari cocxali
grZnoba.
mTel am muSaobaSi Cveni uaxloesi TanaSemwea warmosaxva Tavisi
Tilismuri `Tu rom~-iTa da `sagulisxmo viTarebiT~. is aramc Tu sabolood
ambobs imas, rac ver sTqves avtorma, reJisorma da sxvebma, aramed is
gamoacocxlebs speqtaklis saerTod yvela SemoqmedTa muSaobas, romelTa
Semoqmedebac mayureblamde aRwevs upirveles yovlisa TviT msaxiobis
warmatebiTa da gamarjvebiT.
mixvdiT Tu ara axla, Tu rogor esaWiroeba msaxiobs hqondes Zlieri da
naTeli warmosaxvis unari: is saWiroa misTvis mxatvruli muSaobisa da
cxovrebis yovel momentSi, scenaze rolis rogorc Seswavlis, agreTve
gansaxierebis dros.
Semoqmedebis procesSi warmosaxva warmoadgens mewinaves, romelsac Tan
mihyavs TviT msaxiobi.
gakveTili Seswyda gamoCenili tragikosis u. . . . . . . s moulodneli
darbazobis gamo _ im dros moskovSi iyo gastrolebze. is laparakobda
Tavis warmatebaTa Sesaxeb, xolo arkadi nikolozis-Ze gviTargmnida
rusulad.
rodesac didebuli stumari wavida, xolo torcovi misi gacilebis Semdeg
Semobrunda, RimiliT mogvmarTa:
_ rasakvirvelia, tragikosi cruobs, magram, rogorc xedavT, gatacebuli kacia
da gulwrfelad sjera Tavisi naTqvami. Cven, msaxiobebi ise miveCvieT scenaze
faqtebis sakuTari warmosaxvis wvrilmanebiT Sevsebas, rom es Cvevebi
cxovrebaSic gadagvaqvs scenidan. aq, ra Tqma unda, zedmetia is, magram
TeatrSi ki saWiroa.
Tqven ggoniaT, advilia iseTi ram moigono da mouTxro, rom gulis
fancqaliT gismendnen? esec agreTve Semoqmedebaa, romelsac warmoSoben
Tilismuri `Tu rom~, `sagulisxmo viTareba~ da kargad ganviTarebuli
warmosaxva.
geniosebze ver ityviT, rom cruoben isini. aseTi xalxi sul sxva TvaliT
uyurebs sinamdviles, vidre Cven. isini sul sxvanairad xedaven cxovrebas,
vidre Cven, ubralo momakvdavebi. gana SeiZleba maTi gansja imisaTvis, rom
warmosaxva xan vardisfer saTvaleebs aafarebs maT Tvalebze, xan cisfers,
xan nacrisfers, xan kidev Savs? da gana sasargeblo iqneba xelovnebisaTvis,
Tu es xalxi saTvaleebs moixsnis da, rogorc sinamdviles, agreTve mxatvrul
monagons uSualod _ TvalebiT dauwyeben mzeras, fxizlad da mxolod imas
dainaxaven, rasac yoveldRiuroba iZleva?
gamogitydebiT, xSirad mec vcruob, rodesac, rogorc msaxiobs an reJisors
saqme maqvs iseT rolTan an piesasTan, romlebic sakmaod ar gamitaceben. aseT
SemTxvevaSi vWknebi da Cems SemoqmedebiT unars dambla ecema. aq ki, Solti
aris saWiro. Semdeg yvelas varwmuneb, rom gatacebuli var muSaobiT, axali
piesiT da qeba-didebas vasxam mas. amisaTvis unda moigono iseTi ram, rac
masSi ar aris. aseTi aucilebloba ubiZgebs warmosaxvas. rodesac marto var,
mas ar Caiden, magram sazogadoebaSi Zalauneburad mixdeba, rac SeiZleba
gavamarTlo Cemi sicrue da winaswar aRvuTqva dapireba. xolo Semdeg isic
moxdeba, rom Senive sakuTari monagoniT sargeblob da masalad gamoiyeneb
rolisa da dadgmisaTvis da Segaqvs isini piesaSi.
_ Tu msaxiobisaTvis aseT didi rames warmoadgens warmosaxva, maS imaT raRa
eSveleba, vinc sruliad moklebulia mas? _ gaubedavad mimarTa Sustovma.
_ unda ganaviTaron igi an miatovon scena. Tu ase ar moiqceviT, iseT
reJisorTan moxvdebiT, romelic Tavisi sakuTari warmosaxviT Seavsebs, rac
Tqven gakliaT. es imas niSnavs, rom uari TqvaT sakuTar Semoqmedebaze, paikad
gadaiqceT scenaze. is ara sjobs sakuTari warmosaxva ganaviTaroT.
_ es, albaT. Zlier Znelia, _ amovioxre.
_ eg imazea damokidebuli, Tu rogoria es warmosaxva! arsebobs warmosaxva
iniciativiT, romelic damoukideblad muSaobs. is yovelgvari Zaldatanebis
gareSe gamovlindeba da daJinebiT iwyebs muSaobas, dauRalavad, cxadliv Tu
ZilSi. aris warmosaxva, romelic moklebulia iniciativas, samagierod,
advilad mixvdeba nakarnaxevs da Semdeg damoukideblad ganagrZobs
nakarnaxevis ganviTarebas. amgvar warmosaxvasTan SedarebiT advilia iqonio
saqme. xolo Tu warmosaxva iWers, magram ver anviTarebs nakarnaxevs, am
SemTxvevaSi muSaoba ufro Zneldeba. magram arian adamianebi, romlebic verc
TviTon qmnian da verc imas iTviseben, rasac sxvebi SesTavazeben. Tu msaxiobi
naCvenebidan mxolod garegan, formalur mxares iTvisebs, _ es warmosaxvis
uqonlobis niSania, uromlisodac SeuZlebelia iyo msaxiobi.
iniciativiT Tu uiniciativod?
iWers da anviTarebs, Tu ver iWers?
ai kiTxvebi, romelnic ar maZleven mosvenebas.
rodesac saRamoTi Cais Semdeg siCume Camovarda, Cavikite Cems oTaxSi,
moxerxebulad Cavjeqi savarZelSi, Semoviwye garSemo baliSebi, davxuWe
Tvalebi da, miuxedavad daqanculobisa, daviwye ocneba. magram imav wuTas Cemi
yuradReba sinaTlis wreebma mii pyres, sxvadasxva ferTa krialma, romlebic
uceb wamoiWrebodnen da sibneleSi melandebodnen daxuWul TvalebSi.
Cavaqre lamfa, radgan megona, is iwvevda am movlenebs.
`raze viocnebo?~ vfiqrobdi CemTvis. xolo warmosaxva fxizlobda. gauvali
fiWvnaris kenweroebi melandeboda...
odnavi sio mwyobrad da narnarad arxevda maT.
vtkbebodi siamovnebiT.
TiTqos sufTa haeris sunic ki viynose.
saidanRac... dumilSi... SemoiWra saaTis taka-tuki.

CamTvlima.
`rasakvirvelia! _ gadavwyvite, gamofxizlebisas. _ rogor SeiZleba ocneba
uiniciativod! TviTmfrinaviT gavfrindebi! fiWvnaris kenweroebs
gadavuqroleb. TviTmfrinavidan vaTvaliereb vel-mindvrebs, mdinareebs,
qalaqebs, daba-soflebs... xis kenweroebs... wynarad, sul odnav irxevian... axali,
sufTa haeris suni mcems... fiWvnaris... saaTs taka-tuki gaaqvs...

es vina xvrinavs? nuTu me TviTon? damZinebia? didxans?...~


sasadilo oTaxs asufTavebdnen... avejs alagebdnen... fardebSi dilis sinaTle
SemoiWra.
saaTma rva Camoreka... iniciati... va....a....a.

. . . . . . . . . . 19 . . w. . .
ise Zlier Semafiqriana Cems oTaxSi ocnebis marcxma rom _ veRar
moviTmine da dawvrilebiT vuambe arkadi nikolozis-Zes dRevandel
gakveTilze, romelic maloletkovas sastumro oTaxSi Sedga.
_ Tqveni cda imitom damTavrda marcxiT, rom mTeli rigi Secdomebi
dagiSviaT, _ mi pasuxa man Cems naTqvamze. _ pirveli is, rom Tqven Zalas
atandiT warmosaxvas imis nacvlad, rom mogexiblaT da gagetacnaT igi. meore
Secdoma is aris, rom ocnebobdiT `arc aqeT, arc iqiT~, rogorc da saiTac
SemTxveva wagaCanCalebT. msgavsad imisa, rom ar SeiZleba moqmedeba mxolod
imitom, rom `cudad dgomas cudad Sroma sjobia~ (imoqmedo – TviT
moqmedebisaTvis), iseve ar SeiZleba ocneba mxolod TviT ocnebisaTvis. Tqveni
warmosaxvis muSaobaSi ar iyo azri, SemoqmedebisTvis saWiro amocana ara
hqonia mas dasaxuli. mesame Secdoma imaSi mdgomareobs, rom Tqveni ocneba ar
iyo qmediTi, aqtiuri. warmosaxviTi cxovrebis aqtivobas ki msaxiobisaTvis
pirvelxarisxovani da mTavari mniSvneloba aqvs. misma warmosaxvam unda
gaitacos, gamoiwvios jer Sinagani, xolo Semdeg garegani moqmedebac.
_ vmoqmedebdi imitom, rom gonebiT elvis siswrafiT mivfrinavdi tyis
Tavze.
_ Tqven rom swrafi matareblis vagonSi wevxarT arxeinad da elvis
siswrafiT mihqriT, gana moqmedebT? _ mkiTxa torcovma. – orTqmavali,
memanqane _ ai vin muSaobs, xolo mgzavrebi, pasiurebi arian. sxva saqmea, Tu
matareblis msvlelobis dros Tqven gacxovelebuli saqmiani kamaTi gaqvT, an
Tu raime moxsenebasa swerT, _ im SemTxvevaSi SeiZleboda gveTqva, rom Tqven
muSaobT, moqmedebT. aseve dagemarTaT TviTmfrinaviT mogzaurobis drosac.
mfrinavi muSaobda, Tqven ki moklebuli iyaviT moqmedebas. ai Tqven rom
gemarTaT manqana, an adgilmdebareobis fotografiuli suraTi gadageRoT,
SeiZleboda laparaki Tqveni aqtivobis Sesaxeb. Cven aqtiuri warmosaxva
gvesaWiroeba da ara pasiuri.
_ rogor gamoviwvioT eg aqtivoba? _ cnobismoyvareobiT kiTxulobda
Sustovi.
_ me agiwerT Cemi eqvsi wlis Zmiswulis sayvarel TamaSs. TamaSs ewodeba:
`rogor, Tu rom~ da SemdegSi mdgomareobs: `ras akeTeb?~ _ mekiTxeba gogona.
`Caisa vsvam~ _ vupasuxeb. _ `es Cai ki ara, sasaqmebeli zeTi rom iyos, rogor
dalevdi?~ _ unda movigono wamlis gemo. im SemTxvevaSi, rodesac es kargad
gamomdis da saxes movRuSav, bavSvi mTel saxls gaayruebs xolme sicil-
kiskisiT. Semdeg axal kiTxvas aZlevs: `raze zixar?~ _`skamze~ _ vupasuxeb, _
`magram Sen rom gavarvarebul filaze ijde, ras izamdi? Zalauneburad unda
warmovidgino Cemi Tavi gaxurebul filaze mjdomi da vcdilob Tavi
davaRwio dawvas. rodesac amas moxerxebulad vakeTeb, gogonas vecodebi.
xelebgaSlili yviris: `aRar minda TamaSi!~ _ xolo, Tu TamaSi gagrZelda,
bolos cremlebic mohyveba. ai, Tqvenc moigoneT savarjiSod aseTi TamaSi,
romelic aqtiur moqmedebas gamoiwvevs TqvenSi.
_ me mgonia, eg primitiuli, uxeSi midgomaa, _ SevniSne. _ Cemi survilia ufro
daxvewili magaliTi agveRo.
_ nu CqarobT! moeswrebiT! xolo pirvel dasawyisSi sul ubralo da
elementaruli ocnebiT dakmayofildiT. uceb nu moindomebT caSi afrenas, aq,
dedamiwaze, CvenTan icxovreT im garemoSi, romelSic sinamdvileSi imyofebiT.
ai mag avejma, maT sagnebma, romelTac Tqven grZnobT da xedavT, miiRon
monawileoba Tqvens muSaobaSi. ai magaliTad, SeSlilis etiudi. masSi
warmosaxvis monagoni Cvens garemo realur cxovrebaze gadavitaneT.
marTlac: oTaxi, romelSic Cven vimyofebodiT, aveji, romliTac barikadiT
CavxergeT karebi, _ erTi sityviT, yvelaferi Tavis adgilze darCa. oRond
ararsebuli SeSlilis gamogoneba avamuSaveT. danarCenSi etiudi emyareboda
realur ambavs da haerSi ar iyo gamokiduli.
vcadoT analogiuri ram. Cven amJamad gakveTili gvaqvs klasSi. es
WeSmariti sinamdvilea. oTaxi, misi mowyobiloba, moswavleni da maTi
maswavlebeli darCnen im saxiT da im mdgomareobaSi, rogorSic axla
imyofebian. `TuU rom~-is meSveobiT gadamyavs Cemi Tavi ararsebul, viTomur
cxovrebaSi da amisaTvis jerjerobiT mxolod dros vinacvleb da varwmuneb
Cem Tavs: `amJamad dRis ki ara, Ramis sami saaTia~. Tqveni warmosaxviT
gaamarTleT amrigad gagrZelebuli gakveTili. es ar aris Zneli.
warmoidgineT, rom xval gamocda gaqvT daniSnuli da jer kidev bevri ram
gaqvT dasamTavrebeli da amitom SegagviandaT TeatrSi. aqedan gamomdinare
axali garemoebebi da zrunva: Tqvenebi Sewuxdnen saxlSi, radgan
utelefonobis gamo ver acnobeT, rom gagviandebaT. erTi mowafeTagani veRar
daeswro saRamos, sadac mi patiJebuli iyo, meore Zlier Sors cxovrobs da ar
icis utramvaioT rogor miaRwios saxlamde da a. S. kidev mraval sxva
zraxvebs, grZnobebs da sulier ganwyobilebebs gamoiwvevs es axali monagoni.
yvela es moqmedebs saerTo ganwyobilebaze, romelic mimarTulebas aZlevs
imas, rac SemdegSi unda moxdes. es erTi mosamzadebeli nabijTagania
gancdebisaTvis. am monagonTa Sedegad vqmniT Cven niadags, sagulisxmo
viTarebis etiudisaTvis, romelic SeiZleba ganvaviTaroT da `Ramis
gakveTili~ vuwodoT.
kvlav erTi ram vcadoT, SevitanoT sinamdvileSi, anu am oTaxSi, mimdinare
gakveTilSi, axali `Tu rom~. dro isev Tavis adgilze darCes _ dRis sami
saaTi, samagierod Seicvalos weliwadis dro, zamTari ki ar aris axla,
TxuTmet gradusiani yinviT, _ gazafxulia Tavisi siTboTi da saucxoo
haeriT. xedavT, ukve Seicvala Tqveni ganwyobileba, Tqven ukve iRimebiT imis
fiqrSi, rom gakveTilis Semdeg qalaqgareT gaiseirnebT! gadaswyviteT. ra
gzas daadgebiT. yvela es gaamarTleT monagoniT da axali varjiSi
wamoiWreba Tqveni warmosaxvis ganviTarebisaTvis.
kidev erTi `Tu rom~-s SemogTavazebT: dro, es oTaxi, Cveni skola, gakveTili
rCeba ucvlelad, magram yvelaferi es moskovidan yirimSi gadagvaqvs, an
moqmedebis adgili icvleba am oTaxis sazRvrebs gareSe. dmitrovkis nacvlad,
zRva gelamunebaT, gakveTilis Semdeg Tqven gagrildebiT zRvaSi banaobiT.
sakiTxavia, rogor moxvdiT samxreTSi? gaamarTleT es sagulisxmo viTarebiT,
warmosaxvis rogoric gsurdeT monagoniT. SeiZleba, sagastrolod wavediT
yirims da iq Cven ar Segviwyvetia Cveni mecadineoba? gaamarTleT am zmanebiTi
cxovrebis sxvadasxva momenti "Tu rom~-is SefardebiT CarTuli da Tqven
mTel rig axal mizezebs miiRebT warmosaxvis varjiSisaTvis.
kidev axal `Tu rom~_s CavrTav da gadamaqvs Cveni mecadineoba ukidures
CrdiloeTSi im droisaTvis, rodesac Rame sul ar aris iq _ ganuwyveteli
dRea. rogor gaamarTlebdiT aseT gadasaxlebas? Tunda imiT, rom viTom
kinosuraTis gadasaRebad mivediT iq. msaxiobisagan did dakvirvebas,
sicocxles da ubraloebas moiTxovs es garemoeba, radgan yovelgvari
siyalbe axdens lents. yvela Tqvengans ar SeuZlia daaRwios Tavi
`gaTamaSebas~, amitom me, rogorc reJisors momixdeba vizruno Tqveni skolis
mecadineobaze. miiRebT ra yvela am monagonebs da daijerebT `Tu rom~-is
meoxebiT, Tqven Tavs SeekiTxebiT: `ras movimoqmedebdi mocemul pirobebSi?~
am kiTxvis gadawyvetilebiT Tqven imave dros gamoiwvevdiT warmosaxvis
muSaobas.
amJamad ki, axal varjiSSi yvela moyvanili garemoeba mogonili aviRoT. Cveni
realuri cxovrebis garemocvidan davtovoT mxolod es oTaxi, isic Zlieri
gardaqmnili Cveni warmosaxviT. warmovidginoT rom Cven _ yvelani samecniero
eqspediciis wevrebi varT da sadRac Soreul qveyanaSi mivfrinavT
TviTmfrinaviT. gadafrenis dros sadRac gauval tye-Rris Tavze marcxi
mogvivida: manqanam Sewyvita muSaoba da TviTmfrinavi iZulebulia daeSvas
mTian adgilas. manqanas SekeTeba sWiria. es garemoeba didi xniT Seaferxebs
eqspedicias. kidev kargi, rom sursaT-sanovagis maragi gvaqvs. magram arc
Zalian didi. nadirobiT unda virCinoT Tavi. amis garda, raime sacxovrebeli
binis Sesaxebac xom unda vizrunoT, saWmlis mosamzadeblad, unda davicvaT
Tu ara Tavi mxecebisagan. Cveni warmodgeniT, aseTi SiSi da safrTxe mogvelis
cxovrebaSi. TiToeuli momenti moiTxovs Cvengan saWiro, mizanSewonil
moqmedebas, romlebic logikurad da TanmimdevrobiT warmoiSvebian Cvens
warmosaxvaSi unda davijeroT maTi aucilebloba. winaaRmdeg SemTxvevaSi
azrsa da mimzidvelobas kargavs ocneba.
esec ar iyos, msaxiobis Semoqmedeba mxolod misi warmosaxvis Sinagani
muSaobiT ar gamoixateba, aramed mis SemoqmedebiT ocnebaTa garegan
xorcSesxmaSic. maS gadaaqcieT ocneba sinamdviled, iTamaSeT raime epizodi
samecniero eqspediciis wevrTa cxovrebidan.
_ sad aqa? maloletkovas sastumro oTaxis pirobebSi? _ gancvifrebuli
vekiTxebodiT.
_ maS sad? specialur dekoraciebs xom ar SevukveTavT?
miT umetes, rom aseTi SemTxvevebisaTvis Cven sakuTari mxatvari gvyavs. es
erT wamSi daakmayofilebs Cvens moTxovnilebas da isic usasyidlod.
sastumro oTaxs, darbazs, talans wuTierad raTac ginda imaT gadaakeTebs. es
mxatvaria_Cveni sakuTari warmosaxva aba, SeukveTeT. gadawyviteT, ras izamdiT
TviTmfrinavis daSvebis Semdeg, rom es oTaxi mTis patara xeoba yofiliyo,
magida _ didi lodi, lamfa SuqfariT _ tropikuli mcenare, qorkandeli
RvrinWilebiT _ raime xilis msxmoiare toti, buxari kidev _
upatronod mitovebuli qura.
_ talani ra iqneboda? _ dainteresda viuncovi.
_ xevi.
_ oho!.. _ gauxarda eqspansiur Wabuks, _ sasadilo?
-- gamoqvabuli, romelSic, albaT, viRac pirvelyofili adamianebi
cxovrobdnen.
-- darbazi?
_ eg.. pawia moedania, saidanac Tavisuflad moCans Tvaluwvdeni horizonti da
mSvenieri sanaxaoba. gafrTxilebT oTaxis kedlebis Ria ferebi haeris
iluziasa qmnis. momavalSi am moednidan unda avfrindeT TviTmfrinaviT.
_ mayurebelTa darbazi?_ar isvenebda viuncovi.
_ Tvaluwvdeni ufskruli. iqidan iseve, rogorc terasidan, zRvidan, ar
mogvelis safrTxe mxecebis dacemisa.
amitom guSagebi iq, talanis_xevis pirad unda davayenoT.
_ TviT sastumro-raRas warmoadgens?
_ masSi unda SevakeToT TviTmfrinavi.
_ TviTmfrinavi sadRaa?
_ ai isic, _ savarZelze migviTiTa torcovma, _ sajdomi mgzavrebis adgilia;
fanjrebis mofardaguloba_frTebia. gawieT ganze frTebi. magida _ Zravia.
upirveles yovlisa Zravi unda davaTvalieroT. albaT raime mniSvnelovani
nawilia gatexili. eqspediciis danarCeni wevrebi am dros dasaZineblad
gamoiyeneben. ai sabnebi.
_ aba?
_ sufrebi.
_ esec konservebi da kasriT Rvino _ migviTiTa arkadi nikolozis-Zem
sqeltanian wignebze, romlebic Taroze elaga da sayvavile did larnakze _
yuradRebiT moaTvaliereT oTaxi da bevr rasme naxavT, rac gamogadgebaT
Tqvens axal yofaSi.
gaCaRda muSaoba da anazdad daviwyeT mTebSi CarCenili eqspediciis mZime
cxovreba myudro sasadilo oTaxSi. yvelafris alRo aviReT, SevegueT.
imis Tqma ar SeiZleba, rom damejerebina risime gardaqmna, _ ara, me ise ar
vamCnevdi, ris danaxvac ar iyo saWiro. arc dro gvqonda, rom SegvemCnia _ Cven
saqmiT viyaviT garTuli. Cven grZnobaTa da fizikuri moqmedebis monagonis
umarTlobas, simarTlis da damajereblobis zewari gadaebura.
mas Semdeg rac Cven ise moxdenilad viTamaSeT mocemuli eqspromti, arkadi
nikolozis Zem mogvmarTa:
_ am etiudSi warmosaxvis samyaro ufro Zlier SeiWra realur sinamdvileSi,
mTa-xriokSi katastrofis mogoneba sastumro oTaxSi SemoiWra. es erTi im
uricxv magaliTTagania, rodesac warmosaxvis daxmarebiT SeiZleba Sinaganad
gardaqmna SenTvis saganTa samyaro. ar unda uaryo igi. piriqiT, igi unda
CaurTo warmosaxviT Seqmnil cxovrebas.
aseT process yovelTvis aqvs adgili Cvens intimur repeticiebze.
marTlac, venuri skamebisagan Cven vqmniT yvelafers, rasac ki avtorisa da
reJisoris warmosaxva moisurvebs: saxlebs, moednebs, xomaldebs, tyes. masTan
Cven ara gvjera, rom venuri skamebi _ xe an kidev kldea, magram Cven gvwams
sinamdvile Cveni damokidebulebisa da am Secvlil sagnebisadmi, Tu rom
isini xe an klde iqneba.
. . . . . 19. . . w.

gakveTili mokle SesavaliT daiwyo. arkadi nikolozis-Ze ambobda:


_ aqamde warmosaxvis ganviTarebis varjiSi ase Tu ise Seexeboda xan Cvens
sagnebs (oTaxi, buxari, karebi), xan kidev namdvil cocxal moqmedebas (Cveni
gakveTili). axla ki Cveni muSaoba garemo sagnebidan warmodgenis sferoSi
gadamaqvs. masSi Cven iseve aqtiurad vimoqmedebT, oRond gonebiT, azriT.
davtovoT es adgili, dro da sxva, CvenTvis nacnob garemoSi gadavsaxldeT da
vimoqmedoT, rogorc warmosaxvis monagoni gvikarnaxebs. airCieT, sad
moisurvebdiT azrovnebiT gadasvlas, _ mommarTa arkadi nikolozis Zem, _ sad
da rodis warmoebs moqmedeba?
_ Cems OoTaxSi, saRamo xans, _ vupasuxe.
_ Cinebulia, _ momiwona arkadi nikolozis-Zem. _ Tqveni ar vici da me ki rom
Tavi vigrZno xsenebul oTaxSi, saWiro iqneboda Cemi azrovnebiT amevlo kibe,
zari damereka Sesaval karebTan, erTi sityviT _ ramdenime Tanmimdevruli
moqmedeba gamekeTebina. ifiqreT karis saxelurze, romelic unda daswioT.
moigoneT rogor trialebs is, rogor iReba karebi, rogor SedixarT Tqvens
oTaxSi. pirvelad ra gxvdebaT TvalSi?
_ pirdapir _ Skafia, pirsabani...
_ marcxniv?
_ savarZeli, magida..
_ scadeT oTaxSi gavla-gamovla, moSinaurdiT. ratom moiRuSeT?
_ magidaze werili SevniSne, momagonda. rom jer pasuxi ar mimiweria da
Semrcxva
_ kargi! maS Tqven axla ukve SegiZliaT sTqvaT: `me var Cems oTaxSi~.
_ ras niSnavs: `me var~? _ ikiTxes mowafeebma.
_ `me var~ Cveneburad imas niSnavs, rom monagon garemoTa centrSi myavs
warmodgenili Cemi Tavi, maT Soris vgrZnob Cems Tavs, rom me varsebob
warmosaxviTi cxovrebis SuagulSi, monagon garemoTa samyaroSi da viwyeb
moqmedebas Cemi saxeliT, Cemi pasuxismgeblobiTa da sindisis winaSe.
axla miTxariT, ris gakeTeba gsurT?
_ es imazea damokidebuli, Tu romeli saaTia axla.
_ logikuria. vTqvaT, rom axla Ramis TerTmeti saaTia.
_ es is droa, rodesac mTel saxlSi myudroeba gamefdeba xolme. _ SevniSne
me.
_ ris gakeTeba mogindebaT am myudroebaSi? _ mamxnevebda torcovi.
_ davrwmunde, rom tragikosi var da ara komiki.
_ samwuxaroa rom egre unayofod gindaT dros dakargva. rodis daarwmunebT
mere Tqvens Tavs?
_ CemTvis viTamaSeb romelime tragikul rols, _ gavumJRavne Cemi saidumlo
ocnebani.
_ mere da romels? otelos?
_ oo, ara, oteloze meti aRar SeiZleba Cems oTaxSi muSaoba. iq yoveli
kunWuli imis ganmeorebas SemomTavazebs, rac ukve mravaljer gakeTebula
uwin.
_ maS ras iTamaSebT?
ar vupasuxebdi, radgan me TviTon ara mqonda gadawyvetili sakiTxi.
_ am wuTas ras akeTebT Tqven?
_ oTaxs vaTvaliereb. iqneb romeli saganma mikarnaxos Semoqmedebis raime
saintereso Tema... ai, magaliTad, momagonda, rom Skafs ukan bneli, moRuSuli
kuTxea. ese igi is TavisTavad bneli ar aris, magram moRuSulad meCveneba
saRamos mkrTal Suqze. iq sakidaris nacvlad kakvia miWedili da TiTqo
samsaxursa mTavazobs – Tavi CamoixrCveo. ai, marTla rom gadamewyvita Tavis
CamoxrCoba, ras vizamdi axla?
_saxeldobr?
_ upirveles yovlisa, rasakvirvelia, Toks davuwyebdi Zebnas an sartyels,
amitom TiTo-TiTod vigoneb yvela sagans Taroze, yuTebSi...
_ i povneT? ...
_ diax... magram kakvi erTob dablaa miWedili. fexebi iataks exeba.
_ es uxerxulia. sxva kakvi moZebneT.
_ sxva ar aris.
_ Tu asea, ar girCevniaT cocxali darCeT!
_ ar vici, davibeni, da warmosaxvac amoiSrita, _ gamovutydi.
_ imitom, rom TviT eg monagoni logikurobas moklebulia. bunebaSi
yvelaferi TanmimdevrobiTi da logikuria (calkeuli gamonaklisebis garda),
agreTve warmosaxvis monagonic aseTive unda iyos. amitom sakvirveli ar aris,
rom Tqvenma warmosaxvam uari Tqva gezis gatarebaze, romelsac araviTari
logikuri winapiroba ar hqonda da amitom sulelur daskvnamde migiyvanaT.
rac ar unda iyos, am wuTas Tqvens mier TviTmkvlelobis Sesaxeb ocnebis
cdam Seasrula is, rasac velodiT: cxadad giCvenaT ocnebis axali saxe.
warmosaxvis am muSaobis dros msaxiobi mowydeba mis garemo realur
samyaros (mocemul SemTxvevaSi _ am oTaxs) da gonebiT warmosaxviTSi
gadadis (anu Tqvens oTaxSi). im warmosaxviT garemoSi yvelaferi nacnobia
TqvenTvis, radgan saocnebo masala Tqveni yoveldRiuri cxovrebidan aris
aRebuli. aman gauadvila Zieba Tqvens mexsierebas. magram ra vqnaT, rodesac
ocnebis dros saqme ucnob cxovrebasTan gvaqvs? es piroba warmosaxvis
muSaobis axal gezs qmnis.
rom SeicnoT is, xelaxla uaryaviT Tqveni garemo sinamdvile da
azrovnebiT, fiqriT gadadiT sxva, ucnob, amJamad ar arsebul, magram realur
cxovrebis iseT pirobebSi, romelic SeiZleba arsebobdes. magaliTad: ara
mgonia, vinme aq myofTagans emogzauros msoflios garSemo. es SesaZlebelia,
rogorc sinamdvileSi, ise ocnebaSi, warmosaxvaSi. es ocneba unda SeasruloT
ara `rogorme~, ara `saerTod~, ara `daaxlovebiT~ (xelovnebaSi dauSvebelia
yovelgvari `rogorme~, saerTod~, daaxloebiT~), aramed yvela wvrilmanebSi,
risganac Sesdgeba yovelive didi wamowyeba.
gzaSi Tqven saqme geqnebaT sxvadasxva pirobebTan, yofasTan, ucxo
qveynebisa da xalxTa zne-CveulebebTan, yofasTan. ucxo qveynebisa da xalxTa
zne-CveulebebTan. ara mgonia, Tqvens mexsierebaSi gamoZebnoT mTeli saWiro
masala. amitom saWiro iqneba amoiRoT is wignebidan, suraTebidan, naxatebidan
da sxva wyaroebidan, romlebic codnas iZlevian an sxvebis STabeWdilebebs
gadmoscemen. am cnobebis mixedviT gamoarkvevT, saxeldobr, sad mogixdebaT
yofna azrovnebiT, wlis ra drosa da romel TveSi; sad mogixdebaT
xomaldiT curva azrovnebiT da sad da romel qalaqebSi gaCerdebiT. iqve
iRebT cnobebs ama Tu im qveynebis, qalaqebis da sxvaTa pirobebisa da zne-
Cveulebebis Sesaxeb. danarCeni ki, rac gakliaT msoflios garSemo
mogzaurobis azrovnebiT SeqmnisaTvis, TviT warmosaxvam STagagonoT. yvela
es umTavresi monacemebi ufro damajerebels gaxdida Tqvens muSaobas da ara
uniadagobas, rogoric mudam aris ocneba `saerTod~, rasac msaxiobi
gaTamaSebasa da xelosnobamde mihyavs. am didi winaswari muSaobis Semdeg
SeiZleba marSrutis Sedgena da gamgzavreba. mxolod nu daiviwyebT, rom
mudam kontaqtSi iyoT logikasa da TanamimdevrobasTan. es xels SegiwyobT
dauaxlovoT meryevi, umdgradi ocneba myar da mtkice sinamdviles.
gadavdivar ra ocnebis axal saxeze, mxedvelobaSi maqvs is garemoeba, rom
warmosaxvas bunebiT meti SesaZleblobebi aqvs miniWebuli, vidre TviT
realur sinamdviles. marTlac, warmosaxvas SeuZlia warmoidginos is, rac
ganuxorcielebelia realur cxovrebaSi. ase, magaliTad: ocnebiT Cven
SegviZlia movxvdeT sxva planetaze da movitacoT iqidan zRapruli
mzeTunaxavi; Cven SegviZlia SevebrZoloT da davamarcxoT ararsebuli
urCxulebi; Cven SegviZlia zRvis fskerze CaveSveT da colad SevirToT
zRvis dedoflebi. scadeT yvela amis Cadena sinamdvileSi. ara mgonia Tqven
mza masala gamonaxoT sadme aseTi ocnebisTvis. mecniereba, literatura,
ferwera, moTxrobebi mxolod gvaxvedreben, biZgs iZlevian, gamosaval wertils
am ocnebiT eqskursiisaTvis ganuxorcieleblobis sferoSi. amitom aseTi
ocnebis dros mTavari SemoqmedebiTi muSaoba Cvens fantazias xvdeba wilad.
am SemTxvevaSi ufro metad gvesaWiroeba is saSualebebi, romlebic zRapruls
sinamdviles uaxloeben. logikas da Tanmimdevrobas, rogorc giTxariT, erT-
erTi mTavari adgili ekuTvnis am muSaobaSi. isini gvexmarebian SeuZlebeli
egebisobas davuaxlovoT. amitom zRaprulisa da fantastiuris Semoqmedebis
dros logikuri da Tanmimdevari iyaviT.
axla, _ patara siCumis Semdeg ganagrZo arkadi nikolozis–Zem, _ me minda
agixsnaT, rom Tqvens mier Catarebuli etiudebiT SeiZleba sargebloba. ase,
magaliTad, SegiZliaT mimarToT Tqvens Tavs: `modi vnaxav, arkadi
nikolozis_Zes da ivane platonis-Zes meTaurobiT, rogor atareben skolis
mecadineobas Cemi amxanagi moswavleni yirimsa an kidev Soreul CrdiloeTSi.
erTi Sevxedav, Tu rogor awyoben eqspedicias TviTmfrinaviT~. amasTan Tqven
azrovnebiT moscildiT ramdenimed Tqvens amxanagebs da Tvalyuri adevneT,
Tu rogor iwvebian isini yirimis sicxe-papanaqebaSi, an rogor iyinebian
CrdiloeTSi, rogor Seudgenen dazianebuli TviTmfrinavis SekeTebas
mTagorian uRranSi, an rogor emzadebian mxecebisagan TavdacvisaTvis. am
SemTxvevaSi Tqven ubralo mayurebeli xarT, rogorsac Tqveni warmosaxva
gikarnaxebT da araviTar rols ar TamaSobT am gonebiT warmodgenil
cxovrebaSi.
magram uceb moisurvebT monawileobis miReba am ocnebiTs eqspediciaSi an
yirimis samxreTis napirebze gadatanil gakveTilSi. `ras warmoadgen am
mdgomareobaSi?~ _ eubnebiT Tqves Tavs da xelaxla gadgebiT ganze da
uyurebT Tqvens amxanag-moswavleT da TviT Tqvens Tavsac maT Soris
gakveTilze yirimsa da eqspediciaSi. amjerad Tqvenc pasiuri mayurebeli
xarT Tqveni ocnebiT, mayurebeli Tqveni Tavisa anu Tavisi mayurebeli.
bolos mogbezrdaT Tavisi Tavis seiri da moqmedeba mogindaT, amisaTvis
Tqvens ocnebaSi gadagyavT Tqveni Tavi da TviTon iwyebT mecadineobas
yirimsa Tu CrdiloeTSi, Semdeg exmarebiT TviTmfrinavis SekeTebaSi an banaks
guSagobT. axla am warmosaxviT cxovrebaSi Tqven ukve aRar SegiZliaT Tqveni
Tavis danaxva moqmedi piris rolSi, xedavT mxolod imas, rac Tqvens garSemo
xdeba, da Sinaganad exmaurebiT yvela momxdar ambavs, rogorc am cxovrebis
monawile. Tqveni qmediTi ocnebis am momentSi TqvenSi iqmneba is
ganwyobileba an mdgomareoba, romelsac Cven vuwodebT `me var~

. . . . . 19 . . w.
_ yuri aTxoveT Tqvens Tavs da miTxariT ra xdeba TqvenSi, rodesac Tqven,
rogorc ukanasknel gakveTilze, fiqrobT skolis mecadineobaze yirimSi? _
SeekiTxa arkadi nikolozis-Ze Sustovs dRevandel gakveTilis dasawyisSi.
_ ra xdeba CemSi? _ Cafiqrda paSa _ ratomRac warmomidgeba patara, saZageli
oTaxi sastumroSi, zRvaze gadamyure Ria fanjriT, saSineli siviwrove, oTaxSi
mravali moswavlea da romeliRac maTgani varjiSobs warmosaxvis
ganviTarebisaTvis.
_ TqvenSi ra xdeba, _ mimarTa dimkovas arkadi nkolozis –Zem, _ mowafeTa
imave jgufis mogonebaze, rodesac maT Soreul CrdiloeTSi warmoidgenT?
_ maSasadame, _ daaskvna torcovma. _ sakmarisia raime Tema daginiSnoT
saocnebod, rom Tqven Tqveni Sinagani ganWvretiT warmoidginoT Sesaferi
saxilveli suraTebi. Cvens, msaxiobTa enaze maT ewodebaT Sinagani ganWvretis
moCvenebani.
Tu Cveni sakuTari SegrZnobiT ganvsjiT, warmosaxva, fantaziuroba, ocneba –
yvelaferi es niSnavs Sinagani ganWvretiT imis danaxvas, razedac fiqrob.
xolo TqvenSi ra xdeboda, rodesac Tqven gaazrebiT apirebdiT Tavis
CamoxrCobas Tqveni oTaxis kuTxeSi? _ mommarTa arkadi nikolozis-Zem.
_ rodesac gonebis TvaliT davinaxe nacnobi garemo, CemSi kvlav aRiZra
kargad cnobili eWvebi, romelTa gadamuSavebasac miveCvie Cems martoobaSi.
vigrZeni ra sulis siRrmeSi es gulis mRrRneli kaeSani da msurda ra
momecilebina Tavidan sulis SemxuTveli eWvebi, mouTmenlobisa da xasiaTis
sisustis gamo, xsnas TviTmkvlelobaSi veZebdi, _ odnavi mRelvarebiT
vuxsnidi me.
maSasadame, _ daaskvna arkadi nikolozis-Zem, _ sakmarisi iyo Sinagani
ganWvretiT Tvali mogekraT nacnob garemosaTvis, gegrZnoT misi ganwyobileba
da imav wuTas TqvenSi mkvdreTiT aRsdgnen moqmedebis adgilTan
dakavSirebuli nacnobi zraxvebi. zraxvebisagan warmoiSva grZnoba da
gancdebi da masTan Sinagani mowodeba moqmedebisadmi.
xolo ras xedavT Sinagani ganWvretiT SeSlilis etiudis mogonebaze? _
yvelas mogvmarTa arkadi nikolozis-Zem.
_ me warmomidgeba maloletkovas bina, axalgazrdobiT savse, darbazSi _
cekvaa, sasadiloSi _ vaxSmoben. gaCiraRdnebulia, Tbila, mxiarulebas ar
uCans dasasruli; xolo iq kibeze, Semosasvlel karebTan – veberTela,
gasavaTebuli adamiania aburZgnuli wveriT, saavadmyofos fostlebSi,
SeSlilis xalaTSi, gaToSili da mSieri, _ ambobda Sustovi.
_ Tqven mxolod etiudis dasawyissa xedavT? _ SeekiTxa Sustovs arkadi
nikolozis Ze.
_ ara, me Skafsac vamCnev, romelic karebze unda agveyudebina barikadad. isic
maxsovs, saavadmyofos rom gamovuZaxe viTom – is xom savadmyofodan
gamoiqca._ kidev ras xedavT?
_ simarTle giTxraT, mets veRarafers vamCnev.
_ ar aris kargi! imitom, rom ase, moCvenebaTa masalis aseTi patara
naglejebiT ver Seqmni etiudisaTvis saWiro maT uwyvet mwkrivs. maS rogor
moviqceT?
_ unda gamovigonoT Cven TviTon SevTxzaT da davurToT! ase unda
moviqceT yovel iseT SemTxvevaSi, rodesac avtorma, reJisorma da sxva
Semoqmedebma ara sTqves ukanaskneli sityva, rac esoden esaWiroeba Semoqmed
msaxiobs.
Cven gvWiria. upirveles yovlisa, `sagulisxmo viTarebis~ uwyveti gezi,
romelsac mihyveba etiudis mTeli cxovreba, xolo meore, gimeorebT_Cven
gvWiria moCvenebaTa ganuwyveteli mwkrivi, dakavSirebuli am sagulisxmo
viTarebasTan. mokled rom vTqvaT, Cven gvWiria ganuwyveteli wyeba ara
ubralo, aramed dasuraTebul sagulisxmo viTarebisa. amitom kargad
daixsomeT erTxel da samudamod: piesisa da misi moqmedebis Sinagan Tu
garegan ganviTarebis yovel momentSi msaxiobma unda dainaxos an is, rac mis
gareSe, scenaze xdeba (anu garegani sagulisxmo viTareba, Seqmnili reJisoris,
mxatvris an speqtaklis sxva Semoqmedebis mier SeTxzuli), an kidev is, rac
Sinagand xdeba, TviT msaxiobis warmosaxvaSi, e. i. is moCvenebani, romliTac
suraTdeba rolis cxovrebis sagulisxmo viTareba. yvela am momentebidan
Seiqmneba an TviT CvenSi am Cvens gareSe ganuwyveteli da dausrulebeli
wyeba moCvenebis Sinagani Tu garegani momentebisa, ase vTqvaT, kinolenta.
vidre Semoqmedeba grZeldeba, ganuwyvetliv trialebs da Cveni Sinagani
ganWvretis ekranze asaxavs rolis dasuraTebul sagulisxmo ambebs, romelTa
Soris scenaze cxovrobs sakuTari pasuxismgeblobisa da sinamdvilis winaSe
msaxiobi, rolis Semsrulebeli.
Sinagan moCvenebaTa kinofiris permanentuli ganxilva, erTis mxriv,
CagayenebT Tqven piesis cxovrebis sazRvrebSi. xolo meore mxriv _ ucvlel
gezsa da mimarTulebas miscems Tqvens Semoqmedebas.
barem Sinagan moCvenebaTa Sesaxebac getyviT. sworia Tu ara gamoTqma, rom
Cven maT CvenSi SevigrZnobT? Cven Segvwevs unari vixiloT is, rac namdvilad
ar arsebobs, rasac mxolod warmovidgenT. Zneli ar aris am unaris Semowmeba.
ai liustra. is Cems gareSea. is aris, is arsebobs materialur samyaroSi.
vuyureb da vgrZnob, rom `Cemi Tvalis ceci~, Tu SeiZleba ase iTqvas, mivaStere
mas. magram ai movaSore mas Tvali, davxuWe da xelmeored msurs misi danaxva
_ warmodgeniT, `mogonebiT~. amisaTvis saWiroa, ase vTqvaT, Seviwovo `Cemi
Tvalis ceci~, da Semdeg Cems arsebaSi mivmarTo isini ara realur saganze,
aramed raRac viTomiT `Sinagani ganWvretis moCvenebiT~ ekranze, rogorc mas
msaxiobis enaze vuwodebT.
mere sad aris es ekrani an ufro sworad, sad SevigrZnob mas _ TviT Cems
arsebaSi, Tu Cems gareSe? Cemi TviTgrZnobiT, is sadRac Cems gareSea, cariel
sivrceSi, Cems pirdapir, TviT kinofiri TiTqos CemSi gaivlis, xolo mis
anarekls Cems gareSe vxedav.
rom kargad gamigoT, sxvanairad da sxva saxiT getyviT.
Cveni moCvenebaTa xateba TviT CvenSi warmoiSveba, Cvens warmosaxvaSi,
mexsierebaSi da Semdeg viTom Camogvcildeba, Cvens gareSe gadabargdeba, Cvens
dasanaxad. magram am warmosaxviT obieqtebs Cven Sinaganad vuyurebT, ase
vTqvaT ara garegani, aramed Sinagani TvalebiT (mxedvelobiT).
swored aseTive ambavi moxdeba smenis sferoSi: Cveni warmosaxviTi
bgerebi garegani yurebiT ki ar gvesmis, aramed Sinaganis smeniT, xolo am
bgeraTa wyaros, saTaves, umetes SemTxvevaSi, SevigrZnobT ara Sinaganad, aramed
Cvens gareSe.
igives getyviT, mxolod winadadebas Sevabruneb: warmosaxviTi obieqtebi da
suraTebi gveCveneba Tumca Cvens gareSe, magram isini winaswar TviT CvenSi
warmoiSvebian, Cvens warmosaxvasa da mexsierebaSi. magaliTze SevamowmoT es.
_ nazvanov _ mommarTa arkadi nikolizis-Zem, _ gaxsovT Cemi leqcia
qalaqSi...? xedavT Tqven amJamad im estradas, romelzedac erTad visxediT?
grZnobT Tu ara im xilviT suraTs TqvenSi an Tqvens gareSe?
_ Cems gareSe vgrZnob me maT, rogorc maSin, sinamdvileSi, _ mivuge TiTqmis
daufiqreblad.
_ xolo romeli TvaliT umzerT moCvenebiT estradas _ Sinagani Tu
garegani?
_ Sinagani.
_ mxolod aseTi SeniSvnebiTa da ganmartebiT SeiZleba miviRoT termini
`Sinagani ganWvreta~.
_ didi piesis yvela momentis moCvenebaTa Seqmna! es Zlier rTuli da Znelia!
_ SiSi gamovTqvi.
_ `rTuli da Znelia? _ am sityvebisaTvis rom dagsajoT, gaisarjeT da
gviambeT mTeli Tqveni cxovreba im momentidan, rodesac Tqveni Tavi gaxsovT,
_ moulodnelad momca winadadeba arkadi nikolozis-Zem.
daviwye.
_ mama ambobda xolme: `bavSoba magondeba mTeli aTeuli wliT, Wabukoba _
TiToeuli wliT, mowifuloba _ TveobiT, xolo sibere _ TiToeuli kviriT~.
mec ase SevigrZnob Cems warsuls. amasTan bevri ram, rac aRibeWda, magondeba
yoveli wvrilmani, magaliTad, pirveli wuTebi, saidanac Cemi cxovrebis
mogonebebi iwyeba, _ es iyo saqanela baRSi. Zlier meSinoda misi. iseve
naTlad warmomidgeba mravali epizodi Cemi bavSobis cxovrebidan, dedis
oTaxSi, biZasTan, ezoSi, quCaze. axali etapi _ Wabukoba –gansakuTrebuli
sicxadiT aRibeWda CemSi, radgan is daemTxva Cems skolaSi Sesvlas. am
momentidan moCvenebani asaxaven ufro mokle, samagierod ufro mraval
nawyvets cxovrebisa. ase didi etapebi da calkeuli epizodebi Cabardeba
warsuls _awmyodan –grZeli wyebiT.
_ da Tqven xedavT mas?
_ ras vxedav?
_ etapebisa da epizodebis mier Seqmnils ganuwyvetel jaWvs, romelic
mosdevs mTel Tqvens warsuls.
_ vxedav _ Tumca nawyvetebad, _ gamovutydi.
_ gaigoneT! _ gamarjvebuli kiloTi mogvmarTa arkadi nikolozis-Zem _
nazvanovma sul ramdenime wuTSi Seqmna mTeli Tavisi cxovrebis kinofiri da
igive ar SeuZlia rolis cxovrebisaTvis, romelsac speqtaklze raRac sami
saaTis sicocxle aqvs gadasacemad!
_ da gana me mTeli Cemi cxovreba movigone? mxolod ramdenime momenti misi!
_ Tqven mTel sicocxleSi icxovreT da aqedan ramdenime mTavari momenti
CagrCaT xsovnaSi. CaatareT rolis mTeli cxovreba da iqidanac ufro
arsebiTi da saetapo momentebi daixsomeT. aseTi muSaoba raRad geCvenebaT
ase saZnelod?
_ imitom, rom namdvili cxovreba bunebrivi gziTa qmnis moCvenebaTa
kinofirs, xolo rolis moCvenebiT cxovrebaSi msaxiobma unda Seqmnas igi, es
ki Zlier Zneli da rTulia.
_ axlave darwmundebiT Tqven TviTon, rom es muSaoba arc Tu ise rTulia
sinamdvileSi. me rom TqvenTvis winadadeba momeca gagevloT ara Sinagani
ganWvretis CvenebaTa ganuwyveteli mwkrivi, aramed Tqvenive sulieri
grZnobebisa da SegrZnobaTa xazi, maSin aseTi muSaoba iqneboda aramc Tu
`rTuli~ da `saZnelo~, aramed SeuZlebelic.
_ imitom rom Cveni SegrZnobebi da gancdebi mouxelebelia, Jiniani,
cvalebadi da ar egueba dafuZnebas, anu rogorc Cven msaxiobebi vuwodebT
Cvens kilokavze, `fiqsirebas anu fiqsaJs~. misi saxeebi Tavisuflad, mkvidrad
aRibeWdebian Cvens mxedvelobiT xsovnaSi da xelaxla aRsdgebian Cvens
warmodgenaSi.
amas garda, Cveni ocnebis ganWvretiTi saxeebi, miuxedavad maTi
moCvenebiTobisa, mainc realurni arian, ufro sagrZnobi, ufro `materialuri~
(Tu SeiZleba ase iTqvas ocnebis Sesaxeb), vidre warmodgena SegrZnobaTa
Sesaxeb, romelic gaurkvevlad wagvCurCula Cvenma emociurma mexsierebam. dae,
ufro misawvdomi da damjeri ganWvretiTi moCvenebani dagvexmarebian
aRvadginoT da davamkvidroT nakleb misawvdomi, nakleb mdgradobis sulieri
SegrZnobani.
dae, moCvenebaTa kinofirma ganuwyvetliv gaaRrmaos CvenSi piesisadmi
analogiuri da Sesabamisi ganwyobileba. dae, Cveni garemocviT gamoiwvios
Sesabamisi gancdebi, survili, miswrafeba da TviT moqmedeba.
ai risTvis gvWirdeba TiToeul rolSi ara ubralo, aramed dasuraTebuli
sagulisxmo viTareba – daaskvna arkadi nikolozis Zem.
_ maSasadame, _ mindoda daskvna gamekeTebina Cemi mosazrebisaTvis, _ Tu CemSi
Sevqmni moCvenebaTa kinofirs otelos cxovrebis yvela momentebisa da firs
gavatareb Cemi Sinagani ganWvretis...
_ da Tu, _ Semawyvetina arkadi nikolozis-Zem, _ Tqvens mier Seqmnili suraTi
sisworiT gadmoscems piesis moyvanil garemoebebs da Tilismur `Tu rom~-s,
Tu ukanasknelni iwveven TqvenSi TviT rolis aseTsave analogiur
ganwyobilebebs da SegrZnobebs, am SemTxvevaSi, albaT, Tqvenc yovelTvis
SeeguebiT moCvenebebs da sisworiT ganicdiT SegrZnobebs.
_ rodesac firi gakeTebulia, Zneli ar aris misi gatareba. mTavaria, rogor
SevqmnaT is! _ mainc Cemsas gaviZaxodi.
_ amis Sesaxeb _ meore gakveTilze, _ mogvmarTa arkadi nikolozis-Zem, adga
da gavida klasidan

. . . . 19. . w.
_ modiT dRes viocneboT da SevqmnaT kino firebi! _ winadadeba
migvca arkadi nikolozis-Zem.
_ raze unda viocneboT? _ekiTxebodnen moswavleni.
_ me ganzrax umoqmedo Temas virCev, radgan qmediTi TavisTavad
gamoiwvevs aqtivobas, ocnebis winaswari procesis dauxmareblad. piriqiT,
mcireqmedianobis Tema saWiroebs warmosaxvis winaswar gaZlierebul
muSaobas. amJamad TviT aqtivoba ar mainteresebs, aramed mzadeba misTvis. ai
ratom viReb sul umcires qmedobis Temas da winadadebas gaZlevT icxovroT
ise, rogorc cxovrobs xe, romelsac Rrmad CauSvia Tavisi fesvebi miwaSi.
_ Cinebulia! me var xe _ aswlovani muxa! –wamoiZaxa Sustovma _ Tumca ase
vTqvi, magram ara mjera, rom es SesaZlebeli iyo.
_ maS ase mimarTeT Tqvens Tavs: me _ es me var, xolo me rom muxa
vyofiliyav, TviT CemSi da Cems garSemo rom aseT da aseT garemoebebs qonoda
adgili, ras vizamdi maSin? _ exmareboda torcovi.
_ mainc, _ eWvi Seepara Sustovs, _ rogor SeiZleba moqmedeba TviT
umoqmedobaSi, erT adgilze gaunZrevlad dgomiT?
_ marTalia, Tqven ar SegiZliaT siaruli, erTi adgilidan meoreze
gadanacvleba. magram amas garda sxvagvari moqmedebac arsebobs. maT
gamosawvevad, upirveles yovlisa, unda gadaswyvitoT, sad imyofebiT? tyeSi,
velad Tu romelime mTis kenweroze? is amoirCieT, rac ufro metad
agaRelvebT.
Sustovi ocnebobda, rom is mTis kalTebze mzardi muxaa uSvelebeli,
sadRac alpebSi, marcxniv, Sors, Zveli cixekoSki moCans, marjvniv –
Tvaluwvdeneli sivrce. Sors vercxlisfrad elvareben Tovliani
mTagrexilebi, xolo axlos _ dausrulebeli borcvebi, romlebic zevidan
gaqvavebul zRvis talRebs mogagoneben. aq-iq patara soflebia Sefenili.
_ axla miambeT, axlo-maxlo ras xedavT?
_ vxedav, TiTqos TviT me xSiri foTliT dafaruli, totebis odnav
Serxevaze vSrialebde.
_ ra Tqma unda! iq TqvenTan maRlobze xSiria qariSxali.
_ xelmiuwvden totebSi romeliRac frinvelis bude melandeba.
_ eg kargia, rodesac ase ganmartoebuli xarT.
_ ara, magisi ki ra mogaxsenoT! ver vrigdebiT me da frinvelebi. mosvenebas
ar maZleven TavianTi frTxialiT, xSirad mikakuneben niskarts gverdebSi da
xandaxan usiamovneba mosdiT erTimeoreSi da Cxuboben. es garemoeba
mabrazebs... gverdiT ankara wyaro Camomdis _ es Cemi saukeTeso megobari da
mesaubre. gvalvaSi Cemi mxsnelia, _ ganagrZobda ocnebas Sustovi.
torcovma aiZula dawvrilebiT aesaxa am ocneburi cxovrebis TiToeuli
detali.
arkadi nikolozis Zem Semdeg mimarTa puSCins, romelmac warmosaxvis
gaZlierebuli daxmarebis gareSe, airCia sruliad ubralo, zedmiwevniT
nacnobi ram, rac advilad gacocxldeba xolme mexsierebaSi. warmosaxva
sustad aqvs mas ganviTarebuli. amoirCia agaraki baRiT petres parkSi.
_ ras xedavT? _ SeekiTxa arkadi nikolozis Ze.
_ petres baRs.
_ petres baRs mTlianad ver moavleb Tvals. romelime gansazRvruli kuTxe
amoirCieT Tqveni agarakisaTvis... aba, axla ras xedavT?
_ Robes cxauriT.
_ rogors?
puSCini sdumda.
_ risaa Robe?
_ risa? mavTulis...
_ rogori suraTiT, damixateT xlarTi.
puSCini didxans ewvala da raRac naxazebi gamoyavda xeliT magidaze,
emCneoda, rom is im wuTas Txzavda, ris Sesaxebac laparakobda.
_ ver mivmxvdarvar! – ufro garkveviT damixateT, _ bolomde arkvevda
torcovi mis WvretiT mexsierebas. _ maS kargi... warmovidginoT, rom Tqven
xedavT mas... axla mi pasuxeT, ra aris Robis gareT?
_ Robis iqiT mosCans gza.
_ vin dadis im gzaze?
_ moagarakeni.
_ kidev?
_etlebi.
_ kidev?
_ urmebi
_ kidev?
_ mxedrebi
_ iqneb velosi peds miaqrolebs vinme?
_ diax, diax... velosi peds, avtos...
yvelasTvis naTeli iyo, rom puSCini arc ki fiqrobda Tavisi gonebis
Sewuxebas. ra sargeblobis motana SeuZlia iseT pasiur ocnebas, rodesac
mowafis magivrad maswavlebeli muSaobs?
Cemi gancvifreba gavuziare torcovs.
_ gonebis amuSavebis Cems meTodSi ramdenime momentia romelic unda
gagiziaroT, _ mi pasuxa man. _ rodesac moswavlis warmosaxva umoqmedobs, me
sul ubralo SekiTxvas vaZlev. xom ar SeiZleba upasuxod datovoT kiTxva,
rodesac mogmarTaven. moswavlec upasuxebs, _ zogjer moufiqreblad, rom
vali moixados. ufro damakmayofilebeli pasuxis misacemad moswavles
uxdeba an imave wams aamoqmedos Tavisi warmosaxva, aiZulos Tavisi Tavi
Sinagani ganWvretiT ixilos, ris Sesaxebac ekiTxebian, an gonebiT,
Tanamimdevari msjelobiT miudges kiTxvas. warmosaxvis amuSaveba Zlier
xSirad mzaddeba da miimarTeba swored aseTi cnobierebiT. gonebrivi
saqmianobiT. da ai bolos, rogorc iqna, moswavlem raRac SeamCnia Tavis
mexsierebasa da warmosaxvaSi; mas Tvalwin warmoudga gansazRvruli
WvretiTi saxeebi. Seiqmna sul mokle xnis momenti ocnebisa. amis Semdeg,
axali kiTxvis SemweobiT imave process viwvev. iqmneba Tvalis axelis meore
mokle xnis momenti, Semdeg mesame. ase vuwyob xels da vaxangrZliveb mis
ocnebas, viwvev momentebis mTel seriaTa aRdgenas, romlebic erTad aRebuli
iZlevian warmosaxuli cxovrebis suraTs. ra vuyoT, rom jerjerobiT
interesmoklebulia igi. isic kargia, rom TviT moswavlis Sinagani
ganWvretiT aris amoqarguli. erTxel Tu gaaRviZe Seni warmosaxva, SegiZlia
erTxel, orjer, mravaljer gansWvrito is. ganmeorebis wyalobiT mexsierebaSi
SeiWreba da moswavlec Seisisxlxorcebs mas. magram arsebobs zanti, zarmaci
warmosaxva, romelic sul ubralo kiTxvasac ki ar gamoexmaureba. Tu
maswavleblis SenaTavazi akmayofilebs moswavles, Taviseburad iwyebs
raRacis ganWvretas. winaaRmdeg SemTxvevaSi moswavlis Sesworeba Seaqvs
karnaxSi Tavisi gemovnebis mixedviT. rac kvlav aiZulebs mas dainaxos Tavisi
Sinagani ganWvretiT. Sedegi mainc is aris, rom am SemTxvevaSic iqneba
warmosaxviTi cxovrebis msgavsi ram, nawilobriv TviT mowafis ocnebiT
amoqarguli... gamCnevT, rom mTlianad ar gakmayofilebT aseTi Sedegi. aseTi
ganawamebi ocnebac, cotad Tu bevrad raRacas gmatebT.
_ saxeldobr ras?
_ Tundac imas, rom ocnebamde sul ar gqondaT mxatvruli warmodgena
mocemuli cxovrebis Sesaqmnelad, raRac bundovani, wyalwyala iyo igi. aseTi
muSaobis Semdeg ki raRac Caisaxeba, irkveva. mzaddeba niadagi, sadac
maswavlebeli da reJisori axal nergs dargaven. es is pirveli feris wasmaa
tiloze, romelzedac SesaZlebelia suraTis daxatva. amas garda, Cemi
meTodiT TviT mowafe gadmoiRebs maswavleblisagan Tavisi warmosaxvis
wabiZgebas, swavlobs amoqmedos is kiTxvebiT, romelTac misi sakuTari goneba
ukarnaxebs. warmoiSoba Tavisi warmosaxvis pasiurobasTan, undoblobasTan
Segnebuli brZolis Cveva. es ki bevrs niSnavs.

. . . . . 19 . . w.

dResac arkadi nikolozis Zem warmosaxvis ganviTarebaSi gvavarjiSebda.


_ ukanasknel gakveTilze, _ mimarTa man Sustovs, _ Tqven miambeT Tu vin
xarT, sad imyofebiT Tqveni ocnebiT da ras xedavT Tqvens garSemo... axla ki
mi pasuxeT: ras ismenT Tqveni Sinagani smeniT beberi muxis warmosaxviT
cxovrebaSi?
Sustovs pirvelad araferi esmoda, torcovma moagona frinvelTa aur-zauri
budis gakeTebis dros muxis totebSi da daurTo:
_ aba, garSemo, patara velze ra gesmis?
axla Sustovs moeCvena, rom cxvrebi bRavian, Zroxebi zmuian, zanzalakebis xma
moismis, mecxvaris salamurisa, qalebis saubari, romlebic samuSaos Semdeg
isveneben muxis CrdilSi.
_ axla ki mi pasuxeT, rodis xdeba yvela is, rasac Tqven xedavT da gesmiT,
Tqvens ocnebaSi? romel istoriul epoqaSi? romel saukuneSi?
Sustovma feodalizmis xana airCia.
_ kargi. Tu esea, Tqven beberi muxis adgilze kidev sxva xmebi unda gesmodeT,
im epoqis damaxasiaTebeli.
mcire dumilis Semdeg Sustovma miugo, rom mas moesmis mogzauri
minezingeris simRera, mezobel cixe-darbazSi raRac dResaswaulia da iq
miemarTeba: aq ki, muxis qveS ankara wylis piras isvenebs, pirs ibans, sazeimod
irTveba da emzadeba gamosasvlelad. aq awyobs qnars da ukanasknelad
daaRiRinebs axal simReras _ gazafxulis, siyvarulisa da gulis naRvelis
Sesaxeb. xolo RamiT muxas yurSi ewveTeba mefis kariskacis mier siyvarulis
axsna qmrian mandilosnisadmi, maTi xangrZlivi da mxurvale kocnis xmauri.
Semdeg moismis gaSmagebuli lanZRva-gineba ori mosisxle mtrisa, moqiSpeTa,
iaraRis Cxaruni, daWrilis ukanaskneli amonakvnesi, xolo ganTiadisas moismis
xalxis sagangaSo Zaxili, moklulis neSts eZeben, Semdeg rodesac i povnes,
saerTo zriali da calkeuli saSineli Sekivleba ayruebs haers. neSti miaqvT,
moismis wamRebTa mZime, gamozomili nabiji.
sulis moTqma ver movaswariT, rom arkadi nikolozis–Zem axali kiTxva
misca Sustovs:
_ ratom?
_ ra ratom? _gancvifrebuli viyaviT.
_ ratom aris Sustovi _ muxa? ratom saSualo saukuneebSi izrdeba is mTaze?
am kiTxvas torcovi didi mniSvnelobas aZlevs. misi sityviT am kiTxvaze
pasuxis gacemiT SeiZleba Tavisi warmosaxvidan gamoyos kacma warsuli im
cxovrebisa, romelic ukve Seiqmna ocnebaSi.
_ ratom ase ganmartoebiT izrdebiT im patara velze?
Sustovma Semdegi varaudi gamoTqva beberi muxis warsulis Sesaxeb.
odesRac xSiri da gauvali tyiT iyo dafaruli mTeli midamo. magram baroni,
cixe-darbazis patroni, romelic iqve velis meore mxareze moCans, yovelTvis
SiSsa da safrTxeSi unda yofiliyo mezobeli, daudegari feodalis mxriv.
daburul tyeSi baroni ver SeamCnevda mezoblis jaris moZraobas da mteri
yovelTvis moixmarda tyes safarad. amitom gakafa is. xeluxleblad darCa
mxolod beberi muxa imitom, rom swored mis CrdilqveS moCuxCuxebda civi
wyaro. wyaro rom damSraliyo, aRarc is moCuxCuxe nakaduli iqneboda,
romelic wyurvilis uklavda baronis uTvalav pirutyvTa jogebs.
torcovis axalma kiTxvam _risTvis, kvlav CixSi mogvamwyvdia.
_ me mesmis Tqveni gancvifreba, radgan am SemTxvevaSi laparakia xis Sesaxeb.
magram saerTod es kiTxva _ risTvis? _ erTob didmniSvnelovania: is
gvaiZulebs naTeli movfinoT Cveni miswrafebis mizans, xolo es mizani
momavals aRniSnavs da aqtivobisaken, moqmedebisaken mogviwodebs.
rasakvirvelia xes ar SeuZlia raime mizani daisaxos, magram masac xom eqneba
raime daniSnuleba, moqmedebis msgavsi, risame samsaxuri.
Sustovma aseTi pasuxi moifiqra: muxa sul umaRlesi wertilia im
adgilebSi. amitom SeiZleba saukeTeso koSki iyo mezobeli mter-moyvris
saTvalyurod. am mxriv mas didi damsaxureba miuZRvis warsulSi. amitom
gasakvirvi ar aris, rom aseTi gansakuTrebuli pativiscemiT epyrobian muxas
cixe-darbazisa da soflis sxva mcxovrebni. mis pativsacemad yovel
gazafxulze awyoben dResaswauls. TviT feodali _ baroni eswreba am
dResaswauls da didi Tass Rvinos gamosclis. yvavilebiT rTaven muxas,
xotbas asxaven da cekvas marTaven mis CrdilqveS.
_ axla, _ daiwyo torcovma _ rodesac sagulisxmo viTareba ramdenimed
aisaxa da TandaTanobiT xorci Seisxa man Cvens warmosaxvaSi, SevadaroT
erTimeores, rac iyo Cveni muSaobis dasawyisSi da rac aris axla. uwin,
rodesac Cven mxolod daviwyeT, rom Tqven mTis patara velze imyofebiT,
Tqveni Sinagani Wvreta zogadi iyo, bundovani, rogorc fotografis uCinari
afska. axla ki, Catarebuli muSaobis wyalobiT, SesamCnevad gairkva igi.
TqvenTvis gasagebi Seiqmna rodis, sad, ratom, risTvis imyofebiT. Tqven ukve
arCevT, aqamde TqvenTvis ucnobi raRac axali cxovrebis naxazebs. niadagi
igrZeniT fexqveS. gonebrivad iwyeT cxovreba. magram es kidev ar kmara.
scenaze moqmedebaa saWiro. saWiroa axali `sagulisxmo viTareba~, Tilismuri
`Tu rom~, warmosaxvis axali amaRelvebeli monagoni.
magram Sustovma ver miagno maT kvals.
_ SeekiTxeT Tqvens Tavs da gulwrfelad upasuxeT kiTxvaze: ra SemTxveva,
rogori warmoudgeneli katastrofa SeZlebda gamoeyvanaT sulieri
wonasworobidan, aeRelvebineT, SeeSinebineT, gaexarebineT? warmoidgineT
Tqveni Tavi mTis kalTaze, SeqmeniT `me var~ da mxolod amis Semdeg upasuxeT,
_ urCevda mas arkadi nikolozis Ze.
bevrs cdilobda Sustovi sisruleSi moeyvana, rasac urCevdnen, magram
veraferi moaxerxa.
_ maS sxva gziT mivudgeT amocanis axsnas. magram manamde mi pasuxeT, risadmi
ufro met grZnobierebas iCenT cxovrebaSi? ra ufro xSirad gaRelvebT,
gaSinebT, gaxarebT? gekiTxebiT ocnebis Temisadmi damoukideblad. Sevicnob
ra Tqvens organul bunebriv midrekilebas, Zneli ar iqneba SevufardoT mas
ukve Seqmnili monagoni. maS ase, damisaxeleT erT-erTi organuli, Tqveni
bunebisaTvis ufro ti piuri Tviseba, Cveuleba, miswrafeba.
_ saSinlad maRelvebs yovelgvari brZola. Tqven, albaT, gakvirvebT aseTi
Seusabamo Cems mSvidobian gamoxedvasTan SedarebiT? _ mcire pauzis Semdeg
warmosTqva Sustovma.
_ ai Turme ra yofila! maS aviRoT: mtris Tavdasxma! baronis mteri
hercogis laSqari. uaxlovdeba ra Tqveni feodalis samflobelos, TiTqmis
amovida mTaze, sadac Tqven dgexarT. Subebi elvareben mzeze, satyorcni da
simagreTmngrevi manqanebi moiswrafian. mterma icis, rom Tqvens kenweroze
xSirad imalebian mzveravebi, rom Tvalyuri adevnon maT moZraobas. mogWrian
da cecxls migcemen! _ aSinebda arkadi nikolozis Ze.
_ isini ver SesZleben magas! _ mkvircxlad miugo Sustovma _ me ar
gamwiraven. saWiro var. arc Cvenebsa sZinavT. isini ukve Cemsken moiswrafian,
xolo mxedrebi TqaraTquriT moaWeneben cxenebs. yovelwuTas gzavnian
Sikrikebs...
_ axlave omi daiwyeba. isarTa setyvas dagayrian Tqvenca da Tqvens
guSagebsac, zogierTi maTganis wverze daxveulia cecxlwakidebuli gafisuli
ZenZi... gamagrdiT da gadaswyviteT, vidre jer kidev gvian ar aris, ra gzas
daadgebodiT am SemTxvevaSi, Tu rom yovelive es realur cxovrebaSi
SegmTxveodaT?
etyoboda Sustovi Sinaganad itanjeboda da gamosavals eZebda, rodesac
torcovma `Tilismuri `Tu rom~ CaurTo amocanaSi.
_ ra gzas mimarTavs xe Tavis dasaxsnelad, rodesac Rrmad CauSvia miwis
gulSi fesvebi da moZraoba ar SeuZlia? _ uimedod SeRaRada Sustovma
radgan gamosavals ver xedavda.
_ Seni mRelvarebac kmara, _ mouwona torcovma _ amouxsnelia amocana da
Tqven arafer SuaSi xarT, Tu saocnebod iseTi Tema mogces, romelic
moklebulia moqmedebas.
_ mere da aseTi Tema rad mogveciT? _ vekiTxebodiT yvelani gakvirvebuli.
_ dae, am SemTxvevam dagarwmunoT, rom moqmedebas moklebuli Temis drosac
ki SeuZlian warmosaxvis monagons moaxdinos Sinagani Zvra, agaRelvoT da
Sinagani wyurvili gamoiwvios moqmedebisadmi. magram Cveni ocnebis varjiSma
umTavresad unda dagvanaxos, Tu rogor iqmneba masala da TviT Sinagani
ganWvreta rolisa, misi kinofiri da rom es muSaoba arc ise Zneli da
rTulia, rogorc es Tqven gegonaT.

. . . . . . 19 . . w.

dRevandel gakveTilze arkadi nikolozis_Zem Zlivs moaswro aexsna


CvenTvis, rom msaxiobi saWiroebs warmosaxvas, ara mxolod imisaTvis, rom
Seqmnas, aramed imisTvisac, rom ganaaxlos ukve Seqmnili da gacveTili. amas
maSin miaRwevs, rodesac axal monafiqrebs Seitans an calkeul danamats,
romelic ganaaxlebs mas.
_ praqtikul magaliTze ukve gaigebT amas. Tunda iseTi etiudi aviRoT,
romelic daumTavrebeli dagrCaT da ukve moaswariT misi daZenZva.
mxedvelobaSi maqvs SeSlilis etiudi. ganaaxleT mTlianad an nawilobriv
axali monagoniT...
magram arc erT Cvengans araviTari axali azri ar mosvlia TavSi.
_ gamigoneT, _ sTqva torcovma, _ ram mogafiqrebinaT, rom karebs ukan mdgomi
SfoTiani da gadareulia? maloletkovam giTxraT? diax, man gaaRo kibis
karebi da icno am binis yofili mdgmuri. ambobdnen, rom fsiqiatriul
saavadmyofoSi waiyvanes, rodesac SeSlilobis mSfoTvare Seteva hqonda...
magram vidre Tqven aq karebs amoqolavdiT, govorkovi telefonisaken gaqanda
saavadmyofosTan mosalaparakeblad da upasuxes, rom SeSlilobas sul ar
hqonia adgili, aramed ubralo nervuli Seteva iyo, radgan msmeli yofila
winaT. amJamad sruliad gamojanmrTelda, saavadmyofodan gamoiwera da
saxlSi dabrunda. magram vin icis, SeiZleba cnoba swori ar aris, SeiZleba
scdebian eqimebi.
ras izamdiT, Tu rom yvela es sinamdvileSi momxdariyo?
_ maloletkova unda gasuliyo da ekiTxa, risTvis movida, _ warmosTqva
veselovskim.
_ ra saSinelebaa! megobrebo, Cemo kargebo, ar SemiZlia, ar SemiZlia! meSinia,
meSinia! _miugo maloletkovam SeSfoTebuli gamometyvelebiT.
_ puSCinic TqvenTan iqneba, Ronieri mamakacia, _ gaamxneva torcovma: _ erTi,
ori, sami, daiwyeT! – yvelas mogvca gankarguleba. _ gezi aiReT axal
garemoebaze, gulisyuri gqondeT axali Zvrisaken _ da imoqmedeT.
didi gatacebiT viTamaSeT etiudi, namdvili aRtkinebiT da mowoneba
davimsaxureT torcovisa da gakveTilze damswre raxmanovisa. monagonis
axalma variantma imoqmeda Cvenze, gagvaxalisa.
gakveTilis dasasruli torcovma Cveni SemoqmedebiTi warmosaxvis muSaobis
Sejamebas miuZRvna. mogvagona ra muSobis calke etapebi, ase daamTavra Tavisi
sityva:
_ warmosaxvis yovelive monagoni zustad unda iyos dasabuTebuli da
mtkiced dadgenili. kiTxvebi: vin, rodis, sad, ratom, risTvis, rogorc,
romelTac Cven vaZlevT Cvens Tavs, rom avamuSaoT warmosaxva, gvexmarebian
viTomuri, moCvenebiTi cxovrebis ufro naTeli suraTis SeqmnaSi.
rasakvirvelia, aris SemTxvevebi, rodesac is TavisTavad warmoiSveba, Cveni
cnobierebiTi gonebrivi moqmedebis dauxmareblad, misaxvedri kiTxvebis
gareSe, intuiturad, alRoTi. magram Tqven TviTon darwmundebiT, rom
warmosaxvis aqtivobis imedad darCena, warmosaxvis, romelic Tavis
nebasurvilze, Tavis anabarad aris mitovebuli, im SemTxvevebSic ki
SeuZlebelia, rodesac saocnebod raime gansazRvruli Tema gaqvT mocemuli,
xolo ocneba `saerTod~, bundovani da mtkiced daudgeneli Temis gareSe,
unayofoa.
magram rodesac monagonis Seqmnas gonebis daxmarebiT miudgebian, Zlier
xSirad, kiTxvebis pasuxebze Cvens SegnebaSi warmoiSveba mkrTali warmodgena
azrovnebiT Sesaqmneli cxovrebisa. es ki sakmarisi ar aris sceniuri
SemoqmedebisaTvis, romelic moiTxovs, rom monagonTan dakavSirebiT
azvirTdes adamian-msaxiobSi misi organuli cxovreba, rom mTeli misi buneba
Caeqsovos rols _ ara mxolod fsiqiurad, aramed fizikuradac. ra vqnaT
axla? dasviT axali, TqvenTvis ukve kargad cnobili kiTxva: `ras vizamdiT,
Tu rom Cems mier Seqmnili monagoni sinamdviled gadaqceuliyo?~
gamocdilebiT viciT, rom Cveni, msaxiobis bunebis Tvisebebis mixedviT am
kiTxvaze moqmedebiT unda vupasuxoT. es ukanaskneli warmosaxvis saukeTeso
gamomwvevi, wamqezebelia. dae, es moqmedeba jer Tundac nu ganxorcielebula
da droebiT gadauWrel xmobad darCes. mTavaria is, rom es xmoba gamowveulia
da SegrZnobilia Cvens mier ara mxolod fsiqiurad, aramed fizikuradac. es
SegrZnoba ganamtkicebs monagons.
mTavaria SevignoT, rom usxeulo, xorcsa da materias moklebuli ocneba _
aRWurvilia unarianobiT refleqtorulad gamoiwvios namdvili moqmedeba
Cveni xorcisa da materiis _ sxeulis. es unarianoba didmniSvnelovania Cvens
fsiqoteqnikaSi.
yuradRebiT momismineT, rasac axla getyviT: TiToeuli Cveni moZraoba
scenaze, TiToeuli sityva Sedegi unda iyos warmosaxviTi swori cxovrebisa.
Tu Tqven raime sityva warmosTqviT an gaakeTeT rame scenaze meqanikurad da
ar iciT, vin xarT, saidan moxvediT, risTvis, ra gsurT, aqedan sad waxvalT da
iq ras gaakeTebT, _ moqmedebT warmosaxvis gareSe. da es nakveTi Tqveni
scenaze yofnisa, sul mcirea igi Tu mniSvnelovani, TqvenTvis ar iyo
simarTle, _ maSasadame, Tqven moqmedebdiT, rogorc momarTuli manqana,
rogorc avtomati.
Tqven rom sul ubralo rameze SegekiTxoT axla, `civa Tu ara dRes?~ _
Tqven, vidre mi pasuxebdiT `civa~ `Tbila~, an `ar davkvirvebivar~, gonebiT
quCaSi amoyofT Tavs, moigonebT, rogor moabijebdiT an moemgzavrebodiT,
SeamowmebT Tqvens SegrZnobebs, moigonebT Tu mgzavrebi rogor ifufnebodnen,
sayelos iwevdnen zeviT sicivisagan yurebis dasafaravad, Tovls rogor
gahqonda fexqveS xraSa-xruSi, da mxolod Semdeg momigebT am erT saWiro
sityvas.
masTan yovelma suraTma SeiZleba wamiT gaiqrolos Tqvens winaSe da gareSe
pirs egonos, rom Tqven arc ki dafiqrebulxarT, ise mi pasuxeT, es suraTebi
iyo, Tqveni SegrZnoba iyo, maTi Semowmebac iyo da mxolod Tqveni warmosaxvis
am rTuli muSaobis Sedegi iyo Tqveni pasuxi.
amrigad, arc erTi etiudi, arc erTi Tqveni nabiji scenaze ar unda
warmoebdes meqanikurad, Sinagani dasabuTebis gareSe, anu warmosaxvis
muSaobis gareSe.
Tu am wesebs mkacrad daicavT, yvela Tqveni saskolo varjiSi, Cveni
programis romel danayofsac ar unda exebodes, ganaviTareben da mkvidr
niadags moupoveben Tqvens warmosaxvas.
piriqiT scenisadmi Tqveni gulcivi mopyroba (e. w. `civi wesiT~) dagRupavT
Tqven, radgan avtomatur moqmedebas SegaCvevT, uwarmosaxvod _ meqanikurad.
xolo rolis SemoqmedebiTi damuSaveba da dramaturgiis sityvieri
nawarmoebis sceniur sinamdviled gadaqceva Tavidan bolomde warmosaxvis
monawileobiT mimdinareobs.
ras SeuZlia gamogvacocxlos da agvaRelvos Sinagand, Tu ara Cvens
dampyrob warmosaxvis monagons yvela mis mier dasmul kiTxvaze rom
vupasuxoT, saWiroa, rom is iyos moZravi, aqtiuri, mimxmobi da Sesaferisad
ganviTarebuli.
amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT Tqveni warmosaxvis ganviTarebas.
yovelmxriv ganaviTaroT igi: savarjiSo Temebi, romlebic gaviareT da ukve
icnobT Tqven, anu imecadineT warmosaxvis ganviTarebaze, rogorc aseTze da
ganaviTareT igi arapirdapir: erTxel da samudamod miiReT wesad, rom
araferi akeToT scenaze meqanikurad, formalurad.

V sceniuri yuradReba
gakveTili malaletkovas binaze mimdinareobda, anu sxvanairad rom vTqvaT,
daxurul scenaze, mowyobilobiT.
ganvagrZobdiT buxarSi cecxlis danTebas da SeSlilis etiudis
damuSavebas.
arkadi nikolozis – Zis karnaxis wyalobiT Sesruleba warmatebuli da
nayofieri aRmoCnda. iseTi sasiamovno da samxiarulo, rom orive etiudis
Tavidan ganmeoreba vTxoveT.
molodinSi kedelTan mivjeqi dasasveneblad.
magram am dros raRac moulodneli ram moxda: Cemda gansacvifreblad
sruliad umizezod, Cems gverdiT mdgari ori skami waiqca. aravis xeli ar
uxlia, ise, waiqca TavisTavad. skamebi davdgi Tavis adgilze da movaswari
kidev ori sxva skamis daWera, romlebic waqcevas apirebdnen. amasTan TvalSi
meca viwro da grZeli naprali kedelSi. naprali TandaTan izrdeboda,
bolos mTel simaRleze gaixsna kedeli. axla ki mivxvdi skamebis waqcevis
mizezs: maudis fardebi, romlebic kedlis magivrobas eweodnen, ganze
adiodnen da Tan miiyolebdnen avejeuls; viRac fardas swevda.
fardis gaxsnasTan erTad gadatrialeba moxda Cems arsebaSi.
ras Sevadaro igi?
warmoidgineT, coliT (coli rom myoloda) sastumros nomerSi var.
Sexmatkbilebuli vsaubrobT, tansacmels vixdiT da dasaZineblad vemzadebiT,
Tavisuflad vgrZnobT Tavs. da uceb gaiRo veberTela karebi, romelsac
manamde yuradRebas ar vaqcevdiT, iqidan im sibnelidan ucxo xalxi _ Cveni
mezoblebi gviyureben. daTvliT ver daviTvale, radgan sibneleSi ver
gavarCie da, Zalian bevrni iyvnen mgoni. saswrafod vicvamT tanisamoss, Tmas
vivarcxniT, vcdilobT TavSekavebuli viyveT, rogorc stumrebi.
TiTqos swored ase aforiaqda Cemi arsebac, daWimuli ganwyobileba Semeqmna
da me, romelic Cems sakuTar oTaxSi vgrZnobdi Tavs, uceb perangis amara
davrCi ucxo xalxis winaSe.
sakvirvelia, Savi portali rogor arRvevs intimurobas. sanam myudro
sastumroSi viyaviT, ver vgrZnobdiT, rom arsebobs mTavari da
meorexarisxovani mxare. rogorc ar unda idge, saiTac ar unda mibrunde, _
kargada grZnob Tavs. meoTxe kedlis gaxsnaze portalis Savi gvirabi
iZulebulsa gxdis Seeguo. sul imaze unda fiqrobde da moqmedebaSi
angariSs uwevde am meoTxe kedels, saidanac mayureblebi gimzers.
mniSvneloba ara aqvs, moxerxebulia Tu ara maTTvis, visTanac damokidebuleba
gaqvs scenaze, moxerxebulia Tu ara TviT molaparakisaTvis, _ mTavaria, rom
xedavdes da esmodes imas, vinc CvenTan aris OoTaxSi, magram vinc rampas iqiT
uCinrad zis sibneleSi.
xolo torcovi da raxmanovi, romlebic es-es aris CvenTan iyvnen
sastumroSi da ise maxloblebad, Cvenianebad migvaCndnen, axla sibneleSi
gadayvanilni portals iqiT sul sxva adamianebad gadaiqcnen Cvens
warmodgenaSi _ mkacrad, momTxovnebad.
aseTive gardaqmna moxda etiudSi monawile yvela Cems amxanags Soris.
mxolod govorkovi darCa iseve gulgrili, rogorc daxuruli scenis drois
iyo. veRarafers getyviT, radgan Cveni TamaSi saCvenebel speqtaklad
gardaiqca da ar gamogvivida.
`ara, gadaWriT unda vTqva, rom sanam ar miveCvieT im garemoebas, rom ar
SevamCnioT portalis Savi Rrmuli, manamde erT wertilze viqnebiT gayinuli
da win ver wavalT Cvens samsaxiobo muSaobaSi!~ _ gadavwyvite CemTvis.
am Temaze SustovTan gvqonda saubari. magram is fiqrobs, rom CvenTvis rom
sul axali etiudi moecaT, torcovis aRmgznebi komentarebiT, es garemoeba
dagvaviwyebda mayurebelTa darbazs.
rodesac arkadi nikolozis Z-Zes gavuziare Sustovis mosazreba, man ase
gangvicxada:
_ kargi vcadoT. ai, esec warmtaci tragedia, romelic, imedi maqvs, dagaviwyebT
mayurebelTa darbazs:
moqmedeba isev maloletkovas binaze warmoebs. is colad gahyva nazvanovs,
romelic molared aris romeliRac sazogadoebriv organizaciaSi. ulamazesi
axladSobili bavSvi yavT. deda bavSvis gasabanebad gavida. qmari raRac
sabuTebs arCevs da fulebs iTvlis, ar dagaviwydeT _ sazogadoebriv
sabuTebsa da fulebs. gvianobis gamo ver moaswro Cabareba organizaciaSi,
sadac is muSaobs. sakredito bileTebis gaqonili da Zveli fulebis mTeli
Sekvrebi awyvia magidaze.
nazvanovs win astuzvia maloletkovas umcrosi kretini Zma, kuziani, naxevrad
gamoSterebuli, utvino dgas da Tvalyurs adevnebs nazvanovs, Tu rogor
Semoaclis fulis dastas Wrel banderols da gadauZaxebs buxarSi, sadac
aprialdeba da daiwveba. kretins erTob axarebs am qaRaldebis aprialeba.
fulebi daTvlilia, aTiaTass aRemateba.
radgan qmarma muSaoba gaaTava, maloletkovam isargebla SemTxveviT da
dauZaxa nazvanovs meore oTaxSi, sadac bavSvs abanavebda, raTa is damtkbariyo
Tavisi biWikoTi, nazvanovi gadis meore oTaxSi, misi mibaZviT, kretini
qaRaldebs hyris anTebul buxarSi. feradi qaRaldebis uqonlobis gamo
kretini fulebs CuZaxebs cecxlSi. aRmoCnda rom eseni ufro kargad iwvis
cecxlSi. TamaSiT garTulma kretinma mTeli fulebi cecxlSi CauZaxa,
sazogadoebis mTeli kapitali, yovelgvari angariSebi da gasamarTlebeli
sabuTebi.
nazvanovi im dros Semobrunda oTaxSi, rodesac ukanasknel dastas moedva
cecxli. nazvanovi mixvda yvelafers, gaiTvaliswina mdgomareoba, Tavi
daaviwyda da gamwarebulma xeli hkra kuzians. kuzianma veRar Seimagra Tavi
da safeTqeliT buxris rkinis rikuls daenarcxa. gonebadakarguli nazvanovi
amoitacebs cecxlidan gverdebSemomwvar fulis dastas da sasowrakveTili
Sehkivlebs. coli Semoirbens oTaxSi da dainaxavs gaSxlarTul Zmas.
miirbens masTan, unda wamoayenos, magram ver SesZlebs. kuzianis saxeze sisxls
SeniSnavs, qmars wylis motanas sTxovs, magram nazvanovs aRara esmis-ra.
gaSeSebuli dgas. coli TviTon midis wylis mosatanad da imav wuTas
sasadilo oTaxidan moismis misi gulSemzaravi kivili. misi cxovrebis
sixaruli, qorfa biWuna damxrCvala sabanao varclSi.
Cans, qvis guli unda gqondeT, Tu am tragediamac ar dagaviwyoT
mayurebelTa darbazis Savi Rrmuli.
axalma etiudma mTlad agviforiaqa suli Tavisi melodramatulobiTa da
moulodnelobiT... magram aRmoCnda, rom... marTla qva gvedva gulis nacvlad
mkerdSi da ver viTamaSeT.
rogorc mosalodneli iyo, arkadi nikolozis Zem mogvmarTa da dagvawyebina
`Tu rom~-iTa da sagulisxmo viTarebiT. raRacis Txroba davuwyeT Cven
erTimeores, magram es warmosaxvis Tavisufali TamaSi ki ar iyo, aramed
monagonTa iZulebiTi gamowurva, mikowiweba, romelTac CvenSi
Semoqmedebisadmi araviTari gamoxmaureba ar gamoiwvies.
mayurebelTa darbazis mimzidveloba ufro Zlieri aRmoCnda, vidre scenis
tragikuli saSinelebani.
_ maS Tu asea, _ gadaswyvita torcovma, _ isev gamoveTiSoT parters da es
`saSineleba~ daxurul scenaze viTamaSoT.
farda daxures da Cvens sayvarel sastumro oTaxSi isev Zveleburi
myudroeba gamefda. torcovi da raxmanovi Semovidnen scenaze da isev
moRimari da sasurvelni Seiqmnen. daviwyeT TamaSi. etiudis mSvidobiani
adgilebi Sesaferisad CavataroT, xolo, rodesac mivaRwieT dramas, me TviT
ver damakmayofila Cemma TamaSma, ufro metis micema msurda, magram grZnoba da
temperamenti ar myofnida. Cemda SeumCnevlad amovvardi kalapotidan da
msaxioburi TviTCvenebis gzas davadeqi.
torcovis STabeWdilebamac daadastura es garemoeba, amitom ase mogvmarTa:
_ etiudis dasawyisSi sworad moqmedebdiT, xolo dasasruls momqmedebs
hgavdiT mxolod. namdvilad ki grZnobebs `gamohqaCavdiT~ Tqvengan anu
hamletis TqmiT `nafleTebaTa hglejdiT vnebas~. amitom Savi Rrmulis
Sesaxeb Tqveni Civili usafuZvloa. marto is ar giSliT xels, radgan
daxurul scenaze igive Sedegi miviReT Tqveni TamaSidan.
_ Tu Ria scenaze mayurebelTa darbazi miSlis xels, _ gamovutydi, _
samagierod scenaze, Tu marTals maTqmevinebT. Tqven da ivane platonis-Ze
miSlidiT.
_ ai Turme, vin uSlida xels! gadixarxara torcovma. _ ivane platonis-Zev!
mogxvdaT Tu ara! Turme Savi Rrmuli vyofilvarT me da Tqven! modi
Seuracyofilad vigrZnoT Tavi da movqusloT aqedan. dae, marto iTamaSon.
tragikomikuri moZraobiT gavidnen arkadi nikolozis-Ze da ivane platonis
Ze. maT magaliTs mibaZes danarCenebmac. Cven marto davrCiT da vcadeT
etiudis umowmod xelSeuSlelad TamaSi.
samwuxarod, ganmartoebulebs uaresi dagvemarTa. Cemi yuradReba partniorma
mii pyro. fxizlad vadevnebdi Tvalyurs mis TamaSs, vsjidi, varCevdi da,
Cemdauneburad mayurebeli Seviqeni. Tavis mxriv Cemi partniorebi kidev me
madevnebdnen Tvalyurs. erT da imave dros mayurebelic viyav da saCveneblad
moTamaSe msaxiobic. dabolos, sisulelea, mosawyeni da, rac mTavaria, uazrobaa
erTimeorisaTvis TamaSi.
magram am dros SemTxveviT sarkeSi Cavixede, momewona Cemi Tavi, gavmxnevdi
da momagonda oteloze muSaoba Cems oTaxSi, rodesac, rogorc dRes, sarkeSi
yurebiT, TviT Cemi TavisTvis vTamaSobdi. sasiamovnod damirCa `Cemi sakuTari
Tavis mayurebloba~. Cemi Tavisadmi rwmenam gaiRviZa da amitom davTanxmdi
Sustovis winadadebas, dagveZaxa torcovisa da raxmanovisaTvis, raTa
gveCvenebina maTTvis Cveni TamaSis Sedegebi.
aRmoCnda, rom saCvenebeli araferi gvqonda, radgan isini Turme karebis
WuWrutanidan uTvalTvalebdnen Cvens ganmartoebul TamaSs.
maTi sityviT, axla ufro cudaT SevasruleT, vidre Ria fardis dros. maSin
cudi iyo, magram moridebuli da TavSekavebuli, xolo axla isev cudi,
magram aplombiT da TavaSvebuli.
rodesac torcovma Seajama dRevandeli TamaSi, aRmoCnda, rom Ria scenaze
xels gviSlis mayurebeli, rampis iqiT, sibneleSi mjdomare. daxurul scenaze
aqve CvenTan, oTaxSi mjdomare arkadi nikolozis Ze da ivane platonis-Ze;
ganmartovebulebs Cvenive partniori, romelic mayureblad gadiqca Cvens
TvalSi; xolo rodesac me CemTvis vTamaSobdi, me - mayurebeli vuSlidi xels
Cems Tavs rogorc msaxiobs, ase rom saiTac mivbrundiT, yvelgan mayurebeli
gviSlida xels. magram amasTan erTad mosawyeni iyo umayureblod TamaSi.
_ bavSvebi Tqvenze ukeTesebi iqnebodnen! _ gvarcxvenda torcovi.
_ meti gza ar aris, _ daaskvna patara pauzis Semdeg, _ iZulebuli var
droebiT gadavdo etiudebi da yuradRebis obieqtebs movkido xeli. isini
arian yvelaze didi damnaSaveni momxdar ambebSi: maTgan daviwyebT Semdeg
gakveTils.

. . . 19. . w.
dRes mayurebelTa darbazSi gamokiduli iyo gancxadeba:

SemoqmedebiTi yuradReba

farda, romelic myudro sasadilo oTaxis meoTxe kedlis magierobas eweoda


– gaxsnili aRmoCnda, xolo Cveulebriv masze midgmuli skamebi alagebuli
iyo. meoTxe kedels moklebuli Cveni sayvareli oTaxi yvelas Tvalwin idga
mayurebelTa darbazTan SeerTebuli. Cveulebriv dekoraciad gadaiqca is da
dakarga Tavisi myudroeba.
dekoraciis kedlebze sxvadasxva adgilas ekida eleqtrogamtarebi, TiTqos
iluminaciisaTvis.
Camoamwkrives rampasTan. sazeimo siCume Camovarda.
_ eg vis movarda fexsacmlis qusli? _ uceb SegvekiTxa arkadi nikolozis Ze.
moswavleebi uceb Seudgnen sakuTari amxanagebis fexsacmlis Tvalierebas
da MmTeli yuradRebiT gaerTnen amiT.
torcovma axali kiTxva mogvca:
_ ra moxda mayurebelTa darbazSi?
ar vicodiT ra gvepasuxa.
_ rogor, ar SegimCneviaT Cemi mdivani, yvelaze mousvenari da fusfusa
adamiani? imdeni qaRaldebi momitana xelmosawerad.
aRmoCnda, rom Cven is ver SevniSneT.
_ ai saswauli! _ warmoTqva torcovma. _ rogor moxda, rom ver dainaxeT da
isic maSin, rodesac farda axdilia? Tqven ar gvarwmunebdiT, rom
mayurebelTa darbazi gizidavT Tavisken?
_ me fexsacmlis qusliT viyavi garTuli, _ vimarTlebdi Tavs.
_ rogor!! _ ufro metad gancvifrda torcovi, _ is patara, umniSvnelo qusli
ufro Zlieri aRmoCnda, vidre portalis Savi Rrmuli! maSasadame, arc ise
Znelia gadaCveva. saidumloeba aq sul sxvagan imaleba: imisaTvis, rom
mayurebelTa darbazma ar mii pyros Cveni yuradReba, iman unda gagitacoT, rac
scenaze xdeba.
`marTlac, _ Cavufiqrdi mec, _ sakmarisi iyo erTi wuTiT
davinteresebuliyavi imiT, rac rampas aqeT xdeboda, da me, Cemda uneburad,
Sevwyvite imaze fiqri, rom rampas iqiTac arsebobs rame~.
am dros momagonda scenaze dabneuli lursmani da muSis sityvebi amis
Sesaxeb. es moxda Cveni saCvenebeli speqtaklis erT-erT repeticiaze, maSin me
ise gaverTe lursmnebiTa da muSasTan gamolaparakebiT, rom sul damaviwyda
pirdaRrenili Savi Rrmuli.
_ axla, imedi maqvs, gaigeT, _ daaskvna torcovma, _ rom msaxiobs Wiria
yuradRebis obieqti, oRond ara mayurebelTa darbazSi, aramed scenaze da
ramdenadac warmtacia aseTi obieqti, imdenad Zlieri misi gavlena msaxiobis
yuradRebaze.
adamianis cxovrebaSi ar moiZebneba iseTi wuTi, rom misi yuradReba ar iyos
mi pyrobili raime obieqtze..
amasTan rac ufro warmtacia obieqti, miT ufro Zlieria misi gavlena
msaxiobis yuradRebaze. mayurebelTa darbazisadmi yuradRebis
gasaqarwyleblad saWiroa aq, scenaze SesTavazo xelovnurad saintereso
obieqti. Tqven iciT, mSobeli rogor mii pyrobs bavSvis yuradRebas
saTamaSoTi. ai, msaxiobsac ase unda SesTavazo mayurebelTa darbazisadmi
SiSis gamaqarwylebeli ram saTamaSo.
`magram, _ vfiqrobdi, _ ganzrax rad SevaCeCo Cems Tavs raime obieqti,
rodesac uimisodac auarebelia is scenaze?~
_ Tu me _ subieqti var, maSasadame, yvelaferi, rac Cems garSemoa _ obieqtia.
xolo Cems garSemo mTeli samyaroa... ramdenia es yvela obieqtebi! raRa
saWiroa misi Seqmna?
amaze gamogvekamaTa torcovi, rom ase mxolod cxovrebaSi xdeba. cxovrebaSi,
marTla, TavisTavad warmoiSobian obieqtebi, bunebrivad da miiqceven kidec
Cvens yuradRebas. am SemTxvevaSi Cven Zlier kargad viciT vis rogor unda
vuyuroT Cveni cxovrebis TiToeul wuTSi.
magram Teatri suls sxva ram aris, _ Teatri arsebobs mayurebelTa darbazi
portalis Savi RrmuliT, romelic xels uSlis msaxiobis normalur
cxovrebas.
torcovis sityviT, TviT me yvelaze ukeTesad unda vicode es `otelos~
speqtaklis Semdeg. Cven ki, rampis Cvens mxareze, scenaze mravali obieqti
mogvepoveba portalis Sav gvirabze bevrad saintereso. mxolod saWiroa
kargad davukvirdeT imas, rac scenaze xdeba, sistematuri varjiSis meoxeobiT
unda miveCvioT yuradRebis scenaze mi pyrobas. unda ganvaviTaroT
gansakuTrebuli teqnika, romelic dagvexmareba ise CavebRauWoT obieqts, rom
Semdeg TviT scenaze myofma obieqtma dagvi pyros da agvacilos scenis
gareSe myofi obieqtebis gavlena. mokled rom vTqvaT, torcovis sityviT,
SemdegSi scenaze yureba da daanaxva unda viswavloT.
leqciis magivrad imis Sesaxeb, Tu ra obieqtebs aqvs adgili cxovrebaSi da,
maSasadame scenazec, torcovma aRgviTqva, rom is mxatvrulad da TvalsaCinod
dagvanaxvebs amas scenaze.
_ dae, sinaTlis wertebma da Suqma, rasac Tqven amJamad xedavT, dagisuraToT
sxvadasxva saxis obieqtebi, TqvenTvis cnobili cxovrebaSi, maSasadame,
gamosadegi TeatrSic.
mayurebelTa darbazi da scena wyviadma moicva. cota xnis Semdeg pirdapir
Cvens cxvirwin, magidaze, romelsac garSemo vusxediT, amokiafda kolofSi
damaluli patara elnaTura. saerTo sibneleSi sinaTlis werti aRmoCnda
erTaderTi mimzidveli ram. man erTma mii pyro mTeli Cveni yuradReba.
_ es sibneleSi mokiafe naTura, _ gvixsnida torcovi, _ gvisuraTebs
maxlobel obieqt-werts. Cven amiT im momentebSi vsargeblobT, rodesac
gvinda movikriboT yuradReba, rom Sors ar gaibnes igi.
rodesac mTeli scena gaanaTes, torcovma mogvmarTa yvelas:
_ sinaTlis wertze yuradRebis koncentrireba sibneleSi SedarebiT ufro
advilad gexerxebaT. axla gavimeoroT igive varjiSi mxolod sibneleSi ki
ara, _ sinaTleze.
torcovma winadadeba misca erT moswavles kargad gaesinja savarZlis
sazurge, me _ emalis butaforia magidaze, mesames raRac umniSvnelo ram,
meoTxes – fanqari, mexuTes _ Toki, meeqvses _ asanTi da a. S.
Sustovma Tokis daZenZva daiwyo, magram me SevaCere da vuTxari, rom varjiSi
mocemuli gvaqvs yuradRebaze da ara moqmedebaze, amitom Cven SegviZlia
mxolod sagnis gasinjva, fiqri masze. magram paSa ar meTanxmeboda, mainc
Tavisas gaiZaxoda. sakiTxis gamosarkvevad mivmarTeT torcovs. man gvi pasuxa:
_ obieqtisadmi yuradReba bunebrivad iwvevs misdami saqmianobas. xolo
moqmedeba mTlianad miapyrobs obieqts Cvens yuradRebas. amrigad,
moqmedebasTan gaerTianebuli da urTierTCaqsovili yuradReba mkvidr
kavSirsa qmnis obieqtTan.
rodesac xelmeored davakvirdi magidis ficris emalis rioSs, naxatis
konturis Semoxazva movindome raRac wvetiani iaraRiT, rac ki momxvda
xelSi.
am samuSaom ufro metad gamitaca da maiZula Rrmad Cavkvirvebodi naxats.
paSa am dros yuradRebiT wewavda Toks da gatacebas SeamCnevdiT mis
muSaobaSi. sxva moswavlenic an gatacebiT moqmedebdnen, an yuradRebiT
misCerebodnen obieqts.
bolos torcovma aRiara:
_ axla obieqt-werts Tqven SeigrZnobT aramc Tu sibneleSi, sinaTlezedac.
es kargia!
Semdeg man gviCvena jer srul sibneleSi da Semdeg sinaTlezedac saSualo
manZilisa da Soreuli obieqt-wertebi. rogorc pirvel magaliTze axlo
manZilis obieqt-wertiT rom Cveni yuradReba xangrZlivad SeeCerebina.
sakuTari warmosaxvis monagoniT unda dagvesabuTebia Cveni yureba.
axali varjiSebi ufro advilad davZlieT sibneleSi.
mTlianad gaanaTes scena.
_ axla yuradRebiT daaTvaliereT Tqvens garSemo myofi sagnebi, amoirCieT
maT Soris romelime saSualo manZilis an Soreuli obieqt-werti da MmTeli
Tqveni yuradReba imaze SeaCereT, _ winadadeba mogvca arkadi nikolozis Zem.
Cvens garSemo imdeni sagnebi iyo axla, saSualo da Soreulebi, rom
pirvelad Tvalebi agviWrelda.
erTi obieqt-wertis nacvlad TvalSi aTeuli sagnebi ise meCxirebodnen, rom
kalamburoba rom mdomeboda, obieqt-werts ki ar davarqmevdi, aramed obieqt-
mravalwerts. bolos erT qandakebas mivaSterdi Sors, buxris Tavze, magram
didxans ver gavaCere Cemi yuradRebis centrSi, radgan yvelas sagani Tavisken
mizidavda da qandakeba aseul sxva sagnebSi gaiTqvifa.
_ ehe! – gvisayvedura torcovma. _ rogorc Cans, sanam saSualo da Soreul
obieqt - wertebs SeqmnideT, manamde saerTod mogvixdeba scenaze yurebisa da
xilvis Seswavla!
_ magaSi ra aris saswavlebeli? _ ikiTxa viRacam.
_ rogor Tu ra? amis gakeTeba erTob Znelia xalxis TandaswrebiT, miumate
mas portalis Savi Rrmulic! ai, magaliTad: erT Cems diswuls Zlier uyvars
bevri Wama, celqoba, sirbili da tiktiki. aqamde marto sadilobda _ sabavSvo
oTaxSi. exla ki saerTo sufraze daisves sasadilod, da is gadaeCvia Wamasac,
tiktiksac, da celqobasac. `ratom xmas ar iReb, ara sWams?~ _ ekiTxebian. `mere
Tqven ras momCerebixarT TvalebSi?~ _ upasuxebs bavSvi. rogor ar unda
mivaCvioT igi xelaxla Wamas, laparaksa da celqobas _ xalxis
TandaswrebiT?
aseve gemarTebaT Tqvenc. cxovrebaSi Tqven siarulic iciT, jdomac,
laparakic, xolo TeatrSi kargavT yvela amis unars, radgan mayureblis
siaxlovesa grZnobT da fiqrobT TqvenTvis: `ras gviyureben da gvismenen?!~
amitom Tqvenc Tavidan unda SegaswavloT _ Tavis daWera scenaze xalxis
TandaswrebiT.
maS daixsomeT; yvela, sul ubralo, elementaruli moqmedebaSic ki, romelic
mSvenivrad viciT cxovrebaSi, marcxs ganicdis, rodesac adamiani scenaze
gadaitans mas, ganaTebuli rampisa da aTasiani sazogadoebis winaSe. ai
ratom aris saWiro xelaxla iswavloT scenaze siaruli, moZraoba, jdoma,
wola. amis Sesaxeb ukve giTxariT pirvel gakveTilebze. xolo dRes,
yuradRebis sakiTxTan dakavSirebiT, naTqvams davumateb, rom saWiroa
iswavloT scenaze mzera da xilva, smena da mosmena.

.... 19.. w.

amomirCieT romelime sagani! _ mogvmarTa torcovma, rodesac Ria


scenaze Camosxdnen moswavleni. _ amoirCieT obieqtad Tugind ai kedelze
Camokidebuli pirsaxoci, Tvalwarmtaci naxatebiT.
yvelani pirsaxocs miaCerdnen.
_ ara! _ SegvaCera torcovma, _ eg cqera ki ar aris, aramed obieqtze Tvalebis
Wyetaa.
Cven isev aRar CavSterebivarT obieqts, magram arkadi nikolozis Ze mainc
ver davarwmuneT, rom Cveni Tvalebi swored obieqtisken iyo mi pyrobili.
_ yuradRebiT! _gvibrZanebda torcovi.
TiTqos yvelani win gadavixareT.
_ mainc meqanikuri cqeraa da erTob naklebi yuradReba.
Cven warbi SevikariT da vcdilobdiT yuradRebianad movCvenebodiT.
_ yuradRebiT yofna da zmanebiTi yuradReba _ erTi da igive ar aris.
TviTon daarwmuneT Tqveni Tavi: ra aris rioSi da ra aris namdvili cqera.
didi xnis wvalebis Semdeg CamovsxediT wynarad, vcilobdiT ar
mivSterebodiT, Cveulebriv gvecqirna pirsaxocisaTvis.
arkadi nikolozis-Zem uceb gadaixarxara da mommarTa:
_ axla rom SeiZlebodes Tqveni suraTis gadaReba, Tqven sul ar
daijerebdiT SemdegSi, rom iseTi sisulelemde miva adamiani Tavisi
gulmodginebiT, sadamdisac Tqven mixvediT. Tqveni Tvalebi mTlianad
amocvivdnen orbitidan am sityvis pirdapiri mniSvnelobiT. nuTu cqerisaTvis
saWiroa ase Tvalebis Wyeta? naklebi! bevrad naklebi! Tavi daanebeT
(daZabulobas! oTxmocdaTxuTmeti procenti _ Zirs! kidev... kidev... ra saWiroa
aseTi miziduloba obieqtisadmi, aseTi gadaxra misken? gaswordiT welSi! eg
cotaa! kidev, kidev! ufro metad! _ aRar gveSveboda arkadi nikolozis Ze.
rac ufro daJinebiT gaiZaxoda `naklebi, naklebi~, miT Cveni daZabulobac
mcirdeboda, rac xels miSlida `cqerasa da xilvaSi~. didia daZabulobis
siWarbe, gasaocari. warmodgena ara gaqvs mis odenobaze, rodesac oTxad
welSi moxrili portalis Rrmulis win dgexar. torcovi marTalia, rodesac
laparakobs daZabulobis oTxmocdaTxuTmeti procentis siWarbeze.
_ ra ubralo, da ra mcire ram aris saWiro cqerisa da xilvisaTvis! _
warmovTqvi aRfrTovanebulma. _ es bevrad advilia imasTan SedarebiT, rasac
me manamde Cavdiodi scenaze! ratom ver mivxvdi, rom daWyetili TvalebiTa da
daZabuli sxeuliT veras xedavs adamiani, xolo – yovelgvari daZabulobisa
da gulmodgineobis gareSe SeiZleba dawvrilebiT daaTvaliero sagani.
magram swored eg aris Zneli; sruliad umoqmedoT iyo scenaze.
_ rasakvirvelia _ daadastura arkadi nikolozis-Zem, _ imitom, rom sul imis
fiqrSi xar im wuTebSi: raRaSi ixdis fuls mayurebeli, Tu ar vcdilob, rom
vuCveno rame mas? unda davimsaxuro Tu ara Cemi _ msaxiobis xelfasi, unda
gavarTo Tu ara mayurebeli!
ra siamea ijde scenaze yovelgvari daZabulobis gareSe, damSvidebuli
ucqiro da ixilo, gqondes ufleba portalis pirdaRebuli gvirabis win
dgomisa. rodesac grZnob scenaze yofnis am uflebas, maSin saSiSi araferia.
dRes me vtkbebodi scenaze ubralo, bunebrivi, adamianuri yurebiTa da
momagonda arkadi nikolozis-Zis ubralod jdoma pirvel gakveTilze.
cxovrebaSi kargad vicnob aseT mdgomareobas da iq ar maxarebs es garemoeba,
miCveuli var. xolo scenaze dRes pirvelad vigrZeni es da gulwrfelad
madlieri var torcovis.
_ yoCaR! _ momiwona man. ai amasa hqvian cqera da xilva. xolo ra xSiria
scenaze cqera, rodesac verafers xedav! msaxiobis uSinaarso Tvalebze uaresi
araferia scenaze! es utyuari sabuTia imisa, rom msaxiobis suli am dros
sTvlems, an kidev misi yuradReba Teatris sazRvrebs gareSea, scenaze
warmosadgeni cxovrebis gareSe, rom msaxiobi sxva, ucxo saganma gaitaca,
romelsac rolTan saerTo araferi aqvs.
gadametebulad molaybe ena da avtomaturad moZravi xelfexi ver daiWeren
gaazrebuli, yvelafris momcemi Tvalis adgils. tyuilad ki ar amboben, rom
Tvalebi `sulis sarkeao~.
msaxiobis Tvali, romelic umzers da xedavs, mayureblis yuradRebas i pyrobs
amiT da TavisTavad mimarTavs obieqtisaken, romelsac unda uyurebdes is.
piriqiT, msaxiobis uSinaarso Tvali mayureblis yuradRebas acilebs scenas.
am ganmartebis Semdeg mogvmarTa arkadi nikolozis Zem.
_ me Tqven giCveneT naTurebi, ganmasaxierebeli maxlobeli, saSualo da Sori
obieqt-wertisa, romlebic aucilebelia yovel mxedvel arsebisaTvis da,
maSasadame yovel sceniur qmnilebisaTvis da TviTSemsruleblisaTvisac.
aqamde naCvenebi naTurebi obieqtebs iseTad asaxavdnen scenaze, rogoric
unda ixilos isini TviT msaxiobma. aseve unda iyos TeatrSic, magram iSviaTad
aris ase.
axla me giCvenebT rogorc ar unda iyos arasodes scenaze, magram rogorc
samwuxarod TiTqmis yovelTvis emarTeba msaxiobTa umravlesobas. me
giCvenebT Tqven im obieqtebs, romelTac TiTqmis dauflebulebi aqvT
yuradReba msaxiobisa, maTi scenaze yofnis dros.
aseTi Sesavlis Semdeg uceb acimcimda sinaTlis Suqi, moedva mTel scenas,
mayurebelTa darbazs da dagvisuraTa msaxiobis yuradRebis mimobneva.
Semdeg sinaTlis Suqebi gauCinardnen da maT nacvlad parteris erT-erT
savarZelze ainTo as sanTliani naTura.
_ es ra aris? _ moisma viRacis SekiTxva.
_ es aris mkacri kritikosi, _ upasuxa torcovma, _ mas unda mieZRvnas
msaxiobis yvelaze meti yuradReba sajaro gamosvlis dros.
kidev acimcimda sinaTlis Suqi, isev gauCinarda da bolos ainTo axali
didi naTura.
_ es reJisoria.
jer arc ki Camqraliyo es naTura, rom scenaze odnav amobJutda patara
naTura.
_ es sacodavi partnioria. mas sul mcire yuradReba eqceva, _ SeniSna
ironiiT torcovma.
uceb Caqra mbJutavi naTura da avanscenidan mogvafrqvia TvalWreli sxivebi
Suqmtyorcnma.
_ es mokarnaxea.
bolos yvelgan acimcimdnen sinaTlis sxivebi; uceb aenTebodnen da isev
qrebodnen. amasTan dakavSirebiT momagonda Cemi sakuTari ganwyobileba
`oteloSi~ saCvenebel speqtaklze.
_ mixvdiT Tu ara axla, ras niSnavs msaxiobisaTvis icodes scenaze cqera da
xilva? _ mogvmarTa arkadi nikolozis Zem gakveTilis dasasruls. _ ai es
urTulesi xelovneba unda SeiswavloT Tqven!.
. . . . . .19. . w.
Cven Zlier gagvikvirda, rodesac arkadi nikolozis Zis magier
gakveTilze mxolod ivane platonis_Ze movida da gamogvicxada, rom
torcovis magivrad is gvamecadinebs.
amrigad, dRes pirveli gakveTili iyo raxmanovis.
rogoria is, rogorc maswavlebeli?
rasakvirvelia, ivane platonis-Ze sul sxvaa, vidre arkadi nikolozis-Ze. arc
erTi CvenTagani ar eloda, rom saxeldobr swored iseTi iqneboda, rogorc is
aRmoCnda dRes.
cxovrebaSi, mis mier gaRmerTebul torcovTan erTad, raxmanovi wynaria,
moridebuli da Cumi, xolo uimisod – energiuli, gabeduli da mkacri.
_ moikribeT mTeli yuradReba! Tavs nu aiSvebT! _ gvibrZanebda
uflebamosilobiTa da gadaWriTi kiloTi. _ ai raSi gamoixateba Cveni
varjiSi: TiToeul Tqvengans giniSnavT mzeris obieqts. Tqven arCevT mis
formas, moxazulobas, ferebs, yvela wvrilmanebsa da Taviseburebebs. yvela es
unda moaswroT, sanam me ocdaaTs daviTvli. ocdaaTi!! _ vacxadeb. vaqrob
sinaTles, rom veRar ixiloT obieqti da winadadebas gaZlevT momiyveT
obieqtis Sesaxeb. sibneleSi amiwerT yvelafers, rac ki Tqvenma
mxedvelobiTma mexsierebam daixsoma. me vamowmeb da vadareb TviT obieqts,
rac Tqven miambeT. am mizniT xelaxla gavanaTeb obieqts. yuradReba! viwyeb:
maloletkova – sarke.
_ Cemo kargebo! –dafacurda igi da miaTiTa sarkeze, _ ai esa?
_ zedmeti kiTxvis gareSe. oTaxSi erTi sarkea mxolod. meti ar aris!
msaxiobi sazriani unda iyos.
_ puSCin _ suraTi. govorkov _ lustra. veliaminova _ albomi.
_ xaverdis? _ SeekiTxa moTafluli kiloTi.
_ me giCveneT. orjer ar gavimeoreb. msaxiobi uceb unda mixvdes. nazvanov _
xaliCa.
_ isini bevria, romeli?
_ aseT SemTxvevaSi _ TviTon amoirCieT. SecdiT, xolo eWvi nu SegeparebaT, nu
ikiTxavT! msaxiobi moxerxebuli unda iyos. moxerxebuli geubnebiT!.
viuncov-larnaki. umnovix _ fanjara. dimkova _ baliSi, veselovski _
roiali. erTi, ori, sami, oTxi, xuTi... _ ivane platonis Zem auCqareblad
daiTvala ocdaaTi da gasca brZaneba:
_ sibnele!
rodesac Camobnelda, gamomiZaxa da winadadeba momca meambna ra vnaxe.
_ Tqven daminiSneT xaliCa, _ dawvrilebiT davuwye axsna. _ uceb ver
amovarCie da amitom meti dro davkarge.
_ mokled da arsebiTad, _ brZanebda ivan platonis-Ze _ arsebiTad!
_ sparsuli xaliCa. saerTo foni mowiTalo-yavisferia. nawiburebi ganieri
arSiiT Tavdeba, _ aRvwerdi sanam raxmanovma ar ikivla:
_ sinaTle! cudaT dagixsomebia, megobaro! ver moitaneT, gzaSi dagebnaT.
sibnele! puSCin!
_ ver gavige suraTis Sinaarsi, sibecisa da suraTis siSoris gamo. davinaxe
mxolod yviTeli saRebavi wiTel fonze.
_ sinaTle! _ brZana ivane platonis-Zem. arc wiTeli da arc yviTeli feris
araferia suraTze.
_ WeSmaritad davibeni, ver movitane, _ yviroda puSCini.
_ govorkov! – gamouZaxa raxmanovma.
_ mooqvrili lustra, sabazrod aWrelebuli. ERvrinWilebiani.
_ sinaTle! _ brZanebda ivane platonis-Ze, _ lustra samuzeumoa, Zvirfasi,
namdvili, aleqsandriuli ampiri. daibeniT!
_ sibnele! nazvanov, xelaxla amiwerT xaliCa.
_ mapatieT, ar vicodi, Tu kidev iyo saWiro. me sul ar vfiqrobdi, rom...
bodiSs vixdi, rom uceb moiTxoveT...
_ SemdegisaTvis iqonieT mxedvelobaSi. gamoasworeT Secdomebi da nu
ijdebiT erT wamsac ki usaqmod gulxeldakrefili. icodeT yvelam:
xelmeored da meoTxed gkiTxavT, sanam dawvrilebiT ar amiwerT
STabeWdilebis suraTs.
puSCin!
_ daibeni, orjerve daibeni!
raxmanovma bolos mainc Tavisi gaitana _ yovel wvrilmanamde SeviswavleT
miCenili sagnebi da avuwereT. am mizniT xuTjer gamomiZaxa. aRniSnuli
daZabuli muSaoba naxevar saaTs grZeldeboda gaZlierebuli tempebiT. amis
gamo Zlier dagveRala Tvalebi da daWimuli gvqonda mTeli yuradReba. aseTi
gadaWarbebuli intensivobiT mecadineoba SeuZlebelia xangZliv. raxmanovma
icis es garemoeba da amitom or nawilad gahyo Tavisi gakveTili _ naxevar-
maxevar saaTs TiToeuli.
droebiT SevwyviteT varjiSi da cekvis gakveTilze gavediT. mas Semdeg isev
raxamnovis gakveTilis gagrZeleba gvqonda, magram dro ocis daTvlamde
Segvimcira.
ivane platonis Ze Segvpirda, rom sam-xuT wamde daiyvans varjiSis
xangrZlivobas.
_ ai, rogor gavamaxvilebT yuradRebas! –gangvicxada man.
axla, rodesac dRiurSi viwer ivane platonis–Zis dRevandel gakveTils,
eWvebi mebadeba: saWiroa Tu ara da Rirs Tu ara stenografiulad Caviwero
ivane platonis-Zis gakveTili? an, SeiZleba, ukeTesi iyos, cale rveulSi
Sevitano misi varjiSobani? dae, es Canawerebi iyos praqtikul varjiSobaTa
maCvenebeli, Taviseburi amocanaTa krebuli anu `treningi da wvrTna~. rogorc
TviTon uwodebs Tavis gakveTilebs ivane platonis-Ze. aseTi Canawerebi
damexmarebian Cems yoveldRiur varjiSSi, xolo SemdegSi, SeiZleba
reJisorobisa da sxvebTan mecadineobis drosac...
gadawyda.
dReidan me ori rveuli meqneba: erT maTganSi ganvagrZob Cems dRiurs da
Cavwer xelovnebis Teorias, romelsac torcovi gvaswavlis, meoreSi aRvwer
praqtikul varjiSobebs, rasac raxmanovi xelmZRvanelobs. es iqneba amocanaTa
krebuli `treningisa da wvrTnis klasis sistemiT.

. . . . . .19. . w.
torcovi dRes ganagrZobda sinaTliT obieqtebis yuradRebis ilustrirebas
scenaze. man mogvmarTa:
_ aqamde Cven saqme gvqonda obieqtebTan wertebis saxiT. xolo axla me
giCvenebT egreTwodebul yuradRebis wres. is erT wertils ki ar
warmoadgens, aramed mcire odenobis mTlian ubans da Seicavs mraval
damoukidebel obieqtebs. erTidan meoreze xtis Tvali, magram yuradRebis
wriT Semoxazul sazRvars ki ar gascildeba.
torcovis Sesavali sityvis Semdeg Camobnelda, magram umalve ainTo
magidaze didi lampa, iqve gverdiT me vijeqi. zevidan wamoxuruli Suqfari
qveviT isroda sinaTlis mrgval Suqs da anaTebda Cems Tavsa da xelebs.
ubralo saTamaSoebiT gavsebuli magida gakaSkaSebuli iyo sinaTliT. xolo
mayurebelTa darbazi da scenis danarCeni sivrce Semzarav sibneleSi iyo
gaxveuli. miT ufro myudroTa vgrZnobdi Tavs lampis moqaTqaTe Suqis qveS,
romelic TiTqos mTlianad Seiwovda Cems yuradRebas sibneliT SemozRudul
Tavis sinaTlis rkalSi.
_ ai, es sxivi magidaze, _ gviTxra torcovma, _ gamoxatavs yuradRebis mcire
wres. TviTon Tqven _ ufro sworad _ sinaTlis areSi moxvedrili Tqveni
Tavi da xelebi, imyofebian mis centrSi. aseTi wre fotografiuli aparatis
mcire diafragmasa hgavs, romelic obieqtis sul uwvrilmanes nawilebs
aRbeWdavs.
torcovi marTali iyo: magidaze gabneuli da sinaTlis SezRudul wreSi
moxvedrili umniSvnelo nawilebi, TavisTavad mii pyrobdnen Cvens yuradRebas.
sakmarisia mTeli sibnelis dros moxvde sinaTlis wreSi da imav wuTs
yvelafridan izolirebulad igrZnob Tavs. iq, sinaTlis wreSi, rogorc Sens
oTaxSi, aravisi ar geSinia da arafris grcxvenia. iq sul gaviwydeba, rom
sibnelis yoveli mxridan mravali gareSe Tvali akvirdeba Sens cxovrebas.
sinaTlis mcire wreSi ufro metad vgrZnob Tavs saxlSi, vidre Cems sakuTar
binaze. iq cnobismoyvare diasaxlisi Tvals madevnebs gasaRebis WuWrutanidan,
rodesac mcire wres Semovlebul sibnelis Sav kedlebs veraferi ver
Semoatans. sinaTlis aseT viwro wreSi, rogorc krebiTi yuradRebis dros,
aramc Tu advilia daaTvaliero sagnis yoveli wvrilmani, aramed icxovro
kidec sruli intimuri grZnobebiT, gulis zraxviT da Seasrulo kidec
urTulesi moqmedebani, SeiZleba gadaWra Tavsatexi sakiTxebi, gaarkvio
sakuTar grZnobaTa da zraxvaTa simaxvile; SeiZleba urTierToba iqonio
meore pirTan, igrZno igi, gaando Seni intimuri fiqrebi, aRadgino mexsierebaSi
warsuli, iocnebo momavlis Sesaxeb.
torcovma gaigo Cemi ganwyobileba. miuaxlovda rampas da gacxovelebuli
kiloTi mommarTa:
_ Cqara aRniSneT mexsierebaSi: mag ganwyobilebas, romelsac Tqven
ganicdiT amJamad, Cveneburad ewodeba `sajaro martooba~. sajaroa igi, radgan
Cven yvelani TqvenTana varT. martoobaa igi, radgan Tqven gancalkevebuli
xarT Cvengan yuradRebis mcire wriT. speqtaklze, aTasricxovani
sazogadoebis Tvalwin Tqven yovelTvis SegiZliaT CaiketoT Tqvens
martoobaSi, rogorc lokokina Tavis niJaraSi.
axla me Tqven giCvenebT yuradRebis saSualo wres.
Camobnelda
Semdeg ganaTda karga mozrdili midamo avejeulis mTeli jgufiT: moCans
magida, skamebi roialis kuTxe, buxari _ win mozrdili savarZliT. am wris
SuagulSi movxvdi.
SeuZlebeli iyo erTi Tvalis movlebiT yvelafris daxsomeba. nawil-nawil
momixda daTvaliereba. TiToeuli sagani calke obieqt-werts warmoadgenda.
ubedureba is iyo, rom sinaTliani wris gafarTovebasTan erTad, wris gareT
Tavi iCina naxevarbindma, ris gamo misi kedlebi naklebad mkvrivi aRmoCndnen.
masTan ufro frTagaSlili Seiqmna Cemi martooba. Tu mcire wre SeiZleba
SevadaroT martoxela sacxovrebel binas, samagierod saSualo wre – es
saojaxo binaa. rogorc cariel da civ aToTaxian saxlSi cxovreba
moklebulia myudroebas martoxeli adamianisaTvis, ise mec mominda
damebrunebia Cemi sayvareli yuradRebis mcire wre.
magram ase vgrZnobdi da vmsjelobdi mxolod manamde, sanam marto viyav.
xolo, rodesac ganaTebul wreSi SemierTdnen Sustovi, puSCini, maloletkova,
viuncovi da sxvebi, Cven ukve ZlivZlivobiT veteodiT. Sesdga jgufi,
Camosxdnen savarZlebSi, skamebze da divnebze.
didi farTobi gasaqans iZleva gaSlili moqmedebisaTvis. did wreSi
msjeloba moxerxebulia saerTo sakiTxebsa da ara pirad, intimur saqmeebze.
amis gamo saSualo wreSi sul advilad gaiSala cocxali, axalgazrduli da
cxovelmyofeli xalxuri scena. SekveTiT ver gaimeoreb mas. mcires msgavsad,
agreTve dRes torcovis mier naCvenebma sinaTlis saSualo wrem, maiZula
ganmecada msaxiobis TviTSegrZnoba yuradRebis farTobis gadidebis momentSi.
amasTan, saintereso wvrilmani: mTeli dRevandeli gakveTilis ganmavlobaSi
erTxelac ar momlandebia Cemi saSineli mteri scenaze _ portalis Savi
Rrmuli. sakvirvelia es garemoeba!
_ ai esec Tqveni didi wre! _sTqva torcovma, rodesac mTeli sastumro
oTaxi gakaSkaSda sinaTliT. sxva OoTaxebSi jer kidev bneloda, magram Cveni
yuradReba ukve daibna did sivrceSi.
_ esec Tqveni sul udidesi wre! _kvlav warmosTqva arkadi nikolozis Zem,
rodesac yvela oTaxebi ganaTda.
me gaviTqvife did sivrceSi.
_ yvelaze didi wris moculoba damokidebulia mayureblis
SorsmWvretelobaze. _ aq, oTaxSi, ise gavafarTove yuradReba, ramdenadac ki
SesaZlebeli iyo. xolo, Tu Cven TeatrSi ki ara, aramed sadme mindorSi an
zRvaze viqnebodiT, im SemTxvevaSi yuradRebis wris dasasruli horizontis
uSoresi xazi iqneboda. scenaze Sori perspeqtivis am xazs mxatvari ukana
dekoraciaze xatavs.
_ axla, gagvicxada arkadi nikolozis Zem patara pauzis Semdeg, _ me
gavimeoreb imave savarjiSos, mxolod sibneleSi ki ara, sinaTleze.
miCveneT axla MmTeli rampisa da sofitebis sinaTleze pirvelad
yuradRebis mcire wre da sajaro martooba masSi, xolo Semdeg saSualo da
didi wreebi.
moswavleTa daxmarebis SesaCereblad, radgan mTliani ganaTebis dros
irRveoda igi.
amisaTvis aucilebelia gansazRvro dasaxuli farTobi, anu wre
mxedvelobiTi yuradRebisaTvis, TviT oTaxSi myof saganTa xazebiT. ai,
magaliTad, sxvadasxva sagnebiT ganlagebuli mrgvali magida. misi odenoba
Semoxazulia sinaTleze yuradRebis mcire wriT. xolo ai iatakze dafenilia
sakmaod didi xaliCa da masze kidev ganlagebulia dgami, _ es ki yuradRebis
saSualo wrea sinaTleze.
meore, ufro didi xaliCaA garkveviT asaxavs did wres sinaTleze.
iq, sadac Ria darCeniliyo iataki, torcovma gadaTvala fexsafenze daxatuli
parketis oTxkuTxedebis raodenoba. marTalia, amiT Znelia fiqsireba
dasaxuli wris xazebisa da yuradRebis SeCereba maT farglebSi, magram
oTxkuTxedebi mainc xels uwyoben.
_ esec Tqveni mTeli bina _ yvelaze didi wre yuradRebisa sinaTleze.
ares gafarToebasTan erTad saubedurod, portalis Savi Rrmuli isev
SemoiWra scenaze da dai pyro Cemi yuradReba. amis gamo yvela manamde
Catarebulma varjiSma romelic iseT imedebs aRZravda CemSi, dakarga fasi.
isev umweod vigrZeni Tavi.
arkadi nikolozis Zem SeamCnia Cemi mdgomareoba da miTxra:
_ erT teqnikur midgomaze kidev migiTiTebT, egec xels SegiwyobT
yuradRebis damorCilebaSi. ai raSi mdgomareobs igi: wris gafarToebasTan
erTad sinaTleze _ Tqveni yuradRebis farTobic izrdeba. magram es
garemoeba mxolod manamde grZeldeba, sanam uari SegwevT Tqvens azrovnebaSi
daiWiroT wris SemozRuduli xazi. rogorc ki aRniSnuli sazRvrebi
daiwyebs rRvevas da waSlas, aucilebelia mxedvelobiTi yuradRebis
miwvdomamde saswrafod SezRudoT wris sazRvrebi.
magram, ara iSviaTad, swored am momentSi moxdeba xolme katastrofa:
yuradReba gagisxltebaT, dakargavT misi marTvis unars da isic gaiTqvifeba
sivrceSi. xelaxla gixdebaT misi Tavmoyra da marTva. amisaTvis saswrafod
mimarTeT obieqt-wertis daxmarebas, Tundac, magaliTad, ai im kolofis
naTuras magidaze, romelmac am wuTSi ifeTqa. saWiro ar aris mainc da mainc,
rom ise WaxWaxebdes rogorc winaT sibneleSi, es xels ar uSlis mas da
kidev mii pyrobs yuradRebas.
axla, rodesac erTi wuTiT dai pyariT Tqven is, daixsomeT, jer mcire wre
naTuriT centrSi. Semdeg ki yuradRebis saSualo wre sinaTleze da masSi
ramdenime mcire.
yvela SekveTa SevasruleT, xolo rodesac yuradRebis are ukanasknel
sazRvramde mivida, me kvlav gaviTqvife scenis usazRvro sivrceSi.
mrgval magidaze mTliani ganaTebisas xelaxla ifeTqa naTuram kolofSi.
_ saswrafod SexedeT mag obieqt-werts! – mogvmarTa torcovma.
TvalebiT mivaSterdi erTianad ganaTebul oTaxSi anTebul naTuras da
TiTqmis ar SemimCnevia, rom mTeli garemo sibnelem moicva da didi wridan
warmoiSva saSualo.
saSualo wre Semdeg mciremde davida. ukeTesi! eg Zlier miyvars da
Tavisuflad vmarTav amas.
amis Semdeg arkadi nikolozis Zem sibneleSi Caatara ukve nacnobi gadasvla
mciredan didi wreze da, piriqiT _ dididan mcireze da xelaxla mciredan
didze da piriqiT.
aseTi gadasvlebi erTi aTjer mainc gavimeoreT da bolos ramdenimed
miveCvieT kidec.
magram ai, meaTejer ganmeorebis Semdeg yvelaze didi wris dros, rodesac
mTeli scena kaSkaSebda, torcovma mogvZaxa:
_ sinaTleze moZebneT saSualo wre da mag wres gareT nu gascildeba
Tqveni yuradReba!
SeCerdiT! dagebnaT yuradReba! saswrafod moixmareT yovlis mxsneli
naTura! swored mag mizniT anTia sinaTleze. ai egre! Cinebulia!
axla ki mcire wre aRbeWdeT sinaTleze. eg arc ise Znelia mis SuagulSi
anTebuli naTuris dros.
Semdeg Cven davubrundiT, Sebrunebuli rigiT, did wres sinaTleze da
saxifaTo wuTebSi anTebul naTuras _ obieqt-werts _ vebRauWebodiT.
agreTve mravaljer gavimeoroT aseTi gadasvlebi sinaTleze.
_ didi wreSi Tu daibneviT, _ gvamxnevebda torcovi, _ maSinve obieqt-wres
mimarTeT. rodesac mas mxedvelobaSi CaamwyvdevT, SeqmeniT TqvenTvis mcire
wre, xolo Semdeg ki saSualoc.
torcovi cdilobs daamuSaos CvenSi qvecnobierebiTi, meqanikuri miCveva
gadasvlisa mciredan didi wreze da piriqiT, masTan yuradRebac Tavis
kalapotSi unda iyos Cayenebuli.
me jer kidev ar gamomimuSavebia CemSi es Cveuleba, magram mainc Sevigne, rom
sajaro martoobis mdgomareobaSi gadasvla wris gafarToebisas, SeiZleba
bunebriv moTxovnilebaT gadaiqces scenaze. rodesac amis Sesaxeb movaxsene
torcovs, man SemniSna:
_ Tqven mas saTanadoT mxolod maSin SeafasebT, rodesac sakoncerto
estradis veberTela scenaze moxvdebiT. iq umweod grZnobs Tavs msaxiobi,
rogorc udabnoSi. iq mixvdebiT Tqven, rom Tavis dasaxsnelad aucilebelia
sruliad unaklod flobdeT yuradRebis saSualo da mcire wreebs.
panikisa da dabneulobis saSinel wuTebSi unda gaxsovdeT, rom ramdenadac
farTodaa udaburi didi wre, miT ufro SezRudulia da Tvalgauvali mis
SuagulSi yuradRebis saSualo da mcire wreebi da miT ufro kardaxSulia
sajaro martooba.
patara pauzis Semdeg torcovi gadavida axali jgufis mcire, saSualo da
didi wreebis sinaTlis demonstraciaze. isini Cvens gareSe imyofebodnen.
aqamde yuradRebis yvela wris demonstraciis dros Cven yovelTvis mis
SuagulSi viyaviT, xolo amJamad sibneleSi aRmovCndiT Cven – sinaTlis Suqis
gareSe.
Caqra yvela naTurebi, xolo Semdeg uceb ainTo mezobel sasadilo oTaxSi
Weris lamfa. sinaTlis mrgvali Suqi iq pirdapir sasadilo magidis TeTr
sufras daeca.
_ ai esec mcire wre saSualomde gaizarda isev Cvens gareSe. mezobeli
oTaxis mTel farTobs anaTebda, Semdeg sxva oTaxebs moedo, garda im bneli
oTaxisa, romelSic Cven vimyofebodiT.
_ esec Cvens gareSe myofi didi wre.
moxerxebuli iyo daTvaliereba bneli, sastumrodan, rac Cvens garSemo
xdeboda sul uSores wertamdec ki, sadamdec Tvali miwvdeboda. SemeZlo
calke obieqt-wertebi amerCia gadasaTvaliereblad, yuradRebis mcire,
saSualo da did Cems gareSe myof wreSi.
swored aseTive varjiSebi CavatareT Cvens gareSe myof yvela odenobis
wreebis mimarT mTlian sinaTleze. amjerad yvelgan ganaTebuli iyo, rogorc
sastumro, agreTve danarCeni oTaxebic. gonebis TvaliT unda aRgvebeWda,
SegvemWidrovebina da gagveSala Cvens gareSe myofi wre yuradRebisa, rasac
Cven manamde vakeTebdiT, rodesac Cven TviTon vimyofebodiT Cveni wris
SuagulSi.

. . . . 19. . w..

dRevandeli gakveTilis dasawyisSi aRtacebulma warmovTqvi:


_ ra kargi iqneboda, rom scenaze arasodes ar ganvSorebodiT mcire
wres!
_ nurc gaSordebiT! iyos Tqveni neba. _ mi pasuxa torcovma.
_ kargi magram yvelgan xom ar SemiZlia ganuSorebliv Tan viqonio
Suqfariani lamfa da qolgasaviT Tavze wamodgmulma viaro.
_ rasakvirvelia, me ar girCevT magas. xolo Tqven SegiZliaT yvelgan Tan
ataroT yuradRebis mcire wre aramc Tu scenaze, TviT cxovrebaSic
_ es rogor?
_ ai axlave naxavT. adiT scenaze da imoqmedeT, rogorc sakuTar binaze:
iareT, CamojeqiT, erTi adgilidan meoreze gadajeqiT.
avedi scenaze. sibnelem moicva iqauroba, romlis dros saidanRac
amekviata mrgvali Suqi da Tan mdevda mTel scenaze.
gaviare oTaxSi, isic Tan wamomyva.
miuwvdomeli ram moxda am dros: roials mivujeqi da melodiis dakvra
daviwye `demonidan~ _ erTaderTi ram, rasac me vukrav.
saTanadod Sesafaseblad komentarebs saWiroebs es araCveulebrivi movlena.
saqme is aris, rom musikis ara gamegeba ra da ise vukrav xolme saxlSi
CemTvis, rodesac marto davrCebi. ubedureba iqneba, rom vinmem gaigos Cemi
JRaruni da oTaxSi Semovides. imav wuTs davxurav roials, gavwiTldebi, erTi
sityviT, gimnaziels vgevar, romelic papirosis wevaSi daiWires. xolo dRes
sajarod gamovedi rogorc pianisti, araviTar morcxovobas ar ganvicdidi,
vukravdi SeuCerebliv da masTan siamovnebas vgrZnobdi. es daujerebelia! es
saswaulia! rogor avxsnaT?! yuradRebis wre SeiZleba scenaze ufro mWidrod
gvicavs, vidre cxovrebaSi da msaxiobi mas iq ufro Zlier grZnobs, vidre
sinamdvileSi? an SeiZleba, yuradRebis wres kidev moepoveba CvenTvis ucnobi
raRac Tvisebebi?
Semoqmedebis yvela im saidumloebidan, romlebic Cven agvixsnes Cveni
skolaSi yofnis am mokle xnis ganmavlobaSi, yuradRebis es mcire moZravi
wre yvelaze ufro arsebiT da praqtikul mTavar Rirebulebad mimaCnia.
yuradRebis moZravi wre da sajaro martooba _ dReidan uZlevi cixe-simagrea
CemTvis yovelgvari sceniuri siyalbis winaaRmdeg sabrZolvelad.
rom ufro naTlad gadmoeca misi mniSvneloba, torcovma zRapari gviambo
indoelTa cxovrebidan. ai misi Sinaarsi:
magaraja ministrs irCevda TavisTvis. ministrad is aiyvans imas, vinc rZiT
savse didi WurWliT qalaqis galavans Semoivlis ise, rom erTi wveTi rZec
ar daRvaros. bevrma scada bedi, magram verc erTma ver SesZlo, radgan zogi
SeaSines, zogis yuradReba miiqcies, zogs dauZaxes.
`egeni ver gamodgebian ministrad~, _ sTqva magarajam.
magram ai gamoCnda erTi. verc yvirilma verc SeSinebam, veraviTari xrikebiTa
da oinebiT ver moaSorebines Tvali rZis WurWels.
`esroleT!~ _ SesZaxa mbrZanebelma.
esroles, magram ver gaWra.
`ai, vin gamodgeba ministrad!~ _ Tqva magarajam.
`gaigone yvirili?~ _ SeekiTxa mbrZanebeli.
`ara!~
`dainaxe, rogor gaSinebdnen?~
`ara. me rZeze viyav miCerebuli~.
`gaigone, rom gesroles?~
`ara, mbrZanebelo! me rZes vufrTxildebodi~.
_ ai, ras ewodeba wreSi yofna! ai ra aris namdvili yuradReba da isic ara
sibneleSi, aramed sinaTleze!_ daaskvna torcovma. _ scadeT da Tqveni cda
rampis Suqze CaatareT.
samwuxarod aRmoCnda, rom Cven imedi ar unda gvqonoda ministris postis
miRebisa magarajas dros! sinaTleze ver SevZeli moZrav wreSi Caketva da iq
sajaro martoobis Seqmna.
aq daxmarebis xeli gamogviwoda ivane platonis-Zem Tavisi axali
gamogonebiT. man yvelas dagviriga lerwmis saltebi, ai iseTebi, romlebSiac
cxenze movarjiSe qalebi gaxtebian xolme cirkSi. zogierTi rkali didi iyo,
zogi patara. Tavze rom wamoidga aseTi rkali da ise geWiros xelebi, rom
TviTon mis wreSi moeqce, wreSi moxvdebi, masTan rkalis Sesaxebadi xazebi
gexmarebian SezRudo wris konturis xazebi naTlad fiqsirebul sazRvrebSi.
aseTi rkaliT seirnobis dros oTaxSi xedav da grZnob yuradRebis moZrav
wres, romelic azrovnebiTa da gonebiT unda getarebina,
zogierTebs, magaliTad puSCins daexmara raxmanovis gamogoneba. Ri pianma
warmoTqva:
_ diogeni mgonia Cemi Tavi... qvevrSi mjdomare. cota ar iyos, ar mwvdeba
Ri pze, magram viTmen martoobisa da xelovnebisaTvis.
rac Semexeba me, Taviseburad Sevegue siZneles, romelic moZravma wrem
gamoiwvia.
es aRmoCena me quCaSi movaxdine dRes.
tramvais vagonebsa da manqanebs Soris ufro advili iyo CemTvis, vidre
scenaze, gonebis TvaliT Semomevlo Cemi TavisaTvis yuradRebis viTomuri
wris xazi da ase garSemortymuli mevlo quCaSi.
`ai wris xazi, romelsac me SemovisazRvrav: sakuTar idayvebamde, iRliidan
gamoSverili portfelis kuTxe, magram sakuTari fexis terfze win ar unda
gadiodes sazRvari. am xazs iqiT ar unda vrceldebodes yuradReba~.
sakvirvelia, SevZeli aRniSnul sazRvrebSi momeTavsebina yuradReba. magram
isic marTalia, rom uxerxuli Seiqmna varjiSis Catareba xalxSi da Tan
samwuxaro Sedegic iyo mosalodneli: viRacas fexi davadgi fexze, kinaRam
tkbileulobiT savse Tabaxi gadavabrune quCaSi, nacnobisaTvis salamis micema
damaviwyda. am garemoebam maiZula saSualomde dameyvana SemosazRvruli wris
xazebi _ saSualo wre Cemgan karga moSorebiT Tavdeboda.
es ufro xelsayreli iyo, magram yuradRebisaTvis Zneli, radgan ufro
farTo wreSi, TiTqos gasasvleli ezoao, yovel wuTas daseirnobda xalxi, xan
pirdapir Semejaxebodnen, xan kidev gzas miRobavdnen win gaswrebiT. umweod,
did sivrceze sul ar mivaqcevdi yuradRebas, magram dakvirvebisaTvis miCenil
SezRudul sazRvrebSi, CemTvis intresmoklebuli ucnobni Cemi nebisyofis
winaaRmdeg ufro SesamCnevi xdebodnen, vidre es me msurda. Cems yuradRebas
izidavdnen. mikroskopis an magidas patara wreSi xom yvela wvrilmani
geCxireba. igive ambavi moxda Cems moZrav wreSi. gamaxvilebuli yuradReba
yvelafers swvdeboda gonebis TvaliT, rac ki moxvdeboda mxedvelobis areSi.
vcade varjiSi yuradRebis wris gafarTovebasa da SemcirebaSi, magram
iZulebuli viyav SemeCerebina aseTi cda, radgan kinaRam sardafSi Camavali
kibis yvela safexurebi ar daviTvale.
arbatis moedanze misvlisas didi wre aviRe, sadamdisac ki SeiZleboda
Tvalis miwvdena da uceb yvela xazebi airivnen erTmaneTSi da waiSalnen. aq
momesma sayviris saSineli xma, Soferis lanZRva-gineba da SevamCnie, rom
zurgidan avtomanqana momdgomia, romelmac kinaRam gadamiara.
`Tu did wreSi ibnevi _ swrafad gadadi mcireSi~, _ momagonda torcovis
sityvebi. mec ise moviqeci.
`sakvirvelia, _ vfiqrobdi CemTvis, _ ratom maincdamainc arbatis Tvaluwvden
moedanze da xalxiT gaWedil quCaze ufro advilad Seiqmneba martooba,
vidre scenaze. imitom xom ara, rom iq aravis saqme ara aqvs CemTan, xolo
scenaze yvela pirSi misCerebia msaxiobs, es Teatris aucilebeli pirobaa.
swored imisaTvis arsebobs igi, rom masSi uyuron scenasa da moqmedi piris
sajaro martoobas.
imave saRamos SemTxvevam sxva kidev ufro Wkuis saswavlebeli gakveTili
momca. ai ra moxda: profesor X-is leqciaze wavel, damagvianda, aCqarebiT
Sevel xalxiT savse darbazSi swored im dros, rodesac leqtori dabali
xmiT Tavisi leqciis Tezisebsa da ZiriTad debulebebs adgenda.
_ tss... wynarad! saSualeba mogveciT movisminoT! _ yoveli mxridan ieriSi
mohqondaT Cemze.
saerTo yuradRebis centrSi vigrZeni Tavi, ise davibeni, rom uceb davkarge
yovelive dakvirveba, rogorc es damemarTa saCvenebel speqtaklze `oteloSi~.
magram im wamsve maSinalurad SevzRude wre moZravi mcire wris odenobamde
da yvela obieqt-werti iseTi mkafio da garkveuli Seiqmna, rom saSualeba
momeca savarZlis nomeri momeZebna. am garemoebam ise damamSvida, rom aqve,
sajarod, auCqarebliv daviwye varjiSi yuradRebis wris SekumSvisa da
gafarTovebis dididan mciremde da piriqiT _ mciredan didamde. amasTan
vigrZeni, rom Cemma simSvidem, auCqareblobam, dajerebam moajadova mayureblebi
da yvirilic Seswyda. TviT leqtoric ki SeCerda, Seisvena. xolo me
sasiamovnod damirCa, rom yvelas yuradReba mivi pyari da Cems xelSi vigrZeni
SeboWili.
dRes TeoriaSi ki ara, praqtikaSi Sevicani, ese igi vigrZeni yuradRebis
moZravi wris sargebloba.

. . . . . 19 . . w.
arkadi nikolozis-Ze ambobda:
_ aqamde saqme gvqonda TviT Cvens gareSe myof obieqtebze mimarTul
yuradRebasTan, masTan es obieqtebi mkvdari iyo, usicocxlo, ar iyo
gacxovelebuli `Tu rom~-iT, sagulisxmo viTarebiT, warmosaxvis monagoniT.
Cven gvesaWiroeboda yuradReba – TviT yuradRebisaTvis, obieqti _ TviT
obieqtisaTvis. axla ki Cven vilaparakebT obieqtebsa da yuradRebaze ara
gareSe, realursa, aramed Sinagan, warmosaxviTi cxovrebisaze.
es raRa obieqtebia? zogierTebi fiqroben, rom sulis siRrmeSi Tu CaixedavT,
dainaxavT iq yvela mis Semadgenel nawils – gonebasac, grZnobasac, TviT
yuradRebasac da ocnebasaco. aba, viuncov, CaixedeT Tqveni sulis siRrmeSi da
moZebneT iq yuradReba da warmosaxva.
_ mere da sad unda veZebo iq isini?
_ ratom ivane platonis-Zes ver vxedav aq? sad aris? _ uceb ikiTxa arkadi
nikolozis–Zem.
_ sad danavardobs Tqveni yuradReba? _ SeekiTxa viuncovs torcovi.
_ mTel TeatrSi eZebs ivane platonis-Zes... saxlSic ki miiWra masTan...
_ warmosaxva sadRaa?_SeekiTxa torcovi
_ iqve, yuradRebasTan eZebs_kmayofilebiT daaskvna viuncovma.
_ axla gaixseneT axali xizilalas gemo.
_ gavixsene, _ mivuge me.
_ sad imyofeba Tqveni yuradRebis obieqti?
_ jer Tvalwin warmomidga didi TefSi xizilaliT sasauzme magidaze.
_ maSasadame, obieqti azrovnebiT Tqvens gareSe iyo.
_ magram moCvenebam maSinve gemovnebiTi SegrZneba gamoiwvia pirSi _ enaze, _
vigonebdi.
_ anu _ TviT TqvenSi, _ SeniSna arkadi nikolozis Zem. _ iqiTve mimarTulia
Tqveni yuradRebac.
Sustov! moigoneT gojas suni.
_ movigone.
_ sad aris obieqti?
_ dasawyisSi isic TefSzea, sasauzme magidaze, _ igonebda paSa.
_ ese igi _ Tqvens gareSe.
_ Semdeg ki sadRac iq, pirSi, cxvirSi, erTi sityviT, TviT CemSi.
_ axla moigoneT Sopenis samgloviaro marSi. sad aris obieqti? _ arkvevda
arkadi nikolozis Ze.
_ Tavidan Cems gareSea: samgloviaro procesiaze. magram yurSi mesmis
orkestris xma maSasadame, TviT CemSia, _ ganmartavda paSa.
_ Tqveni yuradRebac iqiT aris mimarTuli?
_ diax.
_ maS ase, Sinagan cxovrebaSi Cven jer vqmniT CvenTvis mWvretelobiT
warmodgenas: ivane platonis Zis adgilsamyofelis, an sasauzme magidis, an
samgloviaro procesis Sesaxeb, xolo Semdeg, maTi meSveobiT, gamoviwvevT xuT
grZnobaTagan erTis Sinagan SegrZnobas da ukanasknelad masze SevaCerebT
yuradRebas. amgvarad, igi emTxveva obieqts CvenSi warmosaxuli cxovrebaSi
ara pirdapir, aramed arapirdapiri gziT, ase vTqvaT, damxmare obieqtis
meSveobiT. asea saqme Cveni xuTi grZnobis mimarT.
_ veliaminova! ras ganicdiT scenaze gamosvlis win, _ SeekiTxa torcovi.
_ ar vici, rogor vTqva,_aRelda Cveni mzeTunaxavi.
_ amJamad saiTken aris mimarTuli Tqveni yuradReba?
_ ar vici, mgoni... msaxiobis sapirfareSosaken... kulisebSi... Cveni Teatris ...
speqtaklis ... saCvenebeli speqtaklis dawyebisaken...
_ ras akeTebT msaxiobis sapirfareSoSi?
_ ar vici, rogor gamovTqva ... tansacmeli... maRelvebs.
_ da ara katarinas roli? _ SeekiTxa arkadi nikolozis_Ze.
_ agreTve katarinas rolic.
_ mereda ras grZnobT?
_ meCqareba, xelebi mikankalebs... magviandeba.. zari darekes... ai aq sadRac
da kvlav ai aq... raRac mekumSeba... sisustes vgrZnob avadmyofiviT... ox,
marTla Tavbru damesxa.
veliaminova zurgiT mieyrdno skams da Tavisi lamazi xelebi aifara
saxeze.
_ rogorc xedavT, amjeradac igive ganmeorda: Seiqmna kulisebis iqiTa
mxris mWvretelobiTi warmodgena scenaze gamosvlis win. gamoxmaureba
gamoiwvies Sinagan cxovrebaSi an sxvanairad, warmoiSves gancda, romelic
Semdeg Tavis ganviTarebaSi, vin icis, SeiZleba namdvil gulis wasvlamde
misuliyo.
Cveni yuradRebis obieqtebi uxvad arian gabneuli Cvens garSemo rogorc
realurs, agreTve_gansakuTrebiT _ warmosaxviT cxovrebaSi. ukanaskneli
gvixatavs aramc Tu namdvilad arsebuls, aramed fantastur samyarosac,
sinamdvileSi SeuZlebels. zRapari ganuxorcielebelia cxovrebaSi magram is
cocxlobs azrovnebaSi. es dargi Seudareblad ufro nairsaxovania
obieqtebiT, vidre sinamdvile.
axla Tqven SegiZliaT warmodgena iqonioT Cveni Sinagani yuradRebis am
dauSreteli masalis Sesaxeb.
xolo siZneles is warmoadgens, rom Cveni warmosaxviTi cxovrebis
obieqtebi meryevni arian da xSirad uCinari. Tu Cveni garemomcveli nivTieri,
sagnobrivi samyaro scenaze saTanadod daxelovnebul yuradRebas moiTxovs,
meryev, warmosaxviT obieqtebisaTvis yuradRebisadmi aseTi moTxovnileba
bevrad ufro izrdeba.
_ rogor ganvaviTaroT CvenSi Sinagani yuradRebis obieqtis myaroba?
_SevekiTxe.
_ swored iseve, rogorc anviTarebdiT garegan yuradRebas. yvela is, rac
Tqven mis Sesaxeb iciT, erTnairad exeba Sinagan obieqtsa da Sinagan
yuradRebasac.

_ maSasadame, Sinagan da warmosaxviT cxovrebaSi SegviZlia visargebloT


axlo, saSualo manZilisa da Sori obieqt-wertebiT da yuradRebis mcire,
saSualo, didi, uZravi da moZravi wriT?_kiTxvas kiTxvaze vaZlevdiT
torcovs.
_ Tqven xom grZnobT maT TqvenSi. Cans, isini arseboben da unda isargebloT
kidec miT.
ganagrZobda ra Semdeg garegan da Sinagan obieqtebis da garegan da Sinagan
yuradRebis dapirispirebas, arkadi nikolozis-Ze ambobda:
_ gaxsovT, wamdauwum rogor gagitacebdaT portalis Savi Rrmuli da
sruliad mogwyvetdaT mas, rac TviT scenaze xdeboda?
_ rasakvirvelia, maxsovs_wamoviZaxe me.
_ maS icodeT, rom Sinagani yuradRebac agreTve yovel wuTs gadauxvevs
scenaze rolis cxovrebas msaxiobis sakuTari adamianuri cxovrebis
mogonebaTa gamo. amitom Sinagani yuradRebis sferoSic warmoebs yuradRebis
rolisaTvis gamudmebuli brZola sworsa da ara sworTan, sasargeblosi _
mavnebelTan.
mavne yuradReba agvacdens Cven swor xazs da rampis iqiTa mxares gvizidavs
mayurebelTa darbazSi an Teatris farglebs gareT.
_ amgvarad, Sinagani yuradRebis ganviTarebisaTvis saWiroa imave varjiSis
Catareba gonebiT, rogorc Tavis droze gviCveneT garegani yuradRebisaTvis?
_mindoda siTxis dazusteba.
_ diax, _ dagvidastura arkadi nikolozis-Zem._rogorc maSin, ise axla
aucilebelia jer erTi varjiSi, romelic gexmarebaT scenaze CamoaSoroT
Tqveni yuradReba imas, rac ar unda SeamCnioT, ris Sesaxebac ar unda ifiqroT,
xolo meore, varjiSi, romelic dagexmarebaT Sinagani yuradRebis
mijaWvaSi imaze, rac rols esaWiroeba. mxolod am pirobebSi SeiZleba gaxdes
yuradReba Zlieri maxvili, krebadi, uryevi, rogorc garegnulad, ise Sinaganad.
es ki moiTxovs dids, xangrZlivsa da sistematur muSaobas.
rasakvirvelia, Cvens saqmianobaSi, pirvel rigSi mTavaria Sinagani
yuradReba, imitom rom msaxiobis cxovrebis didi nawili scenaze, Semoqmedebis
procesSi, mimdinareobs SemoqmedebiTi ocnebisa da siCquris mixedviT,
gaazrebuli sagulisxmo viTarebis mixedviT. yvelaferi es uCinrad cxovrobs
msaxiobis sulSi da misawvdomia mxolod Sinagani yuradRebisaTvis.
Znelia sajaro Semoqmedebis gabneviT viTarebis dros, aTaseuli
mayureblis winaSe mdgomarem, mTeli Seni arsebiT miapyro yuradReba meryev
Sinagan obieqts, advili ar aris Seiswavlo misi Wvreta scenaze Seni sulis
TvaliT, magram miCveva da muSaoba yovelgvar dabrkolebas sZlevs.
_ albaT, raime specialuri varjiSi arsebobs amisaTvis?_SevekiTxe me.
_ sakmaoze metia isini saskolo da Semdeg sceniuri muSaobis procesSi!
igi, rogorc TviT Semoqmedeba, garegani da gansakuTrebiT Sinagani
yuradRebisagan moiTxovs TiTqmis SeuCerebel saqmianobas. Tu mowafes an
msaxiobs esmis es da Segnebulad ekideba Tavis saqmes _ saxlSi, skolaSi da
scenaze, Tu am mxriv igi sakmaod disci plinirebulia da Sinaganad
yovelTvis dakvirvebulia, SeuZlia damSvidebuli iyos: misi yuradReba
mimdinare samuSaoze specialuri varjiSis gareSec ki miiRebs saWiro
daxelovnebas.
magram aseTi keTilsindisieri, yoveldRiuri muSaoba Zlier nebisyofas,
uryeobasa da simtkices moiTxovs, xolo es Tvisebebi yvelas ar moeTxoveba.
amitom scenaze muSaobis garda yuradReba kerZo cxovrebaSic SeiZleba
avarjiSoT. am mizniT aseTive varjiSi awarmoeT agreTve warmosaxvis
ganviTarebisaTvisac. isini erTnairad vargisni arian yuradRebisaTvisac.
rodesac sinaTles CaaqrobT da wvebiT dasaZineblad, miaCvieT Tqveni Tavi
yoveldRiurad gonebiT ganixiloT TiToeuli ganvlili dRis cxovreba,
masTan ecadeT uaRresad dawvrilebiT ganixiloT Tqveni mogonebani, anu: Tu
Tqven sadilis Sesaxeb fiqrobT, vcadeT moigonoT da dainaxoT aramc Tu
saWmeli, romelic Tqven miiReT, aramed WurWelic ki, romliTac saWmeli
mogarTves da misi saerTo ganlageba sufraze. moigoneT sadilze baasiT
gamowveuli azri da Sinagani SegrZnobani, agreTve gemo saWmelebisa sxva
dros moigoneT ara uaxloesi dRe, aramed ufro Soreuli momentebi
cxovrebisa.
ufro dawvrilebiT daaTvaliereT gonebis TvaliT sacxovrebeli bina,
oTaxebi, adgili, sadac Tqven odesme gixdebodaT cxovreba an seirnoba,
amasTan moigonebT ra TiToeul sagans, gonebrivad isargebleT kidec miT. es
mogagonebT Tqven dResac kargad nacnob moqmedebis Tanamimdevrobas da
ganvlili cxovrebis msvlelobas. agreTve esenic dawvrilebiT SeamowmeT
Tqveni Sinagani yuradRebiT.
ecadeT, rac SeiZleba garkveviTa da mkafiod moigonoT Tqveni maxloblebi,
cocxlebi da gardacvlilni. mTels am muSaobaSi didi roli aqvs
daTmobili yuradRebas, romelsac axal-axali mizezi eZleva. savarjiSod.

. . . . . . 19. . w.

dRes arkadi nikolozis-Ze daumTavrebel gakveTils ganagrZobda. is


ambobda:
_ rogorc iciT, araCveulebrivad uryevi unda iyvnen yuradReba da
obieqtebi xelovnebaSi. Cven sul ar gvWiria zerele yuradReba. Semoqmedeba
srul dakvirvebas moiTxovs mTeli organizmisa mTlianad. rogor unda
mivaRwioT uryev obieqtsa da misadmi saTanado yuradRebas? es Tqven iciT.
amitom saqmiT SevamowmoT igi. nazvanov! adiT scenaze da daaTvaliereT
naTura mrgval magidaze kolofSi.
avedi scenaze. male Caqra sinaTle, gamoklebiT erTi naTurisa, romelic
CemTvis erTaderT obieqts Seadgenda, xolo erTi wuTis Semdeg SemZagda igi
mindoda iatakze damenarcxebina imdenad Tavmomabezreblad meCveneboda.
rodesac amis Sesaxeb gavumJRavne arkadi nikolozis-Zes, man momagona:
_ Tqven iciT, rom ara TviT obieqti ara naTura, aramed warmosaxvis
mxiblavi siCquri miizidavs scenaze obieqtisadmi yuradRebas. siCquri
gardaqmnis mas da sagulisxmo viTarebis meoxebiT mimzidvels gaxdis
obieqts. SemoseT igi saswrafod Tqveni fantaziis am lamazi da
amaRelvebeli siCquriT. maSin gardaiqmneba Tavmomabezrebeli naTura da
Semoqmedebis gamomwvevi Seiqmneba.
sakmaod grZeli pauzis manZilze vaTvalierebdi naTuras, magram veraferi
movigone daTvalierebis gasamarTleblad.
bolos Semibrala torcovma.
_ me dagexmarebiT. warmoidgineT, viTom eg naTura zRapruli mZinare
urCxulis naxevrad daxuWuli Tvalia. ukuneT sibneleSi ar Cans misi
uSvelebeli sxeulis moxazuloba miT ufro saSiSad mogeCvenebaT igi. ase
mimarTeT Tqven Tavs: `ras vizamdi, rom siCquri sinamdvileT iqces?~ swored
aseve Caufiqrdeboda mag kiTxvas romelime zRapruli batoniSvili, vidre
SeebrZoleboda urCxuls. ubralo adamianis logikis mixedviT miudeqiT
kiTxvas _ romeli mxriT ufro mizanSewonilia mxecze Tavdasxma, rodesac
piri Tqvensken aqvs da kudi Sors gautyorcnia ukan. mniSvneloba ara aqvs
ieriSis rogor gegmas gamoimuSavebT, dae, zRaprulma - gmirma ukeTesi gegma
Seadginos, Tqvenc xom mainc raRacas _ moigonebT da am mxriv mimarTavT
Tqvens yuradRebas da Semdeg ki azrsac obieqtis mimarT. ase gamaxvildeba
Tqveni warmosaxva. igi mTlianad dagi pyrobT da warmoSobs moqmedebisadmi
gamowvevas. xolo raki moqmedeba daiwyeT, Cans_migiRiaT obieqti, daijereT igi,
daukavSirdiT mas. maSasadame, gaCnda mizani da Tqveni yuradRebac
ACamoscilda yvelafers, rac ki scenis gareSea, magram es mxolod dasawyisia
yuradRebis obieqtis gardaqmnisa.
saZnelod momeCvena micemuli amocana. magram momagonda imis Sesaxeb, rom
`Tu rom~ Zalmomreobas ar mimarTavs da grZnobas ar gamoqaCavs, aramed
mxolod pasuxs moiTxovs `adamianuri logikis~ mixedviT, rogorc arkadi
nikolozis-Zem sTqva. jerjerobiT mxolod gadasaWrelia, romeli mxridan
ufro mizanSewonilia urCxulze ieriSis mitana? amis Semdeg daviwye
logikurad da TanmimdevrobiT msjeloba: `ras warmoadgens sibneleSi is
sinaTle?_SevekiTxe Cems Tavs. _ es naxevrad daxuWuli Tvalia mTvlemare
urCxulisa. Tu es asea, is pirdapir me momCerebia unda davemalo~. ganZrevisac
ki meSinoda. ra gzas davadge? rac ufro dawvrilebiT vixilavdi micemul
kiTxvas, miT ufro seriozuli iyo CemTvis yuradRebis obieqti. xolo, rac
ufro metad vakvirdebodi mas, miT ufro majadovebda obieqti. uceb acimcimda
naTura, ris gamo SevkrTi. Semdeg ufro Zlier ganaTda. es Tvals mWrida da
masTan maRelvebda, maSinebda. ukan davixie, radgan momeCvena, TiTqos urCxulma
SemniSna da SeiSmuSna. amis Sesaxeb gamovutydi arkadi nikolozis-Zes.
_ rogorc iqna, SesZeliT dasaxuli obieqtis dadgena! man Sewyvita arseboba
Tavisi pirvandeli saxiT, xolo misi adgili sul sxvam, ufro Zlierma,
warmosaxvis mRelvare siCquriT dasabuTebulma daiWira (iyo naTura_axla
Tvalia). aseTi saxeSecvlili obieqti Sinagan, sapasuxo, emociur reaqcias
qmnis. aseTi yuradReba aramc Tu dainteresebaa obieqtiT; is muSaobaSi
CaiTrevs msaxiobis mTel SemoqmedebiT aparats da masTan erTad ganagrZobs
Tavis SemoqmedebiT saqmianobas.
unda SegveZlos obieqtis gardaqmna da masTan TviT yuradRebisac civi,
inteleqtualuri, gonierebiTidan _ Tbil, cxovel, grZnobierad. es
terminologia miRebulia msaxiobTa JargonSi. Tumca saxelwodeba `grZnobadi
yuradReba~ Cven ar gvekuTvnis, aramed fsiqolog i. i. lapSins, romelmac
pirvelad ixmara Tavis SromaSi `mxatvruli Semoqmedeba~.
dasasrul getyviT, rom grZnobadi yuradReba gansakuTrebiT gvWiria Cven da
gansakuTrebul Rirebulebas warmoadgens SemoqmedebiT muSaobaSi rolis
`adamianuri sulis cxovrebis~ Seqmnis dros. amitom Tqven TviTon gansajeT
grZnobadi yuradRebis mniSvneloba Cvens SemoqmedebaSi.
Cems Semdeg torcovma gamouZaxa scenaze Sustovs, veselovskis, puSCins da
maTTanac Caatara analogiuri cdebi.
imaT aRar aRvwer, rom ar gavimeoro erTi da igive.

. . . . . .19. . w.

biZa gamixda avad. mecadineobaze damagvianda. mecadineobis dros


ramdenjerme gamomiZaxes telefoniT. bolos iZulebuli Seviqen Sua
mecadineobidan wavsuliyav saxlSi. Tu Cems ase aRelvebul mdgomareobas
davurTavT dabneulobasac, rac xels miSlida davkvirvebodi torcovis
saubars, gasagebi iqneba, Tu dRevandeli gakveTilis Canaweri ratom aris
wyvetili, nafleT-nafleTi.
klasSi im dros Sevedi, rodesac kamaTi hqondaT veselovskisTan. rogorc
irkveoda, mas eTqva, rom aramc Tu saZnelod miaCnda, aramed SeuZlebladac
erTdroulad izrunos rolis, teqnikisadmi midgomis, mayureblis (romelsac
ver datoveb uyuradRebod), rolis sityvebis, partnioris replikis,
mokarnaxisa da zogjer ramdenime obieqtis Sesaxeb erTad.
_ ra daZabuli yuradRebaa saWiro amisaTvis?! _ sasomixdili Cioda
veselovski.
_ ai Tqven umweod TvliT Tqvens Tavs aseTi muSaobisaTvis, cirkis
Jongliori-mojiriTe ki mSvenivrad arTmevs Tavs ufro Znel amocanebs,
xSirad safrTxeSi ayenebs ra Tavis sicocxles. marTlac: man xelebiTa da
sxeuliT wonasworoba unda SeinarCunos mojiriTe cxenis zurgze, Tvalyuri
adevnos Sublze Sedgmuli joxis wonasworobas, xolo joxis kenweroze
veberTela TefSi trialebs, da amas garda, is kidev sam-oTx burTs aTamaSebs
xelSi. ramdeni obieqti aqvs mas erTdroulad! magram is kidev dros
Soulobs da mkvircxlad miaZaxebs xolme cxens.
yovelive amas Jongliori axerxebs imitom, rom mas mravalmxrivi
dakvirvebiTi yuradReba aqvs da arc erTi maTgani ar uSlis meores.
Znelia mxolod dasawyisSi. sabednierod, bevri ram Cvevidan avtomaturad
gadagveqceva. yuradRebac SeiZleba gadaiqces aseTad, rasakvirvelia, Tu aqamde
fiqrobdiT Tqven, rom msaxiobi STagonebiT muSaobs, oRond niWi hqondes, es
azri unda uaryoT. niWi uSromlad _ mxolod nedli, damuSavebuli masalaa.
riT gaTavda kamaTi, ar vici, telefoniT gamomiZaxes da eqimis wasayvanad
wavedi.
TeatrSi da klasSi mobrunebisas davinaxe govorkovi, avanscenaze idga da
saSinlad daeWyita Tvalebi, xolo arkadi nikolozis Ze raRacas umtkicebda
gacxarebiT.
_ ra moxda? raze davoben? _ SevekiTxe Cems gverdiT mjdoms.
_ govorkovma sTqva, rom `mayurebels ar unda moaSoro Tvalio~, _ icinoda
gverdiT mjdomi.
_ Cven xalxis winaSe gamovdivarT! _ ambobda mokamaTe.
arkadi nikolozis Ze ki protests acxadebda da urCevda rom ar SeiZleba
`sazogadoebaSi~ yureba.
ar SevCerdebi kamaTze da Cavwer mxolod imas, Tu torcovis azriT, ra
pirobebSi SeiZleba mayurebelTa darbazisaken yureba.
davuSvaT, rom Tqven gaixedeT pirobiTi kedlisaken, romelmac msaxiobi unda
gaacalkevos mayurebelTa darbazisagan. ra mimarTuleba unda miiRon am
dros Tvalebma romlebic miCerebian maxlobel obieqt-werts, romelic
pirobiT kedelzea. isini iZulebuli arian iseve Zlier almacerad gadaxedon
rogorc maSin rodesac sakuTari cxviris wveris danaxva surs adamians.
mere da msaxiobi ras sCadis umetes SemTxvevaSi viTom da kedelze
yurebiT, is erTxel da samudamod gamomuSavebuli CveulebiT, miapyrobs
Tvalebs parterSi, sadac reJisoris, kritikosis an Tayvanismcemeli qalis
savarZelia. masTan misi Tvalis guga im TvalTaxedvis kuTxiT ki ar iyureba,
romelsac Cveni buneba moiTxovs obieqtis axlos yofnisas. nuTu Tqven
fiqrobT, rom TviT msaxiobi, partniori da mayurebeli ver SeamCneven am
fiziologiur Secdomas? nuTu imedi gaqvT moatyuoT aseTi
aranormalurobiT Tqveni sakuTari da Cveni adamianuri gamocdileba?
axla sxva SemTxvevas aviReb, Tqveni rolis mixedviT gixdebaT Sors
gaxedva, zRvis horizontis uSores manZilze, sadac mimavali navis afra
moCans.
isini pirdapir mimarTulebas iReben ise, rom orive Tvali TiTqmis
erTimeoris paralelurad icqirebian. gugaTa aseTi mimarTulebis misaRebad
saWiroa miStereba parteris ukana kedelze, TiTqos gaxvretas upirebdeT,
gonebiT moZebnoT warmosaxvis uSoresi wertili da masze SeaCeroT
yuradReba.
amis nacvlad msaxiobi ras akeTebs? is ise, rogorc yovelTvis miapyrobs
Tvalebs parterSi reJisors, kritikoss an Tayvanismcemel mandilosans.
nuTu fiqrobT, rom am SemTxvevaSic SeiZleba motyueba Tavis Tavisa da
mayureblis?
ai, rodesac Tqven teqnikis meoxebiT iswavliT obieqtis Tavis adgilze
dadgenas da Tqveni yuradRebis masze mi pyrobas, rodesac SeignebT sivrcis
mniSvnelobas TvalTaxedvis kuTxisaTvis scenaze, maSin gadaxedeT win
mayureblebs, gadaafrindiT maT Tvalis gadavlebiT an kidev, piriqiT, nuRar
miitanT maTamde Tqven mzeras. manamde ki erideT fizikur sicrues. es
garemoeba gamoiwvevs moSlilobas axalgazrda, jer kidev ganumtkicebel
aparatSi.
_ manamde saiT gavixedoT?... _kiTxulobda govorkovi.
_ manamde iyureT marjvniv, marcxniv, portalis zeda xazebisaken. nu
geSiniaT_mayurebeli dainaxavs Tqvens Tvalebs. rodesac saWiro iqneba, isini
TviTon mobrundebian warmosaxviTi obieqtisaken, romelic viTom da
portalis meore mxares imyofeba es TavisTavad moxdeba, instiqturad,
sisworiT. xolo am Sinagani, qvecnobierebiTi moTxovnilebis gareSe,
pirdapir yurebas ararsebul kedelze an Sors, vidre TqvenSi ar
gamomuSavdeba amisaTvis aucilebeli fsiqoteqnika.
me isev gamomiZaxes da aRar davbrunebulvar klasSi.

. . . . . . 19. . . w.

dRevandel gakveTilze arkadi nikolozis-Ze ambobda:


_ imisaTvis, rom mTlianad amovwuroT msaxiobis yuradRebis funqciebis
praqtikuli mxare, saWiroa vilaparakoT amis Sesaxeb, rogorc SemoqmedebiTi
masalis mopovebis iaraRze.
msaxiobi yuradRebiT unda iyos ara mxolod scenaze, aramed cxovrebaSic.
is mTeli Tavisi arsebiT unda daakvirdes imas, rac mas xiblavs, rac mas
izidavs. is unda akvirdebodes ara rogorc dabneuli obivateli, aramed
Rrmad unda Caukvirdes rasac aTvalierebs.
uamisod Cveni SemoqmedebiTi meTodi calmxrivi iqneboda, ucxo
simarTlisaTvis, cxovrebisaTvis, TanadroulobisaTvis, maTTan
daukavSirebeli.
arian adamianebi bunebiT dajildoebuli dakvirvebiT. isini TavianTi
neba-survilis gareSe amCneven da mtkiced aRbeWdaven mexsierebaSi yvela imas,
rac maT garSemo xdeba. amasTan maT ician danakvirvebidan imis amorCeva, rac
ufro metad sayuradReboa, umTavresi, ti piuri da mxatvruli. rodesac aseT
xalxs usmen, xedav da grZnob imas, rac gausxlteba yuradRebis aredan
naklebad dakvirvebul xalxs, romlebic moklebuli arian dakvirvebis, xilvis
da aTvisebulis mxatvrulad gadmocemis unars.
samwuxarod yvelas ar moepoveba msaxiobisaTvis es aucilebeli yuradReba,
romelic arsebiTsa da damaxasiaTebels amCnevs cxovrebaSi.
Zlier xSirad adamiani Tavisi piradi elementaruli interesebisaTvisac ki
ver axerxebs amas. miT umetes maT ar SeuZliaT yuradRebiT daTvaliereba
da mosmena cxovrebis WeSmaritebis Sesacnobad, adamianebisadmi frTxilad da
mzrunvelobiT misadgomad, WeSmariti da mxatvruli SemoqmedebisaTvis es
miniWebuli aqvT mxolod erTeulebs_erTeulebidan. ramdens uxdeba wameba
adamianis sibecis yurebiT. rac xandaxan bunebiT keTil adamianebsac ki
moyvasTa uneblie mtanjvelebad gadaaqcevs, xolo Wkvianebs gonebaClungebad,
romlebic ver amCneven rac maT Tvalwin xdeba.
saxis gamometyvelebaze, Tvalebis gamoxedvaze, xmis kiloze ver gaarCevs
adamiani mosaubris sulier ganwyobilebas, ar ician aqtiuri mzera da xilva
cxovrebis rTuli WeSmaritebisa, ar ician yuradRebiT mosmena da saTanadod
gageba. maT rom yvela es icodnen, Semoqmedeba gamdidrdeboda, daixveweboda,
gaRrmavdeboda. magram adamians ver mianiWeb mzamzareuls, rac bunebas ar
miuniWebia misTvis, _ SeiZleba mxolod ecado ganaviTaro da Seavso is mcire
mainc, rac mas moepoveba.
yuradRebis sferoSi es muSaoba did Sromas, dros, mondomebas da
sistematur varjiSs moiTxovs.
rogor SevaswavloT mcireyuradRebian adamians SeniSnos da dainaxos is,
rasac mas SesTavazebs buneba da cxovreba?
upirveles yovlisa, maT unda avuxsnaT, rogor ucqiron da dainaxon, isminon
da yurad iRon ara marto cudi, aramed, umTavresad,_mSvenieri. mSvenieri
aamaRlebs suls, saukeTeso grZnobebs iwvevs masSi, romlebic waruSlel, Rrma
kvalsa stoveben emociur da sxva mexsierebaSi. yvelaze umSvenieresia TviT
buneba. swored mas daukvirdiT gansakuTrebuli yuradRebiT. dasawyisisaTvis
aiReT yvavili an foToli, an ablabuda, an yinvis naqargi minaze da a. S.
yvela es udidesi mxatvris xelovani bunebis nawarmoebia. ecadeT sityvierad
asaxoT is, rac Tqven mogwonT. es aiZulebs yuradRebas Rrmad Caukvirdes
yuradsaReb obieqts, Segnebulad miudges Sefasebis dros, Rrmad Caukvirdes
mis dedaazrs. nurc bunebis bnel mxareebs SeizizRebT. amasTan nu
dagaviwydebaT, rom uaryofiT movlenebs Soris mravalia faruli dadebiTi
movlenac, rom yvelaze umaxinjesSi silamazec aris swored iseve, rogorc
silamazeSi moiZebneba ulamazoba. xolo WeSmarit mSvenierebas ar eSinia
simaxinjisa. ukanaskneli xSirad ukeTesad gamokveTs lamazs.
eZieT erTica da meorec, asaxeT isini sityviT, SeiswavleT da icodeT misi
xilva. uamisod warmodgena mSvenierebis Sesaxeb iqneba calmxrivi, tkbili,
lamazi, santimentaluri, es ki saxifaToa xelovnebisaTvis.
Semdeg mimarTeT xelovnebis nawarmoebTa aseTsave
gamokvlevebs_literaturis, musikis, samuzeumo sagnebis, lamazi nivTebisa da
sxv. yvelafris gamokvlevas, rac ki TvalSi mogxvdebaT da rac xels uwyobs
kargi gemovnebis gamomuSavebasa da siyvarulis silamazisadmi.
magram es gaakeTeT ara analitikosis civi TvaliT, fanqriT xelSi.
WeSmariti msaxiobi iwvis imiT, rac mis garSemo xdeba, gatacebulia cxovrebiT,
rac misi Seswavlisa da aRgznebis obieqtad iqceva, damSeuliviT ewafeba mas,
rasac xedavs, cdilobs aRbeWdos, rasac garedan iRebs ara rogorc
statistikosi, aramed, rogorc mxatvari, ara mxolod ubis wignakSi, aramed
sulis siRrmeSic. rasac is iZens, _ es xom ubralo ram ar aris, aramed
cocxali, cxovelmyofeli Semoqmedebis masalaa. erTi sityviT, ar SeiZleba
xelovnebaSi gulgrilad muSaoba. CvenTvis aucilebelia Sinagani siTbos
gansazRvruli gradusi, CvenTvis saWiro grZnobiTi yuradReba. es agreTve
exeba SemoqmedebisaTvis masalis Ziebasac. ase, magaliTad, rodesac moqandake
eZebs da aTvalierebs marmarilos natexebs rom venera gamokveTos, es
aRelvebs mas. qvis ama Tu im ZarRvSi, ama Tu im feradebSi is winaswar
grZnobs da xedavs momavali qmnilebis sxeuls. Cveni, scenis msaxiobebis,
Semoqmedebis Ziebis yovelgvari procesis safuZvelsac gataceba unda
Seadgendes. magram nuTu ar SeiZleba viazrovnoT ara gulgrilad, aramed
gulmxurvaled? xSirad gvexmareba SemTxveva cxovrebaSi yuradRebis bunebriv
da Zlier aRtkinebaSi; am SemTxvevaSi dabneuli adamianic ki yuradRebiani
xdeba. ai, magaliTad, me Tqven giambobT epizods Cemi cxovrebidan.
saqmeze viyav misuli erT Cems sayvarel saxelganTqmul mweralTan.
rodesac mis kabinetSi Semiyvanes, gancvifrebuli gavSeSdi: sawer magidaze
mobneuli iyo xelnawerebi, qaRaldebi, wignebi, damadasturebeli imisa, rom im
wuTebSi poeti SemoqmedebiT muSaobas awarmoebda, xolo magidis gverdiT
eyara didi Turquli doli, dafdafi, uSvelebeli tromboni da orkestris
pultebi, radgan meore oTaxSi ver dateuliyo yvela es. isini Zlivs
Semoeteodnen kabinetSi, rodesac wyviliani karebi orTave gaiReboda. meore
oTaxSi qaosi mefobda: aveji kedlisaken mieyara uwesrigod, xolo
Tavisufal farTobze pultebi ewyo.
`nu Tu poeti aq qmnis, am garemoSi, dolis, dafdafis, trombonis
xmaSewyobiT?~ _ gavifiqre uceb. gana es moulodneli aRmoCena ar aris,
romelic yvelaze gulgrili adamianis yuradRebasac ki mii pyrobda da
aiZulebda yovelgvari zomebis miRebas am amocanis asaxsnelad. amitom
sakvirveli ar aris, Tu Cemi yuradRebac daiZaba da MmTeli ZaliT amuSavda.
o, Cveni msaxiobebic rom aseTi ZaliT dainteresdnen piesisa da rolis
cxovrebiT, rogorc me davinteresdi maSin, Tu ra xdeboda Cemi megobris
binaze! isinic xom iseTi dakvirvebiT epyrobodnen yvelafers, rac maT
garSemo xdeba realur cxovrebaSi ra mdidari viqnebodiT SemoqmedebiTi
masaliT aseT pirobebSi Ziebis procesi swored ise warimarTeboda, rogorc
WeSmarit msaxiobs Sehferis.
magram unda gvaxsovdes, rom dakvirveba ar aris Zneli, rodesac Cveni
garemomcveli sinamdvile TviTon miizidavs Cvens yuradRebas da
dagvainteresebs, maSin yvelaferi TavisTavad xdeba, bunebrivi gziT. maS ra
vqnaT rodesac araferi aRgviZravs cnobismoyvareobas, ar gvaRelvebs, ar
gvibiZgebs kiTxvebis, mixvedrisa da gamokvlevisaken, rasac vxedavT.
ai, magaliTad, warmoidgineT, rom me movxvdi saxelganTqmul mweralTan
ara orkestris repeticiis dRes, aramed Cveulebriv dRes. rodesac pultebi
gatanilia da mTeli aveji ganlagebulia TavTavis adgilze. maSin me vnaxavdi
sayvareli mwerlis binaze sruliad Cveulebriv, meSCanur mowyobilobas,
romelic pirveli SexedviT arafers etyoda Cems grZnobas, sruliad ver
daaxasiaTebda saxelganTqmuli mobinadris cxovrebas, verafriT
gaaRizianebda yuradRebas, cnobismoyvareobas da warmosaxvas, ar mibiZgebda
kiTxvebis, mixvedris, dakvirvebis an gamokvlevisaken.
am SemTxvevaSi aucilebeli iqneboda an sruliad gansakuTrebuli
bunebrivi dakvirvebis unari, yuradRebis simaxvile, rac xels uwyobs
SevamCnioT ti piuri, TiTqmis uCinari Tviseba da niSanwyali adamianTa
cxovrebisa, an kidev saWiro iqneboda daCqareba, biZgi, damxmare xerxi
romlebic xels Seuwyobdnen mTvlemare yuradRebis gamofxizlebas.
magram gansakuTrebuli bunebrivi monacemebi Cvenze ar aris damokidebuli.
rac Seexeba teqnikur midgomas, is jer unda movnaxoT, gavigoT, viswavloT
misi daufleba. jerjerobiT aiReT is, rac ukve gamocdilia praqtikaSi da
TqvenTvisac kargad cnobilia, mxedvelobaSi maqvs warmosaxvis waqezeba, rac
Tavis droze xels giwyobdaT_Tqven mis gamowvevaSi, rodesac is umoqmedobda.
es xerxi gamoafxizlebs yuradRebas, gamogiyvanT sxvisi cxovrebis zerele
damkvirveblis mdgomareobidan da aswevs Semoqmedebis gaxurebis graduss.
rogorc uwin, mieciT Tqvens Tavs kiTxvebi da patiosnad, gulwrfelad
upasuxeT maTze: vin, ra, rodis, sad, ratom, risTvis moxdeba yvelaferi is, rasac
Tqven akvirdebiT. sityvierad asaxeT is, rac Tqven lamazad migaCniaT,
ti piurad sacxovrebel binaze, oTaxSi, nivTebi romelTac dagaintereses, rac
yvelaze metad axasiaTebs maT mflobelebs. aRniSneT oTaxis, nivTis
daniSnuleba, SeekiTxeT Tqvens Tavs da upasuxeT: ratom ase da sxvanairad ar
aris ganlagebuli aveji, esa Tu is nivTi da maTi mflobelis romel
Cveulebaze miuTiTeben isini. ai, magaliTad, Cems mier moyvanil
saxelganTqmul mweralTan misvlis SemTxvevis Sesabamisad, SeekiTxeT Tqvens
Tavs:
`qamani, Turquli Sarfi da daira ratom aris erTad miyrili? vin
mecadineobs aq cekvasa da musikaSi? TviT saxlis patroni Tu kidev sxva
vinme?~ kiTxvaze pasuxis gasacemad Tqven dagWirdebaT am `viRac~ ucnobis
Zebna. rogor unda i povnoT? gamokiTxvis, mokvlevis meoxeobiT, Tu Tqveni
azriT? Tu mxedvelobaSi miviRebT iatakze dagdebul qalis quds, unda
vifiqroT, rom am binaSi qalic cxovrobs. amasve adastureben suraTebi sawer
magidaze da CarCoebSi milagebuli oTaxis kuTxeSi, jer kidev ver mouswriaT
maTi Camokideba, radgan binaze axali gadmosulebi arian. vcadeT agreTve
daaTvalieroT magidaze dayrili albomebi. yvelgan SegxvdebaT erTi da imave
qalis fotosuraTebi: zog maTganSi mzeTunaxavad mogeCvenebaT, zogSi _
pikantur ulamazod, magram yovelTvis originalurad. es garemoeba naTels
mofens im saidumloebas, Tu visi JinianobiT miimarTeba am ojaxis cxovreba,
vin misdevs aq mxatvrobas, vin mecadineobs cekvaSi da vin diriJorobs
orkestrs. bevr rasme gikarnaxebT Tqveni warmosaxva, SekiTxvebi, darxeuli
xmebi, romlebsac avrceleben SesaniSnavi adamianis garSemo. yovelive aqedan
gaigebT, rom saxelganTqmul mwerals uyvars is qali romlidanac wers
yvela Tavis gmirebs piesebsa, romansebsa da moTxrobebSi. SeiZleba Tqven
SegafiqrianoT im garemoebam, rom am Tqvenma varaudma, danamatebma da siCqurma,
romelTac Tqvendauneburad mimarTavT, daamaxinjon Tqvens mier Sekrebili
cxovrebis masala? nu geSiniaT! zogjer sakuTari Sevsebani (Tu daujereb
maT) mxolod gaamaxvileben mas.
am Sexedulebis dasamtkiceblad erT SemTxvevas dagisaxelebT: erTxel
xeivanSi moseirne xalxs vaTvalierebdi, davinaxe erTi uzarmazari, sqeli
dedaberi, romelic patara sabavSvo etls miagorebda, etlSi bavSvis magivrad
WivWaviani galia iyo Cadgmuli. ufro dasaSvebia, rom im qalma sul ubralod
Cadga etlSi galia radgan ar undoda xelSi cal-calke Treva etlisa da
galiis. magram me sul sxvanairad warmovidgine sinamdvile da gadavwyvite,
rom dedabers daexoca yvela Svilebi da SviliSvilebi, rom erTaderTi
sayvareli cocxali arseba, romelic darCa mas _ aris WivWavi da mas
aseirnebs sabavSvo etliT, rogorc, albaT, ramdenime xnis ukan aseirnebda
ukanasknel SviliSvils. aseTi ganmarteba ufro maxvilia, sceniuri, vidre
TviT sinamdvile. mere da ra miSlis xels, rom swored am TvalTaxedvis
saxiT ar aRvbeWde Cems xsovnaSi Cemi dakvirvebani? me xom statistikosi ara
var, visac Sekrebili cnobebis siswore esaWiroeba, me msaxiobi var da CemTvis
aucilebelia SemoqmedebiTi emociebi.
cxovrebidan aRebuli es suraTi, sakuTari fantaziiT Sexamebul-
Seferadebuli, aqamde cocxlobs Cems mexsierebaSi da miwevs gadavitano
scenaze.
mas Semdeg, rac Tqven SeiswavliT Tqveni garemomcveli cxovrebis
dakvirvebas, saWiro iqneba mimarToT CvenTvis aucilebeli masalis Seswavlas,
razedac umTavresad damyarebulia Cveni Semoqmedeba me im emociebis Sesaxeb
geubnebiT, romlebsac viRebT piradi, uSualo urTierTobidan_sulidan
sulSi_cocxal obieqtebTan anu adamianebTan.
gansakuTrebul Rirebulebas warmoadgens emociuri masala, radgan
misgan warmodgeba `adamianis sulis rolis cxovreba~ _ qmnileba, rac Cveni
xelovnebis ZiriTad mizans warmoadgens. am masalis mopoveba Znelia imitom,
rom uCinaria igi, SeumCneveli, ganusazRvreli da mxolod Sinaganad aris
sagrZnobi.
marTalia, mraval uxilav, sulier gancdebs gadmovcemT mimikiT, TvalebiT,
xmiT, sityvebiT, moZraobiT da mTeli Cveni fizikuri aparatiT. es uadvilebs
meTvalyures amocanas, xolo am pirobebSi advili ar aris adamianis arsis
gageba, radgan adamianebi iSviaTad gadagviSlian da gviCveneben TavianT suls
iseTad, rogoric namdvilad aris. umetes SemTxvevaSi isini malaven TavianT
gancdebs da maSin garegani niRabi gvatyuebs, xels uSlis meTvalyures da mas
ufro uZneldeba mixvdes farul grZnobebs.
Cvenma fsiqoteqnikam jer kidev ver gamoimuSava midgoma yvela CamoTvlili
procesTa Sesrulebis gasaadvileblad, amitom mxolod ramdenime praqtikul
rCevas mogcemT, romlebic zogierT SemTxvevaSi ramdenimed dagexmarebian.
axali ar aris Cemi rCeva da SemdegSi mdgomareobs: rodesac Tqvens mier
saTvalyurod aRebuli adamianis Sinagani arsi gamovlindeba misi saqmianobiT,
azrebiT, simarTliT, cxovrebis mier wamoyenebul garemoebaTa gamo, _
yuradRebiT adevneT Tvalyuri mis moqmdebas da SeiswavleT garemoebani,
daupirispireT erTimeores da SeekiTxeT Tqvens Tavs: `ratom gadadga
adamianma esa Tu is nabiji, ra mosazreba hqonda?~ yovelive amidan
gamoiyvaneT saTanado daskvna, gansazRvreT Tqveni damokidebuleba
Tvalyursadevnebeli obieqtisadmi da aseTi muSaobis CatarebiT ecadeT
SeiswavloT misi sulis agebuleba.
rodesac xangrZlivi, gamWvreti dakvirvebisa da mokvlevis Semdeg amas
SesZlebs, maSin msaxiobi miiRebs karg SemoqmedebiT masalas.
magram moxdeba xolme, rom dasakvirvebeli adamianis Sinagani cxovreba ar
emorCileba Cvens gavlenas da xelmisawvdomia mxolod intuiciisaTvis. am
SemTxvevaSi gvixdeba sruliad ucxo adamianTa sulis uRrmes kunWulebSi
CavwvdeT da iq veZioT masala SemoqmedebisaTvis, ase vTqvaT, sakuTar
grZnobaTa sacecis meoxebiT.
am procesSi Cven saqme gvaqvs qvecnobierebiTi warmoSobis ukidures
daxvewil yuradRebasa da dakvirvebasTan Cveni Cveulebrivi yuradReba
sakmaod ar aris gamsWvaluli masalis Ziebis procesis Casatareblad ucxo,
cocxali adamianis sulSi.
me rom dagiwyoT rwmuneba, TiTqos Cveni msaxioburi fsiqoteqnika sakmaod
damuSavebulia aseTi procesisaTvis, marTali ar iqneba da aseTi sicrue
praqtikul sargeblobas ver moutanda saqmes.
am wminda emociuri SemoqmedebiTi masalis Ziebis urTules procesSi,
romelic ar emorCileba Cvens cnobierebas, Cven erTi ram dagvrCenia, mivendoT
sakuTari cxovrebis sibrZnes, adamianis gamocdilebas, gulisxmierebas,
intuicias. movicadoT, sanam mecniereba dagvexmareba da gamovnaxavT
praqtikulad misaReb midgomas ucxo sulisadmi; viswavloT garkveva
logikaSi, mis grZnobaTa TanamimdevrobaSi, fsiqologiaSi, damaxasiaTeblobaSi.
SeiZleba es dagvexmaros gamovimuSaoT midgoma qvecnobierebiTi
Semoqmedebis masalis Ziebisadmi midgomaSi aramc Tu Cvens garemomcvel
cxovrebaSi, aramed adamianTa Sinagan cxovrebaSic.

VI kunTebis ganTavisufleba

. . . . . . 19 . . w.

ai ra moxda:
klasSi SemosvlisTanave torcovma gagviwvia scenaze me, maloletkova,
viuncovi da winadadeba mogvca gagvemeorebina fulebis dawvis epizodi.
daviwyeT TamaSi.
dasawyisi, pirveli nawili, kargad midioda, magram vuaxlovdebiT ra
tragikul adgils, vigrZeni, rom raRac Seyoymanda CemSi, Semdeg daixSo,
damarwuxda... iq... aq... gavbrazdi. `ar dagiTmob!~ _ gadavwyvite da garegnulad
rom davxmarebodi Cems Tavs, mTeli Zal-RoniT raRac nivTs davaweqi,
romelic minis saferfle aRmoCnda. magram ramdenadac metad vawvebodi
saferfles, imdenad meti siZlieriT marwuxdebodnen Cemis sulis sarqvelebi.
an piriqiT, ramdenadac metad marwuxdebodnen sarqvelebi, imdenad meti
siZlieriT vawvebodi saferfles. uceb RraWuni moiRo raRacam, daimsxvra
saferfle. imave dros vigrZeni, rom raRac mCxvlets da Zlier metkina.
Tbilma siTxem damisvela xeli. magidaze mdebare TeTri qaRaldis furceli
wiTlad SeRebiliyo. samajeebi wiTeli iyo. xelidan TqrialiT modioda
sisxli. SemeSinda, Tavbru mexveoda, sisuste vigrZeni. Semdeg ar maxsovs,
wamivida Tu ara guli. maxsovs CoCqoli. magondebian raxmanovi da torcovi.
erTi maTgani sagrZnoblad kunTavda, xolo meore bawriT mikravda xels.
jer mivyavdi, Semdeg wamiRes. yurSi govorkovis qoSini mesmoda, etyoba mis
Zal-Rones aRemateboda Cemi simZime. guli amiCuya misma megobrulma
mopyrobam. bundovnad maxsovs eqimi da mis mier moyenebuli tkivili. sisustem
mimata... Tavbru daxvevam... albaT, goneba davkarge...
droebiT Seswyda Cemi Teatraluri cxovreba. TavisTavad dRiuric Seswyda.
masSi ar eqneba adgili Cems kerZo cxovrebas, miT umetes, iseT mosawyen da
erTferovans, rogoric aris loginSi wola.

. . . . . 19 . . w.

Sustovi iyo axla CemTan da erTob mxiarulad gadmomca, rac klasSi xdeba.
Turme Cems ubedur SemTxvevas gavlena mouxdenia mecadineobis programaze
da iZulebuluyvia naxtomi gaekeTebinaT masSi _ sxeulze muSaobis sferoSi
gadasuliyvnen.
torcovs ganucxadebia:
`Zalauneburad mixdeba davarRvio mkacri sistematuroba, Teoriuli
Tanmimdevroba programisa da dadgenil vadaze adre mogiyveT msaxiobis
muSaobis erTi umTavresi momentis Sesaxeb _ kunTebis ganTavisuflebis
procesis Sesaxeb.
am sakiTxis namdvili adgili iq aris, sadac laparaki iqneba garegani
teqnikis, anu sxeulze muSaobis Sesaxeb. magram faqtebi daJinebiT
gvikarnaxeben, rom ufro swori iqneboda axlave SevdgomodiT am sakiTxs,
programis dasawyisSi, rodesac laparakia Sinagani teqnikis anu, ufro sworad,
fsiqoteqnikis Sesaxeb.
ver warmoidgenT, ra ubedurebaa SemoqmedebiTi procesisaTvis kunTebis
krunCxva da sxeulis gaTangva. rodesac maT hqmnian xmis organoSi, dabadebiT
mSvenieri bgeriT dajildovebuli adamianebic ki xriwins iwyeben, xixins an
kidev sul kargaven laparakis unars. rodesac fexebi gaeTangeba, msaxiobi
dambladacemuliviT dadis; rodesac xelebi gaeTangeba _ xelebi uSeSdeba,
joxebad gadaeqceva, mouxrelad, berasaviT moZraoben. aseTive gaTangva
meordeba yvela Tavisi SedegebiT, xerxemalSi, kiserSi, beWebSi. TiToeul
SemTxvevaSi Taviseburad amaxinjeben msaxiobs da xels uSlian TamaSs. magram
yvelaze cudi is aris, rodesac saxe gaeTangeba da damanWavs mTlianad,
uZlurdeba sruliad an sruliad kargavs gamometyvelebas, mimikas. maSin
Tvalebs aWyets, kunTebis krunCxva arasasiamovno gamometyvelebas aZlevs
saxes, im grZnobebis Seuferebels, romlebsac msaxiobi ganicdis. gaTangvam
SeiZleba saxe iCinos diafragmaSi da sxva kunTebSic, romlebic monawileobas
iReben sunTqvis procesSi, daarRvios am procesis siswore da gamoiwvios
qoSini. ar SeiZleba cudaT ar imoqmedon am pirobebma gancdaze. am gancdis
garegan asaxvaze da msaxiobis saerTo TviTSegrZnobaze.
gsurT darwmundeT, Tu fizikuri daZabuloba rogor aqarwylebs Cvens
moqmedebas, aqtivobas, Tu kunTebis daZabuloba rogor boWavs adamianis
fsiqiur cxovrebas? aba, CavataroT cda: ai iq, scenaze, roiali dgas. scadeT
misi aweva.
moswavleni Zlieri fizikuri daZabulobiT rigrigobiT ewevian mZime
roialis erT kuTxes.
`saswrafod, vidre roiali xelSi giWiravT, gadaamravleT ocdaCvidmeti
cxraze! _ ubrZanebda torcovi moswavles _ ar SegiZliaT? maS gaixseneT
yvela maRaziebi Cvens quCaze Sesaxvevis kuTxidan dawyebuli. arc es
SegiZliaT? maS kavatina mimRereT `fausti~-dan. ar gamogdiT? SeigrZeniT
Tirkmelis Caxoxbilis gemo, an SeigrZeniT abreSumis xaverdis Sexeba an
xrakis suni~.
torcovis davalebis Sesasruleblad saWiro iyo mowafes daeSva iatakze
roialis kuTxe, romelic ris vaivaglaxiT eWira mas haerze da wamieri
Sesvenebis Semdeg moagonda yvela kiTxvebi, SeigrZno isini da rigrigobiT
daiwyo pasuxis micema da Tan iseT SegrZnobebs iwvevda Tavis arsebaSi, rasac
misgan moiTxovdnen.
`amgvarad, _ Seajama torcovma, _ Cems kiTxvebze pasuxis mosacemad
aucilebeli Seiqmna roialis iatakze daSveba, kunTebis ganTavisufleba da
mxolod amis Semdeg miendeT mogonebebs.
es gana imas ar niSnavs, rom kunTebis daZabuloba xels uSlis Sinagan
muSaobas da miT umetes gancdebs? sanam fizikuri daZabuloba arsebobs, _
laparakic zedmetia rolis sulieri cxovrebis swor, wminda da normaluri
SegrZnobis Sesaxeb. amitom, sanam Semoqmedebas Seudgebode, manamde wesrigSi
unda moiyvano kunTebi, rom isini ara boWavdnen moqmedebis Tavisuflebas. Tu
amas ver izamT, iqamde mixvalT scenaze, razedac moTxrobilia wignSi `Cemi
cxovreba xelovnebaSi~. iq laparakia, Tu daZabulobis gamo msaxiobi rogor
kumSavda xelebs da frCxilebs iyrida xelis gulSi an kidev fexis TiTebs
kuntavda da MmTeli sxeulis simZimiT awveboda maT.
ai kidev axali da ufro gansacvifrebeli magaliTi-nazvanovis
katastrofa! is msxverpli Seiqmna bunebis kanonTa darRvevisa da masze
Zalmomreobis mitanisa. sabralo, vusurvoT, rom Cqara gamojanmrTeldes,
xolo ubedureba, romelic mas SeemTxva Wkuis saswavlebeli magaliTi iyos
misTvis da yvela TqvenganisTvis; ris gakeTebac ar SeiZleba scenaze, erTxel
da samudamod unda aRmofxvraT Tqvens arsebaSi`.
_ gana eg SesaZlebelia, _ erTxel da samudamod gamoveTxovoT kunTvasa da
fizikur Wifxvas? mere ra sTqva amis Sesaxeb arkadi nikolozis Zem?
_ arkadi nikolozis Zem mogvagona, rac sweria wignSi `Cemi cxovreba
xelovnebaSi~ msaxiobis Sesaxeb, romelic daavadebuli iyo Zlieri kunTebrivi
daZabulobiT. man gamoimuSva TavisSi Cveuleba ganuwyveteli meqanikuri
TviTSemowmebisa. rogorc scenis zRurbls gadaabijebda, TavisTavad
daboSdebodnen misi kunTebi, Tavisufldebodnen zedmeti SekumSvisagan. igive
ambavi emarTeboda Semoqmedebis saZnelo momentebSi scenaze.
_ saocaria! _ Sevnatrodi bedniers.
`magram ara marto kunTebis Zlieri krunCxva arRvevs msaxiobis swor
muSaobas. sul umniSvnelo krunCxvasac ki romelime erT adgilas, romelsac
uceb ver mosZebni SenSi, SeuZlia gaaqarwylos Semoqmedeba, _ igonebda
torcovis naTqvams paSa, _ ai, magaliTad, SemTxveva praqtikidan, romelic
adasturebs am sityvebs. erTi didi niWisa da temperamentis mqone msaxiobi
qali yovelTvis ver gamoavlenda maT scenaze. mxolod iSviaTad, SemTxveviT
momentSi axerxebda amas. Zlier xSirad grZnobis nacvlad ubralo fizikur
daZabulobas mimarTavda is (anu, rogorc Cven vambobT `gabRinZvas~). Zlier
bevrs muSaobdnen masTan kunTebis daboSebis mxriv da am mimarTulebiT did
Sedegebs miaRwies, magram es garemoebac mxolod nawilobriv daexmara.
sruliad SemTxveviT SeamCnies, rom rolis dramatiul adgilebSi marjvena
warbi odnav ekumSeba. winadadeba misces gamoemuSavebina meqanikuri Cveuleba,
raTa Znel adgilze gadasvlis dros moexsna saxidan yovelgvari daZabuloba
da srul ganTavisuflebamde misuliyo am mxriv. rodesac is miaRwevda amas,
sxeulis mTeli daZabulobac TavisTavad sustdeboda, TiTqmis gardaiqmneboda
is, sxeuli umsubuqdeboda, metyveli saxe ki moZravi, rolis sulieri
cxovrebis mkafio gamomxatveli Seiqmneboda, Sinagani grZnoba Tavisufal
gamosavals hpovebda gareT, qvecnobierebis kunWulebidan, TiTqos pirmokruli
tomridan gaanTavisuleso. Seicnobda ra am Tavisuflebas, msaxiobi qali
sixaruliT gadmoscemda imas, rac dagubebuli iyo mis sulSi da es
aRmafrenas iwvevda masSi.

. . . . . 19. . w.

umnovixi, romelmac dRes minaxula, marwmunebs, TiTqos torcovs eTqvas, rom


SeuZlebelia sxeulis ganTavisufleba mTlianad zedmeti daZabulobisaganao.
TiTqos aseTi amocanis dasaxva aramc Tu mizanSewonili, aramed zedmeticaao.
Sustovic ki imave torcovis sityviT marwmunebs, rom saWiroa kunTebis
daboSeba da amasTan yovelTvis, rogorc scenaze, ise cxovrebaSic. uimisod
gaTangva da krunCxva ukidures wertilamde miaRweven da CaaxSoben cocxali
grZnobis Canasaxs Semoqmedebis momentSi.
magram rogor SevuxamoT aseTi winaaRmdegobani: SeuZlebelia kunTebis
sruli daboSeba, xolo maTi daboSeba ki aucilebelia.
amaze Sustovma, romelic umnovixis Semdeg movida, miTxra daaxloebiT
Semdegi:
_ `nervul xalxs kunTebis daZabuloba yovel momentSi mosdgams.
msaxiobs, ramdenadac is adamiania, yovelTvis daemarTeba es ambavi sajaro
gamosvlis dros. Seasusteb daZabulobas zurgSi _ is mxarSi iCens Tavs,
gandevni iqidan _ Tvalis daxamxamebaSi diafragmaze gadava. da ase
gamudmebiT iCens Tavs kunTebis daZabuloba xan aq da xan iq. amitom
Seuwyvetelad da dausvenebliv unda ebrZolo am nakls, arasodes ar unda
Seswyvito es brZola. SeuZlebelia borotebis mospoba, xolo brZola
aucilebelia masTan. brZola imaSi mdgomareobs, rom ganaviTaro SenSi
meTvalyure da kontroliori.
Znelia kontrolioris roli: man dauRalavad, rogorc cxovrebaSi, ise
scenaze Tvalyuri unda adevnos, rom arsad iCinos Tavi zedmetma
daZabulobam, kunTebis krunCxvam, tkivilebma. gaTangvis aRmoCenisTanave
kontroliorma unda mospos igi. es TviTSemowmebis procesi da
gadaWarbebuli daZabulobis moxsna dayvanili unda iqnes meqanikur,
Seucnobel miCvevamde. es kidev cotaa _ is unda gadaiqces normalur
Cveulebad, bunebriv moTxovnilebad da ara mxolod mSvidobian momentebSi,
aramed umTavresad, umaRlesi nerviuli da fizikuri aRmavlobis wuTebSi~.
_ rogor?! _ ar mesmoda,_ mRelvarebis dros _ ar viyo daZabuli?!~
_ aramc Tu ar unda iyo daZabuli, piriqiT, rac SeiZleba Zlier unda
daboSdnen kunTebi, _damidastura Sustovma.
_ arkadi nikolozis Ze ambobda, _ ganagrZo paSam, _ rom msaxiobebi, Zlieri
aRmavlobis wuTebSi, gadaWarbebuli gulmodgineobis gavleniT, ufro met
daZabulobas gamoavlenen. ra gavlenasac axdens es Semoqmedeba _ Cven viciT.
amitom, Zlieri aRmavlobis dros unda ecados, rom ar iRrZos, gansakuTrebiT
unda ecados, ukiduresi mTlianobiT, ukanasknel sazRvramde ganTavisufldnen
kunTebi daZabulobisagan. ganuwyveteli TviTSemowmebis miCveva da brZola
daZabulobasTan normalur mdgomareobad unda gadaeqces msaxiobs scenaze.
amas unda mivaRwioT xangrZlivi varjiSisa da sistematuri treningebis
meoxebiT. iqamde unda miiyvanos Tavisi Tavi, rom Zlieri aRmavlobis wuTebSi
kunTebis daboSebis Cveuleba ufro normaluri, Seiqmnes, vidre
daZabulobisadmi moTxovnileba, _ miambobda paSa.
_ da eg SesaZlebelia?!
_ arkadi nikolozis Ze gvarwmunebs, rom SesaZlebeliao. `dae Seiqmnas
daZabuloba, _ ambobs is, _ Tu SeuZlebelia misi Tavidan acileba. magram dae,
kvaldakval mihyves mas kontrolioris Semowmebac.
rasakvirvelia, meqanikuri miCvevis SemuSavebis dros Tavidan bevri gvixdeba
fiqri, kontroliorisa da moqmedebis mimarTulebis Sesaxeb, es ki gvaSorebs
Semoqmedebas. xolo SemdegSi kunTebis ganTavisufleba an ukidures
SemTxvevaSi misadmi miswrafeba mRelvarebis wuTebSi Cveulebriv movlenad
iqceva, es miCveva yoveldRe unda muSavdebodes, sistematurad, aramc Tu
mecadineobisa da saSinao varjiSis dros, aramed realur cxovrebaSic, scenis
gareSe, ese igi, im dros, rodesac adamiani wveba, dgeba, sadilobs, seirnobs,
muSaobs, isvenebs, erTi sityviT, misi arsebobis yovel momentSi. kunTebis
kontroliori unda CanergoT sakuTar fizikur bunebaSi, meore bunebad
aqcioT igi. mxolod aseT SemTxvevaSi dagvexmareba kunTebis kontroliori
Semoqmedebis momentSi. xolo, Tu kunTebis ganTavisuflebaze mxolod am
mizniT gamoyofil saaTebsa da wuTebSi vimuSavebT, ver mivaRwevT dasaxul
Sedegs, radgan amgvarad droTi gansazRvruli varjiSi ver gamoimuSavebs
Cveulebas, ver miiyvanen mas Seucnobel, meqanikur miCvevamde.
rodesac eWvi Semepareba amis Sesrulebis SesaZleblobaSi, rogorc Sustovi
mixsnida, man TviT torcovis Semdegi magaliTi moiyvana. Turme misi
artistuli axalgazrdobis wlebSi moWarbebul nervul mdgomareobis dros
kunTebis daZabuloba TiTqmis sxeulis krunCxvamde midioda. magram im
momentidan, rodesac gamoimuSava TavisSi meqanikuri kontroliori,
moTxovnileba gaeRviZa mas, iseTsave nervuli aRmavlobis dros ki ar daZabos
aramed, piriqiT, daboSos kunTebi.
dRes agreTve saTno raxmanovma minaxula. man gadmomca arkadi nikolozis-
Zis salami da miTxra, rom man daavala miCvenos aseTi varjiSobani.
_ `mainc usaqmod aris nazvanovi, sanam wevso,_ daumata Turme arkadi
nikolozis Zem _ ecados mainc. namdvili zedgamoWrili varjiSia~.
varjiSi imaSi mdgomareobs, rom gulaRma dawve magar rameze (magaliTad,
iatakze) da aRniSno kunTebis is jgufebi, romlebic usafuZvlod daiZabebian.
amasTan Tavisi Sinagani SegrZnobis ufro mkafio SecnobisaTvis SeiZleba
sityviT miviCnioT kunTebis adgili da mivmarToT Cvens Tavs: `kunTva beWSia,
kiserSi, mxarSi, welSi~.
SemCneuli daZabva maSinve unda SevasustoT erTimeoris miyolebiT, xolo
sul axal-axlis Zieba ki unda gavaZlieroT.
raxmanovis TandaswrebiT vcade Cametarebina welis sul ubralo varjiSi
(magram ara magar iatakze, aramed urbiles loginSi).
gavaTavisufle ra daZabuli kunTebi da davtove ra usaWiroesi, romelsac,
Cemis fiqriT, unda dayrdnoboda sxeulis simZime, CamovTvale es adgilebi.
`orive beWi da kusubo~.
ivane platonis Zem ki protesti ganacxada.
_ Cemo Zvirfaso, indoelebi gvaswavlian, rom unda iwve, rogorc wvanan Cvili
bavSvebi da cxovelebi. rogorc cxovelebi! _ gaimeora dasarwmuneblad.
Semdeg ivane platonis Zem ganmarta, Tu risTvis aris es saWiro. Turme
bavSvi an kata rom qviSaze daawvino da misce dro damSvidebisa da daZinebis
da Semdeg ki frTxilad aiyvano isini, qviSaze mTeli sxeulis forma darCeba
maTi. aseTive cda rom mozrdil adamianze CavataroT, qviSaze mxolod
beWebisa da kusubos anabeWdi darCeba, xolo sxeulis danarCeni nawilebi,
kunTebis mudmivi, qronikuli, miCveuli daZabulobis gamo odnav Seexebian
qviSas da araviTar kvals ar datoveben masze.
wolis dros rom bavSvebs davemgvanoT da sxeulis anabeWdi miviRoT rbil
niadagze, unda ganvTavisufldeT kunTebis yovelgvari daZabvisagan. aseT
mdgomareobaSi saukeTesod isvenebs sxeuli. amgvar dasvenebis dros naxevari
saaTis ganmavlobaSi ise SeiZleba gamococxleba, rogorc sxva pirobebSi ver
daisvenebT mTeli Ramis ganmavlobaSi. tyuilad ar mimarTaven am xerxs
qaravnis winamZRolebi. didxans darCena ar SeuZliaT udabnoSi da
iZulebuli arian minimumamde Sekvecon TavianTi Zilis dro. dasvenebis
xangrZlivobas isini inazRaureben sxeulis ganTavisuflebiT kunTebis
daZabulobisagan, rac axal Zal-Rones matebs daqancul organizms.
ivane platonis-Ze mimarTavs am xerxs yoveldRiurad dilisa da saRamos
mvcadineobebs Soris. aTi wuTis dasvenebis Semdeg sruliad
Zalamokrebilada grZnobs Tavs. aseTi dasvenebis gareSe is ver aitanda im
Sromas, romlis Catarebac uxdeba yoveldRe.
rogorc ki ivane platonis-Ze wavida, maSinve Semovityue oTaxSi Cveni kata
da divanis erT-erT urbiles baliSze davawvine, romelzec saucxood
aRibeWdeboda misi nawoli. gadavwyvite misgan Semeswavla wola da dasveneba
ganTavisuflebuli kunTebiT.
arkadi nikolozis-Ze ambobs, `msaxiobma, ZuZuTa bavSviviT, yvelaferi
Tavidan unda iswavlis, mzera, siaruli, laparaki da a. S. _ vigonebdi. _
cxovrebaSi yvelaferi es viciT Cven. magram ubedureba is aris, rom umetes
SemTxvevaSi Cven amas cudaT vakeTebT, ise ara, rogorc bunebiT aris es
dadgenili. scenaze aucilebelia siaruli, manera, laparaki sxvanairi _
ukeTesi, ufro normaluri, vidre cxovrebaSi, bunebasTan daaxlovebuli: jer
erTi, imitom rom rampis sinaTleze gamotanili nakli gansakuTrebiT
SesamCnevi xdeba, meorec imitom rom es nakli moqmedebs msaxiobis saerTo
ganwyobilebaze scenaze.
es ganmarteba, aSkaraa, exeba wolasac. ai axla me da kata erTad vwevarT
divanze. Tvals vadevneb, rogor sZinavs da vcdilob mec mivbaZo magram arc
ise advilia es _ iwve ise, rom arc erTi kunTis daZabulobas ara grZnobde
da sxeulis yvela nawili eyrdnobodes razedac wevxar. amas ar vityvi, rom
Zneli iyos ama Tu im daZabuli kunTis SemCneva. arc misi ganTavisufleba
warmoadgens did sibrZnes. magram cudi is aris, rom ver moaswreb erTi
romelime kunTis ganTavisuflebas daZabulobisagan, maSinve meoreSi, mesameSi
da ase dausrulebliv iCens Tavs axali daZabuloba ramdenic mets
Caukvirdebi sxeulis gaTangvasa da krunCxvas, imdeni metad iCenen isini Tavs.
amasTan iseT SegrZnobaTa garCevas eCvevi, romelTac sul ar amCnevdi winaT.
es piroba gvexmareba sul axal-axali krunCxvis aRmoCenaSi, xolo, ramdensac
mets aRmoaCen maT, imdenad meti aSkaravdeba axali. mcire xniT SevZeli
zurgisa da kisris areSi ganTavisufleba daZabulobisagan. ver vityvi, rom
amis gamo megrZnos fizikuri ganaxleba, samagierod CemTvis naTeli Seiqmna
Tu kunTebis ramdenad zedmeti, gamousadegari, mavnebeli daZabuloba
mogvepoveba, romelTa arsebobis Sesaxeb warmodgenac ara gvaqvs. xolo
rodesac warbis muxanaTur gaTangvas moigoneb, maSin ki seriozulad gaSinebs
fizikuri daZabuloba Tumca jer kidev ver mivaRwie yvela kunTebis srul
ganTavisuflebas, magram mainc vigeme siame, romelsac gamovcdi SemdegSi
rodesac kunTebis srul ganTavisuflebas mivaRwev.
mTavari ubedureba is aris, rom ibnevi kunTebis sakuTar SegrZnobaSi. amis
gamo veRar arCev sad Tavi gaqvs da sad xelebi.
rogor daviRale dRevandeli varjiSiT!
aseTi woliT ver daisveneb~
...wolis dros SevZeli Sememcirebina uZlieresi krunCxvani da yuradRebis
wre Semomefargla sakuTari Cemi cxviriT. amis gamo ameria TavSi yvelaferi,
rogorc dasawyisSi Tavbrudaxvevis dros da iseve mimeZina, rogorc
ganisvenebs Cemi katunia _ cicunia. aRmoCnda, rom kunTebis daboSeba
yuradRebis wris SezRudvasTan erTad saukeTeso saSualeba yofila
uZilobis winaaRmdeg.

. . . . . . . . . . 19. . w.

dRes puSCinma Semoiara CemTan da miambobda treningisa da wvrTnis Sesaxeb.


torcovis karnaxiT, ivane platonis-Ze aiZulebda moswavleT sxvadasxva poza
mieRoT ara marto horizontalur, aramed vertikalur mdgomareobaSic, _ anu
mjdomare, naxevrad mjdomare, mdgomare, daCoqils, cal-calke da jgufurad;
skamiT, magidiT da sxva avejiT. yvela am mdgomareobaSi, rogorc wolis dros,
unda aReniSnaT gadaWarbebiTi daZabuloba kunTebisa da daesaxelebinaT igi.
TavisTavad gasagebia rom ama Tu im kunTis daZabuloba aucilebelia
yovelgvar pozaSi. dae, daiZabnen eg kunTebi da mxolod egeni da ara
mosazRvreni, romlebic mosvenebuli unda iyvnen. agreTve unda gaxsovdeT, rom
daZabulobac aris da daZabulobac: SeiZleba SeboWo kunTi pozisaTvis
swored imdenad, ramdenadac amas aucilebloba moiTxovs, xolo daZabuloba
SeiZleba krunCxvis, gaTangvis sazRvramde miiyvano. aseTi gadaWarbebuli
miZaleba uaRresad mavnea TviT pozisa da SemoqmedebisaTvis.
amixsna ra dawvrilebiT, rac klasSi momxdariyo, winadadeba momca puSCinma,
erTad Cagvetarebina TviT varjiSi. miuxedavad Cemi sisustisa da SiSisa, rom
iaras ar gaexsna piri, daveTanxme puSCins. aq ki iseTi ram moxda, rac Rirsi
iyo jerom-jeromis kalmisa. uzarmazari puSCini, daZabulobiT awiTlebuli
da oflSi daRvrili, sunTqvaSekruli da aqloSinebuli gaSxlarTuli iyo
iatakze da usaSineles pozas Rebulobda. xolo mis gverdiT me viweqi,
gamxdari, aylayuda, gafiTrebuli, xelCamobmuli, zolian formaSi cirkis
masxarasaviT. ra malayebi ar gadaviareT me da Cemma sayvarelma
mucelgasiebulma! viweqiT cal-calke da erTad, mebrZol gladiatorTa poza
miviReT; videqiT cal-calke da erTad, rogorc monumentebi romelime Zeglis:
xan me videqi, xolo puSCini iwva iatakze ganrTxmuli, zogjer is fexze ida, me
ki muxlebze daCoqili, xan mlocvelis saTno pozas miviRebdiT, an kidev ori
grenadioriviT gaviWimebodiT, gavijgimebodiT.
yvela CamoTvlili mdgomareoba moiTxovda kunTebis ama Tu im jgufis
ganTavisuflebas da kontrolioris gaZlierebul Semowmebas. amisaTvis
aucilebelia saTanadoT gawvrTnili yuradReba, romelmac swrafi
orientireba icis, fizikur SegrZnobTa garCeva da garkveva maTi. rTul
pozaSi aucilebeli da zedmeti daZabulobis garCeva bevrad Znelia, vidre
wolis dros. advili ar aris aucilebelis fiqsireba da zedmetis Semcireba.
aseT muSaobaSi veRar erkvevi, ra da riT marTav.
rogorc ki puSCini wavida, maSinve katis mosayvanad gaveqane. imaze ukeTesad
visgan Seiswavli moZraobis moqnilobasa da Tavisuflebas.
marTlac Seudarebeli! miuwvdomeli!
ra mdgomareobas ar vigonebdi misTvis_yiramala, marjvniv da marcxniv
gverdebze, gulaRma, pirqve wola! xan erTi fexiT Camoekideboda, xan oTxiveTi,
kudiT. da yvela CamoTvlil mdgomareobebSi SeamCnevdiT, rom pirveli wamieri
SekumSvis Semdeg, warmoudgeneli simsubuqiT da siswrafiT moboSdeboda,
ukuagdebda naWarbs da afiqsirebda aucilebeli daZabulobiT. mixvda ra Tu
ras moiTxovdnen misgan, Cemi katunia-cicunia Seegueboda pozas da miuzRavda
mas swored imden Zal-Rones ramdenic saWiro iyo. Semdeg damSviddeboda ukve
momzadebuli dadgenil mdgomareobaSi dasarCenad imden xans, ramdensac
misgan moiTxovdnen. ra araCveulebrivi Seguebaa! katunia-cicuniasTan Cemi
seansebis dros uceb, moulodnelad gamoCnda...
rogor fiqrobT?! riT aixsneba es saswauli?!
govorkovi movida!!!
rogor gamexarda misi mosvla!
jer kidev maSin, rodesac naxevrad gonebadakarguls, sisxliT rom
viclebodi, mklavebze gadasvenebuli mivyavdi mas da simZimisagan
damxvneSoda yurSi, me bundovnad vigrZeni misi mkerdis siTbo. dRes
xelmeored ganvicade es SegrZnoba. sul sxvanairad momeCvena is, iseTad ara,
miCveuli rom viyaviT. torcovis Sesaxebac ki amJamad sul sxvanairad
msjelobda, vidre yovelTvis da saintereso wvrilmani miambo Catarebuli
gakveTilidan.
uambobda ra kunTebis daboSebisa da aucilebeli daZabulobis Sesaxeb,
rac miRebul pozas xels uwyobs, arkadi nikolozis-Zes moagonda erTi
SemTxveva Tavisi cxovrebidan: romSi, kerZo binaze daeswro erTi amerikeli
qalis seanss. is mowadinebuli iyo aRedgina yvela antiuri qandakebani,
romelTac Cvenamde moaRwies droTa viTarebis gamo dasaxiCrebulebma _
xelmotexilma, fexebmomtvreulma, uTavod, damsxvreuli sxeuliT, romlidanac
mxolod nawilebiRa gadarCenila. damsxvreuli nawilebis mixedviT amerikeli
qali cdilobda mimxvdariyo da aRedgina qandakebis poza. am samuSaos
Casatareblad iZulebuli Seiqmna Seeswavla adamianis sxeulis wonasworobis
dacvis kanoni da Tavis Tavze scdida Seeswavla simZimis centris gansazRvra
TiToeuli pozisaTvis calke. amerikelma qalma sruliad gansakuTrebuli
simaxvile da alRo gamoimuSava TavisSi simZimis centris mdgomareobis
swrafad gamorkvevisaTvis da verafriT aiZulebdi wonasworobis darRvevas.
xelsa hkravdnen mas, esrodnen, waaborZikebdnen da iseT pozas miaRebinebdnen,
rom yvelas egona ver Seimagrebda Tavs, magram yovelTvis gamarjvebuli
gamodioda. es kidev cotaa _ am patara tanis da sustma arsebam sul patara
biZgiT waaqcia sakmao simZimis mamakaci, amasac wonasworobis kanonis codniT
miaRwia. amerikeli qali advilad xvdeboda saSiS adgilebs, sadac unda
daemiznebina mowinaaRmdegisaTvis, rom Zalis mouxmareblad gamoeyvana igi
wonasworobidan da waeqcia.
torcovi ver Caswvda misi xelovnebis saidumloebas. samagierod mis mier
Catarebul mTel rig magaliTebze Seiswavla simZimis centris mdgomareobis
codnis mniSvneloba, rogorc wonasworobis pirobisa naTlad dainaxa sadamde
SeiZleba sxeulis moZraobis, moqnilobisa da Seguebis ayvana rodesac
kunTebi mxolod im muSaobas Caatareben, rasac maT ukarnaxebs wonasworobis
uaRresad ganviTarebuli grZnoba. arkadi nikolozis Ze mogviwodebs
SeviswavloT es xelovneba (sakuTari sxeulis simZimis centris Secnoba).
rasac maT ukarnaxebs wonasworobis uaRresad ganviTarebuli grZnoba arkadi
nikolozis-Ze mogviwodebs SeviswavloT es xelovneba (sakuTari sxeulis
simZimis centris Secnoba).
visgan unda SeviswavliT es, Tu ara katunia-cicuniasagan? amitom
govorkovis wasvlis Semdeg axali garToba daviwye katasTan: vubiZgebdi
visrodi, vakotrialebdi, vcdilobdi wameqcia, magram ver SevZel. mxolod
maSin waiqceoda, rodesac TviTon moisurvebda.
.
. . . . . . . . . 19 . . w.

puSCini iyo CemTan da miambobda arkadi nikolozis-Zis mier Catarebul


muSaobaze treningisa da wvrTnis Sesaxeb. dRes Turme arsebiTi damatebebi
SeutaniaT: torcovi moiTxovda TiToeuli pozis ara marto Semowmebas
sakuTari kontroliT, daZabulobisagan meqanikurad ganTavisuflebas, aramed
pozis dasabuTebasac warmosaxviTi monagoniT, sagulisxmo viTarebiT da TviT
`Tu rom~-iT. am momentidan is poza aRar aris, rogorc aseTi, aqtiur
daniSnulebas iRebs da moqmedebad iqceva. marTlac: davuSvaT, rom zeviT
avwie xeli da veubnebi Cems Tavs:
`Tu rom ase vmdgariyav da Cems Tavs zeviT maRal xes atami ebas, rogor
unda movqceuliyav da ra meqna, rom momewyvita is?~
`sakmarisia davijeroT es monagoni imav wuTas cxovrebis amocanis mizniT
_ atmis mowyveta _ uZravi poza cocxal, namdvil moqmedebad gadaiqceva.
mxolod simarTle igrZeniT am moqmedebaSi da maSinve TviT buneba
dagexmarebaT amaSi: daboSdeba naWarbi daZabuloba, xolo aucilebeli _
ganmtkicdeba da yvela es moxdeba cnobierebiT, teqnikis Caurevlad.
scenaze adgili ar unda hqondes safuZvelmoklebul pozas. Teatralur
pirobiTobas adgili ara aqvs WeSmarit Semoqmedebasa da seriozul
xelovnebaSi. xolo Tu es pirobiToba aucilebelia, is dasabuTebuli unda
iyos, is unda emsaxurebodes Sinagan dedaarss da ara garegan Selamazebas~.
Semdeg puSCinma miambo imis Sesaxeb, rom dRes gakveTilze Catarebul iqna
ramdenime saCvenebeli sacdeli varjiSi, romlebic man iqve miCvena.
gulkeTili Ri piani sasacilod wamogorda divanze da iseTi poza miiRo,
romelic azrad mouvida uceb: naxevradgadmoekida divanze, saxe TiTqmis
iataks exeboda da xeli gaiSvira win. yovelgvar Sinaarss moklebuli,
suleluri poza gamovida. naTeli iyo, rom uxerxulada grZnobda Tavs da ar
icoda, romeli kunTi daeWima da romeli daeboSebina. kontroliori aamuSava
romelmac miuTiTa, rogorc aucilebel, ise naWarb daZabulobaze.
magram Ri pianma ver SesZlo epovna Tavisufali, bunebrivi poza, rodesac
kunTebi sworad amuSavdebodnen.
uceb Sehkivla: `ager daRoRavs xoWo! aba, moscxe mas Cqara!~
imav wuTas miaCerda romeliRac wertils _ warmosaxul xoWos, rom
gaesrisa is da uceb yvela kunTebi Tavis kalapotSi Cadgnen da amuSavdnen.
poza dasabuTebuli gamovida, damajerebeli Seiqmna: gawvdili xelic,
gadmokidebuli tanic, divnis sazurgeze mibjenili fexic. puSCini garindda,
sresda ra warmodgenil xoWos da garkveuli iyo, rom misi sxeulis
organoebma sworad Seasrules amocana.
buneba ukeTesad marTavs cocxal organizms, vidre cnobiereba da msaxiobis
naqebi teqnika.
torcovis mier dRevandel gakveTilze Catarebul varjiSs im Segnebamde
unda mieyvana moswavleni, rom scenaze sxeulis TiToeuli pozis an
mdgomareobis dros sami momenti arsebobs.
pirveli _ sajaro gamosvliT gamowveuli naWarbi daZabuloba, aucilebeli
TiToeuli axali pozisa da mRelvarebis dros.
meore _ kontrolioris daxmarebiT meqanikuri ganTavisufleba naWarbi
daZabulobisagan.
mesame _ pozis dasabuTeba an gamarTleba im SemTxvevaSi, Tu is TavisTavad
ar iwvevs TviT msaxiobis rwmenas.
daZabuloba ganTavisufleba da gamarTleba. `daZabuloba, ganTavisufleba
da gamarTleba~, _ imeorebda puSCini gamoTxovebisas.
is wavida katunias daxmarebiT SemTxveviT Sevamowme da gavige Catarebuli
varjiSis azri.
ai rogor moxda: rom momenadirebina Cemi maswavleblis guli, moviwvine
gverdiT da alersi da mofereba davuwye.
magram man wolis nacvlad, iskupa da iatakze gadaxta, naxtomi gaakeTa da
uxmod, rbilad mii pareboda oTaxis kuTxisaken. sadac albaT msxverpli
eguleboda.
aRtacebaSi movel am dros misi yurebiT. yuradRebiT vadevnebdi Tvals mis
yovel moZraobas. mxedvelobis aredan rom ar gameSva kata, cirkis `kac-
gvelasaviT~ moviRune. advili ar iyo CemTvis aseTi pozis miReba daWrili
da kiserze Camobmuli xelis gamo. maSinve visargeble Sesamowmeblad am
poziT da mTeli sxeulis sigrZeze avamoqmede kunTebis daZabulobis Cemi
axladgamomcxvari kontroliori. pirvel wamSi yvelaferi saucxood midioda,
daZabuli iyo mxolod is, rac unda daZabuliyo. es gasagebic aris. cxoveli
amocana iyo da TviT buneba moqmedebda sakmarisi iyo katidan Cems sakuTar
Tavze gadametana yuradReba, rom yvelaferi Seicvala uceb. gaifanta Cemi
yuradReba. aqa-iq kunTebis daZabuloba vigrZen, xolo saWiro daZabuloba
zedmetad gaZlierda, TiTqmis kunTebis tkivilebamde mivida. mosazRvre
kunTebic ki amuSavdnen. Tumca ar iyo saWiro. Seswyda cxoveli amocana da
moqmedeba, xolo ZalaSi Sevida msaxiobis Cveulebrivi krunCxva, romelTanac
SeiZleba brZola `kunTebis daboSebiTa~ da `gamarTlebiT~.
am dros fexsacmeli gamZvra davikuze Casacmelad da Rilis Sesakravad.
kvlav TavisTavad Zneli, daZabuli poza Seiqmna kiserze Camokidebuli xelis
gamo.
es pozac Sevamowme kontrolioris daxmarebiT!
mere ra gamovida vidre Cemi yuradReba moqmedebisadmi iyo mimarTuli,
yvelaferi wesierad mimdinareobda: Zlier daiZaba pozisaTvis aucilebeli
kunTebis jgufi, Tavisufal kunTebSi ki ver vamCnevdi zedmet daZabulobas.
magram rogorc ki yuradReba avaride TviT moqmedebas_amocanac moispo,
rogorc ki mivende fizikur TviTdakvirvebas. _ maSinve Tavi iCina naWarbma
daZabulobam, xolo aucilebeli krunCxvad gadaiqca.
ai kidev erTi kargi magaliTi. romelic, TiTqos gangeb, Semomapara
SemTxvevam. piris banis dros uceb saponi gamisxlta xelidan da Skafsa da
pirsabans Sua Cavarda. jansaRi xeliT mas unda gadavwdomodi da avadmyofi
ki Camobmuli mWeroda. kvlav Zneli poza iyo. Cemi kontroliori ar
sTvlemda is Tavisi iniciativiT amowmebda kunTebis daZabulobas. TiTqos
yvelaferi wesrigSi iyo: daiZaba mxolod kunTebis aucilebeli
mamoZravebeli jgufi.
`modi xelaxlad gavimeoreb imave pozas!~ _ gavifiqre CemTvis. gavimeore
magram... saponi ukve amoRebuli iyo da pozis misaRebi realuri saWiroeba
aRar arsebobda. gaqra cxoveli amocana. mkvdari poza darCa. rodesac
kunTebis muSaoba Sevamowme, aRmoCnda, rom ramdenadac cnobierebiT mivudeqi,
imdenad gadaWarbebiT iCina Tavi umizezo daZabulobam, miT ufro Zneli iyo
maTSi garkveva da aucileblis moZebna.
magram ai davinteresdi raRac Savi zoliT daaxloebiT imave adgilze,
sadac saponi egdo. gadavwvdi, rom Sevxebodi xeliT. aRmoCnda rom iataki
gamskdariyo. magram saqme isaa, rom Cemi kunTebi da maTi bunebrivi
daZabuloba isev srul wesrigSi iyvnen. yvela am cdebis Semdeg naTeli
Seiqmna CemTvis, rom cocxali amocana da namdvili moqmedeba (realur an
warmosaxviT cxovrebaSi, saTanadod dasabuTebuli sagulisxmo viTarebiT, rac
gulwrfelad sjera TviT Semoqmed msaxiobs) Cveulebriv CaiTreven muSaobaSi
TviT bunebas. mxolod man icis Cveni kunTebis mTliani marTva, maTi sworad
daWimva an daboSeba.

. . . . . 19.. w.

axla wamTvlima divanze.


naxevrad CaZinebuli raRacam Semawuxa. raRac damaviwyda...
werili unda gamegzavna Tu?.. visTvis?.. Semdeg mivxvdi, rom es guSin iyo da
dRes... dRes avad var da xeli unda Sevixvio...
ara, xelis Sexveva TavisTavad igulisxmeba... magram... puSCinma minaxula
raRac miTxra... me ki ar Camiweria... Zlier sayuradRebo. diax, movigone: xval
generaluria... otelo... me ki uxerxulad vwevar... mesmis, yvelafers naTeli
moefina...
Zaldatanebisagan orive mxaris ZarRvebi dameWima raRac, radgan romeliRac
kunTebi Zlier daibnen... ise Zlier, rom ver gaSli... xolo kontroliori
mTel sxeulSi danavardobs... da mafxizlebs. madloba RmerTs, gavSale! sul
sxva dasayrdeni wertili movZebne da momeSva, kargad vgrZnob Tavs, ukeTesad...
me TiTqos ufro Rrmad movikunWe rbil divanze, romelzec viweqi... ai, kidev
raRac damaviwyda. axla maxsovda da isev damaviwyda.

diax... mesmis, isev kontroliori, ara, ukeTesia inspeqtori. kunTebis


inspeqtori... es ufro mSTagonebelia. isev gameRviZa erTi wamiT da vigrZeni,
rom zurgSi miWers. da ara marto zurgSi, beWebSic... marcxena fexis TiTebic
damekrunCxa.
da sul ase, naxevrad mTvlemare kontroliorTan erTad veZebdi CemSi
gaTangvas. axlac ki, rodesac vwer, is mainc ganagrZobs Tavis muSaobas.
axla magondeba, rom aseTive gaurkveveli wuxili mqonda guSinac, puSCini
rom iyo CemTan. xolo sami dRis winaT eqimis mosvlis win iZulebuli viyav
davmjdariyav_uxerxulobas vgrZnobdi xerxemalSi. davjeqi_momeSva.
ra damemarTa mTeli sxeuli mekrunCxeba mudam? ganuwyvetliv ratom winaT
ar memarTeboda ase? imitom rom ver vamCnevdi da CemSi ar iyo kontroliori?
Cans is Caisaxa, ukve cocxlobs CemSi? an SeiZleba metic, swored imitom, rom
is moqmedebs, axal-axal krunCxvebs vamCnev, romlebsac winaT ar vgrZnobdi.
an iqneb eseni sul Zveli, mudmivi krunCxvaa, romelTac axla vamCnev
cnobierebiT. vin gamoicnobs?
erTi ki eWvs gareSea, rom CemSi raRac xdeba, axali ram...
rasac winaT adgili ar hqonia.

.... 19.. w.

Sustovis sityviT torcovma uaryo moZraoba da SemoiRo Jesti. ai, rogor


Seeguvnen mas moswavleni da ra daskvna gamoitanes.
gakveTili darbazSi mimdinareobda.
yvela moswavle mwkrivSi Caayena, TiTqos Semowmebas awarmoebso. torcovma
ubrZana maT marjvena xeli aewiaT, da yvelam, rogorc erTma kacma, Seasrula
brZaneba.
xelebi berasaviT mZimed aRimarTnen zeviT. amasTan erTdroulad raxmanovi
yvelas usinjavda mxris kunTebs da Tan Cailaparakebda: `ar varga, kiseri,
zurgi daaboSeT. xeli daZabulia...~ da a. S.
`xelis aweva ar iciT~, _ SeniSna torcovma.
TiTqos ubralo da advilia mocemuli davaleba, magram SesrulebiT ki
veravin Seasrula. moswavlisagan moiTxovdnen, ase vTqvaT, kunTebis erTi
jgufis `izolirebul~ moqmedebas _ mxarbeWis moZraobis gamgebi, yvela
danarCeni kunTebi _ kisris, zurgis, miT umetes welis _ Tavisufali unda
yofiliyvnen yovelgvari daZabulobisagan. ukanasknelni, rogorc cnobilia,
xSirad mTel korpuss aweuli xelis mopirdapire mxares gadazneqen
mocemuli moZraobis dasaxmareblad.
es zedmeti, kunTebis mosazRvre daZabuloba torcovs moagonebda roialis
wamxdar klaviSebs, romlebic dartymis dros erTimeores edebian. amis gamo
nota `dos~ rom dakrav TiTs, mosazRvre `si~ da `so-diez~ axmaurdebian. ra
saamo mosasmeni iqneba aseTi sakravis musika! aseTive lamazi iqneba Cveni
moZraobis musika, Tu igi roialis wamxdari klaviSebiT moqmedebs. amitom
gasakviri ar aris, rom aseT pirobebSi Cveni moZraoba ar aris mkafio,
daxvewili, cudad dazeTili manqanis muSaobas mogagonebs. saWiroa moZraoba
mkafio iyos, rogorc roialis mowkriale kilo. uamisod rolis moZraobis
suraTi usufTao iqneba, xolo misi Sinagani da garegani cxovrebis gadmocema
_ gaurkveveli, aramxatvruli, rac ufro daxvewilia grZnobiereba, miT met
garkveulobas, sisworesa da plastiurobas moiTxovs igi Tavisi fizikuri
ganxorcielebis dros.
_ me iseTi STabeWdileba miviRe dRevandeli gakveTilidan, _ ganagrZo
Sustovma, _ rom arkadi nikolozis Zem, TiTqos meqanikosiao, xraxnebi mouSva,
yvela Cvengani dagvSala nawil-nawilad, cal-calke saxsrebad da kunTebad,
darecxa yvela isini, daasufTava, dazeTa, Semdeg kvlav aawyo, yvela Tavis
adgilas daariga da mixraxna. dRevandeli gakveTilis Semdeg ufro moqnilad,
Cauqad, mkvircxlad vgrZnob Tavs.
_ kidev ra iyo? _ SevekiTxe Sustovs misi TxrobiT gatacebulma.
_ Cvengan moiTxovdnen, _ igonebda paSa, _ rom kunTebis calke `izolirebuli~
jgufis moZraobis dros _ mxris, xelebis, zurgis an fexebis _ danarCenebi
daZabulobas sruliad moklebul mdgomareobaSi unda iyvnen. ase, magaliTad,
mxris kunTebis jgufiT xelis awevisa da maTi jerovnad daZabvis dros, TviT
xeli idayvSi, mtevanSi, mis TiTebSi da saxsrebSi qveviT Camokidebul
mdgomareobaSi unda darCes da kunTebis yvela saTanado jgufi unda iyos
sruliad Tavisufali, dauZabveli.
_ mere Tqven SesZeliT moTxovnilebis Sesruleba? _ vekiTxebodi
cnobismoyvareobiT.
_ simarTle Tu ginda, vera, _ gamotyda paSa. _ Cven mxolod mivxvdebodiT
xolme, vgrZnobdiT imas, rac SemdegSi gamomuSavdeba CvenSi.
_ gana ise Znelia, rasac Tqvengan moiTxovdnen? _ mikvirda Zalian.
_ pirveli SexedviT _ advilia. magram verc erTma Cvenganma mainc ise ver
Seasrula, rogorc saWiro iyo. specialur momzadebas moiTxovs. ra vqnaT?
sulidan xorcamde, Tavidan fexebamde xelaxla unda gadavakeToT Cveni Tavi
da SevuguoT Cveni xelovnebis moTxovnilebebs an ufro swored, TviT bunebis
moTxovnilebebs. xelovneba xom didi SexmatkbilebaSia masTan. Cvens bunebas
TviT cxovreba da misi cudi Cvevebi afuWebs. naklovanebani, romelTac
cxovrebaSi ar vamCnevdiT, ganaTebul rampasTan saaSkaraoze gamoifineba da
TvalSi ecema mayurebels.
es gasagebic aris: scenaze adamianis cxovreba sceniuri CarCos viwro
fargalSi moCans, TiTqos fotografiis diafragma iyos. Teatralur
portalSi, CaWedil am cxovrebas durbindiT aTvaliereben; mas umzeren,
rogorc miniaturas madidiT. amasTan ver gamoepareba mayureblis yuradRebas
veraviTari detali, veraviTari wvrilmani. Tu swori, berasaviT amarTuli
xelebi ase Tu ise mosaTmenia cxovrebaSi, scenaze yovlad dauSvebelia. ase
xelebawvdili msaxiobi gamxmari xis an svetis STabeWdilebas stovebs,
Tojinad aqcevs mas. aseT msaxiobs, mgoni, sulic iseve xisa aqvs, rogorc
xelebi. amas rom davumatoT sariviT ayudebuli, xerxemali, miviRebT, am
sityvis sruli mniSvnelobiT, `muxas~ da ara adamians. ra unda gamoavlinos
am xem? romeli gancdebi?
paSas sityviT, dRevandel gakveTilze, miuxedavad didi cdisa, mainc ver
SesZles sul ubralo amocanis Sesruleba _ xelis aweva mxris kunTebis
saTanado jgufis daxmarebiT. aseTive varjiSi da aseve uSedegod Catarebuli
iqna idayvis moxraSi, Semdeg TaTis, TiTebis pirveli, meore da mesame
saxsrebis da a. S. am SemTxvevaSic xeli cdilobda mTlianad mieRo
monawileoba misi calkeuli nawilebis moZraobaSi. xolo, rodesac torcovma
mogvca winadadeba xelis nawilebis CamoTvlili moZraoba Cagvetarebina
TanmimdevrobiT mxrebidan TiTebamde da piriqiT _ TiTebidan mxrebamde. ar
gvexerxeboda, miT ufro Zneli Sesasrulebeli Seiqmna yvela moZraobis
Catareba erTimeoris Semdeg, logikuri TanmimdevrobiT.
Tumca torcovma varjiSi imitom ki ar Cagvatarebina, rom maSinve
Segvesrulebina, man mxolod davaleba misca raxmanovs morig mecadineobaze
treningisa da wvrTnis klasSi. aseTive varjiSi iqna Catarebuli kisrisa,
yvela misi mimoxvriT, xerxemlis, welis, fexebisa da gansakuTrebiT xelis
mtevnisa, romlebsac torcovi sxeulis Tvalebs uwodebs.
movida puSCini. is imdenad keTili gulis aRmoCnda, rom moqmedebiT
damisuraTa yvela is, rac Sustovma sityvierad gadmomca. erTob sasacilo
iyo misi gimnastika. gansakuTrebiT xerxemlis moRunva da gaSla TviT
kisridan dawyebuli kusubomde. puSCinis figuris simrgvalis gamo misi
simsuqne TiTqos mimoiqceoda, stovebda ra moZraobis sinarnaris
STabeWdilebas. eWvi mepareba, rom mas SesZleboda xerxemlis malamde miRweva
da maTTvis saTiTaod Sexeboda. es arc ise advilia, rogorc goniaT. me
mxolod xerxemlis sam mals Sevexebi, anu sam nakecs. Cven ki ocdaoTxi
moZravi mali gvaqvs.
wavidnen Sustovi da puSCini. dadga katunia-cicunias rigi.
davuwye TamaSi da mofereba. Tvalyurs vadevnebdi mis sxvadasxva,
warmoudgenel da eniT auwerel pozebs.
moZraobis aseTi harmonia, sxeulis iseTi ganviTareba, rogorc cxovelebs
aqvT, miuRwevelia adamianisaTvis! veraviTari teqnikiT ver miaRwevT kunTebis
dauflebis msgavs sisrules. erTaderT bunebas SeuZlia miaRwios aseTi
plastikis aseT virtuozobas, simCates, garkveulobas, Zaldautaneblobas.
rodesac mSvenieri kata daxtis, navardobs an naxtoms akeTebs, rom
WuWrutanaSi gayofili, Cemi TiTi daiWiros, Tvalis daxamxamebaze sruli
mSvidobiani da wynari mdgomareobidan elvisebur moqmedebaze gadadis,
romelsac Tvals ver mokrav. mere ra momWirneobiT xarjavs Tavis energias!
rogor anawilebs mas! emzadeba ra moqmedebis an naxtomisaTvis zedmet
daZabulobaze cudubralod ar xarjavs Zalas. aseTi ram ar emarTeba mas. is
Zal-Rones ikrebs imisaTvis, rom gadamwyvet momentSi im mamoZravebel
centrisaken mimarTos, romelic esaWiroeba mocemul momentSi. ai ratom aris
misi moqmedeba ise garkveuli, Zlieri da mkafio. damajerebloba
simsubuqesTan, moZraobasTan da kunTebis TavisuflebasTan erTad qmnian
sruliad gansakuTrebul plastikas, romliTac tyuilad rodi arian
ganTqmulni katis jiSis cxovelebi.
Cemi Tavis Sesamowmeblad da katasTan gasajibreblad, me `vefxviviT~ gaviare
Cemi otelos nabijiT. Cemi survilis winaaRmdeg pirvel nabijzeve kunTebi
dameWimen, naTlad momagona Cemi fizikuri ganwyobileba saCvenebel
speqtaklze da gavige Cemi mTavari Secdoma. mTeli sxeulis kankaliT
SeboWil adamians ar SeuZlia Tavisuflad igrZnos da icxovros scenaze
swori cxovrebiT. Tu daZabulobis gamo Znelia ricxvTa gadamravleba
roialis awevisas, maS rogorRa SeiZleba daeuflo uwmindes Sinagan
grZnobebs otelos faqizi fsiqologiis rTul rolSi! ra SesaniSnavi
gakveTili momca torcovma saCvenebeli speqtakliT mTeli cxovrebisaTvis.
man maiZula aplombiT gamekeTebina is, ris gakeTebac yovlad dauSvebelia
scenaze.
es iyo Zlier brZnuli da damajerebeli sabuTi Seusabamobisa.

VII. nakveTebi da amocanebi


mecadineoba dRes mayurebelTa darbazSi warmoebda. SesvlisTanave didi
plakati SevniSneT warweriT:
nakveTebi da amocanebi
arkadi nikolozis-Zem mogviloca axali, friad sayuradRebo etapi
mecadineobaSi da daiwyo axsna, Tu ra aris nakveTi da rogor iyofa piesa an
roli Semadgenel nawilebad.
is, rasac is ambobda, gasagebi da saintereso iyo, rogorc yovelTvis. magram
me mainc pirvel rigSi torcovis gakveTils ki ar vwer, aramed imas, rac
mecadineobis dasasruls moxda da rac ase damexmara ukeTesad Semegno
arkadi nikolozis-Zis axsna-ganmarteba.
saqme is aris, rom dRes pirvelad viyavi saxelganTqmuli msaxiobis Sustovis-
Cemi megobris paSas biZis saxlSi.
sadilze Tavis ZmisSvils didma msaxiobma hkiTxa, Tu ras vmecadineobdiT
dRes skolaSi _ is Tvalyurs adevnebs Cvens muSaobas. paSam miugo, rom Cven
axal etaps mivuaxlovdiT _ `nakveTebsa da amocanebs~
_ Spondias icnobT? _ SemekiTxa moxuci.
Turme Sustovis romeliRac bavSvs amecadinebs dramatul xelovnebaSi vinme
Zlier sasacilo gvaris patroni maswavlebeli-Spondia, torcovis didi
pativismcemeli da mxurvale mimdevari. amitom yvela mozardma da bavSvma
Seiswavla - Cveni terminologia. `Tilismuri Tu rom~, `warmosaxvis monagoni~,
namdvili moqmedeba~ da sxva, jer CemTvis ucnobi terminebi maT bavSvur
titinSi Cveulebriv movlenad gadaiqcnen.
_ Spondia mTeli dRis ganmavlobaSi aswavlis! _ oxunjobda didi msaxiobi,
rodesac veberTela indauri daudes win. _ erTxel rogorRac moxvda is
CvenTan, swored aseTive indauri mogvitanes. me TiTi mtkioda. vTxove mas
daeWra.
`bavSvebo!~ _ mimarTa Spondiam Cems niangebs. _ warmoidgineT rom es
indauri ki ar aris, aramed didi xuTmoqmedebiani piesaa, magaliTad,
`revizori~ SeiZleba misi daZleva ucbad, erTi xelis mosmiT? gaxsovdeT, rom
aramc Tu indauris, TviT xuTmoqmedebiani piesis, rogorc `revizoria~ ar
SeiZleba daZleva erTi, xelis mosmiT. amitom unda dayo is didron
`nakveTebaT~. ai ase... ai ase...
am sityvebTan erTad Zia Sustovma moacila indaurs barklebi, frTebi, rbili
nawilebi da TefSze daawyo.
_ `esec Tqveni pirveli didi naWrebi? ~— gamoacxada Spondiam. _ aba, ra Tqma
unda, Cems niangebs kbilebma kawkawi dauwyo da uceb moindomes misi
gadasansvla. magram Cven SevaCereT es Rormucelebi. Spondiam isargebla am
sagulisxmo magaliTiT da mimarTa: `gaxsovdeT, rom uceb ver gadaylapavT
aseT did naWrebs. amitom unda ufro davawvriloT isini~. ai... ai... ai...
SexedeT-ambobda Sustovi da saxsrebSi xsnida barklebs, frTebs.
_ moita TefSi niango, _ mimarTa ufros vaJs, _ ai Sen didi naWeri. es
pirveli scenaa.
_ `me Tqven mogiwvieT, batonebo, rom gadmogceT metad usiamovno ambavi~. . .
mohyavda vaJs citata boxi xmiT da Tan TefSs awvdida.
_ evgeni onegino, miiRe meore naWeri _ poCtmeisteris scena, _ miubrunda didi
msaxiobi umcros vaJs _ Jenias.
_ Tavado igor, mefe feodor, es Tqven bobCinskisa da dobCinskis scena,
tatiana repina, ekaterina kabanova miiReT maria antonovnas da ana andreevnas
scenebi, _ oxunjobda Zia Sustovi da indauris naWrebs ulagebda TefSze
Svilebs.
_ `SesWameT uceb! _ ubrZana Spondiam,_ ganagrZobda Zia Sustovi. _ meti ra
gza iyo!.. Cemi damSeuli niangebi daesivnen da erTi xelis mosmiT moisurves
gadaylapva.
Tvalis daxamxamebaze pirSi ikres veberTela naWreebi, erTs yelSi
gaeCxira, meorem xrotini daiwyo... magram... gadarCnen.
`gaxsovdeT, _ mimarTavda Spondia,_ Tu uceb ver moerevi did naWers, dahyavi
wvrilad, kidev wvrilad, xolo Tu saWiroeba moiTxovs kidev ufro wvrilad.~
-kargi! dasWres, Caides pirSi, ReWaven, _ agviwerda Zia Sustovi, rasac TviTon
akeTebda.
_ qalo! mouxarSavia da magari! _ moulodnelad miubrunda tanjuli
gamometyvelebiT cols, ase vTqvaT, sul sxva. Sinauri kiloTi.
_ `Tu magari naWeria _ mimarTavdnen Svilebi Spondias sityvebiT, _
gaacxovele igi warmosaxvis lamazi monagoniT~.
_ mamilo, ai esec Seni Tilismuri `Tu rom~_ is wveni, _ enamaxvilobda evgeni
onegini da gadmouRo mamas mwvaniliT Sezavebuli sawebeli. _ es poetma
SemogTavaza: `sagulisxmo viTareba~.
_ es, mamiko, reJisoris nobaTia, _ imaxvila tatiana repinam da xardali
gadauRo TefSze. _ esec TviT msaxiobisagan _ cxare, _ exumreboda mefe
feodore da pilpili SesTavaza.
_ mdogvs ar inebebT _ `memarcxene~ mimarTulebis mxatvrisagan, rom ufro
msusxavi iyos?_ sTavazobda mamas katia kabanova.
Zia Sustovma gaTqvifa yvela sanelebeli. wvril naWrebad dasWra indauri
da amoavlo sawebelSi. is sresda, swuravda, abrunebda sawebelSi. rom ufro
kargad gaJRenTiliyo.
_ ivane mrisxane, gaimeore! _ aswavlida patara evgeni onegini: _ `nakveTebi~...
_ xi-xi, _ yvelas sasiamovnod iWaWeboda bavSvi.
_ nakveTebi abazanas iReben `warmosaxviTi monagonis~ sawebelSi.
ivane mrisxanem ise miaxala, rom piradaT TviTon da damswreT ver Seikaves
sicili.
_ rom icodeT, ra gemrielia warmosaxviTi monagonis sawebeli,_ ganagrZobda
moxuci Sustovi da Tan cxare siTxeSi avlebda wvrilad daWril naWrebs. _
TiTebs CaatanT. es lanCic ki iWmeva axla, xorcsa hgavs, _ arcxvenda cols.
ai swored aseve rolis nakveTebi ufro da ufro Zlier, ufro metad, metad
unda gaJRinTo sagulisxmo viTarebiT, ramdenadac mSralia naWeri, miT meti
sawebeli sWiria, ramdenadac mSralia, miT meti sawebeli.
axla ki Tavi movuyaroT wvrilad daWril, sawebliT gaJRenTil naWrebs erT
did da...
Caido pirSi da didxans itkbarunebda pirs netari da Zlier sasacilo
gamometyvelebiT.
esec Seni `vnebaTa WeSmariteba~! _ oxunjobdnen bavSvebi Teatralur enaze.
mivdiodi Sustovebidan da sul nakveTebze vfiqrobdi. TiTqos mTeli Cemi
cxovreba nakveTebad daqucmacda da Seicvala.
am mxriv mimarTulia yuradReba, Zalauneburad eZebda nakveTebs TviT
cxovrebaSi da warmoebul moqmedebaSi. ase, magaliTad, gamoveTxove ra
wamosvlisas, gavifiqre CemTvis: nakveTi pirveli. rodesac kibeze Camovdiodi,
mexuTe safexurze erTi azri momivida TavSi, rogor miviCnio qveviT Camosvla
_ erT nakveTad, Tu TiToeuli safexuri CavTvalo-rogorc calke nakveTi?!
mere Sedegad ras miviReb? Zia Sustovi mesame sarTulze cxovrobs, manamde
sul cota samoci safexuri iqneba... maSasadame, samoci nakveTi? Tu asea, maS
qvafenilze gadadgmuli nabijic xom calke nakveTad unda viangariSoT! bevri
Segrovdeba!
ara — gadavwyvite, _ kibeze Camosvla mTlianad erTi nakveTia, _ gza
saxlamde _ meore. ra movuxerxo mTavar karebs? ai gavaRe kidec. es _
mravali nakveTia Tu erTi? dae bevri iyos. amJamad aRar viZunweb _ radgan
winaT didi Semoklebebi Cavatare.
maS ase, Camovel qveviT _
ori nakveTi.
karebis saxelurs movkide xeli _
sami nakveTi.
davwie igi _
oTxi nakveTi.
gavaRe naxevari karebi _
xuTi nakveTi.
gadmovabije zRurbls _
eqvsi nakveTi.
davxure karebi _
Svidi.
xeli SevuSvi saxelurs _
rva.
saxlSi midivar _
cxra.
gamvlels davejaxe _

ara, es nakveTi ki ara, SemTxveviTobaa.


maRaziis vitrinasTan gavCerdi. rogor moviqce am SemTxvevaSi? TiToeuli
wignis saxelwodebis wakiTxva CavTvalo calke nakveTad Tu mTeli
gamofenili saqonlis daTvaliereba erT nomrad miviCnio?
_ erT nomrad CavTvli.
aTi.

davbrundi saxlSi, gavixede, pirsabans mivuaxlovdi, sapons gavuwode xeli


dasabanad _ daviTvale:
oras Svidi.
xelebi davibane _
oras rva.
saponi Tavis adgilze davde _
oras cxra.
saponi Camovirecxe wyliT _
oras aTi.
bolos loginSi Cavweq da sabani davixure _
oras Teqvsmeti.
Semdeg raRa vqna? aTasnairi azri momivida TavSi. nuTu yvela isini
calkeul nakveTad unda CavTvalo? ver SevZel martom am sakiTxis
gadawyveta, magram mainc davfiqrdi CemTvis:
`aseTi sazomiT rom mivudge xuTmoqmedebian tragedias, ai Tundac `otelos~
mgoni, ramdenime aTas nakveTs gadaaWarbos. nuTu yvela is zepirad unda
maxsovdes? Wkuas davkargav! mTlad davibnevi unda ganvsazRvro maTi
raodenoba. rogor? riT?~
. . . . . 19. . w.

dRes pirvel SemTxvevisTanave vTxove arkadi nikolozis-Zes aexsna CemTvis es


gaugebroba nakveTebis didi raodenobis mxriv. man ase mi pasuxa:
_ erT locmans hkiTxes _ `Tqveni mgzavrobis im grZel manZilze rogor
gaxsovT napirTa imdeni xveulebi _ kbodovani, braga?~
me ar mesaqmeba imaTTan _ miugo locmanma, _ me farvaters mivyvebi~.
msaxiobmac agreTve rolis wvrilman nakveTebs ki ar unda misdios romelTac
ver daiTvlis kaci da romelTac verc daixsomebs, aramed ufro mozrdil
nakveTebs romlebSic gamosWvivis SemoqmedebiTi gza. es mozrdili nakveTebi
im ubnebs emsgavsebian, romlebic farvaters gadasWrian.
zemonaTqvamis safuZvelze, Tqven rom kinosaTvis dagWirdebodaT Sustovis
saxlidan Tqveni wasvlis asaxva, upirveles yovlisa unda SekiTxebodiT Tqven
Tavs:
`ras vakeTeb?
`Sin mivdivar~
maSasadame, Sin dabruneba aris pirveli didi da mTavari nakveTi.
magram gzaSi ramdenime gaCereba gqondaT, vitrinis daTvaliereba axal
damoukidebel nakveTad unda CavTvaloT. amis Semdeg Tqven isev ganagrZeT
gza, anu Tqvens pirvel nakveTs daubrundiT.
bolos Tqvens oTaxSi SexvediT da daiwyeT paltos gaxda. es iyo Tqveni
dRis axali nakveTis dasawyisi. xolo, rodesac daweqiT da ocnebas mieciT
Tavi, kidev axali nakveTi wamoiWra Tqvens win. amgvarad, Tqveni orasi nakveTis
nacvlad Cven mxolod oTxi daviTvaleT; ai swored eseni Seadgenen
farvaters anu dedaZarRvs?
es ramdenime erTad aRebuli nakveTi Seadgens mTavars, didi nakveTs, anu Sin
dabrunebas.
axla davuSvaT, rom gadascemT ra pirvel nakveTs _ Sin dabrunebas, _ Tqven
midixarT, midixarT... da sxva arafers akeTebT. meore nakveTis_vitrinis
daTvalierebis _ gadmocemis dros _ Tqven dgexarT, dgexarT, dgexarT da
meti araferi. mesame nakveTis asaxvis dros Tqven pirs ibanT, xolo meoTxeSi
_ wevxarT, wevxarT, wevxarT. ra sakvirvelia, mosawyenia aseTi TamaSi,
erTferovani da reJisori moiTxovs Tqvengan ufro detalur ganviTarebas
TiToeuli nakveTisas calke. es garemoeba gaiZulebT mis Semdgenel
nawilebad dayofas, ufro wvrilad maT ganviTarebas, Sexebas, TiToeuli
maTganis garkveviT gadacemas.
xolo, Tu axali nakveTebic erTferovani aRmoCnda, Tqven xelaxla
dagWirdebodaT misi daqucmaceba saSualo da wvril nakveTebad, maTi
xelmeored damuSaveba manamde, sanam Tqveni mgzavroba quCaze ar asaxavs am
moqmedebisaTvis saWiro yvela damaxasiaTebel wvrilmans. nacnobebTan
Sexvedras, salams, garSemo momxdar ambavs, mgzavrTan SexeCebas da sxv.
uaryofT ra zedmets, SeaerTebT ra patarebs did nakveTebad, Tqven SeqmniT
`farvaters~ (anu sqemas).
amis Semdeg torcovma agvixsna yvela is, ris Sesaxebac Zia Sustovi
gvesaubreboda sadilze. me da paSa mxolod gadavxedavdiT erTimeores,
viRimebodiT da vigonebdiT, Tu rogor daglija did naWrebad indauri didma
msaxiobma, Semdeg daaqucmaca, rogor abanavebda maT `warmosaxvis monagonTa
sawebelis abazanaSi~, rogor agrovebda CangliT `abazana miRebulebs~ ufro
did naWrebad, rogor mihqonda pirisaken da ra gemrielad ilukmeboda.
_ maS ase, _ daaskvna arkadi nikolozis-Zem, _ sul didi nakveTidan
saSualosaken, saSualodan _ patarisaken da pataridan wvrilmanisaken, rom
SemdegSi kvlav gavaerTianoT isini da davubrundeT isev didi nakveTebs.
piesisa da rolis danawileba patara nakveTebad dasaSvebia mxolod rogorc
droebiTi zoma, _ gagvafrTxila torcovma. _ piesa da roli didxans ver
darCebian ase dawvrilmanebuli, aseT namsxvrevebad qceuli. damsxvreuli
qandakeba, nafleTebad daqucmacebuli suraTi ar warmoadgenen mxatvrul
nawarmoebs, rogori mSvenierebac ar unda iyos maTi calkeuli nawilebi.
wvril nakveTebTan Cven saqme gvaqvs mxolod mosamzadebeli muSaobis
procesSi, xolo Semoqmedebis Jams isini did nakveTebad erTdebian maTi
moculoba maqsimumamde agvyavs, raodenoba ki minimumamde: rac ufro didia
nakveTi, miT ufro advilia maTi SemweobiT mTeli piesis da rolis aTviseba.
gasagebia CemTvis procesi rolis dayofisa da patar-patara nawilebad maTi
analizis gasakeTeblad. magram rogor unda aRvadginoT maTgan didi
nakveTebi _ CemTvis gaugebaria.
rodesac gamovutydi amaSi arkadi nikolozis-Zes, man agvixsna:
_ davuSvaT, rom patara saskolo etiudi Tqven as nakveTad daanawileT, rom
Tqven daibeniT maTSi, rogorc mTliani, dakargeT is, da calkeul nawilebs
arc ise cudad TamaSobT. mainc warmoudgenelia, rom mowafis ubralo
etiudi iseTi rTuli da Sinaganad Rrmaazrovani iyos, rom SesaZlebeli
gaxdes misi as ZiriTad, damoukidebel nakveTebad dayofa. aSkaraa, mravali
maTgani ganmeorebuli da erTimeoris msgavsi iqneba. TiToeuli nakveTis
Sinagan arss Tu CaukvirdebiT, mixvdebiT, rom, davuSvaT pirveli, mexuTe
aTidan mexuTmetemde ocdameerTe nakveTSi erTi da imaves Sesaxeb aris
laparaki, xolo davuSvaT rom oridan oTxamde, eqvsidan mecxremde,
TerTmetidan meToTxmetemde organulad gvanan erTmaneTs. Sedegi _ asi
wvrilmanis nacvlad _ ori didi Sinaarsiani nakveTi dagrCebaT, romelTac
advilad gaarTmevT Tavs. aseT pirobebSi rTuli, areuli etiudi gadaiqceva
martiv, msubuq da misawvdomad. mokled rom vTqvaT, saTanadod damuSavebul
did nakveTebs advilad iTviseben msaxiobebi. mTeli piesis manZilze
dalagebuli aseTi nakveTebi farvateris rols asruleben CvenTvis; is swor
gzas gviCvenebs da agvacdens saSiS kbodovansa, bragas, piesis rTul qselebs,
romelSic advilad SeiZleba dabneva.
samwuxarod, bevri msaxiobi gaurbis amas. maT ar ician piesis anatomireba,
ver erkvevian masSi da amitom iZulebuli arian saqme iqonion uamrav
uSinaarso, daqsaqsul nakveTebTan. imdenad didia maTi ricxvi, rom msaxiobi
ibneva da sruliad kargavs mTlianis SegrZnebas.
nu mibaZavT aseT msaxiobebs, tyuilubralod nu aqucmacebT piesas,
Semoqmedebis momentSi nu daeyrdnobiT patara nakveTebs, aramed gayeviT
farvateris xazs mxolod sul udidess, saTanadod damuSavebul da
gacxovelebul nakveTis TiToeul calke, mis Semadgenel nawils.
nakveTebis dayofis procesis teqnika sruliad ubralo ram aris. SeekiTxeT
Tqvens Tavs: ris gareSe ar SeiZleba iarsebos gansaxilvelma piesam?~ _ da
amis Semdeg daiwyeT mogoneba misi mTavari taepebisa, wvrilmani detalebis
gareSe. davuSvaT, rom saqme gvaqvs gogolis `revizorTan~. ris gareSe ar
SeuZlia iarsebos?
_ urevizorod, _ wamoiZaxa viuncovma.
_ anu, ufro swored, mTlianad rom gamovakloT xlestakovis epizodi. _
gauswora Sustovma.
_ geTanxmebiT, _ dagvemowma arkadi nikolozis-Ze, _ magram saqme marto
xlestakovSi ar aris!? Sesaferi atmosfero aris saWiro gogolis mier
daxatuli tragi-komikuri SemTxvevisaTvis. am atmosferos qmnian piesaSi
gaiZverebi, rogorc gorodniCi, zemlianika, liapkin-tiapkin, Worikana bobCinski
da dobCinski da a. S. aqedan saTanado daskvna, rom piesa `revizori~ ver
iarsebebs ara marto uxlestakovod, aramed qalaqis gulubryvilo
macxovreblebs gareSec, im qalaqisa, saidanac `Tund sam weliwads iqrole,
verc erT saxelmwifomde ver miaRwev~.
kidev ris gareSe ar SeiZleba iyos piesa?
_ suleluri romantizmis gareSe, maria antonovnas msgavsi provincieli
pranWias gareSe, visi wyalobiTac moxda niSnoba da aliaqoTi qalaqSi, _
CaurTo viRacam.
_ kidev ris _ gareSe ar aris piesa? _ gvekiTxeboda torcovi.
_ cnobismoyvare poCtmeisteris gareSe, keTilgonieri osi pis gareSe,
umeqrTamebod, triapiCkinis werilis gareSe, namdvili revizoris Casvlis
gareSe, _ igonebdnen da erTimeores aswrebdnen moswavleni.
axla Tqven erTi Tvalis gadavlebiT ganixileT piesa, misi mTavari
epizodebis mixedviT da amiT dayaviT `revizori~ mis Semadgenel organul
nawilebad. isini arian mTavari, yvelaze didi nakveTebi, romelTaganac
agebulia piesa.
swored aseTive nawilebad dayofa, maTi analizisaTvis, warmoebs TiToeuli
saSualo da patara nakveTebisa, romlebic agreTve qmnian SemdegSi did
nakveTebs.
aris SemTxvevebi, rodesac gvixdeba SevitanoT Cveni sakuTari _ reJisorisa
da msaxiobis _ nakveTebi sust avtorTa daumuSavebel piesaSi. aseTi
Tavisufleba SeiZleba mxolod aucileblobiT gvepatios. magram arian
`sakuTari Cmaxvis~ mosiyvaruleni, romlebic aseve epyrobian genialur,
monolitur klasikur nawarmoebs, romelic araviTar damatebas da Sevsebas
ar saWiroebs. kidev kargi, Tu CarTul nakveTebs raime organuli saerTo
aqvs am nawarmoebTa bunebasTan. ufro xSirad arc es xdeba. maSin mSvenieri
piesis cocxal organizmze gaCndeba zedmeti xorcmeti, romelic spobs
nakveTs an mTel piesas.
gakveTilis dasasruls, mTeli dRis ganvlili masalis Sefasebisas, arkadi
nikolozis Zem sTqva:
_ nakveTebis mniSvnelobas msaxiobisaTvis Tqven SemdegSi gaigebT, praqtikaSi.
ra wamebaa, gamoxvide scenaze cudaT analizirebul da cudaT damuSavebul
rolSi, mkafio nakveTebad dauyofelSi. ra samZimoa aseTi speqtaklis TamaSi,
ra damqancvelia msaxiobis da ra didxans Wianurdeba da aSinebs Tavisi
sididiT. sul sxvanairad grZnob Tavs saTanadod damuSavebul da
momzadebul rolSi. ikeTeb grims da mxolod maxlobel, morig nakveTze
fiqrob, rasakvirvelia, mTel piesasTan da mis saboloo mizanTan
dakavSirebiT. iTamaSeb pirvel nakveTs da yuradReba meoreze gadagvaqvs da a.
S. aseTi speqtakli msubuqad geCveneba, rodesac aseT muSaobaze fiqrob,
skolidan saxlSi dabrunebuli moswavle magondeba. moswavle iRebs qvas da
isvris win, rac SeiZleba Sors da... Relavs: `aba Tu vi povnio!~ magram is
poulobs, uxarian da ufro meti xalisiT isvris win imave qvas. ufro Sors
da xelaxla Relavs Zebnis dros. grZeli gzis ase nawilebad dayofiT, Sin
dasvenebis saamo perspeqtiviT, moswavle sruliad aRar fiqrobs siSoris
Sesaxeb da veRarc amCnevs mas.
maS Tqvenc Tqvens rolebsa da etiudebSi erTi didi nakveTidan gadadiT
meoreze, magram mxedvelobidan ar gauSvaT saboloo mizani. maSin
xuTmoqmedebiani tragediac ki, rva saaTze rom iwyeba da daboloveba
SuaRames gadascdeba, patarad mogeCvenebaT.

. . . . . 19. . w.

piesis nakveTebad danawileba aucilebelia CvenTvis aramc Tu nawarmoebis


analizisa da SeswavlisaTvis, amis mTavari mizezi _ TiToeuli nakveTis TviT
Sinagan arsebaSia Camarxuli, _ gvixsnida arkadi nikolozis-Ze dRevandel
gakveTilze.
mTavari is aris, rom TiToeul monakveTSi SemoqmedebiTi amocanaa Caqsovili.
amocana organulad warmoiSveba TviT nakveTidan an piriqiT, TviTon
warmoSobs mas.
_ Cven ukve vTqviT, rom ar SeiZleba piesaSi CaCxiro ucxo. rac mas ar exeba,
garedan aRebuli nakveTi, swored aseve ar SeiZleba mopyroba
amocanebisadmic. isinic, rogorc nakveTebi, logikurad, TanamimdevrobiT
unda gamomdinareobdnen erTimeorisagan.
maT Soris arsebuli organuli kavSiris gamo, yvela is, rac winaT nakveTebis
Sesaxeb iTqva, agreTve misaRebia amocanebis mimarT.
_ T u a s e a , m a S a s a d a m e , a r s e b o b s d i d i , s a S u a l o , p a t a r a , m T a v a r i,
meorexarisxovani amocanebi, romelTa gaerTianebac SesaZlebelia. Cans,
amocanebic hqmnian farvateris xazs, _ vigonebdi, rac vicodi nakveTebis
Sesaxeb.
_ swored amocanebia is Suqurebi, romlebic farvateris xazs uCveneben da
Tavidan acdenen gzis arevas TiToeul mocemul ubanze. rolis es ZiriTadi
etapebia, romliTac xelmZRvanelobs msaxiobi Semoqmedebis dros.
amocana?! _ Rrma fiqrebSi garTuli msjelobda viuncovi. _ ariTmetikaSi...
amocanebi! aqac... amocanebi! verafers mivmxvdarvar! kargad viTamaSoT _ ai
amocana! _ daaskvna man.
_ diax, es didi amocanaa, mTeli Cveni cxovrebis amocana! _ dagvidastura
torcovma _ mere ramdeni ram unda gavakeToT amisaTvis?! Tqven mxolod
warmoidgineT: unda gaviaroT pirveli, meore, mesame da meoTxe kursi. es gana
amocanebi ar aris? marTalia, jer iseTi didi ara, rogorc did msaxiobad
gaxdoma!...
mere TiToeuli kursis gasavlelad ramdenjer unda moxvideT skolaSi,
ramdeni gakveTili unda moisminoT, gaigoT da SeiTvisoT; ramdeni varjiSi
CaataroT! da gana es amocanebi ar aris?! marTalia, ufro patara amocana,
vidre TiToeuli kursis gavla! da yoveldRe rom klasSi moxvideT,
ramdenjer unda gaiRviZoT droulad, droulad adgeT, piri daibanoT, CaicvaT,
gamoiqroloT quCaSi. esec amocanebia, oRond ufro patarebi.
_ xolo piris dasabanad ramdenjer unda aiRo saponi, aiqafo xelze, saxeze!
_ igonebda viuncovi _ ramdenjer unda gaisworo Sarvali, pijaki, Rilebi
Seibnio!
_ yvela eg agreTve amocanebia, magram ufro wvrili, _ gvixsnida torcovi.
cxovreba, xalxi, garemoebani, Cven TviTon ganuwyvetliv vqmniT Cveni da
erTimeoris winaaRmdeg dabrkolebebs da gzas vikafavT maT Soris, rogorc
SambnarSi. TiToeuli es dabrkoleba iwvevs amocanasa da moqmedebas maT
gadasalaxavad.
Tavisi cxovrebis TiToeul momentSi raRac surs adamians, saiTRac miiltvis,
raRacas amarcxebs. xSirad mainc, Tu misi mizani RirSesaniSnavia, is ver
aswrebs mTel Tavis sicocxleSi dawyebulis damTavrebas.
did, msoflio, saerTo-sakacobrio amocanebs erTi adamiani ki ar swyvets,
aramed STamomavlobebi da saukuneebi.
scenaze am did saerTo-sakacobrio amocanebs asruleben genialuri poetebi _
rogorc Seqspiri da genialuri msaxiobebi _ rogorc moCalovi, tomazo
salvinia.
sceniuri Semoqmedeba _ es didi amocanebis dasaxva da namdvili, nayofieri,
mizanSewonili moqmedebaa maT Sesasruleblad. rac Seexeba Sedegs, is
TavisTavad Seiqmneba, Tu yvela zemoxsenebuli sisworiT aris
Sesrulebuli. msaxiobTa umravlesobis mecadineobebi imaSi mdgomareobs,
rom isini fiqroben mxolod Sedegis Sesaxeb da ara moqmedebisa. moqmedebis
gverdis avliT, isini pirdapiri gziT miiltvian Sedegisaken. amitom gamodis
SedegTa gaTamaSeba, Zalmomreoba, rasac mxolod xelovnebamde mivyevarT.
iswavleT da mieCvieT, rom scenaze Sedegebi ki ar gaiTamaSoT, aramed
namdvili, nayofieri, mizanSewonili moqmedebiT SeasruloT amocanebi mudam,
sanam scenaze imyofebiT. unda giyvardeT amocanebi da icodeT maTTvis
aqtiuri moqmedebis moZebna. ai, magaliTad: moigoneT TqvenTvis raime
amocana da SeasruleT is, _ mogvmarTa winadadebiT arkadi nikolozis-Zem.
sanam me da maloletkova Rrmad Cafiqrebuli viyaviT, Sustovma aseTi gegmiT
mogvmarTa:
_ davuSvaT, rom Cven orives gviyvars maloletkova da orivem winadadeba
miveciT. ras vizamdiT Cven, rom sinamdvileSi momxdariyo es ambavi?
upirveles yovlisa Cvenma triom daisaxa TavisTvis rTuli sagulisxmo
viTareba, daanawila isini nakveTebad da amocanebad, romlebic moqmedebas
warmoSobdnen. rodesac misi aqtiuroba sustdeboda, Cven CavurTavdiT axal
`Tu rom-sa da `sagulisxmo viTarebas~, romlebic TavianT amocanebs
warmoSobdnen. isini gadaWras moiTxovdnen Cvengan. aseTi permanentuli
biZgebis meoxebiT, Cven ganuwyvetliv garTuli viyaviT xsenebuli garemoebiT
ise, rom verc ki SevniSneT fardis axda. gamoCnda carieli scena da am
saRamosaTvis daniSnul romeliRac speqtaklisaTvis momzadebuli kedlebze
midgmuli dekoraciebi.
arkadi nikolozis-Zem winadadeba mogvca gamovsuliyaviT scenaze da iq
gagvegrZelebina Cveni cda. asec moviqeciT. dasasruls mogvmarTa torcovma.
_ gaxsovT Tu ara erT-erTi pirveli Cveni gakveTili rodesac agreTve
winadadeba mogeciT gasuliyaviT cariel scenaze da gemoqmednaT. im dros
Tqven eg ver SesZeliT da umweod daborialebdiT scenaze saxeebisa da
aRgznebis gaTamaSebiT. xolo dRes, miuxedavad imisa, rom Tqven isev
mouwyobel scenaze moxvediT uavejod da univTebod, bevri Tqvengani
Tavisuflad da msubuqad grZnobda Tavs. ra dagexmaraT Tqven?
_ Sinagani, qmediTi amocana, _ davaskveniT me da paSam.
_ marTalia, _ dagvemowma torcovi. _ egeni warmarTaven msaxiobs swori gziT
da aacdenen gaTamaSebas. amocana aZlevs msaxiobs Tavisi uflebis Segnebas
gamovides scenaze, iq darCes da icxovros Tavisi cxovrebiT, romelic
analogiuria rolis cxovrebisa.
samwuxaroa mxolod, rom dRevandelma cdam ver daarwmuna yvela, radgan
dResac zogierT moswavlisaTvis amocana TviT amocanisaTvis darCa da ara
moqmedebisaTvis, amis gamo isini uceb gadagvardnen msaxiobSi – saCvenebel
`oinebad~. ase mouvida veselovskis. sxvebs, rogorc, magaliTad _
veliaminovas, amocana kvlav wminda garegani, TviTTayvanismcemlobasTan
daaxloebuli gamouvida. govorkovs, rogorc yovelTvis, amocana iseTi
gamouvida TiTqos teqnikiT unda Tvali mogvWraso. yovelive es ar mogvcems
saTanado Sedegs da mxolod survils iwvevs TvalTmaqcobisa da ara
namdvili moqmedebisa. cudi ar iyo puSCinis amocana, magram zedmetad
gamozomili, literaturuli gamouvida. kargi saqmea literatura, magram
msaxiobis xelovnebaSi is yvelaferi ar aris.
. . . . . 19.. w.

dRes arkadi nikolozis-Ze gveubneboda _ sceniur amocanebs mravali


nairsaxeoba aqvs. magram CvenTvis mTlianad aRebuli yvela ki ar aris
saWiro da sasargeblo; bevri maTgani mavne da sazianoa. amitom mTavaria rom
msaxiobi erkveodes amocanis xarisxianobaSi, raTa gverdi auxvios
arasasurvels, xolo sasargeblo moZebnos da aRibeWdos.
_ rogor SeiZleba maTi gamocnoba? _ msurda gamego.
_ `saWiro amocanebis~ qveS me vgulisxmob:
1. upirveles yovlisa amocanebi Cveni, rampis aqeTa mxarisa, msaxiobis mxarisa
da ara iqiTa mxaris _ mayureblis. sxvanairad rom vTqvaT, amocanebi _
romlebic piesas exeba, mimarTulia partniorebisadmi, rolis sxva
Semsruleblebisadmi da ara darbazis mayureblisadmi.
2. TviT msaxiobi _ adamianis amocanebi, rolis amocanebis analogiuri.
3. SemoqmedebiTi da mxatvruli amocanebi, anu iseTi amocanebi, romlebic
xels uwyobs xelovnebis ZiriTadi miznebis Sesrulebas: `rolis cxovrebis
adamianuri sulis~ Seqmnas da mis mxatvrulad gadmocemas.
4. namdvili, cxoveli, aqtiuri, adamianuri amocanebi, romlebic win
miaqroleben rols da ara aqtioruli, pirobiTi, romelsac araviTari kavSiri
ara aqvs rolTan da CarTulia mxolod mayureblis gasarTobad.
5. amocanebi, romelTac daijerebs TviT msaxiobi, partniori da mayurebeli.
6. mgznebare, amaRelvebeli amocanebi, romelTac SeswevT unari gamoiwvion
WeSmarit gancdaTa procesi.
7. maxvili amocanebi, ese igi Sesasrulebeli rolisaTvis ti piuri; ara
daaxloebiTi, aramed TviT dramatiuli nawarmoebis arsTan garegnulad
dakavSirebuli.
8. Sinaarsiani amocanebi, romlebic upasuxeben rolis Sinagan arss da ara
wvrilmani, romlebic piesas zereled exebian.
damrCenia mxolod gagafrTxiloT da agacdinoT Cvens saqmeSi erTob
gavrcelebul da yvelaze saSiS, meqanikur, manqanur, aqtiorul amocanebs,
romelTac pirdapiri gziT xelosnobisaken mivyevarT.
_ amgvarad, _ davaskveni me, _ Tqven gwamT mxolod garegani da Sinagani anu
fizikuri da fsiqologiuri amocanebi? da elementarul_fsiqologiuri, _
daumata torcovma.
_ eg raRa amocanebia? _ ver mixvdi da amitom SevekiTxe.
_ warmoidgineT, rom Tqvens oTaxSi SemoxvediT, momesalmeT, xels marTmevT,
Tavs mikravT. es Cveulebrivi, meqanikuri amocanaa. fsiqologiuri aq arafer
SuaSia.
_ rogor? Cans scenaze ar SeiZleba misalmeba? _ gancvifrebuli iyo
viuncovi.
arkadi nikolozis-Zem daamSvida saswrafod:
_ misalmeba SeiZleba, oRond ai meqanikurad siyvaruli, wameba, siZulvili da
cxoveli, adamianuri amocanebis meqanikuri wesiT Sesruleba, yovelgvari
gancdis gareSe, rogorc Tqven xSirad sCadixarT, ar SeiZleba.
meore SemTxvevaSi _ ganagrZobda ganmartebas arkadi nikolozis Ze_Tqven
xels gauwvdiT, miesalmebiT da imave dros cdilobT gamometyvelebiT
gamoxatoT Tqveni grZnoba siyvarulisa, pativiscemisa, madlobisa. es CvenTvis
cnobili amocana da Sesruleba ar aris, romelSic fsiqologiis nasaxi
moiZebneba. aseT amocanebs Cvens enaze elementarul fsiqologiuri ewodeba.
ai mesame SemTxvevac. davuSvaT, rom guSin Cvens Soris samarcxvino,
usiamovno scenas qonda adgili. me Tqven SeuracxgyaviT sajarod. xolo
dRes Sexvedrisas minda mogiaxlovdeT, xeli gamogiwodoT da am xelis
CamorTmeviT patieba gTxovoT, bodiSi movixado da gTxovoT daviwyebas
misceT momxdari ambavi. guSindel mters rom xeli gauwodo _ es arc iseTi
advili amocanaa, didi mofiqreba aris saWiro, SegrZnoba da bevri ramis
CaxSoba gulSi, vidre mas Seasrulebde.
aseTi amocana SeiZleba fsiqologiurad CavTvaloT da masTan sakmaod
rTulad.
gakveTilis meore naxevarSi arkadi nikolozis Ze gveubneboda:
_ rogori sworic ar unda iyos amocana, misi mTavari Tviseba mainc
`mankierobaSi~ mdgomareobs, mis mimzidvelobaSi msaxiobisaTvis. amocana unda
mogwondes da gizidavdes, amocana Sesrulebis survils unda iwvevdes
msaxiobSi. aseT amocanas mimzidvelobis Zala aqvs, andamativiT izidavs
msaxiobis SemoqmedebiT nebisyofas.
msaxiobisaTvis yvela aseTi aucilebeli TvisebebiT dajildovebul amocanas
Cven vuwodebT SemoqmedebiT amocanas. amas garda, saWiroa, rom amocana
Sesatyvisi, misawvdomi, dasaZlevi iyos. winaaRmdeg SemTxvevaSi maT
Zalmomreobis xasiaTi eqnebaT msaxiobis bunebis mimarT. ai, magaliTad, ra
iqneba Tqveni amocana Tqvens sayvarel `artaxebis~ scenaSi brandidan.
_kacobriobis bedniereba, _ miugo umnovixma.
_ ai xedavT!? gana aseTi grandiozuli amocanis Sesruleba Seswevs visme
adamianTagans? dasawyisisaTvis aiReT ufro advilad Sesasrulebeli amocana
_ fizikuri, magram warmtaci.
_ gana sainteresoa... eg.... fizikuri? _ gaubedavi RimiliT mimarTa umnovixma.
_ visTvis? _ kiTxvaze kiTxviTve upasuxa arkadi nikolozis Zem.
_ xalxisaTvis, _ miugo Cvenma morcxvma fsiqologma.
_ Tqven nu zrunavT xalxze. TviT Tqvens Tavze ifiqreT, _ miugo torcovma. _
Tu Tqven dainteresdebiT, mayurebelic Tqven gamogyvebaT.
_ me ar mainteresebs... agreTve... es. mindoda fsiqologiuri amocana...
ukeTesia...
moaswrebT. TqvenTvis jer naadrevia fsiqologiaSi SeWra an sxva msgavs
amocanebSi. momavalSi magisTanebsac mokidebT xels. jerjerobiT ki
martiviT _ fizikuriT dakmayofildiT. TiToeuli amocana SeiZleba gaxadoT
mimzidveli.
_ sxeulidan xom ... ver daaSoreb suls. advilia arevdareva... Secdoma... erTic
vnaxoT _arwmunebda darcxvenili umnovixi.
_ diax, diax! mec magas veubnebi, _ udasturebda torcovi. _ TiToeul fizikur,
TiToeul fsiqologiur amocanaSi da mis SesrulebaSi bevri ram moiZebneba,
rogorc erTi, ise meoridanac. ver daaSoreb maT erTimeores. warmovidginoT
rom Tqven TamaSobT salieris rols puSkinis piesaSi `mocarti da salieri~
saliers mokvla erTob rTulia: Zneli gadasawyvetia, Wiqis aReba, Rvinis
dasxma, sawamlavis Cayra, da megobrisa da geniosisaTvis SeTavazeba, rodesac
aRtacebaSi modixar misi musikiT. da yvela es xom fizikuri moqmedebaa!
magram ramdenia masSi fsiqologiuri an ufro swored, yvela es rTuli
fsiqologiuri moqmedebaa, magram Zlier bevria masSi fizikuridanac! ai
sruliad ubralo fizikuri moqmedeba: miuaxlovde meore adamians da sila
gaawna, magram es rom gulwrfeli gamogivides, ramdeni rTuli fsiqologiuri
gancda unda gadaitano winaswar! CaataroT fizikuri moqmedeba Wiqa Rvinisa
da silis gartymis mimarT, gaamarTleT igi Sinaganad, sagulisxmo viTarebiT
da `Tu rom~-iT, xolo Semdeg gaarkvieT, sad Tavdeba sneulisa da sad iwyeba
sulieri sfero. naTlad dainaxavT, rom es arc ise ubralod gadasawyvetia
da advilad SeiZleba erTimeoreSi areva. nu SegeSindebaT magisi, aurieT
erTimeoreSi. isargebleT fizikur da fsiqologiur amocanebs Soris
arsebuli sazRvrebis gamourkvevlobiT. amocanis amorCevis dros
ukiduresobamde nu daazustebT sazRvrebs fizikursa da sulier bunebas
Soris. daaxloebiT gamoiyvaneT es, ase vTqvaT, Tqveni grZnobis TvalsazrisiT,
fizikuri amocanis mxareze mudmivi gadaxriT. ar gisayvedurebT
SecdomisaTvis. Semoqmedebis momentSi sasargeblo iqneba eg.
_ rogor SeiZleba sasargeblo iyos aSkara Secdoma?_ gancvifrebuli viyaviT
yvelani.
_ imitom rom Secdomis gamo Tqven aRar daafrTxobT Tqvens grZnobas, imitom
rom Secdoma dagazRvevT Sinagani Zalmomreobisagan. fizikuri amocanis
sworad Sesruleba dagexmarebaT fsiqologiuri ganwyobilebis sisworiT
SeqmnaSi. fizikur amocanas fsiqologiurSi gadazrdis igi. me xom ukve
giTxariT, rom yovelgvar fizikur amocanas SeiZleba fsiqologiuri
dasabuTeba qondes.
SevTanxmdeT, jerjerobiT saqme viqonioT mxolod fizikur amocanebTan. isini
ufro advilia, misawvdomi da Sesasrulebeli. maTgan ufro Znelia
gaTamaSebaze gadasvla. Tavis droze Cven fsiqologiuri amocanebis Sesaxebac
gveqneba saubari, jerjerobiT ki girCevT yvela Tqven varjiSSi, etiudebSi,
nawyvetebSi, rolebSi, upirveles yovlisa eZioT fizikuri amocana.

.. . . . 19.. w.

didi morigi sakiTxebi gvaqvs gadasawyveti: rogor gamovyoT nakveTidan


amocanebi. am procesis fsiqoteqnika imaSi mdgomareobs, rom saTanado
saxelwodeba gamouZebnoT yovel gamosakvlev nakveTs, saxelwodeba, romelic
saukeTesod daaxasiaTebs maT Sinagan arsebas.
ra saWiroa aseTi naTloba? _ ironiiT ikiTxa govorkovma.
amaze arkadi nikolozis-Zem sTqva:
_ iciT Tu ara, ras niSnavs nakveTis Sinagani arsis gamomxatveli moswrebuli
saxelwodeba?
saxelwodeba misi sintezia, eqstraqti, mis misaRebad saWiroa nakveTis
maWariviT `daduReba~ misgan Sinagani arsis gamowurva, dakristaleba da
miRebuli `damansTvis~ saTanado saxelwodebis gamoZebna. sanam msaxiobi am
saxels eZebs, is amiT ukve niadags amzadebs, swavlobs nakveTs, akristalebs
da asintezirebs mas. saxelwodebis amorCevisas TviT amocanasac poulob.
nakveTis arsis gamomrkvevi swori saxelwodeba gamoavlinebs masSi Camarxul
amocanas.
am samuSaos praqtikulad gasacnobad CavataroT aseTi muSaoba `artaxebis~
nawyvetze `brandi~-dan, _ mogvmarTa arkadi nikolozis Zem _ aviRoT ori
patara nakveTi, ori epizodi. mogagonebT maT Sinaarss.
pastor brandis colma, agnesma, dakarga erTaderTi Svili. mwuxarebaSi myofi,
Svilis sikvdilis Semdeg, esiyvaruleba mis artaxebs, tansacmels, saTamaSoebs,
sxvadasxva nivTebs _ relikviebs. TiToeuli sagani ibaneba mwuxare mSoblis
cremlebiT.. guls udaRavs mogoneba. ubedureba imitom datrialda, rom, notio,
Waobian adgilze cxovroben. Tavis droze, rodesac bavSvi avadmyofobda,
coli exveweboda qmars gadasuliyvnen sxvagan am mrevlidan. magram brandi _
fanatikosia, ideiT gatacebuli, ar unda msxverplad moutanos pastoris
movaleoba ojaxis keTildReobas. swored aman daRupa maTi Svili.
mogagonebT meore nakveTis _ epizodis Sinaarss: Semodis brandi. is TviT
itanjeba, itanjeba agnesis gamo, magram fanatikosis movaleoba aiZulebs
simkacres mimarTos da urCevs cols boSa qals aCuqos micvalebuli bavSvis
Semdeg darCenili nivTebi da saTamaSoebi, radgan isini xels uSlian agnesis
RvTisadmi mindobas da maTi cxovrebis ZiriTadi ideis _ moyvasisadmi
samsaxuris _ gatarebas.
axla gamoiyvaneT naxadi orive nakveTis Sinagani arsisa da amisaTvis
gamouZebneT TiToeul maTgans saTanado saxeli.
_ magas raRa didi mofiqreba unda? yvelaferi naTelia. pirveli amocanis
saxelwodeba iqneba _ dedis siyvaruli, xolo meore amocanis, iciT ras
getyviT, _ fanatikosis movaleoba, _ iqneba, _ ganacxada govorkovma.
_ kargi, Tundac asec iyos, _ daeTanxma torcovi, _ me ar vapireb nakveTis
kristalizirebis TviT procesis detalebis ganxilvas. aseT muSaobas Cven
SeviswavliT yovelive misi wvrilmanebiT, rodesac saqme gveqneba rolsa da
piesasTan.
jerjerobiT ki girCevT amocanis saxelwodeba arasodes ar daadginoT
arsebiTi saxeliT. nakveTisaTvis SemoinaxeT igi, xolo sceniuri amocanebi
usaTuod zmniT unda gamoxatoT.
_ ratom? _ vekiTxebodiT gakvirvebuli.
_ dagexmarebiT kiTxvaze pasuxis gacemaSi, magram erTi pirobiT, rom
pirvelma Tqven TviTon scadoT da SeasruloT moqmedebiT is amocanebi,
romlebic es-es aris arsebiTi saxeliT monaTleT, saxeldobr: 1) dedis
siyvaruli da 2) fanatikosis movaleoba.
amas viuncovma da veliaminovam mokides xeli. pirvelma mrisxane saxe miiRo,
Tvalebi daaWyita, welSi gasworda, TiTqmis gaSeSebamde mivida. mtkice
nabijiT midioda, qusls magrad dakravda iataks, moiboxisxmianebda, ibereboda
da fiqrobda rom am gziT gamoiCenda simtkices, Zlierebas, gambedaobas
`saerTod~ raRac movaleobis gamosaxatavad. veliaminovac aseve i pranWeboda,
rom `saerTod~ sinaze da siyvaruli gamoexata.
_ Tu amCnevT Tqven, _ mogvibrunda arkadi nikolozis Ze maTi TamaSis
Semowmebis Semdeg, _ rom arsebiTma saxelma, romliTac Tqven amocanebi
monaTleT, erTi aiZula _ uflebis mqone adamianad mogvaCvenos Tavi, xolo
meore dedis siyvarulSi vnebis TamaSiT gagvimaspinZlda? Tqven gsurdaT
vnebisa da siyvarulis adamianebad mogeCvenebinaT Tavi. magram ar iyaviT
aseTi. es imitom moxda, rom arsebiTi saxeli gulisxmobs warmodgenas,
romelime mdgomareobas, saxes, movlenas.
vlaparakobT ra maT Sesaxeb, arsebiTi saxeli mxolod mxatvrulad an
formalurad daadgens maT warmodgenas da sul ar fiqrobs mis aqtiurobasa
da moqmedebaze, xolo yvela amocana ki usaTuod aqtiuri unda iyos.
_ magram, bodiSs vixdi, arsebiTi saxelis dasuraTeba, daxatva, warmodgena
SeiZleba, es ki, rogorc mogexsenebaT, _ moqmedebaa! _ ekamaTeboda govorkovi.
_ diax, moqmedebaa, oRond ara namdvili, nayofieri da mizanSewonili, rasac
Cveni xelovneba moiTxovs scenisaTvis, aramed es aqtioruli, `sawarmodgeno~
moqmedebaa, romelic Cven ara gvwams da vdevniT Teatridan.
axla vnaxoT, ra gamogviva, Tu rom amocanas arsebiT saxels gadavarqmevT da
saTanado zmnas vuwodebT, _ ganagrZo arkadi nikolozis-Zem.
es rogorRa xdeba? _ vTxovdiT axna-ganmartebas.
amisTvis sruliad ubralo saSualeba arsebobs, _ mogvigo torcovma, _
saxeldobr: sanam zmnas daasaxelebdeT, transformirebuli arsebiTi saxelis
win dasviT sityva `msurs~: `msurs gavakeTo . . . ra?~
Sevecdebi magaliTiT giCvenoT es procesi. warmovidginoT, rom cda warmoebs
sityviT `ufleba~ mis win dasviT sityva ,msurs~ gamova: `.msurs ufleba~.
aseTi survili Zlier zogadia da ararealuri. gamosacocxleblad SeitaneT
masSi ufro konkretuli mizani. Tu is warmtacad mogeCvenebaT, TqvenSi
gaiRviZebs miswrafeba da survili moqmedebisadmi mis Sesasruleblad. ai
swored is unda ganmartoT Tqven misi Sinagani arsis gamomxatveli maxvili
saxelwodebiT. es iqneba zmna, msazRvreli, cxoveli, aqtiuri amocanisa da ara
ise umoqmedo warmodgena, Semecneba, romelic arsebiT saxels qmnis.
_ mere rogor movZebnoT aseTi sityva? _ SevekiTxe me.
_ amisaTvis mimarTeT Tqvens Tavs: `minda gavakeTo... ra... uflebis
mosapoveblad? _ upasuxeT kiTxvaze da Tqven mixvdebiT, rogor unda
imoqmedoT?
_ msurs Zalauflebis mqone viyo, _ dauyovnebliv miugo viuncovma.
_ sityva viyo aRniSnavs SesaZlebel mdgomareobas. masSi ar moi poveba
saWiro aqtivoba qmedobiTi amocanisaTvis, _ SeniSna arkadi nikolizis-Zem.
_ msurs miviRo Zalaufleba, _ gauswora veliaminovam.
_ es ramdenimed ufro axloa aqtivobasTan, magram mainc erTob zogadia da
ucbad Seusrulebeli. marTlac scadeT CamojdeT ai am skamze da
moisurvoT `saerTod~ miiRoT Zalaufleba. saWiroa ufro konkretuli,
maxlobeli, realuri, Sesasruleblad SesaZlebeli amocana rogorc xedavT,
yvela zmna ar SeiZleba iyos gamosadegi, yvela sityva ar gaiZulebT
aqtivobas, nayofier moqmedebas, aucilebelia icodeT amocanis saxelwodebis
amorCeva.
_ msurs miviRo Zalaufleba mTeli kacobriobis gasabedniereblad ,_
viRacam Semoitana winadadeba.
_ es lamazi winadadebaa, magram sinamdvileSi Zneli dasajerebelia misi
Sesrulebis SesaZlebloba, _ uaryo arkadi nikolozis Zem.
me msurs Zalaufleba, rom davtkbe cxovrebiT, rom mxiarulad vicxovro, rom
yvelani Tayvansa mcemdnen, sityvis Seubruneblad asrulebdnen Cems Jinianobas,
rom dakmayofilebuli iyos Cemi Tavmoyvareoba, _ da rac mTavaria,
Zalaufleba gamoviyeno xalxis sakeTildReod. _ Sesworeba Seitana
Sustovma.
_ es survili ufro realuria da advilad gansaxorcielebeli, magram vidre
mas sisruleSi moviyvandeT, Tqven winaswar dagWirdebaT ramdenime damxmare
amocanis gadaWra. aseT saboloo mizans uceb ver miaRwevT, mas TandaTanobiT
uaxlovdebian, TiTqos zeda sarTulSi miabijebso kibeze. erTi nabijiT ver
axtebiT zeviT. Tqvenc aiareT Tqveni amocanisaken amavali yvela safexuri da
daiTvaleT isini.
_ me msurs saqmis kacad geCvenoT, brZenad, rom Cemdami ndoba movi povo. msurs
Tavi gamoviCino, davimsaxuro, yuradReba miviqcio da a. S.
amis Semdeg arkadi nikolozis Ze `artaxebis~ scenas daubrunda `brandidan~
yvela moswavle rom CaeTria muSaobaSi, aseTi winadadeba Semoitana:
dae, yvela mamakacma moswavlem brandis mdgomareobaSi igrZnos Tavi da
moifiqros misi amocanis saxelwodeba. miT ukeTesad unda icodnen misi
fsiqologia. rac Seexeba qalebs, maT kidev agnesis magieroba gaswion.
maTTvis ufro misawvdomia qalisa da dedis siyvarulis sinaze da sifaqize.
erTi, ori, sami! iwyeba asparezoba mamakacebsa da qalebs Soris!
_ msurs ufleba miviRo agnesze, rom vaiZulo msxverplis motana, rom vixsna
igi, swor gzaze davayeno.
winadadeba damTavrebuli ar mqonda, rom damesivnen yvela qalebi da
momayares Tavisi survilebi:
_ me msurs micvalebulis mogoneba!
_ me msurs mivuaxlovde mas! msurs masTan urTierToba!
_ me msurs vueqimo, vealerso, movuaro mas!
_ me msurs gavacocxlo! _ msurs Tan gavyve micvalebuls! _ msurs misi
siaxlove vigrZno! _ msurs vigrZno igi nivTebs Soris! _ msurs gamoviwvio
saflavidan! _ msurs davibruno igi! _ msurs daviviwyo misi sikvdili! _
msurs mwuxareba Cavikla!
maloletkova erTi da imave winadadebas imeorebda yvelaze xmamaRla:
_ msurs Cavekono da aRar ganvSorde!
_ Tu asea, _ Tavis mxriv ganacxades mamakacebma, _ vibrZoloT! _ msurs
movamzado, Cemsken gadmovibiro agnesi! _ msurs mivualerso! _ msurs
vagrZnobino, rom mesmis misi wameba! _ msurs davuxato mas warmtaci sixaruli
movaleobis Sesrulebis Semdeg. _ msurs avuxsna mas adamianis diadi
amocanebi.
Tu asea, _ yvirodnen qalebi, _ msurs Cemi wamebiT guli movulbo Cems qmars! _
msurs, dainaxos Cemi cremlebi!
_ msurs ufro Zlier Cavekono da aRar gavuSva xelidan! _ gakioda
maloletkova.
sapasuxod gamoacxades mamakacebma: _ msurs davaSino pasuxismgeblobiT
kacobriobis winaSe! msurs davemuqro sasjeliTa da ganxeTqilebiT! _ msurs
sasowarkveTileba gamovxato erTimeoris gagebis SesaZleblobiT!
sanam es paeqroba gaTavdeboda, sul axal-axali zraxvebi da grZnobebi
warmoiSvebodnen, romlebic ganmartebisaTvis saTanado zmnas moiTxovdnen,
xolo zmna Tavis mxriv iwyebda Sinagan ndomas aqtivobisadmi.
veswrafodi ra qalebis darwmunebas, vebrZodi maT da, rodesac ukve yvela
amocanebi, romlebsac mikarnaxebda Cemi goneba, grZnoba da nebisyofa,
amowuruli aRmoCnda, me ukve naTamaSevad vgrZnobdi scenas. aseTi
ganwyobileba kmayofilebas iwvevda CemSi.
_ TiToeuli amorCeuli amocana Taviseburad marTalia, da ase Tu ise
moqmedebas iwvevs, _ mogvmarTa arkadi nikolozis Zem. _ zogierT ufro
aqtiur pirovnebas, amocana _ msurs micvalebuli movigono _ sul cotas
eubneba grZnobas; imaT meore amocana dasWirdaT: msurs Cavekono da ar
gavuSva xelidan. ra? nivTebi, mogonebani, fiqri micvalebulis Sesaxeb. xolo
Tu Tqven amave amocanebs sxvebs SesTavazebT, isini civad moepyrobian maT,
mTavaria TiToeuli gizidavdes Tavisken da aRtkinebas iwvevdes SenSi.
axla, me mgonia, Tqven TviTon gaiZuleT praqtikulad pasuxi mogecaT Cems
mier dasmul kiTxvaze: `ratom usaTuod zmniT unda ganvmartoT amocana da
ara arsebiTi saxeliT?~
ai jerjerobiT ris Tqma SemiZlia nakveTebisa da amocanebis Sesaxeb.
danarCenis Sesaxeb Semdeg gesaubrebiT, rodesac Tqven ufro meti
gecodinebaT Cveni xelovnebisa da fsiqoteqnikis, rodesac Cven gveqneba piesa
da rolebi, romelTa nakveTebad da amocanebad dayofa SesaZlebeli iqneba.

......... 19... w.

VIII. simarTlis grZnoba da rwmena

gamokrulia plakati. zed sweria:

simarTlis grZnoba da rwmena

gakveTilis dawyebamde moswavleni scenaze maloletkovas morigi danakargis


_ fulebiani CanTis ZebniT iyvnen garTuli.
uceb moulodnelad gaisma arkadi nikolozis-Zis xma. Turme didi xania
Tvalyurs gvadevnebs parteridan.
ra mSvenivrad gadmogvcems scenis CarCo imas. rac iq xdeba ganaTebuli
r a m p i s w i n . T q v e n g u l w r f e l a d g a n i c d i d i T Z e b n i s d r o s,
yvelaferi ...simarTle iyo. damajerebeli, mkafiod sruldeboda patara
fizikuri amocanebi; garkveuli da naTeli iyo. yuradReba gamaxvilebuli;
SemoqmedebisaTvis saWiro elementebi sisworiT da xelixel Cakidebuli
moqmedebdnen. erTi sityviT. namdvili xelovneba Seiqmna scenaze.
moulodnelad daaskvna man.
_ ara.. sadauri xelovneba iyo? sinamdvile iyo, namdvili simarTle.
`namdvili ambavi~ rogorc Tqven uwodebT mas, _ gamoexmaurnen moswavleni. _
maS gaimeoreT eg `namdvili ambavi~.
CanTa Tavis uwindel alagze davdeT da SevudeqiT xelaxla Zebnas, rac ukve
napovni iyo, rac aRar saWiroebda Zebnas, rasakvirvelia, araferi gamogvivida
aqedan.
_ ara, amjerad me ver vigrZeni verc amocanebi, verc moqmedeba da verc
namdvili simarTle... __ gvakritikebda arkadi nikolozis Ze. _ ratom ar
SegiZliaT gaimeoroT sul ramdenime wuTis win sinamdvileSi nagrZnobi?
mgoni amisaTvis saWiroa mxolod adamiani iyo da ara msaxiobi.
moswavleebma dauwyes axsna torcovs. rom pirvelad saWiro iyo Zebna.. xolo
meored es aRar iyo aucilebeli da isini mxolod Tavs aCvenebdnen. rom
eZeben. pirvelad namdvili simarTle iyo. xolo meored, _ rioSi misi,
warmodgena, sicrue.
_ ai is Zebnis scena gaimeoreT sicruis gareSe, simarTliT, _ winadadeba
mogvca arkadi nikolozis Zem.
_ ki, magram... ena dagveba yvelas. _ es arc ise advilia, unda movemzadoT,
gavimeoroT, ganvicadoT...
_ rogor Tu ganicadoT? ...gana Tqven ar ganicdidiT rodesac eZebdiT CanTas?
_ is sinamdvile iyo, xolo amJamad monagoni unda SevqmnaT da ganvicadoT!
_ Cans, scenaze raRac sxvanairad unda ganicadoT, vidre cxovrebaSi? _ ver
gaego torcovs.
sityva sityvas mohyva, axali SekiTxvebisa da axsna-ganmartebis wyalobiT,
arkadi nikolozis Zem im Segnebamde migviyvana, rom realuri sinamdvilis
mimarT, TavisTavad warmoiSvebian namdvili simarTle da rwmena. ase.
magaliTad. ai axla, rodesac moswavleni dakargul nivTs eZebdnen scenaze, iq
namdvili simarTle da rwmena warmoiSva. magram es imitom moxda, rom
scenaze TamaSi ki ar iyo, aramed realuri sinamdvile.
magram rodesac scenaze ar aris es sinamdvile da warmoebs TamaSi,
simarTlisa da rwmenis Seqmna winaswar momzadebas moiTxovs. momzadeba imaSi
mdgomareobs, rom simarTle da rwmena jer warmosaxviT cxovrebaSi
Caisaxebian, mxatvrul TxzvaSi, xolo Semdeg scenaze iqneba gadatanili.
amgvarad, imisaTvis rom gamoiwvio SenSi namdvili simarTle da xelaxlad
aRadgino scenaze CanTis Zebna romelic es-es aris warmoebda sinamdvileSi,
saWiroa jer sakuTar arsebaSi Seabruno romeliRac berketi da warmosaxviT
cxovrebis sferoSi gadaxvide, _ gvixsnida torcovi _ iq SeqmniT Tqven
sinamdvilis msgavs sakuTar monagons. am SemTxvevaSi Tqven Tilismuri `Tu
rom~ da sisworiT aTvisebuli sagulisxmo viTareba dagexmarebaT igrZnoT
da SeqmnaT scenaze simarTle da rwmena. amgvarad, simarTle is aris
cxovrebaSi, rac aris, rac arsebobs, rac rwmeniT icis adamianma, xolo scenaze
imas uwodeben simarTles, rac sinamdvileSi ar aris, magram SeiZleba moxdes
_ ukacravad, _ SeekiTxa govorkovi. _ romel simarTleze SeiZleba
laparaki TeatrSi, rodesac, iciT ras getyviT, yvelaferi monagoni da
sicruea, TviT Seqspiris piesidan dawyebuli da muyaos maxviliT gaTavebuli,
romliTac otelo Tavs iklavs?
_ Tu Tqven is gafiqrebT, rom misi xanjali muyaosia da ara foladis _
uxsnida govorkovs arkadi nikolozis-Ze, _ saxeldobr am, uxeS, butaforul
rioSs uwodebT Tqven sicrues, Tu amis gamo gmobT mTel xelovnebas da aRar
gjeraT sceniuri cxovrebis sinamdvile, _ damSvidebuli brZandebodeT:
TeatrSi umTavresia ara is, otelos xanjali muyaosia Tu foladis, aramed
TviT msaxiobis Sinagani gancda, romelic amarTlebs otelos
TviTmkvlelobas, rom is sworia, gulwrfeli da namdvili. umTavresia is, Tu
rogor moiqceoda adamiani-msaxiobi Tu otelos cxovrebis pirobebi da
garemoebani namdvili iqnebodnen, xolo xanjali, romliTac Tavs iklavs,
foladis.
maS gadaswyviteT, ra ufro sainteresoa TqvenTvis da mTavari, ra gsurT
daijeroT: is, rom Teatrsa da piesaSi arsebobs realuri simarTle, faqtebis
SemTxvevaTa, materialuri samyarosi, Tu is, rom msaxiobis sulSi Casaxuli
grZnoba, sinamdvileSi ar arsebuli sceniuri monagoniT gamowveuli
sinamdvilea da damajerebeli?
ai grZnobis am simarTleze vlaparakobT Cven TeatrSi. scenis is simarTle,
romelic esaWiroeba msaxiobs Semoqmedebis momentSi ar arsebobs, namdvili
xelovneba am simarTlisa da dajerebis gareSe! da rac ufro realuria
scenaze garemo kazmuloba, miT ufro daaxlovebuli unda iyos organul
bunebasTan msaxiobis mier rolis gancda.
magram xSirad sruliad sawinaaRmdegos vxedavT scenaze. iq qmnian realur
garemos dekoraciebiTa da nivTebiT, rac yvelaferi TavisTavad simarTlea,
xolo amave dros aviwydebaT TviT rols SemsrulebelTa grZnobisa da
gancdis sinamdvile. sagnebis sinamdvilisa da grZnobebis umarTebulobis
aseTi Seuferebloba ufro meti siZlieriT amJRavnebs namdvili cxovrebis
aryofnas rolis SesrulebaSi.
raTa es ar moxdes, ecadeT yovelTvis gaamarTloT scenaze yoveli qceva da
moqmedeba sakuTari Tu rom~_iT da sagulisxmo viTarebiT. mxolod aseTi
SemoqmedebiT SeZlebT bolomde daakmayofiloT Tqveni simarTlis grZnoba
da am process Cven vuwodebT gamarTlebis process. me survili mqonda
bolomde Semecno is mTavari, ris Sesaxebac torcovi gvesaubreboda da
vTxove mokled daeskvna: Tu ra aris simarTle TeatrSi. ai ra mi pasuxa man:
_ sceniuri simarTle is aris, rac gulwrfelad gvjera. rogorc TviT Cvens
arsebaSi, ise Cvens partniorTa sulSi, xolo damajerebloba _ simarTlisagan.
isini ver iarsebeben uerTimeorod, xolo uamiTod SeuZlebelia rogorc
gancda, ise Semoqmedeba.
scenaze yvelaferi damajerebeli unda iyos, rogorc TviT msaxiobis, is
partniorebisa da mayureblebisaTvis. yvelaferi unda STaberavdes namdvil
cxovrebaSi msgavs SegrZnobaTa arsebobis SesaZleblobis rwmenas, romelsac
scenaze TviT Semoqmedi msaxiobi ganicdis. Cveni scenaze yofnis grZnobaTa
simarTlisa da warmoebul moqmedebaTa simarTlis damajereblobiT.
ai rogori Sinagani simarTle da misadmi gulubryvilo rwmena esaWiroeba
msaxiobs scenaze, _ daasrula Tavisi sityva arkadi nikolozis Zem.
..... 19 . . w.

dRes didi xmaurobisa da fusfusis mowme viyav TeatrSi. dasvenebaze


msaxiobTa foieSi Semovida arkadi nikolozis-Ze da iq Caatara saubari
msaxiobebTan da CvenTan-moswavleebTan erTad. mogvibrunda ra me da Sustovs
sxvaTaSoris gviTxra:
_ samwuxaroa, rom ver daeswariT dRevandel repeticias TeatrSi! is
TvalnaTliv daganaxvebdaT Tqven, Tu ra aris namdvili simarTle da rwmena
scenaze. saqme is aris, rom Cven axla vamzadebT Zvel frangul piesas,
romelic ase iwyeba: patara gogona Semorbis oTaxSi da SemogvCivis, rom mis
dedofalas muceli astkivda. viRac moqmed pirTagani winadadebas aZlevs
wamali miaRebinos. gogona garbis oTaxidan. ramdenime xnis Semdeg
Semobrundeba da gvacnobebs, rom dedofala ganikurna, es aris mTeli scena,
romelzec agebulia Semdeg `ukanono mSoblebis~ tragedia.
Teatris butaforiaSi ar aRmoCnda _ dedofala. mis nacvlad aiRes mori,
Seaxvies Zvirfasi materiis naWerSi da misces rolis Semsrulebel gogonas.
bavSvma im wamsve Tavis qaliSvilad iwama mori da mTlianad mas miando
Tavisi mosiyvarule guli. magram ubedureba is iyo, rom dedofalas
mcirewlovani mSobeli ar eTanxmeboda piesis avtors kuWis mkurnalobis
meTodSi: is uaryofda wamlebis miRebas da upiratesobas kuWis amorecxvas
aniWebda. am mimarTulebiT Setanil iqna saTanado saredaqcio Sesworeba
avtoris teqstSi: gogonam Tavisi sityvebiT-Secvala piesis es adgili.
masTan Zlier dasabuTebuli motivebi moyavda piradi gamocdilebidan:
gamocdilebam daarwmuna igi, rom kuWis amorecxva ufro uebaria, sasiamovno,
vidre sasaqmebelis miReba.
repeticiis gaTavebis Semdeg bavSvi arafris gulisTvis aRar icilebda
Tavis qaliSvils. butafori siamovnebiT uTmobda mas cru dedofalas _
mors, magram ver eleoda materiis naWers, romelic saRamos speqtaklisaTvis
iyo daniSnuli.
moxda is, rac ar unda momxdariyo: bavSvis tragedia qviTiniTa da
cremlebiT damTavrda. maT mxolod maSin mieca dasasruli, rodesac bavSvs
lamazi da msubuqi materiis nacvlad iafi, magram ufro Tbili maudis naWeri
SesTavazes. gogonam siTbo ufro sasargeblod miiCnia kuWis aSlilobisaTvis
vidre silamaze da fufuneba da siamovnebiT dasjerda Secvlas.
ai ra aris rwmena da simarTle!
ai visgan unda viswavloT TamaSi! _ aRtacebaSi modioda torcovi.
_ kidev meore SemTxveva magondeba, _ ganagrZo man. _ erTxel, rodesac Cems
Zmiswuls bayayi vuwode imitom, rom bayayiviT xtoda xaliCaze, gogona mTel
kviras bayayis rolSi-grZnobda Tavs da ise nabijs ar gadadgamda, Tu
bayayiviT-oTxze ar gadamxtariyo. ramdenime dRes magidebs ukan ijda, skamebs
qveS da kuTxeSi emaleboda xalxsa da gamdels.
meored Seaqes igi, rom ufrosiviT darbaislurad ijda sufraze da es
wregadasuli celqi gogona im wamsve gaibRinZa, indauriviT afuyuli dadioda
da Tavis aRmzrdelsac ki dauwyo darigeba. es yvelaze mSvidobiani da wynari
kvira iyo ojaxSi, radgan misi Cami-Cumi ar ismoda saxlSi. Tqven
warmogidgeniaT _ mTeli kviris ganmavlobaSi CaaxrCo Tavisi temperamenti
TamaSis gulisaTvis da aseTi msxverpli siamovnebad miiCnia! gana es
damamtkicebeli sabuTi ar aris bavSvis warmosaxvis moqnilobis da
gulkeTilobisa TamaSis Temis arCevaSi! gana es Tavisi monagonis
sinamdvilisa da simarTlis rwmena ar aris!
gansacvifrebelia is garemoeba, Tu ra didxans SeuZliaT bavSvebs SeaCeron
TavianTi yuradReba erT romelime obieqtsa da moqmedebaze! siamovnebasa
gvris maT erTi da imave sulier ganwyobilebaSi yofna, gulSi amoWril
saxeobaSi yofna. bavSvebis mier TamaSiT Seqmnili realuri cxovrebis
iluzia imdenad Zlieria, rom Znelia maTTvis Semdeg sinamdvilisadmi
dabruneba. yvelaferi sixaruls iwvevs, rac ki misawvdomia maTTvis.
sakmarisia Tqvan TavisTvis `viTom~ da siCquri ukve cocxlobs, moqmedebs
maTSi.
bavSvis `viTom~ bevrad Zlieria Cvens Tilismur `Tu rom~-ze.
bavSvs kidev erTi Tviseba sWirs _ Cven usaTuod unda gadmoviRoT maTgan:
bavSvebma ician, Tu ra unda daijeron da agreTve is, rac ar unda SeamCnion.
gogona, romlis Sesaxebac axla mogiTxrobdiT didaT afasebda dedis
grZnobas da ar imCnevda, rom xis mori hyavda Cakonebuli
dae, msaxiobic imiT iyos dainteresebuli scenaze, ris dajerebac SeuZlia
mas, xolo is, rac xels uSlis, darCes SeumCneveli. es garemoeba daexmareba
daviwyebas misces darbazis Savi Rrmuli da sajaro gamosvlis pirobiToba.
ai, rodesac Tqven miaRwevT xelovnebaSi bavSvis TamaSis simarTlesa da
damajereblobas, mxolod maSin SeiqnebiT didi msaxiobebi.

. . . . . . 19. . w.
arkadi nikolozis Ze ambobda:
_ me sruliad zogadaT gesaubreT simarTlis rolisa da mniSvnelobis
Sesaxeb Semoqmedebis procesSi. axla vilaparakoT umarTebulobis, sicruis
Sesaxeb scenaze.
kargia flobde simarTlis grZnobas, xolo isic kargia, rom sicruis
grZnobaca gqondes.
Tqven gakvirvebT, rom or sawinaaRmdego Semecnebas viziareb. TviT cxovreba
moiTxovs am Cemi Sexedulebis aucileblobas.
Teatris xelmZRvanelTa, msaxiobTa, mayurebelTa da kritikosTa Soris bevri
moiZebneba iseTi, romelTac mxolod pirobiToba, Teatraloba, sicrue
uyvarT scenaze.
zogierTebs es cudi, waryvnili gemovnebiT emarTebaT, sxvebs kidev _
moyirWebiT. ukanasknelni, gastronomebiviT, simZafres, pikanturs moiTxoven
scenaze; maT kazmuloba uyvarT dadgmasa da msaxiobTa TamaSSi:
`gansakuTrebuli~ ram, rasac cxovrebaSi ara aqvs adgili. mobezrdaT
realuri sinamdvile da aRar surT scenaze Sexvdnen mas.
`oRond is ara, rac cxovrebaSia~, _ amboben da maTi Tavidan acilebis mizniT,
scenaze ufro met texils moiTxoven.
yovelive amas amarTleben mecnieruli sityvebiT, werilebi, leqciebiT, axali
modis TeoriebiT, viTomda gamowveuli xelovnebis sifaqizis natifi gagebiT.
`TeatrSi saWiroa silamaze! _ gaiZaxian isini. _ Cven unda davisvenoT
speqtaklze, vimxiaruloT, vicinoT! ar gvinda tanjva da tirili~.
`cxovrebaSic gveyofa mwuxareba~, _ amboben meoreni.
samagierod maTi mowinaaRmdegenic moiZebnebian Teatris xelmZRvanelTa,
msaxiobTa, mayurebelTa, kritikosTa Soris, romelTac uyvarT da aRiareben
scenaze mxolod sicocxles bunebrivobas, realizms _ WeSmaritebas. am xalxs
normaluri, saRi sakvebi unda, saukeTeso `xorci~, yovelgvari mwvave da
mawyinari `saneleblis~ gareSe. maT ar aSinebs Zlieri, sulis gamwmedi
STabeWdilebani TeatrSi: maTi survilia itiron iq, icinon, ganicadon,
arapirdapir TviTonac miiRon monawileoba piesis cxovrebaSi. maTi
survilia ixilon scenaze `adamianis sulis cxovrebis~ namdvili gadmocema.
naTqvams daumateT, rom rogorc pirvel, ise meore SemTxvevaSi gvxvdeba
gadaxrebi, rodesac simaxvile da texili damaxinjebamde midis, xolo
ubraloeba, bunebrivoba-ultranaturalizmamde.
usaZagles gaTamaSebamde aRwevs rogorc pirveli, agreTve meore ukiduresoba.
zemoaRniSnulis gamo iZulebuli var gamovyo simarTle sicruisagan da cal-
calke gesaubroT maT Sesaxeb. giyvars Tu gZags isini _ es erTia, xolo sul
sxvaa... Tumca... _ uceb moagonda arkadi nikolozis-Zes da mcire pauzis
Semdeg, winadadebis daumTavreblad, mimarTa dimkovas da umnovixs:
_ SeasruleT Tqveni sayvareli `artaxebis~ scena `brandidan~.
mgrZnobiare seriozulobiT Seasrules maT brZaneba, magram Cveulebrivi
gaWirvebiTa da `oflis~ RvriT.
_ miTxariT, mimarTa arkadi nikolozis _ Zem dimkovas, _ ratom ise
morcxvobdiT da gulSeujerebeli iyaviT scenismoyvaresaviT?
dimkova sdumda, aibuza da Tavi CaRuna.
_ ra giSlidaT xels?
_ ar vici! ise ver vTamaSob, rogorc ganvicdi... sityvas warmovTqvam da minda
ukanve davibruno naTqvami.
_ mereda ratom gemarTeba ase? _ daJinebiT hkiTxavda arkadi nikolozis-Ze,
- vidre bolos ar gamotyda dimkova sicruisa da gaTamaSebis panikur SiSSi.
_ hoo!--CaeWida am sityvebs torcovi. _ sicruisa geSinodaT?
_ diax, _ daeTanxma dimkova.
_ Tqven, umnovix? ratom moCanda Tqvens TamaSSi imdeni Zaldataneba, cda,
fxorva, tvirTmZimeoba, momabezrebeli pauzebi? _ ekiTxeboda torcovi.
_ ufro Rrmad Cawvdoma minda... cocxali grZnoba, sityva minda daviWiro... rom
adamiani iyos... rom suli Cqefdes, TrTodes, Zrwodes... unda daarwmuno,
daajero...
_ Tqven eZebdiT TqvenSive namdvil simarTles, grZnobas, gancdas, sityvebis
qveteqsts? ase ar aris?
_ diax, diax, swored asea!
_ ai ori sul sxvadasxva ti pis warmomadgeneli msaxiobi, _ mogvmarTa
moswavleebs arkadi nikolozis-Zem, _ orivesa sZags scenaze sicrue, magram
TiToeuls Taviseburad. ase, magaliTad, dimkovas feTianiviT eSinia sicruis
da mTel Tavis yuradRebas mxolod sicrues uTmobs. mxolod masze fiqriT
aris garTuli scenaze yofnis dros. simarTle sul ar agondeba mas, ver
aswrebs mogonebas, radgan sicruis SiSi flobs mTel mis arsebas. es mTliani
damonebaa, rodesac laparakic ki ar SeiZleba Semoqmedebis Sesaxeb.
umnovixsac igive emarTeba, xolo ara sicruis SiSiT, aramed piriqiT,
simarTlisadmi gadametebuli siyvaruliT. is sul ar fiqrobs sicrueze,
radgan mTlianad simarTliT aris gatacebuli. saWiroa agixsnaT, rom
sicruis winaaRmdeg brZola iseve, rogorc simarTlisadmi siyvaruli
simarTlis siyvarulisaTvis, verafers ver SesZleben garda gaTamaSebisa.
dauSvebelia scenaze gamosvla SemoqmedebisaTvis erTi akviatebuli azriT:
`vecado rogorme ar vicruo~. arc ise SeiZleba gamosvla erTaderTi
sazrunaviT, raTac ar unda damijdes simarTle Sevqmnao. amgvari
SexedulebiT ufro mets icruebT.
_ maS rogor vixsnaT Tavi an erTis an meorisagan? _ TiTqmis qviTiniT
ekiTxeboda sabralo dimkova.
_ ori kiTxviT, romlebic mimarTaven Semoqmedebas, rogorc erbos qva
samarTebelis pirs. rodesac sicruis akviatebuli azri Segi pyrobT,
SeekiTxeT Tqvens Tavs, TviTSemowmebis mizniT, ganaTebuli rampis winaSe:
`vmoqmedob Tu sicrues vebrZvi?~
scenaze gamovdivarT imisaTvis ki ara, rom vebrZoloT Cvens nakls, aramed
namdvili, nayofieri da mizanSewonili moqmedebisaTvis. Tu moqmedeba Tavis
mizans aRwevs, es imas niSnavs, rom damarcxebulia sicrue. moqmedebis
sisworis Sesamowmeblad meore kiTxva mieciT Tqvens Tavs:
`visTvis vmoqmedeb: CemTvis vmoqmedeb Tu mayureblisaTvis, Tu Cems winaSe
mdgomi cocxali adamianisaTvis, an partniorisaTvis scenaze?
Tqven iciT, rom Semoqmedebis dros msaxiobs ar SeuZlia imave dros Tavisi
Tavis msajic iyos, arc mayurebelia msajuli, roca is gismenT. Tavisi daskvna
mas saxlSi dabrunebisas gamoaqvs. msajuli _ partnioria. Tu msaxiobma
imoqmeda masze, Tu daajera grZnobierebis simarTleSi, TanaziarobaSi, Cans
miRweulia Semoqmedebis mizani da damarcxebulia sicrue.
is, vinc scenaze Semoqmedebis dros ki ar warmoadgens, ar gaiTamaSebs, aramed
namdvilad, nayofierad, mizanSewonilad da amasTan ganuwyvetliv moqmedebs, is,
vinc Tanaziarobs scenaze ara mayurebels, aramed partniors, is yovelTvis
piesisa da rolis atmosferoSia, sicocxliT savse cxovrebis atmosferoSi,
simarTlis, damajereblobis atmosferoSi _ `me var~. is simarTliT cxovrobs
scenaze.
sicruesTan brZolis sxva meTodic arsebobs, __ anugeSebda arkadi
nikolozis-Ze atirebul dimkovas. Zirfesvianad amoglijo sicrue.
magram vin iqneba Tavdebi rom ganTavisuflebul adgilze sxva ufro didi
umarTebuloba ar wamoskupdeba.
sul sxvagvarad unda moiqce da gamomJRavnebuli sicruis adgilze namdvili
WeSmaritebis marcvali moabnio. dae, ukanasknelma gandevnos pirveli, rogorc
bavSvis axladamosuli kbili amoagdebs xolme-sarZeve kbils. dae, saTanadoT
gamarTlebulma `Tu rom~_ma, sagulisxmo viTarebam, mxiblavma amocanebma
damajerebelma moqmedebam gandevnos msaxiobs Stampi, gaTamaSeba da sicrue.
rom icodeT, ra saWiro da aucilebelia simarTlis Semecneba da misgan
sicruis gandevna. am procesma, romelsac Cven Stampisa da sicruis
aRmofxvras vuwodebT, SeumCnevlad, CveulebiT, gamudmebiT unda imoqmedos da
yoveli Cveni nabiji Seamowmos scenaze.
yvela is, rasac amJamad geubnebiT simarTlis aRmocenebis Sesaxeb, exeba ara
marto dimkovosas, aramed Tqvenc, umnovix, _ SeniSna arkadi nikolozis-Zem.
erTi rCeva maqvs, kargad unda daixsomoT igi: nurasodes nu gaazviadebT
scenaze simarTlisadami moTxovnebs da sicruis mniSvnelobas. pirvelisadmi
midrekilebas simarTlis gaTamaSebamde mivyevarT TviT simarTlisaTvis.
xolo, rac Seexeba sicruisadmi gadaWarbebul SiSs, es qmnis arabunebriv
sifrTxiles, agreTve erT udides sceniur `umarTebulobas~. ukanasknels,
rogorc simarTles scenaze, damSvidebiT unda movepyraT, samarTlianad,
CauZieblad. imdenad aris saWiro scenaze, ramdenadac damajerebelia igi,
partniori da gabedulad Seasrulos dasaxuli SemoqmedebiTi amocanebi.
sicruidanac SeiZleba agreTve sargeblobis miReba, Tu gonivrulad
mivudgebiT mas.
sicrue _ kamertonia imisi, rac ar unda Caidinos msaxiobma.
araferia, Tu erTi wuTiT SevecdebiT da davuSvebT sicrues, umTavresia, rom
erTi da imave dros kamertonma sisworis anu simarTlis sazRvarze
migviTiTos, umTavresia, rom Secdomis dros swori gza gviCvenos. am pirobebSi
wuTieri RrZoba da sicrue msaxiobs sargeblobas moutanen, sazRvars
uCveneben, romlis iqiTac aRar SeiZleba wasvla.
Semoqmedebis dros TviTgamorkvevis aseTi procesi aucilebelia. es kidev
cotaa _ is uwyveti unda iyos, permanentuli.
sajaro Semoqmedebis atmosferoSi, mRelvarebis gamo, msaxiobi mowadinebulia
meti grZnoba gamoamJRavnos, vidre mas namdvilad moepoveba. mere, saidan?
Teatralur gancdaTa regulirebisaTvis emociaTa saTadarigo sawyobebi ar
mogvepoveba. SeiZleba Tavi Seikavo an gadaameto moqmedebas, moWarbebiT misce,
vidre saWiroa, cda, viTomda gamonasaxi grZnobisa. magram yvela es ki ar
aZlierebs, piriqiT, spobs mas. es _ garegani gaTamaSebaa, gadamlaSeba.
simarTlis grZnobis protesti saukeTeso regulatoria mocemul wuTebSi. am
protestebs im SemTxvevaSic unda gavuwioT angariSi, rodesac msaxiobi
simarTliT cxovrobs, rolis Sinagani cxovrebiT. xSirad aseT momentSi misi
garegani saxviTi nerviulobis gamo zomaze metad cdilobs da Seugneblad
gaiTamaSebs xolme. amas usaTuod sicruisaken mivyevarT.
gakveTilis dasasruls torcovma gviambo romeliRac msaxiobis Sesaxeb,
romelic simarTlis daxvewili grZnobiT aris dajildoebuli, rodesac is,
mayurebelTa darbazSi mjdomi, sxvis TamaSs arCevs. magram gamova Tu ara
scenaze da Seiqmneba Sesasrulebeli piesis moqmedi piri, igive msaxiobi
kargavs simarTlis grZnobas.
_ Zneli dasajerebelia, _ mogvmarTa arkadi nikolozis-Zem, _ rom erTi da
igive adamiani, romelic es-es aris iseTi TavgamodebiT arCevda Tavisi
amxanagebis siyalbesa da gaTamaSebas, scenaze gamosvlisas, piradad TviTon
ufro did Secdomebs uSvebs, vidre is, visac akritikebda.
aseTi da maTi msgavsi msaxiobebis simarTlis grZnoba, rogorc mayureblisa
da rogorc speqtaklis Semsruleblisa, sxvadasxvanairia.
. . . . . 19. w.

_ nazvanov, viuncov! gadiT scenaze da miTamaSeT etiudi, romelic yvelaze


metad geZnelebaT. aseTi etiudiT me mimaCnia `fulebis dawva~.
Tqven ver SesZlebT mis dauflebas upirveles yovlisa romelic me movigone.
`uceb~_s Tqven miyevxarT TamaSobamde `saerTod~. scadeT am Zneli etiudis
nawilobriv daufleba, mihyeviT kvaldakval sul martiv moqmedebas,
rasakvirvelia, mTliani erTeulis Sesabamisad. dae, TiToeuli sul patara
damxmare moqmedeba dayvanili iqnes simarTlemde, maSin mTliani TavisTavad
wava sisworiT da Tqvenc daijerebT mis sinamdviles.
_ momeciT, geTayva, butaforuli fulebi, _ mivubrundi kulisebs ukan mdgom
morige muSas.
_ ar aris saWiro, uimisod iTamaSeT, _ SemaCera arkadi nikolozis-Zem.
daviwye ararsebuli fulebis Tvla.
_ ar mjera! - SemaCera torcovma, rogorc ki gavuwode xeli warmosaxuli
fulis Sekvras.
_ ra ar gjeraT?
_ Tqven arc ki daxedeT mas, rasac SeexeT.
mivixede warmosaxuli fulis Sekvrisaken, veraferi davinaxe, gavuwode xeli
da ukanve wamoviRe.
zrdilobisaTvis TiTebi mainc mogekecaT, Torem Tu amisaTvis erTi wamia
saWiro. nu ZunwobT, Tu gindaT gaamarTloT da fizikurad daijeroT, rasac
akeTebT. aba, vin xsnis magre? moZebneT bawari, romliTac Sekrulia igi. egre
ara! boloebs qveS CaxlarTaven, rom ar gaixsnas Sekvra. arc egre advilia
boloebis gamorCeva. ai ase, _ miwonebda arkadi nikolozis_Ze. _ axla
gadaiTvaleT TiToeuli Sekvra.

.... 19. . w.
arkadi nikolozis-Ze gveubneboda gakveTilze:
_ rodesac simarTle da rwmena msaxiobis moqmedebis Sesabamisad, TavisTavad
Seiqmneba scenaze, es, rasakvirvelia, yvelaze ukeTesia?
magram. rogor moviqceT, rodesac es ar xdeba?
am SemTxvevaSi fsiqoteqnikis SemweobiT unda eZioT, SeqmnaT es simarTle da
misi rwmena.
ar SeiZleba imis Seqmna, rac Sen TviTon ara gjera, rac marTebulad migaCnia.
maS sad veZioT da rogor SevqmnaT simarTle da rwmena TviT CvenSi? Sinagan
gancdebsa da moqmedebaSi? xom ara, an adamiani-msaxiobis fsiqiuri
cxovrebis sferoSi? magram Sinagani gancdebi Zlier rTulia, SeumCneveli,
Jiniani, Zlier cudi safiqrebeli, iq, sulier sferoSi, simarTle da rwmena an
TavisTavad warmoiSvebian, an rTuli fsiqoteqnikuri muSaobis meSveobiT
Seiqmnebian. simarTlisa da rwmenis povna an gamowveva advilia sxeulis
sferoSi, sul uwvrilmanes, ubralo fizikur amocanebsa da moqmedebaSi.
isini misawvdomi arian, myari, xiluli, sagrZnobi, emorCilebian cnobierebasa
da brZanebas, amasTan, advilad SeiZleba maTi fiqsireba. ai ratom mivmarTavT
maT pirvel rigSi, rom maTi SemweobiT mivudgeT Sesaqmnel rolebs.
modiT, vcadoT.
ox! rogor uceb gaakeTeT yvelaferi. verc erTi kargad daxelovnebuli
molare ver daiTvlis ase swrafad Zvel, gazinzlul fulebs.
xedavT, ramden realistur detalebamde, ramden wvrilman simarTlemde unda
mixvideT, rom Cvenma fizikurma bunebam daijeros, rac scenaze xdeba.
moqmedeba_moqmedebiT, wami-wamiT, Rogikurad da TanamimdevrobiT CarTavda
torcovi Cems fizikur muSaobas. warmosaxuli fulebis daTvlis dros
TandaTanobiT vigonebdi, rogor, ra wesiT da TanamimdevrobiT warmoebs
cxovrebaSi es procesi.
torcovis mier nakarnaxevi yvela Rogikuri moqmedebiT dRes CemSi sul sxva
damokidebuleba Seiqna `cuduRelasadmi~ (warmodgenili fulebis Sekvra).
TiTqos marTla fulebi gamiCnda xelSi, an ufro, swored, swori damizneba
gamoiwvia maTdami, sinamdvileSi ararsebuli obieqtisadmi. srulebiT erTi da
igive ar aris _ uazrod amoZravebde TiTebs an iTvlide WuWyian, dasresil
maneTianebs, romlebic gonebiT mqonda warmodgenili.
rogorc ki fizikuri moqmedebis namdvili simarTle vigrZeni, maSinve
myudroT movikalaTe scenaze.
amasTan, Cemdauneburad, eqspromtebma iCines Tavi: bawari davaxvie da iqve
gverdiT davde magidaze. am ubralo ramem dadebiTad imoqmeda Tavisi
simarTliT. amas garda, man sul axal-axali eqspromtebi gamoiwvia.
magaliTad, sanam Sekvrebis Tvlas Sevudgebodi, manamde didxans vurtyamdi
magidaze Sekvras gverdebiT, rom momeSandakebina da wesrigze damelagebina
isini. am dros gverdSi mjdar viuncovs gaecina, rodesac mixvda Cems
moqmedebas.
_ ras icini? _ vkiTxe.
_ arafers... Zalian mimsgavsebuli gamovida, _ iyo pasuxi.
_ ai ras vuwodebT bolomde da sruliad gamarTlebul fizikur
moqmedebas, rac SeiZleba organulad daujero msaxiobs! _ SesZaxa
parteridan arkadi nikolozis-Zem.
mcire pauzis Semdeg arkadi nikolozis-Zem gviambo:
_ am zafxuls, didi xnis Semdeg kvlav vcxovrobdi agarakze serpuxovis
maxloblad, sadac uwin xSirad vatarebdiT ardadegebs. sadguridan karga
manZilze iyo daSorebuli Cemi bina. magram, Tu pirdapiri gziT wavidodi xev-
xev, tyiTa da nakafiT, gzas ramdenjerme amoklebdi. Tavis droze bilikic ki
gaviyvane, magram, rac xans me iq aRar vyofilvar, xSir balaxs daefara is.
xelmeored momixda bilikis gayvana. Tavidan ar iyo advili es saqme: xSirad
avcdebodi pirdapir xazs da soflis Saraze movxvdebodi xolme, xSiri
moZraobiT aqa--iq amoxrul da gafuWebul gzaze. am gzas sul sxva mxares
mivyevarT, sadguridan moSorebiT. xSirad mixdeboda ukan dabruneba, Cemive
kvalis Zebna da bilikis gayvana. amisaTvis vxelmZRvanelobdiT nacnob xeTa
ganrigebiT, jirkebiT, aRmarTiTa da TavqveebiT. mexsierebaSi CamrCnen yvela
isini da garkveul gezs aZlevdnen Cems Ziebas.
bolos Tvalwin gadameSala gatkepnili balaxis grZeli biliki, romelzedac
davdiodi sadguramde da ukan.
qalaqSi xSiri mogzaurobisa da TiTqmis yoveldRe siarulis gamo, xelaxla
gaitkepna biliki.
xelaxali pauzis Semdeg ganagrZo arkadi nikolozis-Zem:
_ dRes nazvanovTan erTad Cven niSanSi amoviReT da aRvadgineT mexsierebaSi
fizikur moqmedebaTa xazi `fulebis dawvis~ etiudSi. es xazi _ agreTve
Taviseburi `bilikia~ realur cxovrebaSi Tqven kargad icnobT mas, bolo
scenaze xelmeored mogvinda misi gatkepna.
am swor xazTan erTad nazvanovs CveulebiT SeTvisebuli hqonda kidev meore
xazic _ araswori. is Stampisa da pirobiTobisagan Sesdgeba. is
Zalauneburad uxvevda am xazisaken. es Semcdari xazi Cven SegviZlia
SevadaroT niaRvariT amoxramul soflis Saragzas. swored es Saragza
gadaaxvevinebda nazvanovs swori xazidan-ubralo xelosnobisaken. am
usworo xazis Tavidan acilebis mizniT, rogorc me damemarTa tyeSi, masac
dasWirda Zebna da gayvana fizikuri moqmedebis axali, swori xazisa.
SeiZleba misi Sedareba gatkepnil balaxTan tyeSi. nazvanovs axla ufro meti
tkepna _ mouxdeba, vidre ar gadaaqcevs `bilikad~ romelic erTxel da
samudamod daafiqsirebs rolis swor gzas.
Cemi xerxis saidumloeba naTelia. fizikuri moqmedeba ki ar aris mTavari.
rogorc aseTi aramed is simarTle da rwmena maTi, romliTac es moqmedebani
gvexmarebian gamoviwvioT da vigrZnoT CvenSi.
mcire saSualo, didi, ufro didi nakveTebis, moqmedebisa da sxvaTa msgavsad,
Cvens saqmianobaSi arsebobs mcire, didi, ufro didi simarTle da maTi
rwmenis momentebi. Tu erTi xelis mosmiT uceb ver aiTviseb erTiani didi
moqmedebis mTlian simarTles, im SemTxvevaSi unda daanawilo patarebad da
ecado daijero maTgan sruliad patara mainc.
swored ase viqceodi rodesac biliki gamyavda xevsa da tye-RreSi. maSin me
xels miwyobdnen sruliad patara niSnebi, swori gzis Sesaxeb mogonebebi
(jirkvebi, Txrilebi, borcvebi). agreTve nazvanovTan erTad didiT ki ara sul
mcire fizikuri moqmedebiT mivdiodi da veZebdi maTSi simarTlisa da
rwmenis momentebs. erTni meores warmoSobdnen, erTad ki mesamesa da meoTxes
gamoiwvevdnen da a. S. Tqven ggoniaT, es cotaa? scdebiT, es didi ram aris,
iciT Tu ara, rom xSirad simarTlisa da rwmenis erTi momentis moqmedebis
sinamdvileSi msaxiobs uceb aexileba Tvali, SeuZlia rolSi igrZnos Tavisi
Tavi da mTliani piesis didi simarTle daijeros. cxovrebis simarTlis
momenti mTeli rolis swor gezs ukarnaxebs.
ramdeni aseTi magaliTis moyvana SemeZlo Cemi praqtikidan! msaxiobis
pirobiTi, xelosnuri TamaSis dros moulodnelobas hqonda adgili: skami
waiqca an cxvirsaxoci gauvarda xelidan msaxiob qals da aRebaa saWiro, an
mizanscena gamoicvala da moulodnelad unda moxdes avejis xelaxlad
ganlageba. rogorc axladSemoWrili sufTa haeri gamoacocxlebs daxSul
oTaxs, ise scenis pirobiTobiT atmosferoSi namdvili cxovrebidan
Semoqroli SemTxveviToba gamoacocxlebs mkvdar, Sablonur TamaSs.
msaxiobi iZulebulia eqspromtiT aiRos cxvirsaxoci an skami, radgan
SemTxveviToba ar gauvlia rolis repeticiaze. aseTi moulodneli moqmedeba
ar moxdeba aqtiorulad, aramed adamianurad da qmnis namdvil cxovrebis
simarTles. romelic SeuZlebelia ar daijero. aseTi simarTle mkveTrad
gansxvavdeba pirobiTi, Teatraluri, aqtioruli TamaSidan. yvela es iwvevs
scenaze cocxal moqmedebas, aRebuls TviT cxovrebis sinamdvilidan,
romelsac msaxiobma gadauxvia. xSirad sakmarisia aseTi momenti imisaTvis,
rom swori gezi aiRos msaxiobma an axali SemoqmedebiTi Zvra, waqezeba
gamoiwvios. misi wyalobiT TiTqos axali, cocxali mdinareba iCens Tavs
asaxul scenaSi, SeiZleba, mTel aqtSi an mTel piesaSi. is msaxiobzea
damokidebuli – CaurTos rols SemTxveviTi momenti, cocxali adamianis
cxovrebidan SemoWrili, Tu uaryos igi da gamoTiSos rolidan.
sxvanairad rom vTqvaT, piesis moqmedi piris saxiT, msaxiobs SeuZlia miudges
SemTxveviTobas da rolSi CaurTos es SemTxveviToba mxolod erTxel,
Seitanos rolis partituraSi, misi cxovrebis xazSi. magram mas agreTve
SeuZlia erTi wamiT gamovides rolidan, gandevnos scenidan Zalauneburad
SemoWrili SemTxveviToba (e. i. aiRos cxvirsaxoci an skami), xolo Semdeg
xelaxla daubrundes scenis pirobiT cxovrebas, msaxiobis Sewyvetil TamaSs.
Tu erT patara simarTlisa da rwmenis moments SeuZlia miiyvanos msaxiobi
Semoqmedebamde, maSin aseTi momentebis mTeli rigi, romlebic erTimeores
misdeven logikurad da TanamimdevrobiT xom sul udides simarTles da
namdvili rwmenis erT mTlian grZel periods Seqmnian. amasTan erTni xels
Seuwyoben da gaaZliereben sxvebs.
maS, nu aiTvalwunebT mcire fizikur moqmedebas da iswavleT simarTlis da
rwmenis gulisaTvis imiT sargebloba, rasac namdvilad akeTebT scenaze.

. . . . . . 19 . . w.

arkadi nikolozis-Ze gveubneboda:


_ iciT Tu ara, rom mcire fizikur moqmedebas, mcire fizikur simarTles da
misi dajerebis moments didi mniSvneloba eZleva scenaze rolis aramc Tu
ubralo da martiv adgilebSi, aramed tragediisa da dramis gancdaTa
uZlieres, kulminaciur adgilebSic ki. ai, magaliTad: ras akeTebT, rodesac
`fulebis dawvis~ etiudis meore, dramatul naxevars TamaSobT? _ SemekiTxa
arkadi nikolozis-Ze. gaeqanebiT buxrisken, amoitacebT cecxlidan fulebis
Sekvras, cdilobT gons moiyvanoT grZnobadakarguli kuziani, gaeqanebiT
bavSvis dasaxsnelad da a.S. ai fizikur moqmedebaTa safexurebi, romeli
xazTac viTardeba bunebrivad da TanamimdevrobiT Tqvens mier Seqmnili
rolis fizikuri cxovreba etiudis umwvervales tragikul scenaSi.
ai meore magaliTic:
ras akeTebs momakvdavis axlobeli megobari an coli? sicxes usinjavs,
kompresebs ukeTebs mdogvis comiT. yvela am wvrilman moqmedebas gadamwyveti
mniSvneloba aqvs avadmyofis cxovrebaSi da amitom sisruleSi mohyavT, viT
saswaulmoqmedeba, mTeli sulia maTSi Caqsovili. arc sakvirvelia:
sikvdilTan brZolis dros daudevroba danaSaulia: SeiZleba wuTisofels
gamoasalmos avadmyofi.
ai kidev mesame magaliTi:
ras akeTebs ledi makbeti tragediis kulminaciur momentSi? asrulebs sul
ubralo fizikur moqmedebas: sisxlis laqas iSorebs xelidan.
_ ukacravad, _ saswrafod gamoesarCla Seqspirs govorkovi. _ nuTu didi
mwerali imisaTvis qmnida Tavis Sedevrebs, rom misma gmirebma xelebi ibanon
an kidev sxva naturalistur moqmedebas miyon xeli.
_ ra imedgacruebaa, ara! - ironiiT miugo torcovma. _ sul ar unda
fiqrobdeT `tragikulze~ uaryaviT Tqvens mier amoCemebuli daWimuloba,
aqtioruli manWva, gaTamaSeba `paTosi~ da `STagoneba~ brWyalebSi! daiviwyeT
mayurebeli, masze momxdari STabeWdileba da yvela msgavsi istoriuli
silamazis nacvlad unda gadahyveT mcire fizikur, realistur moqmedebas,
mcire fizikur simarTles da gulwrfelad gjerodeT maTi sinamdvile!!
SemdegSi mixvdebiT, rom es saWiroa ara naturalizmisaTvis, aramed grZnobis
simarTlisaTvis, misi sinamdvilis dasajereblad, rom TviT cxovrebaSic
diadi gancdebi xSirad gamokrTebian Cveulebriv mcire naturalistur
moqmedebaSi.
Cven, msaxiobebma, farTod unda visargebloT imiT, rom mTavar sagulisxmo
viTarebis sferoSi moqceuli es fizikuri moqmedebani did mniSvnelobas
moi poveben xolme. am pirobebSi Seiqmneba sulisa da sxeulis
urTierTmoqmedeba, moqmedeba da grZnoba, ris gamo garegani exmareba Sinagans,
xolo Sinagani garegans iwvevs: sisxlis laqis mocileba exmareba ledi
makbets pativmoyvaruli zraxvebis Sesrulebas, xolo pativmoyvaruli
zraxvebi aiZuleben mas moicalos sisxlis laqa. tyuilad xom ar aris, rom
ledi makbetis monologSi erTimeores scvlis zrunva sisxlis laqis Sesaxeb
da bankos mkvlelobis calkeuli momentebis mogoneba. laqis mocilebis
mcire, realuri, fizikuri moqmedeba did mniSvnelobas moi povebs ledi
makbetis Semdgom cxovrebaSi, xolo Sinagani Zlieri miswrafeba
(pativmoyvare zraxvebi) daxmarebas saWiroebs mcire fizikuri moqmedebisas.
magram kidev aris ufro martivi da praqtikuli mizezi imisa, Tu fizikur-
moqmedebaTa simarTle ratom moi povebs mTavar mniSvnelobas tragikuli
aRmavlobis wuTebSi. saqme is aris, rom Zlier tragediaSi msaxiobi
iZulebulia SemoqmedebiTi daZabulobis umaRles wertilamde avides, Znelia
amis miRweva. marTlac, rogor Zaldatanebas unda mimarTo, rom gamoiwvio
SenSi aRfrTovaneba survilis bunebrivi gamoZaxilis gareSe! gana ise
advilia Seni nebisyofis winaaRmdeg miaRwio im diad gancdebs, romlebsac
mxolod SemoqmedebiTi gataceba warmoSobs! aseTi bunebis winaaRmdeg
galaSqrebiT Zneli ar aris gadaiCexo sadme da WeSmariti grZnobis nacvlad
gamoiwvio ubralo, xelosnuri aqtioruli gaTamaSeba da kunTebis manWva-
grexva. gaTamaSeba advilia, cnobilia, Cveulia meqanikur wvrTnamde. es
umciresi winaaRmdegobis gzaa.
aseTi Secdomis Tavidan asacileblad unda CaebRauWo raime realurs,
mtkices, organuls, sagrZnobs. ai aq gvWiria Cven naTeli, garkveuli,
amaRelvebeli, magram advilad Sesasrulebeli fizikuri moqmedeba, ti piuri
gancdiTi momentisadmi. is bunebrivad, meqanikurad wagviyvans Cven swori gziT
da SemoqmedebisaTvis saZnelo adgilebSi ar gadagvaxvevinebs cru gzaze.
swored tragediisa da dramis am aRmavali gancdebis wuTebSi martivi da
swori fizikuri moqmedeba, romelsac advilad CaebRauWebi, sruliad
gansakuTrebul mniSvnelobas moi povebs. ramdenadac is martivi misawvdomi da
Sesasrulebelia, imdenad advilia misi daWera Znel momentSi. swori amocana
swori miznisaken wagviyvans. es daicavs msaxiobs umciresi winaaRmdegobis
gzisagan, anu Stampisa da xelosnobisagan.
kidev aris erTi uaRresad mTavari piroba, romelic ufro met Zalas da
mniSvnelobas aZlevs martiv, mcire fizikur moqmedebas.
es piroba SemdegSi mdgomareobs: uTxariT msaxiobs, rom misi roli, amocana,
moqmedeba fsiqologiuria, Rrma tragikuli da maSinve iwyebs daZabvas, TviT
vnebaTa gaTamaSebas, maT nafleTebad glejas~ an Tavis sulSi CaZvromas da
grZnobis amaod Zaldatanebas.
magram Tqven msaxiobs miscemT yvelaze ubralo fizikur amocanas da
gaxvevT am amocanas Sinaarsian, aRmafrTovanebel sagulisxmo viTarebaSi,
maSin is moqmedebaTa Sesrulebas ise miudgeba, rom ar daaSinebs Tavis Tavs
da verc is garemoeba Caafiqrebs, aris Tu ara miCqmaluli mis moqmedebaSi
fsiqologia, tragedia da drama.
maSin simarTlis grZnoba Seva Tavis uflebaSi, xolo es garemoeba
Semoqmedebis erTi im mTavar momentTagania, saiTkenac mivyevarT msaxiobis
fsiqoteqnikas. aseTi midgomis meoxebiT grZnoba Tavidan icilebs
Zaldatanebas da viTardeba bunebrivad, srulyofilad.
didi mwerlebisaTvis sruliad umciresi fizikuri amocanebic ki
garemoculi arian didi da mniSvnelovani sagulisxmo viTarebiT, romelSiac
damaluli arian grZnobis momxiblavi gamomwvevni.
amgvarad, tragediaSi piriqiT unda moiqceT, vidre umnovixi akeTebs,
saxeldobr: ki ar unda gamowuroT Tqvengan Sinagani grZnoba, aramed unda
ifiqroT fizikuri moqmedebis mxolod sisworiT Sesrulebis Sesaxeb piesis
mixedviT Cvens garSemo Seqmnil sagulisxmo viTarebaSi.
tragikul momentebs unda miudgeT aramc Tu Zaldautaneblad da manWva-
grexvis gareSe, rogorc amas umnovixi sCadis, aramed nervulobisa da
caxcaxis gareSec ki, rogorc dimkova da, masTan erTbaSad ki ara, rogorc
mraval msaxiobs sCvevia, aramed TandaTanobiT, Tanmimdevrulad da
logikurad, fizikur moqmedebaTa TiToeul mcire da didi simarTlis
SegrZnobiT da maTdami rwmeniT.
rodesac Tqven aiTvisebT grZnobisadmi midgomis aseT teqnikas, maSin Tqven
aiTvisebT grZnobisadmi sul sxva, swori damokidebuleba dramatiuli da
tragikuli aRmavlobis momentisadmi. aRar geqnebaT maTi SiSi.
xSirad dramis, tragediis, vodevilisa da komediis gansxvaveba mxolod im
sagulisxmo viTarebaSi mdgomareobs, romelSic mimdinareobs warmosadgeni
piris moqmedeba. xolo danarCenSi erTnairad mimdinareobs fizikuri
cxovreba. vodevilSic, tragediaSic adamianebi sxedan, dadian, Wamen.
magram nuTu Tqven es gainteresebT? umTavresi is aris. Tu risTvis keTdeba
yvelaferi es; mTavaria sagulisxmo viTareba, `Tu rom~. isini acocxleben da
amarTleben moqmedebas. ukanasknels sul sxva mniSvneloba eZleva, rodesac is
piesis cxovrebis tragikul Tu sxva pirobebSi moxvdeba. is did ambad,
gmirobad iqceva iq. rasakvirvelia, es moxdeba simarTlisa da rwmenis
meoxebiT. Cven gviyvars mcire da didi fizikuri moqmedebani maTi naTeli,
sagrZnobi simarTlis gamo, isini qmnian Cveni sxeulis cxovrebas, xolo es
ki mTeli rolis naxevari cxovrebaa.
Cven gviyvars fizikuri moqmedeba imisaTvis rom mas advilad da SeumCnevlad
SevyavarT TviT rolis cxovrebaSi, mis SegrZnobaSi. Cven gviyvars fizikuri
moqmedeba kidev imisaTvis, rom gvexmareba SevaCeroT msaxiobis yuradReba
scenis, piesis, rolis areSi da mis yuradRebas mimarTavs rolis myar, mtkice
da sisworiT dadgenili gziT.

.... 19..w.

arkadi nikolozis Zem me da viuncovs gvibrZana `fulebis dawvis~ etiudidan


im adgilis ganmeoreba, romelic erT-erT wina gakveTilze gaviareT. TamaSis
gunebaze viyavi, SedarebiT swrafad aRvadgine mexsierebaSi winaT ganvlili
da sworad Sevasrule yvela fizikuri moqmedeba.
ra sasiamovnoa scenaze simarTlis SegrZneba; aramc Tu suliT, sxeuliTac
ki! aseTi ganwyobilebis dros iseT niadagsa grZnob fexqveS, romelzec
SeiZleba magrad dgoma da darwmunebuli xar, rom fexs veravin
mogacvlevinebs.
_ ra sixaruls ganicdi, rodesac gjera Seni Tavisa scenaze da amasTan
grZnob, rom sxvebsac sjeraT Seni! _ SevZaxe TamaSis gaTavebis Semdeg.
_ da mere ra dagexmaraT mag simarTlis povnaSi? _ SemekiTxa arkadi
nikolozis Ze.
_ warmosaxvis obieqti arara _ cuduRela!
_ an ufro sworad _ fizikuri moqmedeba mag cuduReliT _ gamiswora arkadi
nikolozis-Zem. eg mTavari momentia da kidev unda gesaubroT magis Sesaxeb.
Tqven mxolod warmoidgineT: mTels TeatrSi gabneuli yuradReba CaebRauWeba
ar arsebul obieqts cuduRelas. is scenaze imyofeba, piesis cxovrebis
SuagulSi, Semoqmeds aviwyebs mayurebels da yvelafers, rac ki scenis
gareSea. cuduRela dasawyisSi TviTon mii pyrobs msaxiobis yuradRebas,
Semdeg fizikur moqmedebebs miapyrobs da aiZulebs kvaldakval mihyves maT.
cuduRela Tqvenc dagexmaraT dageyoT didi fizikuri moqmedeba Tavis
Semadgenel nawilebad da TiToeulT maTgani calke SegeswavlaT, Tavis
droze, uaRresi bavSvobis xanaSi, rodesac Tqven SeiswavlidiT yovel
wvrilmans, damxmare, Semadgenel moqmedebas. CaatareT aseTive muSaoba
scenaze. msaxiobis bavSvobaSic yvelaferi agreTve Tavidan unda iswavloT.
kidev ra dagexmaraT migeRwiaT simarTlisaTvis `fulebis dawvis~ etiudSi?
_ aRar meSveboda torcovi.
gaCumebuli viyav, radgan uceb ver movisazre.
Tqven dagexmaraT logika da Tqveni moqmedebebis Tanamimdevroba- romelTa
miRwevasac vcdilobdi me. es kidev ufro mTavari momentia, razedac didxans
unda SevCerdeT.
logika da Tanmimdevrobac monawileobas iReben fizikur moqmedebaSi isini
amyareben maTSi wesrigs, simwyobres, azrs da xels uwyoben gamoiwvion
namdvili, nayofieri da mizanSewonili moqmedeba.
realur cxovrebaSi Cven amis Sesaxeb ara vfiqrobT. iq yvelaferi TavisTavad
mimdinareobs, rodesac fostaSi an bankSi viRebT fuls Cven ise ar viTvliT,
rogorc nazvanovi iTvlida etiudSi, Cems mier Sesworebis Setanamde. bankSi
fuls ise iTvlian, rogorc amas nazvanovi iTvlida Cems mier masTan
Catarebuli muSaobis Semdeg.
_ asec unda iyos! bankSi SeiZleba gadaayolo asi, orasi da yvelas eSinia
amisi, xolo scenaze es saSiSi ar aris. scenaze zarali ar SeiZleba,
msjelobdnen moswavleni.
_ cxovrebaSi erTi da imave mimdinare moqmedebaTa xSiri ganmeorebis
wyalobiT Seiqmneba, Tu SeiZleba ase iTqvas `meqanikuri~ logika da fizikur
da sxva moqmedebaTa Tanmimdevroba, ganmartavda torcovi _ amisaTvis
TavisTavad warmoiSveba da uxilavad gvxelmZRvanelobs aucilebeli
qvecnobierebiTi yuradRebis simaxvile da instiqturi TviTSemowmeba.
_ loRika da Tana...mim...dev...roba moq...mede...bisa... meqa...niku..ri.. yurad..Rebis..
gama...xvi...leba...TviT...Se..mowme...ba, _ imaxsovrebda viuncovi ucnaur sityvebs.
_ me Tqven agixsniT _ Tu ras niSnavs `logika, moqmedebaTa Tanamimdevroba~
`maTi meqanikuroba~ da sxva saxelwodebebs, romlebic ase gaSinebT Tqven.
momismineT:
werilis miwera rom gindodeT _konvertis dawebebidan xom ar daiwyebT?!
marTalia, xom? moamzadebT qaRalds, kalams, melans, moifiqrebT, ris miwerac
gsurT da Semdeg Tqvens azrs gadaitanT qaRaldze, amis Semdeg aiRebT
konverts, misamarTs daawerT da dabeWdavT, ratom iqceviT ase? imitom, rom
Tqven logikuri da Tanamimdevari xarT Tqvens moqmedebaSi.
xolo ginaxavT Tqven, rogor sweren msaxiobebi baraTs scenaze? isini
ecemian magidas, daafrindebian kalams da uazrod atrialeben mas haerSi
romelime qaRaldis naglejis Tavze; Castenian konvertSi uSnod `dakecil
qaRalds, tuCebs ausv-dausvamen da ... gaTavda.
amis Camdeni msaxiobebi sruliad moklebuli arian logikisa da
Tanmimdevrobas Tavis moqmedebaSi. gasagebia es TqvenTvis?
_ mivxvdi! _ sixaruliT cas eweoda viuncovi.
axla gadavideT logikis meqaniurobasa da Tanmimdevrobaze fizikur
moqmedebaSi. Wamis dros Tqven xom Tavs ar imtvrevT yovelive wvrilmanze:
rogor daiWiroT dana an Cangali, rogor moixmaroT isini, rogor daReWoT
saWmeli da rogor gadaylapoT. Tqven aTasjer migiRiaT saWeli Tqvens
sicocxleSi, yvelafers miCveuli xarT am procesSi meqaniurobamde da amitom
yvelaferi TavisTavad xdeba. Tqven instiqturad gesmiT, rom logikisa da
moqmedebis Tanmimdevrobis gareSe ver SesZlebT saWmlis miRebas da
SimSilis dayuCebas. am SemTxvevaSi vin misdevs logikas da moqmedebis
Tanmimdevrobas? Tqveni qvecnobierebiT gamaxvilebuli yuradReba, Tqveni
instiqturi TviTSemowmeba. gasagebia?
_ oo! ... mivxvdi!
_ ase xdeba realur cxovrebaSi. scenaze _sul sxvaa. iq rogorc iciT,
v m o q m e d e b T a r a i m i t o m , r o m C v e n s c x o v r e b a S i a s e g v W i r i a,
aucilebelia organulad, aramed imitom, rom avtori da reJisori
gvibrZaneben.
scenaze ispoba fizikur moqmedebaTa organuli aucilebloba Tavis
`meqanikur~ logikasa da TanamimdevrobasTan erTad, cxovrebaSi iseTi
bunebrivi qvecnobierebiTi gamaxvilebisa da instiqtur TviTSemowmebasTan
erTad.
SesaZlebelia Tu ara uimaToba?
meqaniuroba unda SevcvaloT fizikuri moqmedebis TiToeuli momentis
cnobierebiT, logikuri da TanmimdevrobiTi SemowmebiT. SemdegSi xSiri
ganmeorebis gamo, am procesidan TavisTavad warmoiSveba miCveva.
rom icodeT, ra mniSvnelovania male mieCvio logikisa da fizikur
moqmedebaTa Tanamimdevrobis SegrZnobas, simarTlis SegrZnobas, romelic maT
Tansdevs, am simarTlis sinamdvilis rwmenas.
ver warmoidgenT rogori siswrafiT viTardeba CvenSi es SegrZnoba da
maTdami moTxovnileba swori varjiSis pirobebSi.
es kidev cotaa: logikisa da Tanamimdevrobis simarTlisa da rwmenis
moTxovnileba TavisTavad gadadis yvela sxva sferoSia azrovnebis,
survilis, grZnobadobis, erTi sityviT, yvela `elementebSi~. logika da
Tanamimdevroba adisci plineben maT da gansakuTrebiT ki yuradRebas. isini
aCveven scenaze daiWiron obieqti an TviT masSi, Tvalyurs adevneben aramc Tu
fizikuri moqmedebis wvrilman Semadgeneli nawilebis Sesrulebas, aramed
Sinagans suliersac.
igrZnobs ra Sinagan da garegan simarTles da daijerebs ra mas, TavisTavad
warmoiSveba jer Sinagani Zvra moqmedebisadmi. Semdeg ki TviT moqmedebac.
Tu msaxiobis adamianuri bunebis yoveli are logikurad amuSavdeba,
TanamimdevrobiT, namdvili simarTliTa da damajereblobiT, am SemTxvevaSi
gancda srulyofili iqneba.
gamoimuSavo msaxiobSi logika da Tanamimdevroba yvelafrisadmi, rac
namdvili simarTliTa da damajereblobiT xdeba scenaze _ es gana didi
amocana ar aris?
samwuxarod, dimkovas guli wauvida da amitom Seswyda gakveTili.
iZulebuli gavxdiT meore oTaxSi gagveyvana da eqimisTvis gamogveZaxa.

. . . . 19.. w.
kiTxviT Semoxedvaze vatyob nazvanovs, rasac moelis, _ mogvmarTa klasSi
Semosvlisas arkadi nikolozis-Zem: _ rac SeiZleba Cqara unda gaigos _ Tu
rogor daeuflos zemoqmedebis midgomas grZnobaze mcire fizikur
moqmedebaTa meSveobiT.
am saqmeSi did daxmarebas gagiwevT Tqven `usagno moqmedebaze~ muSaobda.
Tqven ukve naxeT es muSaoba da iciT Tu ras warmoadgens misi daxmareba.
gaxsovT, dasawyisSi, fulebis dawvis etiudis Sesrulebis dros `cuduReliT~
moqmedeba uazro da uSinaarso gamoudioda nazvanovs- TviTonac ar icoda,
ras akeTebda, imitom, rom scenaze man dakarga simaxvile, TviTSemowmeba,
meqanikuri logika. me miviRe Cems Tavze nazvanovis cnobierebis roli
vaiZule moegonebina, Seegno didi moqmedebis (fulebis Tvla) wvril
Semadgenel nawilTa azri da kavSiri, logikuri da Tanamimdevari svla maTi
ganviTarebisa. me mivaCvie igi Seeqmna TiToeuli wvrilmani damxmare
moqmedebis cnobierebiTi kontroli.
Semdeg Tqven TviTon iciT. nazvanovs moagonda, man Seiswavla, igrZno
simarTle Tavisi moqmedebis sicocxle scenaze da simarTliT daiwyo
moqmedeba, nayofierad da mizanSewonilad. dRes man Zaldautanebliv da
gauWirveblad moigona yvelaferi.
dae, nazvanovma aTjer, asjer gaimeoros igive awyobili muSaoba da maSin mis
logikur da Tanamimdevrul moqmedebaSi scenaze Seiqmneba meqaniuroba.
_ iciT ra, SeiZleba isec moxdes da imdeni vivarjiSoT usagno moqmedebaSi,
rom Semdeg speqtaklze, rodesac mogcemen realur sagans, an nivTs, Cven
davibneT da veRara movuxerxoT mas _ ixumra govorkoma.
_ marTlac, ratom pirdapir realuri nivTiT an sagnebiT ar vvarjiSobT? _
ikiTxa viRacam
_ mere da ramdeni ram dagvWirdeba, Tu Cven ocnebas gavyeviT? _ SeniSna
Sustovma.
_ amas winaT, magaliTad, saxls vaSenebdiT, aguri gadmogvqonda, koWebi, _
momagonda uceb.
_ sxva ufro mTavari mizezebic aris, amas Tqven govorkovi agixsniT
praqtikul magaliTze _ SeniSna arkadi nikolozis-Zem _ govorkov!
mibrZandiT scenaze da dawereT baraTi im realuri sagnebiT, romelic
mrgval magidaze awyvia. govorkovi avida scenaze da Seasrula davaleba.
dasasruls torcovi SeekiTxa moswavleebs:
_ dainaxeT yvela misi moqmedeba, gjerodaT misi?
_ ara! - TiTqmis erTxmad miugo yvelam.
_ maS, ra gamogrCaT da ra mogeCvenaT arasworad?
_ upirveles yovlisa _ ver davinaxe, saidan gauCnda mas qaRaldi, kalami -
miugo erTma.
-- hkiTxeT govorkovs _ vis miswera baraTi da ra miswera is ver gi pasuxebT,
radgan TviTonac ar icis _ SeniSna meorem.
_ ise erT wamSi ubralo baraTis dawerasac ver moaswreb, _ akritikebda
mesame.
_ me ki maxsovs da amasTan yovelive wvrilmani, Tu duze margalita goties
(`margarita gotie~ diumasi) rolSi, rogor swers baraTs armans. mas Semdeg
ramdenime aTeulma welma ganvlo, me ki amJamadac aRtacebaSi movdivar
maSindeli misi fizikuri moqmedebis yovelive wvrilmaniT. sayvarel
adamianisadmi baraTis miweriT _SeniSna arkadi nikolozis Zem.
_ Semdeg isev govorkovs mimarTa:
_ axla CaatareT igive varjiSi, `usagno moqmedebiT~.
didxans dasWirda wvaleba, vidre moxerxda misi amoqmedeba da TandaTanobiT
moagones mas logikurad da TanamimdevrobiT didi moqmedebis yvela
wvrilmani. Semadgeneli nawilebi. rodesac govorkovma moigona isini da
TanamimdevrobiT Caatara, arkadi nikolozis-Ze kvlav SeekiTxa moswavleebs:
_ axla gjerodaT rom igi baraTsa swerda?
_ gvjeroda.
Tqven dainaxeT da daixsomeT saidan da rogor aiRo man qaRaldi, kalami,
melani?
_ vnaxeT da davixsomeT.
_ igrZeniT, rom, sanam baraTis weras Seudgeboda, govorkovi fiqrobda
Sinaarsis Sesaxeb da Semdeg gadahqonda qaRaldze logikurad da
TanmimdevrobiT.
- vigrZeniT.
ra daskvnis gamotana SeiZleba magaliTidan?
vdumdiT, radgan jer ar vicodiT ra gvepasuxna.
ai daskvnac -sTqva arkadi nikolozis-Zem _ rodesac mayurebeli umzers
msaxiobis moqmedebas scenaze, imanac meqanikurad unda igrZnos logikis
meqaniuroba da moqmedebis Tanamimdevroba, romelic Cven Seucnoblad viciT
cxovrebaSi. uamisod mayurebeli ar daijerebs im simarTles, romelic
scenaze moxdeba. CaurTeT mas es logika da Tanamimdevroba yovel-
moqmedebaSi. dasawyisSi cnobierebiT giCveneT igi, xolo Semdeg, droTa
viTarebisa da miCvevis wyalobiT Cveulebad gadageqcevaT meqaniurobamde.
_ aris kidev erTi daskvnac, _ wamoiZaxa govorkovma _ saxeldobr is, rom
rom realuri sagnebiTac gvixdeba TiToeuli fizikuri moqmedebis damuSaveba
scenaze.
_ Tqven marTali xarT, magram realuri sagnebiT scenaze aseTi damuSaveba
pirvel xanebSi ufro Znelia, vidre `cuduRelaTi~, _ SeniSna torcovma.
_ viTom ratomao?
imitom rom realuri sagnebis dros mravali moqmedeba, instiqturad,
cxovrebis meqaniurobiT, ise gamoxtebian TavisTavad, rom moTamaSe ver
aswrebs mis kvalSi miyolas. Znelia am naxtomebis daWera, xolo maTi daSveba
Cavardnas iwvevs, romelic fizikur moqmedebaTa logikis xazsa da
Tanamimdevrobas arRvevs. darRveuli logika, Tavis mxriv, spobs simarTles,
xolo uamisod arc rwmenas aqvs adgili da arc TviT gancdas, rogorc
msaxiobSi ise mayurebelSi.
`usagno moqmedebis~ dros sxva pirobebi iqmneba: Zalauneburad gvixdeba
mivapyroT Cveni yuradReba didi moqmedebis TiToeul uwvrilmanes
Semadgenel nawils. uamisod ver moigoneb da verc Seasruleb mTlianis
yvela damxmare nawilebs, xolo mTlianis damxmare nawilebis gareSe ver
SeigrZnob mTlian did moqmedebas.
Tavidan mofiqreba gWirdeba, Semdeg ki Sesruleba moqmedebisa. amasTan,
sakuTar qcevaTa logikisa da Tanamimdevrobis wyalobiT, bunebrivi gziT
uaxlovdebi simarTles, aqedan rwmenas da TviT namdvil gancdebs.
axla Tqven mixvdebiT, Tu pirvel xanebSi ratom girCevT usagno moqmedebebiT
daiwyoT da droebiT gispobT realuri sagnebiT sargeblobis saSualebas.
uimaToba gaiZulebT ufro meti yuradRebiT, ERrmad CaukvirdeT fizikur
moqmedebaTa bunebas da SeiswavloT igi.
xarbad da gatacebiT daewafeT midgomas da varjiSs, romelTac me girCevT da
maTi daxmarebiT daiyvaneT moqmedeba organul simarTlemde.
_ ukacravad _ mapatieT _ gamoekamaTa govorkovi, _ magram rogor SeiZleba
usagno moqmedebas fizikuri organuli vuwodoT?
Sustovmac mxari dauWira. is ambobda, rom moqmedeba realuri, namdvili
obieqtebiT da moqmedeba warmosaxviTi obieqtebiT (`cuduRelaTi~) _ Tavisi
bunebiT ori sul sxvadasxva saxis moqmedebaa.
magaliTad, aviRoT wylis sma _ is CvenSi iwvevs mTel rig marTlac fizikur
da namdvilad organul procesebs: siTxis pirSi Sesrutvas, gemos grZnobas,
gadaylapvas...
ai, ai! _ Seawyvetina torcovma. _ yvela eg wvrilmani unda iyos
ganmeorebuli usagno moqmedebis drosac, maT gareSe ver moxdeba gadaylapva.
- rogor gavimeoro rodesac pirSi araferi meqneba? _ miugo arkadi
nikolozis_ Zem, Tqven damiwyebT darwmunebas rom, es igive ar aris, rac
gemrieli Rvinis gadaylapva. geTanxmebiT. gansxvaveba aris. magram am
SemTxvevaSic fizikuri simarTlis mravali momenti aRibeWdeba, rac sakmao
iqneba Cveni miznis misaRwevad.
_ ukacravad SeniSvnisaTvis, magram aseTi muSaoba Cven gagviadvilebs rolis
mTavar dedaarss. cxovrebaSi sma TavisTavad moxdeboda sul ar moiTxovs,
araviTar yuradRebas, _ ar scxreboda govorkovi.
_ ara rodesac Tqven gemos usinjavT, rasac svamT, es Tqvens yuradRebas
moiTxovs, _ umtkicebda arkadi nikolozis-Ze.
_ magram rodesac gemos ar usinjav, maSin ar fiqrob amis Sesaxeb.
_ usagno moqmedebis drosac igive moxdeba, rogorc ukve maTi calkeuli
Semadgeneli momentebi da maSin Tqveni sxeulis buneba mixvdeba, igrZnobs
nacnob moqmedebas da TviTon dagexmarebaT maTi ganmeorebis dros.
dagexmarebaT maTi ganmeorebis dros.
* * *
gakveTilis Semdeg, sanam moswavleni eTxovebodnen da wavidodnen, arkadi
nikolozis Ze miTiTebebs aZlevda ivane platonis-Zes. yvelaferi mesmoda,
radgan torcovi xmamaRla laparakobda:
_ moswavleebsac swored iseve unda moepyra, maswavlebelma moswavlis
cnobierebis roli unda ikisros pirvel xanebSi, miuTiTos mis mier SecdomiT
gamoCenil wvrilman Semadgenel damxmare moqmedebaze.
Tavis mxriv moswavleebs unda axsovdeT, rom aucilebelia maTi ganviTarebis
logikuri, TanmimdevrobiTi msvleloba. saWiroa moswavleebma miaCvion Tavisi
yuradReba daJinebiT miyvnen kvaldakval bunebis moTxovnilebebis sisworiT
Sesrulebas moqmedebis sferoSi; saWiroa moswavleebi yovelTvis grZnobdnen
scenaze fizikur moqmedebaTa logikas da Tanamimdevrobas, rom es maTi
bunebis moTxovnilebaT iqces, normalur mdgomareobaT scenaze: saWiroa
moswavleebma Seiyvaron did moqmedebaTa TiToeuli mcire Semadgeneli
nawili, rogorc musikoss uyvars mis mier gadmocemuli melodiis TiToeuli
nota.
aqamde Sen Tvalyurs adevnebdi, rom moswavleebs namdvilad nayofierad da
mizanSewonilad emoqmednaT scenaze. rom moCvenebiTi ar yofiliyo maTi
moqmedeba. es Zlier kargia! SemdegSic ganagrZe ase muSaoba `treningisa da
wvrTnis~ gakveTilebze. Zveleburad wereT baraTebi, gaSaleT sasadilo
sufra, amzadeT yovelgvari saWmeli, dalieT warmosaxviTi Cai, SeikereT
tansacmeli, aiSeneT saxlebi da sxvadasxva. magram dReidan yvela es
fizikuri moqmedeba CaatareT usagnod da gaxsovdeT, rom yvela es varjiSi
Cven gvWiria imisaTvis, rom msaxiobs TviT bunebaSi CavunergoT namdvili
organuli simarTle da rwmena fizikuri moqmedebis saSualebiT.
nazvanovma icis axla, rom `cuduRelam~ aiZula igi Rrmad Cakvirveboda
fulebis daTvlis usagno fizikuri moqmedebis TiToeul moments. yuradRebis
es uaRresad mniSvnelovani muSaoba aiyvaneT teqnikuri srulyofis umaRles
wertilamde. amis Semdeg erTi da igive fizikuri moqmedeba SemoseT sul
sxvadasxva saxis sagulisxmo viTarebiT da Tilismuri `Tu rom~-iT
magaliTad moswavlem savsebiT Seiswavla Cacmis fizikuri procesi. hkiTxe
mas: `rogor icvam Tavisufal dRes rodesac ar geCqareba skolaSi?~
dae, moigonos da Caicvas ise, rogorc dasvenebis dRes icvams.
`rogor icvam samuSao dRes, rodesac jer kidev didi dro gaqvT darCenili
mecadineobamde?~
agreTve, rodesac mas agviandeba skolaSi.
agreTve, rodesac saxlSi gangaSia an xanZari.
agreTve, is Tavis saxlSi ki ar aris, aramed stumrad da a. S.
yvela am momentebSi yvelani TiTqmis erTnairad icvamen fizikurad:
yovelTvis sruliad erTnairad Caicvamen Sarvals, gamoinaskvaven yelsabams,
Seibneven Rilebs da sxv. yvela am fizikur moqmedebaTa logika da
Tanamimdevroba ar icvlebian araviTar SemTxvevaSi, erTxel da samudamod
unda SeiTvison es logika da Tanamimdevroba SeimuSaon unaklod yovel
mocemul fizikur moqmedebaSi. icvleba sagulisxmo viTareba da Tilismuri
an sxva Tu rom, romelTa Sorisac warmoebs erTi da igive fizikuri
moqmedeba. garemomcveli pirobebi moaxdenen gavlenas TviT moqmedebaze,
magram amaze ar Rirs zrunva, Cvens magier amaze zrunavs TviT buneba-
cxovrebis gamocdileba, Cveuleba, TviT qvecnobiereba. Cvens magier isini
gaakeTeben, rac aris saWiro. Cven mxolod imaze unda vifiqroT, rom TviT
fizikuri moqmedeba iyos Sesrulebuli sisworiT mocemul sagulisxmo
viTarebaSi, logikurad da TanamimdevrobiT.
ai am muSaobaSi moqmedebis Seswavlasa da gamosworebaSi - Tqven didaT
dagexmarebaT varjiSoba usagno moqmedebaSi, romlis SemweobiTac Tqven
SeicnobT simarTles. ai ratom vaZlev aseT gansakuTrebul mniSvnelobas am
varjiSobas da erTxel kidev gTxovT, vania, gansakuTrebuli yuradReba
miaqcioT aseT varjiSs.
- aris! _ mezRvauriviT upasuxa ivane platonis-Zem.

. . . . . . . 19. . w.
fizikur moqmedebaTa logikam da Tanmimdevrobam magrad moikalaTes Cvens
cnobierebaSi, mxolod isini euflebian Cvens yuradRebas varjiSis, etiudebis,
treningisa da wvrTnis dros. Cven TviTon movigonebT CvenTvis yovelgvar
cdebs klasSi da scenaze. amas garda Cvens realur cxovrebaSi SemoiWra
zrunva fizikur moqmedebaTa logikasa da Tanamimdevrobaze. Taviseburi
TamaSi Seiqna Cvens Soris, romelic imaSi mdgomareobs, rom dauRalavad
vadevnoT Tvalyuri erTimeores da vamxiloT fizikur moqmedebaTa
ulogikobisa da Tanamimdevrobis darRveva.
ai, magaliTic: dRes radac mizeziT dagvianda, samecadino scenis dasufTaveba-
dalageba, ris gamoc saskolo Teatris derefanSi vucdidiT arkadi
nikolozis-Zis gakveTils. uceb maloletkovam daiwri pina
_ megobrebo, Cemo kargebo! ra meSveleba! oTaxis gasaRebi davkarge!
yvela danakargis Zebnas Seudga.
_ logikas moklebulia! _ Caacivda maloletkovas govorkovi. _ Tqven jer
daikuzebiT da mxolod Semdeg iwyebT mofiqrebas, sad unda eZio! aqedan me
Semdegi daskvna gamomyavs, rom Tqven moqmedebT fizikurad imitom ki ara, rom
gasaRebi eZeboT, aramed imitom, rom Cven mayurebels vekeklucoT!
_ oh, megobrebo _ ras ametmasna! _gawiwmatda maloletkova.
viuncovi am dros kudSi dasdevda veliaminovas.
_ oho! gaTavda! ar varga! moklebulia Tanamimdevrobas!
ara mjera! me SemomCerebixarT da xelebs divanze afaTurebT. ver mogarTves
_ auxirda viuncovi
daumateT amas puSCinis, veselovskis, Sustovis, nawilobriv Cemi SeniSvnebi da
gasagebi iqneba Tu ra gamouval mdgomareobaSi Cacvivdnen mZebnelebi.
_ suleli bavSvebi! SewyviteT Tavis damaxinjeba! moulodnelad gaisma
arkadi nikolozis-Zis grgvinva.
gancvifrebuli moswavleni gaSeSdnen.
_ CamosxediT yvelani skamebze. xolo Tqven maloletkova da veliaminova
win da ukan iareT derefanSi! _ brZanebda arkadi nikolozis-Ze CvenTvis
uCvevi mkacri kiloTi.
_ egre ara! egre vin dadis? qusli SigniT, xolo wveri ganze! ratom muxls
ara RunavT, ratom meti moZraoba ara gaqvT TeZoebSi? miaqcieT yuradReba
Tqveni sxeulis simZimis centrs. umagisoT azri ara aqvs, ra aris
Tanamimdevroba Tqvens moZraobaSi! ar mjera! nuTu siaruli ar iciT? sadRaa
simarTle da rwmena imisi, rasac Tqven akeTebT? ras tortmanobT
mTvraliviT? icqireT iqiT, saiTac abijebT!
Semdeg arkadi nikolozis-Ze ufro metad Caudga kriWaSi da, ramdenadac mets
auxirda, imdenad mTlad dakarges nebisyofa mis mier ganawamebma moswavle
qalebma. torcovma ise gaamwara, rom isini veRar arCevdnen sad qondaT
muxlebi, quslebi an terfi. amaod eZebdnen gonebadabneuli qalebi kunTebis
mamoZravebel jgufs, romelTa moZraobasac arkadi nikolozis-Ze ukarnaxebda,
isini sul sxva jgufs amoZravebdnen, es garemoeba maswavleblis ganmeorebiT
SeniSvnas iwvevda.
yvelaferi imiT dabolovda, rom erTimeoreSi gadaexlarTaT fexebi, xolo
veliaminova derefnis SuagulSi gaCerebuliyo pirdaRebuli- mozRvavebuli
cremlebiT savse TvalebiTa da ganZrevisac ki eSinoda.
rodesac torcovs Sevxede, Cemda gansacvifreblad SevniSne, rom mas da
raxmanovs cxvirsaxocebi miefarebinaT pirze da sicilisagan ZigZigebdnen.
male xumroba gamoaSkaravda.
_ nuTu ar gesmiT _ mimarTa arkadi nikolozis-Zem, _ rom Tqveni suleluri
TamaSi azrs uspobs Cems midgomas, gana saqme is aris, rom formalurad
daadginoT did fizikur moqmedebaTa Semadgeneli nawilebis logika da
Tanamimdevroba eg ar minda me, _ me minda SegrZnobis WeSmariti simarTle da
Semoqmedi msaxiobis gulwrfeli rwmena masSi.
aseTi simarTlisa da rwmenis gareSe yvelaferi, rac scenaze xdeba, yvela
logikuri da TanmimdevrobiTi fizikuri Semoqmedebani pirobiTad
gadaiqcevian anu sicrues warmoSoben, romlis dajerebac SeuZlebelia.
yvelaze saSiSi Cemi midgomisaTvis, mTeli sistemisaTvis misi
fsiqoteqnikisaTvis, bolos, mTlianad aRebuli xelovnebisaTvis es aris _
Cveni rTuli SemoqmedebiTi muSaobisadmi formaluri midgoma, viwro,
elementaruli gageba misi. did fizikur moqmedebaTa mis Semadgenel
nawilebad dayofis Seswavla, am nawilebs Soris logikisa da
Tanamimdevrobis formaluri dadgena, amisaTvis saTanado varjiSis mogoneba,
maTi gavla moswavleebTan erTad ise, rom ar izruno imis Sesaxeb, rac
umTavresia anu fizikur moqmedebaTa ayvana utyuar simarTlesa da rwmenamde
_ ioli da sasargebloa!
rom icodeT, ra momxiblavia sistemis eqsploatatorebisaTvis!
xelovnebisaTvis imaze suleluri da mavne ara aris ra, rogorc sistema, TviT
`sistemisaTvis~ misgan ar SeiZleba miznis Seqmna, SeuZlebelia saSualebis
dedaarsad gadaqceva. es yvelaze usaSinelesi sicruea.
swored am sicrues qmnidiT Tqven raRac danakargis Zebnis dros, me rom
Semovel, Tqven mizezs uZebnidiT TiToeul mcire fizikur moqmedebas ara
simarTlis Ziebisa da mis utyuarobaSi dajerebis mizniT, aramed fizikur
moqmedebaTa, rogorc aseTis logikisa da misi Tanamimdevrobis formaluri
SesrulebisaTvis, es uazro da mavne TamaSia, romelsac araviTari kavSiri ara
aqvs xelovnebasTan.
amas garda, megobrulad girCevT: arasodes ar dauTmoT sajijgnad
kritikanebs da Sarian xalxs Tqveni xelovneba, Semoqmedeba, midgoma da misi
fsiqoteqnika, maT ar gauWirdebaT SeSlilobamde da dambla dacemamde
miiyvanon msaxiobi gamoaSteron mTlianad, maS riRasTvis anviTarebT mas
Tqvens Soris yovelgvari uazro TamaSis meoxebiT. daanebeT Tavi, Torem sul
axlo momavalSi, gadaWarbebuli sifrTxile, Saris modeba da sicruis
panikuri SiSi sabolood dagauZlurebT, imdenad eZieT SiSi, ramdenadac xels
giSliT is simarTlis povnaSi. amasTan nu dagaviwydebaT, rom kritikani da
Sariani xalxi yvelaze metad qmnian umarTebulobas radgan is, visac
eSarebian, Tavisdauneburad swyvets arCeul qmediTi amocanis Sesrulebas da
mis nacvlad iwyebs TviT simarTlis gaTamaSebas. swored am gaTamaSebaSia
Camarxuli yvelaze didi sicrue. eSmaksac wauRia eg kritikani TviT TqvenSi
da agreTve Tqvens gareSe _ anu mayurebelSic da ufro metad TviT TqvenSi!
kritikani didis xalisiT moikalaTebs msaxiobis maradis moeWviane sulSi.
TviT TqvenSi gamoimuSaveT keTilgonieri, mSvidi, brZeni, Segnebuli kritikosi
_ msaxiobis saukeTeso megobari is ki ar Caklavs, aramed gamoacocxlebs
moqmedebas, is exmareba aRadginos igi ara formalurad, aramed namdvilad.
kritikosma icis mzera da danaxva silamazisa, xolo Sariani-kritikani
mxolod cuds xedavs. kargs da lamazs ki Tvals aridebs.
amasve vurCev Tqvens Soris imaT, vinc sxvis muSaobas adevnebs Tvals. dae,
isini, vinc sxvis Semoqmedebas akontroleben, sarkis roliT dakmayofildnen
da patiosnad, Saris moudeblad sTqvan: sjeraT Tu ara is, rasac xedaven da
ismenen im momentebze miuTiTon, romelSic eWvi eparebaT. maT meti ara
moeTxovebaT ra.
Teatris mayurebelic rom iseTi mkacri iyos da Sariani simarTlisadmi
scenaze, rogorc Tqven xarT cxovrebaSi, im SemTxvevaSi Cven sabralo
msaxiobebi ver gavbedavdiT scenaze gamosvlas.
_ da gana mayurebeli mkacri ar aris simarTlisadmi? _ ikiTxa viRacam. is
mkacria, magram ara Sariani, rogorc Tqven. piriqiT! karg mayurebels yvelaze
metad unda yvelaferi daijeros TeatrSi, unda, rom sceniurma gamogonebam
daarwmunos igi da aseTi survili xSirad anegdotur gulubryvilobamde
midis.
erT axirebul SemTxvevas giambobT, romelic amas winaT Cemi TandaswrebiT
moxda.
erT saRamos nacnob ojaxSi moxucma Sustovma moxerxebuli fokusi gaakeTa
axalgazrdobis gasarTobad. yvela damswreTa Tvalwin man erT stumars ise
gaaZro perangi, rom pijakisa da JiletisaTvis xeli ar uxlia, mxolod
yelsabami da perangis Rilebi Seuxsna.
me vicodi fokusis saidumloeba, radgan winaswari mzadebis dros SemTxveviTi
mowme Seviqeni da mesmoda, rogor SeuTanxmda Sustovi Tavis TanaSemwes,
magram yvela es damaviwyda, rodesac TviT fokusis msvlelobas vuyurebdi da
aRtacebaSi movdiodi Sustovis axali roliT.
fokusis Semdeg yvelani gancvifrebuli msjelobdnen Sesrulebis teqnikis
Sesaxeb; mec CaverTe am msjelobaSi, damaviwyda Tu, ufro swored, ar msurda
fiqri imis Sesaxeb, rac vicodi. mindoda dameviwyebia, raTa ar momespo
saSualeba Cemi TavisaTvis siamovnebiT damejerebia da mec aRtacebaSi
movsuliyav. sxvagvarad ver amixsnia es gaugebari gulmaviwyoba da
gulubryviloba.
Teatris mayurebelic agreTve unda, rom `moatyuon~ igi, mas siamovnebasa
hgvris sceniuri simarTle da savsebiT aviwydeba, rom TeatrSi TamaSia da ara
namdvili cxovreba
moisyideT mayurebeli utyuari simarTliT da imis rwmeniT, rasac akeTebT
Tqven scenaze.

. . . . . . . .19. . w.
dRes Cven `fulebis dawvis~ etiudis meore nawilsac iseve davamuSavebT,
rogorc ramdenime dRis winaT davamuSaveT misi pirveli nawili, _
gamoacxada klasSi Semosvlisas arkadi nikolozis-Zem.
_ es amocana ufro rTulia, SeiZleba, verc ki davZlioT_ Cavilaparake da
avdeqi, rom maloletova, viuncovi da me gamovsuliyaviT scenaze.
__ araferia _ damamSvida arkadi nikolozis-Zem, _ imisaTvis ar daginiSneT eg
etiudi, rom usaTuod dasZlioT igi aramed imisaTvis, rom Znel amocanebze
ukeTesad gaigoT ra gakliaT da ra iswavloT, xolo manamde gaakeTeT is,
rac SegiZliaT. Tu Tqven uceb ver daeuflebiT mTel etiuds nawili mainc
mogeciT: SeqmeniT misi garegani fizikuri moqmedebis xazi mainc. dae masSi
vigrZnoT simarTle.
ai, magaliTad, SegiZliaT droebiT miatovoT yvela Tqveni saqmeebi da colis
daZaxebaze gaxvideT sasadilo oTaxSi sanaxavad, Tu rogor abanavebs is
bavSvs?
- SemiZlia _ eg arc ise Znelia!
adeqi da gaemarTe meore oTaxisaken.
- oh, ara! -SemaCera arkadi nikolozis-Zem _ Turme swored magas ver akeTebT
sworad, esec unda giTxraT, _ scenaze meore oTaxSi gasvla da iqidan ki
kulisebSi, arc Tu ise advili saqmea. amitom arc gasakviralia, rom am wuTas
imdeni ulogikoba CaidineT da daarRvieT Tanamimdevroba.
TviTon SeamowmeT, ramdeni, odnav SesamCnevi, magram aucilebeli fizikuri
moqmedeba da simarTle gamotoveT. ai, magaliTad: gasvlamde Tqven
wvrilmaniT ki ar iyaviT garTuli, aramed didi saqmeebiT anu sazogadoebis
kuTvnili sabuTebis garCeviT da salaros SemowmebiT. maS ise uecriv rogor
miatoveT Tqveni samuSao, ratom nela ar waxvediT, qudmoglejili raT
gavardiT oTaxidan, TiTqos Weris Camongrevisa eSiniao? saimiso saSineli
araferi momxdara: colma dagiZaxaT da meti araferi, amas garda, ZuZuTa
bavSvTan Tqven moridebuli papirosiT pirSi gaxvidodiT cxovrebaSi? bavSvs
xom daaxvelebda papirosis kvamlze, arc TviT deda SeuSvebda visme
mokidebuli papirosiT im oTaxSi, sadac ZuZuTa bavSvs abanaveben, amitom
winaswar mosZebneT papirosis dasadebi adgili, aq, am oTaxSi dastoveT igi
da Semdeg wadiT Zneli ar aris miTiTebul wvrilman damxmare moqmedebaTa
Sesruleba.
asec moviqeci papirosi sastumroSi davtove da gavel kulisebSi, sadac Cems
gamosvlas velodebodi.
_ ai, axla Tqven sworad CaatareT TiToeuli wvrilmani moqmedeba
calkeulad da maTgan warmoiSva erTi mTliani didi moqmedeba: sasadilo
oTaxSi gasvla, es advili dasajerebelia.
Cems sastumro oTaxSi Semobrunebasac mravali Sesworeba xvda wilad magram
amjerad imitom, rom me ar vmoqmedebdi ubralod: yovelive wvrilmans
vukvirdebodi zedmetad. vidre saWiroa da vamlaSebdi. esec sicruesa qmnis
scenaze.
ukanasknelad moaxlovda yvelaze RirsSesaniSnavi, dramatiuli momenti
scenaze gamosvlisa, gavemarTe magidisaken sadac fulebi davtove da davinaxe,
rom viuncovs dauwvavs isini da sulelurad, idioturad axarebs mas Tavisi
namoqmedari.
vigrZeni ra tragikuli momenti, samxedro cxeniviT, romelic saieriSo
gangaSs gaigonebs, gadavxti win temperamentma damZlia da gadavamlaSe, ris
gamo Tavi veRar Sevikave.
_ SeCerdiT kiseri moitexon liandags gadascdiT! ver aiReT swori xazi! _
SemaCera arkadi nikolozis-Zem _ aba, Tqven TviTon moyeviT axal kvals, riT
cxovrobdi axla?
_ tragedias vTamaSobdi, _ Cavilaparake morcxvad.
_ mere ra unda geqnaT?
aRmoCnda, rom sruliad ubralod unda mimerbina buxarTan da amomeRo
cecxlidan fulis almodebuli Sekvra. amisaTvis ki saWiro iyo gza
gamenTavisuflebina buxrisaken, xeli mekra kuzianisTvis. asec moviqeci.
magram torcovma SemniSna, rom aseT sust xeliskvras arc katastrofa moyveba
da arc sikvdili.
_ maS rogor gamoviwvio da gavamarTlo ufro mkveTri moqmedeba?
ai miyureT _ sTqva arkadi nikolozis-Zem, _ ai, am qaRalds movukideb cecxls
da am did saferfleSi Cavagdeb, xolo Tqven moSorebiT dadeqiT da, rogorc
ki als dainaxavT, gamoiqeciT, rom gadaarCinoT naxevari damwvari nagleji.
rogorc ki arkadi nikolozis Zem moimoqmeda, ris Sesaxebac mafrTxilebda,
gaveqane almodebuli qaRaldisaken, gzaSi viuncovs davejaxe da kinaRam xeli
movtexe.
_ xedavT, _ damiWira arkadi nikolozis Zem, _ nuTu is, rac axla Tqven
gaakeTeT, odnav mainc waagavs Tqven uwindel namoqmedars? axla SeiZleboda
katastrofa momxdariyo, Tqveni uwindeli namoqmedari ki gaTamaSeba iyo.
ra Tqma unda, Cemi naTqvamidan is daskvna ki ar unda gamoitanoT, rom xeli an
fexi mostexoT msaxiobs da daasaxiCron igi. aqedan mxolod is daskvna unda
gamoitanoT, rom fulebi Tvalis daxamxamebaze alapalapdebian da Tqvenc
Tvalis daxamxamebaze unda eceT buxars, rom uceb gadaarCinoT rame, an unda
imoqmedoT elviseburad. Tqven es ar gaakeTeT da amiT daarRvieT simarTle
da misdami rwmena. CavyveT qveviT.
- rogor meti araferi? _ gulwrfelad mikvirda.
_ meti raRa gindaT ris gadarCenac ki SeiZleboda, gadaarCineT, danarCeni
daiwva.
_ mkvleloba?
_ araviTar mkvlelobas ar qonia adgili.
_ rogor Tu mkvlelobas ar qonia adgili?
_ ise. im pirTaTvis, visac Tqven asaxavT araviTari mkvleloba ar momxdara,
Tqven mxolod is gawuxebT, rom fulebi daiwva, Tqven isRa ki ver SeamCnieT,
rom idioti waaqcieT, Tqven rom icodeT, rac moxda, albaT ase ar
gaCerdebodiT Tavzardacemuli da daxmarebas aRmouCendiT momakvdavs.
_ eg TiTqos asea magram... mainc raime nabiji unda gadadga Tu ara am scenaSi.
es xom dramatiuli momentia!
_ mesmis! ubralod rom vTqvaT, Tqven tragediis gaTamaSeba gsurT. magram
sjobs Tavi SeikavoT. CavyveT qveviT.
mivuaxlovdiT axal, CemTvis Znelad Sesasrulebel moments: unda
gavSeSebuliyav anu, arkadi nikolozis-Zis gamoTqmiT gamomexata `tragikuli
umoqmedoba~.
videq gaxevebuli da... me TviTon vigrZeni, rom gadavamlaSe.
_ ai esec Tqveni ZvelisZveli nacnobi, mama-papis droindeli! da jer kidev,
rogor magrad aqvT moklebuli feri am tlanq, damaxinjebul Stampebs, _
maRizianebda torcovi.
_ mere raSi gamoixata es!
_ SiSiT gadmokarkluli Tvalebi, Sublis tragikuli fxana, Tavis CaWedva
xelebSi, TiTiT Tmis CeCva, mkerdze xelis miWdoba. samasi wlis mainc
iqnebian yvela eg Stampebi.
axla SevudgeT mag nagavis gawmendas! _ brZanebda torcovi _ Zirs yvela
Stampi! gamoeTxoveT gaTamaSebas SublTan, gulTan, TmebTan _ gainTavisufleT
Tavi maTgan! maT nacvlad mogveciT sul patara ram, oRond namdvili,
nayofieri da mizanSewonili moqmedeba, simarTle da rwmena.
_ rogor SemiZlia mogceT moqmedeba dramatiul umoqmedobaSi? _ ver
mivmxvdariyav.
_ Tqven rogor fiqrobT, aris Tu ara moqmedeba dramatiul da Tund sxva
saxis umoqmedobaSi? _ Tu aris, maSin amixseniT kidec raSi mdgomareobs.
mexsierebis yvela jurRmulSi SevanaTe, rom momegonebina, riT aris garTuli
adamiani dramatiuli umoqmedobis wuTebSi. aseTi SemTxveva gviambo arkadi
nikolozis-Zem.
erTi ubeduri mandilosnisaTvis saSineli ambavi unda gaecxadebinaT: qmris
moulodneli sikvdili. didi xnis sifrTxiliT momzadebis Semdeg
ubedurebis mauwyebelma warmosTqva sabediswero sityvebi. magram qalis saxes
sul ar gamouxatavs araviTari tragikuloba (is ar momxdara, rac aseT
momentSi xdeba scenaze, rodesac msaxiobebs uyvarT gaTamaSeba). saSineli ram
iyo yovelgvar gamometyvelebas moklebuli fermixdiloba. ramdenime wuTs
dasWirdaT uZravad dgoma, rom ar daerRviaT masSi momxdari Sinagani
procesi. bolos unda amoZravebuliyo vinme, rom gamoeyvanaT igi am
mdgomareobidan. is gamofxizlda da ugrZnoblad daeca.
didi xnis Semdeg, rodesac SeiZleboda saubari warsulis Sesaxeb, kiTxes mas
ras fiqrobda im dros _ misi `tragikuli umoqmedobis~ wuTebSi?
aRmoCnda, rom qmris sikvdilis cnobamde xuTi wuTiT adre sadac apirebda
wasvlas sxvadasxva nivTebis sayidlad qmrisaTvis, magram radgan is
gardaicvala, amitom raime sxva gzas unda dasdgomoda... ra gzas? axali
cxovrebis dawyebas? uwindelTan gamoTxovebas? erT wamSi ganicada mTeli
ganvlili cxovreba, pirispir Sexeda momavals ver gaiTvaliswina momavalSi
veraviTari nugeSi, dakarga saWiro wonasworoba da Tavisi umweobis gamo
dakarga grZnobac, dameTanxmeT, rom ramdenime wuTis dramatiuli umoqmedoba
sakmaod aqtiuri iyo, marTlac ase Tvalis daxamxamebaze ganicados adamianma
Tavisi didi xnis warsuli da Seafasos igi! ai amas ewodeba moqmedeba!
_ rasakvirvelia, magram eg wminda fsiqologiuria da ara fizikuri.
_ kargi, geTanxmebiT, nu iqneba fizikuri, aramed sul sxva saxis, bevr dros
nu davkargavT mis saxelwodebasa da dazustebaze. yovel fizikur
moqmedebaSi moiZebneba radac fsiqologiuridan, xolo fsiqologiurSi
fizikuridan.
erTi gamoCenili mecnieri ambobs, rom Tu moindome sakuTari gancdebis
aRwera, es iqneba moTxroba fizikuri moqmedebis Sesaxeb.
Cemi mxriT getyviT, rom ramdenadac metad uaxlovdeba moqmedeba fizikurs,
imdenad grZnobis nakleb Zaldatanebas mivmarTav.
magram... kmara, maS ase: vimsjeloT fsiqologiis Sesaxeb, Cven saqme gvaqvs ara
garegan, aramed Sinagan moqmedebasTan, ara logikasa da garegan fizikur
moqmedebaTa TanamimdevrobasTan, aramed grZnobaTa ligikasa da
TanamimdevrobasTan. miT ufro Zneli da mniSvnelovania imis gageba, Tu ra
unda gaakeToT, ver Seasruleb imas, rac TviTonac ar gesmis ise, rom ar
gadaamlaSo `saerTod~ saWiroa naTeli gegma da Seni codna logikisa da
SegrZnobaTa Tanamimdevroba. aqamde Cven saqme gvqonda CvenTvis SegrZnobadi,
xiluli da misawvdomi fizikuri moqmedebis logikasa da TanamimdevrobasTan.
xolo Cven vxvdebiT Tanamimdevrulad SeumCnevels, uxilavs, miuwvdomels,
meryev Sinagan SegrZnobaTa logikas. es are da axali amocana, romelic Cvens
winaSe wamoiWra ufro rTulia:
saxumaro xom ar aris: buneba, logika da SegrZnobaTa Tanamimdevreba! yvela
es urTulesi fsiqologiuri sakiTxebia, mecnierebis mier TiTqmis
Seuswavleli, romelsac araviTari praqtikuli miTiTeba da safuZveli
moucia am mxriv.
meti aRaraferi dagvrCenia, rom gamosavali unda movnaxoT am mZime
mdgomareobidan isev Cveni, ase vTqvaT, Sinauri saSualebebis meoxebiT _ amis
Sesaxeb saubari gveqneba Semdeg gakveTilze.

. . . . . . . . 19..w.

maS rogor gadavWraT rTuli sakiTxi, `logikisa da grZnobaTa


Tanmimdevrobis~ Sesaxeb, uromlisodac ver gamovacocxlebT `tragikuli
umoqmedobis~ pauzas?
Cven msaxiobebi varT da ara mecnierebi. Cveni sfero _ aqtivobaa, moqmedeba.
Cven vxelmZRvanelobT praqtikiT, adamianis gamocdilebiT, cxovrebis
mogonebebiT, logikiT, TanmimdevrobiT, simarTliTa da dajerebiT imisadmi,
rasac scenaze vmoqmedebT. swored am mxriv vudgebi sakiTxis gadaWras.
mcire pauzis Semdeg arkadi nikolozis-Zem ganagrZo:
_ sasacilomde ubralo da martivia Cemi midgoma, romelic praqtikam
Semaswavla. igi mdgomareobs imaSi, rom SeekiTxo Sen Tavs: `ras vizamdi
realur cxovrebaSi, rom tragikul umoqmedobaSi Cavvarde?~ upasuxeT am
kiTxvaze _ gulwrfelad, adamianurad da meti araferi.
rogorc xedavT grZnobis sferoSic dasaxmareblad mivmarTav ubralo
fizikur moqmedebas.
_ me, rogorc mogexsenebaT, ver dageTanxmebiT, imitom rom grZnobis sferoSi,
iciT albaT. rom ar arsebobs fizikuri moqmedeba. igi fsiqologiuria.
_ ara, Tqven scdebiT, sanam raime gadawyvetilebas miiRebdes, adamiani
ukiduresobamde moqmedebs Sinaganad, Tavis warmodgenaSi: Sinagani
mxedvelobiT warmoidgens, ra rogor moxdeba, is warmodgeniT asrulebs
dasaxul moqmedebas. es kidev cotaa, msaxiobi fizikurad grZnobs imas,
rasac fiqrobs da Zlivs axSobs TavisSi moqmedebisadmi Sinagan gamoZaxils,
rac Sinagan cxovrebis garegani gamovlenisaken mouwodebs.
moqmedebis gonebiT warmodgena exmareba yvelaze umTavresis gamowvevas _
Sinagani aqtiurobis, garegani moqmedebis gamoZaxils, _ amtkicebda Tavisas
arkadi nikolozis-Ze. _ amasTan daixsomeT, rom mTeli es procesi iseT
viTarebaSi xdeba romelic Cvens sferos warmoadgens normaluri bunebrivi
SemoqmedebisaTvis. msaxiobis mTeli muSaoba xom namdvil realur
`yoveldRiurobaSi~ ar mimdinareobs, aramed warmosaxviT, ar arsebul, magram
mosalodnel cxovrebaSi. CvenTvis msaxiobebisaTvis swored es aris realuri
sinamdvile.
amitom gadaWriT vamtkiceb, rom rodesac Cven msaxiobebi vlaparakobT
warmosaxviTi cxovrebisa da moqmedebis Sesaxeb, ufleba gvaqvs miviRoT isini,
rogorc namdvili, realuri fizikuri aqti. amgvarad, logikisa da fizikuri
moqmedebis Tanamimdevrobis meoxebiT praqtikulad sruliad marTldeba
logikis Semecnebisa da grZnobaTa Tanamimdevrobis midgoma.
yvelaferi airia Cems TavSi rogorc yovelTvis rTuli amocanebis dros.
Tavidan unda momegonebina, Tavi momeyara da cal-calke Semefasebina
TiToeuli faqti TiToeuli sagulisxmo viTareba etiudisa: keTildReoba,
ojaxi, valdebuleba ojaxisa da sazogado saqmis winaSe, romelsac me
vemsaxurebi: molaris pasuxismgebloba, gasamarTlebeli sabuTebis
mniSvneloba; coli, Svili, siyvarulis grZnoba maTdami; mudmivad Cems win
atuzuli kuziani-kretini; momavali revizia da saerTo kreba; katastrofa,
saSineli suraTi almokidebuli fulebisa da sabuTebis; maT gadarCenisadmi
instiqturi gataceba; ucabedi gaStereba, gonebis dakargva, daZabuneba. yvela
erTad warmoiSva Cems warmodgenaSi, moCvenebaSi da gamoxmaureba hpova
SegrZnobaSi. faqtebs TavTavisi adgili mivuCine da aqedan unda gamomeyvana
daskvna, saiT miwodeben isini, ra momelis momavalSi, ra mamxilebel sabuTs
wamomiyeneben.
_ pirveli maTgani _ didi da kargi bina. es garemoeba gamoiwvevs eWvebs, rom
Semosavlis wyaros mixedviT ar vcxovrob, ramac mimiyvana gaflangvamde.
aRarc erTi groSi salaroSi da naxevrad damwvari gasamarTlebeli
sabuTebi; mkvdari kretini da arc erTi mowme Cemi udanaSauloebisa;
damxvrCali Svili. es kidev axali sabuTi imisa, rom viTom gaqcevas
vapirebdi. raSic xels SemiSlidnen ZuZuTa bavSvi da kretini kuziani.
sasamarTlo ifiqrebs: `upirveles yovlisa, ai ratom moicila isini Tavidan
am avazakma~.
bavSvis sikvdilis gamo Cems garda colic CaTreuli iqneba am saSinel
saqmeSi. amas garda misi Zmis ucabedi sikvdiliT Cveni piradi
damokidebulebac garTuldeba. amitom arc mis mxrivaa mosalodneli
gamosarCleba.
yvela faqtebi, `Tu rom~ da sagulisxmo viTareba ise airivnen, gadaexlarTnen
erTmaneTs Cems gonebaSi, rom pirvel xanebSi sxva gamosavals ver vxedavdi.
garda imisa, rom gadavmaluliyav sadme, gavqceodi marTlmsajulebas.
magram sul mcire dafiqrebis Semdeg eWvi Semepara Cems moufiqrebel
gadawyvetilebaSi.
_ sad unda gaviqce? _ vekiTxebodi Cems Tavs. _ gana gadamalulis cxovreba
sjobs sapyrobiles, da gana gadamalva ufro didi mamxilebeli sabuTi ar
aris Cems winaaRmdeg? ara, ki ar unda gaviqce, aramed warvdge sasamarTlos
winaSe da yvelaferi vuambo, rogorc moxda. ris unda meSinodes? me xom
araviTari brali ar mimiZRvis! maS marTali xar?... aba, dagvimtkice!~
rodesac arkadi nikolozis-Zes gavuziare Cemi eWvebi da mosazrebani, man
ase miTxra:
_ dawereT qaRaldze Tqveni mosazrebani, Semdeg gadaitaneT moqmedebaze,
imitom rom swored eg unda gainteresebdeT Tqven kiTxvaSi: rogor
moviqceodi realur cxovrebaSi, Tu rom `tragikul umoqmedobaSi~
movxvdebodi?
_ mosazrebani rogor gadavitanoT moqmedebaSi? _ kiTxulobdnen moswavleni.
_ sruliad ubralod. davuSvaT win gidevT Tqveni mosazrebaTa sia.
waikiTxeT. farTo bina, araviTari groSi, damwvari sabuTebi, ori micvalebuli
da a. S.
ras akeTebdiT, sanam werdiT da kiTxulobdiT mag striqonebs? Tqven
moigoneT, SekribeT, SeafaseT momxdari faqtebi, romlebic eWvebs aRZravdnen
Tqvens winaaRmdeg. ai Tqveni pirveli mosazrebani, gadatanil moqmedebaze.
qveviT CaikiTxeT sia: daaskveniT ra, rom Tqveni mdgomareoba gamouvalia,
gadamalva gadaswyviteT, raSi gamoixateba Tqveni moqmedeba?
_ pirveli gadavamuSave da axal gegmas vadgen, _ ganvmarte Cemi azri.
_ ai Tqveni meore moqmedeba. CayeviT sias qveviT.
_ Semdeg isev vakritikeb da sruliad uarvyob es-es aris mofiqrebul
gegmas.
_ es Tqveni mesame moqmedebaa. Semdeg!
_ Semdeg gulwrfelad unda gamovtyde yvelaferSi, rogorc moxda.
_ es Tqveni meoTxe moqmedebaa. ukanasknelad dagrCaT sisruleSi moiyvanoT
yvela Tqvens mier ganzraxuli. Tu rom yvela amas gaakeTebT ara
aqtiorulad _ formalurad, `saerTod~, aramed adamianurad—sinamdviliT,
nayofierad da mizanSewonilad, im SemTxvevaSi aramc Tu Tqvens TavSi,
aramed mTels Tqvens arsebaSi, mTel mis Sinagan `elementebSi~ Seiqmneba
cocxali adamianuri ganwyobileba, analogiuri Tqvens mier warmosadgeni
adamianis ganwyobilebisa.
`tragikuli umoqmedobis~ pauzis TiToeul ganmeorebaze, TviT misi scenaze
Sesrulebis momentSi, xelmeored SeamowmeT Tqveni mosazrebani, yovel Semdeg
dRes Tqven iseTad aRar mogeCvenebaT isini, rogorc pirvel dRes. imas ara
aqvs mniSvneloba _ cudia Tu kargi, mTavaria, rom isini dRevandelia,
ganaxlebuli. mxolod aseT pirobebSi ar gaimeorebT erTxel gazepirebuls,
ar daisvamT SemoRebul damRas, aramed erTi da imave amocanas axleburad
gamoiyvanT, TandaTanobiT gaaumjobesebT, gaaRrmavebT, srulyofT, daxvewavT
logikurad da Tanamimdevrulad. mxolod aseT pirobebSi SesZlebT daicvaT
am scenaSi cocxali, namdvili simarTle, rwmena, nayofieri da mizanSewonili
moqmedeba. es dagexmarebaT adamianurad, gulwrfelad ganicadoT da ara
aqtiorulad, pirobiTad warmoadginoT.
amgvarad, kiTxvas `ras vizamdi, Tu rom `tragikuli umoqmedobis~
mdgomareobaSi movxvedriliyav?~ese igi urTules fsiqologiur
mdgomareobaSi, Tqven mecnieruli terminebiT ki ar upasuxeT, aramed
moqmedebiT, mTeli rigi logikuri da TanamimdevrobiTi moqmedebiT.
rogorc xedavT, Cven Sinaurulad, SeumCnevlad, praqtikulad vwyvetT kiTxvas
logikisa da grZnobis Tanamimdevrobis Sesaxeb, im patara masStabiT, romelic
jerjerobiT aucilebelia Cveni saqmisaTvis.
midgomis saidumloeba imaSi mdgomareobs, rom, radgan TviTon ver
gavrkveuliyaviT grZnobis logikis rTul fsiqologiur sakiTxSi, mas Cven
uxleblad vtovebT da gamokvleva gadagvaqvs sul sxva, CvenTvis ufro
misawvdom sferoSi moqmedebis logikaSi.
Cven aq sakiTxs vWriT ara mecnieruli, aramed wminda praqtikuli gziT _
Cveulebrivi wesiT, Cveni, adamianuri bunebis SemweobiT cxovrebis
gamocdilebiT, instiqtiT, alRoTi, logikiT, TanamimdevrobiTa da TviT
qvecnobierebiT.
SeqmniT ra fizikur moqmedebaTa logikur da TanamimdevrobiT garegan xazs,
Tu yuradRebiT CaukvirdebiT, Cven aseTi gziT gavigebT, rom am xazTan erTad
paralelurad warmoiSveba meore _ Cvens SegrZnobaTa logikisa da
Tanamimdevrobis axali xazi. es gasagebia: isini, Sinagani grZnobebi xom Cvenda
SeumCnevlad warmoSoben moqmedebebs, isini ganuyrelad dakavSirebuli arian
am moqmedebaTa cxovrebasTan.
ai kidev imisi damajerebeli magaliTi, Tu rogor migviyvans simarTlesa da
grZnobaTa dajerebamde gamarTlebul fizikur da fsiqologiur moqmedebaTa
logika da Tanamimdevroba.

. . . . . . 19.. w.

arkadi nikolozis-Zis winadadebiT dRes isev `fulebix dawvis~ etiudi


gaviareT me, viuncovma da maloletkovam.
dasawyisSi, fulebis daTvlis scenaSi, raRac mizeziT, davibeni da arkadi
nikolozis-Ze rogorc pirvelad, iZulebuli Seiqna nabij-nabij waremarTa
Cemi muSaoba. vigrZeni ra fizikur moqmedebaTa simarTle da davijere ra
maTi sinamdvile, cecxli momedo simsubuqe da siamovneba gigrZeni scenaze,
sworad amuSavda azrovneba.
fulebis daTvlis dros SemTxveviT Sevxede kuzians _ viuncovs da dRes
pirvelad wamoiWra Cems winaSe kiTxva _ Tu vin aris da ase mudmivad ratom
meCxireboda Tvalwin? kuzianTan urTierTdamokidebulebis gamorkvevamde,
SeuZlebeli Seiqna etiudis gagrZeleba.
_ xedavT! _ zeimobda torcovi, rodesac amis Sesaxeb vuambe mas: _ patara
simarTle sul didsa da dids moiTxovs.
ai gamogoneba _ romelic arkadi nikolozis-Zis daxmarebiT movifiqre
partniorTan urTierTdamokidebulebis gasamarTleblad.
Cemi colis silamaze da janmrTeloba SeZenilia misi kretini Zmis
simaxinjis fasad, saqme is aris, rom isini tyupebi arian, maTi am qveynad
gaCenis dRes maT dedas safrTxe moeloda eqimi iZulebuli Seiqna
operaciisaTvis miemarTa da erT-erTi bavSvi gaewira, rom mSobiarisa da
meore bavSvis sicocxle exsna gansacdelisagan, samiveni gadarCnen, magram vaJi
daisaja: izrdeboda idioti da kuziani. janmrTelebs egonaT, rom raRac
codva ewia maT ojaxs da aRar scildeba.
am monagonma erTgvari Zvra moaxdina CemSi da Cemi damokidebulebac
ubeduri kretinisadmi Seicvala. misadmi gulwrfelma TanagrZnobam iCina
Tavi, sul sxva TvaliT davuwye yureba da sinidisis qenjnac ki vigrZeni
warsulis gamo.
rogor gamococxlda fulis daTvlis scena ubeduri sulelis
Tanadaswrebis gamo, romelic sixaruliT cas eweoda alaplapebuli
qaRaldebis danaxvaze. ise mebraleboda, rom mzad viyav yovelive sisulele
Camedina mis gasarTobad: fulis Sekvrebs vurtyamdi magidaze, raRac
sasacilod viRmiWebodi da vigrixebodi, buxarSi qaRaldis gadagdebis dros
vCuqnidi da vigonebdi agreTve sxva xumrobas, rac ki TavSi gamielvebda.
viuncovi Taviseburad gamoexmaura Cems eqsperiments da jerovnad
`mi pasuxebda~. misi gulisxmiereba axal-axal xumrobas momagonebda. sul
sxvagvari scena gamovida: myudro, cocxali, Tbili, mxiaruli. yovel wuTs
gamoZaxils iwvevda mayurebelTa darbazSi. esec mamxnevebda da
momiwodebda win. magram ai, moaxlovda sasadilo oTaxSi gasvlis wuTi.
visTan? colTan? mere vin aris is? TavisTavad wamoiWra Cems winaSe axali
kiTxva.
amjeradac SeuZlebeli Seiqna TamaSis gagrZeleba, vidre ar gamoirkveva
kiTxva _ vin aris Cemi coli. uaRresad santimentaluri gamogoneba movifiqre,
TiTqmis misi Cawerac ki ar msurs. miuxedavad amisa, is maRelvebda da
maiZulebda damejerebina, rom, Tu yvelaferi ise iqneboda, rogorc Cemi goneba
warmoidgenda, im SemTxvevaSi coli da Svili ufro Zvirfasni Seiqnebodnen
CemTvis. sixaruliT viSromebdi maTTvis Tavdaudebliv.
etiudis cxovrebis gamococxlebisas Seuracxyofilad momeCvena uwindeli,
TamaSis aqtioruli midgoma.
ra sasiamovnod meCveneboda Svilis banaobis sayureblad wasvla. amdenad
saWiro aRar iyo moegonebina vinmes papirosis Sesaxeb, romelic me TviTon
mzrunvelobiT davtove sastumroSi bavSvisadmi nazi da saTuTi grZnoba
moiTxovda amas.
sabuTebiT mofenil magidisaken mobruneba gasagebi da aucilebeli Seiqna,
me xom colis, Svilisa da kuzianisaTvis vSromobdi.
mas Semdeg, rac Cemi warsuli Sevigne, sazogadoebis fulebis dawvas sul sxva
mniSvneloba mieca Cems TvalSi. sakmarisi iyo SevkiTxebodi Cems Tavs: `ras
izamdi, Tu rom yvela sinamdvileSi momxdariyo~, da imav wuTs guli
amiZgerdeboda umweobis gamo, ra saSinelebad warmomidga Cemi axlo
momavali, romelic mexiviT unda damtexoda Tavs. farda unda amexada am
momavlisaTvis.
amisaTvis aucilebeli Seiqna umoZraoba, anu uaRresad qmediTi `tragikuli
umoqmedoba~ erTic da meorec imisTvis iyo saWiro, rom Tavi momeyara mTeli
energiisa da ZaldatanebisaTvis warmodgenisa da azris samuSaod.
Semdegi scena ukve gardacvlili kuzianis xsnis cdisa TavisTavad bunebrivi
aRmoCnda. es gasagebia kuzianisadmi Cemi axali grZnobieri
ganwyobilebisaTvis, romelic Cemi naTesavi da axlobeli adamiani Seiqna.
_ erTi simarTle logikurad da TanamimdevrobiT eZebs da warmoSobs sxva
simarTles, _ momigo arkadi nikolozis_Zem, rodesac Cemi gancdebi
gadavuSale mas. _ Tavidan Tqven eZebdiT moqmedebis da `fulis Tvlis~
patara simarTles, sixaruliT cas eweodiT rodesac dawvrilebiT igonebdiT
Tu rogor xdeba realur cxovrebaSi fulis Tvlis fizikuri procesi.
igrZeniT ra simarTle scenaze fulebis Tvlis momentSi, Tqven moindomeT
migeRwiaT aseTive cxovrebis simarTlisaTvis danarCen momentebSic moqmed
pirebTan damokidebulobis dros: colTan, kuzianTan. Tqven gindodaT
gcodnodaT, aCrdiliviT raT dagdevdaT kuziani. cxovrebis logikisa da
Tanamimdevrobis meoxebiT Tqven SeqmeniT simarTlis msgavsi saxeebi, romelTa
dajerebac advili iyo. yvela aman erTad aRebulma gaiZulaT bunebrivad
gecxovraT scenaze, bunebis kanonebis mixedviT.
axla sul sxvagvarad momeCvena es momabezrebeli etiudi da CemSi is
grZnobis cxovel gamoZaxils iwvevda. ar SeiZleba SesaniSnavad ar miviCnioT
torcovis midgoma, magram, me mgonia, mis warmatebas safuZvlad udevs
Tilismuri `Tu rom~-isa da sagulisxmo viTarebis moqmedeba. maT Zvra
moaxdines CemSi da ara fizikur da warmosaxviT moqmedebaTa Seqmna. amitom
ukeTesi ar iqneba, pirdapir maTgan daviwyoT? fizikur moqmedebaze raRad
davkargo tyuilubralod dro?
amis Sesaxebac gamovutydi arkadi nikolozis-Zes _ rasakvirvelia dameTanxma
isic _ mec swored magiT girCevdiT dawyebas... didi xniT adre, ramdenime Tvis
ukan rodesac pirvelad iTamaSeT eg etiudi.
_ maSin Zneli iyo CemTvis warmosaxvis gamofxizleba _ is miZinebuli iyo, _
momagonda uceb.
_ marTalia axla ki gaiRviZa man da TqvenTvis sruliad advilia, aramc
Tu moigonoT rame, aramed Sinaganadac ganicadoT igi, igrZnoT simarTle da
daijeroT igi. mere ratom moxda aseTi cvlileba? imitom rom winaT
xriokze mimoabnevdiT warmosaxvis Tesleuls da is iRupeboda. Tqven
simarTles grZnobdiT da ar gjerodaT, rasac akeTebdiT. garegani manWva-
grexva, fizikuri daZabuloba da sxeulis araswori cxovreba _
araxelsayreli niadagia simarTlisa da gancdaTa Sesaqmnelad. axla ki Tqven
aramc Tu sulieri, aramed fizikuri cxovrebac ki swori gaqvT. yvelaferi
simarTlea masSi. Tqven imas WkuiT ki ar daujereT, aramed sakuTari
organuli _ fizikuri bunebis SegrZnobiT. amitom sakvirveli ar aris Tu
aseT pirobebSi warmosaxvis monagoni fesvs gaidgams da nayofsac gamoiRebs,
Tqven axla haerze ar ocnebobT, rogorc uwin, ara sivrceSi, ara `saerTod~,
aramed ufro safuZvlianad. amJamad Tqvens ocnebas abstraqtuli elferi ar
dakravs. aramed is realuri azrovnebaa. isini Sinaganad amarTleben garegan
moqmedebas fizikur moqmedebaTa simarTle da maTi dajereba gamoafxizlebs
Cveni fsiqikis cxovrebas.
magram uaRresad mniSvnelovani da mTavari, rac dRes gaigeT, SemdegSi
mdgomareobs amJamad Tqven scenaze ar iyaviT maloletkovas binaze, Tqven ar
TamaSobdiT, aramed realurad arsebobdiT, Tqven namdvilad cxovrobT Tqvens
mier warmodgenil ojaxSi. aseT ganwyobilebas Cvens enaze vuwodebT `me var~.
saidumloeba imaSi mdgomareobs, rom fizikur moqmedebaTa da SegrZnobaTa
logikam da Tanamimdevrobam migiyvanaT simarTlemde. simarTlem gamoiwvia
rwmena da yvelam erTad Seqmnes `me var~. xolo ra aris es `me var~? igi
niSnavs me varsebob, me vcxovrob, me vgrZnob da vazrovneb ise, rogorc amas
roli moiTxovs.
sxvanairad rom vTqvaT, `me var~-s mivyevarT emociis, grZnobisa da
gancdisaken.
`me var~ _ es Sededebuli, TiTqmis absoluturi simarTlea scenaze.
dRevandeli Sesruleba kidev imiT aris aRsaniSnavi rom man TvalnaTliv
dagvanaxva simarTlis axali SesaniSnavi Tviseba. es Tviseba imaSi
mdgomareobs rom patara simarTle iwvevs dids, didi _ ufro dids, ufro
didi sul dids da a. S.
sakmarisi iyo agewyoT Tqveni mcire fizikuri moqmedebani da gegrZnoT
maTSi namdvili simarTle da maSinve mogeCvena rom ise ar iTvliT fulebs
rogorc saWiroa, moisurveT gageba, visTvis akeTebdiT Tqven mas, vis arTobdiT
da a. S.
`me var~-is ganwyobilebis Seqmna scenaze Sedegia sul didi simarTlis, TviT
absolutamde, survilis Tvisebisa.
iq sadac simarTlea, rwmena da `me var~, iq usaTuod namdvili adamianuri (da
ara aqtioruli) gancdaa. es yvelaze Zlieri `mankebia~ Cveni
grZnobisaTvis. ... 19.. w.

klasSi Semosvlisas arkadi nikolozis-Zem gamogvicxada Tqven ukve iciT ra


aris scenaze simarTle da rwmena. isRa dagvrCenia SevamowmoT, moepoveba Tu
ara isini yvela Tqvengans. amitom yvelas Sevamowmeb simarTlis grZnobisa da
misadmi rwmenis mxriv.
pirvelad govorkovs gamouZaxa scenaze arkadi nikolozis-Zem winadadeba
misca mas eTamaSna raime.
rasakvirvelia, Cvens ober-moTamaSes Tavisi ucvleli amxanagis veliaminovas
gverdSi yofna mouxda.
TamaSobdnen Cveulebisamebr raRac sisuleles ise, rom sicocxles ar
zogavdnen.
ai ra uTxra maT arkadi nikolozis-Zem TamaSis gaTavebis Semdeg.
_ Tqveni _ moxerxebuli meqanikosis _ SexedulebiT, romelic
dainteresebulia mxolod sceniuri warmodgenis garegani teqnikiT,
dRevandel warmodgenaSi Tqven yvelaferi swori gegonaT da gancvifrebuli
iyaviT Tqveni Tavis ostatobiT.
magram me ar TanagigrZnobdiT imitom, rom xelovnebaSi veZeb bunebrivs, TviT
bunebiT organul Semoqmedebas, romelic mkvdar rols namdvili adamianuri
cxovrebiT acocxlebs.
_ Tqveni cru simarTle gexmarebaT gamoxatoT `saxeoba da vnebani~ Cemi
simarTle xels uwyobs TviT saxeTa Seqmnas da iwvevs TviT vnebebs. Tqvensa
da Cems xelovnebas Soris iseTive gansxvavebaa, rogoric arsebobs sityvebs
Soris `mgonia da yofna~ me namdvili simarTle minda _ Tqven simarTlis
msgavsebiTac kmayofildebiT, me minda rwmena, dajereba Tqven ki mxolod
Tqvendami mayurebelTa ndobiT kmayofildebiT, Tqveni xilviT scenaze
mayurebeli damSvidebulia, rom yvelaferi swored ise gakeTdeba, rogorc
erTxel da samudamod aris dadgenili TamaSis mixedviT mayurebeli endoba
Tqvens ostatobas, rogorc endobian gimnasts, rom ar Camovardeba
trapeciidan. Tqvens xelovnebaSi mayurebeli mayureblad rCeba. Cems
xelovnebaSi is uneblie mowmea da monawile Semoqmedebis; is CaTreulia
cxovrebis Sua duRilSi, romelic scenaze warmoebs da sjera igi.
arkadi nikolozis-Zis ganmartebis sapasuxod govorkovma geslianad
ganacxada rom puSkini sul sxva Sexedulebisaa simarTlis Sesaxeb
xelovnebaSi, vidre torcovi Tavisi azris dasamtkiceblad govorkovma
moiyvana poetis sityvebi romelTac xSirad igoneben aseT SemTxvevebSi:
Тьмы низких мне дороже
Нас возвыщающий обман...
_ me Tqven geTanxmebiT... agreTve puSkinic. amas amtkicebs Tqvens mier
moyvanili adgili, romelSic poeti laparakobs sicruis Sesaxeb romelic
Cven gvjera. swored am damajereblobis meoxebiT gvamaRlebs Cven sicrue. es
rom ar yofiliyo gana SesaZlebeli iyo keTilmoqmedi, Cveni amamaRlebeli
gavlena sicruisa? warmoidgineT, rom TqvenTan movidnen pirvel aprils,
rodesac miRebulia erTmaneTis motyueba, da garwmuneben rom Tqveni
artistuli damsaxurebisaTvis Zegli unda agigon. amaRldebiT aseTi
motyuebiT?
_ me suleli ara var, gesmiT Tu ara, da suleluri xumroba ar mjera! _
miugo govorkovma.
_ amrigad, Tqvens asamaRleblad saWiroa `daijeroT suleluri xumroba~, _
daiWira sityvaze arkadi nikolozis Zem, _ sxva leqsSi puSkini adasturebs
TiTqmis imave azrs:

Над вымислом слезами обольюсь.

cremls ver daafrqvev mas, rac ar gjera. maS gaumarjos motyuebas da


monagons, romlebic gvjera radgan maT SeuZliaT amaRleba rogorc msaxiobis,
agreTve mayureblisac! aseTi motyueba simarTled iqceva misTvis, vinc
daijera igi. es garemoeba ufro metad adasturebs imas, rom scenaze
yvelaferi simarTled unda iqces msaxiobis warmosaxviT cxovrebaSi. magram
Tqvens TamaSSi amas ver vxedav.
gakveTilis meore naxevari arkadi nikolozis-Zem govorkovisa da
veliaminovas mier naTamaSevi scenis gasworebas moandoma. torcovi amowmebda
mcire fizikuri moqmedebebis mixedviT da aRwevda simarTles da rwmenas
swored iseve, rogorc Cems mimarT muSaobda `fulebis daTvlis~ etiudSi.
magram... moxda incidenti, romelic unda avwero, radgan vrceli darigeba
wagvikiTxa torcovma; am darigebam didi gavlena moaxdina Cemze. ai ra moxda:
govorkovma moulodnelad Sewyvita mecadineoba, gaCerda, sdumda nervuli da
boroti gamometyvelebiT, acaxcaxebuli xelebiTa da tuCebiT. _
ar SemiZlia gavCumde! iciT ra, Cemi azri unda gamovTqva, _ daiwyo ramdenime
xnis Semdeg da Tan aRelvebis damalvas cdilobda.
_ an araferi gamegeba da unda wavide Teatridan an kidev ukacravad, is,
rasac aq gvaswavlian, _ sawamlavia _ ris winaaRmdeg unda protesti
ganvacxadoT.
ai eqvsi Tve sruldeba. rac skamebis ganlagebas karebis daxurvas
dagvawyebineben realizmis gulisaTvis, mcire da didi fizikuri simarTliT.
magram, Zalian ukacravad, skamebis scenaze ganlageba jer kidev ar niSnavs
xelovnebis Seqmnas. iciT ra, simarTle is ki ar aris, rom vaCvenoT yovelive
naturalisturi sisaZagle. eSmaksac wauRia iseTi simarTle, romelic guls
girevs!
`fizikuri moqmedeba?~ ara, ukacravad! Teatri cirki xom ar aris. iq, iciT ra,
fizikuri moqmedeba _ trapeciis daWera an mkvircxlad cxenze Sextoma _
erTob mniSvnelovani ram aris, maTzea damokidebuli akrobatis sicocxle.
xolo didi msoflio mwerlebi, bodiSi TqvenTan, imisTvis ki ara weren
TavianT genialur nawarmoebebs, rom maTi gmirebi fizikur moqmedebaSi
varjiSobdnen! Cven ki mxolod amas gvaswavlian. Cven vixrCobiT.
nu gvaqvesknelebT miwaSi nu SegvikariT fexebi! gagviSviT SevifrTxialoT
maRla, mivuaxlovdeT maradisobas... zemiwiersa... msofliurs, iq, gesmiT Tu ara,
umaRles sferoSi! xelovneba Tavisufalia! mas gasaqani sWiria da ara mcire
simarTle. gaqaneba mas diadi aRmafrenisaTvis unda da ara kusaviT miwaze
xoxialisaTvis! Cven gvinda lamazi, gamakeTilSobilebeli, amaRlebuli! nu
dagvixSobT aRsavlis- karebs!
torcovi marTalia, rodesac nebas ar aZlevs govorkovs RrubelT Soris
navardisas. es ar gamoudis mas, _ vfiqrobdi CemTvis. _ rogor? govorkovs,
arxi-moTamaSes, surs RrubelTa Soris frena?! varjiSis keTebis nacvlad
`xelovnebis keTeba~?!
mas Semdeg, rac govorkovma amoanTxia Tavisi protesti arkadi nikolozis-Zem
uTxra:
_ gamakvirva Tqvenma protestma. aqamde Tqven garegani teqnikis msaxiobad
gTvlidiT, radgan am mxriv uaRresad mkafiod gamoavlineT Tqveni Tavi,
magram ai, moulodnelad gvesmis, rom Tqveni namdvili mowodeba--RrubelT
zeda sferoebia. rom Tqven maradisobisaken iltviT, msofliurobisaken,
swored imisken, raSic sul ar gamogiCeniaT Tavi.
bolos mainc saiT miiltvian Tqveni artistuli miswrafebani; aqeT, Cvensken,
mayurebelTa darbazisaken, romelsac Tqven eCvenebiT, visTvisac Tqven
yovelTvis warmoadgenT Tu rampis iqiTa mxarisaken anu scenisaken, poetisaken,
msaxiobebisaken, xelovnebisaken, romelTac Tqven emsaxurebiT, rolis
adamianuri sulis cxovrebisaken, romelsac Tqven ganicdiT? Tqvens sityvebs
rom verwmunoT Tqven ukanasknelisaken miiltviT. miT ukeTesi! maS, saswrafod
gamoavlineT Tqveni sulieri arseba da gandevneT TamaSis Tqvens mier
Seyvarebuli midgoma egreTwodebuli amaRlebuli stiliT, romelic mxolod
cudi gemovnebis mayureblebs sWiriaT.
garegani pirobiToba da sicrue frTaSekvecilni arian. sxeuls ar sCvevia
frena. ukidures SemTxvevaSi mas SeuZlia raRac erTi metris simaRleze
Sextes dedamiwidan, an fexis frCxilebze Sedges da aiwios zeviT.
frinaven mxolod warmosaxva, grZnoba, azri, mxolod isini arian
dajildovebuli uxilavi frTebiT, umateriod da usxeulod; mxolod maT
Sesaxeb SegviZlia vimsjeloT, rodesac vocnebobT, rogorc Tqven ambobT,
`zemiwieris~ Sesaxeb. maTSia Camarxuli Cveni mexsierebis cocxali mogonebani,
TviT `adamianis sulis cxovreba~, Cveni ocneba.
ai, mxolod ras SeuZlia gainavardos aramc Tu `ocnebaTa samyaroSi~, aramed
ufro Sorsac _ iseT qveynebSi, romlebic jer ar Seuqmnia bunebas, xolo
msaxiobis usazRvro fantaziaSi ki arseboben isini. magram swored es _
Tqveni grZnoba, azri, warmosaxva _ ar ascildebian mayurebelTa darbazs,
romlis monac Tqven xarT. amitom Tqvenive sityvebiT unda mogmarToT: nu
gvaqvesknelebT miwaSi! vixrCobiT. nu gvikravT frTebs! gagviSviT
SevifrTxialoT maRla, mivuaxlovdeT maradisobas, msofliurs! mogveciT
umaRlesi da ara msaxiobis gacveTili Stampi!~.
arkadi nikolozis-Zem borotad mibaZa govorkovis aqtioruli paTosis
uxamsobas da deklamaciur manerebs.
_ Tu STagonebis grigalSi ar mohyva frTebi da qariSxalma ar gagitacaT,
yvelaze metad Tqven gWiriaT gaqanebisaTvis fizikuri moqmedebis, maTi
simarTlis, rwmenis xazi.
magram Tqven geSiniaT misi, Tqven damamcireblad migaCniaT msaxiobisaTvis
savaldebulo varjiSis Catareba. ratom moiTxovT TqvenTvis gamonakliss
saerTo wesidan?
mocekvave qali oflSi iRvreba yovel dilaobiT da saSinlad qSinavs Tavisi
savaldebulo ekzersisebis dros saRamos frenis win `puantebSi~
momRerali Wimavs, diafragmas anviTarebs, rezonatorebs eZebs Tavsa da
cxvirSi imisaTvis, rom saRamos simReraSi STaberos Tavisi suli. xelovnebis
yvela saxis msaxiobebi uyuradRebod ar stoveben TavianTi sxeulis aparats
da ar Takiloben fizikur varjiSs, rasac teqnika moiTxovs.
ratom gindaT gamonakliss SeadgendeT? im dros, rodesac Cven vcdilobT
mWidro da uSualo kavSiri davamyaroT Cvens sxeulsa da sulier bunebas
Soris, rom erTis meoxebiT movaxdinoT zemoqmedeba meoreze, Tqven maT
gaTiSvas da daSlas cdilobT. es kidev cotaa, _ Tqven cdilobT uari
sTqviT (rasakvirvelia, sityviT) Tqveni bunebis erT naxevarze _ fizikurze.
magram buneba dagciniT Tqven, man ar mogcaT is, rasac Tqven ase afasebT
faqizi grZnoba da gancda, maT nacvlad Tqven dagitovaT mxolod aqtioruli
warmodgenisa da TviTCvenebis fizikuri teqnika.
Tqven yvelaze metad TvrebiT garegani, xelosnuri fandebiT, aqtioruli
deklamaciuri paTosiT da yovelgvari Cveuli StampiT.
romeli Cvengani ufro axlo dgas faqiz grZnobebTan, Tqven, romelic fexis
frCxilebze SesdgebiT da `sityviT meSvide caze dahqrolavT~, xolo
namdvilad mayurebelTa darbazis tyveobaSi rCebiT, Tu me, romelsac
msaxiobis teqnika mWiria Tavisi fizikuri moqmedebiT imisaTvis, rom rwmenisa
da simarTlis meoxebiT gamovavlino adamianis rTuli gancdebi. Tqven
TviTon daaskveniT romeli Cvengani ufro metad aris dakavSirebuli
miwasTan?
govorkovi sdumda.
_ miuwvdomelia! _ mcire pauzis Semdeg wamoiZaxa torcovma, _ amaRlebulis
Sesaxeb yvelaze metad isini laparakobdnen, visac yvelaze naklebi monacemebi
aqes amisaTvis, vinc sruliad moklebulia afrenisaTvis uCinar frTebs. es
xalxi laparakobs xelovnebisa da Semoqmedebis Sesaxeb cru paTosiT,
gaugebrad da iklikanturad. namdvili msaxiobebi ki, piriqiT TavianTi
xelovnebis Sesaxeb laparakoben martivad da gasagebad.
pirvelTa ricxvs xom ar ekuTvniT Tqven?
daufiqrdiT amas, agreTve imas, rom TviT bunebiT TqvenTvis gankuTvnil
rolebSi, Tqven SeiqnebodiT mSvenieri msaxiobi da xelovnebis sasargeblo
muSaki.
govorkovis Semdeg gamoCnda veliaminova. Cemda gansacvifreblad man
zedmiwevniT Caatara yvela ubralo varjiSi da Taviseburad gaamarTla
isini.
arkadi nikolozis-Zem Seaqo is, Semdeg winadadeba misca aeRo magididan
wignis furclebis saWreli dana da imiT Tavi moekla.
rogorc ki saqme tragediamde mivida, veliaminova maSinve `oCofexebze~ Sedga,
saZaglad daiwyo `vnebis nafleTebad gleja~ da rodesac uZlieres adgils
miuaxlovda, iseTi `TorujiT~ daikivla, rom Tavi ver SevikaveT da sicili
wagvskda.
torcovma uTxra:
_ erTi mamida myavda, romelic aristokrats misTxovda da Cinebuli
`maRali sazogadoebis banovani~ aRmoCnda. gansakuTrebuli xelovnebiT,
TiTqos xanjlis wverze abalansirebso, mamidaCemi Cinebulad adarebda
maRali sazogadoebis `politikas~ da yovelTvis gamarjvebuli gamodioda.
yvelas sjeroda misi. magram ai, erTxel aucilebeli Seiqna milaquceboda
erTi saxelovani micvalebulis naTesavebs; anderZs ugebdnen xalxiT
gaWedil eklesiaSi. kubosTan miaxlovebisas mamidaCemma operuli poza miiRo,
CaaSterda micvalebuls saxeSi da efeqturi pauzis Semdeg mTeli xalxis
gasagonad warmoTqva: `mSvidobiT, megobaro! gmadlob yvelafrisaTvis magram
simarTlis grZnobam uRalata mas: man gadaamlaSa da veravin daajera Tavis
mwuxarebaSi. daaxlovebiT Tqvenc ase dagemarTaT. komediur adgilebSi Tqven
saukeTeso arSias qsovdiT da mec mjeroda Tqveni; magram dramatiul
adgilSi gadaamlaSeT. rogorc etyoba simarTlis calmxrivi grZnoba gaqvT,
gamaxvilebuli komediaSi, xolo naRrZobi dramaSi. da Tqvenc iseve, rogorc
govorkovs, Tqveni adgili unda moZebnoT TeatrSi. Tavis `ampluas~ droze
Segneba _ mniSvnelovani saqmea xelovnebaSi.

.... 19.. w.

arkadi nikolozis-Ze ganagrZobda simarTlis grZnobisa da misadmi rwmenis


Semowmebas da pirvelad viuncovs gamouZaxa.
is CemTan da maloletkovasTan erTad TamaSobda `fulebis dawvis~ etiudSi.
me vamtkiceb, rom pirvel naxevars viuncovi didebulad ganicdida rogorc
arasodes amgvarad gancvifrebaSi momiyvana misi grZnobis zomierebam da
erTxel kidev damarwmuna, rom igi bunebis mier aris dajildovebuli niWiT.
arkadi nikolozis-Zem qeba-dideba uZRvna, magram iqve _ SeniSna:
_ mere da ratom gaiTamaSeT sikvdilis scenaSi iseTi `simarTle~, romlis
danaxvac arasodes ar momindeboda scenaze, TiTqos tkivilebi aqvs mucelSio,
gulis reva, boyini, saSineli manWva, mTeli sxeulis kankali...
am adgilSi Tqven daemoneT naturalizms TviT naturalizmisaTvis. TqvenTvis
saWiro iyo sikvdilis simarTle TviT sikvdilis simarTlisaTvis. Tqven
cxovrobdiT ara mogonebebiT `adamianis sulis cxovrebis~ ukanaskneli
wuTebis Sesaxeb, aramed Tqven gainteresebdaT mxedvelobiTi mogoneba
garegani sxeulis fizikuri sikvdilisa...
es swori ar aris.
hauptmanis piesa `hanele~_Si daSvebulia naturalizmi. magram es imitom aris
Cadenili, rom ufro xazgasmiT iyos aRniSnuli mTeli piesis dedaarsi.
aseTi midgoma misaRebia, magram ra saWiroa realuri cxovrebidan swored is
amoirCio, rac aucilebelia moicilo Tavidan, rogorc zedmeti bargi? aseTi
amocana da aseTi simarTle antimxatvrulia da maT mier moxdenili
STabeWdilebac aseTivea. simaxinje ver warmoSobs silamazes, yvavi ver Sobs
mtreds, WinWarze vardi ver amova.
amrigad, ar varga TeatrisaTvis yovelgvari simarTle, romelTac ki Cven
vicnobT cxovrebaSi.
sceniuri simarTle namdvili unda iyos, Seuferadebeli, magram imave dros
dawmendili cxovrebis zedmeti wvrilmanebisagan. is realurad unda iyos
marTali, magram poetizirebuli Semoqmedebis zmanebiT.
dae, realisturi iyos simarTle scenaze, magram iyos mxatvruli da
agvamaRlos.
_ maS raSi mdgomareobs aseTi mxatvruli simarTle? _ geslianad SeekiTxa
govorkovi.
_ vici risi Tqmac gsurT: visaubroT xelovnebis umaRles materiebze
SeiZleba, magaliTad, giamboT, rom mxatvrul da aramxatvrul simarTles
Soris iseTive gansxvavebaa, rogoric arsebobs suraTsa da fotografias
Soris: ukanaskneli yvelafers gadmoscems, xolo pirveli _ mxolod
arsebiTs; am arsebiTis tiloze aRsabeWdaT saWiroa mxatvris niWi. an kidev
viuncovis TamaSis Sesaxeb `fulebis dawvis~ etiudSi, SeiZleboda SegveniSna,
rom mayureblisaTvis umTavresia kuzianis sikvdili da ara sikvdilis
winamorbedi raRac fiziologiuri movlenebi; es iqneboda fotografiis
suraTebisaTvis mavne detalebi. erTi, ori arsebiTi niSani sikvdilis
damaxasiaTebeli, morCa, da gaTavda, da ara yvela aseTi niSnebi. Torem
umTavresi _ sikvdili, maxlobeli adamianis moSoreba _ meore planze gadava,
xolo meorexarisxovani niSnebi wamoiWrebian win, ris gamo mayurebels,
albaT, guli agereva iq, sadac unda tirodes.
ai, xedavT, me vici, rasac laparakoben aseT SemTxvevebSi, magram vsdumvar!
ratom? imitom rom zogierTi mciremoTxovnilebis xalxi Tavs imSvidebs:
sul mcire axsna-ganmartebis Semdeg maT ukve yvelaferi ician Semoqmedebis
sferoSi mxatvrobis Sesaxeb. garwmunebT mavnebelia aseTi cnobiereba. jer
erTi arafers ar iZleva da amasTan erTad miaZinebs cnobismoyvareobas,
yuradRebas, romlebic uaRresad sWirdeba msaxiobs.
xolo, Tu gadawyvetili uariT gi pasuxeT, es, piriqiT, agaforiaqebT,
cnobismoyvareobas aRgiZravT, agaRelvebT, yuradRebas gagimaxvilebT,
gaiZulebT Tqven TviTon CaukvirdeT da eZioT pasuxi gadauwyvetel kiTxvaze.
ai ratom gicxadebT: me ar vkisrulob mxatvrulis sityvebiT ganmartebas da
Camoyalibebas xelovnebaSi. me praqtikosi var da ara sityviT aramed saqmiT
SemiZlia gagiwioT daxmareba, rom SeigrZnoT, e. i. gaigoT Tu ra aris
mxatvruli simarTle, magram amisaTvis didi moTminebiT unda aRiWurvoT
imitom, rom es mxolod mTeli kursis manZilze unda Selo, an ufro sworad,
es naTeli Seiqneba TqvenTvis, rodesac mTel `sistemas~ gaivliT, mas Semdeg,
rodesac Tqven TviTon kvaldakval SeiswavliT Casaxvas, ganwmendas,
kristalizacias ubralo yofiTi, adamianuri simarTlisas mxatvrulSi, es ar
xdeba uceb, aramed rolis formaciisa da zrdis procesis mTel manZilze.
aviTvisebT ra CvenSi mTavar arsebiTs, mivcemT ra mas Sesabamis lamaz
sceniur formas da gamoxatulebas, zedmetis CamocilebiT, Cven
qvecnobierebis, artistulobas, niWis, mxatvruli alRosi da gemovnebis
daxmarebiT gavxdiT rols poeturs, lamazs, harmoniuls da ganmwmends. yvela
es Tvisebebi exmarebian sceniur Semoqmedebas raTa iyos ara marto swori,
aramed simarTliT aRWurvili rolic.
ai am uaRresad did gancdaTa silamazesa da mxatvrulobas ver gadascem
mSrali sityvebiT. isini grZnobas moiTxoven, praqtikas, gamocdilebas,
sakuTari cnobismoyvareobis gamaxvilebas da dros.
viuncovis Semdeg maloletkovam `migdebulis~ etiudi iTamaSa, am etiudis
Sinaarsi aseTia: maloletkova brundeba saxlSi da karis zRrubelze
naxavs migdebul bavSvs, SimSilisagan Ronemixdili bavSvi male suls dalevs
mis xelSi. dasawyisSi uCveulo gulwrfelobiT gauxarda migdebulis povna
da cocxal dedofalasaviT miiRo, sixarulisagan kuntruSebda, artaxebSi
Sartavda, hkocnida, esiyvaruleboda, daaviwyda, rom sufraSi gaxveuli SeSis
mori eWira xelSi.
magram bavSvma uceb Seswyvita gamoxmaureba mis TamaSze. maloletkova
didxans dascqeroda mas, rom danamdvilebiT gaego mizezi. amasTan misi saxe
TandaTanobiT icvlida gamometyvelebas, ramdenadac meti gancvifreba da SiSi
aRibeWdeboda imdenad misi yuradReba maxvildeboda, man frTxilad daasvena
bavSvi divanze da ukandaxeva iwyo. ramdenime nabijis moSorebiT
maloletkova gaSeSda garindebuli. es iyo da es. meti araferi, magram ra
dauSreteli iyo am mdgomareobaSi mimzidveloba, qaluri sinaze, gemovneba,
WeSmariti dramatizmi. ra lamazad daupirispira man axladSobilis sikvdils
mozrdili qaliSvilis sicocxlis wyurvili! ra daxvewilad ganicada man
sikvdilTan pirvelad Sexvedra sicocxliT savse axalgazrda arsebisa,
romelmac pirvelad Caixeda iq, sadac aRar arsebobs sicocxle.
_ ai mxatvruli simarTle! _ wamoiZaxa aRelvebulma torcovma, rodesac
maloletkova gavida kulisebSi. _ masSi yvelaferi gjera, radgan yvelaferi
gancdilia da aRebulia namdvili cxovelmyofeli cxovrebidan xelaRebiT
ki ara, aramed gamorCeviT. swored imdeni, ramdenic saWiroa arc meti, arc
naklebi, maloletkovam icis mzera silamazis xilva da zomiereba, es
Zvirfasi Tvisebebia.
_ saidan aqvs amdeni srulqmna sruliad axalgazrda damwyeb moswavle
qals _ ukvirdaT zogierT Surianebs.
_ bunebrivi niWis meoxeobiT da rac mTavaria _ simarTlis
gansakuTrebuli lamazi grZnobis wyalobiT. uaRresad mxatvrulia, rac nazi
da simarTlis msgavsia. Seulamazebel da wauryvnel bunebriv simarTleze
ukeTesi ra SeiZleba iyos!.
gakveTilis dasasruls arkadi nikolozis-Zem gamogvicxada:
_ mgoni, yvelaferi giTxariT, risi Tqmac ki SeiZleboda simarTlis grZnobis,
sicruisa da rwmenis Sesaxeb scenaze.
dadga dro vifiqroT imis Sesaxeb, Tu rogor ganvaviTaroT da SevamowmoT
bunebis es Zvirfasi saunje.
aseTi muSaobisaTvis SemTxveva da mizezi mravali mogvecema, radgan
simarTlis grZnoba da rwmena gamovlindeba yovel nabijze, Semoqmedebis
yovel momentSi, moxdeba is saxlSi, scenaze, repeticiaze Tu speqtaklze.
yvela is, rasac msaxiobi akeTebs da mayurebeli xedavs TeatrSi, gamsWvaluli
da gamarTlebuli unda iqnes simarTlis grZnobiT.
sruliad umniSvnelo varjiSi, moqmedebis Sinagan da garegan xazTan
dakavSirebuli, moiTxovs simarTlis grZnobis TviT Semowmebas da sanqcias.
mTeli naTqvamidan naTlad Cans, rom misi ganviTarebisaTvis daxmarebas
gagviwevs Cven muSaobis yoveli momenti skolaSi.
erTi ram dagvrCenia sazrunavi, rom yvela am momentebma sargebloba
mogvitanos da ara ziani, rom maT xeli Seuwyon TviT simarTlis grZnobis
ganviTarebas da ganmtkicebas da ara sicruisa, siyalbisa da gaTamaSebisa.
es Zneli amocanaa, radgan sicruisa da siyalbis Cadena bevrad advilia,
vidre simarTliT laparaki da moqmedeba.
saWiroa didi yuradReba, dakvirveba da mudmivi Semowmeba maswavleblebisa
rom sisworiT aRorZindes da ganmtkicdes moswavleSi simarTlis grZnoba.
maS erideT yvela imas, rac jer kidev aRemateba Tqvens ZalRones da Cveni
bunebis, logikis da saRi azrovnebis winaaRmdeg midis! yvelaferi es
iwvevsEERrZobas, Zaladobas, gaTamaSebas sicrues, rac ufro xSirad miecemaT
maT SemTxveva scenaze SemoWrisa, miT uaresi simarTlis grZnobisaTvis,
romelic demoralizebuli iqneba, umarTebulobiT naRrZobi.
geSinodeT scenaze siyalbisa da sicruis miCvevisa, nebas nu miscemT maT
fesvi gaidgan TqvenSi. Seubraleblad amoZirkveT isini, Torem RvarZli
fesvs gaidgams da CaaxSobs TqvenSi simarTlis uZvirfases, saukeTeso da
aucilebel ylortebs.

IX. emociuri mexsiereba

...... 19.. w.

gakveTili imiT daiwyo, rom torcovma winadadeba mogvca SeSlilisa da


buxris danTebis etiudebs davbrunebodiT, romlebic didi xania ar
gagvemeorebina. sazRvari ar hqonda moswavleTa aRtacebas, radgan
moswyindaT uetiudoba. amas garda, sasiamovnod daurCaT imis ganmeoreba, ris
imedi qondaT da rac warmatebiT midioda yovelTvis.
ufro meti sicocxliT vTamaSobdiT, gasakvirveli ar aris TiToeulma icoda
ra da rogor unda gaekeTebina; yoyoCobac ki daviwyeT gadaWarbebuli imedis
gamo axlac aseve, rogorc uwin viuncovis SiSze aqeT-iqiT davifanteniT.
magram dRes moulodneli ar iyo CvenTvis SiSi, Cven sakmao dro gvqonda
mosamzadeblad, vin saiT gavqceuliyaviT. amis gamo saerTo Sexla-Semoxla
ufro zustad damuSavebuli Seiqna, gaangariSebuli da amitom ufro Zlieri
STabeWdileba dastova, vidre uwin. sixaruliT SevkivleT kidec.
me ki, rogorc manamde, kvlav magidis qveS moveqeci da radgan saferfle
veRar vnaxe, amitom erT did alboms davavle xeli. igive ambavi daemarTaT
sxvebsac. ai, magaliTad veliaminovas: pirvelad dimkovasTan ucabedi
SexeCebisas baliSi gauvarda xelidan, dRes Tumca Setakeba ar momxdara,
magram baliSi mainc gaagdo xelidan, rom, rogorc uwin daswvdomoda
asaRebad.
warmoidgenT Cvens gancvifreba rodesac etiudis damTavrebisas torcovma da
raxmanovma gamogvicxades, rom uwin Cveni TamaSi iyo uSualo wrfeli, siaxlis
mqone da marTali, xolo dRes – yalbi, arawrfeli da naZaladevi,
xelebgaSlili SevcqerodiT pirSi.
_ magram Cven xom vgrZnobdiT, ganvicdidiT _ ambobdnen moswavleni.
_ TiToeuli adamiani Tavisi cxovrebis TviTeul momentSi usaTuod raRacas
grZnobs, ganicdis, gvpasuxobda torcovi, is rom aras grZnobdes da ar
ganicdides arc cocxali adamiani iqneboda, aramed mkvdari, mxolod
mkvdrebi aras grZnoben, sakiTxi is aris, ras `grZnobdiT~ ras ganicdidiT
amJamad scenaze, Semoqmedebis momentSi.
modi gavarCioT da SevadaroT erTimeores dRevandeli da uwindeli Tqveni
TamaSi.
eWvis gareSea rom yvela mizanscenebi, gadasvlebi, garegani moqmedeba, maTi
Tanamimdevroba, dajgufebaTa yoveli wvrilmani gansacvifrebeli sizustiT
aris daculi. ai, Tunda, im axoxolavebul avejs daukvirdiT, romelic
miyrilia safarad karebze. adamiani ifiqrebs, fotografiuli suraTi
gadauRiaT an kidev avejis gegma dauxatavTo da imave gegmiT mialageT
safari.
amrigad, mTeli garegani, etiudis faqtiuri mxare sizustiT aris
ganmeorebuli, gansacvifrebeli sisworiT, rac imas mowmobs, rom
gamaxvilebuli mexsiereba gaqvT mizanscenebisa, dajgufebis, fizikuri
moqmedebis, gadasvlisa da sxv. aseTia saqmis viTareba garegani mxriT. magram
nuTu iseTi didi mniSvneloba aqvs Tqvens scenaze dgomas, dajgufebas?
CemTvis mayureblisaTvis ufro mniSvnelovania Sinaganad rogor moqmedebdiT
Tqven, ras grZnobdiT, sinamdvilidan aRebuli da rolSi Caqsovili Cveni
sakuTari gancdebi xom cxovrebas hqmnian scenaze swored es Tqveni
SegrZnobani ki ver gamoavlineT, garegani moqmedeba, mizanscenebi, dajgufebani
Sinaganad gaumarTlebelni, formaluri iyvnen, mSrali da arc gvesaWiroeba
isini scenaze. ai gansxvaveba etiudis winandelsa da dRevandel Sesrulebebs
Soris.
pirvelad, rodesac varaudi gamovTqvi moulodneli stumris SeSlilobis
Sesaxeb, yvelani, rogorc erTi kaci, erTma azrma Segi pyroT, rogorme Tavi
dagecvaT, Tavi gexsnaT gansacdelisagan. yvelani angariSs uwevdiT Seqmnil
mdgomareobas da mxolod Sefasebis Semdeg SeudeqiT moqmedebas. aseTi
midgoma swori, logikuri iyo, namdvili gancda da misi xorcSesxma.
dRes ki, piriqiT, Tqven gagexardaT nacnobi etiudis TamaSi da uceb
daufiqreblad, sagulisxmo viTarebis Seufaseblad wina TamaSis nacnob
garegan moqmedebaTa gadmoReba daiwyeT. es ar aris swori, pirvelad,
samariseburi siCume iyo, dRes ki _ mxiaruleba da aRtkineba. yvela Tavis
sagans eca: veliaminova _ baliSs, viuncovi _ Suqsafars, nazvanovi _
alboms saferflis nacvlad.
_ butafors daaviwyda saferflis dadeba, _ Tavs vimarTlebdi.
_ pirvelad ki winaswar moimarageT is? gana winaswar icodiT, rom viuncovi
daikivlebs da SegaSinebT Tqven?... _ dacinviT mekiTxeboda arkadi
nikolozis-Ze. _ sakvirvelia! dRes rogor gaiTvaliswineT, rom albomi
dagWirdebaT?! me vfiqrob, SemTxveviT unda mogxvedrodaT xelSi. samwuxaroa,
rom eg an sxva SemTxveviToba dResac ar ganmeorda! ai kidev, erTi wvrilmani:
pirvelad Tqven TvalmouSoreblad umzerdiT karebs, romlis iqiTac unda
mdgariyo viTom SeSlili. xolo dRes Tqven mTeli yuradReba gadmoitaneT
mayurebelze: ivane platonis-Zesa da Cemze, SeSlili ki TiTqos aRar
arsebobda TqvenTvis. Tqven gindodaT gagegoT, ra STabeWdilebas moaxdenda
Cvenze Tqveni TamaSi, imis nacvlad, rom SeSlils damalodiT, Cven
geCvenebodiT, pirvelad Tu Tqveni Sinagani grZnobis, intuiciis cxovrebis
gamocdilebis karnaxiT moqmedebT, dRes Tqven brmad, TiTqmis meqanikurad
misdevdiT gatkepnil biliks. imeorebdiT pirvel alalbedze warmatebiT
Catarebul repeticias. Tqven ar qmnidiT axals, dRevandeli dRis namdvil
cxovrebas. masalas Tqven iRebdiT ara cxovrebidan, aramed Teatraluri,
aqtioruli mexsierebidan, is, rac pirvelad TavisTavad warmoiSveboda
Signidan da bunebrivad xorcieldeboda moqmedebaSi, dRes xelovnurad
Rvivdeboda, sazRvars scildeboda imisaTvis, rom ufro meti STabeWdileba
moexdina mayurebelze. erTi sityviT, is dagemarTaT rac odesRac daemarTa
erT axalgazrdas, romelic vasili vasilis-Ze samoilovTan mivida
rCevisaTvis, Sevides Tu ara scenaze.
`gabrZandiT, Semdeg xelaxlad SemodiT da gaimeoreT is, rac axla
miTxariT~, _ winadadeba misca mas gamoCenilma msaxiobma.
axalgazrdam garegnulad gaimeora Tavisi pirveli misvla, magram pirveli
misvlis gancda ver gaamarTla da Sinaganad ver gaacxovela Tavisi garegani
moqmedeba.
rac ar unda iyos, arc Cemma Sedarebam xsenebul axalgazrdasTan, arc
dRevandelma Tqvenma marcxma ar unda SegafiqrianoT, _ asec unda momxdariyo
yvelaferi da me agixsniT:, Tu ratom: saqme is aris, rom Semoqmedebis
saukeTeso gamomwvevi xSirad moulodneloba aris, Semoqmedebis Temis siaxle.
etiudis pirveli Sesrulebis dros am moulodnelobas hqonda adgili. xolo
dRes igi aRar arsebobda, radgan yvelaferi ukve nacnobi iyo TqvenTvis,
gasagebi, naTeli, TiTqmis garegani saxec ki, am pirobebSi Rirs gana xelaxla
moifiqros kacma, SeekiTxos Tavisi cxovrebis gamocdilebas, SegrZnobebs,
romlebic ganicada sinamdvileSi? rada saWiroa aseTi muSaoba, Tu yvelaferi
Seqmnilia da mowonebuli Cemi da ivane platonis-Zis mier? uaRresad macduri
ram aris msaxiobisaTvis gamzadebuli garegani saxe! mere da gasakviri ra
aris masSi, Tu Tqven, romelTac TiTqmis pirvelad SesdgiT fexi scenaze,
wagZliaT sulma da isargebleT gamzadebuliT da masTan didi mexsiereba
gamoamJRavneT garegani moqmedebisadmi? xolo, rac Seexeba mexsierebas
grZnobierebisadmi, dRes ar gamovlinebula is.
_ grZnobierebisadmi mexsiereba? _ vcdilobdi mis garkvevas.
_ diax, anu, rogorc SemdegSi vuwodebT, emociuri mexsiereba. winaT _ ribos
mixedviT, _ Cven mas `afeqtur mexsierebas~ vuwodebT. amJamad uaryofilia eg
termini, xolo mis nacvlad sxva ar aris gamogonebuli. magram Cven xom
gvWiria raime sityva misi ganmartebisaTvis, amitom Cven SevTanxmdiT,
grZnobierebis mexsierebas vuwodoT emociuri mexsiereba.
moswavleni naTel ganmartebas moiTxovdnen, Tu ra igulisxmeba am sityvebSi.
_ magas ribos mier moyvanili magaliTidan mivxvdebiT.
erTxel frialo kldeze or mogzaurs zRvis moqcevam mouswro. isini
gadarCnen da Semdeg TavianT STabeWdilebebs uambobdnen. erTs mTeli Tavisi
moqmedeba axsovs: rogor, sad, ratom wavida, sad Cavida, rogor Caabija, saiT
gadaxta. meores TiTqmis araferi axsovs aseTi, axsovs mxolod im dros
gancdili grZnobierebani: pirvelad aRfrTovaneba, Semdeg yuradRebis
gamaxvileba, SiSi, imedi, eWvebi, da bolos _ panikuri mdgomareoba.
ai es SegrZnobani rCeba emociur mexsierebaSi.
dRes rom SeSlilis etiudis mogonebaze, meore mogzauriviT gagxsenebodaT
pirvelad gancdili SegrZnobani, Tqven rom im gancdebiT gecxovraT dRes
scenaze axleburad, namdvilad, nayofierad da mizanSewonilad gemoqmedaT,
yovelive es rom TavisTavad momxdariyo, Tqveni nebisyofis gareSe, ai maSin
vityodi rom Tqven uaRresad ganviTarebuli emociuri mexsiereba gqoniaT.
magram samwuxarod, es erTob iSviaTi movlena aris. amitom me Sevamcireb
Cems moTxovnilebas da getyviT: dae, dagewyoT Tqveni etiudi ise, rom
gexelmZRvanelaT mxolod garegani mizanscenebiT, magram maT moegonebinaT
TqvenTvis gancdili SegrZnobani, damorCilebodiT Tqven am emociur
mexsierebas da misi mfarvelobis qveS CagetarebinaT etiudi. am SemTxvevaSi
me vityodi rom ara gansakuTrebuli, ara zebunebrivi, magram mainc kargi
emociuri mexsiereba gaqvT.
me mzad var kidev Sevamciro Cemi moTxovnileba da davuSva, rom Tqven
daiwyeT etiudis TamaSi garegnulad, formalurad, naCvevma mizanscenebma da
fizikurma moqmedebebma ver gaacxoveles maTTan dakavSirebuli SegrZnobani,
rom Tqven moTxovnilebac ki ar dagebadaT SegefasebinaT Seqmnili
sagulisxmo viTareba, romelSiac mogelodaT moqmedeba, rogorc es pirvelad
iyo. aseT SemTxvevaSi SeiZleba fsiqoteqnikac daixmaroT, anu axali `Tu rom~
da sagulisxmo viTareba SeitanoT, axleburad gadaafasoT isini da
gamoafxizloT mTvlemare yuradReba, warmosaxva, simarTlis grZnoba, rwmena,
azri, xolo maTi SemweobiT grZnobac.
Tqven rom SegZlebodaT yvela amis Sesruleba, maSin vityodi, rom Tqven
mogepovebaT emociuri mexsiereba.
magram dRes Tqven ver gamoamJRavneT verc erTi Cems mier moyvanili
SesaZlebloba. araCveulebrivi sizustiT gaimeoreT mxolod garegani
moqmedebani, romlebic ar gagiTbiaT Sinagani gancdiT. dRes mxolod Sedegze
zrunavdiT Tqven. ai, risTvis vambob: Tqven ver gamoamJRavneT emociuri
mexsiereba.
_ maS, ara gqonia Cven is _ wamoviZaxe sasowarkveTilma
_ ara - Tqven araswori daskvna gamogaqvT, magram amas Cven Semdeg
gakveTilze SevamowmebT _ mogvigo damSvidebuli kiloTi arkadi nikolozis-
Zem.

.... 19.. w.

dRevandeli gakveTili Cemi emociuri mexsierebis SemowmebiT daiwyo.


_ gaxsovT, __ mommarTa arkadi nikolozis-Zem, _ msaxiobTa foieSi
miambobdiT im gansacvifrebeli STabeWdilebis Sesaxeb, romelic moaxdina
Tqvenze moskvinma _ rodesac gastrolebze Camovida, nuTu amJamadac ise
naTlad da garkveviT gaxsovT misi warmodgenebi _ rom maT mogonebaze isev
aRfrTovanebaSi modixarT, romelic xuTi, eqvsi wlis winaT ganicadeT?
_ SeiZleba iseTi simaxviliT ar meordebodes axla, raRac gamococxleba
dametyoba xolme maT mogonebaze.
_ imdenad Zlierad, rom rodesac im STabeWdilebebs CaufiqrdebiT, guli
sagules aRar gaqvT.
_ TiTqmis, Tu gatacebiT Caukvirdi maT.
_ ras grZnobT sulierad an fizikurad, rodesac Tqven megobris
tragikuli sikvdili gagaxsendebaT, ris Sesaxebac imave saRamos da imave
foieSi miambeT?
_ me gavurbivar im mZime mogonebebs, radgan ise gulsaklavad moqmedebs
Cemze.
_ ai eg mexsiereba, romelic xels giwyobT gaimeoroT yvela nacnobi uwin
gancdili grZnobierebani, gancdili moskvinis gastrolebisa da megobris
sikvdilis dros, swored eg mexsiereba aris emociuri.
rogorc mxedvelobiT mexsierebaSi Tqveni Sinagani mxedvelobiT aRsdgeba
didi xnis daviwyebuli sagani, peizaJi an adamianis saxe, swored iseve emociur
mexsierebaSi gamococxldebian winaT gancdili grZnobierebani, TiTqos
daviwyebas arian micemuli isini, magram ucabedi alRo, azri nacnobi saxe
da xelaxla SeboWaven gancdebi, zogjer iseTive siZlieriTa rogorc
pirvelad, zogjer ramdenimed sustad, zogjer iseTive Zlieri an ramdenimed
Secvlili saxiT.
raki SegiZliaT gafiTrdeT-gawiTldeT odesme nagrZnobis mogonebaze, raki
SiSs Jruanteli agitanT didi xnis gancdili ubedurebis Sesaxeb fiqris
dros, _ Tqven mogepovebaT mexsiereba grZnobierebisadmi anu emociuri
mexsiereba. mxolod Sesabamisad ar aris igi ganviTarebuli, rom uSualod
ebrZolos sajaro Semoqmedebis pirobaTa siZneleebs.
axla Tqven mi pasuxeT, _ miubrunda torcovi Sustovs, _ giyvarT SroSanas
suni?
_ miyvars, _ upasuxa paSam
_ mdogvis gemo?
_ calke ara, magram Zroxis xorcTan _kargia.
_ giyvarT katis RinRlian matylsa da xaverdze xelis cacuni?
_ miyvars.
_ Tqven kargad gaxsovT yvela es SegrZnobani?
_ maxsovs.
_ musika? musikac giyvarT?
_ musikac miyvars.
_ gaqvT romelime amorCeuli sayvareli melodia?
_ rasakvirvelia.
_ magaliTad.
_ mravali romansi Caikovskis, grigis, musorgskis.
_ Tqven gaxsovT isini?
_ diax. cudi smena rodi maqvs.
_ smena da smeniTi mexsiereba _ daumata torcovma, _ Tqven, mgoni mxatvrobac
giyvarT?
_ Zlier
_ albaT, sayvareli suraTebica gaqvT?
_ maqvs.
_ gaxsovT isini.
_ Zlier kargad.
_ buneba? giyvarT buneba?
_ vis ar uyvars buneba?
_ kargad ixsomebT xeds, oTaxis mowyobilobas, nivTis moyvanilobas?
_ vixsomeb.
_ agreTve saxesac?
_ diax, imaT, romlebic STabeWdilebas axdenen Cemze.
_ magaliTad, visi saxe gaxsovT garkveulad?
_ ai Tundac kaCalovis. me is erTxel davinaxe axlodan da Zlieri
STabeWdileba moaxdina Cemze.
_ maS Tqven mxedvelobiTi mexsierebac gqoniaT.
yovelive es ganmeorebiTi SegrZnobebia, magram maT iwvevs xuTi grZnobis
mexsiereba, isini ar miekuTvnebian emociuri mexsierebiT nakarnaxev gancdebs
da maT gansakuTrebuli adgili uWiravT.
amitom emociur mexsierebasTan erTad zogjer xuTi grZnobis Sesaxebac
meqneba saubari paralelurad, es ufro moxerxebulia.
aucilebelia Tu ara da ramdenad esaWiroeba msaxiobs scenaze Cveni xuTi
grZnobis mogoneba SegrZnobis Sesaxeb?
am kiTxvis gadasaWrelad saWiroa cal-calke ganvixiloT TiToeuli es
SegrZnobaTagani. yvela xuT grZnobaTagan mxedveloba yvelaze ufro maxvilia
STabeWdilebaTa aTvisebis dros, agreTve smenac Zlier gulisxmieria.
ai ratom SeiZleba yvela Cvens grZnobebze movaxdinoT zemoqmedeba Tvalisa
da yuris meoxebiT.
cnobilia, rom zogierT mxatvars ise aqvs ganviTarebuli Sinagani
mxedveloba, rom mas SeuZlia daxatos ardamswres suraTi.
zogierT musikos iseTi srulqmnili Sinagani smena avs, rom SeuZlia gonebiT
moisminos simfonia, romelic is-is iyo gaigona da Sesrulebis mTeli
detalebi da partituridan sul umniSvnelo gadaxrebic ki gaixsenos.
mxatvariviT da musikosiviT euflebian scenis msaxiobebi Sinagani
mxedvelobisa da smenis mexsierebas. maTi SemweobiT SeuZliaT aRbeWdon da
aRadginon TavisSi mogonebebi mxedvelobiTi da smeniTi xatebis, adamianis
saxis, misi mimikis, sxeulis nakvTebis, mimoxvris, TavdaWeris, moZraobis, xmis,
cxovrebaSi Sexvedrili adamianebis intonaciis, maTi tansacmelis,
yofacxovrebisa da sxva wvrilmanebis, bunebisa da peizaJis Sesaxeb. amas
garda, adamians da miT umetes msaxiobs unari Seswevs daixsomos da xelaxla
gamoavlinos aramc Tu naxuli da gagonili realur cxovrebaSi, aramed isic
ki rasac uxilavad da mousmenlad Seqmnis misi azrovneba.
mxedvelobiTi ti pis msaxiobebs uyvarT, moqmedebiT aCvenon rasac maTgan
moiTxoven da maSin isini advilad ganicdian im grZnobas, romlis Sexaxebac
laparakia. smenis ti pis msaxiobebs, piriqiT, saswrafod undaT moisminon xma,
sityva, an kilokavi im pirisa, romelsac isini asaxaven. pirveli Zvra
SegrZnobis gamosawvevad gamomdinareobs smeniTi mogonebidan.
_ xuTi grZnobis danarCeni SegrZnobebi isinic xom saWironi arian scenaze?
_ davinteresdi me.
_ rasakvirvelia.
_ Tu aucilebelia isini, risTvis da rogor unda visargebloT sceniuri
Semoqmedebis dros?
_ warmoidgineT, _ ganmartavda arkadi nikolozis Ze, _ viTom Tqven TamaSobT
Cexovis `ivanovis~ mesame aqtis dasawyis scenas. an warmoidgineT, viTom
romelime Tqvengani TamaSobs kavaler di-ri pafratas rols goldonis
piesaSi `sastumros diasaxlisi~ da is aRtacebaSi unda movides butaforuli
muyaos yaurmiT, romelic gansakuTrebuli gemovnebiT moumzadebia
mirandolinas. es scena ise unda Catardes, rom aramc Tu Tqven, TviT
mayureblebic ki nerwyvs ylapavdes. amisaTvis saWiroa Sesrulebis momentSi
gemovnebis daaxloebiTi warmodgena mainc iqonioT Tu namdvili yaurmis
Sesaxeb ara, romelime gemrieli saWmelis Sesaxeb mainc. sxvanairad Tqven
mxolod gadaamlaSebT da ver ganicdiT gemovnebis dakmayofilebas
saWmelisagan.
_ Sexeba? romel piesaSi iqneba igi saWiro?
_ ai Tundac `edi pSi~, bavSvebis scenaSi, rodesac edi pi daTxrili TvalebiT
exeba bavSvebs.
am SemTxvevaSi Zlier dagexmarebodaT kargad ganviTarebuli Sexeba.
__ magram, iciT ra, ukacravad ki, magram kargi msaxiobi yvela amas mxolod
teqnikis meoxebiT ise gamoxatavs, rom, sul ar Seawuxos grZnoba, _ ganacxada
govorkovma.
_ nu daujerebT aseTi TviT daimedebis mtkicebas. uaRresad srulyofili
aqtioruli teqnika ver Seedreba TviT bunebis miuwvdomel, miuRwevel,
daxvewil xelovnebas. bevri gamoCenili msaxiobi, yvela skolisa da
erovnebis teqnikosi da virtouzi minaxavs Cems sicocxleSi da garwmunebT,
rom verc erTma maTganma ver miaRwia im simaRles, romelsac cnobierebis
gareSe aRwevs namdvili artistuli qvecnobiereba, moqmedi TviT bunebis
uCinari karnaxiT, nu dagaviwydebaT rom Cveni rTuli bunebis mravali ufro
SesaniSnavi mxare ar emorCileba Cvens cnobierebiT marTvas. mxolod bunebas
SeuZlia daeuflos am miuwvdomel mxares. mis dauxmareblad Cven mxolod
nawilobriv da ara mTlianad SegviZlia daveufloT gancdisa da
xorcSesxmisa Cvens rTul SemoqmedebiT aparats.
dae, gemosi, Sexebis, ynosvis SegrZnobaTa mogonebani sul nakleb gamoviyenoT
Cvens xelovnebaSi, mainc maT zogjer didi mniSvneloba eZlevaT, magram aseT
SemTxvevebSi maTi roli mxolod momsaxurebiTia, damxmare.
_ raSi gamoixateba is? _ aRar veSvebodi.
_ magaliTiT agixsniT, __sTqva torcovma, erT SemTxvevas giambobT,
romelsac sul axlo warsulSi hqonda adgili Cems cxovrebaSi ori
axalgazrda, romeliRac Ramis qeifis Semdeg, igonebda erTi polonuri
quCuri hangis kilos, romelic moesminaT, TviTonac ar icodnen sad.
` _ es iyo _ daswyevlos RmerTma, sad iyo?... sadRac svetebisa Tu boZebis
ZirSi visxediT _ wamebiT igonebda erTi maTgani.
_ ra SuaSia aq sveti? _ gacecxlda meore
_ Sen marcxniv ijeqi, xolo marjvniv... marjvniv viRa ijda? _ Zalas
atanda Tavis mxedvelobiT mexsierebas pirveli moqeife.
_ arc aravin mjdara da arc araviTari sveti ar yofila _ xolo Cven rom
ebraulad momzadebul qariylapias SeveqceodiT, es sinamdvilea da...
_ saZageli sunamos suni modioda, yvavilovani odekolonisa, _ ukarnaxebda
pirveli.
_ diax, diax, _ daemowma meore. _ sunamos suni da ebraulad momzadebuli
qariylapia saZagel da dauviwyar gunebaze mayenebs.
es STabeWdilebebi daexmara maT gverdiT mjdomi viRac mandilosnis
gaxsenebaSi, romelic kibos sWamda.
Semdeg maT dainaxes sufra, misi servireba, sveti, romlis qveSac marTla
isxdnen Turme isini. amasTan erTma moqeifeTaganma moulodnelad SemosZaxa
fleitis krimanWuli da moagona, Tu rogor ukravda am krimanWuls erTi
musikosTagania. gaixsena agreTve lotbari.
ase TandaTanobiT aRsdga maT mexsierebaSi gemovnebis, ynosvisa da Sexebis
SegrZnobani da maTi SemweobiT im Rames miRebuli smeniTi da mxedvelobiTi
STabeWdilebani.
ukanasknelad erTma moqeifeTaganma moigona polonuri quCuri hangis
ramdenime kilokavi. meorem, Tavis mxriv kidev ramdenime kilokavi daumata,
xolo Semdeg orivem erTad daamReres mexsierebaSi aRdgenili mTeli hangi
da amasTan im lotbariviT xelmZRvanelobdnen erTimeores.
magram amiT ar gaTavebula yvelaferi: moqeifeT moagondaT raRac miyenebuli
Seuracyofis Sesaxeb simTvralis dros, SeekamaTnen erTmaneTs gacecxlebuli
da xelmeored waiCxubnen.
am magaliTidan Cans, Tu rogori mWidro kavSiri da zemoqmedeba sufevs
Cvens xuT grZnobas Soris, agreTve maTi gavlena emociuri mexsierebis
mogonebaze. amrigad rogorc vxedavT, msaxiobisaTvis aucilebel saWiroebas
warmoadgens ara marto emociuri, aramed yvela Cveni xuTi grZnobis
mexsiereba.

.... 19.. w.

torcovis moskovidan gastrolebze wasvlis gamo droebiT Sewyda


mecadineoba: jerjerobiT vkmayofildebodiT `treningiT da wvrTniT~ cekviT,
gimnastikiT, farikaobiT, xmis dayenebiT (simRera), warmoTqmis gasworebiT,
samecniero sagnebiT. gakveTilebis SeCerebasTan erTad droebiT Canawerebic
Seswyda dRiurSi.
magram ukanasknel dros Cems pirad cxovrebaSi iseTi ambebi moxda,
romelTac Cveni xelovnebisa da kerZo emociuri mexsierebisaTvis
mniSvnelovani didi ram Semagnebines ai ra moxda:
ramdenime xnis winaT SustovTan erTad saxlSi vbrundebodi. arbatze xalxis
didma krebulma gadamiRoba gza. Zlier miyvars quCis sanaxaoba da maSinve
yvelaze win gavZveri. saSineli suraTi warmomidga Tvalwin, Cems win sisxlis
gubeSi egdo viRac beberi maTxovari Camtvreuli ybiT, orive xelebi da
cali fexi muxlSi hqonda gadaWrili. sazareli sanaxavi iyo micvalebulis
saxe, siberis gamo Campali kbilebi, daConCxili qveda yba sisxlSi mosvril
ulvaSebs win gamovardnoda. gadaWrili xelebi iqve eyara dasaxiCrebuli
sxeulis axlos, TiTqos isini dagrZelebuliyvnen da win gawvdilni Svelas
moiTxovdnen. erTi gaSeSebuli TiTi zeviT iyo aSverili da viRacas
emuqreboda. Ceqmis wveri ZvlebiTa da xorciT, agreTve calke egdo. Tavisi
msxverplis Tavze wamomdgari tramvais vagoni didi da saSineli moCanda.
mxeciviT qSinavda, emuqreboda micvalebuls. vagonis wamyvani raRacas
asworebda manqanaSi, albaT imisaTvis rom misi nakli gamoemJRavnebina da
Tavi emarTlebina. viRac daxriliyo micvalebulze, Cafiqrebuli misCereboda
saxeSi da WuWyian cxvirsaxocs sCrida cxvirSi, xolo iqve axlos biWbuWebi
wyalsisxlobias TamaSobdnen, maT uxarodaT, rodesac Tovlis gamdnari
nakadi wiTel sisxls uerTdeboda, ris gamo axali vardisferi nakadi
modioda, viRac qali tiroda, danarCenebi, SiSiT Sepyrobili kidev zizRiT
dascqerodnen, xelisuflebis warmomadgenlebs elodnen, eqimebs, saswrafo
daxmarebis etlsa da sxv.
mTeli es realur-naturalisturi suraTi SiSis zarsa hgvrida yvelas,
saSinel STabeWdilebas axdenda da mziani dRisa da uRrublo mowmendili
da mxiaruli cis aSkara kontrasts warmoadgenda.
gavcildi katastrofis adgils donemixdili da did xans saSineli
STabeWdilebis gavlenis qveS viyav. aRwerili sanaxaobis mogoneba, romelmac
iseTi damZimebuli sulieri ganwyobileba gamoiwvia CemSi, mTel dRes guls
miRrRnida.
SuaRamisas gamomeRviZa, momagonda mxedvelobiT aRbeWdili suraTi, ufro
Zlier avkankaldi da SemeSinda cxovrebis. mogonebebSi ufro saSinlad
momeCvena katastrofa, vidre sinamdvileSi iyo, SeiZleba imitom rom Rame iyo
da RamiT ki yvelaferi gazviadebulad eCveneba adamians. magram Cemi
ganwyobileba STabeWdilebis gamaZlierebel emociur mexsierebas mivawere.
kidec gamexarda Cemi SiSis, rogorc damamtkicebeli sabuTis SegrZnobaTa
saTanado mexsierebis arsebobisa CemSi.
erTi Tu ori dRis Semdeg kvlav momixda arbatze gavla katastrofis
adgilTan da uneblied SevCerdi, davufiqrdi sul axlo warsulis SemTxvevas.
saSinelebam ganvlo _ mxolod erTi adamianis sicocxle moaklda am qveyanas.
meezove arxeinad gvida quCas, TiTqos undoda waeSala katastrofis
ukanaskneli kvali, tramvais vagonebi Cveulebrivi xmauriT gadadiodnen
sabediswero adgilze, adamianis sisxliT morwyul adgilze, dRes ara
qSinavdnen da arc emuqrebodnen visme vagonebi, rogorc maSin, piriqiT,
mxiarulad rekdnen zars, rom ufro mxiarulad gaqanebuliyvnen.
sicocxlis xrwnadobis Sesaxeb Cems SexedulebasTan dakavSirebiT saSineli
katastrofis mogoneba gardaiqmna. is rac uxeSi naturalisturi iyo _
amovardnili yba, gadaWrili xelebi, fexis nawili, aSverili TiTi, sisxlis
gubeSi bavSvebis TamaSi _ Tumca dResac aranakleb aRSfoTebda Cems suls,
vidre maSin, magram dRes sul sxvagvarad moqmedebda. zizRiTi grZnoba moispo
CemSi, xolo mis nacvlad aRSfoTebam iCina Tavi. me ase avxsnidi Cems sulsa
da mexsierebaSi momxdar evolucias: katastrofis dRes, nanaxis gavleniT, me
SemeZlo damewera quCis reportioris maxvili qronika gazeTisaTvis, xolo im
dRes, romlis Sesaxebac laparakia, SevZlebdi cocxali feletoni damewera
sisastikis winaaRmdeg. katastrofis daxsomebuli suraTi aRar maRelvebs
ukve naturalisturi wvrilmanebiT, aramed daRupulisadmi sibraluliT da
grZnobierebiT. dRes gansakuTrebuli sinaziT magondeba mtirali qalis saxe.
sakvirvelia, ra did gavlenas axdens droTa msvleloba Cvens emociur
mogonebaTa evoluciaze.
dRes diliT anu katastrofis erTi kviris Semdeg, saswavlebelSi wasvlisas,
kvlav gagiare im sabediswero adgilas da momagonda, rac iq moxda. momagonda
iseTive TeTri, rogorc dRes, Tovli. es _ sicocxlea. gaSlili saiTRac
mswrafi Savi figura. es _ sikvdilia. monadeni sisxli. es _ adamianidan
gamomdinare vnebania, garSemo, rogorc naTeli kontrasti, kvlav ca, mze,
sinaTle, buneba. es _ maradisobaa. xalxiT savse tramvais vagonebi adamianis
momavali STamomavloba megona, romlebic maradisobisaken miiltvian _ da
mTeli suraTi, romelic sul axlo warsulSi zizRs iwvevda CemSi da Semdeg
ki simkacred iqca. axla didebul sanaxaobad meCveneboda. Tu pirvel dRes
sagazeTo qronikis dawera mindoda, Tu Semdeg filosofiuri xasiaTis
feletoni mizidavda, dRes poeziisadmi midrekilebam iCina Tavi, leqsebisadmi,
sazeimo lirikisadmi.
grZnobisa da emociur mogonebaTa evoluciis gavleniT davufiqrdi puSCinis
SemTxvevas, romelic man am dReebSi miambo, saqme is aris, rom Cveni gulkeTili
megobari odesRac Turme daumegobrda erT soflis ubralo gasaTxovar
qaliSvils, cxovrobdnen tkbilad, magram sami saSineli nakli aRmoaCnda im
qalsa pirveli _ wregadasuli ybedi iyo da, radgan ganaTlebis Zlier dabal
safexurze idga, amitom misi saubari sisuleles ar scildeboda meore _
gasaocari suni modioda piridan da mesame _ saSinlad xvrinavda ZilSi.
puSCini gaSorda mas, CamoTvlilma uaryofiTma mxareebma gadamwyveti roli
iTamaSes maTs ganSorebaSi.
sakmaod didma drom ganvlo da buSCinma isev daiwyo ocneba Tavisi
dulcineis Sesaxeb. misi uaryofiTi mxareebi arsebiTad arafrad moeCvena, _
droTa msvlelobam gaaqarwyla isini, xolo dadebiTi mxareebi pirvel
planze wamoiWrnen. SemTxveviT Sexvdnen erTmaneTs. dulcineia
SinamosamsaxureT iyo swored im ojaxSi, sadac puSCini Casaxlda winaswari
ganzraxviT. yvelaferi Zveleburad datrialda.
axla rodesac emociuri mogonebani sinamdvileT iqcnen, puSCini xelaxla
ocnebobs ganSorebis Sesaxeb.

........ 19 . . w.
ucnauria. amJamad, ramdenime xnis Semdeg arbatis quCis katastrofidan Cems
mxedvelobiT mexsierebaSi upirveles yovlisa tramvais vagoni aRsdgeba
xolme. mxolod is ki ara, romelic maSin vnaxe, aramed sxva, Cems mexsierebaSi
CarCenili meore SemTxvevisa, romelic bevrad adre moxda.
am Semodgomaze, gvian RamiT streSnevidan saxlSi vbrundebodi, moskovSi,
tramvais ukanasknel vagonSi vijeqi, vagonma verc ki moaswro cariel
mindvramde misvla, rom liandags gadascda. vagoni ramdenime mgzavris
daxmarebiT unda daeyenebinaT xazSi, radgan sxva aravin iyo iq, ra uzarmazari
da uSvelebeli momeCvena maSin vagoni, da masTan SedarebiT ra sacodavebi
da umweoni viyaviT Cven.
me minda gadavWra sakiTxi: es didi xnis SegrZnobani ratom ase ufro Zlier
da Rrmad aRibeWdnen Cems emociur mexsierebaSi, vidre ukanasknelad
gancdili arbatze?..
ai kidev meore imave xasiaTis axirebuleba, rodesac magondeboda miwaze
gaSxlarTuli maTxovari da daxrili ucnobi, me arbatis katastrofaze ki ar
vfiqrobdi, aramed sul sxva SemTxvevaze odesRac erT serbiels wavawydi
qvafenilze, romelic mkvdar maimuns dasCereboda Tavdaxrili. sabralo,
cremliT savse TvalebiT sCrida pirSi mxecs marmaladis gasvril naWers,
etyoba am scenam ufro metad amaRelva, vidre maTxovris sikvdilma. ai ratom
aris rom, axla mkvdari maimuni da serbieli ufro magondebian vidre
maTxovari da daxrili ucnobi, rodesac quCis katastrofis Sesaxeb vfiqrob.
me rom momixdes am scenis gadatana TeatrSi, im SemTxvevaSive visesxebdi Cemi
mexsierebidan ara mis Sesabamis emociur masalas, aramed sxvas, ufro adre
SeZenils, sul sxva garemosa da sxva moqmed pirebTan SemTxveuls, anu
serbielisa da maimunis SemTxvevas. ratom xdeba ase?
. . . . . . . 19.. w.

torcovi dabrunda mogzaurobidan da dRes misi gakveTili Sesdga. me


vuambe mas CemSi momxdari evoluciis Sesaxeb katastrofis Semdeg. arkadi
nikolozis Zem dakvirvebisaTvis Semaqo.
_ Tqveni SemTxveva, _ momigo man, _ mSvenivrad asuraTebs mogonebaTa da
SegrZnobaTa kristalizaciis process, romelic emociur mexsierebaSi xdeba.
bevrs unaxavs ara erTi da ori katastrofa. mexsierebaSi rCeba maTi mogoneba,
magram ara yoveli wvrilmani, aramed mxolod calke momentebi, romelTac
gansakuTrebuli gavlena iqonies. am CarCenil gancdebidan warmoiSveba erTi
_ mTliani, muqi feradebis gafarToebuli da gaRrmavebuli mogoneba
msgavs SegrZnobaTa Sesaxeb. igi dakavSirebulia ara patara, calkeul kerZo
SemTxvevasTan. aramed yvela TanagvarTan. es _ didi masStabiT aRebuli
mogonebaa. es ufro wminda, daxvewili, kompaqturi, Sinaarsiani da
gamaxvilebulia, vidre TviT sinamdvile.
magaliTad: Cemi ukanaskneli mogzaurobis STabeWdilebas vadareb uwindel
mogzaurobisas da vxedav, rom, Tumca gastrolebma mSvenieri STabeWdileba
moaxdines Cemze, magram zogierT momentSi mainc moSxamuli Seiqna zogierTi
wvrilmani gulsaklavi usiamovneba, romelTac Crdili miayenes saerTo
sixarulsa da aRtacebas da daawvrilmanes isini.
uwindeli mogzaurobebidan ar damrCenia aseTi mogoneba. emociurma
mexsierebam gawminda mogonebani droTa msvlelobis brZmedSi. es Zlier
kargia. uamisod, SemTxveviTi wvrilmanebi daCrdilavdnen mexsierebaSi
umTavress da es umTavresi wvrilmanebSi gaiTqvifeboda. dro-mSvenieri
filtria, didebuli gansawmendeli gancdil SegrZnobaTa mogonebisa. es
kidev cotaa, igi saukeTeso mxatvaria, is aramc Tu swmends, aramed poeziis
SaravandediTac mosavs mogonebebs.
mexsierebis aseTi Tvisebis wyalobiT TiTqmis pirquSi, realuri da uxeSi
naturalisturi gancdebi droTa msvlelobis gamo momxiblav, mxatvrul
raimed gardaiqcevian. es garemoeba daxvews maT da amSvenierebs.
magram ityvian, rom didi mwerlebi da mxatvrebi sinamdvilidan wereno!
dae, ase iyos. rom isini xom fotografiul suraTs ar iReben, aramed
zeSTagonebidan sinamdviliT da sakuTar arsebaSi nimuSs da Tavisi emociuri
mexsierebis cxovelmyofeli masaliT Seavseben mas.
sxvanairad rom xdebodes da poetebi Tavis avazakebs fotografiulad
xatavdnen nimuSebidan yvela Tavisi realuri wvrilmanebiT, romlebic maT
ixiles sakuTari TvaliT da ganicades cocxal nimuSebSi, aseTi qmnileba
Tavmomabezrebeli iqneboda.
amis Semdeg torcovs vuambe, Tu Cems mexsierebaSi rogor Sescvala maimunis
mogonebam maTxovaris mogoneba da erTi tramvais vagonisa—meorem.
_ gasakviri araferia _ damamSvida arkadi nikolozis_Zem _ vsargeblob ra
sakmaod gavrcelebuli SedarebiT, getyviT rom Cven ver ganvagebT Cvens
SegrZnobaTa mogonebebs ise, rogorc wignebiT vsargeblobT Cvens
biblioTekaSi.
iciT ras niSnavs emociuri mexsiereba warmoidgineT auarebeli saxlebi,
uricxvi oTaxebi am saxlebSi, mravlis umravlesi karadebi oTaxebSi
uTvalavi kolofebiTa da yuTebiT da maT Soris _ yvelaze patara kolofi
mZivebiT savse, sruliad advilad mosZebniT saxls, oTaxs, karadas, Taros,
xolo kolofis moZebna ufro saZneloa; magram vis aqvs is gamWriaxi Tvali,
romelic SeamCnevs patara margalits, romelic uceb amogorda, wamierad
gaielva da samudamod miefara Tvals? mxolod SemTxveviT Tu SeiZleba
xelmeored waawyde sadme mas.
aseve xdeba Cveni mexsierebis arqivSi, iqac moiZebneba Taviseburi karadebi,
kedlebi, kolofebi, zogierTi maTgani xelmisawvdomia, sxvebi ki ara, rogor
movZebnoT emociur mogonebaTa is `margalitebi~ romelTac uceb gagvirbines
Tvalwin da samudamod miefarnen, meteoriviT wamierad gagvinaTes da
maradiul wyvdiadSi STainTqnen? rodesac isini gvevlinebian
da afeTqdebian CvenSi (rogorc serbielis suraTi maimuniT), aseT moCvenebaTa
movlinebisaTvis apolons gaduxadeT madloba, xolo nu iocnebebT
daibrunoT erTxel samaradisod Camqrali grZnoba, serbielis nacvlad xval
sul sxva ram mogagondebaT, guSindels nu eliT da dRevandeliT
dakmayofildiT, oRond ukeTesad miiReT axlad dadgenili mogonebani. am
SemTxvevaSi Tqveni suli axali energiiT gamoexmaureba mas, ramac xSirad
ganmeorebiT aaforiaqa igi piesaSi. Tqven xelaxla aRigznebiT da maSin,
SesaZlebelia, kvlav mogevlinoT zeSTagoneba.
magram nu ifiqrebT Zveli margalitisadmi gamokidebas _ is ukve
ganumeorebelia, rogorc guSindeli dRe, rogorc bavSvis sixaruli, rogorc
pirveli siyvaruli. ecadeT aRsdges TqvenSi yovelTvis dReisaTvis
daniSnuli axali zeSTagoneba nu SegafiqrianebT is garemoeba, rom
guSindelTan SedarebiT sustia igi. kargia is, rom dRevandelia, bunebrivia
igi, TavisTavad, malulad mogevlinaT, rom aRagznos Tqveni Semoqmedeba. amas
garda, vin ganmartavs, Tu namdvili STagonebis romeli SemoqmedebiTi
afeTqebaa ukeTesi an ucudesi. yvela isini lamazi da mSvenierebia
Taviseburad, Tundac mxolod imitom, rom isini _ zeSTagonebiTi arian.

. . . . . . . 19.. w.

gakveTilis dasawyisSi vTxove arkadi nikolozis-Zes erTi gaugebroba


gaerkvia CemTvis.
__ maSasadame _ mivmarTe mas _ STagonebis margalitebi TviT Cvens
arsebaSi moiZebnebian, garedan ar moevlinebian isini Cvens suls, cidan ar
mofrinaven. apolonisagan? Cans isini ganmeorebiTni arian da ara pirveladi
warmoSobis?
_ ar vici! _ gverdi auara pasuxs arkadi nikolozis-Zem. _ qvecnobierebis
sakiTxebs _ ver gadaWris Cemi Wkua. amas garda, nu CavklavT idumalobas,
riTac miCveuli varT garemovicvaT STagonebis wuTebi. mSvenieria idumaleba
da igi aRizianebs Semoqmedebas.
_ ki, magram ganmeorebiTi warmoSobis arian, rasac Cven scenaze ganvicdiT?
Cven xom ganvicdiT da isic pirvelad? ai amitom minda vicode kargia Tu
cudi, rodesac scenaze pirvelad SemogveWrebian grZnobebi romlebic
arasodes ar gangvicdia namdvil cxovrebaSi? _ aRar veSvebodi.
_ eg imazea damokidebuli, Tu ra xasiaTisaa gancdebi, _ momigo torcovma, _ ai,
magaliTad, warmovidginoT, rom Tqven TamaSobT hamlets, rom Tqven ukanasknel
moqmedebaSi daSniT aRWurvili ecemiT Tqven amxanag Sustovs, mefis rolis
Semsrulebels da rom Tqvens sicocxleSi pirvelad igrZeniT manamde
TqvenTvis ucnobi uZleveli wyurvili sisxlisa. Semdeg warmovidginoT rom
daSna blagvi aRmoCnda, butaforuli, rom saqme usisxlod dabolovda, xolo
SeiZleba moxdes saZageli Cxubi da Sexla-Semoxla, ris gamoc iZulebuli
gaxdebian naadrevad daxuron farda da oqmi Seadginon. ra sargeblobas
moutanda speqtakls, rodesac msaxiobi aseT pirvelad grZnobas ahyveboda da
aseT `STagonebamde~ mividoda?
_ maSasadame, sasurveli ar yofila pirveladi grZnoba? _ vimarTlebdi Tavs.
_ piriqiTi Zlier sasurvelia, _ mamSvidebda arkadi nikolozis Ze, _ isini
wrfeli grZnobebia, Zlieria, kazmuli, magram scenaze ise ar gamomJRavndebian,
rogorc Tqven warmogidgeniaT anu grZeli periodobiT, mTeli aqtis
ganmavlobaSi. pirveladi grZnoba wuTierad afeTqdeba da calke epizodebaT
CaerTvis rols. am saxiT uaRresad sasurvelia scenaze da mTeli Cemi
arsebiT mivesalmebi mas. dae, ufro xSirad mogvevlinos is da gaamaxvilos
vnebaTa WeSmariteba, rasac Cven yvelaze metad vafasebT SemoqmedebaSi,
moulodneloba romelic pirvelad grZnobaSia damarxuli, Seicavs TavisSi
msaxiobisaTvis uZlev aRmgzneb Zalas.
erTia sawyeni: Cven ki ar veuflebiT pirveladi gancdis momentebs aramed
isini gveuflebian Cven; amitom meti ara dagvrCenia raa, rom TviT bunebas
davuTmoT am sakiTxis gadaWra da davimSvidoT Tavi, Tu pirvelad grZnobas
SeuZlia gamovlineba, _ dae, TviTon gamovlindes TavisiT, rodesac es mas
moesurveba oRond piesisa da rolis xelSemSleli xasiaTi nu eqneba.
_ maSasadame Cven uZlurni varT qvecnobierebisa da STagonebis sakiTxebSi! _
wamoviZaxe umweo xmiT.
_ da gana mxolod pirveladi gancdebiT amoiwureba Cveni xelovneba da
misi teqnika? isini iseTive iSviaTi arian scenaze, rogorc cxovrebaSi, _
manugeSebda torcovi. _ aris ganmeorebiTi, emociuri mexsierebiT nakarnaxevi!
upirveles yovlisa iswavleT maTiT sargebloba. isini ufro xelmisawvdomia.
rasakvirvelia, moulodneli, qvecnobierebiTi `zeSTagoneba~ ufro warmtacia,
mimzidveli! is Cveni ocnebaa da Semoqmedebis saukeTeso saxe. magram es imas
ar niSnavs, rom ugulebelvyoT emociuri mexsierebis qvecnobierebisa da
ganmeorebiTi mogonebebis mniSvneloba. piriqiT, Tqven unda SeiyvaroT isini,
radgan mxolod maTi SemweobiT SesZlebT ramdenimed zemoqmedebas
zeSTagonebaze.
sakmarisia gavixsenoT Cveni mimarTulebis ZiriTadi princi pi: `cnobierebis
meSveobiT qvecnobierebiTi~.
ganmeorebiTi mogonebebi kidev imitom unda gviyvardes, rom msaxiobi Caaqsovs
rols ara imas, rac pirvelad moxvdeba, aramed sagangebod amorCeuls, ufro
Zvirfas maxlobelsa da warmtac mogonebas cxovelmyofel da TviT mis mier
gancdil SegrZnobebs. emociuri mexsierebis gadarCeuli masaliT amoqarguli
gansaxierebuli piris cxovreba, xSirad ufro Zvirfasia SemoqmedisaTvis,
vidre misi Cveulebrivi, adamianis yoveldRiuri cxovreba. ai saukeTeso
niadagi STagonebisaTvis, misi sakuTari rCeuli, saukeTeso mzrunvelobiT
gadaaqvs msaxiobs scenaze. amasTan piesis moTxovnilebis Sesabamisad icvleba
forma da garemo, xolo msaxiobis adamianuri gancdebi, rolis SegrZnobebTan
SefardebiT, cxovelmyofeli unda darCes. SeuZlebelia maTi gadakeTeba,
saxeebiT Secvla, msaxiobis gaTamaSebiT damaxinjeba.
_ rogor? _ gancvifrebuli iyo govorkovi, _ yvela rolebSi, gesmiT, yvela
rolebSi: hamletis, arkaSka da nesCastliecevisa, purisa da Saqris `lurji
Citidan~-dan, sul Cveni sakuTari gancdebiT unda visargebloT?!
_ maS rogor ggoniaT? _ gakvirvebuli iyo Tavis mxriv arkadi nikolozis-Ze
_ msaxiobs SeuZlia ganicados mxolod Tavisi sakuTari emociebi. an iqneb
gindaT, rom msaxiobi iRebdes sul axal-axal ucxoTa gancdas da TviT
sulsac ki TiToeuli Sesrulebuli rolisaTvis? gana es SesaZlebelia mere
da ramdeni suli unda daitios man TavisSi? SeuZlebelia amoiglijos
Tavisi sakuTari suli da samagierod rolis Sesaferi sxvisi suli
daiqiraos. mere sad mosZebnis aseTs? jer kidev ganusaxierebel, mkvdar
rols xom ara sTxovs? is jer TviTon elis, rom STaberon mas suli.
SeiZleba iqiraos adamianma tansacmeli, saaTi, xolo SeuZlebelia gamoarTva
vinmes an rols daesesxo grZnoba. aba, vin amixsnis, rogor moxerxdeba es?! Cemi
grZnoba me mekuTvnis ganuSorebliv, xolo Tqven kidev _ Tqveni. SeiZleba
SeicnoT, TanaugrZnoT rols, mis adgilas warmoidginoT Tavi da imoqmedoT
swored ise, rogorc gansasaxierebeli piri. es SemoqmedebiTi muSaoba TviT
msaxiobSic gamoiwvevs rolis Sesafer gancdebs. magram es grZnobebi mwerlis
mier asaxul pirovnebas ki ar ekuTvnis, aramed TviT msaxiobs.
rasac ar unda ocnebobdeT, rasac ar unda grZnobdeT sinamdvilesa Tu
warmosaxvaSi, Tqvens Tavs verasodes ver gascdebiT. arasodes ar dakargoT
Tqveni Tavi scenaze. imoqmedeT yovelTvis Tqveni adamiani-msaxiobis saxiT.
versad gaeqceviT Tqvens Tavs xolo, Tu Tqven uaryofT Tqvens mes, im
SemTxvevaSi niadagi gamogeclebaT da es ki yvelaze saSiSi ram aris. scenaze
Tavis dakargva im moments warmoadgens, romlis Semdeg uceb bolo eReba
gancdas da msaxiobis gaTamaSeba iwyeba, amitom, ramdenic ar unda iTamaSoT,
visac ar unda asaxavdeT, yovelTvis, yovelgvari gamonaklisis gareSe
sakuTari grZnobebiT unda isargebloT am kanonis darRveva igivea, rom
msaxiobma moklas gansasaxierebeli piri, waarTvas amas mTrTolvare,
cocxali, adamianuri suli, romelic martodmarto STaberavs sicocxles
mkvdar rols.
_ rogor, ese igi, mTel sicocxles Cemi Tavi unda warmovadgino! _ ukvirda
govorkovs.
_ swored, _ Seageba torcovma _ yovelTvis, mxolod Tqveni Tavi unda
gviCvenoT scenaze, rasakvirvelia sxvadasxva SexamebaSi, amocanaTa
kombinaciebSi roliT gamowveul da Canergil sxvadasxva sagulisxmo
viTarebaSi, brZmedSi nawrTob sakuTar emociur mogonebebSi. yvela
CamoTvlili _ saukeTeso da Zvirfasi masalaa Sinagani SemoqmedebisaTvis, maS
isargebleT yvela amiT da nu daeyrdnobiT sxvebisgan sesxebas da
gadmoRebas _ mibaZvas.
_ ukacravad, magram _ gamoekamaTa govorkovi, _ rogor unda davitio CemSi,
gana es warmosadgenia, msoflio repertuaris yvela rolebis gancda.
_ im rols, romelsac ver daitevT TqvenSi, verasodes ver iTamaSebT kargad,
is ar aris Tqveni repertuaris. ampluas mixedviT ki ar unda ganvsajoT
msaxiobi, aramed misi Sinagani arsiT.
rogor SeiZleba erTi da igive adamiani arkaSkac iyos da hamletic? _
vekiTxebodiT erTmaneTs.
_ uwinares yovlisa, msaxiobi arc erTia da arc meore, is TavisTavad
adamiania mkafiod Tu mkrTalad gamoxatuli Sinagani da garegani
individualobiT, mocemuli msaxiobis bunebaSi SeiZleba ar moiZebnebodes
arkaSkas da sCastlicevis gaiZveroba da hamletis keTilSobileba, magram
TiTqmis yvela adamianuri ERirseba-naklovanebaTa Canasaxi, midrekilebani
yovelTvis moiZebneba masSi.
xelovneba da msaxiobis sulieri teqnika iqiT unda iyos mimarTuli, rom
bunebrivi gziT aRmoaCinon TavisSi adamianuri bunebis Rirseba_naklovanebani,
xolo Semdeg aaRorZinon da ganaviTaron isini ama Tu im rolis Sesabamisad
SesrulebisaTvis.
amgvarad, scenaze gansaxierebuli piris suli kombinirebuli iqneba msaxiobis
mier da Sesdgeba sakuTari sulis cocxali adamianuri elementebis, Tavisi
emociuri mogonebebisa da sxvaTagan.
is, rac me amixsna arkadi nikolozis-Zem, jer kidev bundovania CemTvis, raSic
aSkarad gamovutydi mas.
_ ramdeni notia musikaSi? _ SemekiTxa torcovi _ mxolod Svidi, _
TviTonve miugo Tavis Tavs, _ magram jer kidev mTlianad ar aris amowuruli
am Svidi notis kombinaciebi, xolo ramdeni moepoveba adamians sulieri
elementi, mdgomareoba, ganwyobileba, gancda? piradad ar damiTvlia isini,
magram eWvi ar mepareba, rom maTi ricxvi ufro metia, vidre notebi
musikaSi, amitom damSvidebuli iyaviT, rom geyofaT igi Tqveni artistuli
cxovrebis manZilze, maS mxolod imisaTvis izruneT, rom SeiswavloT
upirveles yovlisa emociuri masalis gamovlinebis saSualebebi da midgoma
Tqveni sulidan da meorec, saSualebebi da midgoma am masalidan adamianTa
sulebis rolis, xasiaTis, grZnobebis da vnebaTa uTvalavi kombinaciebis
Seqmnisa.
_ ras warmoadgenen es saSualebebi da midgoma? _ aRar veSvebodi.
_ upirveles yovlisa imas, rom SeiswavloT emociuri mexsierebis aRdgena _
gamococxleba, _ ganmartavda torcovi. rogor unda gamogacocxloT is? _
SevekiTxe kvlav.
_ Tqven iciT, rom amisaTvis arsebobs mravali Sinagani saSualeba da
gamomwvevi mizezebi, magram aris kidev garegani gamomwvevi mizezebi da
saSualebebi. xolo maT Sesaxeb SemdegSi, radgan es sakiTxi rTulia.
. . . . . 19.. w.

dRes fardadaxurul scenaze warmoebda mecadineoba `maloletkovas binaze~


rogorc Cven vuwodebT mas, magram veRar vicaniT igi: is, romelic sastumro
oTaxi iyo, sasadilod gadaekeTebinaT, uwindeli sasadilo ki sawol oTaxad
gadaeqciaT, misaRebi darbazidan ramdenime oTaxi gamoeWraT karadebiT
gadatixruli. yvelgan iafasiani, gacrecili aveji iyo ganlagebuli. iseT
STabeWdilebas stovebs, TiTqos viRac xelmomWirne qali Casaxlebuliyos,
romelmac uwindeli SesaniSnavi bina iafasian Semosavlian sastumrod
gadaakeTebinao.
_ mogilocavT axal binas!_ mogvesalma ivane platonis-Ze, rodesac
moswavleebma Tavi daaRwies moulodnelobas da moiSinaures, erTobliv
daiwyes Txovna, rom daebrunebinaT uwindeli myudro maloletkovas bina~,
radgan axal sadgomSi cudad grZnobdnen Tavs da Sesabamisad ver imuSaveben.
_ ras izamT, _ sityva banze agvigdo arkadi nikolozis-Zem _ uwindeli aveji
mimdinare repertuarisaTvis dasWirdaT TeatrSi, samagierod is dagviTmes,
rac SeeZloT da ise gaariges, rogorc icodnen. Tu ar mogwonT, Tqven
moewyveT, rogorc SegiZliaT, rom myudroeba SeqmnaT.
gaCaRda muSaoba _ erTi aurzauri atyda _ sruli uwesrigoba.
_ SesdeqiT! mogvmarTa arkadi nikolozis-Zem. _ emociuri mexsierebis ra
mogonebam da ra ganmeorebiTma gancdam gamoiwvia TqvenSi Seqmnili qaosi?
_ armavirSi... rodesac... ai... miwisZvra... qanaobs... aveji... aseve... _
burtyunebda Cveni mxazavi, miwismzomeli umnovixi.
_ ar vici, rogor gamovTqva. rodesac dResaswaulis win iatakis mwmendelebi...
_ igonebda veliaminova.
_ SemibraleT _ Cemo Zvirfasebo! guli mwydeba! _ TiTqmis tiroda
maloletkova.
avejis Semdgomi ganrigebisas atyda kamaTi. erTni erTgvar ganwyobilebas
eZebdnen, meoreni _ sxvas, im sulieri ganwyobilebisa da emociuri mogonebebis
mixedviT, romlebic maTSi aRsdgebodnen avejis ama Tu im dajgufebebis
Sesabamisad. rogorc iqna daalages aveji Sesaferisad. miviReT ganlageba da
sinaTlis gaZliereba vTxoveT. aq ki daiwyo sinaTlisa da xmovanebis
efeqtTa demonstrireba.
dasawyisSi mzis kaSkaSa sinaTle mogvces da sixaruli vigrZeniT sulSi
imave dros scenis ukan xmaurobis simfonia daiwyo: avtoebi, tramvais zaris
reka, qarxnis sayvirebi, matareblis Sori stvena adasturebda dRis muSaobis
gacxovelebas.
Semdeg TandaTanobiT moukles sinaTles. mwuxri daeSva. myudroeba Camovarda,
siwynare da ramdenimed, mowyenilobac. ocnebisaken gvizidavda, wamwami
dagvimZimda, Semdeg Zlieri qariSxali amovarda, TiTqmis grigali- fanjris
SuSebi zrialebdnen, qaraSoti zuzunebda. Tovli Tu wvima exeTqeboda
fanjrebs. sinaTlis TandaTanobiT CaqrobasTan erTad yvelaferi miwynarda...
miswyda quCis xmauroba. gverdiT oTaxSi saaTma dareka, Semdeg viRacam
roialze daukra, Tavidan xmauriT, Semdeg ki naxevar tonebSi mosawyeni ram.
sakvamleSi zuzuni gahqonda qars, suls kaeSani daeufla. oTaxi sibnelem
moicva, lampebi aanTes, miyuCda roiali. Semdeg sadRac Sors Tormeti
Camohkra koSkis saaTma. SuaRamea. mdumareba daeufla yvelafers.
iatakqveSidan Tagvis fxakuni moismis. iSviaTad moismoda avtos sayviri da
erTimeores exmaurebodnen orTqlmavlis stvena. da bolos yvelaferi miCumda
samariseburi dumili da sibnele gamefda. ramdenime xnis Semdeg ganTiadis
riJraJma gaapo Rame. xolo rodesac mzis pirvelma sxivma SemoanaTa
fanjaraSi, ase megona, exla davibade meTqi.
yvelaze metad viuncovi iyo aRfrTovanebuli.
_ es namdvil cxovrebaze ukeTesia! _ gvarwmunebda igi.
_ cxovrebaSi, mTeli dRe-Ramis manZilze, ver ganicdi sinaTlis zemoqmedebas,
_ ganmartavda Tavis STabeWdilebebs Sustovi, xolo, rodesac ramdenime
wuTSi rogorc ai exla, Cvens Tvalwin Camocialdnen dRisa da Ramis
movlenebi, maTi Zliereba vigrZen, zegavlena.
_ sinaTlesa da xmaurTan erTad icvlebian gancdebic: xan mwuxareba, xan SiSi,
xan gamococxleba.... aRvnusxavdi Cems pirad STabeWdilebebs. _ xan avadmyofi
geCveneba oTaxSi da gTxovs xmadabla ilaparako, zogjer ggonia- rom yvelani
ise Sexmatkbilebuli cxovroben da arc ise cudia sicocxle. am qveynad, am
SemTxvevaSi, raRac mxneobas grZnob da xmauriT, aRfrTovanebiT ginda
ilaparako.
_ rogorc xedavT, saswrafod migviTiTa arkadi nikolozis-Zem, _ garemo
usaTuod moqmedebs Cvens grZnobaze. da yvela es moxdeba aramc Tu mxolod
cxovrebaSi, aramed scenazec. aq Cven sakuTari cxovreba gvaqvs, sakuTari
buneba, tye, zRva, qalaqebi, soflebi, sasaxleebi da sardafebi. isini
anareklis saxiT cocxloben, mxatvarTa ferad tiloebze. niWieri reJisoris
xelSi dadgmis yvela saSualebebi da Teatris efeqtebi aRar geCvenebaT uxeS
siyalbed, aramed mxatvrul Semoqmedebad iqceva. rodesac isini Sinaganad
SekavSirebuli arian piesis moqmed pirTa sulier cxovrebasTan, am
SemTxvevaSi garemo wres ufro didi mniSvneloba eZleva scenaze, vidre TviT
sinamdvileSi. amiT gamowveuli ganwyobileba, Tu is piesis moTxovnilebebs
Seesabameba, SesaniSnavad mimarTavs yuradRebas rolis Sinagani cxovrebisaken
moqmedebs Semsruleblis fsiqikasa da gancdaze. amgvarad scenis garegani
wyoba, da mis mier gamowveuli ganwyobileba, Cveni grZnobis aRmZvrelni arian,
amitom Tu msaxiobi qali TamaSobs margaritas, romelsac locvis dros
acdunebs mefistofeli, dae reJisorma Seuqmnas mas Sesabamisi saeklesio
ganwyobileba, es garemoeba daexmareba Semsrulebels rolis SegrZnobaSi.
sapyrobileSi myofi egmontis moTamaSe msaxiobs reJisorma unda Seuqmnas
iZulebiTi ganmartoebis ganwyobileba.
msaxiobi madlobas gadauxdis, radgan ganwyobileba mimarTulebas miscems
grZnobas.
dae, speqtaklis kulisebis iqiTa mxris sxva Semoqmednic dagvexmarebian
maTTvis xelmisawvdomi sceniuri saSualebebiT. maT SesaZleblobasa da
xelovnebaSic imalebian Cveni emociuri mexsierebisa da ganmeorebiTi
gancdebis gamomwvevni. ra Sedegi mohyveba, rom reJisorma garegnulad
mSvenivrad moawyos speqtakli. magram piesis Sinagan arss ki ar eguebodes
igi? _ waikiTxa Sustovma.
_ samwuxarod, xSirad xdeba eg ambavi da yovelTvis cudad bolovdeba.
radgan reJisoris Secdoma mcdar gzaze miaqanebs amsrulebels da zRudes
qmnis aRmsrulebelsa da rols Soris.
_ xolo, Tu reJisoris garegani dadgma cudi aRmoCnda? maSin ra moxdeba?
_ ikiTxa viRacam
miT ufro cudi! reJisorisa da speqtaklis kulisebis iqiTa mxris
SemoqmedTa muSaoba diametralurad sawinaaRmdego Sedegs mogvcems. imis
nacvlad, rom Semsruleblis yuradRebas scena da roli i pyrobs. mouwyobeli
speqtakli scenas CamoaSorebs msaxiobs da mayureblis samflobeloSi
gadatyorcnis mas. rampas iqiT.
_ maSin raRa moxdeba. Tu garegan mowyobaSi iseTsave uxeSobas, Teatralobas,
ugemurobas dauSvebs reJisori. ai Tunda iseTs. guSin rom Cemi TvaliT
vixile N_ is TeatrSi? _ SevekiTxe me.
_ am SemTxvevaSi uxeSoba mowamlavs msaxiobs da isic reJisors gayveba
kudSi. zogierTebis SexedulebiT. sceniur uxeSobaSi Zlieri `gznebadoba~
ifareba. amgvarad rogorc xedavT, speqtaklis garegnuli gaformeba _ ori
mxriT galesili xmalia reJisoris xelSi. mas imdenive sargeblobis motana
SeuZlia, ramdenic zianisa da vnebis.
Tavis mxriv, dae, TviT msaxiobebma aswavlon mzera, danaxva, scenis garemos
Tviseba da sceniuri iluziiT Seqmnil ganwyobilebisadmi ltolva uSualod.
aseTi codniTa da xerxiT aRWurvil msaxiobs SeuZlia isargeblos
TavisTvis yvela gamomwveviT. rac ki ifareba, speqtaklis garegnul dadgmaSi.
axla me mogcemT SekiTxvas, _ ganagrZo torcovma: _ suyvela lamazi
dekoracia exmareba msaxiobs da iwvevs emociur mexsierebas? warmoidgineT
didebuli tilo. gamoCenili mxatvris namuSevari. mSvenivrad Sexamebuli
saRebavebiT. mxatvari zedmiwevniT eufleba xazebsa da perspeqtivas.
SexedeT am dekoraciebs mayurebelTa darbazidan _ scena migizidavT Tqven
maSinve. axvediT scenaze _ sasowarkveTas mieciT uceb da ar iciT saiT
gaiqceT. ras niSnavs yvela es. sad imaleba saidumloeba? imas, rom Tu
dekoraciebSi navaraudevia mxolod mxatvroba, xolo daviwyebulia msaxiobis
moTxovnileba, im SemTxvevaSi uvargisia dekoracia scenisaTvis. aseT scenur
mxatvrobaSi ostats mxolod or da ara sam ganzomilebasTan aqvs saqme.
siganesa da simaRlesTan. xolo. rac Seexeba siRrmes anu. sxvanairad rom
vTqvaT, Teatralur iatakTan. es ukanaskneli carielia da ubralo.
gamocdilebiT iciT, Tu ras niSnavs msaxiobisaTvis SiSveli, gluvi. carieli
iataki scenisa. ra siZneles warmoadgens masze yuradRebis mi pyroba. Tavisi
Tavis moZebna sul patara varjiSis dros anu ubralo etiudSic ki.
xolo scadeT aseT iatakze, TiTqmis sakoncerto estradaze, gamoxvideT
avanscenaze da gadasceT mTeli `cxovreba adamianuri sulisa~ hamletis,
otelosa da makbetis rolebSi. ra siZneles warmoadgens es reJisoris
dauxmareblad. umizanscenod, univTebod da uavejod. romelsac SeiZleba
daeyrdno Camojde masze. mieyrdno, romelTa garSemoc SeiZleba dajgufeba!
TiToeuli aseTi mdgomareoba xom exmareba scenaze cxovrebas da
plastiurad gamovlinebas Tavisi Sinagani ganwyobilebisa. mdidari
mizanscenis dros amis miRweva ufro advilia. vidre rampis win svetiviT
atuzuli msaxiobis dros. Cven mesame ganzomileba gvinda anu scenis iatakis
gamoZerwva. Cven masze vmoZraobT, vcxovrobT, vmoqmedebT. mesame ganzomileba
ufro metad gvWiria. vidre pirveli ori. ra sargebloba moaqvs
msaxiobisaTvis mis zurgs ukan Camofarebuli genialuri mxatvris saucxoo
dekoracias? ufro xSirad Cven sul ver vxedavT mas. radgan zurgSeqceuli
vmoqmedebT. is mxolod Sesafer TamaSs gvavaldebulebs, rom Rirseuli
viqneT misi fonis; is Cven arafers gvexmareba, radgan misi Semoqmedebis dros
mxatvari mxolod suraTze fiqrobda. mxolod Tavis Tavs gamoavlinebda
suraTSi da msaxiobi ki daaviwyda.
magram sad arian iseTi geniosebi. iseTi teqnikosebi, romlebic mokarnaxis
budruganis win mdgomi, yovelgvari daxmarebis gareSe, umizanscenod,
ureJisorod da umxatvrod gadmoscemen piesisa da rolis mTlian Sinagan
arss?!
vidre Cvens xelovnebas ar miuRwevia srulyofis umaRles wertilamde
fsiqoteqnikis sferoSi, romelic SesaZleblobas miscems msaxiobs, daxmarebis
gareSe dasZlios Tavisi SemoqmedebiTi amocanebi. manamde Cven yovelTvis
mivmarTavT speqtaklis reJisorisa da kulisebis iqiTa mxaris Semoqmedebs,
romelTa gankargulebaSic aris yovelgvari dekoratiuli, gegmobrivi,
sinaTlisa, xmovanebisa da sxv. gamomwvevi saSualebani scenaze.

....... 19.. w.

_ kuTxeSi ras mikunWulxarT? _ mimarTa arkadi nikolozis-Zem


maloletkovas.
_ me... moSorebiT, ar SemiZlia, ar SemiZlia! _ aRelda maloletkova da ufro
Rrmad moikalaTa kuTxeSi da Tan Tvals aridebda dabneul viuncovs.
_ Tqven raRas SejgufulxarT ase myudrod yvela erTad? _ arkadi
nikolozis_Zis molodinSi divanze moekalaTebina magidasTan, yvelaze
myudro kuTxeSi.
_ Cven anekdotebs... vusmenT! _ miugo mxazavma umnovixma.
_ Tqven da govorkovi raRas akeTebT lampasTan atuzuli? _ SeekiTxa arkadi
nikolozis Ze veliaminovas.
_ me... me... ar vici... rogor agixsnaT... _ SeekiTxa igi, _ werilsa
vkiTxulobT ... da amitom... simarTle giTxraT, ar vici...
_ Tqven da Sustovi ra bolTasa scemT? _ CemTvisac moicala torcovma.
_ raRac gegmebs vawyobT, _ mivuge me.
_ erTi sityviT, _ daaskvna arkadi nikolozis _ Zem, _ TiToeulma Tqvenganma
ganwyobilebis, gancdis da saqmianobis mixedviT, airCia ufro moxerxebuli
adgili. Seqmna Sesaferi mizanscena da gamoiyena is Tavisi miznisaTvis da,
SeiZleba, piriqiT: mizanscenam ukarnaxa mas saqme, amocana.
torcovi buxarTan Camojda _ Cven mis pirdapir. zogierTebma skami
moiaxloves. rom ufro axlos yofiliyvnen da ukeTesad moesminaT. me lampian
magidasTan movewyve Casawerad. govorkovi da veliaminova ufro moSorebiT
Camosxdnen saCurCulod.
_ xolo axla ratom dajeqiT, Tqven aq, isini iq, Tqven ki magidasTan? - kvlav
ganmarteba moiTxova arkadi nikolozis-Zem amjeradac daaskvna, rom yvela
Cvenganma Taviseburad isargebla mizansceniT garemos, saqmianobis,
ganwyobilebis da gancdebis Sesabamisad.
Semdeg arkadi nikolozis-Zem mogvatara oTaxis yvela kuTxe _ TiToeulSi
sxvadasxvagvarad iyo aveji ganlagebuli _ da winadadebas gvaZlevda
gangvemarta: ra ganwyobilebas, emociur mogonebebs, ganmeorebiT gancdebs
iwvevs CvenSi es garemoebani? Cven unda agvexsna: ra garemoebaSi da rogor
visargeblebdiT mocemuli mizansceniT.
amis Semdeg torcovma TviTon, Tavisi Sexedulebisamebr, mogviwyo
mizanscenebis mTeli rigi, xolo Cven unda mogvegonebina da agvexsna:
rogori sulieri ganwyobilebis dros, ra pirobebSi, ra mdgomareobaSi anu
sagulisxmo viTarebaSi vamjobinebdiT ise jdomas, rogorc man gviCvena.
sxvanairad: Tu uwin Cven TviTon virCevdiT mizanscenas Cveni
ganwyobilebisamebr, amocanis moqmedebis SegrZnobaTa mixedviT, amJamad
arkadi nikolozis_Ze asrulebda amas Cvens magier, xolo Cven mxolod unda
gagvemarTlebina sxvisi mizanscena, anu mogvenaxa Sesaferi gancda da
moqmedeba. mogvenaxa Sesabamisi ganwyobileba.
torcovis TqmiT rogorc pirveli ori SemTxveva sakuTari mizanscenis
gamomuSaveba, iseve mesame SemTxveva _ sxvisi mizanscenis gamarTleba _
yovelTvis Sexvdeba msaxiobs praqtikaSi.
Semdeg moiyvana `piriqiTobiTi dasabuTebis~ cda. arkadi nikolozis_Ze da
ivane platonis_ Ze TiTqos ise dasxdnen, rom gakveTili unda daewyoT. Cven
kidev `saqmianobisa da ganwyobilebis~ mixedviT. magram torcovma ise
Secvala mizanscenebi, rom Cven TviTon veRar verkveodiT. ganzrax uwesod
dasxa moswavleni, ganwyobilebisa da imis sawinaaRmdegod, rac Cven unda
gagvekeTebina. erTni sul Sors darCnen, meoreni Tumca maswavleblis axlos,
magram zurgSeqceviT.
mizanscenis sulier ganwyobilebasa da saqmianobasTan Seufereblobam
aRreva Seitana grZnobaSi da Sinagan RrZobas iwvevda.
am magaliTma TvalnaTliv dagvanaxva, Tu ramdenad aucilebelia kavSiri
mizanscenasa da msaxiobis sulier ganwyobilebas Soris da ra borotebaa _
aseTi kavSiris darRveva.
Semdeg arkadi nikolozis_Zem ubrZana mTeli aveji kedlis irgvliv
gaerigebinaT. mTeli moswavleni Camoamwkriva am skamebze da Suaze,
mocarielebul iatakze mxolod erTi savarZeli datova.
amis Semdeg TiTo _ TiTod gamogviZaxa winadadeba mogvca mTlianad
amogvewura am savarZlisadmi ganwyobileba, rogoric ki SeeZlo ocnebiT
warmoedgina Cvens gonebas. rasakvirvelia, yoveli ganwyobileba
gamarTlebuli unda yofiliyo Sinaganad _ warmosaxviTi monagoniT.
sagulisxmo viTarebiT da TviT grZnobiTac ki. rigrigobiT CavatareT
varjiSi da Tan ganvmartavdiT ra ganwyobilebisaken migviTiTebda calkeuli
mizanscena. dajgufeba da mdgomareoba. an piriqiT, romeli Sinagani
ganwyobilebis dros ra pozas SemogvTavazebs TavisTavad Cveni buneba. yvela
es varjiSi gvaiZulebda ufro metad Segvefasebina Sesaferi, moxerxebuli da
mdidari mizanscena ara TviT mizanscenisaTvis, aramed im gancdebisaTvis.
romlebsac is iwvevs da aRricxavs.
_ maS ase _ daaskvna arkadi nikolozis_Zem. erTis mxriv msaxiobi eZebs
TavisTvis mizanscenas. iRebs ra mxedvelobaSi gancdil ganwyobilebebs,
Sesasrulebel saqmianobas, amocanas. xolo meore mxriv, TviT ganwyobileba,
amocana da saqmianoba qmnian CvenTvis mizanscenebs. isinic agreTve emociuri
mexsierebis gamomwvevad iTvlebian.
Cveulebrivad fiqroben, rom scenis detaluri mowyobiT ganaTebiT, xmauriTa
da reJisoris sxva mankiT Cven gvsurs pirvel rigSi parterSi myof
mayurebelTa dapyroba. ara am gamomwvevT Cven mivmarTavT imdenad ara
mayureblebisaTvis, ramdenadac TviT msaxiobebisaTvis. Cven vcdilobT
davexmaroT msaxiobs mTeli Tavisi yuradReba miapyros imas, rac scenaze
xdeba da ara scenis gareT. Tu msaxiobis rampis mxareze Seqmnili
ganwyobileba piesis Sesabamisia, maSin SemoqmedebisaTvis nayofieri
atmosfero iqmneba. romelic sisworiT aRagznebs emociur mexsierebas da
gancdebs.
axla, mTeli rigi cdebisa da demonstrirebis Semdeg, gjeraT Tu ara rom
dadgmis. dekoraciuli dagegmviTi, ganaTebis, gaxmovanebisa, da sxva xerxebi da
efeqtebi, romlebic ganwyobilebas hqmnian scenaze, rom yvela eseni Cveni
grZnobis saukeTeso garegani aRmgznebi? _ SegvekiTxa arkadi nikolozis-Ze.
yvelam aRiara es debuleba garda govorkovisa.
_ magram aris msaxiobTa sakmao ricxvi, _ ganagrZobda arkadi
nikolozis_Ze, romelTac ar ician scenaze mzera da naxva. rogori
dekoraciac ginda daudgi am xalxs. rogorc ginda gaanaTe es dekoraciebi,
rogorc ginda gaaxmovane scena, rogoric ginda Seqmeni iluziebi scenaze,
aseTi msaxiobebi imiT ki ar dainteresdebian, rac scenazea. aramed imiT, rac
mayurebelTa darbazSia rampis iqiTa mxares. maT yuradRebas ver mii pyrob
aramc Tu scenis mowyobiloba_morTulobiT, aramed TviT piesiT da misi
Sinagani dedaarsiTac ki. isini TviTonve spoben scenaze umTavres garegan
aRmgzneblebs, romelTa SemweobiTac daexmarnen maT reJisorebi da
speqtaklis sxva Semoqmedni.
Tqvenc rom ar dagemarToT es, iswavleT scenaze mzera da danaxva. ecadeT
daeyrdnoT da gamoexmauroT imas. rac, Tqven garSemoa. erTi sityviT, icodeT
yvela mocemuli aRmgzneblebiT sargebloba.

....... 19.. w.
dRevandel gakveTilze arkadi nikolozis_Zem gviTxra:
_ aqamde Cven gamomwvevidan grZnobisaken mivdiodiT. magram xSirad moxdeba,
rom piriqiT wavideT: grZnobidan gamomwvevisaken. Cven maSin viqceviT ase,
roca SemTxveviT Seqmnili Sinagani gancdis fiqsireba gvWiria. magaliTze
agixsniT.
ai ra damemarTa gorkis piesis `fskerze~ erT_erT pirvel warmodgenaze.
SedarebiT advilad davZlie satinis roli. garda monologisa adamianis
Sesaxeb. ukanasknel aqtSi. SeuZlebels moiTxovdnen Cemgan: sazogadoebrivs,
TiTqmis msoflio mniSvnelobis scenas, usazRvrod gaRrmavebul qveteqsts
imisaTvis, rom monologi dedaZarRvad gadaqceuliyo. mTeli piesis amocanad.
rodesac saSiS adgils movuaxlovdebodi, Sinaganad viboWavdi Tavs,
yuradRebas vimaxvilebdi, viberebodi. TiTqos gadatvirTuli cxeni
Sesdgomoda cicabo mTis aRmarTs. es `mTa~ saSinlad xels miSlida rolSi
Tavisufal gaqanebas da miwamlavda Semoqmedebis ganwyobilebas. monologis
Semdeg yovelTvis ise vgrZnobdi Tavs, rogorc notaze xmaCamwydari
momRerali.
magram, Cemda moulodnelad, mesame Tu meoTxe warmodgenaze rolis es
daavadebuli adgili TavisTavad gamovida.
Cemi SemTxveviTi gamarjvebis mizezis gasagebad yvelaferi movigone. rac ki
win uZRoda im saRamos gamosvlas. upirveles yovlisa mTeli dRis gadaxedva
damWirda dilidan saRamomde.
daiwyo imiT, rom mkeravisagan sakmaod gazviadebuli angariSi momivida man
Searyia Cemi biujeti da guneba gamifuWa. Semdeg saweri magidis gasaRebi
davkarge. xom iciT, ra usiamovnebas gamoiwvevda es garemoeba ai. aseT sulier
ganwyobilebaSi viyav, rom wavikiTxe recenzia Cveni speqtaklis Sesaxeb.
romelSic aqebdnen swored im adgilebs. sadac davmarcxdiT da aZagebdnen
saukeTesod Catarebul adgilebs.
recenziam saSinlad imoqmeda Cemze. mTel dRes piesaze vfiqrobdi. measejer
isev da isev analizs vukeTebdi da veZebdi masSi mTavar Sinagan arss.
vigonebdi Cemi gancdebis yvela momentebs da ise Zlier viyav garTuli am
saqmianobiT, rom im saRamos sul ar mainteresebda piesis warmateba.
gamosvlis win ar vRelavdi sul ar vfiqrobdi mayureblebze. aramed
sruliad gulgrilad vuyurebdi warmodgenis dasasruls da kerZod Cems
TamaSs... da arc vTamaSobdi im saRamos. aramed sruliad ubralod
logikurad da TanamimdevrobiT vasrulebdi rolis amocanebs sityviT.
moqmedebiT da saqmianobiT logikas da Tanmimdevrobas erTad mivyavdi swori
gziT da TavisTavad Sesrulda. xolo daavadebuli adgili ise Catarda. rom
arc ki SemimCnevia
Sedegi is iyo, rom Cemma TamaSma Tu ara .`msoflio~, mTavari mniSvneloba
mainc iqonia piesisaTvis. Tumca sul ar mifiqria amis Sesaxeb. mizezi? ra
momexmara. rom gavTavisufldi gzaabneulobisagan da swori mimarTuleba
aviRe? ram damayena swor gzaze, romelmac sasurvel mizans mimaRwevina?
ra Tqma unda saqme is ki ar aris, rom mkeravma didi angariSi warmomidgina.
arc is, rom gasaRebi davkarge an recenzia wavikiTxe, yvelam erTad cxovrebas
pirobebis mTlianma kompleqsma da SemTxveviTobam Seqmnes Cems sulSi iseTi
ganwyobileba, rodesac recenziam ufro Zlier imoqmeda Cemze, vidre
movelodi. man Searyia dadgenili Sexeduleba rolis saerTo gegmis Sesaxeb
da maiZula xelaxla Sememowmebina is. am Semowmebam da gadaTvalierebam
mimiyvana gamarjvebamde.
mivmarTe erT gamocdil msaxiobs da karg fsiqologs da vTxove
damxmareboda im saRamos napovn gancdaTa fiqsirebaSi. man ase ganmimarta.
gaimeoro SemTxveviT gancdili grZnoba scenaze _ igivea, rom scado
damWknari yvavilis gacocxleba. ukeTesi ar iqneboda, rom sul sxvaze
izruno. mkvdris gacocxleba ki ar scado, aramed sul axali yvavili axeiro
nacvlad damWknarisa. ra aris amisaTvis saWiro? uwinares yovlisa daviwyebas
misce yvavili da misi fesvebis morwyva daiwyo, axali Tesli Cargo miwaSi
da axali yvavili gazardo~.
magram msaxiobebi umetes SemTxvevaSi sruliad sawinaaRmdego saSualebas
mimarTaven. Tu SemTxveviT kargad Caatares rolis romelime adgili da maT
undaT misi ganmeoreba. isini pirdapir gzas mimarTaven _ TviT grZnobas da
cdiloben xelaxla ganicadon is. es ki igivea, rom yvavilis gamococxleba
bunebis dauxmareblad SeuZlebelia da amitom erTi gza darCenila,
butaforias dauTmo Tavisi adgili.
maS ra gzas davadgeT?
daviwyebas mivceT TviT grZnoba da imaze vifiqroT, Tu ram gamoiwvia is, im
pirobebze, romelTac gamoiwvies gancda. es _ is niadagia. romelic unda
morwyo. gaanoyiero. romelzec grZnoba aRmocendeba.
am drois ganmavlobaSi ki TviT buneba qmnis axal grZnobas manamde gancdils
msgavss.
aseve moiqeciT Tqvenc, nurasodes nu daiwyebT Sedegidan. TavisTavad ar
modis is, aramed winapirvelis logikuri Sedegia.
mec ase moviqeci, rogorc mirCevda Cemi brZeni mrCeveli. amisaTvis momixda
yvavils ylortebis qveviT Cavyolodi fesvebamde, anu, sxvanairad rom vTqvaT.
gamekvlia gza `adamianis Sesaxeb~ monologidan piesis ZiriTad ideamde, ra
mizniTac is iwereboda. ra saxeli vuwodoT am ideas? Tavisufleba? _
adamianis TviTcnobiereba? arsebiTad rom vTqvaT, TviT piesis dasawyisidan,
amis Sesaxeb laparakobs mwiri luka.
mxolod axla, rodesac Cemi rolis fesvebamde mivedi, davrwmundi, rom maT
TiTqos xavsi, obi mokidebia, sokoebi daxvevia, yovelgvari, uvargisi, mavne,
wminda, aqtioruli amocanebi dasxmia Tavs.
mivxvdi, rom Cems `msoflio mniSvnelobis~ monologs ara hqonda saerTo
gorkis mier `adamianis Sesaxeb~ daweril monologTan, pirveli iyo
kulminaciuri momenti Cemi aqtioruli gaTamaSebis. am dros, roca meore unda
laparakobdes piesis mTavar ideaze da misi umaRlesi wertili iyos, avtorisa
da msaxiobis gancdaTa mTavari SemoqmedebiTi momenti. uwin me vfiqrobdi
mxolod imis Sesaxeb, rom SeiZleba efeqturad da aRfrTovanebiT warmomeTqva
rolis sxvisi sityvebi, da ara imis Sesaxeb, rom mkafiod da garkveviT
gadameca partniorisaTvis sakuTari zraxvani da gancdebi, analogiuri
gansaxierebuli pirovnebis zraxvaTa da gancdebisa. me gaviTamaSebdi xolme
mxolod Sedegs, imis nacvlad, rom loRikurad, Tanamimdevrulad memoqmedna
da bunebrivad mimeyvana Cemi Tavi am SedegTan anu piesis mTavar ideasa da
Cemi _ msaxiobis Semoqmedebamde. Cems mier daSvebulma Secdomebma gauvali
kedeli aRmarTes Cemsa da mTavar azrs Soris.
ra damexmara am kedlis darRvevaSi?
rolis komprometirebuli gegma.
mere vin gautexa mas saxeli?
recenziam.
mere ram mianiWa mas aseTi Zala?
mkeravis angariSma, dakargulma gasaRebma da sxva SemTxvevebma, romelTac
warmoSves Cemi cudi, saerTod nervuli ganwyobileba da ramac maiZula
cnobismoyvareobiT gadameTvalierebina mTeli im dRis warsuli.
moyvanili magaliTiT mindoda damesuraTebina meore gza. romlis Sesaxeb
dRes gelaparakeT. gamococxlebuli grZnobis gza misi gamowvevisaken.
am gzis SeswavliT msaxiobs yovelTvis SeuZlia Taviseburad gamoiwvios
saWiro ganmeorebiTi gancda.
amrigad: SemTxveviT warmoSobili grZnobidan _ gamomwvevisaken, imisaTvis, rom
Semdeg isev gavwioT gamomwvevidan grZnobisaken., _ daaskvna torcovma.

..... 19..w.

dRes ase daiwyo arkadi nikolozis-Zem.


_ rac ufro farTo masStabisaa emociuri mexsiereba. miT ufro meti masala
moiZebneba masSi Sinagani SemoqmedebisaTvis, miT ufro mdidaria da sruli
msaxiobis Semoqmedeba. fiqrob, es TavisTavad cxadia da ganmartebas ar
saWiroebs.
magram emociuri mexsierebis simdidris garda Cven unda gavarCioT kidev
masSi daculi masalis Zliereba, simtkice da xarisxi.
emociuri mexsierebis Zalas didi mniSvneloba aqvs Cvens saqmianobaSi, rac
ufro Zlieria igi, gamaxvilebuli da zusti, miT ufro mkafio da srulia
SemoqmedebiTi gancda. susti emociuri mexsiereba iwvevs TiTqmis
SeumCnevel, moCvenebiT grZnobebs. isini gamousadegari arian scenisaTvis.
radgan ar itaceben, SeumCnevelni arian da TiTqmis aRweven mayureblamde.
emociuri mexsierebis Sesaxeb Semdgom saubarSi gamoirkva, rom misi Zlierebis
odenoba, xangrZlivoba da zemoqmedeba sul sxvadasxva saxisaa. amis Sesaxeb
arkadi nikolozis-Ze ambobda:
_ warmoidgineT. rom sajaro Seuracxyofa mogayenaT an sila gagartyaT
vinmem, ris gamo SemdegSi mTel sicocxles gewviT loya. aseTi scenis Semdeg
imdenad Zlieria Sinagani Zrwola, rom am mxecuri moqmedebis yvela
wvrilmani da garegani viTareba daCrdila man.
ubralo mizeziT da TiTqmis sul umizezod uceb afeTqdeba emociur
mexsierebaSi gancdili Seuracxyofa da ormagi siZlieriT iCens Tavs. maSin
siwiTle an momakvdavis fermkrTaloba faravs mTel saxes. xolo guli
ikumSeba da daga-dugi gaaqvs.
aseTi gamaxvilebuli da advilad aRmgznebi emociuri masalis mqone msaxiobs
advilad SeuZlia ganicados imis msgavsi scena romelic CarCaA mexsierebaSi
mas Seuracxyofis miyenebis dros da romelic gamoscada cxovrebaSi.
amisaTvis ar dasWirdeba teqnikis daxmareba. yvelaferi TavisTavad moxdeba.
TviT buneba daexmareba msaxiobs.
ai emociur mogonebaTa da ganmeorebiTi SegrZnobebis erTi SedarebiT ufro
Zlieri, gamaxvilebuli, mkafio da cxovelmyofeli saxe.
aviReb meore SemTxvevas. erTi Cemi megobari, uaRresad gulmaviwyi, erTi
wlis Semdeg xelaxla estumra Tavis nacnobebs da maspinZlebis sayvareli
patara Cvili yrmis sadRegrZelo warmoTqva.
sadRegrZelos samariseburi siCumiT Sexvdnen, romlis Semdeg
diasaxlisma_bavSvis dedam._ grZnoba dakarga. aRmoCnda, rom Cems sacodav
megobars daviwyeboda, rom sadili gawyobili iyo bavSvis sikvdilis wlis
Tavze. `mTel Cems sicocxleSi ar damaviwydeba, rac maSin ganvicade!~ _
gamomityda megobari.
oRond am SemTxvevaSi SegrZnobam ver daCrdila, rac garSemo xdeboda.
rogorc es moxda Seuracxyofis miyenebis magaliTSi. amitom megobris
mexsierebaSi mkafiod aRibeWda aramc Tu TviT gancda, aramed calkeuli
ufro mkafio momentebi da garemoebani momxdari ambebis. mas garkveviT axsovs
pirdapir mjdomare stumris SeSinebuli da gafiTrebuli saxec, mis gverdiT
mjdomi mandilosnis daxrili Tvalebica da viRacis amonakvnesic.
axla, rodesac mas Semdeg didma drom ganvlo. masSi TavisTavad, uceb
gamovlindeba xolme SegrZnoba. romelic maSin ganicada im sadilze. magram
xandaxan uceb ver miaRwies amas da amitom dasWirdeba xolme im garemoebaTa
mogoneba, romlebic Tan sdevdnen SemTxvevas. da maSin gamovlindeba TviT
SegrZnobac uceb an TandaTanobiT.
ai ufro susti, anu, ase eTqvaT, emociuri mogonebaTa saSualo
cxovelmyofelobisa da Zlierebis magaliTi. romlebic xSirad fsiqoteqnikis
daxmarebas moiTxoven.
axla giambobT mesame SemTxvevas. esec imave Cems gulmaviwy megobars
daemarTa. xolo ara sajarod, aramed pirdapir intimuri saubris dros.
saqme is aris, rom biZaSvili qali estumra mas dedis sikvdilis Semdeg
madlobis gadasaxdelad damarxvaze gvirgviniT pativiscemisaTvis. qals jer
Tavisi azri ar gamoeTqva, rom gulmaviwyma biZaSvilma `sayvareli mamidis~
(gardacvalebulis) janmrTeloba ikiTxa.
ukanasknelad gancdili uxerxulobac, rasakvirvelia, aRibeWda mis
mexsierebaSi magram bevrad ufro sustad, vidre sadRegrZelos SemTxvevaSi.
amitom Cems megobars rom moendomebina esargebla Semoqmedebis mizniT am
emociuri masaliT, winaswar didi Sinagani muSaobis Catareba dasWirdeboda.
es _ imitom, rom mogoneba _ kvali emociur mexsierebaSi imdenad zerele da
susti iyo, rom uSualod, daxmarebis gareSe jer SesZlebda maT
gamococxlebas.
ai emociur mogonebaTa da ganmeorebiT SegrZnobaTa susti Zlierebis
magaliTi.
am SemTxvevaSi didi da rTuli muSaoba xvdeba wilad fsiqoteqnikas.
..... 19... w.

arkadi nikolozis-Ze ganagrZobda emociuri mexsierebis sxvadasxva saxisa


da Zlierebis TvisebaTa ganxilvas.
is ambobda:
_ gancdil SegrZnobaTa zogierT mogonebas ufro Sesustebuli saxiT
vixsomebT. sxvebs ki, Tumca iSviaTad, magram gaZlierebuli saxiT.
xSirad aTvisebuli STabeWdilebebi didxans cocxloben Cvens mexsierebaSi.
ganagrZoben zrdas da gaRrmavebas. isini axali procesebis gamomwvevad
iqcevian, romlebic erTis mxriv momxdari SemTxvevis ukve gaqarwylebul
wvrilmans mogvagoneben, xolo meore mxriv _ aRagzneben ocnebas. romelic
srulqmnis daviwyebul wvrilmansac. es movlena xSirad iCens Tavs Cvens
msaxiobebs Soris. moigoneT Tundac italieli msaxiobi_gastroliori.,
romelsac Cems binaze SexvdiT.
ai sxva, ufro TvalsaCino SemTxveva sinamdvilidan. romelic Cems das
SeemTxva.
qalaqidan sofelSi brundeboda is saxlSi, CanTaSi ewyo gansvenebuli
meuRlis werilebi, romlebic did Rirebulebas warmoadgendnen misTvis.
matareblis moaxlovebisas eCqareboda vagonidan gadmosvla. kibis
ukanaskneli safexuri moyinuli iyo. fexi mousxlta da warmoidgineT
damswreTa SiSi rodesac Cemi da peronis iatakis svetebsa da mimavali
vagonis Sua moxvda. sabralo qalma Sehkivla uceb, magram imitom ki ara
rom SeeSinda mas, aramed imitom rom werilebiani CanTa gauvarda xelidan, _
SeiZleba vagonis Tvlebs qveS moyoloda. erTi aurzauri atyda. yvelam
yvirili morTo, TiTqos qali mohyvao matareblis qveS. xolo konduqtori
mixmarebis nacvlad kidev Cems das lanZRavda. Tavzardamcemi suraTi iyo. am
sceniT SeSfoTebuli qali mTel dRes gons ver mosuliyo da yvelas
konduqtoris mier miyenebul Seuracxyofaze SesCioda. xolo TviTon rom
Camovarda da kinaRam sicocxle Sewira, es sul ar axsovda.
moaRwia saRamo xanma. sibneleSi das yvelaferi moagonda da nerviulobam
Sei pyro.
am SemTxvevis Semdeg is veRar bedavda sadgurze dabrunebas, sadac kinaRam
katastrofiT dabolovda misi sicocxle. mas eSinoda, rom misi mogonebebi
ufro metad gamaxvildebodnen. airCia xuTi kilometriT meti gaevlo etliT
meore, ufro daSorebul sadguramde.
amrigad, safrTxis momentSi adamiani damSvidebulia da gonebas kargavs mis
mogonebaze. gana es emociuri mexsierebis Zlierebisa da agreTve imis
magaliTi ar aris, rom ganmeorebiTi gancdebi ufro Zlieria, vidre
pirveladi. radgan Cvens mogonebebSi ganagrZoben isini ganviTareba-
gaRrmavebas.
magram emociur mogonebaTa Zlierebisa da intensiurobis garda Cven unda
gavarCioT maTi xasiaTi da Tvisebac. magaliTad: warmoidgineT, rom Tqven ar
yofilxarT monawile an moqmedi piri Cems mier moyvanili SemTxvevebisa:
silis gartymis, sadRegrZelosi da biZaSvilis Camosvlisa, aramed mxolod
mowmeni iyaviT.
erTia _ TviTon mogayenon Seuracxyofa an didi sircxvili gadaitano, sul
sxva ubralo meTvalyure iyo SemTxvevis, aRSfoTde miT, upasuxismgeblod
gaakritiko SemTxvevis damnaSaveTa yofaqceva.
rasakvirvelia, arc mowmea dazRveuli Zlier gancdaTa SeSesaZleblobisagan.
dae. calkeul SemTxvevaSi maTTvis ufro Zlieric iyos, vidre moqmedi
pirisaTvis. magram amJamad es ar mainteresebs. amJamad me aRvniSnav mxolod im
garemoebas, rom mowmisa da moqmedi piris mier gancdil emociur mogonebaTa
Tviseba erTi da igive ar aris.
magram SeiZleba moxdes, rom adamiani arc moqmedi piria, arc damswre mowme
SemTxvevisa, aramed man mxolod moismina is an waikiTxa.
es mainc xels ar uSlis arc zemoqmedebis Zlierebas da arc emociur
mogonebaTa siRrmes. isini damokidebulia damweris da mosaubris
damajereblobasa da mkiTxvelis da mxsenelis gulisxmierebaze.
arasodes ar damaviwydeba damswres moTxroba karapis daRupvis Sesaxeb
mozardTa moswavle razmiT, romlis kapitanic moulodnelad gardaicvala
TviT grigalis dros. mxolod erTi bednieri gadarCa. zRvis am tragediis
ambavi, yovelive wvrilmaniT mxatvrulad gadmocemuli dResac SiSis zarsa
mcems da maRelvebs gulis siRrmemde.
rasakvirvelia, sxvadasxvagvaria emociuri mogonebani monawilis, damswres,
msmenelisa da mkiTxvelis Tavisi Tvisebis mxriv.
msaxiobebs uSualod uxdebaT saqme iqonion yvela Tvisebis emociur
masalasTan. Seuguon igi rols da gadaamuSaon rolis mixedviT.
ai magaliTad: warmovadginoT, rom Tqven iyaviT mxolod damswre da ara
moqmedi piri aRmaSfoTebeli scenis _ silis gartymis, romlis Sesaxeb me
wina gakveTilze giambeT.
davuSvaT agreTve, rom im dros Tqvens Tvalwin momxdar scenis
STabeWdileba Zlieri iyo da Rrmad CageWedaT emociur mexsierebaSi.
TqvenTvis sul advili iyo gagemeorebinaT scenaze igive gancdebi saamisod
Sesafer rolSi. davuSvaT kidev, rom aseTi roli aRmoCnda, magram TamaSoba
gixdebaT ara ubralo damswresi, aramed TviT Seuracxyofilisa rogor unda
gadaamuSaoT Tqvens arsebaSi damswres emociuri mogonebani TviT moqmedi
piris gancdaT?
ukanaskneli grZnobs, xolo damswre TanaugrZnobs. amitom Tqven mogixdebaT
TanagrZnobis grZnobaT gardaqmna.
ai magaliTi damswres TanagrZnobis moqmedi piris WeSmarit grZnobad aseTi
gardaqmnisa.
davuSvaT, rom Tqven estumreT vinme megobars da saSinel mdgomareobaSi
dagxvdaT igi: raRacas butbutebs, borgavs tiris, mTlianad
sasowarkveTilebas miscemia magram Tqven ver mimxvdarxarT mdgomareobis
dedaazrs, Tumca gulwrfelad gaRelvebT is. ras ganicdiT aseT wuTebSi?
TanagrZnobas. magram Tqveni megobari gagiyvanT meore oTaxSi da saSineli
suraTi gxvdebaT iq _ megobris coli sisxlis morevSia garTxmuli.
am suraTis danaxvaze Tqveni megobari nebisyofas kargavs, suli exuTeba,
qviTinebs, raRacas bodavs gaugebars, Tumca Tqven grZnobT maT tragikul
Sinaarss.
ras ganicdiT aseT wuTebSi?
ufro metad TanaugrZnobT megobars.
Tqven SeZeliT sabralos damSvideba da man ufro gasagebad daiwyo laparaki.
aRmoCnda, rom qmars mouklavs coli eWvianobis niadagze... Tqvendami...
am cnobis mosmenaze mTeli gadatrialeba moxda TqvenSi. damswres uwindeli
TanagrZnoba TviT tragediis moqmedi piris grZnobad gardaiqmna, romelic
Tqven TviTon aRmoCndiT.
aseTi procesi Cvens xelovnebaSic xdeba rolis damuSavebis dros. im
wuTidan, rodesac msaxiobis arsebaSi moxdeba analogiuri gardaqmna da is
aqtiur pirad igrZnobs Tavs piesaSi... masSi adamianis WeSmariti grZnoba
Caisaxeba. xSirad adamiani-msaxiobis TanagrZnobis es gardaqmna piesis moqmedi
piris grZnobaT TavisTavad xdeba
pirveli (anu adamiani_msaxiobi) imdenad Zlier SeiWreba meoris (anu moqmedi
piris) mdgomareobaSi da gamoexmaureba mas, rom mis adgilas igrZnobs Tavs.
am mdgomareobaSi is uneblied TviT Seuracxyofilis TvalsazrisiT
ganixilavs yvelafers. mas moqmedeba moundeba, CxubSi Careva. galaSqreba
Seuracxmyofelis winaaRmdeg. TiTqos saqme piradad mas da mis
pativmoyvareobas Seexebodes.
am SemTxvevaSi damswris gancda TavisTavad TanagrZnobidan grZnobad
gardaiqmneba, anu imave Tvisebisa da TiTqmis imave ZlierebiT iCens Tavs.
rogorc piesis moqmedi piris.
magram rogor moviqceT Tu aseTi procesi ar moxdeba Semoqmedebis dros?
maSin fsiqoteqnikis daxmarebas unda mivmarToT misi sagulisxmo viTarebiT,
Tilismuri `Tu-rom~-iT da sxva aRmgznebiT. romlebic gamoxmaurebas iwveven
emociur mexsierebaSi.
amrigad Sinagani masalis Ziebis dros unda visargebloT ara marto imiT, rac
Cven SevicaniT sxva adamianebSi rasac gulwrfelad TanavugrZnobdiT.
aseTive procesi daemarTeba mogonebebsac. romlebic Cven amovkrifeT
kiTxvis dros an sxvisi saubridan.
agreTve es STabeWdilebebi unda gadavamuSaoT CvenSi, _ ese igi mkiTxvelis an
msenelis TanagrZnoba gardavqmnaT sakuTar, namdvil grZnobad, romelic
daemTxveva moTxrobis gmiris analogiur grZnobas.
xom ar gecnaurebaT Tqven mkiTxvelis TanagrZnobis moqmedi piris grZnobad
gardaqmnis procesi? gana TviT Cven ase ar viqceviT yovel axal rolSi. mas
vecnobiT Cven piesis kiTxviT, dramaturgis moTxrobas SemTxvevis Sesaxeb,
romlis arc mowmeni da arc moqmedi pirebi ar vyofilvarT Cven _ msaxiobebi
da mxolod kiTxviT SevityveT xsenebuli ambavi.
rodesac Cven pirvelad vecnobiT dramaturgis nawarmoebs, iSviaTi
gamonaklisiT, TanagrZnoba Caisaxeba CvenSi piesis moqmedi pirisadmi. piesis
mosamzadebeli muSaobis procesSi es TanagrZnoba unda gardavqmnaT adamiani-
msaxiobis sakuTar namdvil grZnobad.

.... 19.. w.
_ Tu gaxsovT SeSlilis an Camovardnil TviTmfrinavis etiudi? _ SegvekiTxa
dRes arkadi nikolozis-Ze, _ Tu gaxsovT maTi `Tu rom~, sagulisxmo viTareba,
warmosaxviTi monagoni da sxv. aRmgznebi, romelTa daxmarebiTac
vaaSkaravebdiT emociur mexsierebaSi sulier masalebs SemoqmedebisaTvis?
aseTive Sedegebis miRwevas vcdilobdiT garegan aRmgznebTa daxmarebiT.
gaxsovT scena `barndidan~ da misi dayofa nakveTebad da amocanebad, rac
iseT Sexla-Semoxlas iwvevda klasis qalebisa da mamakacebs jgufs Soris?
es Sinagan aRmgznebTa axali saxea.
gaxsovT eleqtronaTurebiT dasurTebuli yuradRebisa da mayurebelTa
darbazSi? Tqven axla iciT, rom cocxal obieqtebsac SeuZliaT Cveni
aRmgznebebad gadaiqcnen.
gaxsovT fizikuri moqmedeba. misi logika da Tanamimdevroba, simarTle da
damajerebloba? esec agreTve grZnobis mTavari aRmgznebia.
momavalSi Tqven mogixdebaT mTel rig axal Sinagan aRmgznebTa gacnoba.
maTgan yvelaze Zlieri piesis sityvebsa da SinaarsSia damarxuli, damaluli
avtoris qveteqstSi, moqmed pirTa urTierTdamokidebulebaSi.
Tqven SeiswavleT kidev mTeli rigi garegani aRmgznebebi _ dekoraciebi,
scenis mowyobiloba, ganaTeba, xmauri da mizanscenebis sxva efeqti, romlebic
namdvili cxovrebisa da misi cxovelmyofeli ganwyobilebis iluziebs qmnian
scenaze.
Tavi rom movuyaroT yvela am aRmgznebebs, romelTac ukve icnobT Tqven da
romelTa Seswavlac kidev mogeliT, sakmao raodenobas warmoadgens isini. es
Tqveni fsiqoteqnikuri simdidrea. saWiroa codna, Tu rogor visargebloT am
simdidriT.
_ magram rogor? Zlier mwyuria viswavlo ganmeorebiTi SegrZnobis
SekveTiT gamowveva da emociuri mexsierebis aRgzneba! _ varwmunebdi me
torcovs.
_ emociur mexsierebas da ganmeorebiT grZnobas Tqvenc iseve moepyariT.
rogorc monadire miudgeba gareul frinvels, _ gvixsnida arkadi nikolozis
_ Ze _ Tu frinveli TviTon ar miiwevs monadirisaken, veraviTari saSualebiT
ver mosZebnis igi udabur tyeSi. maSin meti aRara darCenia monadires, rom
gansakuTrebuli stveniT gamoityuos igi tyidan, rasac `gamowveva~ ewodeba:
Cveni, msaxiobis grZnobac mSiSaraa, viT tyis frinveli. da isic Cveni sulis
kunWulebSi imaleba Tu grZnoba TviTon ar gexmaureba iqidan. verasgziT ver
Causafrdebi mas. am SemTxvevaSi mxolod gamowvevis imedi unda gqondes.
swored mizidva warmoadgens emociuri mexsierebisa da ganmeorebiT
SegrZnobis aRmgznebs, ris Sesaxebac saubari gvixdeboda mTeli am xnis
ganmavlobaSi.
ganvlili programis yovel etaps mohqonda emociuri mexsierebisa da
ganmeorebiTi SegrZnobis gamowveva (anu aRgzneba). marTlac Tilismuri `Tu
rom~ sagulisxmo viTareba. warmosaxviTi monagoni, nakveTebi da amocanebi.
yuradRebis obieqtebi, Sinagan da garegan moqmedebaTa simarTle da rwmena,
bolos da bolos, gvaZlevdnen saTanado gamowvevas (aRgznebas).
amrigad, aqamde Catarebulma mTelma saskolo saqmianobam migviyvana
gamowvevamde. xolo es ukanaskneli Cven gvWiria emociuri mexsierebisa da
ganmeorebiTi gancdis aRgznebisa da gamowvevisaTvis. gamoweeva mTavari
saSualebaa Cveni fsiqoteqnikis muSaobis sferoSi.
farTod unda gamoviyenoT gamowvevis kavSiri grZnobasTan miT umetes, rom is
bunebrivi da normaluria.
msaxiobs unda SeeZlos gamowvevis uSualod gamoxmaureba (aRgzneba) da misi
daufleba. rogorc virtuozi roialis klaviSebs: moifiqreb warmtac
monagons _ an SeSlilis amocanas, an Camovardnil TviTmfrinavs, an fulebis
dawvas da maSinve ifeTqebs Sina arsebaSi esa Tu is grZnoba. moifiqreb
meores.. da erTic vnaxoT, man sul sxva gancdebi gamoiwvia. unda icodeT, ra
ras gamoiwvevs, romel `sakenks~ ra etaneba. ase vTqvaT, sakuTari sulis mebaRe
unda Seiqne, romelmac zedmiwevniT icis, Tu romeli Teslidan ra
aRmocendeba. emociuri mexsierebis rac erTi aRmgznebis, arc erTi sagnis
ugulebelyofa ar SeiZleba.
gakveTilis dasasruli imis mtkicebas moandoma, rom mTel saskolo
saqmianobas, yvela etaps am muSaobisa upirveles yovlisa emociur
mexsierebisa da ganmeorebiTi gancdis aRgznebisaken mivyevarT.

...... 19.. w.
dRes ase daiwyo gakveTili arkadi nikolozis–Zem: _ yvela aqamde naTqvamidan
_ emociuri mexsierebisa da ganmeorebiTi gancdis Sesaxeb naTelia, Tu ra
didi mniSvneloba aqvT maT Semoqmedebis procesSi. amJamad morig sakiTxad
unda davayenoT Cveni emociuri mexsierebis maragi. es maragi Seuwyvetliv
unda SevavsoT yovelTvis, rogor mivaRwioT amas? sad veZioT saWiro
SemoqmedebiTi masala?
rogorc iciT, aseTad pirvel rigSi Cven migvaCnia Cveni sakuTari
STabeWdilebani, SegrZnobani, gancdani. maT Cven viRebT, rogorc sinamdvilidan
ise warmosaxviTi cxovrebidan. mogonebebidan, wignebidan, xelovnebidan,
mecnierebidan da codnidan, mogzaurobidan, muzeumebidan da umTavresad
adamianTa urTierTobidan.
msaxiobis mier cxovrebidan aRebuli masalis xasiaTi imis mixedviT icvleba,
Tu rogor esmis Teatrs xelovnebis daniSnuleba da Tavisi mxatvruli
valdebulebani mayureblis winaSe. sxva droc iyo, rodesac msaxiobis
SemoqmedebisaTvis masalas warmoadgenda misi garemo. mCqefare cxovreba da
sxv.
sxvadasxva epoqaSi sxvadasxva saxis masala Sedioda Teatris SemoqmedebaSi.
vodevilisaTvis sakmarisi iyo zerele dakvirveba. ozerovis pirobiTi
tragediisaTvis gansazRvruli temperamentisa da garegani teqnikis
mflobel msaxiobisaTvis, sakmao iyo gmiruli gemovnebis nakiTxoba. XIX
saukunis 60-90 wlebis (Tu ostrovskis nawarmoebebs ar CavTvliT) saSualo
rusuli dramis fsiqologiuri gamococxlebisaTvis msaxiobs SeeZlo
dakmayofilebuliyo gamocdilebiT. romelsac miiRebda Tavis wresa da mis
axlo mdgom sazogadoebaSi. xolo, rodesac Cexovma axli epoqis gavleniT
gaJRenTili `Caika~ dawera, arasakmarisi Seiqna Zveli masala. saWiro iyo
ufro Rrmad dakvirveboda msaxiobi mTeli sazogadoebisa da kacobriobis
cxovrebas. romelSic axlad isaxeboda ufro rTuli da ufro daxvewili
azrTa mimarTulebebi.
rac ufro viTardeboda da rTuldeboda calke pirovnebis da mTeli
kacobriobis cxovreba. msaxiobs miT ufro Rrmad unda Caexeda am cxovrebis
rTul movlenebSi.
amisaTvis saWiro Seiqna cxovrebis ares gafarToveba. is ufro metad izrdeba
usazRvrobamde msoflio Zvrebis dros.
magram ar kmara yuradRebis ares gafarToveba TviT cxovrebis sxvadasxva
sferos CarTviT, ar kmara Tvalyuris devneba_unda gesmodes kidec
saTvalyuro movlenebis azri da mniSvneloba, unda gadaamuSao kidec SenSi
aTvisebuli SegrZnobani, aRbeWdili emociur mexsierebaSi, unda Caswvde
kidec Sens garemos, rom Seqmna xelovneba da asaxo `adamianis sulis
cxovreba~ scenaze, amisaTvis saWiroa, ara marto Seiswavlo es cxovreba.
aramed uSualod miiRo kidec monawileoba yovel mis gamovlinebaSi. rodis,
sad da rogorc mogecema SesaZlebloba. uamisod Cveni Semoqmedeba
gamoifiteba _ Stampad gadaiqceva. msaxiobi, romelic garedan aTvalierebs
mis garemo cxovrebas, romelic Tavis Tavze ganicdis garemo movlenebis
siames da mwuxarebas, magram ar ukvirdeba maT rTul mizezebs da ver amCnevs
maT momdevno SesaniSnav SemTxvevebs am cxovrebisas, gamsWvaluli udidesi
dramatizmiT, udidesi heroikiT. _ aseTi msaxiobi kvdeba WeSmariti
xelovnebisaTvis. rom icocxlos xelovnebisaTvis, is unda gaimsWvalos
garemo cxovrebis dedaazriT. gaamaxvilos goneba, Seavsos igi saWiro codniT,
gadasinjos Tavisi Sexedulebebi. Tu msaxiobs ar unda Caklas Tavisi
Semoqmedeba, man obivatelurad ar unda uyuros cxovrebas. obivateli ar
SeiZleba iyos mxatvari, Rirsi am saxelwodebisa. xolo msaxiobTa didi
umravlesoba saxeldobr obivatelebi arian, romlebic karieras ikeTeben
scenaze.
emociuri masalis Ziebis dros erTi ram unda viqonioT kidev mxedvelobaSi,
rom Cven, Cveulni varT upirveles yovlisa cudi ram SevniSnoT, rogorc
piradad CvenSi, agreTve sxvebSic.
amitom uaryofiT grZnobaTa da mogonebaTa sferoSi Cveni emociuri
mexsierebis maragi uSretia. Cveni literatura mdidaria uaryofiTi saxeebiT.
xolo Zlier Raribi dadebiT ti pebiT.
rasakvirvelia. biwierebis dargSic mravali mxatvruli qmnileba gvaqvs
(xlestakovi, gorodniCi), magram amaSi ar ars Cveni xelovnebis mTavari arsi,
romelic `adamianis sulis lamaz cxovrebas~ gadmoscems! Cven sxva masalac
gvesaWiroeba. eZieT is Cveni Sinagani samyaros naTelmosil kunWulebSi, iq,
sadac scocxlobs aRtaceba, estetiuri gataceba. dae, silamazisa da
keTilSobilebis maragma Seavsos Zlieri nakadiT Tqveni emociuri mexsiereba.
nuTu axlac ar aris TqvenTvis naTeli, rom imis Sesasruleblad, rac
namdvil msaxiobs moeTxoveba, saWiroa man gaiaros Sinaarsiani, saintereso,
lamazi, mravalferovani, aRtacebuli da gamakeTilSobilebeli cxovreba.
dae, icodes man ara marto is, rac did qalaqebSi xdeba, aramed isic, rasac
adgili aqvs sofelSi, fabrika_qarxnebsa da msoflios uaRresad kulturul
centrebSi. dae, msaxiobma Tvalyuri adevnos da Seiswavlos rogorc sakuTari
qveynis, ise ucxoeTis mTeli mosaxleobis cxovreba da fsiqologia.
Cven gvesaWiroeba usazRvro xedvis are, radgan Cven vTamaSobT Cveni epoqis
yvela erovnebis piesebs. radgan Cven mowodebuli varT avsaxoT `adamianis
sulis cxovreba~ mTeli msoflios xalxebisa.
es kidev cotaa. msaxiobi qmnis scenaze ara marto Tavisi epoqis cxovrebas,
aramed warsulisa da momavlis cxovrebasac.
amocana rTuldeba. Tanamedrove epoqis Seqmnisas, msaxiobs SeuZlia
Tvalyuri adevnos imas, rac aris, rac mis garSemo xdeba. xolo warsulis.
momavlis an ararsebuli cxovrebis Seqmnisas, upirveles yovlisa unda
aRadgino isini anu xelaxla Seqmna Sens warmodgenaSi. xolo es, rogorc
davinaxeT, arc ise advilia.
xolo Cveni Semoqmedebis idealad yovelTvis iyo da maradis darCeba is, rac
ukvdavia xelovnebaSi, is, ramac ar icis Wknoba da sibere, is, rac yovelTvis
axalgazrdaa da Zvirfasia adamianisaTvis.
me vlaparakob SemoqmedebiTi miRwevebis mwvervalebze rac CvenTvis
klasikurobis nimuSad qceula idealad, rasac unda veswrafodeT yovelTvis.
SeiswavleT es nimuSebi da eZieT maT gadmosacemad cxovelmyofeli,
emociuri Semoqmedebis masala.
msaxiobi yvelafers iRebs sinamdvilidan Tu warmosaxviTi cxovrebidan,
ris mocemac ki SeuZlia mas misces adamians. magram yovelgvari STabeWdileba,
vneba, siame, yvela is, riTac sxvebi cxovroben msaxiobis gankargulebaSi
Semoqmedebis masalad iqceva.
piradi da warmavalidan is poeturi saxeTa da naTel ideaTa margs qmnis.
romelic maradis ukvdavi rCeba sxvebisaTvis.
yvelaferi giambeT emociuri mexsierebis Sesaxeb, rac ki SeiZleba uTxra
damwyeb moswavles. danarCens Tqven momavalSi gaigebT. Cveni programis
Seswavlis procesSi, _ daasrula arkadi nikolozis – Zem dRevandeli
leqcia-gakveTili.

...... 19.. w.

X. Tanaziaroba

mayurebelTa darbazSi Semdegi plakati iyo gamokruli:


Tanaziaroba
arkadi nikolozis_Ze Semovida. mogviloca mecadineobis axali etapi da
mimarTa veselovskis:
_ vis anu ras eTanaziarebiT amJamad? _SeekiTxa mas.
veselovski raRac fiqrebSi iyo garTuli da amitom ver mixvda ras
ekiTxebodnen.
_ me? aravis da arafers! _ miugo meqanikurad.
Tqven `bunebis saswauli~ yofilxarT! Tqven siZveleTa sacavSi unda
gaggzavnoT, Tu SegiZliaT cxovreba visime uTanaziarod! _ gaexumra arkadi
nikolozis-Ze.
veselovski bodiSs ixdida da arwmunebda, rom aravin yuradRebas ar aqcevda
mas da arc miumarTavs visme. amitom ar SeiZleboda visTanme Tanaziaroba.
_ da gana amisaTvis usaTuod saWiroa, rom vinme giyurebdes an
gelaparakebodes? _ ukvirda arkadi nikolozis_Zes, _ daxuWeT am wuTas
Tvalebi. TiTebi daiceT yurebSi. gaCumdiT da daakvirdiT Tqvens Tavs: vis da
rogor eTanaziarebiT gonebiT. Tund erTi wami daimaxsovreT iseTi, rom
Tanaziarobis obieqts gareSe darCeT.
vcade Cems Tavze, anu davxuWe Tvalebi. yurebSi bamba davice da
vakvirdebodi, Tu ra xdeboda CemSi.
Tvalwin warmomidga guSindeli saRamo TeatrSi, sadac SesaniSnavi simebiani
kvarteti ukravda. TiTo-TiTod vigonebdi yvela Cems nabijs. ai Sevel foieSi,
mivesalme nacnob megobrebs. davjeq da Tvalyurs vadevnebdi musikosTa
mzadebas.
male daiwyes dakvra da mec vusmendi. magram ver SevZel saTanadod
Cavwvdomodi, mTlianad SemegrZno maTi Sesruleba.
ai isic, Tanaziarobis gareSe darCenili carieli, uSinaarso momenti! _
davaskveni da viCqare meuwyebina torcovisaTvis.
_ rogor?! _ SesZaxa man gancvifrebiT, _ xelovnebis nawarmoebis aRqmas Tqven
uSinaarso momentad TvliT, Tanaziarobas moklebulad?
_ diax. radgan me vismendi da jer kidev ar mesmoda, vakvirdebodi da jer
kidev ver Cavwvdomodi. amitom vfiqrob, rom jer ar dawyebuliyo Tanaziaroba
da is momenti carieli iyo, uSinaarso, - me mainc Cemsas gaviZaxodi.
_ Tanaziaroba da musikis aRqma ar dawyebuliyo, imitom rom winamavali
procesi jer kidev ar damTavrebuliyo da is i pyrobda Tqvens
yuradRebas. .magram, rogorc ki Sewyda is, Tqven musikis mosmena iwyeT an sxva
ramiT gaerTeT. amitom ar moxda TanaziarobaSi araviTari wyvetili.
_ dae, ase iyos, _ daveTanxme da ganvagrZe mogonebani.
dabneulobis wuTebSi gadaWarbebulad vmoZraobdi da, rogorc momeCvena, aman
mii pyro damswreTa yuradReba. saWiro iyo damSvidebiT vmjdariyavi ramdenime
xans da Tavi momeCvenebina, TiTqos musikas vismendi, magram sinamdvileSi
vakvirdebodi rac Cems garSemo xdeboda.
Cemda uneburad, torcovs movkari Tvali da mivxvdi rom mas ar SeumCnevia
Cemi moZraoba. Semdeg Zia Sustovs davuwye Zebna, magram is ar aRmoCnda iq.
arc sxva msaxiobebi iyvnen. mere miyolebiT SevaTvaliere TiTqmis yvela
damswre, xolo Semdeg mTlad gaifanta Cemi yuradReba da veRar SevZeli misi
verc raimeze SeCereba da verc mimarTva, saiTac mindoda. ra ar gavifiqre!
musika xels uwyobda azrovnebis aseT aRmafrenas da ocnebas. Cems
Sinaurebsa da naTesavebze vfiqrobdi, romlebic Sors cxovroben Cemgan, sxva
qalaqebSi, momagonda gansvenebuli megobari.
arkadi nikolozis_Zem miTxra rom umizezod ar warmoiSvnen CemSi es
mogonebebi. aramed imitom rom saWiro Seiqna an obieqtebisaTvis dameTmo Cemi
azri, grZnoba an kidev sxvebisa mimeRo maTgan. dabolos Cemi yuradReba
WaRis lampebma mii pyres da didxans vaTvalierebdi maT ucnaur moyvanilobas.
_`ai, esec Seni uSinaarso momenti, _ gavifiqre.. _ raRac suleluri
lampebis ubralo Tvalierebas xom ar CavTvli Tanaziarobad!~
rodesac am Cemi axali aRmoCenis Sesaxeb vuambe torcovs man Semdegi
ganmarteba mogvca:
_ Tqven cdilobdiT gagegoT, rogor, risgan aris gakeTebuli sagani. man
gadmogcaT Tavisi forma. saerTo ieri. yovelgvari detalebi. Tqven iRebdiT
am STabeWdilebebs, aRbeWdavdiT maT Tqvens mexsierebaSi. fiqrobdiT
aRqmulis Sesaxeb. maSasadame, raRacas iRebdiT obieqtidan da amitom
msaxiobis enaze es niSnavs, rom CvenTvis saWiro Tanaziarobis process hqonda
adgili. Tqven is garemoeba gafiqrebT, rom sagani usulo iyo. magram
suraTic, qandakebac, megobris fotografic da muzeumebSi moTavsebuli sxva
sagnebic xom usuloni arian, magram yvela maTganSi gamosWvivis maTi
Semoqmedebis sicocxle. agreTve ramdenimed lampebic gacocxldeba Cvens
warmodgenaSi im Sinaarsis mixedviT, romelsac Cven STavberavT mas.
_ Tu asea, _ SevekamaTe, _ maS Cven yvela sagans veTanaziarebiT, romelic ki
mogvxvdeba TvalSi?
_ moaswrebT Tu ara risame aRqmas an piradad gauboZebT rames Tqvengan
yvela imas, rasac ucabedad Tvals mohkravT. xolo am aRqmisa an gacemis
momentebis gareSe ar arsebobs scenaze Tanaziaroba. xolo im sagnebisadmi,
romelTac Tqven gauboZebT rasme an risame aRqma moxdeba TqvenSi,
Tanaziarobis mcire momentebi Seiqmneba.
araerTxel miTqvams TqvenTvis, rom SeiZleba umziro scenaze da ixilo kidec,
isic SeiZleba, rom umziro da veraferi dainaxo, an ufro sworad rom vTqvaT,
SeiZleba mzera xilva da grZnoba imisa, rac xdeba scenaze. xolo SeiZleba
scenaze mzera, magram SeigrZno da dainteresde mxolod imiT, rac
mayurebelTa darbazSi da Teatris kedlebs gareSe xdeba.
amas garda SeiZleba mzera, xilva da aRqma imisi, rasac xedav, magram
SeiZleba xilva, magram araviTari aRqma imisi rac scenaze xdeba.
erTi sityviT, arsebobs namdvili da garegani, formaluri anu, ase vTqvaT,
`oqmiseburi mzera carieli TvaliT~, rogorc msaxiobis enaze vuwodebT.
Sinagani sicarielis SesaniRbavad arsebobs Taviseburi xelosnuri xerxebi,
magram isini mxolod aZliereben carieli Tvalebis brials.
gana kidev aris saWiro imis mtkiceba, rom aseTi mzera ar aris saWiro
scenaze da mavnebelia. Tvalebi – es sulis sarkea. xolo carieli Tvalebi
_ carieli sulis sarkea. kargad daixsomeT es garemoeba!
umTavresi is aris, rom msaxiobis Tvalebi, Sexedva, cqera gadmoscemen misi
Semoqmedi sulis did, Rrma Sinagan arss. amisTvis ki saWiroa, rom masSi
dagrovili iyos es didi Sinagani Sinaarsi, rolis `adamianis sulis
cxovrebis~ msgavsi; saWiroa, rom aRmsrulebeli am sulieri SinaarsiT
scenaze yofnis dros eTanaziarebodes Tavis partniorebs piesaSi.
magram msaxiobi adamiania, romelsac adamianuri nakli da susti mxare aqvs.
scenaze Semosvlis dros mas bunebrivad Tan mosdeven realuri sinamdviliT
warmoSobili Taviseburi cxovrebis gulis zraxvebi, piradi grZnobebi,
fiqrebi. amitom arc TeatrSi swydeba misi es yoveldRiuri, obivateluri
xedva da pirveli SemTxvevisTanave eqsoveba warmosadgeni piris gancdebs.
msaxiobi mxolod im momentebSi emoneba rols, rodesac roli dai pyrobs mas.
maSinis TviTon Caeqsoveba moqmed pirs da gardaiqmneba SemoqmedebiT. magram
gadauxvevs Tu ara rols, mas xelaxla dai pyrobs Tavisi sakuTari adamianuri
cxovrebis xazi, romelic moaSorebs mas rampas da gadatyorcnis mayurebelTa
darbazSi an Teatrs gareT. is iq eZebs TavisTvis obieqtebs warmosaxviTi
TanaziarobisaTvis. aseT momentSi roli garegnulad zereled, meqanikurad
gadaicema. aseTi xSiri gadaxvevebis gamo cxovrebisa da Tanaziarobis xazi
wamidan-wamze swydeba da carieli adgili Seivseba msaxiobis piradi
cxovrebis CanarTebiT. romlebsac araviTari kavSiri ara aqvT moqmed
pirebTan.
warmoidgineT Zvirfasi bewvi, romelSic yovel sam oqros rgols meoTxe
ubralo, kalis rgoli mosdevs, xolo Semdegi ori oqros rgoli ubralo
bawriT aris gadabmuli
ris gamosadegia aseTi Zewkvi? an vis rad Wiria Tanaziarobis aseTi
wyvetili xazi. aseTi mudmivi wyveta rolis cxovrebis xazisa aris misi
permanentuli damaxinjeba da sikvdili.
amasTan, Tu cxovrebaSi saWiroa Tanaziarobis swori da mTliani procesi,
scenaze aTkecdeba aseTi saWiroeba. amas iwvevs Teatris buneba da xelovneba,
romelic damokidebulia mTlianad moqmed pirTa urTierT da piradaT Tavis
TavTan Tanaziarobaze. marTlac, warmoidgineT, rom avtorma moindoma
uCvenos mayurebels Tavisi gmirebi mZinare an gulSemoyrili an iseT
momentSi. rodesac maTi sulieri cxovreba modunebulia da sicocxlis
araviTari niSanwyali ar etyobaT.
an kidev warmoidgineT viTom dramaturgi gamoiyvans scenaze or erTimeoris
ucnob pirs. romlebic ar moisurveben erTmaneTis gacnobas. ar gauziareben
erTimeores grZnobebs da zraxvebs. aramed, piriqiT, erTimeores daumalaven
maT da dumiliT ganagrZoben sxvadasxva kuTxeSi jdomas.
aseT pirobebSi mayurebels araviTari survili ara aqvs TeatrSi darCenisa.
radgan is ver miiRebs TeatrSi. ris misaRebadac movida. is ver SeigrZnobs
gancdebs da ver gaigebs moqmed pirTa zraxvebs.
sul sxvaa, rodesac isini scenaze erTmaneTs Sexvdebian da erTi maTgani
moisurvebs gadasces Tavisi grZnobebi an daarwmunos Tavis SexedulebaSi.
xolo meore ecdeba aiTvisos mopirdapiris grZnoba, zraxvebi. erTi an
ramdenime piris grZnobebis da zraxvebis gadacemisa da aRqmis aseT
procesebze damswre mayurebeli, saubris SemTxveviTi mowmis msgavsad,
uneburad Caukvirdeba erTisa da meoris sityvebs da moqmedebas. amitom is
TviTon miiRebs usityvo monawileobas maT TanaziarobaSi, dainaxavs, gaigebs
da aiTvisebs sxvis gancdebs.
naTqvamidan naTelia, rom Teatris mayurebeli mxolod maSin gaigebs da
nawilobriv monawileobas iRebs masSi rac scenaze xdeba, rodesac aq piesis
moqmed pirTa Soris Tanaziarobis procesi warmoebs.
Tu msaxiobs ar unda gaaTavisuflos Tavisi yuradRebis tyveobidan
mayurebelTa darbazSi mjdomi aTasiani sazogadoeba, is unda ecados ar
gawyvitos Tanaziarobis procesis msvleloba Tavis partniorebTan grZnobiT,
moqmedebiT, amasTan ra sakvirvelia, Tanaziarobis Sinagani masala
Sinaarsiani da mimzidveli unda iyos msmenelisa da mayureblisaTvis. scenaze
Tanaziarobis procesis gansakuTrebuli mniSvneloba gvaiZulebs didi
yuradRebiT movepyraT mas da uaxloes momaval sakiTxad davayenoT
dawvrilebiT gansaxilvelad Tanaziarobis ufro mTavari saxeebi,
romlebTanac Tqven mogixdebaT Sexvedra SemdegSi.

.... 19.. w.

_ daviwyeb ganmartovebuli Tanaziarobidan anu TviTTanaziarobidan, _


gamogvicxada arkadi nikolozis_Zem. klasSi SemosvlisTanave.
_ rodis vlaparakobT CvenTvis xmamaRla realur sinamdvileSi,
TviTTanaziarobisas?
maSin, rodesac imdenad aRelvebuli da aRSfoTebuli varT, rom Tavs veRar
vikavebT, an, rodesac raime iseTs CavebRauWebiT, romelic ver auTvisebia uceb
Cvens cnobierebas, rodesac vkbilavT raimes da xmauriT gvinda davixsomoT
Znelad asaTvisebeli rodesac ganmartoebuli gamovavlenT Cvens mtanjvel an
sasixarulo grZnobas. Tundac mxolod imisaTvis rom SevimsubuqoT Cveni
sulieri ganwyobileba.
TviTTanaziarobis yvela es SemTxvevebi erTob iSviaTad gvxvdeba
sinamdvileSi da erTob xSirad scenaze. im SemTxvevaSi, rodesac scenaze
mixdeba dumiliT Tanaziaroba, mSvenivrad vgrZnob Tavs da miyvars kidec
TviTTanaziarobis aseTi saxe CemTvis kargad nacnobs realur cxovrebaSi.
bunebrivad gadmovcem, magram, samagierod rodesac scenaze martodmarto
vrCebi da, usasrulo da maRalfardovani monologis warmoTqma mixdeba
leqsad, maSin ki vibnevi da ar vici ra vqna.
scenaze rogor gavamarTlo is, rasac cxovrebaSi TiTqmis ver movuZebni
gamarTlebas?
aseTi TviTTanaziarobis dros sad veZio me _ TviTon? adamiani bumberazia
vis da ras mivmarTo? tvins, guls, warmosaxvas, xelebs Tu fexebs?... saidan da
saiT mivmarTo CemSi Tanaziarobis deni?
aseTi procesisaTvis aucilebelia gansazRvruli subieqti da obieqti. sad
arian isini mokalaTebuli CvenSi? Tanaziarobis or Sinagan centrs
moklebuls. ar SemiZlia SevaCero CemSi mqrolavi mimobnevadi, mimarTulebas
moklebuli yuradReba. amitom sakvirveli ar aris, rom is mayurebelTa
darbazisaken mihqris, sadac mudmiv gvdarajobs Seupovari obieqti _
mayurebelTa brbo.
magram me isic Semaswavles, Tu rogor gamovide am mdgomareobidan. saqme is
aris, Cveni nervuli fsiqiuri cxovrebis Cveulebrivi centris _ Tavis tvinis
garda, me meore centrze mimiTiTes, romelic gulis axlos mdebareobs, iq
sadac mzis wnulia moTavsebuli.
vcade Semexvedrebia erTimeorisaTvis sabaasod orive xsenebuli centri.
momeCvena, rom aramc Tu dadgindnen CemSi isini, aramed ametyveldnen kidec.
tvinis centri cnobierebas warmomadgenlad vigrZeni. xolo `mzis wnuli~ _
nervuli centri _ emociis warmomadgenlad.
amrigad, Cemi SegrZnobiT ase gamodioda, rom goneba Tanaziarobda grZnobas.
`ra vuyoT mere, _ Cavilaparake CemTvis, _ dae, Tanaziarobdnen. maSasadame.
CemSi aRmoCenilan, rac manamde ar gamaCnda.
aRwerili momentidan Cemi TviTSegrZneba ufro mtkice Seiqmna scenaze
TviTTanaziarobis dros aramc Tu usityvo pauzebSi, aramed sityvieri
TviTTanaziarobis drosac.
imis ganxilvaSi ar Sevdivar, sworia Tu ara mecnierebis mier, rac me
vigrZeni.
Cemi kriteriumi _ piradi TviTSegrZnobaa. dae, Cemi SegrZnoba
individualuri iyos, dae, fantaziis nayofi iyos igi, magram is xom mexmareba
me da amitom vsargeblob miT.
Tu Cemi praqtikuli da aramecnieruli xerxi Tqvenc dagexmarebaT, miT
ukeTesi; me arafers ar moviTxov da arc arafers vamtkiceb.
mcire pauzis Semdeg ganagrZo arkadi nokolozis_Zem:
_ ufro advilia daeuflo da gaumklavde scenaze partniorTan
urTierTTanaziarobis process. magram aqac SegxvdebaT siZneleebi. romlebic
unda SeiswavloT da sZlioT. magaliTad: me da Tqven varT scenaze da Tqven
uSualod TanaziarobT, magram me didi var, xom xedavT. ramodena var?!
cxviri maqvs, piri, fexebi, xelebi, sxeuli. nuTu Cemi sxeulis yvela nawils
uceb eTanaziarebiT erTbaSad? _ mekiTxeboda torcovi. _ xolo Tu es
SeuZlebelia, im SemTxvevaSi amoirCieT romelime nawili, wertili CemSi,
romlis meoxebiT SegeZlebaT Tanaziaroba.
_ Tvalebi! _ wamoiZaxa viRacam, _ isini xom sarkea sulis.
_ rogorc xedavT, Tanaziarobis dros adamianSi Tqven upirveles yovlisa
eZebT mis suls mis Sinagan arsebas. maS eZebeT CemSi Cemi cxoveli suli, Cemi
cocxali `me~.
_ es rogorRa xdeba? _ gancvifrebuli iyvnen moswavleni.
_ nuTu cxovrebam ar SegaswavlaT es? _ ukvirda arkadi nikolozis _ Zes. _
nuTu arasodes ar SexebixarT sxvis suls. ar CagiWidiaT misTvis Tqveni
grZnobis caci? amas araviTari swavla ar sWiria. damakvirdiT ufro meti
yuradRebiT, ecadeT SeignoT da SeigrZnoT Cemi Sinagani ganwyobileba. ai ase.
rogori var amJamad Tqveni SexedulebiT?
_ keTili. TanamgrZobi, alersiani, cxovelmyofeli, dainteresebuli.
vcdilobdi damedgina misi sulieri ganwyobileba.
_ axla? _ SemekiTxa arkadi nikolozis_Ze.
is iyo movemzade, rom moulodnelad Tvalwin ara arkadi nikolozis-Ze,
aramed famusovi warmomidga yvela Tavisi Cveulebrivi wikwikiT.
gansakuTrebuli miamiti TvalebiT, Casuqebuli pirisaxiT, sqeli fafuki
xelebiTa da ganebivrebuli moxuci adamianis TonTlo mixvra-moxvriT.
_ vis TanaziarobT? _ SemekiTxa torcovi famusovis kiloTi, mZulvare
toniT, rogorc molCalins ebaaseba igi.
_ rasakvirvelia, famusovs _ mivuge me.
_ torcovi raRa SuaSia? _ xelaxla SemekiTxa arkadi nikolozis_Ze.
romelic erT wamSi isev TavisTavad gardaiqmna Tu Tqven eTanaziarebiT ara
famusovis cxvirs, ara mis xelebs, aramed Cems cocxal suls. es cocxali
suli xom CemSi darCa. me xom ver gamovdevni mas Cemi arsebidan. arc sxvisi
suli SemiZlia daviqiravo da davasadguro CemSi. maSasadame, amjerad
daacileT da Tqven eTanaziarebodiT cocxal suls ki ara, raRac sxva
rames... ras?
marTlac ras veTanaziarebodi?
rasakvirvelia. cocxal suls. maxsovs. torcovis famusovad gardaqmnis
dros anu obieqtis cvalebadobisas, mec rogor gardameqmna TviTSegrZnoba:
pativiscemiTi, rogorc gamsWvaluli var arkadi nikolozis_Zisadmi.
ironiul, gulubryvilo damcinavad, rasac iwvevs CemSi famusovis pirovneba
torcovis SesrulebiT. ise rom veRar gavarkvie, vis veTanaziarebodi da
swored amaSi gamovutydi arkadi nikolozis-Zes.
_ Tqven eTanaziarebodiT axal arsebas. romlis saxelic ase iqneba
famusov-torcovi an torcov _ famusovi. Tavis droze Tqven mixvdebiT
Semoqmedi msaxiobis am saswaulebriv feriscvalebas. xolo manamde icodeT.
rom adamianebi yovelTvis eTanaziarebian obieqtis cocxal suls da ara mis
cxvirs, Tvalebs, Rilebs, rogorc amas sCadian msaxiobebi scenaze.
amrigad, rogorc xedavT: sakmarisia ori pirovneba Sexvdes pirispir
erTimeores, rom maSinve warmoiSvas maT Soris urTierTTanaziaroba.
ai, magaliTad. Cven SevxvdiT erTimeores da Cven Soris warmoiSva aseTi
Tanaziaroba.
me vcdilob gadmogceT Cemi azri da Sexedulebani, xolo Tqven mismenT da
mowadinebuli xarT aiTvisoT Cemgan Cemi codna da gamocdileba .
_ maSasadame, es, ase vTqvaT urTierTSorisi Tanaziaroba ar aris, _ Caeria
govorkovi, _ imitom rom SegrZnobaTa gadacemis procesi mxolod TqvenSi
xdeba _ subieqtSi anu mosaubreSi, xolo grZnobaTa aRqmis procesi ki _
CvenSi _ obieqtebSi anu msenelebSi. bodiSs vixdi, magram sadRaa aq
urTierTSorisoba, ormxrivoba? _ sadRa aris grZnobaTa Semxvedri deni?
_ ras akeTebT Tqven axla? _ SeekiTxa mas torcovi. _ mekamaTebiT.
marwmunebT anu Tqvens eWvebs gadmomcemT, xolo me viTviseb maT. swored eg
aris is Semxvedri deni, romlis Sesaxebac Tqven mekamaTebiT.
_ es axla, winaT ki. rodesac Tqven marto laparakobdiT? _ aRar eSveboda
govorkovi.
_ gansxvavebas vera vxedav. _ miugo arkadi nikolozis-Zem, _ maSin
vTanaziarobdaT, axlac ganvagrZobT Tanaziarobas, gasagebia, rom
Tanaziarobis dros gadacemisa da aRqmis procesebi erTimeores uTmoben
adgils. xolo maSinac ki, rodesac me gebaasebodiT da Tqven ki misendiT, me
ukve vgrZnobdi eWvebs, romlebic Tqven sulSi geparebodaT. me gadmomeca
Tqveni mouTmenloba, Tqveni gakvirveba, Tqveni mRelvareba.
ra iyo Cems mier Tqveni mouTmenlobisa da mRelvarebis aRqmis mizezi?
mizezi is iyo, rom ver SeaCereT isini TqvenSi, mizezi is iyo, rom maSinac
Tqvenda SeumCnevlad erTimeoris adgils iWerdnen aRqmisa da gadacemis
procesebi. maSasadame. maSinac, rodesac Tqven dumdiT, arsebobda is Semxvedri
deni, romlis Sesaxebac axla gesaubrebiT. da bolos veRar daetia is Tavis
kalapotSi da gadmoxeTqa Tqveni ukanaskneli gamopaeqrebis Jams. gana es
uwyveti urTierTSorisi Tanaziarobis magaliTi ar aris?!
scenaze gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs da swored aseTi
urTierTSorisi da masTan uwyveti Tanaziaroba aris aucilebeli, radgan
avtoris nawarmoebi, msaxiobTa TamaSi TiTqmis gansakuTrebiT dialogebisagan
Sesdgeba, romlebic ori an mravali adamianis _ piesis moqmed pirTa
urTierTSoris Tanaziarobas warmoadgenen.
samwuxarod iSviaTia scenaze aseTi uwyveti urTierTSorisi Tanaziaroba.
msaxiobTa umravlesoba Tu sargeblobs kidec amiT, mxolod im dros
rodesac TviTon laparakoben TavianTi rolis sityvebs. magram rogorc ki
siCume Camovardeba da meore piris replikas miaRwevs, isini yurs aRar
ugdeben da ar iTviseben partnioris azrs da Sewyveten TamaSs Tavisi
Semdgomi replikis dasawyisamde. msaxiobis aseTi midgoma spobs
urTierTSorisi Tanaziarobis uwyvetlobas romelic grZnobaTa gadacemas da
aRqmas moiTxovs, aramc Tu mxolod sityvebis warmoTqmis dros an pasuxis
mosmenisas, aramed dumilis drosac, rodesac xSiria saubris gagrZeleba
TvalebiT.
wyvetili Tanaziaroba swori ar aris, amitom iswavleT Tqveni azrebis
gadacema sityviT da gamoTqmis Semdeg, yuradRebis mi pyroba, rom miaRwios man
partnioris gonebasa da grZnobamde; amisaTvis sul patara Sesvenebaa saWiro.
rogorc ki darwmundebiT amaSi da TvalebiT daamTavrebT imas, rac ar
Tavsdeba sityvebSi, replikis Semdegi nawilis gadacemas SeudeqiT. TqveniTac
iswavleT aiTvisoT partnioris sityvebi da azri yovelTvis axleburad,
dRevandlurad. kargad SeiTviseT sxvisi replikis nacnobi azrebi da
sityvebi romlebic mravaljer mogismeniaT repeticiebisa da warmodgenebis
dros. uwyveti urTierTSorisi grZnobebis da azrebis aRqmisa da gadacemis
procesebi yovelTvis unda CaataroT Semoqmedebis TiToeuli ganmeorebis
Jams. es ki did yuradRebas., teqnikas da artistul disci plinas moiTxovs.
arkadi nikolozis _ Zem veRar moaswro ganmartebis damTavreba. radgan
gakveTili gaTavda.
_ arkadi nikolozis-Zem ganagrZo wina gakveTilze dawyebuli Tanaziarobis
sxvadasxva saxeebis daxasiaTeba. is ambobda:
_ gadavdivar Tanaziarobis axali saxis ganxilvaze _ warmosaxviTi,
ararealuri, ararsebuli obieqtebisa (magaliTad, hamletis mamis aCrdilis).
mas ver bedavs verc msaxiobi scenaze, verc darbazSi myofi mayurebeli
amgvari obieqtebis dros gamoucdeli xalxi galiucinirebas cdilobs, rom
namdvilad dainaxos ararsebuli aramed mxolod moCvenebiTi obieqti. amas
undeba mTeli energia da yuradReba scenaze.
xolo gamocdilma msaxiobebma ician, rom saqme TviT ~moCveneba~ ki ar aris,
aramed misadmi Cveni Sinagani damokidebulebaa da amitom ararsebuli
obieqtis (`moCvenebis~) nacvlad Tavis saswaulebriv `Tu rom~_s aamoqmedeben
da cdiloben patiosnad, sindisis qveS upasuxon Tavis Tavs: ras
moimoqmedebdnen, Tu rom cariel sivrceSi maT winaSe aRmoCeniliyo
`moCveneba~
meores mxriv zogierTi msaxiobi da gansakuTrebiT damwyebi moswavleni, Sin
mecadineobis dros, cocxali obieqtis uqonlobis gamo agreTve warmosaxviT
obieqts mimarTaven. isini gonebiT warmoidgenen mas Tvalwin, xolo Semdeg
scdian mis xilvas da Tanaziarobas cariel adgilze. am SemTxvevaSic didi
energia da yuradReba ixarjeba ara Sinagan amocanaze (rac aucilebelia
gancdebis procesisaTvis), aramed imis cdaze, rom ixilo is, rac ar arsebobs
sinamdvileSi. aseT usworo Tanaziarobas miCveul msaxiobebs da moswavleebs
igive xerxi uneblied gadaaqvT scenaze da bolos gadaeCvevian cocxal
obieqts da cdiloben TavisTavsa da partniors Soris cru anu mkvdari
obieqti warmoidginon. es saSiSi Cveuleba xSirad ise Zlier Caeqsoveba
ZvalrbilSi, rom mTel sicocxles CarCeba iq.
ra wamebas ganicdi, rodesac TamaSobT iseT msaxiobebTan, romlebic Tqven
gicqerian da sxvas ki xedaven, mas emTxvevian da ara Tqven! aseTi msaxiobebi
Seuvali kedliT arian daSorebuli maTgan, visac unda eTanaziarebodnen
uSualod; isini ver Seicnoben verc replikebs, verc kilos (intonacias) da
verc veraviTar Tanaziarobas. maTi bindgadakruli Tvali sivrces gascqeris
da moCvenebebs miendoba. geSinodeT msaxiobis am saSiSi da momakvdinebeli
naRrZobisa! is advilad agekviatebaT da Zneli gamosasworebelia.
_ maS rogor moviqceT rodesac moklebuli viqnebiT Tanaziarobis
cocxal obieqts? _ SevekiTe torcovs.
_ sruliad ubralod: _ nu eTanaziarebiT, sanam ar miagnebT mas, _ amixsna
torcovma _ Tqven ukve SeiswavleT `treningi da wvrTna~. is swored imitom
aris gamogonili, rom erTdroulad ki ar ivarjiSoT, aramed wyvilad da
jgufurad. gimeorebT: daJinebiT moviTxov, ar eTanaziaroT `cuduRelas~, anu,
sxvanairad rom vTqvaT, mayurebelTa darbazTan, am aTasTvalebian arsebasTan,
romelsac ubralod `sazogadoebas~ uwodeben.
_ SeuZlebelia masTan Tanaziaroba! arafris gulisaTvis! _ gagvafrTxila
viuncovma.
_ diax, Tqven marTali xarT: speqtaklze SeuZlebelia uSualo Tanaziaroba,
xolo – arapirdapir, piriqiT, aucilebelia. Cveni sceniuri Tanaziarobis
siZnele da Tavisebureba swored imaSi mdgomareobs, rom is erTi da imave
dros uSualod, cnobierebiT, meoresTan _ arapirdapir, partnioris meSveobiT
da cnobierebis gareSe. SesaniSnavi is aris, rom erTTan da meoresTanac
Tanaziaroba urTierTSorisia.
magram Sustovi protests acxadebda:
_ CemTvis gasagebia da misaRebic, rom msaxiobis Tanaziaroba danarCeni
rolis SemsruleblebTan urTierTSorisi iyos, magram SeiZleba aseTi iyos is
mayureblis mimarT? amisaTvis aucilebelia, rom mayurebelma Tavis mxriv
gadmogvces raime scenaze? sinamdvileSi ki Cven ras viRebT maTgan? taSis
grialsa da gvirgvinebs da isic Semoqmedebis momentSi ki ara, piesis
mimdinareobis dros ki ara, _ antraqtebSi.
sicili, cremlebi, taSis kvra an stvena moqmedebis dros, mRelvareba da isic
rogori!!? amas arafrad sTvliT? _ gaukvirda arkadi nikolozis Zes.
erT SemTxvevas giambobT, romelic mSvenivrad asuraTebs Tanaziarobis
kavSirsa da mayureblis urTierTSorisobas scenasTan, _ gvarwmunebda
torcovi: _ `lurji Citi~_s erT _ erT dilis, sabavSvo warmodgenaze, xeTa
da mxecTa bavSvebis gasamarTlebis scenis dros sibneleSi vigrZeni, rom
viRac xelsa mkravs. es iyo cxra wlis biWuna.
gadaeci maT, rom kata miyuradebulia. ager _ daimala, vxe...dav!~ _
CamCurCulebda bavSvis aRelvebuli xma, romelsac SiSsa hgvrida tiltilisa
da mitilis bedi.
ver SevZeli misi damSvideba da amitom patara mayurebeli darbazidan
scenasTan mii para, TiTqmis rampasTan da eCurCuleboda bavSvebis moTamaSe
msaxiob qalebs, rom maT safrTxe moelodaT.
gana es mayureblis gamoxmaureba ar aris darbazidan?!
imis saTanadod Sesafaseblad, iRebT rasme Tu ara mayureblisagan, scadeT
umayureblod, cariel darbazSi gamarToT warmodgena. gindaT?
erTi wuTiT warmovidgine sabralo msaxiobis mdgomareoba, carieli
darbazis winaSe rom TamaSobs... da vigrZeni, rom bolomde ver iTamaSeb
aseT warmodgenaSi.
_ mere, ratom? SemekiTxa torcovi Cemi eWvebis aRiarebis Semdeg. _ imitom rom
am pirobebSi mospobilia Tanaziarobis urTierTSorisoba msaxiobsa da
mayurebelTa darbazs Soris, xolo uamisoT SeuZlebelia sajaro Semoqmedeba.
usazogadoebod TamaSi _ igive, rom rezonansmoklebul rbili avejiTa da
xaliCebiT mofenil oTaxSi imRero. TanamgrZnobi sazogadoebiT savse
darbazis winaSe TamaSi igivea, rac saukeTeso akustikis mqone SenobaSi mRera.
mayurebeli, ase vTqvaT, sulier akustikas qmnis. is iTvisebs Cvengan da,
rogorc rezonatori, gvibrunebs Tavis cocxal adamianur SegrZnobebs.
warmodgenis pirobiT xelovnebaSi, xelosnobaSi, am saxis Tanaziaroba
koleqtiur obieqtTan, sul ubralod aixsneba xSirad TviT midgomis, misi
Sesrulebisa da mTeli speqtaklis pirobiTobaSi mdgomareobs piesis stili,
ase, magaliTad, Zvel frangul komediebsa da vodevilebSi msaxiobebi
Cveulebrivad mayurebels esaubrebian. moqmedi pirebi gamodian avanscenaze da
sruliad ubralod mimarTaven darbazSi myofT calke replikebiTa Tu piesis
damaxasiaTebeli vrceli monologebiT. yvela es mimdinareobs
damajereblobiT, gabedviT, didi aplombiT, romelic moinadirebs mayurebels,
da marTlac: Tu mayurebelTa darbazs eTanaziarebi, ise unda eTanaziaro, rom
daimorCilo kidec da ganago.
koleqtiuri Tanaziarobis axali saxeobis dros _ xalxur scenebSi _
Cven agreTve vendobiT brbos, magram mayurebelTa darbazSi ki ara, _ TviT
scenaze da vsargeblobT ara arapirdapiri, aramed pirdapiri, uSualo
TanaziarobiT masiur obieqtTan. am SemTxvevaSi zogjer sazogadoebis calke
obieqtTan gvindeba Tanaziaroba, xolo zogierT momentSi xalxis mTeli
masis garemocva gvindeba. es, ase eTqvaT, gafarToebuli urTierTSorisi
Tanaziarobaa.
xalxur scenebSi monawile pirTa didi nawili sruliad sxvadasxva bunebisa,
azrTa da grZnobaTa urTierTSoris gacvla-gamocvliT sakmarisad
amaxvilebs process, xolo koleqtivoba TiToeuli pirovnebis temperaments
aRagznebs calkeulad da yvelasas erTad. es aRelvebs msaxiobs da did
STabeWdilebas stovebs mayurebelze.
amis Semdeg arkadi nikolozis-Ze Seudga Tanaziarobis axali saxis garCevas
_ msaxiobis xelosnuri Tanaziarobisa,
_ ai miemarTeba scenidan uSualod mayurebelTa darbazisaken, partnioris-
piesis moqmedi piris gverdis avliT. es ukve umciresi winaaRmdegobis xazia,
aseTi Tanaziaroba, rogorc iciT, ubralo msaxiobis TviTgamoCinebas,
gaTamaSebas warmoadgens. nuRar gavagrZelebT sityvas amis Sesaxeb, radgan
wina gakveTilebze sakmarisad gelaparakeT xelosnobis Sesaxeb. unda
vifiqroT, arc Tanaziarobis sferoSi aurevT erTimeoreSi msaxiobis ubralo
TviTgamoCinebas da partniorze namdvili gadacemis cdas da maTgan cxovel
gancdaTa aRqmas. didia gansxvaveba am umaRles Semoqmedebasa da msaxiobis
ubralo meqanikur moqmedebas Soris. es ori erTimeoris sruliad
sawinaaRmdego saxea Tanaziarobisa.
Cveni xelovneba yvelafers cnobs TanaziarobaTa CamoTvlil saxeebidan,
garda aqtiorulisa. magram amasac unda icnobde da Seiswavlo, Tundac
imisaTvis, rom SegeZlos masTan brZola.
dasasruls oriode sityvas getyviT Tanaziarobis qmedobasa da aqtivobis
procesis Sesaxeb. bevri fiqrobs, rom garegani, xiluli moZraoba xelebis,
fexebis, tanis _ yvela es aqtivobis gamovlinebaa, xolo Sinagani TvalSeuxebi
moqmedeba da aqti sulieri Tanaziarobisa uaryofilia, rogorc qmedoba.
es didi Secdomaa da miT ufro samwuxaro, rom Cvens xelovnebaSi, romelic
qmnis rolis `adamianuri sulis cxovrebas~, Sinagani moqmedebis yovelgvari
gamovlineba, didi mniSvnelobisa da Rirebulebis ganZia.
maS gaufrTxildiT da saTanadod SeafaseT Sinagani Tanaziaroba da icodeT,
rom is erTaderTi mTavari aqtiuri moqmedebaa scenasa da SemoqmedebaSi,
uaRresad saWiro Semoqmedebisa da rolis `adamianuri sulis cxovrebis~ _
gadacemis procesSi.
..... 19..w.

TanaziarobisaTvis saWiroa gqondes is, riTac eTanaziarebi, anu, upirveles


yovlisa, piradad Sens mier gancdili grZnobebi da zraxvebi _ gvixsnida
arkadi nikolozis-Ze dRevandel gakveTilze.
realur sinamdvileSi TviT cxovreba qmnis maT. cxovrebaSi TavisTavad
warmoiSveba CvenSi saTanaziaro masala garemocul garemoebaTa mixedviT.
xolo TeatrSi _ sul sxvaa da aq axali dabrkoleba iCens Tavs. TeatrSi
Cven SemogvTavazeben rolis ucxo grZnobas da zraxvebs, romlebic avtorma
Seqmna da mkvdari anbaniT dabeWdes piesis teqstSi. Znelia aseTi sulieri
masalis SegrZnoba, ufro advilia aqtiorulad gaiTamaSo rolis ararsebuli
vnebaTa garegani Sedegebi.
Tanaziarobis sferoSic ase moxdeba: ufro Znelia namdvilad eTanaziaro
partniors, bevrad advilia moTanaziareT moaCveno Tavi. es aris mcire
winaaRmdegobis gza msaxiobebs uyvarT es gza da amitom didi xalisiT
Sescvlian scenaze namdvili Tanaziarobis process misi ubralo aqtioruli
gaTamaSebiT. sainteresoa gavarkvioT: ra masalas vawvdiT aseT momentSi
mayurebels?
saWiroa CavufiqrdeT am kiTxvas. CemTvis mTavaria, rom Tqven aramc Tu
mxolod gonebiT mixvdeT amas, mxolod igrZnoT, aramed TvaliTac ixiloT is,
rac Cven yvelaze xSirad gamogvaqvs scenaze, rom mayurebels veTanaziaroT.
ufro naTelsayofad ukeTesia me TviTon gavide scenaze da mxatvruli
magaliTebiT dagisuraToT is, ris codna, grZnoba da danaxvac aucilebelia
TqvenTvis.
arkadi nikolozis-Zem mTeli speqtakli gviCvena scenaze, SesaniSnavi niWis,
ostatobisa da aqtioruli teqnikis mxriv, romeliRac leqsiT daiwyo,
romelic sxapa-sxupiT warmoTqva, efeqturad, magram Sinaarsis mxriv
bundovnad _ ise, rom veraferi ver gavigeT.
_ riT geTanaziarebiT amJamad? _ SegvekiTxa.
moswavleebs SercxvaT da ver gaubedes pasuxi.
sruliad arafriT-TviTonve gvi pasuxa Cvens magier. movyevi sityvebis raxa-
ruxs ise, rom me TviTon ar mesmoda vis da ras velaparakebodi, ai, esec
Tqveni cuduRela masala, romliTac xSirad mimarTaven mayurebelTa darbazs
msaxiobebi: ise isvrian rolis sityvebs, rom ar zrunaven arc mis Sinaarsze,
arc qveteqstze, aramed mxolod efeqturobas mimarTaven,
wamieri dafiqrebis Semdeg gamogvicxada arkadi nikolozis-Zem, rom is
wagvikiTxavs figaros monologs `figaros qorwinebis~ ukanaskneli aqtidan.
amjerad misi TamaSi gansacvifrebel moZraobaTa, intonaciis, mTeli rigi
gadasvlebis, sakvirveli kiskasis, mZiviviT awyobili diqciis, wyarosaviT
morakrake baasisa da SesaniSnavi xmis naTelmosilebis erTi mTliani CanCqeri
iyo. Zlivs SevikaveT Tavi ovaciebisagan, imdenad sceniuri da efeqturi iyo
misi TamaSi. xolo rac Sinagan arsebas da Sinaarss Seexeba, is Cven ar
SegvimCnevia da verc mivxvdiT raze iyo saubari monologSi.
_ riT geTanaziarebodiT? - kvlav SegvekiTxa torcovi da kvlav ver
mivugeT, xolo amjerad, imitom rom man imdeni gadmogvca, rom veRar
gaverkvieT xilulsa da mosmenilSi.
_ me giCveneT Cemi Tavi rolSi, _ TviTonve gvi pasuxa arkadi nikolozis-Zem, _
visargeble figaros monologiT, misi sityvebiT, mizanscenebiT, moZraobiT,
moqmedebiT da sxva. imisaTvis, rom meCvenebina TqvenTvis TviT roli ki ara
CemSi, aramed TviT Cemi Tavi rolSi, anu sakuTari monacemebi: figura, saxe,
Jesti, poza, Cvevebi, moZraoba, siaruli, xma. diqcia, gamoTqma, intonacia,
temperamenti, teqnika, erTi sityviT _ yvelaferi, garda TviT grZnobisa da
gancdis.
imaTTvis, visi garegani asasaxavi aparatic momzadebulia, dasaxuli amocanis
Sesruleba ar aris Zneli. sakmarisia axmaurdes ena, akinZos anbani, anu
sityvebi, winadadebebi, rom pozam da moZraobam asaxos plastika da yvela
erTad aRebuli moewonos mayurebels. amasTan imave dros Tvalyuri unda
adevnos rogorc Tavis Tavs, agreTve rampis iqiTa mxares myof mayurebelsac,
kafeSantanis moTamaSe qalwuliviT nawilobriv da mTlianad SemogTavazeT
Cemi Tavi da imave dros vakvirdebodi Cems Tavs: aRwevs Tu ara
daniSnulebisamebr Cveneba? me saqonlad vgrZnobdi Cems Tavs, xolo Tqven
_myidvelebi iyaviT.
ai kidev erTi nimuSi, rasac arasodes ar unda mimarTos msaxiobma scenaze,
miuxedavad imisa, rom didi warmateba aqvs mas mayurebelSi.
Semdeg mesame cda mohyva.
amjerad Cemi Tavi giCveneT rolSi, _ gveubneboda is. _ xolo axla TviT
rols giCvenebT CemSi, radgan igi mocemulia avtorisagan Cems mier
damuSavebuli. es kidev imas ar niSnavs, rom me mas ganvicdide, saqme gancda ki
ar aris, aramed misi asaxva, sityvieri teqsti, garegani mimika da moqmedeba,
mizanscena da sxv. me rolis Semoqmedi ki ar viqnebi, aramed mxolod
formaluri momxsenebeli misi.
arkadi nikolozis-Zem warmoadgina scena CvenTvis cnobili piesidan,
romelSic viRac darbaiseli generali – aristokrati SemTxveviT darCenila
saxlSi da ar icis riTi gafantos mowyeniloba. mowyenilobas Tavisi gaaqvs
da skamebi Caamwkriva, rogorc jariskacebi sadResaswaulod. Semdeg wesrigSi
moiyvana nivTebi magidaze, raRac mxiarulsa da pikanturis ramis Sesaxeb
Cafiqrdeba, gabrazebuli gverdze gadaxedavs saqmian qaRaldebs, zogierTebs
nela xels awers waukiTxvelad, magram daamTqnarebs, gaizmorebs da isev imave
uSinaarso da uazro saqmianobas ganagrZobs.
am TamaSis dros torcovi gansakuTrebuli garkveulobiT warmoTqvamda
monologs maRali wris warmomadgenelTa keTilSobilebisa da danarCen
adamianTa uzrdelobis Sesaxeb.
arkadi nikolozis-Ze civad, garegnulad gadmogvcemda rolis teqsts,
gviCvenebda mizanscenas, formalurad gvixatavda mis garegan moxazulobas da
suraTs, maTi gamococxlebisa da gaRrmavebis gareSe. zogierT adgilas
teqnikurad aRbeWdavda teqsts, sxvagan _ moqmedebas, anu aZlierebda da xazs
usvamda pozas, moZraobas, TamaSs, Jests, xan Zalas atanda moqmedis
damaxasiaTebel wvrilmans Tan cali TvaliT mayurebelTa darbazs
gadaxedavda da amowmebda, miaRwia Tu ra iqamde rolis dasaxulma suraTma.
iq, sadac mas surda, sakmaod damuSavebul pauzas CaurTavda. ase TamaSoben
msaxiobebi Tavmomabezrebel, magram saTanadod damuSavebul rols da
mexuTase speqtaklSi gramafonad grZnoben Tavs an kinodemonstratorad,
romelmac uTvalavjer gaatara erTi da igive kinofiri.
__ rogori ucnauri da mosawyenic ar unda iyos, rolis kargad damuSavebuli
suraTis formaluri Cvenebac mainc iSviaTi sanaxavia TeatrSi, _ SeniSna
arkadi nikolozis-Zem.
_ axla, _ ganagrZo man, _ damrCenia giCvenoT, Tu rogor da ras unda
eTanaziaro scenaze, anu msaxiobis cxoveli, mTrTolvare grZnoba, rolis
msgavsi, Semsruleblis mier saTanadod gancdili da xorcSesxmuli.
magram aseTi TamaSi erTxel da orjer ar ginaxavT TviT scenaze, sadac
kargad Tu cudad meZleoda SesaZlebloba Tanaziarobis procesis
Sesrulebisa. Tqven iciT, rom, amgvar warmodgenebSi vcdilob saqme viqonio
mxolod partniornTan, rom gadavce mas Cemi sakuTari adamianuri SegrZnobani,
Cems mier warmosadgeni piris SegrZnobaTa msgavsi. danarCeni, rac rolSi
mTlian Caqsovasa qmnis da rac warmoSobs axal qmnilebas _ artist-rols, es
qvecnobierebiT xdeba. aseT speqtaklSi scenaze yovelTvis CemTavada vgrZnob
Tavs piesiT, reJisorebis mier, TviT Cems mier da speqtaklis yvela Semoqmedis
mier mocemul garemoebebSi.
es iSviaTi saxea scenuri Tanaziarobis, romelsac samwuxarod sul mcire
mimdevrebi hyavs.
gana kidev aris saWiro ganmarteba, _ daaskvna torcovma, _ rom Cvens
xelovnebas mxolod ukanaskneli saxe swams Tanaziarobisa partniorTan _
Tavisi sakuTari gancdis grZnobebiT, xolo Tanaziarobis danarCen saxeebs
uarvyofT Cven, an ase Tu ise, viTmenT. magram yvela msaxiobi unda icnobdes
maT, rom brZola awarmoos maT winaaRmdeg.
axla SevamowmoT, rogor da ras eTanaziarebiT Tqven scenaze? amjerad Tqven
warmoadgenT, xolme me zaris wkaruniT aRvniSnav Tanaziarobis usworo
momentebs. aseTebad isini CaiTvlebian, rodesac Tqven dascildebiT obieqts _
partniors anu warmogvidgenT rols TviT TqvenSi, Tqven Tavs rolSi an
ubralod gadmogvcemT mas. yvela aseT Secdomas aRvniSnav zariT.
Tanaziarobis mxolod sam saxes aRvniSnavT mowonebis dumiliT:
1. pirdapiri Tanaziaroba obieqtTan scenaze da misi meSveobiT _
mayurebelTan;
2. TviTTanaziaroba;
3. Tanaziaroba dauswrebel anu warmosaxviT obieqtTan.
amis Semdeg daiwyo gamocda.
me da Sustovi ufro kargad vTamaSobdiT, vidre cudad, magram Cvenda
samwuxarod wamdauwum wkrialebda zari.
aseTi cdebi warmoebda danarCen moswavleTa mimarTac da ukanasknelad
gamoiwvia govorkovi da veliaminova.
Cven ase gvegona rom maTi TamaSis dros zari ganuwyvetliv iwkrialebda,
magram gancvifrebuli davrCiT, rodesac, Tumca xSiri iyo zaris rekva, magram
arc ise xSiri, rogorc Cveni TamaSis dros da rogorc Cven vfiqrobdiT. ras
niSnavs yvela es da ra daskvna unda gamovitanoT Catarebuli cdebidan?
_ es imas niSnavs, _ daaskvna arkadi nikolozis Zem, rodesac Cveni gakvirveba
gavuziareT, _ rom bevri imaTgani, romelTac swori TanaziarobiT moaqvT Tavi,
sinamdvileSi Zlier xSirad cdebian, xolo isini, visac ise mkacrad gansjian,
Tanaziarobis ufro swor gezs iReben. gansxvaveba maT Soris mxolod
procentul SefardebaSia, zogierTebs ufro meti momentebi aqvs araswori
Tanaziarobisa, xolo meoreT ufro meti swori momentebi.
am cdebiT SegiZliaT Semdegi daskvna gamoiyvanoT, _ gakveTilis
dasasruls mogvmarTa arkadi nikolozis-Zem: _ ar moxdeba mTeli odenobiT
arc swori da arc usworo Tanaziaroba. msaxiobis cxovreba scenaze savsea,
rogorc erTi ise meore momentebiT, amitom swors usworo mosdevs.
Tanaziarobis analizis gakeTeba rom SeiZlebodes, Cven mogvixdeboda
aRgveniSna: amdeni procenti _ partniorTan Tanaziarobisa, amdeni procenti _
mayurebelTan Tanaziarobisa, amdeni procenti _ rolis suraTis Cvenebisa,
amdeni procenti _ moxsenebisa, amdeni procenti – TviT Cvenebisa da
sxvadasxva. yvela am procentis Sefardeba aRniSnavs Tanaziarobis sisworis
ama Tu im safexurs.. isini, visac Tanaziarobis ufro meti procenti aqvT
partniorTan, warmosaxviT obieqtTan, Tavis TavTan, ufro uaxlovdebian
ideals, da piriqiT, visac aseTi momentebi naklebi aqvs, ufro Zlier
Sordebian swor Tanaziarobas.
amas garda, im obieqtTa da maTTan Tanaziarobis ricxvSi, romelTac Cven
usworod vTvliT, aris cudi da kargi usworoba. ase, magaliTad, ukeTesi
rolis Cveneba TavisSi, misi fsiqologiuri suraTi ganucdelad, Tqveni Tavi
uCvenoT rolSi, an xelosnurad gadasceT is.
Sedegad dausrulebel kombinaciaTa wyebas miviRebT, romelTa aRricxva
Znelia.
TiToeuli msaxiobis amocanaa – gverdi auxvios am siWreles da yovelTvis
sworad iTamaSos.
amisaTvis yvelaze ukeTesia ase moiqceT: erTis mxriv iswavloT scenaze
obieqtis _ partnioris dadgena da moqmedebiTi Tanaziaroba masTan, meore
mxriv, kargad SeicnoT araswori obieqtebi, maTTan Tanaziaroba, iswavloT am
SecdomebTan brZola scenaze Semoqmedebis momentSi, agreTve gansakuTrebuli
yuradReba miaqcieT Sinagani masalis xarisxianobas, romliTac Tqven
eTanaziarebiT.

........ 19..w.

dRes minda Sevamowmo Tqveni garegnuli Tanaziarobis iaraRi da saSualebebi.


minda vicode, saTanadod afasebT Tu ara Tqven maT! _ gamogvicxada arkadi
nikolozis-Zem. adiT scenaze CamojeqiT or-ori da daiwyeT raime dava.
`yvelaze advilad es Cvens ober-mokamaTe govorkovTan aris SesaZlebeli~, _
vfiqrobdi CemTvis.
amitom mas mivujeq gverdiT. erTi wuTis Semdeg miRweuli iyo mizani.
arkadi nikolozis-Zem SeniSna, rom Cemi Sexedulebis da azris gadmosacemad
govorkovisadmi ufro xSirad xelis TaTi da TiTebi avamuSave. amitom
gankarguleba gasca salfetkiT gaekraT CemTvis xelebi.
_ raT mimarTavT aseT saSualebas _ SevekiTxe gancvifrebuli.
_ piriqiTobiTi dasabuTebisaTvis, imisaTvis, rom Tqven ukeT mixvdeT, Tu
rogor ar vafasebT imas rac gvaqvs, xolo `dakargvisas, cremls vafrqvevT~
kidev imisaTvis, rom darwmundeT, rom Tu Tvalebi _ sarkea sulis, xelis
TiTebi _ Tvalebia Cveni sxeulis, _ meubneboda torcovi vidre xelebs
mikravdnen.
momispes ra mtevniT da TiTebiT Tanaziarobis saSualeba, me gavaZliere
sityvieri intonacia. magram arkadi nikolozis Zem winadadeba momca
Semenelebina sicxare da nela melaparaka, xmis zedmeti amaRlebisa da
mWermetyvelebis gareSe.
samagierod Tvalebis daxmareba damWirda, mimikis, warbebis moZraoba, kisris,
Tavis, mTeli sxeulisa. isini saerTo ZaliT cdilobdnen SeevsoT, rac
wamarTves, magram savarZelze mimikres xelebi, fexebi, sxeuli, kiseri da Cems
gankargulebaSi mxolod piri, yurebi, mimika da TvalebiRa darCa.
male mTeli pirisaxe Semikres da cxvirsaxoci gadamafares. bRavili daviwye,
magram aman ar miSvela.
am momentidan moispo CemTvis gareSe msoflio da Cems gankargulebaSi
darCnen mxolod Sinagani mxedveloba, Sinagani smena, warmosaxva `Cemi
adamianuri sulis cxovreba~.
didxans mamyofes aseT mdgomareobaSi dabolos Cems smenaSi garedan
SemoiWra xma, TiTqos sxva romelime samyarodan.
gsurT dagibrunoT Tanaziarobis warTmeuli romelime organoTagani?
amoirCieT – romeli? _ xmamaRla yviroda arkadi nikolozis Ze.
Sevecade mepasuxa moZraobiT, romelic niSnavda `kargi, movifiqreb!~
ra xdeboda am dros Cems arsebaSi Tanaziarobis usaWiroes da mTavar
organos amorCevis dros.
upirveles yovlisa CemSi erTimeores Seejaxnen pirvelobis ori kandidati
mxedveloba da metyveleba. tradiciiT pirveli grZnobis gamomxatveli da
gadamcemia, xolo meore-azris.
Tu es asea, maS romelia maTi TanamoRvawe?
am kiTxvam gamoiwvia CemSi dava, kinklaoba, janyi, arevdareva.
grZnoba RaRadebda, rom mas ekuTvnis metyvelebis aparati, radgan umTavresi
TviT sityva ki ar aris, aramed misi kilo, romelic gamoxatavs Tqmulisadmi
mis Sefardebas.
smenam kidev calke omi gamoiwvia. grZnoba marwmunebda, rom is aris misi
saukeTeso gamomwvevi, xolo metyveleba Tavisas icavda daJinebiT, rom smena
misi aucilebeli danamatia, rom uimisod metyveleba veravis mimarTavs, Semdeg
kidev mimika da xelis mtevani wamoiWrnen.
maT veraviTari mtkicebiT da sabuTiT ver miakuTvneb metyvelebas imitom,
rom isini sityvebs ar warmoTqvamen. raRas mivakuTvnoT isini? sxeuli?
fexebi?...
_ daswyevlos eSmakma! _ vyvirodi ganrisxebuli, rodesac yvelaferi
domxaliviT airia: _ sapyari xom ar aris msaxiobi?! SemixseniT yvelaferi!
araviTari daTmoba!
rodesac Camomxsnes yovelive artaxebi da saxivi, ganvucxade torcovs Cemi
`buntaruli~ lozungi: `yvelaferi an araferi~. man momiwona da miTxra:
_ rogorc iqna amoidgiT msaxiobis ena, romelsac saTanadod esmis TiToeuli
organos Tanaziarobis mniSvneloba! dae, dRevandeli gakveTili magaliTi
iyos TqvenTvis momavalSi, calkeul organoTa urTierTSoris Tanaziarobis
SefasebaSi dagexmaroT is!
Zirs! nu eqneba adgili scenaze msaxiobis gamometyveleba moklebul Tvalebs,
umoZrao saxes, yru xmas, intonacia moklebul metyvelebas, dagrexil sxeuls,
sariylapia welsa da kisers, mouxeSav xelebs, TiTebs, fexebs, raSic ar
aris Sexamebuli moZraoba, siaruli da manerebi!.
msaxiobma iseTive yuradReba unda dauTmos Tavis SemoqmedebiT aparats,
rogorsac violinos damkvreli miakuTvnebs misTvis Zvirfas stradivariusis
an amatis sakravs.
iZulebuli viyaviT gakveTili adre dagvemTavrebina, radgan arkadi
nikolozis-Ze saRamos speqtaklSi iRebda monawileobas.

..... 19.. w.

aqamde Cven saqme gvqonda garegani, xiluli sxeulis TanaziarobasTan scenaze


– mogvmarTa torcovma dRevandel gakveTilze. _ magram arsebobs kidev sxva
da amasTan ufro mniSvnelovani saxe: Sinagani, uxilavi, sulieri Tanaziaroba,
romlis Sesaxeb dRes gveqneba saubari.
momavali amocanis siZnele imaSi mdgomareobs, rom me momixdeba laparaki imis
Sesaxeb, rasac me vgrZnob, magram ki ar vici, rac mxolod cxovrebaSi
gamovcade, risTvisac me ar momeZebneba Teoriuli formulebi, arc
gamzadebuli da garkveulad gamomxatveli sityvebi imis Sesaxeb, rac
mxolod varaudiT unda agixsnaT, vecdebi Tqvenc ganicadoT is, rac me
ganvicade da ris Sesaxebac qveviT meqneba laparaki.

Он крепко за руку меня схватил


И, Отпустив потом на всю длину
Руки своей, другою осенил он
Глаза и пристально смотрел в лицо мне,
Как будто бы хотел его писать.
Так долго он стоял. Потом, слегка
Пожавши руку мне, он покачал
Три раза головой и так глубоко,
Так жалобно вздохнул, как будто тело
На части расрадется с зтим вздохом,
И жизнь из груди улетит. Вздохнувши,
Он отпустил меня, через плечо
Закинув голову; казалось, путь свой
Он видел без очей: без их участья
Он вышел на порог и до конца
Меня их светом озарял.

_ gana am striqonebSi ar grZnobT hamletis ofeliasadmi mdumare


Tanaziarobas? ar SegimCneviaT cxovrebaSi an scenaze, urTierT Tanaziarobis
dros Tqveni nebisyofis denidan gamomdinare grZnoba, romelic, TiTqos-Tqveni
Tvalebidan mocimcimebs, xelis TiTebidan mokamkamebs, Tqveni sxeulis
porebidan moCuxCuxebdes?
ra saxeli vuwodoT urTierT Tanaziarobis am uxilav gzas da saSualebas?
gansxiveba da sxivaRqma? gamosxiveba da Casxiveba? sxva ukeTesi
terminologiis uqonlobis gamo SevCerdeT amaTze, miT umetes, rom eseni
mxatvrulad asaxaven Tanaziarobis im process, romlis Sesaxebac momixdeba
TqvenTan saubari.
moaxlovebulia is dro, rodesac uxilavi deni, romelic Cven gvainteresebs,
Seswavlili iqneba mecnierebis mier da maSin daadgenen kidec ufro Sesafer
terminologias, manamde ki davtovoT Cveni msaxiobis kilokavze
gamomuSavebuli saxelwodeba.
axla SevecadoT Tanaziarobis moyvanili uxilavi gzebis gamokvlevisadmi
midgoma sakuTari gancdebis daxmarebiT, movZebnoT isini da aRvniSnoT TviT
CvenSi.
damSvidebul mdgomareobaSi egreTwodebuli gansxiveba da sxivaRqma TiTqmis
SeumCneveli arian, xolo Zlieri gancdis momentSi, eqstazis- gamaxvilebuli
SegrZnobis dros es gansxiveba da sxivaRqma ufro garkveuli xdebian da
ufro sagrZnobi rogorc imaTTvis, vinc gadascems, ise imaTTvisac, vinc
iTvisebs.
SeiZleba, romelime Tqvenganma, igrZno is saCvenebeli speqtaklis calke
TvalsaCino momentSi, rodesac Tqven, maloletkova, pirvelad gamovardiT
scenaze kiviliT: `miSveleT~, an Tqven, nazvanov, rodesac ambobdiT monologs:
sisxli mwyuria, iago, sisxli!~ an SeSlilis etiudSi, an TviT cxovrebaSi,
rodesac Cven yovel wuTs vgrZnobT CvenSi Sinagan dens, romlis Sesaxeb axla
gesaubrebiT.
ai, swored guSin iyo, erTi Cemi naTesavis ojaxSi Tval-yurs vadevnebdi
scenas sruliad axalgazrda sacolesa da saqmros Soris. isini waiCxubnen,
ar elaparakebodnen erTi meores, cal-calke kuTxeSi misxdnen gabutuli.
sacole ise aCvenebda Tavs, TiTqos ver amCnevda saqmros, magram, is Tavs
ikatunebda, raTa ufro metad miezida saqmros yuradReba (zogierTebs aseTi
midgomac aqvT: ar eTanaziaros TviT TanaziarobisaTvis). samagierod saqmro,
damnaSave kurdRlis baWiasaviT umoZraod, mudariT misCereboda sacoles da
gangmirvas upirebda Tavisi TvalebiT. Soridan iWerda mis gamoxedvas, rom
amiT egrZno da gaego ra mzaddeboda mis gulSi. is mizanSi iRebda sacoles.
is mxedvelobiT exeboda mis cocxal suls is SeiWra mis arsebaSi Tvalebis
uxilavi brWyalebiT, xolo gagulisebuli sacole gverds uvlida
Tanaziarobas, bolos saSualeba mieca saqmros daeWira sacolis gamoxedvis
erTi naperwkali, romelmac wamiT gaielva.
magram sixarulis nacvlad sabralo Wabuki amis gamo ufro moiRuSa- maSin.
viTomda SemTxveviT adgili icvala, radganac ufro advilad CaaSterdeboda
pirdapir TvalebSi. is didis xalisiT CabRujavda mis xels, rom Sexebis
saSualebiT gadaeca misTvis Tavisi grZnoba, magram verc es moaxerxa, radgan
sacole gadaWriT uarobda masTan Tanaziarobas.
ver moxerxda gamobaaseba, verc calkeuli SeZaxili an gamoxmaureba; arc
mimika, arc moZraoba, arc moqmedeba. samagierod iyvnen Tvalebi, gamoxedva. es
ki _ pirdapiri, uSualo Tanaziaroba wminda saxis, sulidan—sulSi,
Tvalidan _ TvalSi an TiTis frCxilebidan, sxeulidan mxedvelobisaTvis
uCinari fizikuri moqmedeba.
dae, mecnierebma agvixsnan am uxilavi procesis buneba, me ki mxolod imis
Sesaxeb SemiZlia vimsjelo, rogorc me TviTon ganvicdi mas CemSi da
rogorc vsargeblob am gancdiT Cveni xelovnebisaTvis.
samwuxarod kvlav Seswyda gakveTili, radgan arkadi nikolozis-Zes TeatrSi
gamouZaxes.

. . . . . . 19.. w.
_ modiT, veZioT CvenSi uxilavi deni gansxivebisa da sxivaRqmisa
Tanaziarobis dros, imisaTvis, rom piradi gamocdilebis gziT SevicnoT isini,
_ mogvmarTa winadadebiT arkadi nikolozis Zem.
wyvil-wyvilad dagvsxes, me kvlav govorkovTan movxvdi. Cven arc aqeT, arc
iqiT, SevudeqiT garegnulad, fizikurad, meqanikurad Casxivebasa da
gamosxivebas yovelgvari mosazrebisa da mizezis gareSe.
torcovma imav wuTas SegvaCera.
_ es ukve Zalmomreobaa _ romlisac gansakuTrebiT unda gveSinodes am naz,
mokrZalebul procesis dros, rogoric aris gansxiveba da sxivaRqma.
kunTebis daZabvis dros laparakic ar SeiZleba Casxivebisa da gamosxivebis
arsebobis Sesaxeb.
ai dimkova da umnovixic Caacqerdnen erTmaneTs TvalebiT, miuaxlovdnen
erTimeores TiTqos sakocnelad da ara uxilavi gamosxivebisa da
CasxivebisaTvis.
daiwyeT yovelgvari daZabvis mospobiT, sadac ar unda iCinos man Tavi.
zurgiT skams mieyudeT! _ gvibrZanebda arkadi nikolozis Ze. _ kidev! kidev!
ufro, ufro metad! dasxediT, rac SeiZleba moxerxebulad da Tavisuflad!
sakmarisi ar aris, sul ar aris sakmarisi! ise, rom Tavisuflad isunTqoT.
axla gadaxedeT erTmaneTs. Tqven magas uwodebT mzeras? daZabulobis gamo
Tvalebi amogcvivaT orbitidan. ufro nakleb, ufro! araviTar daZabulobas
ar hqondes adgili TvalebSi!
ras CaasxivebT? _ mimarTa arkadi nikolozis Zem govorkovs.
_ me, iciT ra, survili maqvs ganvagrZo Cveni kamaTi xelovnebis Sesaxeb. - _
TvalebiT xom ar apirebT azrebisa da winadadebebis gamosxivebas? Tqven ver
SeZlebT magas _ SeniSna arkadi nikolozis Zem. _ gadaeciT azri xmiT da
metyvelebiT, xolo Tvalebma Seavson is, rasac sityviT ver gadascemT.
SeiZleba kamaTis dros igrZnoT gansxivebisa da sxivaRqmis is procesi,
romelic TiToeuli Tanaziarobis dros warmoiSveba.
kamaTi ganvaaxleT.
_ ai axla, am dumilSi vigrZeni TqvenSi gansxiveba.
torcovma moaTiTa Cemsken.
_ xolo Tqven govorkov _ sxivaRqmisaTvis mzadeba SegamCnieT, moigoneT ra
iyo im molodinis siCumis dros.
_ cdam umtyuna! _ ganvumarte me. magaliTma, romelic me moviyvane Cemi azris
dasamtkiceblad, ver daarwmuna Cemi partniori, amitom me axali sabuTis
mzadebaSi viyav garTuli da vumiznebdi.
_ xolo Tqven viuncov, _ uceb miaSura mas torcovma, _ igrZeniT ki Tqven
maloletkovas ukanaskneli gamoxedva? es namdvili gamosxiveba iyo.
da mere isic rogori!!! ai! me TiTqmis mTel kviras vgrZnob aseT
`gamosxivebas~ ise, rom TiTqos araferiao! RmerTmani! _ Cioda viuncovi.
_ Tqven amJamad aramc Tu usmenT, aramed cdilobT kidec SeisunTqoT
TqvenSi is, riTac cxovrobs TqvenTan molaparake obieqti _ mommarTa
torcovma.
grZnobT Tu ara, rom garda sityvieri, Segnebuli kamaTisa da azrTa gonebrivi
gacvla-gamocvlisa, TqvenSi erTi da imave dros warmoebs meore procesi
urTierT Sexebisa, TvalebiT denis Sesrutisa da maTi gadmocemisa
Tvalebidanve?
ai swored es uxilavi Tanaziaroba Casxivebisa da gamosxivebis meSveobiT,
romelic, wyalqveSa dinebisa msgavsad Seuwyvetliv mimdinareobs sityvebsa da
dumilSi warmoSobs obieqtTa Soris, im uxilav kavSirs romelic hqmnis
Sinagan kvanZs.
albaT gaxsovT erT-erT wina gakveTilze geubnebodiT, rom SeiZleba yureba,
danaxva ise, rom arc araferi aiTvisoT da arc gamosceT rame. magram
SeiZleba yureba, danaxva ise, rom aiTvisoT da gamosceT sxivi anu
Tanaziarobis deni.
amJamad vecdebi xelaxla gamoviwvio TqvenSi gansxiveba. Tqven me unda
meTanaziaroT, _ gadaswyvita arkadi nikolozis-Zem da govorkovis adgilas
Camojda.
_ moewyveT moxerxebulad, nu nerviulobT, nu CqarobT da Zalas nu atanT
Tavs. manamde, sanam sxvas gadascemde rasme, Tqven TviTon unda moimaragoT is,
ris gadacemasac apirebT. SeuZlebelia imis gadacema rac Tqven TviTon ar
mogepovebaT, moimarageT raime masala Sinagani TanaziarobisaTvis, _
winadadeba mogvca arkadi nikolozis – Zem.
gana didi xania, rac Cveni muSaoba da misi fsiqoteqnika rTulad
geCvenebodaT, xolo amJamad mas TiTqmis xumrobaSi atarebT. aseve iqneba
gansxivebisa da sxivaRqmis mimarTac, _ gvixsnida arkadi nikolozis Ze, sanam
Cven vemzadebodiT.
_ gadmomeciT Tqveni grZnoba usityvod, mxolod TvalebiT _ mibrZana arkadi
nikolozis Zem.
_ marto TvalebiT SeuZlebelia yvela im wvrilmanis gadmocema, rasac me
ganvicdi.
_ meti gza ar aris _ davaneboT Tavi wvrilmanebs.
_ raRa darCeba? _ SevekiTxe gakvirvebuli.
- simpatiis, pativiscemis grZnoba dumiliTac SeiZleba maTi gadmocema,
xolo usityvod ver gavagebineb sxvas, rom miyvars igi misi Wkuis, saqmianobis,
Sromismoyvareobisa da keTilSobilebisaTvis.
_ ris gadmocema msurs TqvenTvis? _ mivaSterdi arkadi nikolozis Zes.
_ ar vici, arc minda vicode _ momigo torcovma.
ratom? _ vekiTxebodi gancvifrebuli.
- imitom, rom Tqven Tvalebs aWyetT, _ momigo arkadi nikolozis-Zem. _
imisaTvis, rom vigrZno Tqvens mier gancdili SegrZnobis saerTo toni
saWiroa, Tqven TviTon cxovrobdeT, misi Sinagani arsebiT.
_ axla? mixvdiT, riT geTanaziarebiT? ufro naTlad ar SemiZlia gadmogceT,
rasac vgrZnob, _ mivuge me.
_ gezizRebiT, magram ar vici risTvis da verc gavigeb usityvod. magram saqme
es ki ar aris. umTavresia, igrZeniT Tu ara Tqvengan gamomdinare nebisyofis
denis Zliereba? _ dainteresda torcovi.
_ TvalebSi, mgoni _ ki, _ mivuge da xelaxla vamowmebdi moCvenebiT
grZnobebs.
ara, axla Tqven mxolod imaze fiqrobdiT, rom, rogorme gareT gamogedevnaT
Tqvengan deni. kunTebi daWimeT. nikapi wamoswieT win, kiseri daigrZeleT,
valebi daaWyiteT... is, ris miRebasac vcdilob Tqvengan, ufro martivad
gadmoicema, advilad, bunebrivad. imisaTvis, rom meores `moafrqvioT~ Tqveni
survilis sxivebi, sul ar aris saWiro kunTebis amuSaveba TiTqmis
SeumCnevelia Cvengan gamomdinare denis fizikuri SegrZnoba, magram im
daZabulobis wyalobiT, romelsac Tqven axla ganicdiT, SeiZleba guli
gagiskdeT.
_ Cans, me ver migixvdiT Tqven! _ mekargeboda moTmineba.
_ daisveneT, xolo me vecdebi mogagonoT is gancda, romelsac Cven veZebT
da romelsac Tqven Cinebulad icnobT cxovrebaSi.
erTma Cemma msmenelma qalma Seadara is `yvavilidan momdinare surnelebas~
xolo meorem daurTo, rom `sxivmfeni margalitic unda ganicdides agreTve
gansxivebis grZnobas~. SegiZliaT warmoidginoT grZnoba surnelebis
gamomcemi yvavilisa an kidev sxivmfeni margalitisa? TviTon me momagonda
nebisyofis denis mdinarebis grZnoba, _ ganagrZobda torcovi, rodesac
sibneleSi vuyurebdi jado-fanars, romelic kaSkaSa Suqis nakads afrqvevda
ekranze da kvlav, rodesac vulkanis yelis napirze videq da is ki cxel
haers amoxeTqavda miwis wiaRidan, am momentSi vigrZeni dedamiwis wiaRidan
amonaxeTqi mZlavri Sinagani simxurvale da momagonda Cvengan gamomdinare
sulieri denis grZnoba intensiuri Tanaziarobis momentSi.
es Sedarebebi xom ar migiTiTeben Tqvens im SegrZnobebze, romelTac
Cven veZebT?
_ ara eg magaliTebi arafers eubnebian Cems grZnobebs, _ gavjiutdi me.
_ maS meore mxridan mogivliT _ warmoudgeneli moTminebiT momigo arkadi
nikolozis-Zem. _ momismineT.
rodesac koncertebs veswrebi da musika ar moqmedebs Cemze, me sxva
gasarTobs vigoneb-mowyenilobis gasafantavad. ase, magaliTad, amoviCemeb
visme mayurebels da hi pnozirebas vuwyeb TvalebiT. Tu qalis momxiblavi
saxea, vcdilob Cemi aRtaceba gadavce; xolo Tu vinme ar momwons, siZulvils
gadavcem.
am wuTebSi veTanaziarebi amorCeul msxverpls da mivafrqvev Cemgan
gamomdinare denis sxivebs. am saqmianobisas, romelic, SeiZleba TqvenTvisac
nacnobia, swored im fizikur SegrZnobas ganvicdi, romelsac exla veZebT Cven.
_ rodesac sxvas ahi pnozeb, imave SegrZnobas ganicdi? _ SeekiTxa torcovi.
_ rasakvirvelia, Tu hi pnozs misdevT, Tqven kargad unda icodeT, rasac Cven
veZebT! - aRfrTovanda arkadi nikolozis-Ze.
es xom sul ubralo da CvenTvis kargad nacnobi SegrZnobaa! _ gamexarda mec.
_ mere, rodis giTxariT, rom is araCveulebrivi ram aris? _ gaikvirva
torcovma.
_ me ki raRac gansakuTrebuls veZebdi CemSi.
_ ase xdeba yovelTvis--gagvicxada torcovma _ sakmarisia Semoqmedebaze
daiwyo laparaki da yvelani maSinve raRac daZabulobas ganicdian da
oCofexebze Sedgebian
_ maS gaimeoreT saCqarod Cveni cda! _ brZana arkadi nikolozis-Zem.
_ aba, ras gamovasxiveb? _ SevekiTxe.
_ kvlav mZulvarebas.
_ axla?
_ axla alerssa da moferebas mi pirebT.
_ axla?
_ egec agreTve keTili grZnoba iyo, magram patara ironiiT Sezavebuli.
_ TiTqmis sisworiT gamiges da gamexarda, rom mimixvda yvelafers _
gaigeT, romeli gamomdinare denis Sesaxeb gvqonda saubari?
_ TiTqos gavige--mivuge gaubedavad.
_ ai swored mag process vuwodebT Cvens enaze gansxivebas.
TviT saxelwodebac mSvenivrad gamoxatavs SegrZnobas, marTlac: TiTqos
Cveni Sinagani grZnobebi da survilebi gamoscemen sxivebs, romlebic Cveni
Tvalebidan gamokrTian, sxeulidan da nakadad moefrqvevian sxvebs, _
aRtacebiT agvixsna arkadi nikolozis-Zem.
sxivaRqma _ es sawinaaRmdego procesia, anu sxvebis grZnobebisa da
SegrZnobebis Sesrutva TavisSi. es saxelwodebac gansazRvravs im process,
romlis Sesaxebac axla vsaubrobT. scadeT, aba!
aq me da arkadi nikolozis-Zem gadavcvaleT rolebi: man daiwyo Tavis
grZnobebis gamosxiveba, xolo me _ maTi SedarebiT moxerxebulad gamocnoba.
_ scadeT sxivaRqmis SegrZnobis sityvebiT ganmarteba: _ winadadeba momca
arkadi nikolozis-Zem cdis gaTavebis Semdeg.
_ me mas magaliTiT ganvmartav, rogorc is msmeneli qali romlis Sesaxeb
Tqven gviambobdiT, _ vupasuxe: _ rkinis mimzidveli magnitic unda ganicdides
aseTsave sxivaRqmis SegrZnobas.
_ gasagebia _ daadastura torcovma.
iZulebuli viyaviT Segvewyvita gakveTili, radgan safarikao darbazSi
gvelodnen.

. . . . . . 19..w.
arkadi nikolozis-Ze ganagrZobda saubars.
imedi maqvs, Tqven igrZeniT Sinagani kavSiri, romelic warmoiSveba
msaxiobebs Soris sityvier da usityvo Tanaziarobis dros, _ gviTxra man.
_ mgoni, vigrZeni _ vupasuxe me.
_ es iyo Sinagani gadabma. igi warmoiSva calkeuli SemTxveviTi
momentebisagan. xolo Tu visargeblebT mTeli rigi logikuri da
TanamimdevrobiTi urTierTdakavSirebuli gancdebiT da SegrZnobebiT, es
gadabma TandaTan ganmtkicdeba, gaizrdeba da bolos Tanaziarobis im
simaRlemde miva romelsac Cven CabRujvas vuwodebT, rodesac gansxivebisa
da sxivaRqmis procesi Zlieria, maxvili da ufro sagrZnobi.
_ rogor Tu CabRujva? - SevekiTxeT yvelani
_ swored isevea rogorc ZaRli namdvili (magaliTad, buldogi) CabRujavs
kbiliT, _ agvixsna torcovma _ Cvens scenaze aseTi CabRujva unda vicodeT
TvalebiT, yurebiT, xuTi grZnobis yvela organoTi. Tu vusmenT vinmes, unda
movusminoT da visminoT. Tu vynosavT _ unda viynosoT, Tu vumzerT rames _
unda vumziroT da davinaxoT kidec da zereleT ar vacecebdeT Tvalebs
obieqts. unda CavbujRoT obieqti, Tu SeiZleba ase iTqvas, kbilebiT. magram
es mainc imas ar niSnavs, rom zedmetad unda daviZaboT.
_ aseTi CabRujvis erTi momenti mainc Tu mqonda `oteloSi~? vamowmebdi
Cems sakuTar SegrZnobas.
_ gqondaT erTi-ori momenti, magram es Zlier cotaa. otelos mTeli roli _
erTiani Cabdujvaa. es kidev cotaa Tu sxva piesisaTvis sakmarisia ubralo
CabRujva-Seqspiris tragediisaTvis saWiroa sasikvdilo CabRauWeba. ai
swored es gakldaT Tqven.
cxovrebaSi yovelTvis ar aris saWiro erTiani CabRujva, magram scenaze ki
gansakuTrebiT tragediaSi, saWiroa is, marTlada, rogor mimdinareobs
cxovreba? misi udidesi nawili yoveldRiur wvrilmanebs undeba. adgebian,
dawvebian, ama Tu im movaleobas asruleben. es sul ar moiTxovs CabRujvas
da yvelaferi meqanikurad warmoebs, magram scenisaTvis gamousadegaria aseTi
momenti. aris kidev cxovrebis sxva nakveTebi, rodesac yoveldRiurobaSi
SeiWrebian momentebi an mTliani xana saSinelebis, umaRlesi sixarulis,
vnebaTa aRmavlobis da sxva mniSvnelovan gancdaTa. isini iwveven brZolas
TavisuflebisaTvis, ideisaTvis, arsebobisaTvis, uflebisaTvis. ai es momentebi
gvWiria Cven scenaze. swored eseni moiTxoven gansaxorcieleblad rogorc
Sinagan, agreTve garegan Cabdujvas. amgvarad, unda amoSalo namdvili
cxovrebidan oTxmocdaxuTmeti procenti, romelic ar saWiroebs CabRujvas
da mxolod xuTi procenti darCeba, romelic saWiroebs, xuTi procenti unda
miitano scenaze. ai ratom SeiZleba icxovro qveynad CaubRuWavad, xolo
scenaze TiTqmis mudmivad aris igi saWiro, mimadlebuli Semoqmedebis yovel
wuTSi. xolo aqve nu dagaviwydebaT, rom CabRujva srulad ar aris
wregadasuli fizikuri daZabuloba, aramed didi aqtiuri Sinagani moqmedebaa.
amasTan, ar daiviwyoT, rom Zlier mZimea msaxiobis sajaro muSaobis pirobebi
da gamudmebul energiul brZolas moiTxovs. marTlac: ar arsebobs
cxovrebaSi portalis Savi gvirabi, aTasiani brbo mayureblisa, kaSkaSa rampa,
warmatebis survili, survili Tavi moawono mayureblebs, yvela es pirobebi
normaluri adamianisaTvis arabunebrivad unda vaRiaroT. unda icodeT maTi
damarcxeba an maTi SeumCnevloba, Tavidan aiciloT isini ufro saintereso,
SemoqmedebiTi amocaniT, romelsac TviT scenaze SeqmniT. dae, aseTma amocanam
dai pyros erTianad Tqveni yuradReba da SemoqmedebiTi niWi mTeli adamianis,
anu Seqmnas CabRujva.
rodesac amas Cavufiqrdebi xolme, erTi moTxroba magondeba: maimunebis erTi
mgeSavi gaemgzavra afrikas misTvis saWiro mxecebis SesaZenad. mas asobiT
sxvadasxva jiSis maimunebi uCvenes asarCevad da mere iciT ra gzas daadga,
rom maT Soris ufro Sesaferi cocxali masala aerCia dasageSad? mgeSavi
calkeul maimuns amoarCevda da cdilobda raime sagniT daeinteresebina igi:
an Wreli Wyetela cxvirsaxociT, romelsac TvalebSi ufrialebda, an raime
JRarunaTi, romelic arTobda maimuns Tavisi brWyvialiT an xmauriT mas
Semdeg, rogorc ki maimuni dainteresdeboda nivTiT, mgeSavi cdilobda sxva
raime nivTiT gaerTo igi. papirosiT an kakliT, Tu aseTi xerxiT gaimarjvebda
da maimuni advilad gadaitanda Tavis yuradRebas Wreli cxvirsaxocidan
axal nivTze, mgeSavi swunobda aseT ekzemplars; xolo Tu piriqiT, miuxedavad
wuTieri garTobisa axali obieqtiT is mainc ubrundeboda winandel sagans
anu cxvirsaxocs da eZebda mas, cdilobda amoeRo igi jibidan, mgeSavi
usaTuod SeiZenda yuradRebian maimuns, im motiviT, rom mas sakmaod moepoveba
gadabmuloba anu Cabdujva.
Cvenc aseve vsjiT Cveni Segirdebis sceniuri yuradRebisa da Tanaziarobis
Sesaxeb Cabdujvis Zlierebisa da xangrZlivobis mixedviT.
girCevT_gamoimuSavoT igi TqvenSi.
erTi wuTis Semdeg arkadi nikolozis-Ze ganagrZobda
axsnas:
_ me wamikiTxavs romeliRac wignebi, romelTa mecnierulobaSic ver vageb
pasuxs, TiTqos mokluls TvalebSi aRbeWdodes mkvlelis saxe. warmoidgineT,
Tu es asea: rogorRa unda yofiliyo Zlieri Casxivebis procesis dros.
raime xelsawyoTi rom SesaZlebeli iyos sxivaRqmisa da gamosxivebis
procesis danaxva, romelic scenasa da mayurebelTa darbazs Soris moxdeba
SemoqmedebiTi aRmavlobis dros warmoudgeneli unda iyos CvenTvis, rogor
uZlebs Cveni ZarRvebi denis im mozRvavebas, romelsac Cven msaxiobebi
vugzavniT mayurebelTa darbazs da aviTvisebT ukanve aTasi cocxali
parterSi mjdomi organizmisagan.
ra bumberazobas unda warmovadgendeT, rom Cveni gansxivebiT movicvaT iseTi
sivrce, rogoric Cveni didi Teatria! warmoudgenelia! sabralo msaxiobi
darbazis dasapyrobaT mas sWiria moicvas igi Tavisi sakuTari grZnobis an
nebisyofis uxilavi deniT...
ratom aris Zneli did scenaze TamaSi? imitom ki ara, rom xma unda daWimo,
gaZlierebuli unda imoqmedo. sruliadac ara! es sul ubraloa. visac
scenaze laparaki exerxeba, misTvis ar aris es saSiSi, Znelia gamosxiveba.
dRes rom saxlSi vbrundebodi gakveTilis Semdeg, ase megona, yvela
Semxvduri aranormalurad mTvlida. saqme is aris, rom mTeli gzis manZilze
Casxivebisa da gamosxivebis varjiSs vawarmoebdi. cocxal adamianebze vera
vbedavdi amas, amitom usagno sagnebiT vkmayofildebodi. Cemi varjiSis
umTavres obieqts Seadgenda bewveulis maRaziaSi gamofenili fitulebi aq
mTeli samxece iyo veberTela daTvi didi tabakiT TaTebSi, melia, mgeli,
ciyvi. yvela maT Cavexmaure intimuri daaxloebiT da vcade tyavis meSveobiT
SevWriliyav maT warmosaxviT sulSi, gamomewova iqidan raime da Camesxivebia
CemSi. me ise vcdilobdi amomewova fitulidan `cuduRela~ rom gadavxridi
ukan Tavs, kisers da mTel sxeuls, _ TiTqmis Cems zurgiT mdgomi doylapia
mayureblebic ki davxie ukan; magram aqve momagonda, rom arkadi nikolozis-Ze
ar gvirCevda gadamlaSebas, Semdeg momTvinierebeliviT vahi pnotizirebdi
mxecebs da vcdidi Cems Tavs: yalyze Semdgari aseTi daTvi rom modiodes
Cemze ieriSiT, SevZlebdi Tu ara mis SeCerebas Cemi nebisyofis CasxivebiT
Tvalebsa da pirSi? Cems mier gamosxivebis dros ise gaviwie obieqtisaken, rom
cxviriT davetake veberTela fanjris WuWyian minas, vcdilobdi imdeni mimeca
obieqtisaTvis, rom piridan Rebinebis msgavsi ram grZnoba ganvicade.
Tvalebic iseve gadmovardnas apirebdnen orbitidan.
`ara! – vakritikebdi Cems Tavs. _ aseT mZime samuSaos SeiZleba ufro
amonTxeva da CanTxeva vuwodoT, vidre Casxiveba da gamosxiveba~
`frTxilad! frTxilad! – rogorc torcovi ambobs. _ ra saWiroa aseTi
daZabuloba!~
xolo _ rodesac Sevasuste Casxiveba da gamosxiveba maSinve gaqren yovelive
fizikuri SegrZnobani romeliRac gamomdinarisa Cemgan an kidev, piriqiT
Semdinarebisa CemSi. saswrafod Sevwyvite Cemi cdebi, radgan vigrZen, rom
sakmao mayureblebs movuyare Tavi. maRaziidan xuTiode kaci, albaT
noqrebi da myidvelebi momCerebodnen da iRimebodnen., albad SeamCnies Cemi
cdebi, romelnic sasacilod moeCvenaT. magram sxva maRaziaSi me kvlav
Cavatare cdebi.
amjerad tolstois qandakeba gamoviyene obieqtad.
gogolis Zeglis win Camovjeqi da kidev vcade Cemi CabRujva. movisurve ise
`CamebRuja~ TvalebiT es brinjaos monumenti da ise momezidna Cemsken, rom
wamomdgariyo is savarZelSi.
magram male Tvalebi metkina fizikuri Wyetisagan. amas garda kritikul
momentSi Cemi Tvalebi erTi nacnobis Tvalebs Sexvdnen.
_ ra dagemarTaT, cudaT xom ara grZnobT Tavs? _ SemekiTxa TanagrZnobiT.
_ diax, saSinlad mtkiva Tavi, _ vupasuxe, WarxaliviT gavwiTldi da ar
vicodi rogor dameRwia Tavi uxerxuli mdgomareobisaTvis.
yovlad dauSvebelia aseT daZabulobamde misvla!~ _ gadavwyvite CemTavad.

. . . . . . . . 19 w..

dRevandel gakveTilze arkadi nikolozis-Ze ambobda:


_ Tu gamosxivebisa da sxivaRqmis procesi aseT did rols TamaSobs sceniur
TanaziarobaSi, ibadeba kiTxva ar SeiZleba teqnikurad daveufloT maT? ar
SeiZleba Cveni survilasamebr gamoviwvioT isini? am mxrivac xom ar arsebobs
CvenSi raime xerxi an aRmgznebi gansxivebisa da sxivaRqmis uxilavi procesebi
xolo maTi meSveobiT TviT gancdebis gamaZlierebeli?
Tu SeuZlebelia svla Sinaganidan gareganisaken, im SemTxvevaSi gareganidan
Sinaganisaken miemarTebian. aq Cven vsargeblobT organuli kavSiriT sxeulsa
da suls Soris. am kavSiris Zliereba imdenad bumberazulia, rom TiTqmis
mkvdrebs aRadgens xolme is. marTlac, sicocxlis niSnebsa da majiscemas
Semwydar damxrCvals, mecnierebiT dadgenil iseT mdgomareobaSi Caayeneben
xolme da ise amoZraveben xelovnurad, rom sasunTq organoebs aiZuleben
meqanikurad CaisunTqon da amoisunTqon haeri, es sruliad sakmarisia
sisxlis mimoqcevisa da sxeulis mTeli organoebis asamoqmedeblad. amasTan
ganuyreli kavSiriT, aRsdgeba TviT sikvdilis piras misuli damxrCvali
`adamianis sulis cxovrebac~.
_ gansxivebisa da sxivaRqmis xelovnurad gamowvevis dros scenaze imave
princi piT sargebloben: Tu Sinagani Tanaziaroba TavisTavad ar aRigzneba _
mas garedan miudgebian, _ ganmartavda torcovi. _ es garedan daxmareba
aRagznebs Tavidan Casxivebisa da gamosxivebis procesebs, xolo Semdeg
TviT gancdasac.
sabednierod, rogorc male dainaxavT axali aRmgznebeli SeiZleba
teqnikurad gadamuSavdes.
axla me giCvenebT, rogor unda isargebloT miT.
arkadi nikolozis_Ze Camomijda win da maiZula damesaxa amocana, misi
gamamarTlebeli siCquri da Tanaziaroba mTeli ganacadiT. amisaTvis neba
momeca mesargebla sityviT, mimikiT, moZraobiT, yvelafriT, rac ki xels
uwyobs Tanaziarobas. masTan arkadi nikolozis – Ze moiTxovda yuradReba
mimeqcia Casxivebisa da gamosxivebis Semdinare da gamomdinare denis
fizikuri SegrZnobisaTvis.
didxans gagrZelda winaswari mosamzadebeli muSaoba, radgan ver daviWire is,
rasac torcovi moiTxovda Cemgan, xolo rodesac es SevZeli--Tanaziarobac
aiwyo, arkadi nikolozis-Zem maiZula intensiuri Tanaziaroba sityviT da
moqmedebiT da amasTan miyuradeba fizikuri SegrZnobisadmi. amis Semdeg
amikrZala laparaki da moqmedeba da winadadeba momca Tanaziarobis
gagrZelebisa mxolod gamosxivebiT.
magram, sanam Tavis kalapotSi Cadgebodnen fizikuri gamosxiveba da Casxiveba
TavisTavad da TavisTvis sakmao Sroma dagvWirda, xolo rodesac esec aiwyo,
arakadi nikolozis-Ze SemekiTxa, rogor vgrZnob Tavs.
_ tumbosaviT, romelic mxolod haers amowuravs wyalsatevidan, vimasxre
Cemis mxriv. _ gamomdinare denis SegrZnobas ganvicdidi, umTavresad
Tvalebidan da, SesaZlebelia, sxeulis im nawilidanac, romelic Tqvensken iyo
mobrunebuli _ ganvumarte me.
_ maS, manamde ganagrZeT Cemdami fizikuri da meqanikuri gamosxiveba, sanam
SesaZlebloba geqnebaT. mibrZana man.
_ magram didxans ar gagrZeldeboda es da sul Cqara Sevswyvite `es uazro
mecadineoba~ rogorc me is movnaTle.
_ nuTu ar gindodaT misi gaazreba, Sinaarsis STaberva? SemekiTxa arkadi
nikolozis-Ze. _ nuTu Sinagani grZnoba ar gikarnaxebdaT daxmarebas? nuTu
emociuri mexsiereba ar SemogTavazebdaT romelime SemTxveviT gancdas
imisTvis, rom gesargeblaT fizikuri gamosxivebis Seqmnili deniT? _ aRar
meSveboda torcovi.
_ Tu, rac ar unda iyos, maiZuleben fizikuri gamosxivebis meqanikur
gaxangrZlivebas, im SemTxvevaSi Zneli iqneba CemTvis gverdi avuxvio
gaazrebul moqmedebas. sxvanairad damWirdeba masala gamosasxiveblad Cemgan
an Casasxiveblad CemSi, magram sad aris amis saTave? _ vekiTxebodi Cems Tavs.
_ is mainc gadmomeciT, rasac amJamad grZnobT, an gancvifreba, umweoba, an
sxva grZnoba gamoZebneT TqvenSi, _ mirCevda torcovi.
asec moviqeci. rodesac SeuZlebeli Seiqna CemTvis uSinaarso fizikuri
gamosxivebis gagrZeleba vecade torcovisaTvis gadameca Cemi wyena da brazi.
`momwydi Tavidan! ras Camacivdi! ras mawameb?~ _ TiTqos axmaurdnen Cemi
Tvalebi.
_ rogor grZnobdiT Tavs? _ kidev SemekiTxa torcovi.
_ tumbosaviT romelsac wyliT savse varcli Seudges da romelsac
saSualeba mieca haeris magier wyali amoesrola, _ kvlav vioxunje.
_ amgvarad Tqveni uazro fizikuri gamosxiveba gaazrebul da
mizanSewonilad gadaiqca, _ SeniSna arkadi nikolozis-Zem.
imave cdebis ganmeorebis Semdeg varjiSi Caatara agreTve sxivaRqmis mxriv _
is imave process warmoadgens mxolod SebrunebiT. amitom aRar avwer mas,
aRvniSnav mxolod erT axal moments, romelsac adgili hqonda Cems varjiSSi.
saqme is aris, sanam Cavasxivebdi rasme CemSi, saWiro Seiqna `momesinja~
torcovis suli CemT Tvalebis uxilavi brWyalebiT da momeZebna masSi is,
ris Casxivebac SesaZlebeli iyo CemSi.
amisaTvis saWiro Seiqna uyuradReboT davkvirvebodi da, ase vTqvaT arsebaSi
CavZvrenodi im ganwyobilebas, romelsac ganicdida arkadi nikolozis-Ze. _
xolo Semdeg vcdiliyav gadabmis Seqmnas.
_ rogorc xedavT, arc ise advilia gamoiwvioT scenaze meqanikuri gziT
gansxiveba da sxivaRqma rodesac isini ar warmoiSvebian TavisTavad,
intuiturad, rogorc es cxovrebaSi xdeba, _ gvixsnida arkadi nikolozis Ze.
_ magram imiT ganugeSebT, rom scenaze, rolis Sesrulebis dros, es procesi
ufro advilad moxdeba, vidre varjiSis dros da gakveTilze.
ai ratom xdeba es: am wuTas saswrafod unda mogeZebnaT raRac SemTxveviTi
grZnoba, rom misi SemweobiT xeli SegewyoT Casxivebisa da gamosxivebis
procesisaTvis, magram scenaze ufro advilad da ubralod moxdeba igive
procesi. ase sajaro gamosvlis momentSi ukve garkveulia yvela sagulisxmo
viTareba ukve axsnilia yvela amocana, xolo grZnoba momwifebulia
rolisaTvis da mxolod SemTxvevas elis, rom gamovlindes da gadmoxeTqos
sazRvrebi. sakmarisia sruliad umniSvnelo biZgi da rolisaTvis
damzadebuli grZnobebi TavisTavad gadmoxeTqavs uSret nakadad.
rodesac rezinis welaTi amosclian wyals akvariumidan, mxolod erTxel
unda gamoswovon haeri, Semdeg ki TavisTavad momdinareobs wyali. aseve xdeba
gamosxivebis procesSi: mieciT biZgi, gza gauxseniT gansxivebas da grZnoba
TavisTavad moedineba Signidan.
_ maS romeli varjiSiT gamomuSavdeba gansxivebisa da sxivaRqmis procesi? _
vekiTxebodiT moswavleni.
_ swored im ori varjiSiT, romlebic Tqven axla CaaatareT.
pirveli varjiSi imaSi mdgomareobs, rom aRmgznebis daxmarebiT gamoiwvioT
TqvenSi raime emocia (grZnoba) da gadasceT is meore pirs. amasTan Tqven
fizikur SegrZnobasac mousmineT, imave wesiT mieCvieT sxivaRqmis
SegrZnobasac gamoiwvevT ra mas bunebrivad da aRniSnavT sxvasTan
Tanaziarobis momentSi.
meore varjiSi: ecadeT gamoiwvioT TqvenSi gansxivebisa da sxivaRqmis erTi
fizikuri SegrZnoba, emociuri gancdis gareSe, Torem kunTebis ubralo
daZabuloba SeiZleba Casxivebisa da gamosxivebis SegrZnobad miiCnioT
rodesac fizikuri procesi awyobili iqneba, SeufardeT mas Tqvens arsebaSi
romelime grZnoba misi gamosxivebis an CasxivebisaTvis. magram gimeorebT
gaufrTxildiT Zaldatanebas da fizikur daZabulobas. gamosxiveba da
Casxiveba usaTuod advilad, Tavisuflad da bunebrivad warmoebs, yovelgvari
fizikuri energiis dauxarjavad. amasTan getyviT, rom axali xerxi
dagexmarebaT obieqtisadmi yuradRebis mimarTvasa da ganmtkicebaSi, radgan
mtkice obieqtis gareSe SeuZlebelia gansxiveba.
mxolod ganmartoebiT nu awarmoebT aseT varjiSs, sakuTar Tavze an
warmosaxviT pirovnebasTan. eTanaziareT mxolod cocxal obieqts, romelic
namdvilad arsebobs cxovrebaSi sinamdvileSi gidgaT gverdiT da namdvilad
surs aiTvisos Tqveni grZnobebi, Tanaziaroba urTierTobas moiTxovs, nurc
varjiSs awarmoebT ganmartoebiT, ivane platonis-Zis dauswreblad.
gamocdili Tvalia saWiro, rom ar iRrZoT da sul ubralo kunTebis daWimva
Casxivebisa da gamosxivebis SegrZnobad ar miiCnioT. es iseve saSiSia, rogorc
yovelgvari RrZoba.
_ RmerTo Cemo ra siZneleebia! _ wamoviZaxe me.
_ gana is Znelia, rac normaluri da Cveulebrivia Cveni bunebisaTvis
ukvirda arkadi nikolozis-Zes. Tqven scdebiT, normalurs yovelTvis
advilad miaRwevs kaci. ufro Znelia miaCvioT Tavi Tqveni bunebis RrZobas.
amitom SeiswavleT misi kanonebi da moiTxoveT misgan is, rac bunebrivia
misTvis. giwinaswarmetyvelebT, rom dadgeba dro, rodesac Tqven ar
SegeZlebaT scenaze mdgom partniorTan erTad ar daukavSirdeT mas Sinagani
Tanaziarobis deniT, gadabmiT an CabRujviT, rac ase Zneli ggoniaT
amJamad.
kunTebis moduneba, yuradReba, sagulisxmo viTareba da sxv. aseve
geZnelebodaT, magram axla isini aucilebeli Seiqnen.
amitom kmayofili iyaviT, rom Tqveni teqnika gaamdidreT axali da didi
mniSvnelobis Tanaziarobis aRmgznebiT, ese igi gansxivebiTa da sxivaRqmiT.AAA

XI. msaxiobis Segueba da sxva elementebi, Tviseba, unari da niWi.

. . . . . . . . 19.. w.

klasSi Semosvlisas, arkadi nikolozis Zem waikiTxa raxmanovis mier


dakiduli plakati _ `Segueba~, mogviloca axali etapi, gamouZaxa viuncovs da
aseTi amocana misca:
_ Tqven qalaq gareT gindaT wasvla nacnobebTan, sadac sasiamovno dros
gatareba mogeliT. matarebeli or saaTze gadis, axla ki pirvelia. adrianad
gaparva unda moaxerxoT. Zneli is aris, rom unda mogvatyuoT aramc Tu me,
yvela amxanagebic ki. aba, ras izamT?
_ Tavs mogaCvenebT mowyenilad, mware fiqrebSi garTulad, avadmyofad, _
vurCie Cemis mxriv, _ ise, rom yvelani gekiTxebodnen: `ra dagemarTa?~ SeiZleba
iseTi araCveulebrivi ram moCmaxo, rom yvelam dagijeros. am SemTxvevaSi,
Zalauneburad gaganTavisufleben avadmyofs.
_ ai, es mesmis! Cinebulia! _ uceb gamococxlda viuncovi da sixaruliT
iseTi ferxuli Camouara, rom kalmiT ver aRwer.
magram... mesame Tu meoTxe kuntruSze fexi gausxlta, tkivilisagan erTi
Sehkivla da moxrili fexiT gaqvavda erT adgils saxedaRrejili.
pirvelad Cven gvegona, rom gvatyuebda, rom swored amaSi mdgomareobda misi
TamaSi. magram is namdvilad itanjeboda da mec davujere, wamovdeqi
misaxmareblad, magram ... daveWvdi. danarCenebi scenaze acvivdnen. viuncovi
xelis dakarebis nebas ar aZlevda aravis, TviTon scada fexis dadgma, magram
tkivilisagan ise Sehkivla, rom me da arkadi nikolozis-Zem erTimeores
gadavxedeT, TiTqos TvalebiT vekiTxebodiT erTimeores _ marTalia is, rac
scenaze xdeba, Tu es mistifikaciaa? didis sifrTxiliT waiyvanes
gasasvlelisaken. orive mxarSi Seusxdnen amxanagebi da is mxolod jansaRi
fexiT miabijebda. fexakrefiT, didi sifrTxiliT da mzrunvelobiT mihyavdaT.
magram viuncovma uceb kamarinski Camourbina da gadaikiskisa.
_ naxeT!? marTlac da ganvicade! genialurad! swored ise, rogorc saWiro iyo!
– da mis sixaruls sazRvari ar hqonda.
samagierod ovaciebi gaumarTes viuncovs, xolo me erTxel kidev vigrZeni
misi niWi.
_ iciT risTvis ukravdiT Tqven mas taSs? _ mogvmarTa arkadi nikolozis
Zem da TviTonve gvi pasuxa: _ imisaTvis, rom saucxovo Segueba moZebna da
moxerxebulad Seasrula is.
am sityvas – Seguebas – Cven momavalSi vuwodebT yovelgvar Sinagan da
garegan moxerxebulebas, romelTa SemweobiT adamianebi Seewyobian
erTimeores Tanaziarobs dros da daexmarebian obieqtze zemoqmedebaSi.
_ ras niSnavs `Seewyobian~? _ vekiTxebodiT moswavleni.
_ es imas niSnavs, rac axla viuncovma gaakeTa: gakveTilidan rom adre
wavides, is moxerxebulobis daxmarebiT Seewyo, _ agvixsna torcovma.
_ me Tu mkiTxavT, man gagvaTamaSa yvelani! _wamoiZaxa viRacam.
_ da mere mag gaTamaSebis gareSe daujerebdiT mas? _ SegvekiTxa arkadi
nikolozis Ze. _ eSmakoba iyo saWiro miznis misaRwevad, rom skolidan
wasuliyo. viuncovma gadawyvita wasvla da motyueba imitom, rom Seewyo
pirobebs, sagulisxmo viTarebas, romlebic xels uSlidnen mis wasvlas.
_ maS, Segueba _ igive motyueba yofila? _ aRar eSveboda govorkovi.
_ zogierT SemTxvevaSi motyuebaa; sxva dros Segueba Sinagan SegrZnobaTa an
zraxvaTa TvalsaCino dasuraTebaa; zogjer Segueba gexmareba miizido imisi
yuradReba, visTanac gsurs Tanaziaroba; zogjer mxolod sxvas gadascems im
uxilavsa da mxolod SenagrZnobs, rasac ver daaboloveb sityvebiT da a. S.
rogorc xedavT Seguebis SesaZleblobebi da funqciebi mravalferovani da
mravalricxovania.
ai, magaliTad: warmoidgineT, nazvanov, rom Tqven didi posti giWiravT, xolo
me mTxovneli var. Tqveni daxmareba mWiria. magram Tqven sul ar micnobT.
amitom miznis misaRwevad rogorme unda gamovCnde mTxovnelTa Soris.
magram, rogor SevZlo Tqveni yuradRebis mi pyroba da daufleba? rogor
ganvamtkico odnav warmoSobili kavSiri da Tanaziaroba? rogor vimoqmedo
Tqvenze, rom CemTvis sasargeblo ganwyobileba gamoviwvio TqvenSi? ra
saSualebiT vimoqmedo Tqvens gonebasa, grZnobasa, yuradRebasa da
warmodgenaze? rogor avaCuyo gavleniani adamianis guli?
ai, Tu is Tavisi Sinagani TvalTaxedviT dainaxavs Cemi savalalo cxovrebis
pirobebs, Tu is Tavis warmodgenaSi Seqmnis suraTs, Tunda sul mciredac rom
emsgavsebodes saSinel sinamdviles, im SemTxvevaSi dainteresdeba CemiT, guls
gamixsnis CemTan urTierTTanaziarobisaTvis. xsna ueWvelia! xolo sxvis
sulSi Casawvdomad, misi cxovrebis gansacdelad saWiroa Segueba.
misi SemweobiT Cven vcdilobT, raTa ufro TvalsaCinod gamovavlinoT Cveni
Sinagani grZnoba da saerTo ganwyobileba.
magram sxva SemTxvevaSi, imave Seguebis meoxebiT Cven vfaravT, vniRbavT Cvens
grZnobasac da Cvens saerTo ganwyobilebasac. Tavmoyvare, amayi adamiani
cdilobs Tavazianad mogaCvenos Tavi, rom SeniRbos Tavisi Seuracyofa.
gamomZiebeli dakiTxvis dros moxerxebulad malavs SeguebiT Tavis
damokidebulebas dasakiTxav damnaSavisadmi.
Segueba _ erTi umTavresi xerxTagania yovelgvari Tanaziarobisa, TviT
ganmartoebulisaTvisac ki, radgan is Tavis Tavsac da Tavis sulier
ganwyobilebasac unda Seeguos, rom daarwmunos Tavisi Tavi.
ramdenadac rTulia amocana da gadasacemi grZnoba, imdenad mxatvruli da
daxvewili unda iyos Seguebac, imdenad nairferovania misi funqciebi da
saxeoba.
_ ukacravad, magram, _ SemekiTxa govorkovi, _ yovelive amisaTvis arsebobs
sityvebi.
_ Tqven darwmunebuli xarT, rom sityvebiT amomwuravad gadascemT gancdis
yovel wvrilmans? ara, Tanaziarobis dros sakmarisi ar aris mxolod
sityvebi; isini erTob oqmiseburi arian, usuloni. maT gasacxoveleblad
grZnobaa saWiro, xolo mis gamosavlineblad da obieqtisaTvis gadasacemad
saWiroa Segueba, is Seavsebs sityvebs, srulyofs daumTavrebels.
_ maSin, ramdenadac mravalricxovani yofila Segueba, imdenad ufro Zlieri
da sruli yofila Tanaziaroba? _ SeekiTxa viRac.
_ saqme Seguebis RirsebaSia da ara mis raodenobaSi.
_ mas raRa Rirseba sWiria scenisaTvis? _ msurda gamego.
_ is mravalferovania. yvela msaxiobs Tavisi sakuTari, originaluri, mxolod
misTvis damaxasiaTebeli Segueba aqvs. sul sxvadasxva warmoSobisa da
Rirsebis. cxovrebaSic xom asea. mamakacebi, qalebi, moxucebi, bavSvebi,
medidurni, Tavmdabalni, brazianni, keTilni, ficxni, mSvidi, yvelas Taviseburi
nairsaxovani Segueba aqvs.
cxovrebis TiToeuli axali piroba, garemo, moqmedebis adgili, dro iwveven
Sesabamis cvlilebebs da Seguebas: RamiT, rodesac yvelas sZinavs, raRac
sxvanairad eguebi, vidre dRisiT, sinaTleze da xalxis TandaswrebiT. ucxo
mxareSi misvlisas, adgilobrivi pirobebis Sesafer Seguebas eZeb.
TiToeuli gancdili grZnoba gadacemis dros Tavis SeumCnevel
Taviseburebas moiTxovs SeguebaSi.
Tanaziarobis yovelgvari saxe _ urTierTi, jgufobrivi, warmosaxviT an
uTanauro obieqtTan da sxva – agreTve Sesabamis Taviseburebas moiTxovs
SeguebaSi.
adamianebi Tanaziaroben Tavisi xuTi grZnobis organos SemweobiT,
Tanaziarobis xiluli da uxilavi gzebis meSveobiT. anu: TvalebiT, mimikiT,
xmiT, xelis TiTebis moZraobiT, sxeuliT, agreTve gansxivebiTa da sxivaRqmiT.
amisaTvis TiToeul SemTxvevaSi saWiroa maTTvis Sesabamisi Segueba.

zogierTi msaxiobi lamazi SeguebiT aris dajildovebuli dramatiuli


gancdis sferoSi, magram masTan erTad sruliad moklebulia igi mas
komediaSi, an piriqiT aRWurvilia saTanado SeguebiT komediaSi da
moikoWlebs dramaSi.
xSirad iseTi msaxiobebic arian, romelTac lamazi gancda aqvT adamianis
sulis yovelgvar gamovlinebaSi, saukeTeso, swori Seguebis meoxebiT. magram
es msaxiobebi xSirad did STabeWdilebas axdenen mxolod intimur
repeticiebze, rodesac reJisori da mayureblebi axlos sxedan. scenaze
gadasvlisas, rac ufro mkafio garkveulobas moiTxovs, igive Segueba
gafermkrTaldeba da veRar SesZlebs rampis iqiT miRwevas, xolo Tu mainc
gascildeba rampas, bundovnad da arasceniur formebSi.
Cven vicnobT agreTve msaxiobebs mkafio, magram Zlier gansazRvruli
odenobis SeguebiT. erTferovnebis wyalobiT es ukanasknelni Cqara kargaven
TavianT Zlierebas, simaxviles da Clugndebian.
magram bevria bunebiT daCagruli msaxiobi, cudi, erTferovani, mkrTali
Tumca ki swori Seguebis mqone. es xalxi verasodes ver moxvdeba scenis
moRvaweTa pirvel rigeSi.

. . . . . . . . 19..w.

arkadi nikolozis-Zem ganagrZo wina gakveTilze daumTavrebeli ganmarteba:


_ Tu adamianisaTvis cxovrebaSi aucilebelia SeguebaTa dausrulebeli
raodenoba, scenaze msaxiobs miT ufro meti esaWiroeba radgan iq Cven
ganuwyvetliv veTanaziarebiT da amitom yovelTvis veguebiT kidec, amasTan
didi mniSvneloba aqvs TviT Seguebis Tvisebasa da mkafiobas, kazmulobas,
Seupovrobas, daxvewilobas, akvarelobas, moxdenilobas, gemovnebas.
ai, magaliTad warsul gakveTilze viuncovis Segueba Tavxedobamde mkafio
iyo, magram SeiZleba moxdes piriqiT. veliaminova, govorkov, veselovski,
abrZandiT scenaze da iTamaSeT `fulebis dawvis~ etiudi, _ brZana arkadi
nikolozis—Zem.
veliaminova zantad wamodga savarZlidan, daRvremili idga da eloda, Tu
rodis mimarTavdnen mis magaliTs partniorebi, magram maT ar SeuwuxebiaT
Tavi _ mSvidaT ganagrZobdnen jdomas.
uxerxuli dumili Camovarda.
qancgamoleuli veliaminova alaparakda, Tavisi kilos sinaziT
Sesaferadeblad man qalur pranWiaobas mimarTa radgan gamocdilebiT icoda,
rom es moqmedebs mamakacze, man daxara Tvalebi da gulmodgineT dauwyo
Cxirkedelaoba Teatraluri savarZlis liTonis nomers, rom SeeniRba Tavisi
ganwyobileba, awiTlebuli loyebi cxvirsaxociT daifara.
dasasruli ar eZleoda pauzas, mis Sesavsebad, rom gaeqarwylebina Seqmnili
uxerxuli mdgomareoba da saxumaro elferi mieca gaugebrobisaTvis,
ZaldatanebiT gamoswovda Tavis Tavs sicils, magram misi Rimili ufro
mwuxarebas amJRavnebda.
_ mogvwyinda! marTlac saSinlad mogvwyinda! _ gvarwmunebda mzeTunaxavi. _
oRond ar vici rogor gamovTqva. gemudarebiT mogveciT axali etiudi.... da
ase viTamaSebT.... ise viTamaSebT...sul.... saSinelebaa!
_ vaSa! yoCaR! Cinebulia! sul aRar mWiria fulebis dawvis etiudi? uimisodac
giCveneT Tqven yvela is, rac saWiro iyo. _ daaskvna arkadi nikolozis-Zem.
_ mere, ra gviCvena? _ vekiTxebodiT yvelani.
_ ai raa: viuncovma Tu Seupovari, mkafio, garegani Segueba mogvca, samagierod
veliaminovam ufro moxdenilad daxvewili Sinagani Segueba dagvixata, is
moTminebiT yvelanairad cdilobda Cemi gulis molbobas; man Cinebulad
isargebla Tavisi darcxveniTa da cremlebiTac ki; sadac ki SesaZlebeli iyo
kopwiaobda kidec, rom mieRwia miznisaTvis da gaemarTlebina amocana, is
wamierad icvlida Seguebas, rom gadmoeca CemTvis da maiZulebda yovel
mxriv ameTvisebina mis mier gancdili grZnobebi.
uvargisi aRmoCnda Tu mobezrda erTi Segueba, _ is meores mimarTavda,
mesames, daimedebuli, rom bolos mainc waawydeboda yvelaze damajerebel,
romelic sulSi Caswvdeboda obieqts.
saWiroa icodeT Segueba garemoebisadmi, droisadmi, TiToeuli adamianisadmi
calkeulad.
Tu saqme gaqvs sulelTan, unda SeeguoT mis azrovnebas, gamoZebno azris
gamoTqmisa da Seguebis ufro martivi forma, romelsac sulelis azri da
goneba mixvdeba.
xolo Tu, piriqiT, Tanaziarobis obieqti _ gamWriaxi adamiania, frTxilad
unda imoqmedo ufro daxvewili Segueba gamonaxo, rom ar migixvdes
eSmakobas da Tavi ar aaridos Tanaziarobas da a. S.
ramdenad mniSvnelovania Seguebis roli SemoqmedebaSi, iqidan SegviZlia
vimsjeloT, rom bevri gancdis saSualo Zlierebis mqone msaxiobi, magram
mkafio SeguebiT aRWurvili ufro metad gvagrZnobinebs Tavisi Sinagani
`adamianuri sulis cxovrebas~, vidre sxva ufro Zlieri da Rrma mgrZnobiare,
xolo uferuli Seguebis patroni.
yvelaze ukeTesia Seguebis dakvirveba bavSvebze, maTSi ufro mkafiod
gamoixateba is, vidre mozrdilebSi.
ai magaliTi, Cemi ori diswuli: umcrosi _ TviTeqspansiaa, TviTSTagoneba,
umaRlesi sixarulis gamosaxatavad _ kocna sakmarisi ar aris misTvis: kocna
ver gamoxatavs mTel mis bednierebas, _ suraTis gasaZliereblad man unda
gikminoT usaTuod. es misi Seguebaa, romelsac ver amCnevs, misi survilis
gareSe iCens is Tavs, ai ratom xdeba, rom rodesac misi aRtacebis mizezi ise
Sehkivlebs xolme tkivilisagan, gogona gancvifrebuli kiTxulobs: mere
rodis movaswari ase mwared `kbilis gakvra?~
ai qvecnobierebiTi Seguebis nimuSi.
xolo ufrosi, piriqiT, sruliad cnobierebiT, mofiqrebiT irCevs Tavis
Seguebas. is Tavazianad miuZRvnis Tavis dakvras Tu madlobas sxvadasxva
pirebs maTi pativiscemis Sesabamisad da agreTve imis mixedviT, Tu vin ra
daxmareba gauwia, magram aseTi Segueba ar SeiZleba CaiTvalos sruliad
cnobierebiTad da ai ratom.
SeguebaTa Seqmnis procesSi me or moments vamCnev: 1) Seguebis arCevans da 2)
mis Sesrulebas. Tanaxma var, rom diswuli cnobierebiT irCevs Tavis
Seguebas. xolo asrulebs mas, rogorc sxva mravali, umetesad
qvecnobierebiT, aseT Seguebas me vuwodeb naxevarcnobierebiTs.
_ arsebobs ki mTliani cnobieri Segueba? _ davinteresdi me
_ rasakvirvelia, arsebobs... magram warmoidgineT, realur cxovrebaSi me ver
vamCnev Seguebas, romlis arCevanic da Sesrulebac mTlianad cnobierebiTi
iyos.
mxolod scenaze, sadac qvecnobierebiT Tanaziarobas TiTqos sruli
gamovlinebis SesaZlebloba eZleva, yovel wuTs vxvdebi mTlianad cnobier
Seguebas.
es aris msaxiobis Stampi.
_ ratom ambobT, rom scenaze gzaxsnili aqvs qvecnobierebiT Tanaziarobas? _
daJinebiT moviTxovdi pasuxs.
_ imitom rom sajaro Semoqmedebis dros saWiroa Semoqmedebis Zlieri,
aucilebeli xerxebi, xolo organul qvecnobierebiT SeguebaTa umravlesoba
ki maT ricxvs ekuTvnis, isini mkafio damajerebeli uSualo, gadamdebni arian,
amas garda, mxolod aseT organul SeguebaTa SemweobiT SeiZleba gadasceT
scenidan aTasobiT mayurebels grZnobaTa TiTqmis uxilavi wvrilmani, did
klasikur saxeTa cxovrebaSi, maTi rTuli fsiqologiis TandarTviT, aseT
Seguebebs pirvelxarisxovani mniSvneloba aqvs, maTi Seqmna da gadacema
xelmisawvdomia mxolod Cveni organuli bunebisaTvis misi qvecnobierebiT.
aseT Seguebas ver SeakeTeb verc gonebiT da verc msaxiobis teqnikiT, isini
TavisiT warmoiSvebian qvecnobierebiT, grZnobaTa bunebrivi aRmavlobis
momentSi.
rogori elvarebiT brwyinaven scenaze qvecnobierebiTi Seguebani! rogor
i pyroben isini TanamoziareT da iWrebian mayurebelTa mexsierebaSi! maTi
Zala moulodnelobaSia, silaReSi da SeupovrobaSi!
Tvalyurs adevneb msaxiobis TamaSs, mis qcevas, moqmedebas scenaze da moeli,
rom rolis ama da am mTavar adgilas Tavis replikas xazgasmiT, xmamaRla,
garkveviT da seriozulad warmoTqvams. magram uceb, amis nacvlad, sruliad
moulodnelad, is laparakobs oxunjobiT, mxiaruli kiloTi, odnav gasagebad
da ase gadmogvcems Tavis SegrZnobaTa originalobas. es moulodneloba ise
Zlier mogisyidis da Tavzars dagcems, rom rolis mocemuli adgilis
amgvarad gadmocema erTaderT sworad migaCnia, `rogor ver mivxvdi, rom aq
swored aseTi mniSvnelobaa dafaruli?!~ gancvifrebulia mayurebeli da
aRtacebaSi modis moulodneli SeguebiT.
aseT moulodnel Seguebas mxolod didi niWis patronebi floben, magram am
SesaniSnav adamianebSic yovelTvis ar warmoiSvebian aseTi Seguebani, aramed
STagonebis momentebSi, rac Seexeba naxevradcnobierebiT Seguebas, mas ufro
xSirad vxvdebiT scenaze.
me ar vkisrulob TiToeuli maTganis qvecnobierebiTi Tvisebis analizis
Catarebas.
vityvi mxolod, rom aseTi qvecnobierebiTobis minimalur nawilaksac ki
iZleva TviT cxovreba, TrTola grZnobis asaxvisa da gadacemis dros
scenaze.
_ maS Tqven, _ vcdilobdi gamomeyvana daskvna, _ uaryofT scenaze qve-
cnobierebiT Seguebas?
_ vcnob im SemTxvevebSi, rodesac sxva mimiTiTebs amas: reJisori, amxanagi
msaxiobni, aramkiTxe da namdvili mrCevelni. magram... aseTi cnobierebiTi
SeguebiT frTxilad da brZnulad unda visargebloT.
azrad nu mogivaT maTi miReba pirdapir im saxiT rogorc geZlevaT is. brmad
nu daiwyebT maTs gadmoRebas saWiroa sxvisi Seguebis gaTavisebureba,
dasakuTreba, mSobliurad, maxloblad gardaqmna. amisaTvis didi muSaobaa
saWiro, saWiroa axali savaraudo garemoebani, mimzidveloba da sxva.
aseve unda moiqces im SemTxvevaSic _ rodesac msaxiobi SeamCnevs realur
cxovrebaSi misi rolis Sesafer ti piur Seguebas, moindomebs mis gadatanas
Tavis Tavsa da im pirze, vis Seqmnasac apirebs scenaze. am SemTxvevaSic
geSinodeT ubralo gadmoRebis, romelic msaxiobs ubiZgebs gaTamaSebisa da
xelovnebisaken.
Tu Tqven TviTon moifiqreT TqvenTvis cnobierebiTi Segueba, gaacxoveleT
igi fsiqoteqnikis SemweobiT, romelic dagexmarebaT STaberoT mas
qvecnobierebis patara nawilaki.

. . . . . . . 19..w.

_ viuncov, wamomyeviT scenaze da gaviaroT varianti im etiudisa romelic


Tqven ukve iTamaSeT erTxel, _ ubrZana arkadi nikolozis-Zem.
mkvircxli Wabuki scenisaken gaqanda, torcovi ki neli nabijiT gahyva da Tan
gadmogvCurCula:
_ axlave provokacias movuwyob viuncovs! _ maS ase, rac ar unda moxdes
Tqven gakveTilis gaTavebamde gindaT daiZvrinoT Tavi! es mTavari, ZiriTadi
amocana aris TqvenTvis. aba, SeudeqiT TamaSs.
torcovi miujda magidas da Tavis saqmes Seudga: amoiRo raRac werili da
daiwyo kiTxva, gverdiT amoudga misi partniori da CaSterebuli fiqrobda
ostatur Seguebaze, rom misi SemweobiT emoqmeda arkadi nikolozis _ Zeze an
moetyuebina igi.
ra xrikebsa da eSmakobas ar mimarTavda viuncovi, magram torcovi TiTqos
ganzrax, yuradRebas ar aqcevda, ras ar sCadioda Cveni daucxromeli Wabuki,
rom Tavi daeZvrina gakveTilidan. is didxans ijda gaunZrevlad tanjuli
gamometyvelebiT (arkadi nikolozis-Zes rom gadaexeda misTvis uTuod
Seibralebda). Semdeg uceb wamoxta da kulisebSi gavarda saswrafod, mcire
pauzis Semdeg Sebrunda avadmyofi, areuli nabijiT, Tan viTomda civ ofls
iwmendda cxvirsaxociT Sublidan da moSvebuli daeca skamze arkadi
nikolozis-ZesTan, romelic araviTar yuradRebas ar aqcevda.
viuncovi sworad TamaSobda da Cvenc kmayofilebiT gamovexmaureT
darbazidan.
Semdeg TiTqos suls Rafavda daqanculobis gamo; bolos krunCxva daiwyo,
TiTebis mtvreva; is kidec Camococda skamidan iatakze da ise gaiTamaSa, rom
Cven sicili agvityda darbazSi
arkadi nikolozis-Ze mainc ar gamoxmaurebia.
viuncovma axali Segueba moisazra, ris gamoc Cven sicils vumatebT,
torcovi arc amjerad gamoexmaura da uyuradRebod dastova moTamaSe.
viuncovma gaaZliera gaTamaSeba da darbazSi ufro gaZlierda sicili, aman
ufro gaaTamama Wabuki da sul axal-axal sasacilo Seguebas mimarTavda,
romelic bolos cirkis klounobaSi gadaizarda da isteriuli xarxari
gamoiwvia mayurebelTa darbazSi.
torcovic swored amas eloda.
_ mixvdiT _ ra moxda? _ mogvibrunda Cven, rodesac yvelani davwynardiT.
_ viuncovis mTavari amocana iyo: Tavi daeZvrina gakveTilidan, mTeli misi
moqmedeba, sityvebi, Tavis moavadmyofeba, rom yuradReba mieqcia da sibraluli
gamoewvia CemSi, warmoadgendnen mxolod iseT Seguebebs, romelTa meoxebiT
mTavari amocana sruldeboda. viuncovi dasawyisSi Sesabamisad moqmedebda
da mizanSewonili iyo misi moqmedeba, magram ubedureba is iyo, rom
mayurebelTa darbazidan sicili ki moesma, ris gamo uceb Secvala obieqti
da Cemdami ki aRar Seecada Seguebas, rogorc unda yofiliyo sinamdvileSi,
radgan me ar vaqcevdi yuradRebas, aramed Tqvendami, romlebic aqezebdiT mis
jambazobas.
mas sul sxva amocana gauCnda: mayureblis garToba. magram gamarTleba xom
unda mas? sad moinaxos sagulisxmo viTareba? maTac xom unda Semowmeba da
gancda? yvela es mxolod aqtiorulad SeiZleba gaiTamaSo da viuncovma
swored es Caidina. ai ram gamoiwvia RrZoba.
rogorc ki moxda es, uceb Seswyda namdvili adamianuri gancda da ZalaSi
Sevida aqtioruli xelosnoba. ZiriTadi amocana oinbazobad gadaiqca, rac
agrerigad uyvars viuncovs.
am momentidan Segueba TviTmiznad gadaiqca da ver miiRo misTvis
gankuTvnili roli, ara samsaxurebrivi aramed mTavari
(Segueba_SeguebisaTvis).
xSiri movlenaa scenaze aseTi RrZoba. bevr msaxiobs vicnob mSvenieri, mkafio
Seguebis mqones, romliTac isini Tanaziarobis procesis dasaxmareblad ki ar
sargebloben, aramed imisaTvis, rom scenaze gamoavlinon TviT Segueba da
mayurebeli gaarTon miT. isini, ise rogorc viuncovi, Seguebas damoukidebel
triukad aqceven, divertismentis nomrebad. calke momentis warmateba Tavbrus
axvevs aseT msaxiobs. msxverplad swiraven rols, rom xarxari gamoiwvion
mayurebelSi, taSis griali, warmateba moi povon calke momentebSi, sityvebsa
da moqmedebaSi. am ukanasknelT xSirad araviTari kavSiri ara aqvs piesasTan.
Seguebis amgvar gamoyenebas TiTqmis araviTari azri ara aqvs da zedmeti
xdeba.
rogorc xedavT, kargi Segueba xSirad saxifaTo macdurobaa msaxiobisaTvis,
amisaTvis mravali mizezi arsebobs. mTeli rolebic ki aris iseTi, rom
mcdarobisaken miaqanebs msaxiobs. ai, magaliTad, ostrovskis piesaSi `erTi
sisulele brZensac ki wamoscdebao~ aris moxuci mamaevis roli,
usaqmurobis gamo is yvelas raRac Wkuas aswavlis mTeli piesis manZilze
visac ki moixelebs, raime rCevas aZlevs. advili ar aris mTeli xuTi
moqmedebis manZilze erTi da imave amocanas isaxavde miznad: Wkuas
aswavlide da aswavlide, Tanaziarobad partniorTan erTi da imave
grZnobebiTa da azrebiT. aseT pirobebSi advilad SeiZleba erTferovnebaSi
Caeflo. amis Tavidan asacileblad mamaevis rolis mraval Semsrulebels
Tavisi yuradReba Seguebaze gadaaqvs da xSirad scvlis mas erTi da imave
amocanis (Wkuis swavlebis) Sesrulebis dros. Seguebis mudmiv, SeuCerebel
cvlas nairsaxeoba Seaqvs. es rasakvirvelia, kargia. magram cudia is, rom
Segueba, TviT msaxiobis SeumCnevlad, umTavres, erTaderT mzrunvelobaT
gadaiqceva.
im momentSi rom yuradRebiT ganvixiloT aseT msaxiobTa Sinagani muSaoba,
aRmoCndeba, rom maTi rolis partitura Semdegi amocanebisagan Sedgeba:
minda mkacri viyo (imis nacvlad, rom undodes miaRwios Tavis mizans, mkacri
Seguebis daxmarebiT) an minda mosiyvarule viyo, medgari, mZafri (imis
nacvlad, rom survili hqondes amocanis gadawyvetas miaRwios moferebiTi,
medgari, mZafri Seguebis saSualebiT).
magram Tqven iciT, rom ar SeiZleba iyo mkacri TviT simkacrisaTvis,
mosiyvarule TviT moferebisaTvis, gambedavi TviT gambedaobisaTvis.
yvela CamoTvlil SemTxvevaSi Segueba SeumCnevlad gardaiqmneba
damoukidebel miznad, romelic gamoaZevebs mamaevis rolis mTavar, ZiriTad
amocanas (Wkua aswavlos).
am gzas TviT SeguebaTa gaTamaSebamde mivyevarT da mTlad dagvaSorebs
mizansa da TviT obieqtsac ki. amasTan ispoba cxoveli adamianuri grZnoba
da namdvili moqmedeba, xolo ZalaSi Sedis aqtioruli. rogorc viciT,
msaxiobis moqmedebis ti piuri Tavisebureba upirveles yovlisa imaSi
mdgomareobs, rom obieqtis _ partnioris scenaze yofnis dros, msaxiobi meore
obieqts gaiCens mayurebelTa darbazSi, romelsac igi egueba.
erT obieqtTan aseT garegan Tanaziarobas, xolo meoresTan Seguebas
sisulelemde mivyevarT.
magaliTze agixsniT Cems azrs.
warmoidgineT rom saxlis zeda sarTulSi cxovrobT, xolo sakmaod ganieri
quCis meore mxareze Tqvens pirdapir cxovrobs is, vinc giyvarT. rogor unda
gamoutydeT Tqvens grZnobaSi? kocnas gaugzavniT, gulze daidebT xels,
aRtacebas gamoxatavT, daRvremilad, moRuSulad moaCvenebT Tavs, baletis
mimodramis daxmarebiT SeekiTxebiT, xom ar SeiZleba stumrad misvla da a.
S. yvela es garegani Seguebani mkveTrad unda gamoxatoT TvalsaCinod,
winaaRmdeg SemTxvevaSi verafers mixvdeba Tqvens pirdapir myofi.
magram ai gansakuTrebuli, moxerxebuli SemTxveva mogecaT: quCaSi WaWaneba
ar aris, is martodmarto dgas fanjarasTan, saxlis danarCeni fanjrebi
daxurulia... araferi ar giSliT, rom sasiyvarulo sityva styorcnoT.
Tqveni xma ise unda gaamZafroT, rom quCis meore mxares gaigonon.
amis Semdeg Tqven CadixarT quCaSi da SexvdebiT mas _ is xelixelgayrili
mihyveba sastik dedas. rogor isargeblebT SemTxveviT, rom sul axlo
manZilze gamoutydeT siyvarulSi an paemanze mosvla sTxovoT da
daiTanxmoT.
Sexvedris SemTxvevis Sesabamisad, unda mimarToT xelis odnav moZraobas an
Tvalebis daxamxamebas. xolo Tu ramdenime sityvis Tqmas moisurvebT, im
SemTxvevaSi odnav unda wasCurCuloT yurSi.
yvelaferi es mofiqrebuli da gamozomili gqondaT, rom uceb quCis meore
mxareze gamoCnda Tqveni dauZinebeli metoqe. sisxli agivardaT TavSi da
wonasworoba dakargeT iseTi Zlieri iyo TqvenSi mis winaSe gamarjvebiT
siamayis survili, rom dagaviwydaT Seyvarebulis dedis iq yofna da sruliad
Cveulebrivi xmiT mimarTeT sasiyvarulo sityvebiT da baletis pantomima
aamuSaveT, romliTac sargeblobdiT Sori manZilidan dakavSirebis dros.
yvela amas metoqis jibrze sCadiodiT, sabralo gogona! ra dRe daayena dedam
Tqveni suleluri saqcielis gamo!
normaluri adamianisaTvis swored aseT warmoudgenel sisuleles sCadis
scenaze msaxiobTa umravlesoba.
ai, erTimeoris pirdapir dganan partniorebi piesaSi, isini eguebian erTmaneTs
mimikiT, xmiT, moZraobiT da moqmedebiT axlo manZilis varaudiT ki ara,
romelic maT aSorebs, aramed im sivrcis varaudiT, romelic gadaWimulia
msaxiobsa da darbazis ukanasknel rigs Soris. mokled, scenaze myofi
msaxiobebi erTmaneTs ki ar eguebian, aramed darbazSi myof mayurebels,
aqedan warmoiSveba is siyalbe, romelic ar sjeraT arc TviT moTamaSes da
arc mayurebels.
_ ukacravad, mapatieT, _ gamoekamaTa govorkovi, magram im mayurebelsac unda
gavuwio Tu ara angariSi, romelic siZviris gamo pirveli rigis bileTs ver
yidulobs, sadac yvelaferi saTanadoT ismis?
_ upirveles yovlisa Tqven unda ifiqroT partniorze, romelsac unda Seeguo
_ miugo arkadi nikolozis-Zem. rac Seexeba darbazis ukanasknel rigebs,
maTTvis arsebobs scenaze kargad dayenebuli xmis laparakis
gansakuTrebuli kilo, gamomuSavebuli xmovan da gansakuTrebiT uxmo asoTa
bgeris mixedviT. aseTi diqciiT Tqven SegiZliaT ilaparakoT Cumad, rogorc
Cveulebriv oTaxSi saubrobT da ukeTesad gaigoneben, vidre Tqven yvirils,
metadre Tu Tqven daainteresebT msmenels warmosaTqmelis SinaarsiT da
aiZulebT mas Caukvirdes Tqvens sityvebs. aqtioruli yvirilis dros Cumad
warmosaTqmeli intimuri sityvebi kargaven Tavis Sinagan azrs da ver
izidaven mayurebels Caukvirdnen uazrobas.
_ kargi, magram mayurebelma xom unda dainaxos is, rac scenaze moxda, ar
uTmobda govorkovi.
_ amisTvisac arsebobs mtkice, mkafio, Tanamimdevni, logikuri moqmedeba,
umTavresad Tu Tqven daainteresebT mayurebels da TviT maT aiZulebT
Caukvirdnen imas, rac scenaze xdeba. xolo Tu msaxiobi, Sinagani azris
winaaRmdeg, TavSeukaveblad, da uazrod iqnevs xelebs da miiRebs pozas, Tunda
Zlier lamazsac ki, aseTi suraTi didxans ver migizidavs, jer erTi imitom
rom, es arc mayurebels Wiria da arc piesis moqmed pirs axasiaTebs, meorec
imitom, rom Jestikulirebasa da moqmedebis aseTi siWarbis dros isini umetes
SemTxvevaSi meordebian da momabezrebeli xdebian mayureblisaTvis, mosawyenia
erTi da igives yureba ganuwyvetliv. yvela amas imitom geubnebiT, rom naTeli
Seiqnes TqvenTvis is garemoeba, Tu scena da sajarooba rogor aSoreben
bunebriv, namdvil, adamianur Seguebas da gadahyavT pirobiT, arabunebriv da
aqtiorul Seguebaze. magram isini yovelnairi saSualebiT, daundoblad unda
gandevnil iqnen scenidan da Teatridan.

. . . . . . . 19 w.

_ rigSi dgas SeguebaTa Casaxvisa da gamovlinebis teqnikuri xerxebis


sakiTxi, _ gamogvicxada klasSi Semosvlisas arkadi nikolozis-Zem.
am gancxadebiT erTbaSad dagisaxa man dRevandeli gakveTilis programa.
_ daviwyeb qvecnobierebiTi Seguebidan.
samwuxarod, Cven ar mogvepoveba qevcnobierebis sferoSi midgomis pirdapiri
gza. imitom unda visargebloT arapirdapiri gziT, maTTvis Cven mravali
aRmgznebi mogvepoveba, gancdaTa procesis aRmZvreli. xolo iq, sadac gancda
aris, usaTuod warmoiSveba Tanaziarobac da cnobierebiTi an qvecnobierebiTi
Seguebac.
magram ra SegviZlia gavakeToT im sferoSi, sadac ver aRwevs Cveni cnobiereba,
xels nu SevuSliT bunebas, nu davarRvevT da Zalas nu davatanT mis bunebriv
gamoZaxils, rodesac Cven SevZlebT daviyvanoT Cveni Tavi aseT normalur
adamianur ganwyobilebamde _ maSin gamoCndeba yvelaze uwmindesi, Rrmad
dafaruli grZnobebi da Semoqmedebis procesic TavisTavad sruldeba, es
STagonebis momentebia, romlis drosac Seguebani qvecnobierebiT
warmoiSvebian da naRdad gamovlindebian gareT, Tan Tvalsa sWrian
mayureblebs Tavisi sxivosnobiT ai, ris Tqma SemiZlia jerjerobiT am
sakiTxis Sesaxeb.
_ naxevarcnobierebiTi Seguebis mxriv Cven sxva pirobebSi vimyofebiT. aq
fsiqoteqnikis wyalobiT SeiZleba raRac gakeTdes, vambob `raRac~ radgan
aqac gansazRvrulia Cveni SesaZleblobani, SeguebaTa warmoSobis teqnika
Raribia saSualebebiT.
SeguebaTa saZieblad erTi praqtikuli xerxi maqvs. magaliTiT ufro advilia
misi axsna. veliamanova! gaxsovT ramdenime gakveTilis winaT mexvewebodiT
Semecvala `fulebis dawvis~ etiudi, rodesac sul erTi da imave sityvebs
imeorebdiT sxvadasxva Seguebis dros.
scadeT iTamaSoT igive scena etiudis saxiT, magram masTan isargebleT ara
Zveli, ukve nacadi, Zaladakarguli SeguebiT, aramed moZebneT TqvenSi
cnobierebiT Tu qvecnobierebiT, axali Seguebani. veliaminovam ver SesZlo es
da, Tu ar CaTvliT mxolod or-sams, danarCeni yvela ukve Zveli, gacveTili
Seguebebi gaimeora.
_ sad gamovZebnoT sul axal-axali? _ gvikvirda yvelas, rodesac torcovma
erTferovneba usayvedura veliaminovas. pasuxis nacvlad momibrunda
torcovi da winadadeba momca:
_ Tqven stenografisti xarT da Cveni meoqme. amitom sityva-sityviT CawereT,
rasac gikarnaxebT:
simSvide, aRelveba, gulkeTiloba, ironia, dacinva, axireba, sayveduri, Jini,
mZulvareba, sasowarkveTa, muqara, sixaruli, didsulovneba, eWvi, gancvifreba,
gafrTxileba...
arkadi nikolozis-Zem kidev bevri CamoTvala adamianuri suliskveTeba,
ganwyobileba, SegrZnobebi da sxva, romelTagan mTeli sia Sesdga:
_ daadeT TiTi alalbedad romelime sityvas, _ mimarTa veliaminovas, _ da
waikiTxeT SemTxveviT amorCeuli sityva. moyvanili sityvis naCvenebi
ganwyobileba iyos Tqveni axali Segueba. veliaminovam Seasrula brZaneba da
waikiTxa: didsulovneba.
Tqveni Zveli ukve nacadi Seguebis nacvlad SeitaneT eg axali elferi,
gaamarTleT Setanili cvlileba da is gadaaxalisebs Tqvens TamaSs, _
winadadeba misca torcovma.
veliaminovam advilad moZebna didsulovnebis gamarTleba da kilo. magram
puSCinma CaSala misi warmateba, man daiguguna Tavisi boxi xmiT dazeTili
manqanasaviT. masTan misi qoniT savse goliaTuri figura da saxe alivlivda
dauSreteli didsulovnebis gamo.
yvelas gaecina.
_ ai damamtkicebelT sabuTi axali saRebavis vargisobisa imave
amocanisaTvis—damajereblobaa, _ SeniSna arkadi nikolozis-Zem.
veliaminovam kidev daado TiTi sias da amoikiTxa _ axireba. qaluri
JinianobiT Seudga muSaobas, magram amjerad govorkovma gaaqarwyla misi
warmateba. mas metoqe ara hyavs kilos gamobmaSi.
ai kidev meore sabuTi Cemi midgomis sisworisa _ daaskvna torcovma.
Semdeg sxva moswavleebsac Caatarebina igive varjiSi.
_ adamianis axali, romelica gsurT, mdgomareobiT da sulieri
ganwyobilebiT SeavseT eg sia, _ yvela vargisi aRmoCndeba SeguebaTa axali
Seferadebisa da ierisaTvis, Tu Sinaganad iqnebian gamarTlebuli, mkveTri
kontrastebi da moulodneloba mxolod xels uwyoben sxvebze zemoqmedebis
sulieri ganwyobilebis gadacemis dros Seguebis sferoSi. marTlac: dauSvaT,
rom dabrundiT warmodgenidan, romelmac didi STabeWdileba moaxdina
Tqvenze... sakmarisi ar aris sTqvaT, rom msaxiobis TamaSi kargi, didebuli
Seudarebeli, miuRweveli iyo. aseTi Seqeba ver gamoxatavs imas, rac Tqven
ganicadeT, Tqven unda moaCvenoT Tavi daTrgunvilad, aRtkinebulad,
sasowarkveTis umaRles safexuramde misulad, rom Seguebas moulodneli
feradebiT gadasceT Tqveni aRtaceba da sixaruli, TiTqos Tqvens Tavs
esaubrebiT im momentebSi:
eSmaksac wauRia maTi Tavi, saZaglebi, mSvenivrad TamaSobdnen!~ an:
`sazRvari aRara aqvs Cems aRtacebas!~
es xerxi gamosadegia dramatiul, tragikul da sxva gancdaTa sferoSi
marTlac, Seguebis saRebavTa gasaZliereblad SegiZliaT moulodnelad
gadaikiskisoT ukidures tragikul momentSi da mimarToT Tqvens Tavs:
_ sasaciloa, rogor mdevnis da TavSi mirtyams bedi!~ an: `aseTi
sasowarkveTis Jams ki ar unda tirodes kaci, aramed _ icinodes!~
axla CaukvirdiT rogori unda iyos moqniloba, metyveleba, simaxvile.
disci plinireba saxis, sxeulisa da xmis bgeris aparatebisa, romlebiTac unda
gamoexmauro scenaze msaxiobis qvecnobierebiT cxovrebis yvela am Znelad
gadasacem sizustes.
Segueba umaRles moTxovnilebas uyenebs msaxiobis metyvelebiT saSualebebs
Tanaziarobis dros.
yvela es gavaldebulebT saTanadod moamzadoT Tqveni sxeuli mimika da xma.
amas me jer mxolod gakvriT geubnebiT, SeguebasTan dakavSirebiT. dae am
garemoebam ganamtkicos TqvenSi gimnastikis, cekvis, farikaobis, da xmis
dayenebis dargSi warmoebuli muSaobis Segnebuloba.

* * *
gakveTili damTavrda da is iyo arkadi nikolozis-Ze wasvlas apirebda, rom
moulodnelad gaixsna farda da gamoCnda scenaze sazeimod morTul-
mokazmuli Cveni sayvareli `maloletkovas sastumro~ iq yoveli
mimarTulebiT Camwkrivebuli iyo kedlebze sxvadasxva sididis plakatebi
warweriT:
1. Sinagani tempo-ritmi.
2. Sinagani damaxasiaTebloba
3. TavdaWeriloba da dasrulebuloba.
4. Sinagani eTika da disci plina.
5. silamaze da mimzidveloba
6. logika da Tanamimdevroba.
_ plakatebi bevria, magram saubari maT Sesaxeb jerjerobiT Zlier mokle
iqneba _ SeniSna arkadi nikolozis-Zem, rodesac CaaTvaliera sayvareli ivane
platonis-Zis wamowyeba. _ saqme is aris, rom jer Cven mTlianad ar
gagvirCevia Sinagani SemoqmedebiTi procesisaTvis saWiro yvela elementebi:
unari, niWi, artistuli monacemebi. kidev dagvrCa zogi ram, magram ibadeba
kiTxva SemiZlia amJamad saubari maT Sesaxeb Cemi ZiriTadi meTodia
daurRvevlad mivudgeT praqtikiT, TvalsaCino magaliTiT da sakuTari
SegrZnobiT Teoriasa da mis SemoqmedebiT kanonebs? marTlac, ra giTxraT
amJamad uxilav Sinagan temporitmis an kidev uxilav Sinagan
damaxasiaTeblobis Sesaxeb da TvalsaCinod rogor dagisuraToT
moqmedebebiT Cemi ganmartebebi.
arasdros movicadoT programis im safexuramde, rodesac gadavalT
TvalisaTvis dasanax garegani tempo-ritmisa da garegani damaxasiaTeblobis
ganxilvaze.
maSin SesaZlebeli iqneba TvalsaCino garegani moqmedebiT SeviswavloT da
imave dros SevigrZnoT kidec isini Sinaganad.
da Semdeg: SemiZlia axla gesaubroT uryevobaze, rodesac jer Cven ara
gvaqvs, arc piesa arc roli, romlebic moiTxovdnen aseT TavdaWerilobas
scenidan gadacemis dros? SemiZlia amJamad gesaubroT srulyofis Sesaxeb,
rodesac araferi gvaqvs dasamTavrebeli?
meore mxriv giTxraT mxatvruli an sxva eTikisa da disci plinis Sesaxeb
scenaze Semoqmedebis dros, rodesac bevri Tqvengani mxolod erTxel
gamovida scenaze saCvenebel speqtaklSi?
dabolos, ra giTxraT sceniuri silamazisa da momzidvelobis Sesaxeb, Tu
Tqven jer ar gamogicdiaT maTi Zala da Semoqmedeba aTasobiT mayurebelze.
dagvrCa logika da Tanamimdevroba.
magram vfiqrob, _ ganvlili kursis manZilze imdeni gesaubreT maT Sesaxeb.
rom sakmaod mogabezreT Tavi. mTeli programis manZilze ama Tu im
SemTxvevaSi TiTo-orola SeniSvniT bevri ram giTxariT loRikisa da
Tanamimdevrobis Sesaxeb da kidev bevrs getyviT momavalSi.
_ rodis gvesaubreT Tqven maT Sesaxeb? _ SegvekiTxa viuncovi.
_ rogor Tu rodis?! _ gaukvirda arkadi nikolozis-Zes. _ yovelTvis yovel
marjve SemTxvevaSi: maSinac, rodesac Cven Tilismur `Tu rom~-sa da
sagulisxmo viTarebas vswavlobdiT, logikurobasa da Tanmimdevrobas
moviTxovdi warmosaxviT monagonSi, fizikur moqmedebaTa Sesrulebis drosac,
rogorc, magaliTad, ufulebod fulebis daTvlisas mxolod `cuduReliT~,
agreTve moviTxovdi moqmedebaSi ukidures logikurobas da Tanamimdevrobas,
yuradRebis obieqtTa ganuwyveteli cvlis drosac, `brandi~-dan amoRebuli
scenis nakveTebad danawilebis drosac, agreTve, moviTxovdi mkacr
logikurobas da Tanamimdevrobas. igive meordeboda yovelgvari aRmgznebiT
sargeblobis dros da a. S.
axla ise vgrZnob Tavs, TiTqos yvelaferi giTxariT, ris codnac saWiroa
TqvenTvis pirvel xanebSi logikisa da Tanamimdevrobis Sesaxeb. danarCens
TandaTanobiT getyviT kursis Seswavlis mixedviT. yvela imis Semdeg, rac
giTxariT, saWiroa logikisa da Tanamimdevrobis programis calke etapis
Seqmna? meSinia ar gadavcde praqtikul gzas da TeoriiT ar gamovfito
gakveTilebi.
ai mizezi, romelic maiZulebs mxolod gakvriT movixsenio SemoqmedebisaTvis
aucilebeli, xolo jer kidev ganuxilveli elementebi, unari, niWi da sxva
monacemebi. maTgan Taigulis Sesavsebad ivane platonis Zem gagvaxsena
gamorCenili elementebi. momavalSi, rodesac TviT saqmianoba migviyvans yvela
ganuxilel sakiTxebamde, Cven jer praqtikulad gavarCevT da SevigrZnobT,
Semdeg ki Teoriulad SeviswavliT jerjerobiT gamorCenil TiToeul
elements.
ai, jerjerobiT risi Tqma SemiZlia maT Sesaxeb.
am CamoTvliT vamTavreb Cvens xangrZliv muSaobas, warmoebuls Sinagani
elementebis, niWis, unarisa da artistuli monacemebis Seswavlis mizniT, rac
saWiroa SemoqmedebiTi muSaobisaTvis.

XII. fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelni.

arkadi nikolozis-Ze gveubneboda:


_ exla rodesac Cven ganvixileT Cveni elementebi, unari, Tvisebebi,
fsiqoteqnikis xerxebi SegviZlia vaRiaroT, rom momzadebulia Cveni Sinagani
SemoqmedebiTi aparati. es Cveni laSqaria, romlis SemweobiTac SegviZlia
samxedro moqmedebis dawyeba.
_ saWiroa sardlebi, romlebic warudgebian laSqars. vin arian es
sardlebi?
_ Cven TviTon, _ miuges moswavleebma.
_ vin `Cven~? sad aris es ucnobi arseba?
_ es Cveni ocnebaa, yuradReba, grZnoba, _ CamosTvlidnen moswavleni.
_ grZnoba! es yvelaze umTavresia!_ daaskvna viuncovma.
_ geTanxmebiT, sakmarisia igrZnoT roli da uceb yovelgvari sulieri Zalebi
mzad arian saomari moqmedebisaTvis.
maS ase, ukve napovnia pirveli mTavarsardali, Semoqmedebis iniciatori da
mamoZravebeli, es aris grZnoba, _ aRiara arkadi nikolozis-Zem, magram iqve
SeniSna: _ ubedureba is aris, rom mas ar uyvars laparaki da verc brZanebebs
itans. es Tqven gamocdilebiT iciT. ai ratom aris, rom SemoqmedebisaTvis Tu
TavisTavad ar aRigzneba grZnoba, SeuZlebelia muSaobis dawyeba, amitom sxva
sardals unda mimarToT daxmarebisaTvis. mere vin aris es `meore~?
_ warmosaxva uimisod... fuWia yvelaferi! _ daaskvna viuncovma.
_ Tu asea _ warmoisaxeT rame TqvenTvis, dae amoZravdes mTeli Tqveni
SemoqmedebiTi aparati
_ ra warmovisaxo?
_ ar vici.
_ saWiroa amocana, Tilismuri `Tu rom~, iseTi, rom ... _ ambobda TavisTvis
viuncovi.
_ sad ra gamovZebno?
_ goneba, geTayva, albaT gikarnaxebs rasme, _ miubrunda govorkovi.
_ Tu goneba mikarnaxebs, _ igive iqneba sardali, iniciatori, mamoZravebeli,
romelsac veZebT. is daiwyebs da warmarTavs kidec Semoqmedebas.
_ Cans, warmosaxvas ar SeuZlia sardloba? _ SevekiTxe cnobismoyvareobiT.
_ Tqveni TvaliT xedavT, rom is TviTon saWiroebs iniciativas da
xelmRvanelobas.
_ yuradReba, _ gadaswyvita viuncovma
_ ganvixiloT yuradRebac. raSi gamoixateba misi funqciebi?
_ es exmareba grZnobas, gonebas, warmosaxvas, nebisyofas, _ CamosTvlidnen
moswavleni.
_ yuradReba, rogorc refleqtori, mimarTavs Tavis sxivebs amorCeul
obieqtisadmi da ainteresebs azrsac, grZnobasac, ndomasac, _ ganvmartavdi me.
_ vinRa migviTiTebs am obieqtze? _ SegvekiTxa torcovi.
_ goneba.
_ warmosaxva
_ sagulisxmo viTareba.
_ amocanebi, vigonebdiT Cven.
_ maS isinive yofilan sardlebi, iniciatorebi, mamoZravebelni damwyebni
muSaobisa; isinive migviTiTeben obieqtze, xolo yuradReba, Tu marto mas ar
SeuZlia Caidinos igive, damxmare roliT kmayofildeba.
_ kargi, yuradReba ar aris sardali. maS vinaa? _ Semi pyro
cnobismoyvareobam.
_ iTamaSeT SeSlilis etiudi da TviTonve gaigebT Tu vin aris iniciatori,
mamoZravebeli da sardali.
sdumdnen moswavleni, gadaxedavdnen erTimeores da ver bedavdnen adgomas.
bolos yvelani wamodgnen da uxalisod gaemarTnen scenisaken. magram arkadi
nikolozis-Zem SeaCera isini:
_ kidev kargi rom dasZlieT Tqveni TavT es imis momaswavebelia rom kidev
dagrCeniaT raRac nebisyofa. magram...
_ Cans is yofila sardali! _ ucbaT gadaswyvita viuncovma.
_ magram Tqven ise gaemarTeT scenisaken, TiTqos sasikvdilo ganaCeni
gamoutaneso damnaSaves, Tqvenis nebiT ki ara, Tqveni survilis winaaRmdeg eg
ver Seqmnis Semoqmedebas. Sinagani sicive ver gaacxovelebs grZnobas, xolo
uimisod ar arsebobs arc gancda da arc xelovneba ai, Tqven rogorc erTi,
uceb rom acveniliyaviT scenaze mTeli Tqveni artistuli vnebiT, maSin kidev
SeiZleboda laparaki nebisyofis, SemoqmedebiTi nebisyofis Sesaxeb.
_ iciT ra, Tqven magas ver miaRwevT verasodes yvelasaTvis mobezrebuli
SeSlilis mTel etiudSi, _ buzRunebda govorkovi.
_ miuxedavad amisa, me mainc vcdi! iciT Tu ara rom vidre Tqven
mTavari Semosasvlelidan elodiT, SeSlili ezos karebisken wavida da
iqidan apirebs Tavdasxmas? iq ki Zveli karebia. anjamebi Zlivs imagrebs mas
da Tu SesZlo karebis Semomtvreva, keTils ar dagayriT! ra zomebis miRebas
apirebT exla am axal sagulisxmo viTarebaSi? _ dagvisva kiTxva arkadi
nikolozis-Zem.
Cafiqrdnen moswavleni, gaimaxviles yuradReba, yvelas radac mzrunveloba
daetyo saxeze, yvelani raRacas umiznebdnen da gadaswyvites axali, meore
barikadis ageba. erTi CoCqoli astyda, yru xmauri. axalgazrdoba aenTo,
Tvalebi gaubrwyindaT, gaZlierda guliscema, erTi sityviT TiTqmis igive
ganmeorda, rac am yvelas mier aTvalwunebuli etiudis pirveli TamaSis
dros moxda.
_ maS ase: me dagavaleT SeSlilis scenis ganmeoreba; Tqveni survilis
winaaRmdeg scadeT scenaze asvla da, ase vTqvaT, adamianuri nebisyofis
aRgznebis gamowveva TqvenSi, magram Zaladoba ver dagexmaraT rolebis
gznebadobaSi.
maSin gikarnaxeT axali `Tu rom~ da sagulisxmo viTareba. maT safuZvelze
axali amocana daisaxeT gamoiwvieT axali ndoma (survili), magram amjerad
ubralo ki ara, aramed SemoqmedebiTi. yvelam gatacebiT mohkida xeli
saqmianobas. ibadeba kiTxva, vin aRmoCnda sardali, romelic pirveli gaiWra
brZolis velze da Tan gaiyolia mTeli mxedroba.
_ Tqven TviTon! _ miaZaxes moswavleebma.
- ufro sworad, Cemi goneba! -gauswora arkadi nikolozis-Zem. _ magram Tqvens
gonebasac xom SeeZlo ise moqceuliyo da gamxdariyo sardali Semoqmedebis
procesSi? Tu asea, Cans meore sardalic gamoiZebna. es _gonebaa (inteleqti).
movZeboT kidev, mesame sardalic xom ar aris sadme. CamovTvaloT yvela
elementebi.
SeiZleba es simarTlis grZnobaa da rwmena masSi? Tu asea, daijereT da dae
uceb amuSavdes mTeli Tqveni SemoqmedebiTi aparati, rogorc es grZnobis
afeTqebis dros xdeba xolme.
_ maS raRa davijeroT? _ekiTxebodnen moswavleni.
_ me ra vici?... es Tqveni saqmea.
_ Tavidan unda SevqmnaT `adamianis sulis cxovreba~ da mxolod Semdeg
davujeroT mas, _ SeniSna paSam.
_ maS simarTlis grZnoba da rwmena masSi ar yofilan sardlebi, romelTac
Cven veZebT. SeiZleba, Tanaziarobaa da Segueba? _ mogvmarTa arkadi
nikolozis Zem.
_ TanaziarobisaTvis saWiroa upirveles yovlisa Seqmna is grZnoba da
azri, romlis gadacemac SesaZlebelia meore pirisadmi.
_ marTalia _ maS arc isini yofilan sardlebi!
_ nakveTebi da amocanebi.
_ saqme magaTSi ki ar aris, saqme cocxal ndomasa da nebisyofis
miswrafebaSia, romlebic qmnian amocanas, _ gvixsnida arkadi nikolozis-Ze, _
ai Tu es ndoma da nebisyofis miswrafeba SesZleben aRagznon msaxiobis
mTeli SemoqmedebiTi aparati da mimarTon scenaze misi fsiqiuri cxovreba,
maSin...
_ rasakvirvelia, SeuZliaT!
_ Tu asea, Cans, mesame sardalic gvi povnia. es _ nebisyofa aris.
amrigad, aRmoCnda, rom sami sardali gyavs, saxeldobr _ arkadi nikolozis-
Zem migviTiTa Camokidebul plakatze da wagvikiTxa pirveli warwera:
goneba, nebisyofa da grZnoba
isini arian `Cveni fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelni.

***
damTavrda gakveTili; moswavleni daSlas apirebdnen, rom govorkovma kamaTi
daiwyo.
_ ukacravad, maS ratom aqamde arafers geubnebodiT gonebisa da nebis-yofis
mniSvnelobis Sesaxeb SemoqmedebaSi da maT nacvlad grZnobiT gamogviWedeT
yurebi!
_ Tqveni azriT, me dawvrilebiT unda melaparaka erTi da igive fsiqiuri
cxovrebis TiToeul mamoZravebelze? asea, xom? _ ager gaego torcovs.
_ ara, ratom erTi da igive _ ekamaTeboda govorkovi.
_ maS rogor? triumviratis wevrebi ganuyofeli arian, amitom laparakob ra
pirveli maTganis Sesaxeb, Zalauneburad exebi meores da mesames; mesameze
saubris dros, fiqrob pirvel orze. Tqven gana moismendiT erTi da imaves
aseT ganmeorebas?
marTlac, warmoidgineT, rom gelaparakebiT SemoqmedebiTi amocanebis Sesaxeb,
maT danawilebasa, arCevansa, saxelwodebisa da sxvaTa Sesaxeb. gana am
muSaobaSi ar monawileobs grZnoba?
_ rasakvirvelia _ monawileobs! _ daemowmnen danarCeni moswavleni.
_ da gana nebisyofa ucxoa amocanebisaTvis? _ kvlav ekiTxeboda arkadi
nikolozis-Ze.
_ ara, ar aris ucxo, piriqiT, uSualo damokidebuleba aqvs maTTan, _
davudastureT Cven.
_ Tu asea, amocanebze laparakis dros, iZulebuli viqnebodi meTqva TiTqmis
yvela is, rac ukve vTqvi, rodesac grZnobis Sesaxeb gelaparakebodiT.
_ da gana goneba ar monawileobs amocanis SeqmnaSi?
_ monawileobs danawilebasa, agreTve maTi dasaxelebis procesSi,
davaskveniT yvelam.
_ Tu asea, iZulebuli viqnebodi meTqva erTi da igive amocanis Sesaxeb
mesamejer. maS madloba gadamixadeT imisaTvis, rom me vzogavdi Tqvens
yuradRebas da dros.
magram govorkovis sayvedurSi simarTlis natamali mainc aris. diax, me
gadaxras vuSveb emociur Semoqmedebis mimarT da amas vCadivar ganzrax
imitom, rom Zlier xSirad xelovnebis sxva mimarTulebebi iviwyebdnen
grZnobas, Zlier bevri gonieri msaxiobi gvyavs da gonebidan momdinare
sceniuri qmnilebebi gvaqvs! amave dros Zlier iSviaTad gvxvdeba namdvili,
cocxali emociuri Semoqmedeba. yvela es maiZulebs ormagi yuradRebiT
movepyra grZnobas, cotaTi gonebis sazianod.
Cveni Teatris xangrZlivi SemoqmedebiTi muSaobis manZilze Cven, misi
msaxiobebi miveCvieT goneba, nebisyofa da grZnoba CavTvaloT fsiqiuri
cxovrebis mamoZraveblebad. es Rrmad SeiWra Cvens SegnebaSi; amas Seegua
Cveni fsiqoteqnikuri xerxebi, magram ukanasknel dros mecnierebam didi
cvlilebebi Seitana fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelTa gansazRvraSi,
rogor SeveguebiT amas Cven, scenis msaxiobebi? ra cvlilebas Seitans is
Cvens fsiqoteqnikaSi?
amis Sesaxeb ver movaswreb dRes saubars. amitom gadavdoT meore
gakveTilamde.

........ 19..w.
dRes arkadi nikolozis-Ze gvesaubra fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelTa
mecnierul axal gansazRvris Sesaxeb.
waikiTxa man meore warwera plakatze.

_ am gansazRvris Sinagani arsi igivea, rac uwin, ZvelSi iyo, rom goneba,
nebisyofa da grZnoba winaT iTvlebodnen fsiqiuri cxovrebis
mamoZraveblebad. axali mxolod azustebs winandels. erTimeoresTan
SedarebiT Tqven upirveles yovlisa SeniSnavT, rom erTad Sejamebuli
warmodgena da msjeloba, swored im Sinagan funqciebs asruleben, rasac
Zveli ganmartebiT goneba (inteleqti) asrulebda.
fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelTa axali gansazRvris Semdgomi
dakvirvebiT dainaxavT, rom sityvebi `nebisyofa~ da `grZnoba~ gaerTianebuli
arian erTad _ `nebisyofa-grZnoba~. erTisa da meore cvlilebis azrs
magaliTebiT agixsniT.
davuSvaT rom dRes Tqven Tavisufali xarT da gindaT rac SeiZleba
sainteresod gaataroT dro ras izamdiT Tqveni survilis
ganxorcielebisaTvis.
Tu grZnoba sdums da masTan nebisyofac Tqven meti araferi dagrCeniaT, rom
gonebas mimarToT. dae iman migiTiToT rogor moiqceT aseT SemTxv vevebSi.
Tqveni gonebis rols me vkisrulob da winadadebas gaZlevT:
xom ar gsurT gaviseirnoT quCaSi an qalaqgareT, rom kunTebSi gaiSaloT da
sufTa haeri isunTqoT?
Cveni xuTi grZnobis yvelaze mkveTri _ mxedveloba _ warmosaxvisa
moCvenebaTa wyalobiT ukve gixatavT imas, rac Tqven mogeliT da rac
gxiblavT da gizidavT momaval gaseirnebaSi. Tqven ukve xedavT Tqvens
Sinagan `ekranze~ grZel kinofirs, romelzedac asaxulia aTasgvari peizaJi,
nacnobi quCebi qalaqgareTa adgilebi da a. S. ase warmogidgebaT Tqven dRes
momavali gaseirneba.
es ar mitacebs dRes, _ msjelobT Tqven: --araferi sasiamovno ar aris quCaSi
xetiali, xolo cud amindSi ver mimizidavs buneba. amasTan, daRlilic var.
ase warmoiSveba TqvenSi msjeloba warmosaxvis Sesaxeb. maS TeatrSi wadiT
saRamos _ girCevT goneba.
am winadadebis dros warmosaxvam dagixataT, xolo Sinaganma mxedvelobam
mTeli rigi suraTebi Tqvens nacnob TeatrebSi uceb aRbeWda Zlieri
simsxviliTa da sisworiT. Tqven gonebis TvaliT gaiareT salarodan
darbazamde, dainaxeT speqtaklis romeliRac scena da ukve gamoimuSaveT
warmodgena, xolo Semdeg msjeloba dRis axali gegmis Sesaxeb. amjerad
rogorc nebisyofa, ise grZnobac uceb afeTqdnen da gamoexmaurnen Tqveni
gonebis winadadebas (anu mis warmodgenas da msjelobas) Tqven erTad
astexeT gangaSi da gamoafxizleT Sinagani elementebi, amrigad _ daaskvna
torcovma _ daiwyeT gonebiT (warmodgeniTa da msjelobiT), saqmianobaSi
CaiTrieT, rogorc nebisyofa, ise TviT grZnobac.
sakmaod grZeli pauzis Semdeg man ganagrZo:
_ ras gveubneba Cveni gamokvlevebi? isini gvisuraTeben gonebis muSaobas,
isini gviCveneben misi funqciebis or mTavar moments: pirveli biZgis moments,
romelic iwvevs warmodgenis Seqmnis process, da meore moments aqedan
gamomdinares _ msjelobis Seqmnis moments.
Cemi axsna Tqven gaZlevT fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelTa pirveli
naxevris ganmartebis dedaarss.
meore nawilis dakvirvebisas Cven vxedavT, rom, rogorc ukve giTxariT,
axali ganmartebiT nebisyofa da grZnoba gaerTianebulia erT sityvad _
nebisyofa – grZnoba, ram gamoiwvia es? kvlav magaliTiT gi pasuxebT,
warmoidgineT aseTi ucabedi damTxveva: gagiJebiT giyvarT vinme, is Sors aris.
Tqven aq xarT da ar iciT Tu rogor daicxroT siyvaruliT gamowveuli
mousvenroba, magram, ai miiReT werili, Turme isic iseve itanjeba martoobaSi
da gemudarebaT inaxuloT saswrafod.
rogorc ki amoikiTxeT Seyvarebulis mowodeba, Tqveni grZnoba afeTqda. raRa
swored am dros unda momxdariyo, rom Teatridan gamogigzavnes axali roli
- romeosi. imis gamo, rom Tqveni da Tqvens mier warmosadgeni piris
grZnobebi analogiuria, rolis bevri adgili advilad aiTviseT. am
SemTxvevaSi vin gamovida sardlis rolSi, vin warmarTa Semoqmedeba?
gvekiTxeboda arkadi nikolozis-Ze.
_ rasakvirvelia, grZnoba! _ iyo Cemi pasuxi.
_ nebisyofa gana erTdroulad da grZnobasTan ganuyrelad ar SfoTavda, ara
undoda, ar miiswrafoda Seyvarebulisaken, xolo scenaze _ julietasaken?
_ miiswrafoda _ gamovutydi gulaxdilad.
_ maS, am SemTxvevaSi isini oriveni winamZRolebi yofilan, fsiqiuri
cxovrebis mamoZravebelni da gaerTiandnen saerTo muSaobaSi, scadeT, aba
maTi daSoreba erTimeorisagan. Tavisufal dros scadeT CaukvirdeT da
gamoZebnoT iseTi SemTxveva, rodesac nebisyofa da grZnoba erTimeoris
gancalkevebiT cocxloben, zRvari gaavleT maT Soris, gviCveneT, sad Tavdeba
erTi da sad iwyeba meore. vfiqrob ver SesZlebT amas, iseve rogorc me
TviTon ver SevZeli. ai ratom moxda rom ukanasknelma mecnierulma
gansazRvram gaaerTiana isini erT sityvad _ nebisyofa_ grZnoba.
Cven, sceniuri xelovnebis moRvaweni, siswores vxedavT am axal ganmartebaSi
da gaiTvaliswinebT praqtikul sargeblobas, romelsac momavalSi mogvcems
is, magram jer kidev jerovnad ver davuaxlovdiT mas. amisaTvis droa saWiro.
visargebloT axliT, mxolod nawilobriv, ramdenadac Seswavlili gvaqes igi
praqtikulad, xolo danarCenSi, davkmayofildeT ukve saTanadod nacadiT,
ZveliT.
jerjerobiT mdgomareobidan sxva gamosavals ver vxedav. amrigad,
iZulebuli var visargeblo fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelTa orive
gansazRvriT, rogorc ZveliT, ise axliT, imis mixedviT, Tu yovel calke
SemTxvevaSi, romeli maTgani momeCveneba ufro advilad aTvisebisaTvis. Tu
CemTvis moxerxebuli-iqneba ama Tu im momentSi saqme mqondes Zvel
ganmartebasTan, anu ar iqneba saWiro gonebis funqciaTa gaoreba an meores
mxriv, ara iqneba saWiro nebisyofisa da grZnobis gaerTianeba, mec aseve
moviqcevi.
bodiSs vixdi mecnierebis warmomadgenelTa winaSe aseTi
mourideblobisaTvis, amas gamarTleba aqvs wminda praqtikuli mosazrebiT,
romliTac vxelmZRvanelobdi TqvenTan saskolo muSaobaSi.

. . . . . . . 19..
maS ase _ daiwyo arkadi nikolozis Zem _ goneba, nebisyofa da grZnoba, anu
axali gansazRvriT, warmodgena, msjeloba da nebisyofa-grZnoba wamyvan rols
TamaSoben Semoqmedebis procesSi.
es kidev imiT Zlierdeba, rom fsiqikuri cxovrebis TiToeuli
mamoZravebeli erTimeorisaTvis imave dros aRmgznebs warmoadgens, romelic
Semoqmedebisaken iwvevs triumviratis sxva wevrebs. amas garda, goneba,
nebisyofa da grZnoba TavisTavad ver iarsebeben damoukideblad, erTimeoris
mxardauWerlad, amitom isini yovelTvis erTad moqmedeben, erTdroulad,
erTimeoresTan mWidro kavSirSi (goneba-nebisyofa, grZnoba, grZnoba-nebisyofa-
goneba, nebisyofa-grZnoba-goneba). esec agreTve didad zrdis fsiqiuri
cxovrebis mamoZravebelTa mniSvnelobas da wamyvan rols.
gamoviyvanT ra samoqmedod gonebas, Cven amiT SemoqmedebaSi CavabamT
nebisyofas da gZnobasac. an, axal enaze Tu vityviT: raRacis warmodgena
bunebrivad iwvevs msjelobas mis Sesaxeb.
erTic da meorec Caabamen muSaobaSi nebisyofa-grZnobas.
mxolod saerTo, fsiqikuri cxovrebis yvela mamoZravebelTa
Sexmatkbilebuli muSaobiT vqmniT Cven Tavisuflad, gulwrfelad, uSualod,
organulad, ara sxvisi, aramed sakuTriv Cveni saxeliT, Cveni piradi
pasuxismgeblobiT, rolis cxovrebis sagulisxmo viTarebaSi.
marTlac, rodesac WeSmariti msaxiobi warmoTqvams hamletis monologs
`yofna ar yofnas~, gana is mxolod formalurad gamoTqvams avtoris ucxo
azrebs da asrulebs reJisoris mier naCveneb garegan moqmedebas? ara, is
ufro mets iZleva da rolis sityvebSi Tavis Tavs Caaqsovs. Tavis sakuTar
warmodgenas cxovrebis Sesaxeb, Tavis suls, Tavis cxovel grZnobasa da
nebisyofas. am momentSi msaxiobi gulwrfelad aris aRfrTovanebuli
Tavisi gancdili cxovrebis mogonebebiT, romlebic analogiuria rolis
cxovrebis, zraxvebisa da grZnobebis.
aseTi msaxiobi laparakobs scenaze ara ararsebuli hamletis saxeliT, aramed
piradad Tavisi saxeliT, romelic Caqsovilia piesis sagulisxmo viTarebaSi.
sxvisi azrebi, grZnobebi, warmodgena, msjeloba Tavisad aqvs gadaqceuli,
amasTan sityvebs imisTvis ki ar warmoTqvams, rom sxvebma moisminon rolis
teqsti da gaigon is, msaxiobs sWiria, rom mayurebelma igrZnos misi Sinagani
damokidebuleba warmoTqmulisadmi, rom maTac is isurvon da moindomon, rac
surs msaxiobis SemoqmedebiT nebisyofas.
am momentSi eridebian fsiqiuri cxovrebis yvela mamoZravebelni da
erTimeoreze arian damokidebuli. erTi SemoqmedebiTi Zalis meoresTan es
damokidebuleba, urTierTSemoqmedeba da mWidro kavSiri didmniSvnelovania
Cvens saqmianobaSi da Secdoma iqneboda ar gvesargebla miT Cveni praqtikuli
miznebisaTvis.
aqedan _ saTanado fsiqoteqnika.
misi safuZvlebi imaSi mdgomareobs, rom triumviratis wevrTa
urTierTmoqmedebis meoxebiT bunebrivad, organulad gamoviwvioT samoqmedod
triumvatoris rogorc rogorc TiToeuli wevri, agreTve msaxiobis
SemoqmedebiTi aparatis yvela elementebi.
fsiqiuri cxovrebis mamoZraveblebi xandisxan yvelani erTad Caebmebian
muSaobaSi TavisTavad, uceb, qvecnobierebiT, Cveni survilis gareSe am
SemTxveviT, marjve momentebSi unda mohyve fsiqiuri cxovrebis
mamoZravebelTa bunebriv SemoqmedebiT swrafvas, magram rogor moiqceT,
rodesac goneba, nebisyofa da grZnoba ar exmarebian msaxiobis SemoqmedebiT
gamowvevas?
am SemTxvevaSi unda visargebloT aRmgznebiT. aRmgznebi moepoveba rogorc
TiToeul elements, ise fsiqiuri cxovrebis TiToeul mamoZravebels.
nu aRagznebT yvelas erTad, amoirCieT erTi maTgani vTqvaT, Tundac goneba,
is ufro gamgonea, morCili, vidre sxva romelime mamoZravebeli is ufro
xalisiT asrulebs brZanebas am SemTxvevaSi teqstis formaluri azridan
msaxiobi Rebulobs Sesabamis warmodgenas da iwyebs imis danaxvas, ris
Sesaxebac sityvebi miuTiTeben.
Tavis mxriv warmodgena sakuTar Sesabamis msjelobas iwyebs. isini hqmnian
ara mSral, formalur, aramed warmodgeniT aRdgenil azrs romelic
bunebrivad aRagznebs nebisyofa-grZnobas.
am procesis gamomxatveli suraTebi bevria Tqvens xanmokle praqtikaSi.
moigoneT Tundac Tqvena mier aTvalwunebuli `SeSlilis~ etiudi, gonebam
moifiqra monagoni: `Tu rom~ da sagulisxmo viTareba; maT Seqmnes axali,
amaRelvebeli warmodgena, msjeloba, xolo Semdeg yvelam erTad gamoiwvies
nebisyofa-grZnoba, yovelive amis Sedegad mSvenivrad iTamaSeT etiudi, es
SemTxveva kargi magaliTia gonebis muSaobis iniciatorobisa SemoqmedebiTi
procesis aRgznebis dros.
magram SeiZleba sxva gziTac mivudgeT piesas etiudsa da rols, anu
grZnobiT, miuxedavad imisa, rom is Jiniani da meryevia.
didi bednierebaa, Tu emocia uceb gamoexmaureba gamowvevas. maSin yvelaferi
TavisiT mogvardeba. bunebrivi gziT: gaCndeba warmodgenac, warmoiSveba
msjelobac mis Sesaxeb. xolo yvelani erTad gamoiwveven nebisyofas.
sxvanairad rom vTqvaT, grZnobis meoxebiT uceb amuSavdebian fsiqiuri
cxovrebis yvela mamoZravebelni.
magram ra vqnaT im SemTxvevaSi, Tu TavisTavad ar moxdeba es, Tu grZnoba ar
gamoexmaureba mowodebas da umoqmedod darCeba, maSin triumviratis yvelaze
uaxloes wevrs, unda mivmarToT _nebisyofas.
romel aRmgznebs mivmarToT, rom gamovafxizloT mTvlemare emocia?
SemdegSi Tqven gaigebT, rom aseTi aRmgznebi da gamomwvevia temporitmi
gadasaWreli dagvrCa sakiTxi rogor gamoviwvioT Semoqmedebisadmi
mTvlemare nebisyofa.
rogor gavaRvivoT masSi SemoqmedebiTi muSaoba.
_ amocanis saSualebiT, _ movagone me. _ is uSualod moqmedebs
SemoqmedebiT survilze, ese igi nebisyofaze.
_ eg _ imazea damokidebuli, Tu ras warmoadgens TviT amocana, nakleb
warmtaci - ar moqmedebs. aseTi amocana xelovnurad unda davuaxlovoT
msaxiobis suls. iZulebuli gaxdebiT gavamaxviloT is, gamovacocxloT,
gavaSinaarsianoT, gavxadoT amaRlebuli, piriqiT, warmtac amocanas pirdapir
uSualo zemoqmedebis Zala aqvs. magram, nebisyofaze ar moqmedebs. gataceba,
upirveles yovlisa, emociis sferoa da ara survilisa. amitom igi pirdapiri
gziT moqmedebs grZnobaze SemoqmedebaSi saWiroa jer gataceba da SegrZnoba
xolo Semdeg _ mondomeba, ai, ratom unda vaRiaroT, rom amocanis
zemoqmedeba ndomaze ara pirdapiri, aramed arapirdapiria.
_ aki Tqven brZaneT, rom axali gansazRvriT nebisyofa ganuyofeliao
grZnobisagan. maSasadame, Tu amocana zemoqmedebs ukanasknelze, bunebrivia rom
is erTi da imave dros iwvevs pirvelsac, _ daiWira govorkovma torcovi.
_ namdvilad nebisyofa _ grZnoba _ orpirovania. zogierT SemTxvevaSi masSi
emocia sWarbobs survils, xolo zogierTSi _ survili. Tumca iZulebiTi, _
emocias. amitom zogierTi amocana ufro metad moqmedebs nebisyofaze, vidre
grZnobaze, xolo sxvebi _ piriqiT nebisyofis xarjze aZliereben grZnobas.
_ magram... ase Tu ise, pirdapiri Tu arapirdapiri gziT amocana imoqmedebs
Cvens nebisyofaze, is aris Cveni saukeTeso aRmgznebi SemoqmedebiTi ndomis
aRmZvreli, da Zlier gudmodgined vsargeblobT miT.
maS isev Zveleburad visargeblebT amocaniT nebisyofa grZnobaze
arapirdapiri zemoqmedebisaTvis.
mcire pauzis Semdeg ganagrZo arkadi nikolozis-Zem.
_ imis siswores, rom fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelia goneba
(warmodgena, msjeloba), nebisyofa da grZnoba, adasturebs TviT buneba,
romelic xSirad Sehqmnis xolme emociur nebisyofis an inteleqtualur
saxis artistul individualobas.
pirveli ti pis msaxiobebi _ nebisyofasa da gonebasTan SedarebiT Warbi
grZnobis mqoneni, _ romeos da otelos TamaSis dros, xazgasmiT aRniSnaven am
rolebis emociur mxares.
meore ti pis msaxiobebi _ grZnobasa da gonebasTan SedarebiT nebisyofis
moWarbebiT mqoneni SemoqmedebiT muSaobaSia, _ makbetis an brandis TamaSis
dros xazs usvamen maT pativmoyvareobas an religiur survilebs.
xolo mesame ti pis msaxiobni _ grZnobasa da nebisyofasTan SedarebiT
Warbi gonebis mqoneni maT SemoqmedebiT bunebaSi, _ hamletis an naTan
brZenis TamaSobis dros uneburad met inteleqtualur da gonebriv elfers
aZleven maT, vidre es saWiroa.
magram fsiqiuri cxovrebis erTis, meoris Tu mesame mamoZravebelis
siWarbem sruliadac ar unda daTrgunos triumviratis danarCeni wevrebi.
saWiroa Cveni sulis mamoZravebel ZalTa harmoniuli Sefardeba.
rogorc xedavT, xelovneba erTdroulad aRiarebs, rogorc emociurs,
nebsiTs, ise inteleqtualur Semoqmedebasac, romelSic grZnoba, nebisyofa an
goneba xelmZRvanel rols asruleben.
Cven mxolod iseT muSaobas uarvyofT, romelic mSral, aqtiorul
angariSzea dafuZnebuli. aseT TamaSs Cven vuwodebT civs, goniers.
sazeimo pauzis Semdeg arkadi nikolozis-Zem ase daabolova gakveTili:
_ Tqven exla mdidari xarT, Tqven mogepovebaT didi jgufi elementebisa,
romelTa SemweobiTac SegiZliaT ganicadoT rolis `adamianuri sulis
cxovreba~. es Tqveni Sinagani iaraRia, Semoqmedebis asparezze
gamosasvlelad gamzadebuli Tqveni samxedro laSqari. es kidev cotaa _
Tqven monaxeT TqvenSi sami mTavarsardali, romelTac SeuZliaT win
waruZRvnen brZolaSi TavianT polkebs.
es didi miRwevaa da me mogilocavT Tqven!
_ polkebi mzad arian brZolisaTvis! sardlebi saguSagoze dganan! SeiZleba
SevudgaT laSqrobas!
_ rogor Tu laSqrobas!
_ warmoidgineT, rom gadavwyviteT davdgaT didebuli piesa, romelSic
yvelas SesaniSnavi roli gaqvT. ras izamdiT piesis pirveli kiTxvis Semdeg
Teatridan saxlSi misvlisas?
_ viTamaSebdiT!- gaacxada viuncovma.
puSCinma sTqva, rom Seudgeboda rolis garCevas. maloletkova kuTxeSi
mijdeboda da Seecdeboda `SeegrZno~. saCvenebeli speqtaklis mware
gamocdilebiT dasjili, me TavSekavebuli aseTi saxifaTo cdunebisagan da
daviwyebdi Tilismuri an sxva `Tu rom~-iT, sagulisxmo viTarebiT. yvela
danarCeni ocnebiT. paSa nakveTebad daaqucmacebda rols.
_ erTi sityvaT, _ mogvmarTa torcovma,_ TiToeuli Tqvengani, ama Tu im gziT
Seecdeboda tvinSi, gulSi, ndomaSi CasZvromoda rols, sakuTar emociur
mexsierebaSi gamoiwvevda analogiur mogonebebs, Seidgenda warmodgenas da
sakuTar msjelobas saxis cxovrebis Sesaxeb, waritacebda nebisyofa-
grZnobas. Tqven CabRuWavdiT rolis suls Tqveni. sulis brWyalebiT,
daiwyebdiT misadmi miswrafebas Tqveni fsiqiuri cxovrebis mamoZraveblebiT.
msaxiobis goneba, nebisyofa da grZnoba yvela erTad Zlier iSviaTad
Caswvdeba xolme axal nawarmoebis dedaarss, aRigzneba misi SemoqmedebiT da
gatacebis momentSi Sehqmnis muSaobisaTvis saWiro Sinagan ganwyobilebas.
ufro, xSirad inteleqti (goneba) ramdenadme aiTvisebs sityvier teqsts,
nawilobriv miswvdeba emocia (grZnoba) da iwveven survilis (nebisyofis)
gamourkvevel, nakuw-nakuw gatacebas.
an, Tu axali gansazRvris mixedviT vityviT, poeti nawarmoebis gacnobis
dawyebiT periodSi yalibdeba bundovani warmodgena da sruliad zerele
msjeloba piesis Sesaxeb.
nebisyofa-grZnobac agreTve nawilobriv, gulSeujereblad gamoexmaureba
pirvel STabeWdilebebs, da maSin Seiqmneba rolis cxovrebis Sinagani
SegrZnoba _ `saerTod~.
sxva Sedegs jerjerobiT arc unda movelodeT, Tu rolis namdvili
cxovrebis azri `saerTod~ gaigo msaxiobma. umetes SemTxvevaSi Sinagani
dedaarsi mTel siRrmes mxolod xangrZlivi muSaobis Semdeg aRwevs,
nawarmoebis Seswavlis Semdeg, romelic gaiara TviT piesis avtorma.
magram isic moxdeba, rom pirvel wakiTxvaze sityvier teqsts ver iTvisebs
msaxiobis goneba, ver Rebulobs nebisyofisa da grZnobis gamoZaxils, vera
hqmnis veraviTar warmodgenas da msjelobas wakiTxuli nawarmoebis Sesaxeb.
xSirad moxdeba xolme ase impresionistuli an simbolisturi nawarmoebis
pirveli gacnobisas.
maSin sxvisi msjelobis sesxeba gvixdeba, sxvisi daxmarebiT viTvisebT mas.
gulmodgine muSaobis Semdeg bolos rogorRac bundovani warmodgena gaqvT
mis Sesaxeb, sxvaze damokidebuli msjeloba, romelic SemdegSi TandaTan
viTardeba. dasasruls SesZlebT, ase Tu ise, CaiTrioT muSaobaSi nebisyofa-
grZnoba da fsiqiuri cxovrebis yvela mamoZravebeli.
pirvel xanebSi, vidre mizani bundovania, maTi miswrafebis uxilavi deni
Canasaxis mdgomareobaSia. msaxiobis mier piesis pirveli gacnobisas
aRbeWdili rolis cxovrebis calkeuli momentebi, fsiqiuri cxovrebis
mamoZraveblebis miswrafebis Zlier gaqanebas iwveven.
azri, survilebi, ryeviT iCenen Tavs. isini xan aRmocendebian da isev
gaqrebian.
grafikulad rom gamovxatoT fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelidan
gamomdinare es xazebi, miviRebT raRac nawyvetebs, kveTilebs, wyvetil xazebs.
rolis Semdegi gacnobisa da misi ZiriTadi miznis Rrma Seswavlis Semdeg,
misrafebis xazebi TandaTan swordebian.
maSin SesaZlebeli xdeba vilaparakoT Semoqmedebis sawyisis Casaxvis Sesaxeb.
- mere, ratom?
arkadi nikolozis-Zem pasuxis nacvlad uceb moulodnelad daiwyo xelebis
qneva, wixlebis srola, Tavisa da mTeli sxeulis ryeva da bolos SegvekiTxa:
_ SeiZleba cekva vuwodoT Cems moZraobas?
Cven uaryofiTad vupasuxeT.
amis Semdeg arkadi nikolozis-Zem mjdomarem daiwyo sxvadasxvagvari
moZraoba, romelic erTidan meoreSi gadinaskveboda da hqmnida ganuwyvetel
xazs.
_ aqedan, aqedan ki SeiZleba cekvis gamomuSaveba? _ gvkiTxa man. SeiZleba,
_ mivugeT erTxmad.
arkadi nikolozis-Zem daiwyo raRac calkeuli notebis damRereba, maT Soris
grZeli pauzebiT.
_ SeiZleba vuwodoT amas simRera? _ kvlav SegvekiTxa.
_ ara.
_ amas? _ da man ramdenime sasiamovno hangi Caaqsova erTi meoreze gadasvliT.
_ SeiZleba.
arkadi nikolozis-Zem daiwyo qaRaldze jRabna da Txupvna.
wertilebiT, xazebiTa, xveuli weriT da SegvekiTxa.
_ SegiZliaT amas naxati uwodoT?
_ ara.
_ xolo am xazebisagan SeiZleba misi Sedgena?_ arkadi nikolozis-Zem
gaatara ramdenime grZeli, lamazad moxveuli xazi.
_ SeiZleba!
_ amrigad, Tqven xedavT, rom yovel xelovans upirveles yovlisa esaWiroeba
uwyveti xazi?!
_ vxedavT!
_ Cvens xelovnebasac sWirdeba aseTi uwyveti xazi. ai ratom giTxariT, rom
rodesac mamoZravebelTa miswrafebi xazebi gamoswordeba an uwyveti gaxdeba,
mxolod maSin SeiZleba msjeloba Semoqmedebis Sesaxeb.
_ ukacravad, gana SesaZlebelia cxovrebaSi, da miT umetes scenaze, uwyveti
xazi, romelic xazi, romelic erTi wuTic ki ara swydeba? _ Seedava
govorkovi.
_ aseTi xazi SesaZlebelia, magram normalur adamians ki ar eqneba, aramed
SeSlils da mas ewodeba idee fixe, xolo rac Seexeba janmrTel adamians
misTvis zogierTi wyvetili normaluri da savaldebuloa. yovel SemTxvevaSi
Cven ase gvgonia. wyvetilebis momentSi xom ar kvdeba adamiani, is cocxlobs,
amitom cxovrebis romelime xazi ganagrZobs msvlelobas, _ agvixsna
torcovma.
_ ra xazia is?
- amis Sesaxeb mecnierebs SeekiTxeT. xolo Cven piroba davdoT da vuwodoT
mas adamianis normaluri, uwyveti xazi, romelSic moxdeba savaldebulo
umniSvnelo Sesvenebebi.
gakveTilis dasasruls arkadi nikolozis-Zem agvixsna rom Cven
gvesaWiroeba erTi ki ara, aramed mTeli rigi aseTi xazebi, anu warmosaxvis
monagonTa, yuradRebis, obieqtebis, logikisa da Tanamimdevrobis, nakveTebisa
da amocanebis, survilis, miswrafebis, da moqmedebis, simarTlis ganuwyveteli
momentebis, damajereblobis, emociur mogonebaTa, Tanaziarobis, SeguebaTa da
danarCeni elementebis xazebi, romlebic aucilebelia Semoqmedebis dros.
Tu scenaze gawydeba moqmedebis xazi _ es imas niSnavs, rom roli, piesa,
speqtakli SeCerdnen. Tu igive daemarTeba fsiqiuri cxovrebis
mamoZravebelTa xazs, Tundac, magaliTad, azrs, (gonebas), _ adamiani –msaxiobi
veRar SesZlebs, Tu ras mouTxroben teqstis sityvebi, maSasadame, is ver
mixvdeba imas, rasac akeTebs da laparakobs scenaze _ rolSi. xolo Tu
gaCerdeba nebisyofa-grZnobis xazi, adamiani-msaxiobi da misi roli Seswyveten
survils da gancdas.
adamiani-msaxiobi da adamiani-roli cxovroben yvela am xazebiT scenaze
TiTqmis ganuwyvetliv. es xazebi aZleven maT mier asaxul pirs sicocxles
da moZraobas. rogorc ki gawydebian isini _ rolis cxovrebac wydeba da
iwyeba dambladacema an sikvdili. xazis warmoSobasTan erTad rolic
aRsdgeba mkvdreTiT.
sikvdilisa da sicocxlis aseTi morigeoba aranormaluria. roli moiTxovs
maradiul sicocxles da misi xazis TiTqmis uwyvetobas.
..... 19..w.

_ ukanasknel gakveTilze Tqven aRiareT, rom dramaSic, rogorc yvela sxva


xelovnebaSi, upirveles yovlisa aucilebelia uwyveti xazi, _ daiwyo dRes
arkadi nikolozis-Zem. _ gsurT, giCvenoT, rogor iqmneba es?
_ rasakvirvelia! _ sTxovdnen moswavleni.
_ miambeT, rogor gaatareT dRevandeli dila, gaRviZebis momentidan? _
mimarTa man viuncovs.
daucxromeli Wabuki sasacilo gamometyvelebiT miaSterda, Rrmad Caufiqrda
kiTxvas. magram ver axerxebda yuradRebis mimarTvas warsulisaken _
dRevandeli dilisaken. arkadi nikolozis-Zem aseTi rCeva misca daxmarebis
mizniT.
_ warsulis mogonebis mimarT, warsulidan ki nu wamoxvalT win awmyos
mimarTulebiT, aramed, piriqiT, ukan daixieT, awmyodan warsulisaken, romelic
unda moigonoT. ukusvla ufro advilia, gansakuTrebiT iseT SemTxvevaSi,
rodesac saqme axlo warsuls exeba.
viuncovma uceb ver moisazra, rogor xdeba es, amitom arkadi nikolozis Ze
daexmara, man uTxra:
_ amJamad Cven klasSi vesaubrebiT erTimeores, ras akeTebdiT manamde?
_ tanisamoss vicvlidi.
_ es tanisamosis gamocvla patara damoukidebeli procesia. masSi dafarulia
survilis, miswrafebis, moqmedebis patara momenti, uromlisodac SeuZlebelia
dasaxuli morigi amocanis Sesruleba. tanisamosis gamocvlam dastova Tqvens
mexsierebaSi Tqveni cxovrebas mogonebis mcire xazi. ramdenic amocanaa,
imdenive procesia maTi Sesrulebis. imdenive da iseTive mcire xazebia rolis
cxovrebisa. ai magaliTad:
ra moxda winaT, tanisamosis gamocvlamde?
_ farikaobasa da gimnastikaze viyavi.
_ manamde?
_ papiros vwevdi bufetSi.
_ imis win?
_ simReraze viyav.
_ yvela es Tqveni cxovrebis mcire xazebia, romelTac kvali dastoves
mexsierebaSi, _ SeniSna arkadi nikolozis Zem.
aseTi TandaTani ukusvliT viuncovi dilandeli gamoRviZebis momentamde
mivida.
_ miviReT Tqveni cxovrebis mcire xazebis mTeli rigi, romelic dRes
gaatareT dRis pirvel naxevarSi, gaRviZebis momentidan dawyebuli da am
wuTiT gaTavebuli. maT Sesaxeb dagrCaT mogoneba mexsierebaSi.
raTa ukeTesad aRbeWdoT yvela eg, imave rigiT gaimeoreT ramdenjerme
axlaxan Catarebuli muSaoba, _ winadadeba misca arkadi nikolozis Zem.
mas Semdeg, rac es davalebac Sesrulebuli iqna, man aRiara, rom viuncovma
aramc Tu SeigrZno dRevandeli dRis warsuli, aramed aRbeWda kidec is.
_ exla gaimeoreT ramdenjerme aseTive muSaoba axlo warsulis
mogonebaTa mimarT, magram SebrunebiT, anu gaRviZebidan daiwyeT da modiT im
momentamde, rasac amJamad ganicdiT.
es davalebac Seasrula viuncovma – erTxel ki ara, mravaljer.
_ exla miTxariT, _ mimarTa arkadi nikolozis Zem, _ grZnobT Tu ara, rom
yvela am mogonebebma da Tqvens mier Catarebulma muSaobam raRac kvali
dastoves TqvenSi gonebrivi, grZnobierebis an sxva raime warmodgenis saxisa
Tqveni cxovrebis dRevandeli sakmaod grZeli xazis Sesaxeb.. masze
amoqsovilia aramc Tu mogonebebi, calkeuli moqmedeba da saqcieli, axlo
warsulSi momxdari, aramed Tqvens mier gancdili SegrZnobebic, azri da sxv.?
didxans ver mimxvdariyo viuncovi, ris Sesaxeb ekiTxebodnen. moswavleni da
maTTan erTad mec vuxsnidi mas:
_ rogor ver xvdebi, rom warsuls Tu gadaxede, moigoneb mTel rig kargad
nacnob, yoveldRiur, morig SemTxvevebs, romlebic erTimeores scvlian
Cveulebrivi TanamimdevrobiT. xolo Tu Zlier Caukvirdebi uaxloes
warsuls, moigoneb aramc Tu garegan, aramed dRevandeli cxovrebis Sinagan
xazsac ki. is bundovan kvals stovebs da SleifiviT mogvaTrevs ukan.
viuncovi sdumda. etyoboda, mTlad daibna. arkadi nikolozis Zem daaneba as
Tavi da me mommarTa:
_ Tqven gaigeT, rogor unda aRadginoT dRevandeli dRis cxovrebis xazis
pirveli naxevari. igive moimoqmedeT meore naxevris mimarTac, romelic jer
ar gicxovriaT dRes, _ momca winadadeba.
_ rom ar vici, ra momelis axlo momavalSi? _ SevekiTxe gancvifrebuli.
_ rogor? ar iciT, rom gakveTilis Semdeg kidev sxva saqme gaqvT, rom Sin
dabrundebiT, isadilebT?! nuTu araviTari perspeqtiva ara gaqvT saRamosTvis.
stumroba vinme nacnobTan, TeatrSi wasvla, kinoSi, leqciaze? Sesruldeba Tu
ara Tqveni ganzraxva _ Tqven ar iciT, magram varaudi ki SegiZliaT.
_ rasakvirvelia, _ daveTanxme.
_ Tu asea, Cans. raRac varaudi gaqvT dRevandeli dRis meore naxevris
Sesaxeb! masSiac xom ara grZnobT momavlis Sors gavlebul mTlian xazs
Tavisi zrunviT, valdebulebebiT, sixaruliTa da usiamovnebiT, romelTa
mogonebis drosac Tqveni axlandeli ganwyobileba xan modundeba da xan
gamaxvildeba.
momavalis am gaTvaliswinebaSic agreTve aris moZraoba, xolo iq, sadac
moZraoba aris, iqve gaivleba cxovrebis xazic. grZnobT Tu ara mas, rodesac
CaukvirdebiT, Tu ra mogeliT win?
_ rasakvirvelia, vgrZnob, ris Sesaxebac mebaasebiT.
gaaerTianeT winandelTan eg xazi da Tqven miiRebT erT did, mTlian gamWol
xazs warsulisa, awmyosi da momavlis Tqveni dRevandeli dRisa, romelic
gavlebulia uwyvetlad dilas gaRviZebis momentidan saRamos Zilispiramde.
gaigeT axla, Tqveni cxovrebis wvrilmani calkeuli xazebisagan rogor
warmoiSveba erTi didi, mTliani xazi mTeli dRis cxovrebisa?
exla warmoidgineT, - ganagrZo axsna arkadi nikolozis-Zem, _ rom
dagavales erTi kviris ganmavlobaSi otelos rolis momzadeba. grZnobT Tu
ara, rom am xnis ganmavlobaSi iseTi sazrunavi gauCnda Tqvens cxovrebas, rom,
rac ar unda daemarTos, mainc gamarjvebuli unda gamovides am gasaWiridan.
is mTlianad SegboWavT Tqven Svidi dRis ganmavlobaSi, rodesac mxolod
erTi sazrunavi geqnebodaT _ CagebarebinaT saSineli speqtakli.
_ rasakvirvelia, vgrZnob yovelive amas. _ gamovutydi.
_ imasac xom ar grZnobT, rom am Cems mier dasaxul cxovrebaSic ufro
grZeli, vidre wina magaliTSi, uwyveti xazia mTeli kviris cxovrebisa,
romelic gankuTvnilia otelos rolis mosamzadeblad? _ damkiTxavda
torcovi. _ Tu arsebobs xazi erTi dRis, kviris, ratom ar unda iyos mTeli
wlis, mTeli cxovrebis.
es didi xazebic agreTve mravali patarebisagan Sesdgebian.
swored igive xdeba yovel piesasa da rolSi. iqac didroni xazebi mravali
wvrilmani xazebisagan warmoiSvebian, da Semoifarglebian isini scenaze dRis,
kviris, Tvis, wlis, mTeli cxovrebis romelime manZils da a. S.
realur sinamdvileSi am xazs TviT cxovreba xlarTavs, xolo piesaSi mas
hqmnis simarTlesTan axlos myofi mxatvruli ocneba poetisa.
magram rolis mTeli cxovrebis mTlian – uwyvet xazs ar saxavs is, aramed
mxolod nawilobrivs, didroni wyvetiliT.
_ ratom? _ ver mivxvdi me.
_ Cven ukve vTqviT, rom dramaturgi piesisa da rolis mTlian cxovrebas ki
ar asaxavs, aramed, mxolod im momentebs, romlebic scenaze gamoaqvT da
TamaSoben. dramaturgi bevrs ar aRwers iqidan, Tu ra xdeba dekoraciebs
gareT, radgan dekoracia Semofarglavs scenaze piesis moqmedebis adgils.
dramaturgi xSirad siCumiT gverds uvlis imas, rac kulisebSi moxda, anu rac
msaxiobebis mier scenaze Semsrulebel moqmed pirTa saqciels iwvevs. Cven
TviTon gvixdeba Cveni warmosaxvis monagoniT SevavsoT is nakli, romelic
avtors gaepara piesis dabeWdil egzemplarSi. uamisod ver miiReb scenaze
msaxiobis mTlian `adamianuri sulis cxovrebas rolSi~, da saqme geqneba
mxolod mis calkeul nafleTebTan.
gancdisaTvis aucilebelia rolisa da piesis mTliani (SedarebiT) cxovrebis
xazi.
dauSvebelia rolis cxovrebis xazis gamrudeba da gadatexa aramc Tu TviT
scenaze, aramed kulisebSic. isini hglejen warmosadgeni piris cxovrebas da
hqmnian cariel, mkvdar adgilebs misTvis. ukanasknels Seavsebs adamiani-
msaxiobi ucxo, gareSe azrebiTa da grZnobiT, romlebsac araviTari
damokidebuloba ara aqvs imasTan, rasac is warmoadgens. es garemoeba mas
siyalbisaken _piradi cxovrebis sferosaken miaqanebs.
vTqvaT, magaliTad, TamaSobT fulebis dawvis etiuds; Cinebulad atarebT
rolis cxovrebis xazs; colis daZaxebaze gadixarT sasadilo oTaxSi, raTa
dastkbeT bavSvis banaobiT. magram, iq misvlisas, SexvdebiT Soridan mosul
nacnobs, romelic proteqciiT SemouSviaT kulisebSi. misgan SeityobT raRac
sasacilo SemTxvevas, romelic Tqven axlo naTesavs damarTvia. sicils
Zlivs ikavebT da ise gamodixarT dawvisa da `traRikuli umoqmedobis~
pauzis scenis saTamaSod.
Tqven TviTon iciT, rom rolis xazSi aseTi CanarTi sargeblobas ver
moutans mas da verc Tqven dagexmarebaT. maSasadame, arc kulisebSi ar unda
gaswydes rolis xazi. bevr msaxiobs ar SeuZlia, iTamaSos roli kulisebSi
Tavis TavisaTvis. nu iTamaSeben, magram, aba daufiqrdnen, ras izamdnen, rom
dRes moxvedriliyvnen sagulisxmo-viTarebaSi? am sakiTxis gadaWra, rogorc
sxvebisac, romlebic rols Seexebian, savaldebuloa yvela msaxiobisaTvis
TiToeul mocemul speqtaklze. amisTvis modis msaxiobi TeatrSi da gamodis
mayurebelTa winaSe. Tu Teatridan wava msaxiobi misTvis dRes savaldebulo
sakiTxis gadauWrelad, ise unda CavTvaloT, viTom mas ar mouxdia Tavisi
vali.

....... 19 w.

nikolozis-Zem iqidan daiwyo gakveTili, rom yvelas scenaze gasvla


gvibrZana, moxerxebulad Camosxdoma `maloletkovas sastumroSi~ da laparaki,
visac ra moeprianeba.
moswavleni Semogvamwkrives mrgval magidasTan da kedlis gaswvriv; yvelas
TavTan kedelze eleqtronis naTura iyo mimagrebuli.
yvelaze metad raxmanovi fusfusebda; amiT mivxvdiT, rom raRac misi axali
monafiqri unda gviCvenon. naTurebi xan akaSkaSebdnen, xan Caqrebodnen, amasTan
SevniSne, rom naTurebi enTebodnen an imasTan, vinc laparakobda an kidev, ris
Sesaxebac laparaki iyo. magaliTad, raxmanovis pirveli sityvis
warmoTqmisTanave _ naTura masTan ainTeboda. sakmarisi iyo gvexsenebina
raime sagani _ da maSinve naTuras Suqi daadgeboda mas Tavze da a. S.
mxolod erT garemoebas ver movuZebne ganmarteba, _ sinaTlis Cveni
oTaxis gareT afeTqebas, _ sasadiloSi, darbazsa da mis gverdiT myof
oTaxebSi. aRmoCnda, rom es sinaTle imas asaxavda, rac Cveni sastumros
gareT (kulisebSi) xdeboda ase, magaliTad: talanSi maSin inTeboda naTura,
rodesac raime warsuls movigonebdiT, sasadiloSi ainTeboda maSin, rodesac
awmyoze gvqonda saubari, axali SemTxveva, romelic Cveni oTaxis kedlebis
iqiT xdeboda. `maloletkovas binis~ darbazSi maSin naTdeboda, rodesac
momavalze vocnebobdiT. agreTve isic SevniSne, rom ganuwyvetliv xdeboda
afeTqeba: mTlianad ver moaswrebda Caqrobas pirveli, rom meore ukve
anTebuli iyo. torcovma agvixsna, rom afeTqeba asaxavda obieqtTa uwyvet
cvalebadobas, romelic SeuCereblad, logikurad, Tanmimdevrulad an
SemTxveviT warmoebs Cvens cxovrebaSi.
aseve unda xdebodes speqtaklzec, rolis Sesrulebis dros, _ ganmartavda
torcovi, _ mTavaria, obieqtebi iclebodnen ganuwyvetliv da hqmnidnen mTlian
xazs. es xazi aq unda gadiodes – scenaze, rampis aqeT- Cven mxares da ar
unda gadavides mis meore mxares mayurebelTa darbazSi.
adamianis an rolis cxovreba _ obieqtebis, yuradRebis wris SeuCerebeli
cvlaa an Cvens garemomcvel realur cxovrebaSi, scenaze, an warmosaxviTi
sinamdvilis sferoSi, an warsulis Sesaxeb mogonebaTa xaziT, an momavlis
Sesaxeb ocnebaSi, oRond ara Teatris mayurebelTa darbazSi. xazis es
uwyvetoba uaRresad mniSvnelovania msaxiobisaTvis da Tqven unda
ganamtkicoT igi TqvenSi.
sinaTlis dasuraTebis SemweobiT exla giCvenebT Tqven, Tu cxovrebis
xazi rogor uwyvetliv unda gaataros msaxiobma mTeli rolis manZilze.
gadadiT parterSi, _ mogvmarTa yvelas, _ xolo ivane platonis Ze Cavides
eleqtrobudruganaSi da damexmaros.
ai ra piesas viTamaSeb. dRes auqcionia aq. rembrandtis ori suraTi
iyideba. myidvelebis molodinSi me da mxatvrobis erTi mcodne mrgval
magidasTan vsxedvarT da vsaubrobT imis Sesaxeb, Tu ramdenad SevafasoT
suraTebi. amisaTvis xan erTs vaTvalierebT, xan meores.
(torcovis xelSi myofi naTura rom Caqra, oTaxis orive mxares rigrigobiT,
xan enTeboda da xan qreboda naTurebi.
aseve azrovnebaSi warmodgeniT vadarebT Cven suraTebs rembrandtis sxva
unikumebs Cvensa da ucxoeTis muzeumebSi. warmodgenili suraTebis
amsaxveli talanis naTura, romelnic kedelze Camokidebul or naTuras
enacvlebodnen _ es ukanasknelebi ki TiTqos sasadilo oTaxSi
Camokidebul or suraTs asaxavdnen.
xedavT mbJutav naTurebs, romlebic uceb aenTnen Semosasvlel karebTan es
wvrilfexa myidvelebi arian. maT miiqcies Cemi yuradReba da me maT
uxalisod vxvdebi.
`Tu mxolod aseTi klientebi movlen, ver SevZleb Cemi suraTebis fasis
awevas~ _ vfiqrob CemTvis, ise gaverTe Cems fiqrebSi, rom aRaravis da
arafers vamCnev.
(yvela winandeli naTurebi Caqrnen, xolo zevidan torcovs daanaTa
sinaTlis moZravma Suqma, romelic yuradRebis mcire wres gamoxatavs.
is masTan erTad moZraobda, sanam arkadi nikolozis Ze dadioda oTaxSi).
uyureT, uyureT: mTeli scena da ukana oTaxebi aelvardnen axali naTurebiT.
es ucxoeTis muzeumTa warmomadgenlebi arian. amis Semdeg arkadi
nikolozis-Zem dagvixata rogorc Sexvedra, agreTve TviT auqcionic, misi
yuradReba gansakuTrebiT Zlier gamaxvilda, rodesac didi usiamovnebiT
damTavrebuli gaafTrebuli brZola daiwyo mTavar myidvelebs Soris, rac
sinaTlis aTamaSebiT iqna gadmocemuli.... didi naTurebi erTad da cal-
calke enTebodnen da hqrebodnen, rac lamaz suraTs hqmnida, TiTqos
SuSxunis finaluri apoTeoziao. Tvalebi agviWrelda.
_ SevZeli Tu ara damesuraTebina TqvenTvis, Tu rogor iqneba scenaze
cxovrebis ganuwyveteli xazi, _ SegvekiTxa arkadi nikolozis-Ze.
govorkovma ganacxada, rom torcovma ver SesZlo imis damtkiceba, rac surda.
_ Tqven, iciT ra geTayva, sruliad sawinaaRmdego dagvimtkiceT. sinaTliT
dasuraTeba, iciT ra, gveubneba ara xazebiT ganuwyvetelobas, aramed
SeuCerebeli naxtomebis Sesaxeb.
_ magas ver vxedav. msaxiobis yuradReba SeumCnevlad gadadis erTi
obieqtidan meoreze. yuradRebis obieqtTa swored es mudmivi cvla hqmnis
ganuwyvetliv xazs. xolo Tu msaxiobi CaebRauWeba erT romelime obieqts da
mTeli aqtis an piesis manZilze ar moscildeba mas, moZraobis araviTar xazs
aRar eqneba adgili, xolo Tu mainc Seiqmna is, es iqneba suliT avadmyofis
xazi, romelsac, rogorc giTxariT `idee fixe~ ewodeba.
moswavleni arkadi nikolozis-Zes gamoesarClnen da daadastures, rom man
TvalsaCinod ganmarta Tavisi azri.
_ miT ukeTesi! _ sTqva man. _ me giCveneT ise, rogorc unda xdebodes es
yovelTvis scenaze. SedarebisaTvis moigoneT is, rac umetes SemTxvevaSi
emarTebaT msaxiobebs scenaze da rasac arasodes adgili ar unda hqondes iq.
Tavis droze imave eleqtronis naTurebiT dagisuraTeT es. isini mxolod
iSviaTad abJutdebodnen scenaze, rodesac mayurebelTa darbazSi TiTqmis
ganuwyvetliv elvarebdnen.
rogor fiqrobT, normaluria, rom msaxiobis cxovreba da yuradReba
mxolod wuTierad aRsdgebodes scenaze da Semdeg ki didi xniT Cakvdes da
gadatanili iqnes mayurebelTa darbazSi an Teatris kedlebs gareT. Semdeg
xelaxla mobrundebian, rom isev gauCinardnen didi xniT.
aseTi TamaSis dros scenaze msaxiobis cxovrebis mxolod ramdenime momenti
ekuTvnis rols, xolo danarCen dros isini ucxoni arian misTvis.
xelovnebas ar esaWiroeba grZnobaTa sxvadasxva saxis asaTi narevi.
maS iswavleT scenaze Seqmna ganuwyveteli (SedarebiT) xaziT fsiqiuri
cxovrebis TiToeuli mamoZravebelisa da TiToeuli elementisaTvis.

XIV. Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba

_ ubralo gakveTili ki ar gegonoT, plakatiania, _ daiwyo arkadi


nikolozis-Zem.
_ maS saiT miiltvian fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelTa Casaxuli xazebi?
saiT miiltvis pianisti artistuli aRtyinebis iseTsave wuTebSi, rom gza
gauxsnas Tavis grZnobaTa nakads da frTebis gaSlis SesaZlebloba misces
Semoqmedebas? roialisaken, Tavisi sakravisaken. ras eltvis mxatvari aseT
momentSi? tilos, yalamsa da saRebavebs anu Tavisi Semoqmedebis iaraRebs.
saiT miiltvis msaxiobi, anu ufro sworad misi fsiqiuri cxovrebis
mamoZraveblebi? imisaken, rodesac isini amoqmedebian, anu msaxiobis sulieri
da fizikuri bunebisaken. misi sulieri elementebisaken. goneba, nebisyofa da
grZnoba gangaSs stexen da maTi damaxasiaTebeli ZlierebiT, temperamentiT
da damajereblobiT Tavs uyrian Sinagan damaxasiaTebel Zalebs.
rogorc Rrma ZilSi myof banaks gamoeRviZeba uceb saieriSo gangaSis
niSanze, ise Cveni artistuli sulis Zalebi erTbaSad aRsdgebian da
saswrafod emzadebian SemoqmedebiTi laSqrobisaTvis.
warmosaxvis dausrulebeli monagonebi, yuradRebis obieqtebi, Tanaziaroba,
amocanebi, survilebi da moqmedebani. simarTlisa da damajereblobis
momentebi, emociuri mogonebebi, Seguebani grZel mwyobrad irazmebian.
fsiqiuri cxovrebis mamoZraveblebi gaivlian am mwyobrs. gamoiwveven
elementebs da TviT amis gamo ufro metad ainTebian SemoqmedebiTi
enTuziazmiT.
es kidev cotaa, isini elementebisagan iTviseben maT bunebriv TvisebaTa
nawilebs. amis gamo ufro aqtiuri, moqmedi xdeba goneba, nebisyofa da
grZnoba. warmosaxvis monagonisagan isini ufro metad aRigznebian, simarTlis
msgavssa xdian piesas. xolo amocanebs ufro dasabuTebuls. es exmareba
mamoZraveblebs da elementebs ukeTesad SeigrZnon rolSi cxovrebis
sinamdvile da daijeron realuri SesaZlebloba imisa, rac scenaze xdeba.
yvelaferi es erTad aRebuli iwvevs gancdas da Tanaziarobisadmi
moTxovnilebas scenaze moqmed pirebTan, _ xolo amisaTvis saWiroa Segeba.
erTi sityviT, fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelni im elementebis yvela
elfersa da ganwyobilebas iTviseben, romelTa mwyobrsac isini gaivlian.
isini maTi sulieri SemadgenlobiT gaiJRinTebian.
Tavis mxriv, fsiqiuri cxovrebis mamoZraveblebi STaberaven elementTa
mwyobrebs aramc Tu Tavis sakuTar energias, Zalas, nebisyofas, emocias, azrs,
aramed rolisa da piesis im nawilebsac gadascemen maT, romlebic Tan
mohyavT, romelTac ise gaitaces isini poetis nawarmoebis pirveli
gacnobisTanave, romelTac aRafrTovanes SemoqmedebisaTvis. elementebs maT
daamynes rolis sulis es pirveli ylortebi.
am ylortebisagan aRmsruleblis sulSi TandaTanobiT izrdeba artisti-
rolis SegrZnobani. amrigad isini, mwyobri polkebiviT miiswrafian win
fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelTa winamZRolobiT.
_ mere saiT miiltvian? _ekiTxebodnen moswavleni.
_ sadRac Sors.... iq, saiTac mouwodeben maT piesis moCvenebiTi miTiTebebi
warmosaxvis monagonis, sagulisxmo viTarebis da Tilismuri `Tu rom~-isa.
isini iqiT miiswrafian, saiTac miizidavs maT SemoqmedebiTi amocanebi, saiTac
miaqanebs maT rolis Sinagani survilebi, miswrafebani, moqmedebani. maT
izidaven Tavisken obieqtebi anu piesis moqmedi pirebi. maTTan Tanaziarobis
mizniT isini iqiT miiltvian, rac advili dasajerebelia scenaze da poetis
nawarmoebSi, anu mxatvruli simarTlisaken. daixsomeT, rom yvela es jado
scenazea, rampis Cvens mxareze da ara mayurebelTa darbazSi.
ramdenadac ufro Sors midian elementTa mwyobrebi, miT ufro mWidroT
iyrian Tavs miswrafebaTa xazebi, romlebic bolos TiTqos erTad inaskvebian
erT mTlian kvanZad. artisti-rolis yvela elementTa es SeerTeba saerTo
miswrafebiT hqmnis msaxiobis im uaRresad mniSvnelovan Sinagan
ganwyobilebas scenaze, romelsac Cvens enaze ewodeba ... arkadi ni kolozis-
Zem migviTiTa Cvens win Camokidul plakatze warweriT:
Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba.
_ mere da es rogor! _ SeeSinda viuncovs.
_ sruliad ubralod, _ davuwye me axsna TviTSemowmebis mizniT. fsiqiuri
cxovrebas mamoZraveblebi elementebTan erTad erTdebian artisti-rolis
erTi saerTo mizniT. asea xom?
_ asea, oRond ori SesworebiT. pirveli; jer erTi mTavari saerTo mizani
jer kidev Sors aris da isini erTdebian mxolod misi saerTo ZalebiT
Semdgomi ZiebisaTvis.
meore Sesworeba ki Seexeba Terminologias. saqme is aris, rom Tanaxmad
pirobisa, msaxiobis unars, Tvisebas, niWs, bunebriv monacemebs, fsiqoteqnikis
zogierT midgomasac ki aqamde ubralod `elementebs~ vuwodebdiT. es
mxolod droebiTi saxelwodeba iyo. Cven imitom davuSviT is, rom naadrevi
iyo TviTSegrZnobaze laparaki. exla ki, rodesac vaxseneT es sityva,
gicxadebT, rom maTi namdvili saxelwodebaa:

Sinagani sceniuri TviTSegrZnobis elementebi


_ Sinagani... sceniuri... TviTSegrZnobis... elementebi... sceniuri....
TviTSegrZnoba... – iWedavda tvinSi grZneul sityvebs viuncovi. _ mainc
araferi mesmis _ daaskvna bolos, Rrmad amoioxra, xeli Caiqnia da
sasowarkveTilma daiwyo Tmebis CeCva.
_ Tavsatexi araferia aq Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba - adamianis
TiTqmis sruliad normaluri mdgomareobaa.
_ `TiTqmis~?!
_ is normalurze ukeTesia da masTan erTad... masze cudic.
_ ratom cudi?
_ imitom rom sajaro Semoqmedebis arabunebrivi pirobebis gamo sceniuri
TviTSegrZnoba Seicavs Teatrisa da scenis ucxo gemos, nawilaks, Tavisi
TviTCvenebiT, rac ar arsebobs normalur adamianur TviTSegrZnobaSi. amis
gamo msaxiobis aseT ganwyobilebas scenaze ubralod Sinagan TviTSegrZnobas
ki ar vuwodebT, aramed sceniurs.
_ mere da Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba riT aris ukeTesi normalurze?
_ imiT, rom is Seicavs sajaro ganmartovebis grZnobas, rac CvenTvis ucnobia
realur cxovrebaSi. es xom lamazi grZnobaa _ gaxsovT, Tavis droze
gamotydiT, rom mosawyenia didxans carieli Teatri an sakuTar oTaxSi
partniorTan pirispir TamaSio. aseTi TamaSi Cven maSin xaliCebiTa da rbili
avejiT morTul oTaxs SevadareT, rac akustikas hklavs. xolo TeatrSi,
sadac aTasi mayureblis guli msaxiobis gulTan erTad scems, mSvenieri
rezonansi da akustika Seiqmneba Cveni grZnobisaTvis. scenaze namdvili
gancdis TiToeul momentze darbazidan pasuxad mogvesmis gamoxmaureba,
monawileoba, TanagrZnoba, uxilavi deni aTasi cocxali aRgznebuli
adamianisa, romlebic CvenTan erTad hqmnian speqtakls. mayurebels SeuZlia
aramc Tu daaSinos da daTrgunos msaxiobi, aramed namdvili SemoqmedebiT,
energiis koconic ki daanTos masSi. is did sulier siTbos aniWebs mas,
damajereblobas Tavisi Tavisadmi da muSaobisadmi.
savse darbazidan gamotyorcnili aTaseuli adamianis sulis gamoZaxilis
grZnoba, umaRlesi sixaruliT aRavsebs Cvens arsebas, rogoric ki SeiZleba
warmoidginos adamianma. ase rom sajaro Semoqmedeba, erTis mxriv xels
uSlis msaxiobTa, xolo meore mxriv _ exmareba.
samwuxarod, aseTi swori, TiTqmis sruliad bunebrivi adamianuri
TviTSegrZnoba Zlier iSviaTad iqmneba scenaze TavisTavad. rodesac _
gansakuTrebul SemTxvevebSi _ gamoereva aseTi gamarjvebuli speqtakli an
calkeuli momenti masSi, Tavis sapirfareSoSi SemobrunebiT msaxiobi
Cailaparakebs: `dRes TamaSis gunebaze var!~
es imas niSnavs, rom man SemTxveviT moZebna scenaze TiTqmis normaluri,
adamianuri ganwyobileba.
aseT gansakuTrebul momentSi msaxiobis mTeli SemoqmedebiTi aparati,
yvela misi calkeuli nawilebi, mTlad misi, ase vTqvaT, Sinagani `zambarebi~
`knopebi~, `saterfulebi~ Cinebulad moqmedeben, TiTqmis iseve an ukeTesadac
ki, vidre TviT cxovrebaSi.
aseTi Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba uaRresad saWiroa scenaze,
radgan mxolod am pirobebSi aris SesaZlebeli namdvili Semoqmedeba. ai
ratom ase didaT vafasebT Sinagan sceniur TviTSegrZnobas. es erTi im
mTavar momentTagania Semoqmedebis procesSi, risTvisac muSavdebodnen
elementebi.
ra bednierebaa, rom mogvepoveba Cven fsiqoteqnika, romelic Cveni brZanebiTa
da nebayofilebiT hqmnis Sinagan sceniur TviTSegrZnobas, romelic manamde
SemTxveviT mogvevlineboda xolme, rogorc `apolonis wyaloba~.
ai ratom vamTavreb gakveTils milocviT: dRes Tqven SeiswavleT Cveni
muSaobis erTi mTavari etapi _

Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba


. . . . . . . 19.. w.

_ im samwuxarod, sakmaod xSir SemTxvevebSi, _ daiwyo arkadi nikolozis-


Zem, _ rodesac ver Seiqmneba scenaze Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba
scenidan dabrunebuli msaxiobi Civis sapirfareSoSi: `gunebaze ara var, dRes
ar SemiZlia TamaSi!~ es imas niSnavs, rom msaxiobis sulieri Semoqmedi
aparati arasworad muSaobs an sruliad ar moqmedebs da Tavis uflebaSi
Sedis meqanikuri Cveuleba, gaTamaSebis pirobiToba, Stampi, xelosnoba. ra
iwvevs aseT ganwyobilebas? iqneba Tavzari dasca msaxiobs portalis Savma
Rrmulma da aman ariv-daria misi TviTSegrZnobis elementebi? an iqneb
daumuSavebeli roliT gamovida msaxiobi mayureblis winaSe da mas TviTon
ar sjera arc warmoTqmuli sityvebi da arc Tavisi moqmedeba? iqneb aman
warmoSva masSi gaubedaoba, ramac Searyia TviTSegrZnoba?
isic SeiZleba momxdariyo, rom msaxiobs daezara SemoqmedebisaTvis
saTanadod momzadeba, ar ganaaxla kargad damuSavebuli roli. es ki
aucilebelia TiToeul, speqtaklis win. amis nacvlad gamovida scenaze da
garegnulad uCvenebda rolis saxes. kidev kargi, Tu es zustad dadgenili
partituris mixedviTa da warmodgenis xelovnebis dasrulebuli teqnikiT
xdeboda. aseT muSaobas kidev SeiZleba vuwodoT Semoqmedeba, Tumca is ar
miekuTvneba Cvens mimdinareobas xelovnebaSi.
magram SeiZleba. msaxiobi avadmyofobis gamo ver moemzada speqtaklisaTvis,
an ubralod sizarmaciT, uyuradRebobiT, sxva ram piradi saqmis an
usiamovnebis gamo, romelTac misi yuradReba Camoaciles Semoqmedebas. an,
SeiZleba, is im `msaxiobaTagania~, romelTac mxolod rolis `roSva~ uyvarT
da `manWva-grexva~ mayurebelTa `gasamxiaruleblad~ radgan sxva araferi
unari ar SeswevT. yvela CamoTvlil SemTxvevaSi TviTSegrZnobis elementTa
Semadgenloba da Rirseba TavTaviseburad umarTebuloa. arc saWiroeba
moiTxovs maT Seswavlas cal-calke. sakmarisia saerTo daskvnis gamotana.
Tqven iciT, rom rodesac adamiani – msaxiobi gamodis scenaze aTasiani
mayureblis winaSe, SiSis, sircxvilis, moridebulobis, pasuxismgeblobis,
siZneleTa gamo hkargavs nebisyofas. im wuTebSi is ver SesZlebs ilaparakos
adamianiviT, umziros, moisminos, iazrovnos, moisurvos, igrZnos, iaros,
imoqmedos. mayureblis gulismogebis nervuli moTxovnileba ebadeba mas,
aCvenos scenidan Tavisi Tavi, manWva-grexviT dafaros Tavisi mdgomareoba,
oRond ki mayurebeli gaarTos.
aseT wuTebSi msaxiobis elementebi TiTqos iSlebian da erTmaneTisagan
gankerZoebiT iwyeben cxovrebas: yuradReba – yuradRebisaTvis, obieqti –
obieqtisaTvis, simarTlis grZnoba _ simarTlis grZnobisaTvis, Segueba-
SeguebisaTvis da a. S. aseTi movlena, ra Tqma unda, aranormaluria.
normaluria mxolod is, rom realur cxovrebaSi adamiani-msaxiobis
elementebi, romlebic adamianur TviTSegrZnobas hqmnian, ganuyofeli iyvnen.
Semoqmedebis momentis elementTa aseTive ganuyofeloba unda iyos swori
Siangai sceniuri TviTSegrznobis drosac, romelic TiTqmis arafriT
gansxvavdeba cxovrebaSi arsebulisagan. asec aris, rodesac msaxiobis
mdgomareoba normaluria scenaze. magram ubedureba is aris, rom Semoqmedebis
aranormaluri pirobebis gamo sceniuri TviTSegrZnoba meryevia. rogorc ki
daarRvev mas, yvela elementebi maSinve hkargaven saerTo kavSirs, calkeulad
iwyeben cxovrebas _ TavisTavad da TavisTvis. maSin Tumca msaxiobi moqmedebs
scenaze, magram im mimarTulebiT ki ara, romelic rols Seesabameba aramed
mxolod imitom, rom `imoqmedos~, msaxiobi eTanaziareba ara imas, rasac piesa
moiTxovs, aramed... mayureblebs, maTi garTobisaTvis: an egueba msaxiobi, magram
imitom ki ara, rom ukeTesad gadasces partniors rolisadmi analogiuri
sakuTari fiqrebi an grZnobebi, aramed imitom rom gamoamzeuros Tavisi
aqtioruli ostatobis teqnikuri simaxvile da a. S. maSin msaxiobebis mier
asaxuli pirebi daseirnoben scenaze, Tavidan ama Tu im, Semdeg ki yovelgvar
sulier Tvisebebs moklebuli, romlebic aucilebelia adamiani _
rolisaTvis. daumTavrebel adamianebidan zogierTebi moklebulni arian
simarTlis grZnobas da imis damajereblobas, rasac isini akeTeben, sxvebs
kidev akliaT adamianisaTvis saWiro yuradReba imisadmi, rasac isini
metyveleben, an kidev es daumTavrebeli adamianebi mxedvelobidan uSveben
obieqts, uromlisodac namdvili Tanaziarobis azri da SesaZlebloba
ikargeba. ai ratom xdeba, rom am maxinjTa mier scenaze Seqmnili moqmedeba
usulguloa, mkvdari da ver grZnob maTSi verc cocxali adamianis
warmodgenas, verc Sinagan moCvenebiT survilebsa da miswrafebebs, romelTa
gareSe SeuZlebelia warmoiSvas msaxiobis sulSi TviT nebisyofa-grZnobac.
ra iqneboda, rom aseTi nakli Cvens garegan fizikur bunebaSic yofiliyo
ise, rom TvaliT dagvenaxa da scenaze Seqmnil pirs iq siaruli daewyo
uyurebod, TiTeb moklebulsa da ukbilebos? mgoni ver SevurigdebodiT aseT
simaxinjes magram Sinagani bunebis nakli xom uxilavia TvalisTvis. maT ki
ar Seignebs mayurebeli, aramed mxolod Segnebis gareSe grZnobs mas. isini
gasagebia Cveni saqmis mxolod Rrma specialistebisaTvis.
ai ratom aris, rom Cveulebrivi mayurebeli msjelobs:
`TiTqos yvelaferi kargad midis, magram mainc ver gitacebs!~ ai ratom ar
exmaureba mayurebeli msaxiobTa aseT TamaSs, ar ukravs taSs da meored aRar
modis speqtaklis sayureblad. yvela es da ufro uaresi RrZobani
gamudmebiT gvemuqrebian scenaze da meryev mdgomareobaSi ayeneben sceniur
TviTSegrZnobas.
es kidev cotaa, saSiSroeba kidev imiT Rrmavdeba. rom araswori
TviTSegrZnobis Casaxva uCveulo siadviliTa da siswrafiT xdeba, romlis
aRricxvac SeuZlebelia. sakmarisia sworad Seqmnil Sinagan sceniur
TviTSegrZnobaSi davuSvaT mxolod erTi araswori elementi da is maSinve
Tan CaiTrevs yvela, rogorc TviTon, araswor elementebs da daamaxinjebs
sulier ganwyobilebas, romelSic SesaZlebelia Semoqmedeba.
SeamowmeT Cemi sityvebi: SeqmeniT scenaze iseTi mdgomareoba. rodesac
yvela Semadgeneli nawilebi mwyobri orkestriviT Sexmatkbilebuli muSaoben,
SescvaleT erTi am swori elementTagani meoreTi _ arasworiT da
daukvirdiT Semdeg ra siyalbes miiRebT.
magaliTad, warmoidgineT TqvenTvis, viTom rolis Semsrulebelma SesTxza
TavisTvis warmosaxvis monagoni, romlis damajereblobaSi TviTonac ver
darwmunda. Sedegad Seiqmna TviTmotyueba, siyalbe, romelTac ariv-daries
swori TviTSegrZnoba. igive daemarTeba sxva elementebsac.
an: davuSvaT, rom msaxiobi uyurebs scenaze obieqts, magram ver xedavs. amis
gamo misi yuradReba ver eyrdnoba imas, rasac piesiT da roliT unda
eswrafodes, piriqiT, scildeba igi ZaliT Tavze moxveul swor sceniur
obieqts da sxvisken miiwevs, ara swor, magram misTvis SedarebiT ufro
saintereso da amaRelvebeli anu-mayurebelTa darbazSi myof
sazogadoebisaken an scenis gareSe warmodgenil cxovrebisaken. am momentSi
msaxiobisaTvis meqanikuri `mzera~ iqmneba, romelic gaTamaSebas iwvevs da
mTeli TviTSegrZnobac iRrZoba. an scadeT adamiani-rolis cocxali
amocanis msaxiobis-amocaniT Secvla, an TviTon Tqveni Tavi uCveneT
mayurebels, an isargebleT roliT imisaTvis, rom mxolod Tqveni
temperamentis Zliereba gamoamJRavnoT im momentSi, rodesac Tqven scenaze
swor ganwyobilebaSi SeiyvanT romelime am usworo elementTagans, yvela
danarCenebi erTbaSad an andaTanobiT gardaiqmnebian. simarTle pirobiTobaT
da msaxiobis teqnikur xerxad gadaiqceva, Tavisi gancdis sinamdvilisa da
moqmedebis damajerebloba _ msaxiobis damajereblobaT Tavis xelosnobaSi
da meqanikur moqmedebaTa miCvevaSi; adamianuri amocanebi, survili da
miswrafeba aqtiorul, profesiulad gadiqcevian, warmosaxviTi monagoni
ispoba da realuri yoveldRiurobiT Seicvleba, anu pirobiTi warmodgeniT,
TamaSiT, speqtakliT, `TeatriT~ _ am sityvis waryvnili mniSvnelobiT.
exla SeajameT yvela es naRrZobi. rampis iqiTa mxris yuradRebis obieqti.
miumateT mas simarTlis Seryvnili grZnoba, Teatraluri da ara cxovrebis
emociuri mogonebebi, miumateT mkvdari amocana. yvelaferi es moTavsebulia
mxatvruli monagonis atmosferoSi ki ara, aramed realur yoveldRiur
msaxiobis sinamdvileSi, speqtaklis aranormalur pirobebSi da miumateT am
SemTxvevaSi aucilebeli kunTebis daZabuloba.
yvela am `elementebisagan~ Sesdgeba sceniurad yalbi mdgomareoba, romlis
drosac SeuZlebelia gancda, Semoqmedeba da mxolod xelosnurad unda
warmoadgino, i pranWo, gaarTo, iTaRliTo da mihbaZo garegnulad.
gana igive ar xdeba musikaSi? iqac erTi yalbi nota afuWebs mwyobr akords,
Cahklavs keTilxmovanebas, konsonans disonansad aqcevs da yvela danarCen
notebs yalb gaxmaurebas aiZulebs. gamoasworeT yalbi nota da akordic
Cadgeba Tavis kalapotSi.
dRes Cems mier CamoTvlil yvela SemTxvevaSi aucileblad jer RrZoba
warmoiSveba, Semdeg ki msaxiobis yalbi mdgomareoba scenaze, romelsac Cvens
enaze vuwodebT _ xelosnur (aqtiorul) TiTSegrZnobas.
gamocdilebas da teqnikas moklebuli damwyebi msaxiobebi da moswavleni,
rogorc Tqven, ufro xSirad moxvdebian scenaze aseTi yalbi sulieri
ganwyobilebis brWyalebSi. igi mTel rig pirobiTobas iwvevs maTSi. rac
Seexeba swor, normalur, adamianur TviTSegrZnobas, es mxolod SemTxveviT,
maTi nebisofis gareSe warmoiSveba scenaze maT TamaSSi.
_ saidan unda gvqondes Cven es xelosnoba. rodesac jer mxolod erTxel
gamovediT scenaze? _ SevekamaTeT me da sxva moswavleni.
_ amaze gi pasuxebT, Tu ar vcdebi, isev Tqvenive sityvebiT, _ da moaTiTa Cemze,
_ gaxsovT, sul pirvel gakveTilze, winadadeba mogeciT ubralod
damjdariyaviT scenaze Tqveni amxanagi moswavleebis TandaswrebiT, Tqven ki
amis nacvlad gaTamaSeba daiwyeT da sxvaTaSoris aseTi fraza wamogcdaT:
`sakvirvelia! me mxolod erTxel viyav scenaze da danarCen dros normalur
cxovrebas vatarebdi, magram scenaze ufro meadvileba warmovidgino, vidre
Cveulebriv vicxovro~. amis saidumloeba imaSi mdgomareobs, rom TviT
scenaze, saWiro Semoqmedebis pirobebSia damaluli siyalbe. SeuZlebelia
Seurigde mas ise, ubralod, aramed unda ebrZolo mas, Seiswavlo misTvis
gverdis avla ise, rom ar SeamCnio. sceniuri siyalbe SeuCerebel brZolas
awarmoebs simarTlesTan. rogor davicvaT Tavi pirvelisagan da gavaZlieroT
meore? am sakiTxs Cven gavarkvevT momaval gakveTilze.
...... 19 w..

_ daviwyoT morigi sakiTxebis garCeva: erTis mxriv _ rogor davicvaT


Tavi scenaze yalbi, xelosnuri (aqtioruli) TviTSegrZnobisagan, romlis
drosac mxolod manWva-grexva da gaTamaSeba aris mosalodneli; xolo
meore mxriv _ rogor SevqmnaT CvenSi swori, adamianis Sinagani sceniuri
TviTSegrZnoba, romlis drosac aucilebelia mxolod namdvili Semoqmedeba, _
dasaxa arkadi nikolozis-Zem dRevandeli gakveTilis programa.
orive am kiTxvis gadaWra SesaZlebelia erTdroulad, radgan erTi
gamoricxavs meores. hqmni ra namdvilsa da swor TviTSegrZnobas. amiT imave
dros spob yalbsa da araswors da, piriqiT. pirveli maTgani ufro
mniSvnelovania, amitom, iqidan daviwyoT.
yoveli sulieri ganwyobileba TavisTavad warmoiSveba cxovrebaSi
bunebrivi gziT. Tu mxedvelobaSi miviRebT Sinagani da garegani cxovrebis
pirobebs, Taviseburad is yovelTvis sworia.
xolo scenaze piriqiT xdeba. sajaro Semoqmedebis xelovnur pirobaTa
gavleniT TiTqmis yovelTvis iqmneba araswori, aqtioruli TviTSegrZnoba.
mxolod iSviaTad, SemTxveviT warmoiSveba bunebrivi mdgomareoba, romelic
normalurs, adamianurs uaxlovdeba.
rogor moviqceT, rodesac scenaze TavisTavad ar warmoiSveba swori
TviTSegrZnoba?
maSin iZulebuli vxdebiT xelovnurad SevqmnaT bunebrivi, adamianuri
TviTSegrZnoba, TiTqmis iseTive, rogorsac Cven mudam ganvicdiT sinamdvileSi.
amisaTvis aucilebelia fsiqoteqnika.
(is gvexmareba SevqmnaT swori da movspoT araswori TviTSegrZnoba. is
exmareba rolis atmosferoSi iyolios msaxiobi, Tavidan aacilos mas
portalis Savi Rrmulis SiSi da miswrafeba mayurebelTa darbazisaken.
mere rogor sruldeba es procesi?
yvela msaxiobi speqtaklis win grims ikeTebs da tanisamoss icvlis, rom
garegnulad dauaxlovdes moqmed pirs
magram mTavari aviwydeba. moamzados, ase vTqvaT, `grimi gaukeTos da
tanisamosi Caacvas Tavis suls~ rolis `adamianuri sulis cxovrebis~
Sesaqmnelad, radgan upirveles yovlisa is aris mowodebuli ganicados igi
TiToeul speqtaklSi.
ratom xdeba rom es msaxiobebi ase did yuradRebas andomeben mxolod
TavianT sxeuls? nuTu sxeulia scenaze mTavari Semoqmedi? ratom suls ar
`ukeTeben grimsa da ar `Semosaven tansacmeliT~?
_ suls rogor unda gaukeTon grimi? - ekiTxebodnen moswavleni.
_ sulis samkauli da rolisaTvis Sinagani momzadeba SemdegSi mdgomareobs.
sapirfareSoSi Sesvlisas, ara ukanasknel wuTebSi, aramed ori saaTiT adre
mainc speqtaklis dawyebamde (mozrdili rolis dros), msaxiobi unda
emzadebodes gamosasvlelad. rogor?
moqandake Tixas dazelavs, vidre Zerwvas Seudgebodes, momRerali daaRiRinebs,
vidre simReras daiwyebdes; Cven ki TamaSiT verTobiT, rom, ase vTqvaT,
movmarToT Cveni sulis simebi, rom SevamowmoT Cveni Sinagani `klaviSebi~,
`saterfulebi~ `knopebi~, yvela calkeuli elementebi da aRmgzneblebi,
romelTa SemweobiTac moZraobaSi mogvyavs Cveni SemoqmedebiTi aparati.
es muSaoba TqvenTvis kargad aris cnobili `treningisa da wrTvnis~ klasis
gavliT. varjiSi iwyeba kunTebis modunebiT, radgan uamisod SeuZlebelia
Semdgomi muSaoba.
xolo Semdeg... gaxsovT:
obieqti _ es suraTia ras asaxavs igi? zomas? saRebavebs? aiReT Sori
obieqtis mcire wre _ arauSores Tqveni fexebisa an sakuTari mkerdis aremde.
moifiqreT fizikuri amocana! gaamarTleT da aRadgineT igi jer erTi, Semdeg
meore monagoniT warmosaxvisa! daiyvaneT moqmedeba. simarTlesa da
damajereblobamde. moifiqreT klasikuri `Tu rom~ sagulisxmo viTareba da
a. S.
mas Semdeg, rac yvela elementebi ukve Sezavebulia, mimarTeT erT
romelimes.
_ romels?
_ romelsac gsurT, romelic ufro metad mogwonT Semoqmedebis momentSi:
amocanas, `Tu rom~-s, warmosaxviT monagons, yuradRebis obieqts, moqmedebas,
mcire simarTles, damajereblobas da a. S.
Tu SesZeliT romelime maTganis CaTreva muSaobaSi (magram `saerTod~ ki ara,
ara daaxlovebiT da formalurad aramed mTeli moculobiT, sisworiT,
arsebiTad da bolomde), maSin yvela danarCeni elementebi gahyvebian imas,
romelic ukve aRsdga da es moxdeba imis meoxebiT, rom fsiqiuri cxovrebis
mamoZraveblebi da elementebi bunebiT miiltvian erTad muSaobisaken.
swored iseve, rogorc msaxiobis TviTSegrnobaSi, rodesac erTi yalbi
elementi gaiyoliebs Tavisken yvela danarCens, iseve am SemTxvevaSic erTi
mTlianad aRdgenili, swori elementi gamoiwvevs samuSaod yvela danarCen
swor elementebs romlebic Seqmnian Sinagan sceniur TviTSegrZnobas.
romeli rgoliTac ar unda aswio jaWvi, yvela danarCenebi wamohyvebian
pirvels, aseve emarTebaT TgiTSegrZnobis elementebsac.
ra saocari qmnilebaa Cveni SemoqmedebiTi buneba, Tu Seryvnili ar aris is!
rogor arian Camosxmuli yvela misi Semadgeneli nawilebi ise, rom
erTimeoreze arian damokidebuli!
am TvisebiT frTxilad unda isargebloT, amitom swor sceniur
TgiTSegrZnobaSi Sesvlisas aucilebelia yovelTvis SemoqmedebiTi muSaobis
yoveli ganmeorebis dros, rogorc repeticiaze, agreTve, miT umetes,
speqtaklze saTanadod yuradRebiT emzadoT: SeazavoT elementebi, SeqmnaT
maTgan swori TviTSegrZnoba.
_ yovelTvis?! _ gancvifrda viuncovi.
_ Zneli iqneba! _ mxari dauWires viuncovs moswavleebma.
_ Tqven ggoniaT, rom Seuryvneli elementebiT ufro advilia moqmedeba?
unakveTebod, uamocaneboT da uobieqteboT, simarTlisa da damajereblobis
grZnobas moklebuli?
- nuTu swori surviliT, miswrafeba mkafio momxiblavi miznisaken,
gamarTlebuli Tilismuri `Tu rom~ da damajerebeli sagulisxmo viTareba
xels giSliT, xolo Stampi, gaTamaSeba da siyalbe, piriqiT, gexmarebaT, amitom
geZnelebaT ase maTi daTmoba?
ara! advilia da ufro bunebrivi yvela elementebis erTbaSad erTad
gaerTianeba miT umetes, rom maT TviTon bunebiT mosdgamaT gaerTianebisadmi
midrekileba.
Cven ise varT Seqmnili, rom aucilebelia CvenTvis xelebi, fexebi, guli,
Tirkmelebi, kuWi _ erTbaSad, erTdroulad, Cven Zalian ar gvesiamovneba,
rodesac gvarTmeven erT organoTagans da siyalbiT Segvicvlian mas, _
rogorc SuSis Tvali, midgmuli yalbi cxviri, yuri an protezi _ xelis,
fexisa da kbilebis nacvlad.
ratom ar gindaT dauSvaT igive garemoeba msaxiobis an rolis Sinagan
SemoqmedebiT bunebaSi maTac agreTve sWiriaT yvela Semadgeneli organuli
elementebi, xolo protezebi _ Stampi xels uSlis maT. mieciT
Sexmatkbilebuli muSaobis SesaZlebloba erTimeoris sruli daxmarebiT
swori TgiTSegrZnobis Semoqmed nawilebs.
vis raT esaWiroeba yuradRebis obieqti, calke aRebuli, TavisTavad da
TavisTvis? is cocxlobs mxolod warmosaxviTi monagonis warmtac
garemocvaSi, xolo iq, sadac sicocxlea, iq misi Semadgeneli nawilebic aris,
anu nakveTebi, xolo sadac nakveTebi aris, iq amocanebic moiZebneba. aRmgznebi
amocana bunebrivad iwvevs survilis miswrafebis mowodebas, romelic
moqmedebiT damTavrdeba.
magram aravis ar sWiria usworo yalbi moqmedeba, amitom, aucilebelia
simarTle da sadac simarTlea, iq damajereblobac aris, yvela elementi
erTad aRebuli amJRavneben, emociur mexsierebas SegrZnebis Tavisufali
Casaxvisa da `vnebaTa WeSmaritebis~ Sesaqmnelad.
gana es SesaZlebelia yuradRebis obieqtisa warmosaxviTi monagonis gareSe,
unakveTeboT da uamocaneboT, survilis, miswrafebis, moqmedebis gareSe,
simarTlisa da damajereblobis gareSe da a. S. kvlav yvelaferi Tavidan,
rogorc `TeTri xaris zRaparSia~ moTxrobili.
is, rac bunebam gaaerTiana, Tqven ar unda ganacalkevoT. nu ewinaaRmdegebiT
bunebas da nu imaxinjebT Tavs, bunebas Tavisi moTxovnilebebi aqvs, kanonebi,
pirobebi, romelTa darRvevac ar SeiZleba, aramed kargad unda SeiswavloT
isini, SeignoT da gaufrTxildeT.
amitom nu daiviwyebT, rom yovelTvis, SemoqmedebiTi muSaobis yoveli
ganmeorebis dros CaataroT mTeli Tqveni varjiSebi.
ukacravad, magram _ Seedava govorkovi - am SemTxvevaSi mogvixdeba ara
erTi, aramed dReSi ori speqtaklis TamaSi! pirveli, Tqvenc dameTanxmebiT,
CvenTvis, roca vemzadebiT, sapirfareSoSi, xolo meore mayureblisaTvis,
scenaze.
_ ara, es ar mogixdebaT _ amSvidebda torcovi. - speqtaklis momzadebis
dros, sakmarisia SeexoT mxolod calkeul momentebs, rolis an etiudis
piesis mTavar safexurebs, piesis yvela amocanebisa da nakveTebis
ganuviTareblad.
oRond SeekiTxeT Tqven Tavs: damajerebelia, damarwmunebelia Tu ara dRes, am
saaTSi Cemi midgoma rolis ama Tu im adgilisadmi? vgrZnob Tu ara ama Tu im
moqmedebas? saWiro xom ar aris romelime umniSvnelo wvrilmanis Secvla an
Sevseba warmosaxviT monagonSi? speqtaklisaTvis yvela es mosamzadebeli
varjiSi _ mxolod `kalmis cdaa~, sakuTari saxviTi aparatis Semowmebaa
Sinagani SemoqmedebiTi sakravis awyoba, partiturisa da msaxiobis sulis
Semadgenel elementTa gadasinjva.
Tu roli im stadiamde momwifda, rodesac SesaZlebeli iqneba moyvanili
muSaobis Catareba, mosamzadebeli procesi yovelTvis da Semoqmedebis yovel
ganmeorebaze advilad Caivlis da SedarebiT swrafad. magram ubedureba is
aris, rom msaxiobis repertuaris yvela roli iSviaTad mwifdeba iseT
srulyofamde, rodesac partituris baton-batroni Seni xelovnebis Semoqmedi
Seiqnebi fsiqoteqnikis ostati.
aseT pirobebSi speqtaklisaTvis mosamzadebeli procesi.
nela mimdinareobs, magram is mainc aucilebelia da yovelTvis ufro met
dros da yuradRebas moiTxovs, msaxiobs daucxromlad uxdeba swori
TviTSegrZnobis mogvareba aramc Tu TviT Semoqmedebis dros, aramed manamdec,
aramc Tu TviT speqtaklze, aramed repeticiasa da saxlSi muSaobis drosac.
swori Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba meryevia, rogorc pirvel xanebSi,
vidre Zal-Rones moikrefs roli, agreTve SemdegSic, rodesac gacvdeba roli
da simaxviles hkargavs.
swori Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba yovelTvis meryeobs da haerSi
mobalansire TviTmfrinavis mdgomareobaSi imyofeba, romelic gamudmebiT
unda marTo. xangZlivi gamocdilebis Semdeg mfrinavi avtomaturad awarmoebs
am samuSaos, rac did yuradRebas ar moiTxovs misgan.
Cvens saqmeSic aseve xdeba. TviTSegrZnobis elementebi mudmiv regulirebas
moiTxoven, rasac bolos SeeCveviT da avtomaturad CaatarebT. magaliTad
dagisuraTebT am process.
warmovidginoT, rom Semoqmedebis dros msaxiobi mSvenivrad grZnobs Tavs
scenaze; imdenad hflobs Tavis Tavs, rom rolis gadaumlaSeblad SeuZlian
Seamowmos Tavisi TviTSegrZnoba da daSalos is Semadgenel nawilebad.
yvelani mwyobrad moqmedeben erTimeoris daxmarebiT, magram ai warmoiSva
sruliad umniSvnelo RrZoba da msaxiobi maSinve `Tavis sulSi ixedeba~, rom
gaigos, TviTSegrZnobis romeli elementi amuSavdeba yalbad. Secdomis
aRmoCenisTanave gaasworeben mas. am SemTxvevaSi sul ar uZneldeba gaoreba,
anu erTis mxriv gaasworos Secdoma, xolo meore mxriv _ ganagrZos rolis
cxovreba.
`msaxiobi cxovrobs, is tiris, da icinis scenaze, magram tirilisa da
sicilis drosac Tvalyurs adevnebs Tavis sicilsa da cremlebs. am
gaorebul cxovrebaSic, am cxovrebisa da TamaSis wonasworobaSi
mdgomareobs xelovneba~
....... 19.. w.

_ Tqven iciT exla, Tu ra aris Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba da rogor


Sesdgeba igi fsiqiuri cxovrebis calkeul mamoZraveblebisa da
elementebisagan.
vcadoT msaxiobis sulSi Caxedva, rodesac aseTi ganwyobileba Seiqmneba iq,
mivyveT kvaldakval da vnaxoT ra xdeba iq rolis Seqmnis procesSi.
dauSvaT, rom Tqven SeudeqiT yvelaze uZnelesi da urTulesi rolis
Seqspiris hamletis momzadebaze muSaobas.
ras SevadaroT is? Tvaluwvden mTas, misi wiaRis simdidris Sesafaseblad
saWiroa gamovikvlioT masSi Camarxuli Zvirfasi liTonebi, qvebi, marmarilo,
sawvavi, unda gavigoT mTis mineraluri wylebis Semadgenloba, unda
SevafasoT bunebis silamaze, aseT amocanas ver axsnis erTi adamiani kidev
sxvebis daxmareba aris saWiro. saWiroa rTuli organi zacia, fuladi
saxsrebi, dro da sxva.
jer qvevidan aTvaliereben miuval mTas Semouvlian garSemo, garegnulad
Seiswavlian, Semdeg safexurebs gamohyvebian da TandaTanobiT midian zeviT.
gzebi gahyavT, gvirabebs sTxrian, WaburRilebs burRaven, maRaroebs sTxrian,
manqanebs ayeneben, muSaTa artelebs Sehkreben maRaroebs sTxrian, manqanebs
ayeneben, muSaTa artelebs Sehkreben da gamokvlevis Semdeg rwmundebian,
sxvadasxva niSanTvisebaTa mixedviT rom miuval mTis wiaRSi auarebeli
simdidrea Camarxuli.
rac ufro metad iWrebian mis SuagulSi, imdenad didia rac ufro metad
iWrebian mis SuagulSi imdenad didia monapovari, rac ufro maRla miiweven
mTaze, imdenad metad xiblavs maT bunebis silamaze.
dgexar flateze da gadmocqeri uZiro ufskruls, TiTqmis verc ki arCev
qveviT, sadRac Sors gadaWimul vels, romelic Tvalsa sWris adamians
sxvadasxvanairad Sexamebuli yvavilnariT. gveliviT miiklakneba moCxriale
mdinare. is garSemo uvlis mwvane mindvrebs da cimcimebs mzeze. Sors tyiT
dafaruli mTa moCans; ufro zeviT balaxiTaa dafaruli, xolo ufro zeviT
TeTr Sveul frialod iqceva. mzis sxivebi esalmunebian gzaabneul
RrubelTa gundebi Crdils miayeneben xolme maT.
sul zeviT Tovlis mTebia. isini mudam RrublebSi gaxveulni arian da ar
ici, ra xdeba iq, miwiszeda sivrceSi.
uceb afusfusda xalxi mTaze. saiTRac gaiqcnen yvelani, aRfrTovanebulni
gahkivian: `oqro, oqro!~ oqros ZarRvs wavawydiT!~ gaCaRda muSaoba, yoveli
mxridan Seuties mTas. magram gadis dro, Sewyda xmauri, yvelaferi sdums, _
muSebi garindebuli, TavCaRunuli midian, sxvagan, meore adgilas, sadRac
Sors...
Turme ZarRvi dakargula; tyuilad Caiara imdenma Sromam; ar gamarTlda
molodini; xalisi daekargaT; daibnen mkvlevari _ specialistebi da ar ician,
ra gzas daadgnen.
ramdenime xnis Semdeg isev sasixarulo yiJina moismis zevidan. isev micocavs
xalxi, sTxrian, gugunebs brbo, mRerian.
magram amjeradac amao iyo maTi _ aRtaceba _ ver i povnes oqro.
mTis wiaRidan miwisqveSa xmauriviT moismis guguni da igive sixaruliT
SeZaxilebi Semdeg kvlav miwynardeba yvelaferi.
magram mTam ver SesZlo daemala cnobismoyvare, Seupovari adamianebisaTvis
Tavisi saunje. gamarjvebiT dagvirgvinda adamianis Sroma: miagnes oqros
ZarRvs, ganaxlda gaTxra, gaayrua iqauroba muSebis aRtyinebulma simReram,
mTel midamoSi gamxnevebuli moZraobaa xalxis. sul cota da miadgebian
kidec ukeTilSobilesi liTonis mdidar budobs.
mcire pauzis, Semdeg arkadi nikolozis-Zem ganagrZo:
_ geniosis (Seqspiris) udides nawarmoebSi hamletis Sesaxeb, rogorc oqros
budobian mTaSi, dafarulia didZali saunje (sulieri elementebi) da
sakuTari madani (nawarmoebis idea) es ganZi uaRresad daxvewili, rTuli da
uxilavia. rolisa da msaxiobis sulSi maTi gamoZebna ufro Znelia, vidre
mineralTa budobis aRmoCena miwaSi. dasawyisSi poetis nawarmoebiT stkbebian,
rogorc oqros budobiani mTiT, stkbebian garegani mxriT, Seiswavlian mis
formas. Semdeg iwyeben masSi Sesasvleli gzebisa da saSualebebis Zebnas mis
saidumloebaSi CasaxedaT, sadac dafarulia sulieri simdidre. amisaTvisac
iseve saWiroa `WaburRilebi~, gvirabebi~ `maRaroebi~ (amocanebi, survilebi,
loRika, Tanamimdevroba da a. S.); aucilebelia `muSebic~ SemoqmedebiTi
Zalebi elementebi); agreTve `inJinrebi~, (fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelni)
saWiroa agreTve Sesabamisi ganwyobilebac~ (Sinagani sceniuri
TviTSegrZnoba)
SemoqmedebiTi procesi mTeli wlobiT sduRs msaxiobis sulSi: dRisiT,
RamiT, saxlSi, repeticiaze da speqtaklze. am muSaobis saukeTeso
daxasiaTebas gansazRvraven Semdegi sityvebi: `Semoqmedebis sixaruli da
wameba~.
Cvens, msaxiobTa sulSic xdeba `diadi zeimi~, rodesac rolSi da TviT
CvenSi aRmovaCenT oqros ZarRvs, budobs.
rolze muSaobis yovel momentSi Semoqmedis mTel arsebaSi Seiqmneba Rrma,
rTuli, myari, xangrZlivi, uryevi Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba. mxolod
aseTi ganwyobilebis dros SeiZleba msjeloba namdvili Semoqmedebisa da
Sexedulebebis Sesaxeb.
magram, samwuxarod, iSviaTi movlenaa aseTi gaRrmavebuli TviTSegrZnoba _
es didi msaxiobebis xvedria.
ufro xSirad msaxiobebi hqmnian mcire, patara sulieri ganWvretis
mdgomareobaSi, rodesac SesaZlebelia rolis mxolod zedapirze curva.
amasTan Semoqmedi TiTqos uzrunvelad daseirnobs piesaSi, rogorc mTaze da
sul ar aqcevs yuradRebas, rom mis siRrmeSi auracxeli saunjea Camarxuli.
aseTi wvrilmani, zerele TviTSegrZnobiT ver aRmoaCen poetis nawarmoebis
sulier siRrmes, aramed mxolod mis garegan silamazes Seicnob.
samwuxarod, ufro xSirad SemoqmedTa aseT naklebi siRrmis Sinagan sceniur
TviTSegrZnobas vxvdebiT scenaze.
me rom gTxovoT gaxvideT scenaze da momiZebnoT qaRaldis nagleji,
romelic ar aris iq, Tqven iZulebuli gaxdebiT SeqmnaT sagulisxmo viTareba,
`Tu rom~, warmosaxviTi monagoni, iZulebuli iqnebiT gamoiwvioT Sinagani
sceniuri TviTSegrZnobis yvela elementi. mxolod maTi SemweobiT SesZlebT
xelaxla moigonoT, xelaxla SeignoT (igrZnoT) rogor sruldeba
cxovrebaSi qaRaldis naglejis Zebnis ubralo amocana.
aseTi mcire mizani moiTxovs mciresve, araRrma, xanmokle sceniur
TviTSegrZnobas. karg teqnikoss Tvalis daxamxamebaze aRmoaCndeba is da
moqmedebis damTavrebisTanave isev swrafad gaqreba.
rogoric amocana da moqmedebaa, iseTivea Sinagani sceniuri TviTSegrZnobac.
aqedan _ bunebrivi daskvna, rom Tviseba, Zala, simtkice, siRrme, xangrZlivoba,
gamsWvalva, Semadgenloba da Sinagani sceniuri TviTSegrZnobis saxeTa
dausrulebeli nairnairoba usazRvro iqneba.
zogierT SemTxvevaSi, TavisTavad, SemTxveviT Seqmnili Sinagani sceniuri
TviTSegrZnoba eZebs Temas SemoqmedebiTi moqmedebisaTvis.
magram piriqiTac xdeba saintereso amocana, roli, piesa Semoqmedebisaken
mouwodeben msaxiobs, masSi swor Sinagan sceniur TviTSegrZnobas iwveven.
ai ra xdeba msaxiobis sulSi Semoqmedebisa da misTvis mzadebis dros.

XV. zeamocana. gamWoli moqmedeba.


............. 19..w.

_ Seqmnilia artisti-rolis Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba!


piesa Seswavlilia ara erTi mSrali inteleqtis (gonebis) mier, aramed
survilisa (ndomis) da emociis (grZnobis) mierac, yvela elementebis mier!
SemoqmedebiTi laSqari ufro metad aris moyvanili sabrZolo wesrigSi!
SeiZleba galaSqreba!
_ saiT-mivmarToT is?
_ mTavari centrisaken, dedaqalaqisaken, piesis gulisaken, ZiriTadi
miznisaken, ra mizniTac hqmnida avtori Tavis nawarmoebs, xolo msaxiobi _
erT mis rolTagans.
_ sadRa unda veZeboT es mizani? - daibna viuncovi.
_ poetis nawarmoebsa da artisti-rolis sulSi.
_ rogor unda CavwvdeT mas?
_ sanam kiTxvaze mogcemdeT pasuxs, saWiroa vilaparakoT SemoqmedebiTi
procesis zogierTi mTavari momentis Sesaxeb. mismineT.
msgavsad imisa, rogorc patara marcvlidan izrdeba mcenare _swored aseve
mwerlis calkeuli azrisa da grZnobebidan izrdeba masi nawarmoebi.
mwerlis es calkeuli azrebi, grZnobebi, cxovrebis ocnebani wiTel zolad
misdeven mTel mis cxovrebas da win uZRvian Semoqmedebis dros. yvela amas
safuZvlad udebs piesas da am marcvlidan gamozrdis Tavis literaturul
nawarmoebs, mwerlis yvela es azrebi, grZnobebi, cxovrebis ocnebani, mudmivi
tanjvisa da sixarulis safuZvlad edeba piesas maTi gulisaTvis. xels
hkidebs kalams. mwerlis azrebisa da grZnobebis, mis ocnebaTa tanjvisa da
sixarulis gadacema scenidan warmoadgens speqtaklis mizans.
SevTanxmdeT da am ZiriTad, mTavar, yovlisSemcvel mizans, romelic
uklebliv izidavs Tavisken yvela amocanas, iwvevs artisti-rolis fsiqiuri
cxovrebis mamoZravebelTa SemoqmedebiT miswrafebas da TviTSegrZnobis
elementebs, samermisod vuwodoT _

mwerlis nawarmoebis zeamocana

arkadi nikolozis-Zem migviTiTa Camokidul plakatze.


_ mwerlis nawarmoebis zeamocana?! _ traRikuli gamometyvelebiT Cafiqrda
viuncovi.
_ me agixsniT Tqven, _ iCqara torcovma viuncovis miSveleba. _ dostoevski
mTel Tavis sicocxleSi eZebda adamianSi RmerTsa da eSmaks. am Ziebam
ukarnaxa mas Seeqmna `Zmebi karamazovebi. ai ratom aris, rom RmerTis Zieba am
nawarmoebis zeamocanaa.
lev nikolozis-Ze tolstoi mTel Tavis sicocxleSi miiltvoda TviT
srulqmnisaken da bevri misi nawarmoebi am marcvalzea aRmocenebuli.
romelic warmoadgens maT zeamocanas.
anton pavles Ze Cexovi ebrZoda umsgavsobas, meSCanobas da ukeTes
cxovrebaze ocnebobda. umsgavsobis winaaRmdeg es brZola da ukeTesi
momavlisaken miswrafeba Seiqnen mravali misi nawarmoebis zeamocanad.
xom ara grZnobT, rom geniosTa cxovrebis es miznebi SeiZleba amaRelvebel
da warmtac amocanebad gadaiqcnen msaxiobis SemoqmedebisaTvis da miizidon
Tavisken piesisa da rolis yvela calkeuli nakveTebi.
yvelaferi, rac piesaSi xdeba, yvela misi calkeuli didi da mcire amocanebi,
msaxiobis yvela SemoqmedebiTi zraxvebis Sesrulebisaken. saerTo kavSiri
masTan da masze damokidebuleba yvelafris rac ki speqtaklSi moxdeba, iseTi
didi ram aris, rom sul umniSvnelo detalic ki romelsac saerTo araferi
aqvs zeamocanasTan, zianis momtania, zedmeti, nawarmoebis mTavari dedaazridan
yuradRebis amcilebeli.
zeamocanisaken miswrafeba unda iyos mTliani, ganuwyveteli, piesisa da
rolis mTel manZilze mavali.
ganuwyvetelobas garda kidev unda gaarCioT aseTi miswrafebis TviT
warmoSoba da Tviseba.
_ is SeiZleba iyos aqtioruli, formaluri da iZleodes mxolod cotad
Tu bevrad swor da saerTo mimarTulebas.
amgvari miswrafeba ver gamoacocxlebs mTel nawarmoebs, ver gamoiwvevs
namdvili, nayofieri da mizanSewonili moqmedebis aqtivobas. scenisaTvis ar
aris saWiro amgvari SemoqmedebiTi miswrafeba.
magram SeiZleba sxvagvari _ namdvili, adamianuri qmediTi miswrafeba
piesis ZiriTadi miznis misaRwevad. aseTi ganuwyveteli miswrafeba mTavari
ZarRvis msgavsad, hkvebavs msaxiobisa da moqmedi piris mTel organizms,
sicocxles aniWebs, rogorc maT, ise mTel piesas.
aseT namdvil, cocxal miswrafebas iwvevs TviT zeamocanis xarisxi, misi
warmtacoba.
genialuri zeamocanis dros misadmi mimzidveloba uaRresi iqneba, xolo
aragenialurobis dros _ ufro susti.
_ xolo Tu cudi iqna? _ ikiTxa viuncovma
_ cudi zeamocanis dros TviT msaxiobs mouxdeba misi gamaxvileba da
gaRrmaveba.
_ maS rogori Rirsebis zeamocana gWirdeba? mindoda gamego.
_ sasurvelia Tu ara araswori zeamocana, piesis avtoris ganzraxvisaTvis
Seusabamo, Tundac TavisTavad msaxiobisaTvis Sinaarsiani? _ ikiTxa
torcovma.
ara! amgvari amocana ar gvWirdeba. amasTan-saSiSic aris. rac ufro warmtacia
araswori zeamocana, miT ufro Zlier miaqanebs Tavisken msaxiobs, miT ufro
Sordeba igi avtors, piesas da rols, _ upasuxa Tavis Tavs arkadi
nikolozis-Zem.
gvesaWiroeba gonivruli zeamocana? arc mSrali, arc gonivruli zeamocana
gvinda Cven. magram CvenTvis aucilebelia cnobierebiTi zeamocana.
gonebidan Sinaarsiani SemoqmedebiTi azridan momdinare.
gvesaWiroeba Tu ara Cven emociuri, mTeli Cveni bunebis aRmgznebi
zeamocana? rasakvirvelia, gvinda, uaRresad gvWiria, rogorc haeri da mze.
gvesaWiroeba Tu ara Cven nebisyofis zeamocana, mTeli Cveni sulieri da
fizikuri arsebis mimzidveli? uaRresad gvesaWiroeba.
ra gveTqmis zeamocanis Sesaxeb, romelic aRagznebs SemoqmedebiT
warmosaxvas, mTlianad izidavs Tavisken mTel yuradRebas, akmayofilebs
simarTlis grZnobas, aRagznebs msaxiobis TviTSegrZnobis damajereblobas da
sxva elementebs? yoveli zeamocana, romelic aRagznebs fsiqiuri cxovrebis
mamoZraveblebs, TviT msaxiobis elementebs gvesaWiroeba-rogorc puri,
rogorc kveba.
amrigad, aRmoCnda, rom Cven gvesaWiroeba mwerlis azrebis msgavsi zeamocana,
romelic usaTuod gamoZaxilis gamomwvevia TviTSemoqmedi msaxiobi adamianur
sulSi. ai ra SesZlebs gamoiwvios ara formaluri, ara gonivruli, aramed
namdvili, cocxali, adamianuri, uSualo gancda.
anu sxvanairad, zeamocana unda veZioT ara mxolod rolSi, aramed TviT
msaxiobis sulSic.
erTi da imave rolis erTi da igive zeamocana, romelic savaldebulod
rCeba yvela SemsruleblisaTvis, sxvadasxvagvarad JRers TiToeuli maTganis
sulSi. gamodis _ rom amocana igivea da mainc is ki ar aris. magaliTad
aiReT adamianis realuri miswrafeba: `mxiaruli cxovreba minda~. ramdeni
nairsaxeobiTi, uxilavi ieria TviT am survilSi da maT mi- saRwevad arCeul
gzebSi da TviT sixarulis warmodgenazec. yvela amaSi Zlier bevri ram
aris piradi, individualuri, romelic yovelTvis ar eqvemdebareba Segnebul
Sefasebas. xolo, Tu Tqven rTul zeamocanas aiRebT, am SemTxvevaSi ufro
meti ZlierebiT iCenen Tavs TiToeuli adamiani _ msaxiobis individualuri
Taviseburebani.
swored am sxvadasxva amsruleblis sulSi aRmoCenil individualur
gamoZaxilebs aqvT didi mniSvneloba zeamocanisaTvis, Semoqmedis subieqturi
gancdis gareSe zeamocana mSralia, mkvdari, aucilebelia msaxiobis sulSi
veZioT gamoZaxili imisaTvis, rom zeamocanac da rolic gacocxldnen,
aforiaqdnen, gabrwyindnen adamianis namdvili cxovrebis yvela sxivebiT.
umTavresia, rom msaxiobis damokidebulebam rolisadmi ar dahkargos Tavisi
grZnobierebiTi individualoba da masTan erTad Seesabamebodes mwerlis
zraxvebs. Tu amsrulebeli ar gamoavlens rolSi Tavis adamianur bunebas,
misi qmnileba mkvdaria.
msaxiobma TviTon unda mosZebnos Seiyvaros zeamocana. xolo, Tu sxvam
miuTiTa masze, saWiroa Tavis arsSi gaataros zeamocana da emociurad
azvirTdes miT Tavisi sakuTari, adamianuri grZnobiTa da pirovnebiT.
sxvanairad _ saWiroa TiToeuli zeamocana gaaTaviseburoT. es niSnavs _
mosZebnoT masSi sakuTari sulis monaTesave dedaazri.
mere ra aniWebs zeamocanas mis gansakuTrebul, uxilav mimzidvelobas,
romelic erTi da imave rolis TiToeul Semsrulebels Taviseburad
aRagznebs? am Taviseburebas umetes SemTxvevaSi zeamocanas is aniWebs, rasac
Cven angariSmiucemlad vgrZnobT CvenSi, is, rac dafarulia qvecnobierebis
sferoSi.
zeamocana daaxlovebul naTesavur kavSirSi unda iyos am sferosTan.
exla TqvenTvis naTelia, Tu ra didxans da cnobismoyvareobiT gvixdeba
didi, amaRelvebeli da Rrma zeamocanis gamoZebna.
exla Tqven xedavT, Tu zeamocanis ZiebaSi, ra didi mniSvneloba aqvs mis
mignebas mwerlis nawarmoebSi da gamoZaxilis povnas sakuTar sulSi.
ramdeni yovelgvari zeamocana unda daiwuno da kvlav axali gamozardo.
ramdeni mizanSi amoReba da acdena unda ganicado, vidre mizans miaRwevde.

......... 19.. w.
arkadi nikolozis-Ze dRes ambobda:
_ zeamocanis Ziebisa da dadgenis saZnelo procesSi did rols TamaSobs
misi dasaxelebis amorCeva.
TqvenTvis cnobilia, rom ubralo, martivi nakveTebisa da amocanebis dros
marjve sityvieri dasaxeleba maT Zalasa da mniSvnelobas aZlevs. Tavis
droze agreTve vTqviT, rom SemoqmedebiTi miswrafebis arsebiTi saxelis
zmniT Secvla aZlierebs aqtivobas da qmedobas.
es pirobebi ufro metad mJRavndebian zeamocanis sityvieri saxelwodebis
procesSi.
`sul erTi ar aris, ra saxelwodeba erqmeva!~ _ ambobdnen uvicebi. magram
aRmoCnda, rom marjve saxelsa da am saxelSi dafarul qmedobazea xSirad
damokidebuli nawarmoebTa TviT mimarTuleba da ganxilvac. qmedobazea
xSirad damokidebuli nawarmoebTa TviT mimarTuleba da ganxilvac.
davuSvaT, rom Cven vTamaSobT griboedovis `vai Wkuisagan~-s da rom
nawarmoebis zeamocana dadgenilia sityvebiT: `minda viswrafode~,
sofiosaken~. piesis mravali moqmedeba amarTlebs am saxelwodebas..
cudia, rom aseTi TvalsazrisiT ganxilvis dros, piesis mTavari,
sazogadoebriv-mxilebiTi mxare, SemTxveviT, epizodur mniSvnelobas iRebs.
magram SeiZleba `vai Wkuisagan~-is zeamocana dadgindes imave sityvebiT
`minda viswrafode~, magram sofiosaken ki ara, aramed Cemi samSoblosaken. am
SemTxvevaSi pirvel planze dgeba Cackis mxurvale siyvaruli ruseTisadmi,
Tavisi erisadmi, Tavisi xalxisadmi.
am SemTxvevaSi didi adgili eTmoba piesaSi mis sazogadoebriv-mxilebiT
mxares da mTeli nawarmoebi mniSvnelovnad gaizrdeba Tavisi Sinagani azriT.
magram ufro metad SeiZleba piesis gaRrmaveba, Tu mis zeamocanas davadgenT
sityvebiT: `minda viswrafode Tavisuflebisaken~. piesis gmiris aseTi
miswrafebis dros misgan moZaladeTa mxileba ufro mZafri xdeba da
nawarmoebi piradi, kerZo mniSvnelobis ki ar xdeba, rogorc pirvel
SemTxvevaSi _sofiosadmi siyvarulis dros, ara viwro-nacionaluri, rogorc
meore variantSi, aramed farTo, msoflio sakacobrio mniSvnelobas moi povebs.
aseTive metamorfoza moxdeba hamletis traRediaSic misi zeamocanis
saxelis SecvliT. Tu mas davarqmevT `minda pativi vce mamis xsovnas~, maSin
ojaxuri drama migizidavs. `minda Sevicno yofnis saidumloeba~-s saxeliT
miviRebT mistiur traRedias, romlis drosac cxovrebis ufskrulSi Caxedul
adamians ukve aRar SeuZlia arseboba Tu ar gadasWra yofna-aryofnis
sakiTxi. zogierTebs meore mesia undaT aRmoaCinon hamletSi, romelmac
maxviliT xelSi unda gaswmindos biwierebisagan dedamiwa. zeamocana `minda
vixsna kacobrioba~ ufro metad gaafarTovebs da gaaRrmavebs traRedias.
ramdenime magaliTi Cemi, rogorc msaxiobis, piradi praqtikidan ufro
TvalsaCinod, vidre CamoTvlilni, agixsnian zeamocanis saxelwodebis
mniSvnelobas.
me vTamaSobdi argans molieris `viTom avadmyofSi~. Tavidan Zlier
elementarulad mivudeqiT piesas da misi zeamocana ganvsazRvreT: minda
avadmyofi viyo~ rac ufro metad vcdilobdi vyofiliyav avadmyofis
ganwyobilebaSi, rac ufro ukeTesad vaxerxebdi amas, miT mxiaruli komedia-
satira avadmyofobis traRediaT iqceoda, paTologiaT.
magram male mivxvdiT Secdomas da Citirekias zeamocana SevcvaleT
sityvebiT: `minda rom avadmyofad mTvlidnen~. uceb aJRerda piesis komikuri
mxare, Seiqna niadagi sulelis eqsploataciisaTvis Sarlatnebis mier
medicinis samyarodan, romelTa gamomzeurebac undoda moliers Tavis piesa-
Si da tragedia uceb Seicvala mxiarul meSCanur komediaT.
meore piesaSi _ goldonis `sastumros diasaxlis~-Si zeamocanas pirvelad
vuwodeT: `minda gaufrTxilde qalebs~ (qalebis moZuleoba), magram am
SemTxvevaSi piesa ver amJRavnebda Tavis humorsa da qmedobas. Semdeg ki,
rodesac mivxvdiT, rom gmiri qalebis moyvarulia da unda mxolod Tavi
moaCvenos qalebis moZuleT_ zeamocanaT davadgineT: `minda farulad
vearSiyo~ (qalebis moZuleobas amofarebulma), piesac erTbaSad
gamococxlda.
magram amgvari amocana umetesad exeboda Cems rols da ara mTel piesas.
xolo, rodesac didi xnis muSaobis Semdeg mivxvdiT, rom `sastumros
diasaxlisi~ anu `Cveni cxovrebis diasaxlisi~ qalia (mirandolina) da amis
Sesabamisad davadgineT zeamocana, maSin Sinagani dedaazri TavisTavad
gamomJRavnda.
Cemi magaliTebi imas mowmoben, rom Cvens Semoqmedebasa da xmis teqnikaSi
zeamocanis saxelis amorCeva uaRresad mniSvnelovani momentia, romelic
azrsa da mimarTulebas aZlevs mTel muSaobas.
erTob xSirad zeamocana isazRvreba speqtaklis damTavrebis Semdeg, xSirad
TviT mayureblebi exmarebian msaxiobs zeamocanis swori saxelis dadgenaSi.
arc exla aris TqvenTvis naTeli, rom piesasTan organulia zeamocanis
uwyveti kavSiri, rom zeamocana aRebulia TviT piesis wiaRidan, TviT misi
saidumlo kunWulebidan.
dae zeamocana, rac SeiZleba Rrmad da mkvidraT SeiWras Semoqmedi msaxiobis
sulSi, mis warmosaxvaSi, gonebaSi, grZnobaSi yvela elementebSi. dae
zeamocana ganuwyvetliv moagonebdes amsrulebels rolis Sinagani
cxovrebisa da Semoqmedebis mizans. speqtaklis mTeli msvlelobis manZilze
unda axsovdes msaxiobs zeamocana, dae daexmaros is grZnobiTi yuradRebis
SeCerebaSi rolis cxovrebis sferoSi. rodesac es xdeba, maSin gancdis
procesi normalurad mimdinareobs, xolo rodesac scenaze rolis Sinagani
mizani Sordeba adamiani-msaxiobis _ misi Semsruleblis _ miswrafebebs,
maSin Seiqmneba damRupveli RrZoba
ai ratom aris msaxiobis pirveli sazrunavi is, rom TvalTagan ar daekargos
zeamocana, misi daviwyeba niSnavs piesis mier asaxuli cxovrebis xazis
gawyvetas, es ki rolis katastrofaa, TviT msaxiobisa da mTeli speqtaklis am
SemTxvevaSi amsruleblis yuradReba siyalbisaken mieqaneba, carieldeba
rolis suli da sicocxlec swydeba. iswavleT SeqmnaT scenaze normalurad,
organulad, rac ise advilia da TavisTavad warmoebs realur cxovrebaSi.
zeamocanam warmoSva mwerlis nawarmoebi, misken unda iyos mimarTuli
msaxiobis Semoqmedebac.

. . . . . . . . 19... w.
_ maS ase _ daiwyo arkadi nikolozis-Zem, _ msaxiobis inteleqtis (gonebis),
survilis (ndomis) da emociis grZnobis niadagze aRmocenebuli fsiqiuri
cxovrebis mamoZravebelTa miswrafebis xazebi, aiTviseben ra rolis nawilebs,
adamiani-msaxiobis Sinagani elementebiT gaJRenTili, gaerTiandebian CaliCis
lariviT, Cainaskvebian maxvilgonier suraTebad da miswrafebis erT mtkice
kvanZad gadinaskvebian zustad. es xazebi yvela erTad warmoSoben Sinagan
sceniur TviTSegrZnobas, mxolod am dros xdeba SesaZlebeli rolis yvela
nawilebis Seswavla, misi sulieri cxovrebis yvela rTuli xveulebisa
swored iseve, rogorc TviT msaxiobis sakuTari cxovrebisa misi
Semoqmedebis dros scenaze.
rolis am yovelmxriv Seswavlis dros gamoirkveva zeamocana, ra mizniTac
Seqmnilia TviT piesa da moqmedi pirebi.
SemoqmedebiTi miswrafebis namdvili miznis Secnobisas, yvela mamoZravebelni
da elementebi mieSurebian avtoris mier dasaxuli gziT saerTo, saboloo,
mTavari miznisaken _ anu zeamocanisaken.
artisti-rolis fsiqiuri cxovrebis mamoZravebelTa es qmediTi-Sinagani
miswrafeba mTeli piesis manZilze Cvens enaze iwodeba.
arkadi nikolozis-Zem migviTiTa meore plakatze da TviTonve wagvikiTxa:
artisti-rolis gamWoli moqmedeba
amrigad, gamWoli moqmedeba TviT msaxiobisaTvis warmoadgens fsiqiuri
cxovrebis mamoZravebelTa miswrafebis xazTa pirdapir gagrZelebas,
romlebic Tavis sawyiss iReben Semoqmedi msaxiobis gonebidan- nebisyofidan
da grZnobidan.
gamWoli moqmedeba rom ar iyos, piesis yvela nakveTebi da amocanebi, yvela
sagulisxmo viTareba, Tanaziaroba, Seguebani, simarTlisa da damajereblobis
momentebi da sxva gaiyinebodnen cal-calke erTimeores daSorebuli,
gamococxlebis yovelgvar imeds moklebulni.
magram gamWoli moqmedebis xazi SeakavSirebs erTad, Tavs mouyris Zafze
asxmuli mZiviviT yvela elementebsa da saerTo zeamocanisaken mimarTavs maT.
am momentidan yvelaferi mas emsaxureba.
rogor agixsnaT gamWoli moqmedebisa da zeamocanis uaRresi-praqtikuli
mniSvneloba Cvens SemoqmedebaSi?
_ yvelaze ukeTesad Tqveni cxovrebis sinamdvilidan aRebuli SemTxveva
dagarwmunebT. erT maTgans giambobT.
msaxiobi qali z., romelic didi warmatebiTa da siyvaruliT sargeblobda
sazogadoebaSi, dainteresda `sistemiT~. yvelafris Tavidan Seswavla
moindoma da am mizniT droebiT miatova scena. ramdenime wlis ganmavlobaSi
sxvadasxva maswavleblebTan mecadineobda axali meTodiT, gaiara mTeli
kursi da Semdeg kvlav scenas daubrunda.
warmoidgineT, veRar moixveWa man winandeli warmateba. aRmoCnda, rom
yofilma saxelganTqmulma msaxiobma qalma dahkarga, rac ki Zvirfasi iyo
masSi: uSualoba, gaqaneba, STagonebis momentebi, maTi adgili simSralem
daiWira, naturalisturma wvrilmanebma, TamaSis formalurma mxarem da sxva
naklma. advili warmosadgenia sabralo msaxiobi qalis mdgomareoba! yoveli
axali gamosvla scenaze mis gamocdaT gardiqca. yvela es xels uSlida
TamaSSi da aorkecebda dabneulobas da sasowarkveTilebaSi agdebda mas,
sxvadasxva qalaqebSi scdida beds, radgan darwmunebuli iyo, TiTqos
dedaqalaqSi mtrulad ekidebodnen `sistemas~ da axal meTods. magram
provinciaSic igive daemarTa. sabralo qali beds iwyevlida, hkrulavda
sistemas da mzad iyo uari eTqva masze. scada Zvelisaken dabruneba, magram
veRarc es SesZlo, erTis mxriv man dahkarga xelosnuri msaxiobis moxerxeba
da Zvelisadmi rwmena, xolo meore mxriv _ Segnebuli hqonda Zveli meTodiT
TamaSis sisulele SedarebiT axalTan, romelic ise Seuyvarda. Zvels
Camocilebuli, verc axals-Seegua da iyo Suaze gaCxiruli. xmebi gavrcelda,
rom z. Tavs anebebs scenas da Txovdebao. Semdeg dairxa xmebi, rom Tavis
mokvlas apirebso.
swored im xanebSi vnaxe is scenaze. speqtaklis gaTavebisas, misi TxovniT,
vewvie sapirfareSoSi. msaxiobi qali ise Semxvda, rogorc damnaSave mowafe.
didi xania gaTavda speqtakli, monawileni da Teatris mosamsaxureni
wavidnen yvelani, xolo is jer kidev grimmouxsneli da moqmedi piris
tansacmelSi ijda, ar miSvebda sapirfareSodan, aRelvebuli, TiTqmis
sasowarkeTilebamde misuli, daJinebiT mkiTxavda masSi momxdari cvlilebis
mizezs. gavarCieT erTad rolisa da misi momzadebis yvela momenti, teqnikis
yvela midgoma, aTvisebuli sistemiT yvelaferi swori iyo msaxiob qals
calkeulad yvela nawili Seswavlili hqonda, magram mTlianad ver
aeTvisebina `sistemis~ safuZvlebi.
`sad arian gamWoli moqmedeba, zeamocana?!~ _SevekiTxe mas.
z-s radac gaegona da zereled raRac icoda maT Sesaxeb, magram es mxolod
praqtikaSi gamouyenebeli Teoria iyo.
`Tu Tqven gamWoli moqmedebis gareSe TamaSobT, es imas niSnavs, rom Tqven ar
moqmedebT scenaze, sagulisxmo viTarebaSi da Tilismuri `Tu rom~ -iT Cans,
Tqven ar CaabamT SemoqmedebaSi TviT bunebas da mis qvecnobierebas, Tqven ar
hqmniT rolis `adamianuri sulis cxovrebas~, rogorc amas moiTxovs
xelovnebis Cveni mimdinareobis mTavari mizani da safuZveli. uamisoT
sistema ar arsebobs. maSasadame Tqven ar hqmniT scenaze, aramed ubralod
atarebT cal-calke daqsaqsul varjiSebs `sistemis~ mixedviT. eg
gamosadegia mxolod gakveTilisaTvis da ara speqtaklis dros. Tqven
dagaviwydaT, rom eg varjiSi da yvela is, rac `sistemaSi~ arsebobs, yvelaferi
es aucilebelia, pirvel rigSi, gamWoli moqmedebisa da zeamocanisaTvis, ai
ratom xdeba, rom Tqveni rolis calkeulad aRebuli mSvenieri nakveTebi ar
stoveben STabeWdilebas da ver akmayofileben mTlianad aRebuli.
daamsxvrieT apolonis qandakeba da calke namsxvrevebi uCveneT visac
gindaT. ara mgonia vinme moxiblos namsxvrevebma~.
meore dRes mis binaze daniSnuli iyo repeticia. avuxseni msaxiob qals, Tu
rogor unda gamsWvalos mis mier damuSavebuli nakveTebi da amocanebi
gamWoli moqmedebiT da rogor mimarTos isini saerTo zeamocanisaken.
z. didi xalisiT moekida am muSaobas, ramdenime dRe iTxova asaTviseblad, me
Sevivlidi xolme uCemod Catarebuli muSaobis Sesamowmeblad. dasasruls
wavel TeatrSi speqtaklis sayureblad Sesworebuli saxiT. aRwera ar
SeiZleba, ra moxda im saRamos. niWier msaxiob qals aunazRaurda rac iwvala
da ewama. sazRvari ar hqonda mayureblis aRtacebas. ai ra SeuZliaT
saswaulmoqmed, SesaniSnav, sicocx- xlis mimniWebel gamWol moqmedebas da
zeamocanas.
gana es uaRresad damajerebeli magaliTi ar aris maTi ganusazRvreli
mniSvnelobisa Cvens xelovnebaSi!
me ufro Sors mivdivar! _ wamoiZaxa arkadi nikolozis Zem mcire pauzis
Semdeg. _ warmoidgineT idealuri adamiani-msaxiobi, romelic mTlianad Tavs
Seswiravs erTi didi cxovrebis mizans: `Tavisi maRali xelovnebiT
aRamaRlos da aRafrTovanos xalxi, gadauSalos maT geniosTa nawarmoebis
sulis silamaze~.
aseTi adamiani-msaxiobi gamova scenaze, rom uCvenos da auxsnas TeatrSi
Tavmoyril mayurebels genialuri piesisa da rolis Tavisi axali ganmarteba,
romelic Semoqmedis azriT ukeTesad gadascems nawarmoebis dedaazrs. aseT
adamian_msaxiobs SeuZlia msxverplad miutanos Tavisi sicocxle Tavis
TanamedroveTa ganaTlebis umaRles da kulturul misias. piradi warmatebis
meoxebiT SeuZlia xalxs aaTvisebinos idea da grZnoba, romlebic
enaTesavebian mis gonebas, suls da sxva vin icis ra umaRlesi mizani aqvT
aseT did adamianebs!
SevTanxmdeT, rom adamiani-msaxiobis aseT mizans SemdegSi vuwodebT ze-
amocanasa da ze-gamWol moqmedebas.
_ es raRaa?
_ pasuxis nacvlad, me giambobT Cemi cxovrebidan erT SemTxvevas,
romelmac Semagnebina (anu magrZnobina) is, ris Sesaxebac exla gesaubrebiT.
didi xani gavida mas Semdeg, Cveni Teatris erT-erTi gastrolis dros
peterburgSi, misi dawyebis wina saRamos daveswari erT uxeirod momzadebul
piesis marcxian repeticias. aRelvebuli, gaborotebuli vbrundebodi
Teatridan. uceb moulodneli suraTi warmomidga Tvalwin. Teatris win
davinaxe auarebeli xalxi moedanze. ramdenime adgilas cecxli daenToT,
zogni isxdnen, sTvlemdnen Tovlze da saxlidan motanil skamebze eZinaT.
Tavzari dameca. am xalxis gmiroba rom Semefasebina, SekiTxva miveci Cems
Tavs: ra SemTxveva unda yofiliyo, warmtaci perspeqtiva araCveulebrivi
movlena, romeli msoflio geniosi maiZulebda, erTi ki ara ramdenime Rame
gametarebina gareT am yinvaSi es msxverpli imisaTvis moaqvT, rom patara
faratina qaRaldi miiRon, romelic uflebas aZlevs pirvel rigSi mivides
salarosTan da miiRos bileTi.
ver gadavWeri sakiTxi da verc warmovidgine iseTi SemTxveva, rac
maiZulebda safrTxeSi Camegdo Cemi janmrTeloba da SesaZlebelia,
sicocxlec.
ra didi mniSvneloba aqvs Teatrs xalxisaTvis! rogor Rrmad unda SevignoT
Cven es! ra pativia da bedniereba mianiWo umaRlesi sixaruli aTasian
mayurebels, romelic mzad aris safrTxeSi Caigdos sicocxle! movindome
Semeqna CemTvis iseTi diadi mizani, romelsac vuwode ze-zeamocana, xolo mis
Sesrulebas ze-gamWoli moqmedeba.
mcire pauzis Semdeg ganagrZo arkadi nikolozis-Zem:
_ magram ubedureba is aris, Tu didi, saboloo miznisaken mimaval gzaze,
iqneba is piesisa da rolis ze-amocana da ze-zeamocana msaxiobis mTeli
cxovrebisa, Semoqmedma gadaWarbebiT, vidre amas aucilebloba moiTxovs,
SeaCera Tavisi yuradReba wvrilman kerZo amocanaze.
_ mere ra moxdeba?
_ ai ra: moigoneT bavSvis TamaSi, rodesac grZel bawarze mibmul qvas an sxva
nivTs irgvliv iqnevs Tavs zeviT, bawari kidev joxzea mibmuli. swrafi
trialis gamo qvamibmuli bawari wres akeTebs haerSi da TandaTanobiT
TiTistariviT exveva joxze, romelic bavSvs uWiravs xelSi. bolos
miuaxlovdeba qva da ekveTeba joxs.
exla warmoidgineT, rom gamZafrebuli TamaSisa da trialis dros viRacam
sabijgi joxi Seuyena Toks. maSin, Sexebisas qviani bawari, moZraobis inerciis
ZaliT joxze ki aRar daexveva, saidanac gamomdinareobs moZraoba, aramed
sabijgze. Sedegi is iqneba, rom qva mis namdvil patrons _ bavSvs ki ar
moxvdeba, aramed gareSe pirs, romelmac sabijgze gadaitana bawari, amasTan,
bunebrivia, rom bavSvi dahkargavs SesaZleblobas TamaSis marTvisas da gareT
darCeba.
Cvens saqmianobaSic amis msgavsi ram xdeba. Zlier xSirad saboloo
zeamocanisadmi miswrafebis dros, sxva raRac gareSe, aqtiorul umniSvnelo
amocanas waawydebi. amaze gadava Semoqmedi msaxiobis mTeli energia. saWiroa
axsna, rom didi miznis aseTi pataraTi Secvla _ saxifaTo movlenaa,
msaxiobis mTeli muSaobis dammaxinjebeli.

........ 19 w....

_ rom ufro metad daafasoT zeamocanisa da gamWoli moqmedebis mniSvneloba,


dasaxmareblad naxazs mivmarTav, _ daiwyo arkadi nikolozis-Zem da Sav dafas
miuaxlovda carciT xelSi. _ normaluria, rodesac rolis cxovrebis
uklebliv yvela amocanebi da maTi mokle nazebi, erTi gansazRvruli
mimarTulebT midiodnen - anu zeamocanisaken. ai ase. arkadi nikolozis-Zem
daxaza dafaze:

gv 523 isrebi ____-- zeamocana

_ rolis cxovrebis mTeli rigi mcire, saSualo, didi xazebis mTeli


mwkrivi mimarTulia erT mxares _ zeamocanisaken. rolis cxovrebis mcire
xazebi TavianTi amocanebiT loRikuri TanamimdevrobiT enacvlebian ra
erTimeores, mijaWvuli arian erTmaneTze. amis wyalobiT maTgan warmoiSoba
erTi mTliani gamWoli xazi mTeli piesis manZilze.
exla warmoidgineT erTi wuTiT, rom msaxiobi moklebulia zeamocanas, rom
mis mier asaxuli rolis cxovrebis TiToeuli mcire xazi sxvadasxva mxares
aris mimarTuli.
arkadi nikolozis-Zem miaSura dafas, rom naxaziT gadmoeca Tavisi azri
wyvetili gamWoli moqmedebis xazis Sesaxeb:
isrebia Casaxati imave gverdze.

_ ai mwkrivi rolis cxovrebis didi, saSualo, mcire amocanebisa da momcro


nakveTebis, mimarTuli sxvadasxva mxares, SeuZliaT maT mTliani swori xazis
Seqmna?
yvelam davadastureT, rom ar SeuZliaT.
am pirobebSi mospobilia gamWoli moqmedeba, piesa daglejilia nafleTebad,
gabneulia sxvadasxva mimarTulebiT da TiToeuli misi nawili iZulebulia
iarsebos TavisTvis, mTelis gareSe.
viReb mesame SemTxvevas, _ ganagrZo ganmarteba arkadi nikolozis Zem. _
rogorc ukve giTxariT, TiToeul karg piesaSi misi zeamocana da gamWoli
moqmedeba TviT nawarmoebis darRveva dausjelad, TviT nawarmoebis
moukvlelad.
warmoidgineT, rom piesaSi unda CaurTon gareSe, misi Seusabamo mizani an
tendencia.
am SemTxvevaSi piesasTan organulad dakavSirebuli ze-amocana da bunebrivad
warmoSobili gamWoli moqmedeba nawilobriv rCebian, magram yovel wuTs
uxdebaT CarTuli tendenciis mxareze gadaxra:

isrebi 524 gv.

ase xerxemalgadatexili piesa ver icocxlebs.


amas winaRudga mTeli Teatraluri temperamentiT govorkovi.
_ ukacravad, Tqven gsurT waarTvaT reJisorsa da msaxiobs yovelgvari
piradi iniciativa, piradi Semoqmedeba, Tavisi idumali me, Zveli xelovnebis
ganaxlebisa da TanadroulobasTan daaxlovebis SesaZlebloba!
arkadi nikolozis-Ze damSvidebuli uxsnida mas: _
Tqven rogorc mravali Tqveni Tanamoazare, erTimeoreSi urevT da sworad ar
gesmiT sami sityva: maradisoba, Tanadrouloba da yoveldRiuroba, anu
saWirboroto sakiTxebi.
Tanadrouloba SeiZleba maradisobaT gadaiqces, Tu is TavisSi did sakiTxebs,
Rrma ideas atarebs. amgvari Tanadroulobis sawinaaRmdego araferi maqvs, Tu
is poetis nawarmoebs esaWiroeba.
srul winaaRmdegobaSia masTan viwro yoveldRiuroba, romelic .arasodes ar
gadiqceva maradisobaT. is mxolod dRes cocxlobs da xval SeiZleba mTlad
daviwyebas mieces. ai ratom aris, rom xelovnebis maradiuli nawarmoebi ver
daunaTesavdeba organulad ubralo yoveldRiurobas, ra xrikebsac ar unda
mimarTon reJisorebma, msaxiobebma da kerZod Tqven TviTon.
rodesac Zvel, monolitur, klasikur nawarmoebze moisurveben xelovnurad
daamynon yoveldRiuroba an misTvis ucno mizani, is usaTuod gavelurdeba,
gadaSendeba da daamaxinjebs mas mitmasnili xorcmeti. nawarmoebis
dasaxiCrebuli zeamocana aRar itacebs, aRar izidavs, aramed mxolod
aborotebs da aRrZobs.
Zaladoba_cudi saSualebaa SemoqmedebisaTvis da amitom yoveldRiurobis
tendenciis daxmarebiT `ganaxlebuli~ zeamocana sikvdilia piesisa da misi
rolebisaTvis.
magram moxdeba, rom tendencia unaTesavdeba zeamocanas Cven viciT, rom
forToxlis xeze SeiZleba limonis ylortis damynoba, xolo aseTi
danaTesavebiT sul sxva nayofs miviRebT, romelsac greifruti ewodeba.
aseTi mynoba xandisxan piesaSic xdeba. zogjer Zvel, klasikur nawarmoebze
bunebrivad SeiZleba daimynos Tanadroulobis idea, mTeli piesis
gamaymawvilebeli. am SemTxvevaSi ispoba tendenciis arseboba damoukideblad
da zeamocanaSi gadaizrdeba.
naxaziT ase SeiZleba misi dasuraTeba: gamWoli moqmedebis xazi, mimarTuli
zeamocanisa da tendenciisaken.

naxazi 525gv.

am SemTxvevaSi SemoqmedebiTi procesi normalurad mimdinareobs da ar


saxiCrdeba misi organuli buneba.
daskvna zemoxenebulidan:
yvelaze metad gaufrTxildiT zeamocanas da gamWol moqmedebas; erideT
ZaliT mitmasnil tendencias da piesisaTvis ucno miswrafebebs da miznebs.
Tu SevZeli dRes da dagarwmuneT, rom zeamocana da gamWoli moqmedeba
sruliad gansakuTrebul, pirvelxarisxovan rols TamaSoben SemoqmedebaSi,
bednieri var da ise CavTvlidi, viTom ukve gadamewyvitos erTi mTavari
amocanaTagani _ agixseniT `sistemis~ erTi mTavari momentTagani.
sakmaod grZeli pauzis Semdeg arkadi nikolozis-Zem ganagrZo:
yoveli moqmedeba xvdeba ukuqmedebas, amasTan meore iwvevs da aZlierebs
pirvels, amitom yovel piesaSi gamWol moqmedebasTan erTad, ukuqceviT
mimdinareobs Semxvedri, mtrulad ganwyobili kontrgamWoli moqmedeba.
es kargia da unda mivesalmoT amgvar movlenas imitom, rom ukuqmedeba
bunebrivad iwyebs mTel rig axal moqmedebebs. CvenTvis aucilebelia es
mudmivi Setakebebi: is brZolas iwvevs, Cxubs, davas, mTel rig Sesabamis
amocanebs da maT gadaWras. is iwvevs aqtiurobas, qmedobas, romlebic Cveni
xelovnebis safuZvels warmoadgenen, Tu rom piesaSi ar yofiliyo araviTari
kontrgamWoli moqmedeba da yvelaferi TavisTavad momxdariyo, am SemTxvevaSi
araviTari samuSao ar eqnebodaT scenaze Semsruleblebs da im pirebs, visac
isini asaxaven, xolo piesa iqneboda umoqmedo da ara sceniuri,
marTlac, iago rom ar abamdes Tavisi cbieri intrigebis qsels, maSin xom
oteloSi ver gamoiwvevda saSinel eWvebs da arc dezdemona mokvdeboda.
magram, radgan mavri mTeli Tavisi arsebiT miiswrafis Tavisi
Seyvarebulisaken da iago ki maT Soris gaxidula Tavisi kontrgamWoli
moqmedebiT - amitom iqmneba xuTmoqmedebiani, uaRresad qmediTi traRedia
katastrofuli dasasruliT.
nuTu saWiroa davumatoT, rom kontrgamWoli moqmedebebis xazi, agreTve
msaxiobi-rolis calkeuli momentebi mcire xazebisagan Sesdgeba. brandis
magaliTiT dagixatavT naTqvams.
davuSvaT, rom brandis zeamocanad davadgineT misi lozungi: `yvelaferi an
araferi~ (sworia Tu ara es—mniSvneloba ara aqvs mocemuli
magaliTisaTvis). fanatikosis aseTi ZiriTadi princi pi saSiSia. is ar
dauSvebs araviTar kompromisebs, daTmobebs, gadaxrebs cxovrebis ideuri
miznis Sesrulebis dros.
scadeT exla daukavSiroT mTeli piesis am zeamocanas calkeuli nakveTebi
nawyvetis `artaxebiT~, Tundac isini, romlebic Cven gavarCieT odesRac.
bavSvis artaxebidan gonebiT davuwye mizanSi amoReba zeamocanas `yvelaferi
an araferi~. rasakvirvelia, warmosaxvisa da monagonTa daxmarebiT SeiZleba
damokidebulebaSi viyolioT erTimeorisagan, magram es moxerxdeba mxolod
didi gaWirvebiT da ZaldatanebiT, rac daasaxiCrebs piesas.
ufro bunebrivia, rom dedis mxriv daxmarebis nacvlad winaaRmdegoba
gamovlindeba amitom am nakveTSi agnesi midis ara gamWoli xaziT, aramed
kontrgamWoli moqmedebiT, ara zeamocanisaken, aramed mis winaaRmdeg.
rodesac analogiuri muSaobis Catareba vcade TviT brandis rolisTvis da
kavSirs veZebdi mis amocanebs Soris, `dameyoliebina coli artaxebis
mocemaze _ msxverplSewirvis gulisaTvis~ _ da mTeli piesis zeamocanas
Soris _ `yvelaferi an araferi _ me sruliad advilad movZebne es kavSiri.
bunebrivia, rom fanatikosi yvelafers moiTxovda - Tavisi cxovrebis
ideisaTvis, agnesis winaaRmdegoba gaZlierebul moqmedebas iwvevda TviT
brandis mxriv. aqedan warmodgeba ori sxvadasxva sawyisis brZola.
brandis movaleoba brZolis mdgomareobaSi dedis siyvarulTan; idea ebrZvis
grZnobas; fanatikosi-pastori ebrZvis gawamebul dedas; mamakacis sawyisi
ebrZvis _ dedakacisas.
amitom mocemul scenaSi gamWoli moqmedebis xazi brandis xelSia, xolo
kontrgamWol moqmedebas awarmoebs agnesi.
dasasruls arkadi nikolozis-Zem ramdenime sityviT, sqematurad mogvagona
yvelaferi rac ki gaviareT kursze mTeli wlis ganmavlobaSi.
es mokle mimoxilva damexmara TavTavis adgilze ganmelagebina, rac pirvel
saswavlo sezonSi aviTvise.
_ exla mTeli yuradRebiT momismineT, radgan uaRresad SesaniSnavi ram minda
giTxraT. _ gamogvicxada arkadi nikolozis-Zem: _ programis mTeli etapebi,
mTeli wlis mecadineoba, calkeuli elementebis yvela gamokvleva
Catarebuli mimdinare wlis saswavlo periodis ganmavlobaSi yvela es
xdeboda Sinagani sceniuri SegrZnobis Seqmnis mizniT.
ai risTvis vimuSaveT mTels zamTarSi. ai ra moiTxovs amJamad yovelTvis
moiTxovs Tqvengan gansakuTrebul yuradRebas.
magram Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba ganviTarebis arc am stadiaSia mzad
zeamocanisa da gamWoli moqmedebis daxvewili gamWvreti ZiebisaTvis.
Seqmnili TviTSegrZnoba mniSvnelovan damatebas moiTxovs. amaSia dafaruli
`sistemis~ mTavari saidumloeba, rac amarTlebs xelovnebis Cveni
mimdinareobis mTavar safuZvels: `qvecnobierebiTi cnobierebiTis meSveobiT~
am damatebisa da safuZvlis Seswavlas SevudgebiT Cven momaval gakveTilze.
`maS ase sistemis~ pirveli kursi damTavrda, xolo `Cemi suli~, rogorc
gogoli ambobs, `isev burusiT aris moculi ucnaurobiT~ imedi mqonda, rom
Cveni TiTqmis erTi wlis muSaoba `STagonebamde~ mimiyvanda magram,
samwuxarod, am mxriv ver gaamarTla `sistemam~ `Cemi molodini~
aseT fiqrebSi garTuli videqi Teatris talanSi, maSinalurad vicvamdi
paltos da zarmacad vixvevdi yelze Sarfs, uceb viRacam `mujluguni~ mkra
gverdSi. Sevkivle, movbrundi da, erTic vnaxoT, arkadi nikolozis-Ze ametuza
win RimiliT.
albaT, mixvda Cems sulier ganwyobilebas, rom moindoma mizezi gageba Cemi
modunebisa. me gadakrul pasuxebs vaZlevdi, xolo is sulSi miZvreboda,
dawvrilebiT mkiTxavda:
_ ras grZnobT, rodesac scenaze xarT? _ undoda Seetyo Cemi azri
`sistemis~ zogierT CemTvis bundovani adgilebis Sesaxeb.
_ saqmec is aris, rom gansakuTrebuls arafers vgrZnob. Tavisuflad var
scenaze; yvelaferi mjera, Segnebuli maqvs Cemi scenaze yofnis ufleba.
_ meti raRa gindaT?! batonad grZnobde Tavs? es Zlier bevri ram aris!_
marwmunebda torcovi.
_ exla ki gamovutydi STagonebis Sesaxeb.
_ ai Turme ra!.. _ Sehkivla man. _ amisaTvis me ar unda mommarTo. `sistemas~
ara aqvs STagonebis fabrika _ is mxolod saTanado niadags umzadebs mas.
rac Seexeba sakiTxs _ gewveva Tu ara is, amis Sesaxeb apolons SeekiTxeT, an
Tqvens bunebas, an SemTxvevas. jadoqari ara var da me giCvenebT mxolod
axal aRmgznebs, grZnobisa da gancdebis aRmZvrel xerxebs.
Tqven ki girCevT momavalSi ar gamoekidoT STagonebis aCrdils. es sakiTxi
grZneul bunebas miandeT, xolo Tqven imas mohkideT xeli, rac misawvdomia
adamianis cnobierebisaTvis.
mixeil simonis-Ze SCepkini swerda Tavis moswavles sergi vasilis-Ze Sumskis:
`Sen SegiZlia xan sustad iTamaSo, xan ramdenimed damakmayofileblad
(xSirad es damokidebulia sulier ganwyobilebaze), magram iTamaSeb
simarTliT~ .
ai saiT unda miiltvodnen Tqveni artistuli miswrafebani da zrunvani.
swor relsebze Semdgari roli win mieqaneba, farTovdeba da Rrmavdeba da
bolos albaT STagonebamdec migiyvanT.
xolo sanam es ar momxdara, kargad daixsomeT, rom siyalbe, gaTamaSeba,
Stampi da manWva-grexva warmoSoben STagonebas. amitom ecadeT iTamaSoT
simarTliT, iswavleT xelsayreli niadagis mzadeba `zeSTagonebisaTvis~ da
gjerodeT, rom amiT is yovelTvis keTilganwyobilebaSi iqneba TqvenTan.
Tumca, Semdeg gakveTilebze STagonebis Sesaxebac gveqneba saubari. imasac
gavarCevT, _ momaZaxa wasvlisas torcovma.
`STagonebis garCeva?! msjeloba mis Sesaxeb, filosofosoba? gana-
SesaZlebelia es? gana me vmsjelobdi, rodesac saCvenebel speqtaklSi
vambobdi: sisxli, sisxli mwyuria, iago!~? gana maloletkova msjelobda,
rodesac Sehkivlebda Tavis SesaniSnav `miSveleT!~ nu Tu fizikur
moqmedebaTa msgavsad, maTi patara simarTlisa da damajereblobis
momentebiviT, nafleTebaT, namcecebaT, calkeul afeTqebaT unda SevkriboT da
SevadginoT STagoneba?!~ vfiqrobdi Teatridan gamosvlisas.
XVI. qvecnobiereba msaxiobis sceniur TviTSegrZnobaSi

_ nazvanov da viuncov, adiT scenaze da iTamaSeT `fulis dawvis~ etiudis


dasawyisi scena, _ klasSi Semosvlisas gvibrZana arkadi nikolozis -Zem.
TqvenTvis cnobilia, rom SemoqmedebiT muSaobas kunTebis ganTavisuflebiT
unda SeudgeT, amitom jer moxerxebulad da Tavisuflad CamojeqiT, rogorc
sakuTar saxlSi, daisveneT.
avediT scenaze da SevasruleT brZaneba.
_ ara! ufro Tavisuflad, ufro moxerxebulad! _ yviroda mayurebelTa
darbazidan arkadi nikolozis Ze _ daZabulobis oTxmocdaxuTmeti
procentia- Zirs daZabuloba!
iqneb ggoniaT, rom vaWarbeb zedmetis odenobas? ara, aTasiani mayureblis
winaSe myofi msaxiobis cda pi perbolur odenobamde midis. da yvelaze cudi
is aris, rom cda da Zaladoba SeumCnevlad warSoiSvebian aucileblobis
gareSe, TviT msaxiobis nebisyofis, saRi gonebis gareSe. amitom gabedulad
moicileT Tavidan zedmeti daZabuloba_ imdenad, ramdensac SesZlebT.
scenaze ufro metad iyaviT saxlSi, vidre Tqven _sakuTar binaze. scenaze
ufro siamovnebiT unda grZnobdeT Tavs vidre sinamdvileSi, imitom, rom
TeatrSi saqme gvaqvs ara ubralo aramed `sajaro ganmartoebasTan~. igi
umaRles netarebas gangvacdevinebs.
magram aRmoCnda, rom gadavaWarbe, prostraciamde miviyvane Cemi Tavi.
ZaldatanebiT umoZraobaSi Cavardi da gavSeSdi. esec agreTveACaxSobis erT-
erTi cudi saxeTagania. brZola momixda masTan amisaTvis vicvlidi pozas,
moZraobas mivmarTavdi, moqmedebis SemweobiT vspobdi uZraobas da bols
meore ukiduresobaSi _ codvilobaSi gadavvardi. man mousvenroba gamoiwvia.
misgan Tavis dasaRwevad saWiro Seiqna swrafi, nervuli ritmis wynari,
TiTqmis zanti ritmiT Secvla.
arkadi nikolozis-Zem aramc Tu miiRo moiwona kidec Cemi xerxi:
_ rodesac gadaWarbebiT cdilobs msaxiobi TviT daudevrobis daSvebac ki
SeiZleba, saqmisadmi ufro fuqsavati damokidebuleba sasargeblod
CavTvaloT. es kargi wamalia uzomo daZabulobis gulmodgineobisa da
gaTamaSebis winaaRmdeg.
magram samwuxarod verc aman mogvca is simSvide da siTamame romelTac
ganicdi realur cxovrebaSi _ saxlSi, sakuTar savarZelSi --
aRmoCnda rom procesis sami momenti gameSva mxedvelobidan? 1) daZabuloba,
2) ganTavisufleba da 3) gamarTleba. iZulebuli Seviqen saswrafod
gamesworebina Secdoma. rodesac es movimoqmede, vigrZen, rom raRac zedmeti
momcilda SigniT, TiTqmis moeSvao da sadRac CainTqa. vigrZen, rom Cems
sxeuls dedamiwa izidavda, vigrZen sxeulis simZime, misi wona. is TiTqos
rbil savarZelSi CaiWeda, rodesac mxarTeZoze viyav wamowolili, am momentSi
gaqra kunTebis Sinagani daZabulobis zedmeti nawili. magram verc aman
momca sasurveli Tavisufleba, romelsac realur cxovrebaSi ganvicdi. raSia
saqme
rodesac Cavukvirdi Cems ganwyobilebas, mivxvdi rom kunTebis nacvlad
yuradReba daZabuliyo. sxeuls zveravda da mSvidad dasvenebas uSlida.
arkadi nikolozis-Zes gavuziare Cemi dakvirvebani.
Tqven marTali xarT. Sinagan elementTa sferoSic aris zedmeti daZabuloba,
magram Sinagan CaxSobas sxvagvarad unda moepyra, vidre mouxeSav kunTebs.
sulieri elementebi _ es obobas qselia kunTebTan, bagirTan – SedarebiT.
calkeul qsels advilad gaswyvet, magram Tu Tqven maTgan CaliCs dagrexT,
Toks, bagirs, maSin najaxiTac ver gadasWriT mas. TviT maTi Casaxvis dros
aris saWiro sifrTxile.
_ maS rogor movepyraT `obobas qsels~? _hkiTxavdnen moswavleni.
Sinagani CaxSobis drosac mxedvelobaSi unda viqonioT, agreTve sami momenti
_ anu daZabuloba, ganTavisufleba da gamarTleba.
pirvel or momentSi eZeb TviT Sinagan CaxSobas, Seiswavlo maTi Casaxvis
mizezebs da cdilob maT mospobas. mesame momentSi Sesabamisi sagulisxmo
viTarebiT amarTleb Sens axal Sinagan ganwyobilebas.
gasarCev SemTxvevaSi imiT isargebleT, rom erTi Tqveni mTavari
elementTagani (yuradReba) ar gaibnes mTeli scenis sivrcesa da
mayurebelTa darbazSi, aramed Tavi moiyaros TqvenSi, Caukvirdes kunTebis
SegrZnobas. etiudisaTvis Tavmoyril yuradRebas ufro saintereso da saWiro
obieqti mieciT. mimarTeT is romelime warmtac miznis an moqmedebisaken,
romlebic gamoacocxleben Tqvens muSaobas da Tqvenc gagitaceben.
daviwye etiudis amocanebis, misi sagulisxmo viTarebis mogoneba; gonebiT
kidec Semoviare mTeli bina. am Semovlis dros Cems warmosaxviT cxovrebaSi
moulodneli ram moxda: erT CemTvis ucnob oTaxSi movxvdi, romlis
arsebobac aqamde azraT ar momsvlia da vnaxe iq Rrmad moxucebuli
mamakaci da qali _ colis mSoblebi, romlebic Turme isveneben CvenTan. am
moulodnelma aRmoCenam ufro amiSala grZnoba da masTan Semafiqriana,
radgan ojaxis wevrTa momatebiT rTuldeba agreTve Cemi movaleobac maT
mimarT. zedmeti unda viSromo, rom Cems garda kidev xuTi suli gamovkvebo! am
pirobebSi Cemma samsaxurma, xvalindelma reviziam, saerTo krebam, sabuTebis
gadarCevam da salaros Semowmebam didi mniSvneloba moi poves maSindel Cems
cxovrebaSi, scenaze. savarZelSi Camjdari nervulad vixvevdi TiTze xelSi
moxvedril raRac bawars.
- yoCaR! _ momiwona parterSi mjdomma arkadi nikolozis-Zem. _ ai es
namdvili ganTavisuflebaa kunTebis. exla mjera yvelaferi isic, rasac
Tqven akeTebT da, isic, rasac Tqven fiqrobT, Tumca me ar vici, ram dai pyro
exla Tqveni yuradReba.
rodesac Cemi sxeuli Sevamowme, aRmoCnda, rom rom Cemi kunTebi mTlianad
ganTavisuflebuli iyvnen daZabulobisagan, Cemi mxriT yovelgvari cdisa da
Zaldatanebis gareSe. rogorc xedavT, TavisTavad Seqmniliyo mesame momenti,
romelic damaviwyda, _momenti Cemi jdomis gamarTlebisa.
_ oRond nu iCqarebT, - CamCurCulebda arkadi nikolozis-Ze, _ yvelaferi
bolomde CaaTvaliereT Sinagani WvretiT. Tu saWiroa, CaurTeT axali `Tu
rom~.
`vai Tu Zalian didi danaklisi aRmoCnda salaroSi?- gamielva TavSi. _
maSin xom wignebi unda Sevamowmo, sabuTebi. ra saSinelebaa! gana marto
movaswreb yvela amas.... isic RamiT?. . ~
maSinalurad davxede saaTs. oTxi iyo. rao? dRisa Tu Ramis? erTi wuTiT
ukanaskneli davuSvi, gvianobis gamo ufro avReldi, instiqturad veci magidas,
yvelaferi damaviwyda da gaSmagebiT Sevudeqi muSaobas.
_ vaSa! _ cali yuriT gavigone arkadi nikolozis-Zis mowoneba.
magram waqezebas aRar vaqcevdi yuradRebas, is me aRar mWirdeboda. me
vcxovrobdi, varsebobdi scenaze ufleba movi pove yvelafris gakeTebisa,
rac ki azrad momividoda.
magram es ar makmayofilebda movindome mdgomareobis gauareseba da gancdis
gamaxvileba, amisaTvis axali sagulisxmo viTarebis gamoZebna damWirda,
saxeldobr: didi Tanxis danaklisze fiqri.
`raRa vqna? _ aRelvebuli SevekiTxe Cems Tavs. _ kancelariaSi wavedi!~ _
gadavwyvite, gavardi talanSi. `magram kancelaria daketilia~, _ momagonda
Semovbrundi sastumroSi, didxans vcemdi bolTas, rom fiqrebi gadameyara,
papiross movukide da bnel kuTxeSi mivjeqi rom ukeTesad Cavkvirvebodi Cems
Tavs.
viRac mkacri da sastiki xalxi warmomidga Tvalwin. amowmebdnen wignebs,
sabuTebs, salaros. mekiTxebodnen, me ki ar vicodi, ra mepasuxna da vibneodi.
sasowarkveTis Jinianoba miSlida gulwrfelad meRiarebina Cemi daudevroba
Semdeg sabediswero rezolucias werdnen CemTvis. jgufjgufad
CurCulebdnen kuTxeSi. ganmartoebiT videqi, moSorebiT, damcirebuli. Semdeg
_ dakiTxva, gasamarTleba, samsaxuridan moxsna, qonebis aRwera, binidan
gamoZeveba.
_ SexedeT, nazvanovi arafers ar akeTebs, magram Cven ki vgrZnobT, rom mTeli
Sinagani arsebiT boboqrobs! _ wasCurCulebda torcovi moswavleebs.
am dros Tavbru damesxa. davkarge Cemi Tavi rolSi da aRar vicodi, sada var,
an sad aris Cems mier asaxuli piri. xelebma Seswyvites TiTze bawris daxveva,
gavSeSdi da aRar vicodi ra meqna.
Semdeg ra moxda. aRar maxsovs, mxolod maxsovs, rom advili da sasiamovno
Seiqna Sesasruleblad yovelive eqspromti. xan prokurorTan wasvla
gadavwyvite da talanSi davrbodi xan gasamarTlebel sabuTebs veZebdi
karadebSi da sxvadasxva, rac me TviTon ar maxsovda da rac gavige Semdeg
mayurebelTa naambobidan, CemSi, rogorc zRaparSi, saswaulebrivi gardaqmna
moxda. winaT me vcxovrobdi etiudis cxovrebis mxolod sinjiT da bolomde
ar mesmoda is, rac xdeboda masSi. TviT CemSi. exla TiTqos amexila `Cemi
sulis Tvalebi~ da bolomde Sevican yvelaferi. scenisa da rolis yovelive
wvrilmanma sul sxva mniSvneloba moi pova Cems TvalSi. Sevican grZnoba,
msjeloba, warmodgena, moCvenebebi. rogorc TviT rolis, agreTve Cemi
sakuTari. megona. rom axal piesas vTamaSobdi.
_ es imas niSnavs, rom Tqven Tqveni Tavi i povneT rolSi. xolo TviT
TqvenSi ki _ roli. _ momigo torcovma. rodesac avuxseni Cemi ganwyobileba.
winaT me sul sxvanairad vxedavdi. vismendi, Sevicnobdi. winaT `grZnobis
simarTlis msgavseba~ iyo. exla ki `vnebaTa WeSmariteba~ momevlina. winaT
ubadruki. Raribi fantaziis ubraloeba iyo, exla ki _ mdidari fantaziis
ubraloebaa. winaT Cemi Tavisufleba scenaze zedmiwevniTi sazRvrebiT iyo
Semofargluli, winaswar gamiznuli pirobiTobiT exla ki frTaSesxmuli
Seiqna Cemi Tavisufleba, siamaye.
vgrZnob, rom dReidan Cemi Semoqmedeba `dawvis~ etiudSi yovel ganmeorebaSi
sul sxvadasxvagvari iqneba.
_ es xom swored is aris. ris gulisaTvisac Rirs sicocxle da msaxiobad
gaxdoma? es STagonebaa?
_ ar vici. SeekiTxeT fsiqologebs. mecniereba _ Cemi specialoba ar aris. me
praqtikosi var da SemiZlia mxolod agixsnaT Tu rogor ganvicdi CemSi
SemoqmedebiT muSaobas aseT momentebSi.
mere da rogor ganicdiT? _ ekiTxebodnen moswavleni.
_ siamovnebiT giambobT, magram dRes ki ara, radgan saWiroa daamTavroT
klasi. Tqven sxva gakveTilebi mogeliT. A

........ 19 w....

_ rom ufro metad daafasoT zeamocanisa da gamWoli moqmedebis mniSvneloba,


dasaxmareblad naxazs mivmarTav, _ daiwyo arkadi nikolozis-Zem da Sav dafas
miuaxlovda carciT xelSi. _ normaluria, rodesac rolis cxovrebis
uklebliv yvela amocanebi da maTi mokle nazebi, erTi gansazRvruli
mimarTulebiT midiodnen - anu zeamocanisaken. ai ase. arkadi nikolozis-Zem
daxaza dafaze:

gv 523 isrebi ____-- zeamocana

_ rolis cxovrebis mTeli rigi mcire, saSualo, didi xazebis mTeli


mwkrivi mimarTulia erT mxares _ zeamocanisaken. rolis cxovrebis mcire
xazebi TavianTi amocanebiT loRikuri TanamimdevrobiT enacvlebian ra
erTimeores, mijaWvuli arian erTmaneTze. amis wyalobiT maTgan warmoiSoba
erTi mTliani gamWoli xazi mTeli piesis manZilze.
exla warmoidgineT erTi wuTiT, rom msaxiobi moklebulia zeamocanas, rom
mis mier asaxuli rolis cxovrebis TiToeuli mcire xazi sxvadasxva mxares
aris mimarTuli.
arkadi nikolozis-Zem miaSura dafas, rom naxaziT gadmoeca Tavisi azri
wyvetili gamWoli moqmedebis xazis Sesaxeb:

isrebia Casaxati imave gverdze.

_ ai mwkrivi rolis cxovrebis didi, saSualo, mcire amocanebisa da momcro


nakveTebis, mimarTuli sxvadasxva mxares, SeuZliaT maT mTliani swori xazis
Seqmna?
yvelam davadastureT, rom ar SeuZliaT.
am pirobebSi mospobilia gamWoli moqmedeba, piesa daglejilia nafleTebad,
gabneulia sxvadasxva mimarTulebiT da TiToeuli misi nawili iZulebulia
iarsebos TavisTvis, mTelis gareSe.
viReb mesame SemTxvevas, _ ganagrZo ganmarteba arkadi nikolozis Zem. _
rogorc ukve giTxariT, TiToeul karg piesaSi misi zeamocana da gamWoli
moqmedeba TviT nawarmoebis darRveva dausjelad, TviT nawarmoebis
moukvlelad.
warmoidgineT, rom piesaSi unda CaurTon gareSe, misi Seusabamo mizani an
tendencia.
am SemTxvevaSi piesasTan organulad dakavSirebuli ze-amocana da bunebrivad
warmoSobili gamWoli moqmedeba nawilobriv rCebian, magram yovel wuTs
uxdebaT CarTuli tendenciis mxareze gadaxra:

isrebi 524 gv.

ase xerxemalgadatexili piesa ver icocxlebs.


amas winaRudga mTeli Teatraluri temperamentiT govorkovi.
_ ukacravad, Tqven gsurT waarTvaT reJisorsa da msaxiobs yovelgvari
piradi iniciativa, piradi Semoqmedeba, Tavisi idumali me, Zveli xelovnebis
ganaxlebisa da TanadroulobasTan daaxlovebis SesaZlebloba!
arkadi nikolozis-Ze damSvidebuli uxsnida mas: _
Tqven rogorc mravali Tqveni Tanamoazare, erTimeoreSi urevT da sworad ar
gesmiT sami sityva: maradisoba, Tanadrouloba da yoveldRiuroba, anu
saWirboroto sakiTxebi.
Tanadrouloba SeiZleba maradisobaT gadaiqces, Tu is TavisSi did sakiTxebs,
Rrma ideas atarebs. amgvari Tanadroulobis sawinaaRmdego araferi maqvs, Tu
is poetis nawarmoebs esaWiroeba.
srul winaaRmdegobaSia masTan viwro yoveldRiuroba, romelic .arasodes ar
gadiqceva maradisobaT. is mxolod dRes cocxlobs da xval SeiZleba mTlad
daviwyebas mieces. ai ratom aris, rom xelovnebis maradiuli nawarmoebi ver
daunaTesavdeba organulad ubralo yoveldRiurobas, ra xrikebsac ar unda
mimarTon reJisorebma, msaxiobebma da kerZod Tqven TviTon.
rodesac Zvel, monolitur, klasikur nawarmoebze moisurveben xelovnurad
daamynon yoveldRiuroba an misTvis ucno mizani, is usaTuod gavelurdeba,
gadaSendeba da daamaxinjebs mas mitmasnili xorcmeti. nawarmoebis
dasaxiCrebuli zeamocana aRar itacebs, aRar izidavs, aramed mxolod
aborotebs da aRrZobs.
Zaladoba_cudi saSualebaa SemoqmedebisaTvis da amitom yoveldRiurobis
tendenciis daxmarebiT `ganaxlebuli~ zeamocana sikvdilia piesisa da misi
rolebisaTvis.
magram moxdeba, rom tendencia unaTesavdeba zeamocanas Cven viciT, rom
forToxlis xeze SeiZleba limonis ylortis damynoba, xolo aseTi
danaTesavebiT sul sxva nayofs miviRebT, romelsac greifruti ewodeba.
aseTi mynoba xandisxan piesaSic xdeba. zogjer Zvel, klasikur nawarmoebze
bunebrivad SeiZleba daimynos Tanadroulobis idea, mTeli piesis
gamaymawvilebeli. am SemTxvevaSi ispoba tendenciis arseboba damoukideblad
da zeamocanaSi gadaizrdeba.
naxaziT ase SeiZleba misi dasuraTeba: gamWoli moqmedebis xazi, mimarTuli
zeamocanisa da tendentiisaken.

naxazi 525gv.

am SemTxvevaSi SemoqmedebiTi procesi normalurad mimdinareobs da ar


saxiCrdeba misi organuli buneba.
daskvna zemoxenebulidan:
yvelaze metad gaufrTxildiT zeamocanas da gamWol moqmedebas; erideT
ZaliT mitmasnil tendencias da piesisaTvis ucno miswrafebebs da miznebs.
Tu SevZeli dRes da dagarwmuneT, rom zeamocana da gamWoli moqmedeba
sruliad gansakuTrebul, pirvelxarisxovan rols TamaSoben SemoqmedebaSi,
bednieri var da ise CavTvlidi, viTom ukve gadamewyvitos erTi mTavari
amocanaTagani _ agixseniT `sistemis~ erTi mTavari momentTagani.
sakmaod grZeli pauzis Semdeg arkadi nikolozis-Zem ganagrZo:
yoveli moqmedeba xvdeba ukuqmedebas, amasTan meore iwvevs da aZlierebs
pirvels, amitom yovel piesaSi gamWol moqmedebasTan erTad, ukuqceviT
mimdinareobs Semxvedri, mtrulad ganwyobili kontrgamWoli moqmedeba.
es kargia da unda mivesalmoT amgvar movlenas imitom, rom ukuqmedeba
bunebrivad iwyebs mTel rig axal moqmedebebs. CvenTvis aucilebelia es
mudmivi Setakebebi: is brZolas iwvevs, Cxubs, davas, mTel rig Sesabamis
amocanebs da maT gadaWras. is iwvevs aqtiurobas, qmedobas, romlebic Cveni
xelovnebis safuZvels warmoadgenen, Tu rom piesaSi ar yofiliyo araviTari
kontrgamWoli moqmedeba da yvelaferi TavisTavad momxdariyo, am SemTxvevaSi
araviTari samuSao ar eqnebodaT scenaze Semsruleblebs da im pirebs, visac
isini asaxaven, xolo piesa iqneboda umoqmedo da ara sceniuri,
marTlac, iago rom ar abamdes Tavisi cbieri intrigebis qsels, maSin xom
oteloSi ver gamoiwvevda saSinel eWvebs da arc dezdemona mokvdeboda.
magram, radgan mavri mTeli Tavisi arsebiT miiswrafis Tavisi
Seyvarebulisaken da iago ki maT Soris gaxidula Tavisi kontrgamWoli
moqmedebiT - amitom iqmneba xuTmoqmedebiani, uaRresad qmediTi traRedia
katastrofuli dasasruliT.
nuTu saWiroa davumatoT, rom kontrgamWoli moqmedebebis xazi, agreTve
msaxiobi-rolis calkeuli momentebi mcire xazebisagan Sesdgeba. brandis
magaliTiT dagixatavT naTqvams.
davuSvaT, rom brandis zeamocanad davadgineT misi lozungi: `yvelaferi an
araferi~ (sworia Tu ara es—mniSvneloba ara aqvs mocemuli
magaliTisaTvis). fanatikosis aseTi ZiriTadi princi pi saSiSia. is ar
dauSvebs araviTar kompromisebs, daTmobebs, gadaxrebs cxovrebis ideuri
miznis Sesrulebis dros.
scadeT exla daukavSiroT mTeli piesis am zeamocanas calkeuli nakveTebi
nawyvetis `artaxebiT~, Tundac isini, romlebic Cven gavarCieT odesRac.
bavSvis artaxebidan gonebiT davuwye mizanSi amoReba zeamocanas `yvelaferi
an araferi~. rasakvirvelia, warmosaxvisa da monagonTa daxmarebiT SeiZleba
damokidebulebaSi viyolioT erTimeorisagan, magram es moxerxdeba mxolod
didi gaWirvebiT da ZaldatanebiT, rac daasaxiCrebs piesas.
ufro bunebrivia, rom dedis mxriv daxmarebis nacvlad winaaRmdegoba
gamovlindeba amitom am nakveTSi agnesi midis ara gamWoli xaziT, aramed
kontrgamWoli moqmedebiT, ara zeamocanisaken, aramed mis winaaRmdeg.
rodesac analogiuri muSaobis Catareba vcade TviT brandis rolisTvis da
kavSirs veZebdi mis amocanebs Soris, `dameyoliebina coli artaxebis
mocemaze _ msxverplSewirvis gulisaTvis~ _ da mTeli piesis zeamocanas
Soris _ `yvelaferi an araferi _ me sruliad advilad movZebne es kavSiri.
bunebrivia, rom fanatikosi yvelafers moiTxovda - Tavisi cxovrebis
ideisaTvis, agnesis winaaRmdegoba gaZlierebul moqmedebas iwvevda TviT
brandis mxriv. aqedan warmodgeba ori sxvadasxva sawyisis brZola.
brandis movaleoba brZolis mdgomareobaSi dedis siyvarulTan; idea ebrZvis
grZnobas; fanatikosi-pastori ebrZvis gawamebul dedas; mamakacis sawyisi
ebrZvis _ dedakacisas.
amitom mocemul scenaSi gamWoli moqmedebis xazi brandis xelSia, xolo
kontrgamWol moqmedebas awarmoebs agnesi.
dasasruls arkadi nikolozis-Zem ramdenime sityviT, sqematurad mogvagona
yvelaferi rac ki gaviareT kursze mTeli wlis ganmavlobaSi.
es mokle mimoxilva damexmara TavTavis adgilze ganmelagebina, rac pirvel
saswavlo sezonSi aviTvise.
_ exla mTeli yuradRebiT momismineT, radgan uaRresad SesaniSnavi ram minda
giTxraT. _ gamogvicxada arkadi nikolozis-Zem: _ programis mTeli etapebi,
mTeli wlis mecadineoba, calkeuli elementebis yvela gamokvleva
Catarebuli mimdinare wlis saswavlo periodis ganmavlobaSi yvela es
xdeboda Sinagani sceniuri SegrZnobis Seqmnis mizniT.
ai risTvis vimuSaveT mTels zamTarSi. ai ra moiTxovs amJamad yovelTvis
moiTxovs Tqvengan gansakuTrebul yuradRebas.
magram Sinagani sceniuri TviTSegrZnoba ganviTarebis arc am stadiaSia mzad
zeamocanisa da gamWoli moqmedebis daxvewili gamWvreti ZiebisaTvis.
Seqmnili TviTSegrZnoba mniSvnelovan damatebas moiTxovs. amaSia dafaruli
`sistemis~ mTavari saidumloeba, rac amarTlebs xelovnebis Cveni
mimdinareobis mTavar safuZvels: `qvecnobierebiTi cnobierebiTis meSveobiT~
am damatebisa da safuZvlis Seswavlas SevudgebiT Cven momaval gakveTilze.
`maS ase sistemis~ pirveli kursi damTavrda, xolo `Cemi suli~, rogorc
gogoli ambobs, `isev burusiT aris moculi ucnaurobiT~ imedi mqonda, rom
Cveni TiTqmis erTi wlis muSaoba `STagonebamde~ mimiyvanda magram,
samwuxarod, am mxriv ver gaamarTla `sistemam~ `Cemi molodini~
aseT fiqrebSi garTuli videqi Teatris talanSi, maSinalurad vicvamdi
paltos da zarmacad vixvevdi yelze Sarfs, uceb viRacam `mujluguni~ mkra
gverdSi. Sevkivle, movbrundi da, erTic vnaxoT, arkadi nikolozis-Ze ametuza
win RimiliT.
albaT, mixvda Cems sulier ganwyobilebas, rom moindoma mizezi gageba Cemi
modunebisa. me gadakrul pasuxebs vaZlevdi, xolo is sulSi miZvreboda,
dawvrilebiT mkiTxavda:
_ ras grZnobT, rodesac scenaze xarT? _ undoda Seetyo Cemi azri
`sistemis~ zogierT CemTvis bundovani adgilebis Sesaxeb.
_ saqmec is aris, rom gansakuTrebuls arafers vgrZnob. Tavisuflad var
scenaze; yvelaferi mjera, Segnebuli maqvs Cemi scenaze yofnis ufleba.
_ meti raRa gindaT?! batonad grZnobde Tavs? es Zlier bevri ram aris!_
marwmunebda torcovi.
_ exla ki gamovutydi STagonebis Sesaxeb.
_ ai Turme ra!.. _ Sehkivla man. _ amisaTvis me ar unda mommarTo. `sistemas~
ara-aqvs STagonebis fabrika _ is mxolod saTanado niadags umzadebs mas.
rac Seexeba sakiTxs _ gewveva Tu ara is, amis Sesaxeb apolons SeekiTxeT, an
Tqvens bunebas, an SemTxvevas. jadoqari ara var da me giCvenebT mxolod
axal aRmgznebs, grZnobisa da gancdebis aRmZvrel xerxebs.
Tqven ki girCevT momavalSi ar gamoekidoT STagonebis aCrdils. es sakiTxi
grZneul bunebas miandeT, xolo Tqven imas mohkideT xeli, rac misawvdomia
adamianis cnobierebisaTvis.
mixeil simonis-Ze SCepkini swerda Tavis moswavles sergi vasilis-Ze Sumskis:
`Sen SegiZlia xan sustad iTamaSo, xan ramdenimed damakmayofileblad
(xSirad es damokidebulia sulier ganwyobilebaze), magram iTamaSeb
simarTliT~ .
ai saiT unda miiltvodnen Tqveni artistuli miswrafebani da zrunvani.
swor relsebze Semdgari roli win mieqaneba, farTovdeba da Rrmavdeba da
bolos albaT STagonebamdec migiyvanT.
xolo sanam es ar momxdara, kargad daixsomeT, rom siyalbe, gaTamaSeba,
Stampi da manWva-grexva warmoSoben STagonebas. amitom ecadeT iTamaSoT
simarTliT, iswavleT xelsayreli niadagis mzadeba `zeSTagonebisaTvis~ da
gjerodeT, rom amiT is yovelTvis keTilganwyobilebaSi iqneba TqvenTan.
Tumca, Semdeg gakveTilebze STagonebis Sesaxebac gveqneba saubari. imasac
gavarCevT, _ momaZaxa wasvlisas torcovma.
`STagonebis garCeva?! msjeloba mis Sesaxeb, filosofosoba? gana-
SesaZlebelia es? gana me vmsjelobdi, rodesac saCvenebel speqtaklSi
vambobdi: sisxli, sisxli mwyuria, iago!~? gana maloletkova msjelobda,
rodesac Sehkivlebda Tavis SesaniSnav `miSveleT!~ nu Tu fizikur
moqmedebaTa msgavsad, maTi patara simarTlisa da damajereblobis
momentebiviT, nafleTebaT, namcecebaT, calkeul afeTqebaT unda SevkriboT da
SevadginoT STagoneba?!~ vfiqrobdi Teatridan gamosvlisas.

XVI. qvecnobiereba msaxiobis sceniur TviTSegrZnobaSi

_ nazvanov da viuncov, adiT scenaze da iTamaSeT `fulis dawvis~ etiudis


dasawyisi scena, _ klasSi Semosvlisas gvibrZana arkadi nikolozis -Zem.
TqvenTvis cnobilia, rom SemoqmedebiT muSaobas kunTebis ganTavisuflebiT
unda SeudgeT, amitom jer moxerxebulad da Tavisuflad CamojeqiT, rogorc
sakuTar saxlSi, daisveneT.
avediT scenaze da SevasruleT brZaneba.
_ ara! ufro Tavisuflad, ufro moxerxebulad! _ yviroda mayurebelTa
darbazidan arkadi nikolozis Ze _ daZabulobis oTxmocdaxuTmeti
procentia- Zirs daZabuloba!
iqneb ggoniaT, rom vaWarbeb zedmetis odenobas? ara, aTasiani mayureblis
winaSe myofi msaxiobis cda pi perbolur odenobamde midis. da yvelaze cudi
is aris, rom cda da Zaladoba SeumCnevlad warSoiSvebian aucileblobis
gareSe, TviT msaxiobis nebisyofis, saRi gonebis gareSe. amitom gabedulad
moicileT Tavidan zedmeti daZabuloba_ imdenad, ramdensac SesZlebT.
scenaze ufro metad iyaviT saxlSi, vidre Tqven _sakuTar binaze. scenaze
ufro siamovnebiT unda grZnobdeT Tavs vidre sinamdvileSi, imitom, rom
TeatrSi saqme gvaqvs ara ubralo aramed `sajaro ganmartoebasTan~. igi
umaRles netarebas gangvacdevinebs.
magram aRmoCnda, rom gadavaWarbe, prostraciamde miviyvane Cemi Tavi.
ZaldatanebiT umoZraobaSi Cavardi da gavSeSdi. esec agreTveACaxSobis erT-
erTi cudi saxeTagania. brZola momixda masTan amisaTvis vicvlidi pozas,
moZraobas mivmarTavdi, moqmedebis SemweobiT vspobdi uZraobas da bols
meore ukiduresobaSi _ codvilobaSi gadavvardi. man mousvenroba gamoiwvia.
misgan Tavis dasaRwevad saWiro Seiqna swrafi, nervuli ritmis wynari,
TiTqmis zanti ritmiT Secvla.
arkadi nikolozis-Zem aramc Tu miiRo moiwona kidec Cemi xerxi:
_ rodesac gadaWarbebiT cdilobs msaxiobi TviT daudevrobis daSvebac ki
SeiZleba, saqmisadmi ufro fuqsavati damokidebuleba sasargeblod
CavTvaloT. es kargi wamalia uzomo daZabulobis gulmodgineobisa da
gaTamaSebis winaaRmdeg.
magram samwuxarod verc aman mogvca is simSvide da siTamame romelTac
ganicdi realur cxovrebaSi _ saxlSi, sakuTar savarZelSi --
aRmoCnda rom procesis sami momenti gameSva mxedvelobidan? 1) daZabuloba,
2) ganTavisufleba da 3) gamarTleba. iZulebuli Seviqen saswrafod
gamesworebina Secdoma. rodesac es movimoqmede, vigrZen, rom raRac zedmeti
momcilda SigniT, TiTqmis moeSvao da sadRac CainTqa. vigrZen, rom Cems
sxeuls dedamiwa izidavda, vigrZen sxeulis simZime, misi wona. is TiTqos
rbil savarZelSi CaiWeda, rodesac mxarTeZoze viyav wamowolili, am momentSi
gaqra kunTebis Sinagani daZabulobis zedmeti nawili. magram verc aman
momca sasurveli Tavisufleba, romelsac realur cxovrebaSi ganvicdi. raSia
saqme
rodesac Cavukvirdi Cems ganwyobilebas, mivxvdi rom kunTebis nacvlad
yuradReba daZabuliyo. sxeuls zveravda da mSvidad dasvenebas uSlida.
arkadi nikolozis-Zes gavuziare Cemi dakvirvebani.
Tqven marTali xarT. Sinagan elementTa sferoSic aris zedmeti daZabuloba,
magram Sinagan CaxSobas sxvagvarad unda moepyra, vidre mouxeSav kunTebs.
sulieri elementebi _ es obobas qselia kunTebTan, bagirTan – SedarebiT.
calkeul qsels advilad gaswyvet, magram Tu Tqven maTgan CaliCs dagrexT,
Toks, bagirs, maSin najaxiTac ver gadasWriT mas. TviT maTi Casaxvis dros
aris saWiro sifrTxile.
_ maS rogor movepyraT `obobas qsels~? _hkiTxavdnen moswavleni.
Sinagani CaxSobis drosac mxedvelobaSi unda viqonioT, agreTve sami momenti
_ anu daZabuloba, ganTavisufleba da gamarTleba.
pirvel or momentSi eZeb TviT Sinagan CaxSobas, Seiswavlo maTi Casaxvis
mizezebs da cdilob maT mospobas. mesame momentSi Sesabamisi sagulisxmo
viTarebiT amarTleb Sens axal Sinagan ganwyobilebas.
gasarCev SemTxvevaSi imiT isargebleT, rom erTi Tqveni mTavari
elementTagani (yuradReba) ar gaibnes mTeli scenis sivrcesa da
mayurebelTa darbazSi, aramed Tavi moiyaros TqvenSi, Caukvirdes kunTebis
SegrZnobas. etiudisaTvis Tavmoyril yuradRebas ufro saintereso da saWiro
obieqti mieciT. mimarTeT is romelime warmtac miznis an moqmedebisaken,
romlebic gamoacocxleben Tqvens muSaobas da Tqvenc gagitaceben.
daviwye etiudis amocanebis, misi sagulisxmo viTarebis mogoneba; gonebiT
kidec Semoviare mTeli bina. am Semovlis dros Cems warmosaxviT cxovrebaSi
moulodneli ram moxda: erT CemTvis ucnob oTaxSi movxvdi, romlis
arsebobac aqamde azraT ar momsvlia da vnaxe iq Rrmad moxucebuli
mamakaci da qali _ colis mSoblebi, romlebic Turme isveneben CvenTan. am
moulodnelma aRmoCenam ufro amiSala grZnoba da masTan Semafiqriana,
radgan ojaxis wevrTa momatebiT rTuldeba agreTve Cemi movaleobac maT
mimarT. zedmeti unda viSromo, rom Cems garda kidev xuTi suli gamovkvebo! am
pirobebSi Cemma samsaxurma, xvalindelma reviziam, saerTo krebam, sabuTebis
gadarCevam da salaros Semowmebam didi mniSvneloba moi poves maSindel Cems
cxovrebaSi, scenaze. savarZelSi Camjdari nervulad vixvevdi TiTze xelSi
moxvedril raRac bawars.
- yoCaR! _ momiwona parterSi mjdomma arkadi nikolozis-Zem. _ ai es
namdvili ganTavisuflebaa kunTebis. exla mjera yvelaferi isic, rasac
Tqven akeTebT da, isic, rasac Tqven fiqrobT, Tumca me ar vici, ram dai pyro
exla Tqveni yuradReba.
rodesac Cemi sxeuli Sevamowme, aRmoCnda, rom rom Cemi kunTebi mTlianad
ganTavisuflebuli iyvnen daZabulobisagan, Cemi mxriT yovelgvari cdisa da
Zaldatanebis gareSe. rogorc xedavT, TavisTavad Seqmniliyo mesame momenti,
romelic damaviwyda, _momenti Cemi jdomis gamarTlebisa.
_ oRond nu iCqarebT, - CamCurCulebda arkadi nikolozis-Ze, _ yvelaferi
bolomde CaaTvaliereT Sinagani WvretiT. Tu saWiroa, CaurTeT axali `Tu
rom~.
`vai Tu Zalian didi danaklisi aRmoCnda salaroSi?- gamielva TavSi. _
maSin xom wignebi unda Sevamowmo, sabuTebi. ra saSinelebaa! gana marto
movaswreb yvela amas.... isic RamiT?. . ~
maSinalurad davxede saaTs. oTxi iyo. rao? dRisa Tu Ramis? erTi wuTiT
ukanaskneli davuSvi, gvianobis gamo ufro avReldi, instiqturad veci magidas,
yvelaferi damaviwyda da gaSmagebiT Sevudeqi muSaobas.
_ vaSa! _ cali yuriT gavigone arkadi nikolozis-Zis mowoneba.
magram waqezebas aRar vaqcevdi yuradRebas, is me aRar mWirdeboda. me
vcxovrobdi, varsebobdi scenaze ufleba movi pove yvelafris gakeTebisa,
rac ki azrad momividoda.
magram es ar makmayofilebda movindome mdgomareobis gauareseba da gancdis
gamaxvileba, amisaTvis axali sagulisxmo viTarebis gamoZebna damWirda,
saxeldobr: didi Tanxis danaklisze fiqri.
`raRa vqna? _ aRelvebuli SevekiTxe Cems Tavs. _ kancelariaSi wavedi!~ _
gadavwyvite, gavardi talanSi. `magram kancelaria daketilia~, _ momagonda
Semovbrundi sastumroSi, didxans vcemdi bolTas, rom fiqrebi gadameyara,
papiross movukide da bnel kuTxeSi mivjeqi rom ukeTesad Cavkvirvebodi Cems
Tavs.
viRac mkacri da sastiki xalxi warmomidga Tvalwin. amowmebdnen wignebs,
sabuTebs, salaros. mekiTxebodnen, me ki ar vicodi, ra mepasuxna da vibneodi.
sasowarkveTis Jinianoba miSlida gulwrfelad meRiarebina Cemi daudevroba
Semdeg sabediswero rezolucias werdnen CemTvis. jgufjgufad
CurCulebdnen kuTxeSi. ganmartoebiT videqi, moSorebiT, damcirebuli. Semdeg
_ dakiTxva, gasamarTleba, samsaxuridan moxsna, qonebis aRwera, binidan
gamoZeveba.
_ SexedeT, nazvanovi arafers ar akeTebs, magram Cven ki vgrZnobT, rom mTeli
Sinagani arsebiT boboqrobs! _ wasCurCulebda torcovi moswavleebs.
am dros Tavbru damesxa. davkarge Cemi Tavi rolSi da aRar vicodi, sada var,
an sad aris Cems mier asaxuli piri. xelebma Seswyvites TiTze bawris daxveva,
gavSeSdi da aRar vicodi ra meqna.
Semdeg ra moxda. aRar maxsovs, mxolod maxsovs, rom advili da sasiamovno
Seiqna Sesasruleblad yovelive eqspromti. xan prokurorTan wasvla
gadavwyvite da talanSi davrbodi xan gasamarTlebel sabuTebs veZebdi
karadebSi da sxvadasxva, rac me TviTon ar maxsovda da rac gavige Semdeg
mayurebelTa naambobidan, CemSi, rogorc zRaparSi, saswaulebrivi gardaqmna
moxda. winaT me vcxovrobdi etiudis cxovrebis mxolod sinjiT da bolomde
ar mesmoda is, rac xdeboda masSi. TviT CemSi. exla TiTqos amexila `Cemi
sulis Tvalebi~ da bolomde Sevican yvelaferi. scenisa da rolis yovelive
wvrilmanma sul sxva mniSvneloba moi pova Cems TvalSi. Sevican grZnoba,
msjeloba, warmodgena, moCvenebebi. rogorc TviT rolis, agreTve Cemi
sakuTari. megona. rom axal piesas vTamaSobdi.
_ es imas niSnavs, rom Tqven Tqveni Tavi i povneT rolSi. xolo TviT
TqvenSi ki _ roli. _ momigo torcovma. rodesac avuxseni Cemi ganwyobileba.
winaT me sul sxvanairad vxedavdi. vismendi, Sevicnobdi. winaT `grZnobis
simarTlis msgavseba~ iyo. exla ki `vnebaTa WeSmariteba~ momevlina. winaT
ubadruki. Raribi fantaziis ubraloeba iyo, exla ki _ mdidari fantaziis
ubraloebaa. winaT Cemi Tavisufleba scenaze zedmiwevniTi sazRvrebiT iyo
Semofargluli, winaswar gamiznuli pirobiTobiT exla ki frTaSesxmuli
Seiqna Cemi Tavisufleba, siamaye.
vgrZnob, rom dReidan Cemi Semoqmedeba `dawvis~ etiudSi yovel ganmeorebaSi
sul sxvadasxvagvari iqneba.
_ es xom swored is aris. ris gulisaTvisac Rirs sicocxle da msaxiobad
gaxdoma? es STagonebaa?
_ ar vici. SeekiTxeT fsiqologebs. mecniereba _ Cemi specialoba ar aris. me
praqtikosi var da SemiZlia mxolod agixsnaT Tu rogor ganvicdi CemSi
SemoqmedebiT muSaobas aseT momentebSi.
mere da rogor ganicdiT? _ ekiTxebodnen moswavleni.
_ siamovnebiT giambobT, magram dRes ki ara, radgan saWiroa daamTavroT
klasi. Tqven sxva gakveTilebi mogeliT. A

arkadi nikolozis-Zes ar daaviwyda Tavisi dapireba da gakveTili Semdegi


sityvebiT daiwyo:
_ didi xania mas Semdeg... erT saRamos wveulebaze saxumaro `operaciis~-
obieqti Seviqeni.
moitanes didi magidebi: erTi viTomda sadostaqro xelsawyoebiT savse, meore
_ carieli _`saoperacio~. moafines iatakze zewrebi, moitanes bandebi, taStebi,
WurWeli. `eqimebma~ xalaTebi Caicves, me ki _ perangi gadamacves. gamWimes
saoperacio magidaze, Tvalebi amixvies. yvelaze metad is garemoeba
maSfoTebda, rom `eqimebi~ gadamlaSebuli grZnobierebiT mepyrobodnen,
rogorc mZime avadmyofs da uxumrad, saqmiani xalxiviT moekidnen xumrobas
da yvela imas, rac Cems garSemo xdeboda.
aman ise amibnia goneba, rom ar vicodi rogor dameWira Tavi: mecina Tu
metira. aseTma sulelurma azrmac ki gamiara: `erTic vnaxoT marTla
damiwyon gaWra?~ momavlis ucodinaroba ufro maRelvebda. smena
gamimaxvilda, sul umniSvnelo xmauric veRar gamoepareboda Cems yurebs.
xmauri ki bevri mesmoda: yvelani raRacas CurCulebdnen, wyals asxamdnen,
sadostaqro xelsawyoebis raCxuni, WurWlis wkriali, zogjer didi taSti
aJRrialdeboda samgloviaro zaris rekvasaviT.
`SevudgeT~, _ gadasCurCula viRacam Cems gasagonad.
viRacis Zlierma xelma moWima Cemi kani, Tavidan tkivili vigrZeni, Semdeg ki
sami naCxvleti... veRar moviTmine da SevkrTi. raRac mCxvletavi da mkvrivi
xelsawyoTi fxaWnidnen xelis mtevnis zedapirs, xeli damibandes,
fusfusebdnen; xelsawyoebi Cacvivda Zirs.
bolos, sakmaod xangrZlivi siCumis Semdeg .... xmamaRla dailaparakes
icinodnen, milocavdnen, Semixsnes Tvalebi da ... Cems marcxena xelze
dasvenebuli vixile ZuZumwovara bavSvi, artaxebSi gakruli Cemi marjvena
xeli. mtevnis zedapirze daexataT bavSvis suleluri saxe.
axla ibadeba kiTxva: udavo simarTle iyo maSindeli Cemi gancda, namdvili
damajereblobiT Sezavebuli, Tu is, rasac ganvicdidi ufro swori iqneboda
gvewodebina `grZnobis simarTlis msgavseba~.
rasakvirvelia, is ar iyo udavo simarTle namdvili damajereblobiT.
morigeoba warmoebda: `mjera, ar mjera~ iluziisa da namdvili gancdis,
`simarTlisa~ da `simarTlis msgavsebis~. masTan Sevican, rom namdvilad rom
gaekeTebinaT CemTvis operacia, TiTqmis imaves ganvicdidi sinamdvileSi, rac
calkeul momentebSi ganvicade xumrobis dros. iluzia sakmaod hqmnida
sinamdvilis STabeWdilebas.
maSindel SegrZnobaTa Soris gamoereoda sruli gancdis momentebi, rodesac
Cemi Tavi sinamdvileSi megona. gulis wasvlis ganwyobilebis winagrZnobac ki
ganvicade, _ rasakvirvelia, wamierad. iseve saswrafod qrebodnen isini,
rogorc momevlinebodnen. iluzia ki mainc Tavis kvals stovebda. da axlac
mgonia, rom maSindeli gancdili, SeiZleba, realur sinamdvileSic
dammarToda. ai rogor vigrZen, pirvelad im mdgomareobis winamorbedi,
romelSic bevri ram moiZebneba qvecnobierebisa, da romelsac axla kargad
vicnob scenaze, daamTavra Txroba arkadi nikolozis-Zem
_ kargi magram eg xom cxovrebis xazi ar aris, aramed raRac nafleTebi, misi
nawyvetebia.
- Tqven, iqneb fiqrobT, rom qvecnobierebiTi Semoqmedebis xazi - uwyvetia an,
TiTqos msaxiobi yvelafers ise ganicdides scenaze, rogorc sinamdvileSi? es
rom ase yofiliyo, adamianis sulieri da fizikuri organizmi ver SesZlebda
muSaobas, rogorc xelovneba moiTxovs misgan.
rogorc Tqven ukve iciT, scenaze Cven vcxovrobT namdvili, realuri
cxovrebis emociuri mogonebebiT. isini wuTiT uaxlovdebian realuri
cxovrebis iluziebs. Tavisi Tavis sruli ganuwyveteli daviwyeba rolSi da
momxdarisadmi absoluturi, uryevi damajerebloba, Tumca moxdeba scenaze,
magram erTob iSviaTad. Cven viciT amgvari mdgomareobis calkeuli, cotad
Tu bevrad xangrZlivi periodebi. xolo asasaxavi rolis danarCen
cxovrebaSi simarTles simarTlis msgavseba scvlis, rwmenas _ albaToba.
rogorc me, saxumaro operaciis dros, ise nazvanovsac `fulebis dawvis~
etiudis ukanaskneli Sesrulebis dros Tavbrudaxvevis momentebi hqonda. im
dros Cveni, adamianuri cxovreba Tavisi emociuri mogonebebiT, swored iseve,
rogorc Cvens mier Sesasrulebeli rolis cxovreba, ise mWidrod
enaskvebodnen erTmaneTs, rom ver gaigebda kaci, sad iwyeba pirveli da sad
Tavdeba meore.
-- ai swored eg aris STagoneba! _ Cavafrindi magrad.
_ diax, am procesSi bevri aram aris qvecnobierebidan, _ gamiswora torcovma.
_ xolo iq, sadac qvecnobierebaa, STagonebac iqvea!
_ Tqven ase ggoniaT? _ gaukvirda torcovs da maSinve mimarTa masTan axlo
mjdom puSCins:
_ saswrafod, daufiqreblad, daasaxeleT raime nivTi, romelic aq ar aris!
_ xelna!
_ ratom swored `xelna~?
_ ar vici!
_ agreTve `arc me vici~ da `arc sxvam icis~ es. mxolod erTma
qvecnobierebam icis, Tu ratom SemogaCeCa swored eg warmodgena.
veselovski, Tqven damisaxeleT rame.
_ ananasi
_ ratom ananasi?!
aRmoCnda, rom amas winaT RamiT miseirnobs veselovski da. uceb
Tavisdauneburad moagonda ananasi. jer, viTom moeCvena, rom am xils palma
isxams. tyuilad xom ar hgavs igi palmas. marTlac: ananasis foTlebi
palmisas mogvagoneben miniaturaSi. xolo ananasis jagriani qerqi Zlier
hgavs palmis xis qerqs.
arkadi nikolozis-Ze amaod cdilobda gaego mizezi, ratom daebada
veselovskis aseTi azri.
_ iqneb am dReebSi SemTxveva gqondaT geWamaT ananasi?
_ ara _ miugo veselovskim.
_ iqneb fiqrobdiT?..
_ ara.
_ am qvecnobierebaSi unda veZeboT axsna.
_ raze dafiqrdiT? _ mimarTa torcovma viuncovs. sanam kiTxvaze pasuxs
gascemda, Cveni axirebuli viuncovi Rrmaazrovnad Cafiqrda. masTan, sanam
sapasuxod emzadeboda, manamde meqanikurad didxans isrisa xelis gulebi
Sarvalze, Semdeg, ufro didi fiqris Semdeg, jibidan raRac qaRaldis
nagleji amoiRo da hkecavda da isev Slida.
arkadi nikolozis-Zem magrad gadaixarxara da mogvmarTa:
_ scadeT cnobierebiT gaimeoreT yvela is moqmedeba, rac viuncovs dasWirda,
vidre pasuxs momcemda Cems kiTxvaze. risTvis akeTebda yvela imas? mxolod
erTma qvecnobierebam icis yvela im uazrobis mizezi.
naxeT? _ momibrunda arkadi nikolozis-Ze. _ yvela is, rasac puSCini da
veselovski ambobdnen, yvela is, rac viuncovma Caidina yvelaferi STagonebis
gareSe xdeboda, magram qvecnobierebis momentebi mainc iyo maT sityvebsa da
saqcielSi. maSasadame, is gamovlindeba aramc Tu Semoqmedebis procesSi,
aramed sruliad ubralo, survilis, Tanaziarobis, Seguebis, moqmedebisa da
sxv. Cveulebriv wuTebSic.
didi megobroba gvaqvs Cven Cven qvecnobierebasTan. realur cxovrebaSi
yovel nabijze vxvdebiT mas. CvenSi warmoSobili TiToeuli warmosaxva,
TiToeuli moCveneba, ase Tu ise qvecnobierebiTobas moiTxovs. isini misgan
warmoiSobian. Sinagani cxovrebis TiToeul fizikur asaxvaSi, TiToeul
SeguebaSi _ mTlianad an nawilobriv _ qvecnobierebis uxilavi karnaxia
Camarxuli.
_ araferi ar mesmis! _ Relavda viuncovi.
_ sxvaTaSoris gaugebari araferia: vin ukarnaxa puSCins sityva `xelna~, vin
Seuqmna as es warmosaxva? vin ukarnaxa veselovskis misi axirebuli xelebis
moZraoba, mimika, intonacia, _ erTi sityviT, yvela is Segueba, romliTac is
gadmogvcemda Tavis gancvifrebas palmaze msxmoiare ananasebis Sesaxeb?
cnobierebiT vis mouvidoda TavSi iseTi moulodneli fizikuri moqmedebis
Catareba, romelic viuncovma Caatara, vidre pasuxs momcemda kiTxvaze? kvlav
qvecnobierebam ukarnaxa isini.
_ maSasadame, _ mindoda Semegno,_ TiToeuli warmosaxva, TiToeuli Segueba
ase Tu ise qvecnobierebiTobis warmoSobis yofilan?
_ maTi umetesoba, _ iCqara damowmeba torcovma. _ ai ratom vamtkiceb, rom
cxovrebaSi didi megobroba gvaqvs qvecnobierebasTan.
miT ufro sawyenia, rom swored iq, sadac yvelaze metad aris saWiro _ _
TeatrSi, scenaze _ Cven mas iSviaTad vxvdebiT. moZebneT qvecnobiereba
uaRresad gamarTul, dazepirebul, daWanWikebul, Seswavlil speqtaklSi. masSi
masSi yvelaferi fiqsirebulia msaxiobis winaswari gaangariSebiT. xolo
Cveni sulieri da organuli bunebis qvecnobierebiTi Semoqmedebis gareSe
msaxiobis TamaSi gonebiTia, yalbi, pirobiTi, mSrali, usicocxlo, formaluri.
farTo gza gauxseniT scenaze SemoqmedebiTi qvecnobierebas. mospeT yvela is,
rac xels uSlis, xolo ganamtkiceT, rac xels uwyobs. aqedan--fsiqoteqnikis
ZiriTadi amocanaa: iseT TviTSegrZnobade miviyvanoT msaxiobi, rodesac masSi
warmoiSveba TviT organuli bunebis qvecnobierebiTi Semoqmedebis procesi.
xolo cnobierebiT rogorRa mivideT iqamde, rac, gvgonia, Tavisi bunebiT ar
emorCileba cnobierebas, rac `qvecnobierebiTia?~ Cvenda sabednierod arc
iseTi miuvali sazRvrebia cnobierebiTs da qvecnobierebiT gancdebs Soris.
es kidev cotaa, xSirad cnobiereba aZlevs mimarTulebas, romelSic
qvecnobierebiTi moqmedeba ganagrZobs muSaobas. bunebis am TvisebiT xSirad
vsargeblobT Cven fsiqoteqnikaSi. is SesaZleblobas gvaZlevs davadginoT
Cveni xelovnebis mimarTulebis erTi mniSvnelovani safuZvelTagani:
cnobierebiTi fsiqoteqnikis meSveobiT SevqmnaT msaxiobis qvegrZnobierebiTi
Semoqmedeba.
amrigad, dRis wesrigSi dgeba sakiTxi msaxiobis fsiqoteqnikis Sesaxeb,
romelic TviT sulieri organuli bunebis qvecnobierebiT Semoqmedebas
iwvevs. magram amis Sesaxeb Semdeg gakveTilze.

........ 19.. w.

maSin ase, dRes Cven saubari gveqneba imis Sesaxeb, Tu cnobierebiTi


fsiqoteqnikis meSveobiT rogor unda gamoviwvioT CvenSi organuli bunebis
qvecnobierebiTi Semoqmedeba.
amis Sesaxeb Tqven giambobT nazvanovi, romelmac Tavis Tavze ganicada es
procesi `fulebis dawvis~ etiudis ganmeorebis dros, warsul gakveTilze.
_ me mxolod imas getyviT, rom uceb saidanRac momevlina STagoneba da me
TviTon ar vici, rogor vTamaSobdi.
_ Tqven swored ara sjiT gakveTilis Sedegs. ufro didmniSvnelovani ram
moxda. vidre Tqven ggoniaT. `STagonebis~ movlena romelzec yovelTvis
amyarebT Tqvens varauds ubralo SemTxveviTobaa, SeuZlebelia masze imedis
damyareba. xolo gakveTilze, romlis Sesaxebac amJamad vsaubrobT moxda is,
risi imedic yovelTvis unda iqonioT. Tqven maSin mogevlinaT STagoneba ara
SemTxveviT, aramed imitom rom Tqven TviTon mouwodeT mas saWiro niadagis
momzadebiT. es Sedegi ufro didmniSvnelovania Cveni msaxiobis Semoqmedebis,
fsiqoteqnikisa da TviT praqtikisTvis.
_ me araviTari niadagi ar momimzadebia da arc vici misi momzadeba,_ viuare
Cemis mxriv.
_ maSasadame, Tqveni cnobierebis gareSe me momimzadebia igi TqvenSi.
_ rogor? rodis? yvelaferi wesisamebr mimdinareobda. rogorc yovelTvis:
kunTebi ganTavisufldnen. daZabulobisagan, isinjeboda sagulisxmo
viTareba, mTeli rigi amocanebi wamovayeneT da SevasruleT sxvadasxva.
_ sruli simarTlea. am mxriv araferi axali ar momxdara. magram Tqven ar
SegimCneviaT erTi RirsSesaniSnavi detali. romelic did axal ambavs
warmoadgens, is sul umniSvnelo damatebaa. saxeldobr, me gaiZulebdiT
Tqven bolomde SegesrulebinaT da dagebolovebinaT SemoqmedebiTi
moqmedebani ukanaskneli sazRvris amowurvamde. es aris da es
_ es rogor?--Cafiqrda viuncovi.
_ sruliad ubralod. Sinagani TviTSegrZnobis yvela elementebisa, fsiqiuri
cxovrebis mamoZravebelTa, TviTgamWoli moqmedebis muSaobac daiyvaneT
normalur, adamianis qmedobamde da a ra aqtiorul, pirobiTobamde. maSin
Tqven SeicnobT scenaze, rolSi Tqveni sulieri organuli bunebis namdvil
cxovrebas. SeuZlebelia ar daujero simarTles. xolo iq, sadac simarTle
da damajereblobaa, iq TavisTavad Seiqmneba scenaze `me var~.
SeamCnieT Tu ara, rom yovelTvis, rodesac isini Sinaganad warmoiSvebian
TqvenSi, TavisTavad, msaxiobis nebisyofis gareSe, organuli buneba Tavisi
qvecnobierebiT Caereva muSaobaSi.
gaxsovT `fulebis dawvis~ pirveli TamaSi, ase daemarTa nazvanovs, aseve
mouxda ukanasknel gakveTilzec.
ase, msaxiobis cnobierebiTi fsiqoteqnikis meSveobiT, romelic dasasrulamdea
miyvanili, niadagi Seiqmneba TviT Cveni organuli bunebis qvecnobierebiTi
Semoqmedebis procesis warmosaSobad. fsiqoteqnikis xerxebis SesrulebiT
swored am sazRvrulobaSi, damTavrebulobaSi mdgomareobs imis friad
sayuradRebo damateba, rac TqvenTvis ukve cnobilia Semoqmedebis sferoSi.
rom icodeT, raoden sayuradReboa es axali ambavi!
miRebulia, rom Semoqmedebis yoveli momenti usaTuod unda iyos didi, rTuli,
amaRelvebeli. magram wina mecadineobidan isic viciT, rom didi mniSvnelobas
moi povebs sul mcire moqmedeba an SegrZnoba, sul umciresi teqnikuri xerxi,
Tu isini dayvanilni arian scenaze, Semoqmedebis momentSi, ukanasknel
sazRvrulobamde, sadac iwyeba cxovrebis, adamianis simarTle, damajerebloba
da `me var~. rodesac es moxdeba, maSin msaxiobis sulieri da fizikuri
aparati normalurad muSaobs scenaze, adamianis bunebis kanonTa mixedviT,
sruliad iseve, rogorc cxovrebaSi, miuxedavad sajaro Semoqmedebis
aranormaluri pirobebisa.
is, rac realur cxovrebaSi Seiqmneba da moxdeba Tavis Tavad, bunebrivad.
scenaze igi fsiqoteqnikis daxmarebiT mzaddeba.
warmoidgineT mxolod: sul umniSvnelo fizikur an sulier moqmedebas,
romelic hqmnis udavo simarTles da damajereblobas, dayvanils
sazRvrulobamde `me var~, unari Seswevs CaiTrios muSaobaSi msaxiobis
sulieri da fizikuri buneba Tavisi qvecnobierebiT! es gana axali ram ar
aris, es gana umniSvnelo damatebaa imisi, rac ukve iciT Tqven!
zogierTi maswavleblis sawinaaRmdegod, vfiqrob, rom axladamwyebi
moswavleni, romelTac TqvensaviT pirvelad Sesdges fexi scenaze,
SeZlebisdagvarad. uceb unda iqnan dayvanilni qvecnobierebamde, pirvel
xanebSive unda vecadoT amas, elementebze muSaobis dros, Sinagan sceniur
TviTSegrZnobaze muSaobis dros, yovelgvar varjiSsa da etiudebze muSaobis
dros.
dae, damwyebma erTbaSad Seicnos, Tundac calkeul momentebSi msaxiobis
netari ganwyobileba normaluri Semoqmedebis dros. dae, gaecvnen isini am
ganwyobilebas aramc Tu mxolod nominalurad, sityvieri saxelwodebiT,
mkvdari da mSrali terminologiiT, romelic dasawyisSi SiSis zarsa scemen
damwyebT, aramed sulieri SegrZnobiT. dae, maT saqmiT Seiyvaron es
SemoqmedebiTi ganwyobileba da gamudmebiT miiswrafodnen misken scenaze.
_ mesmis damatebis mniSvneloba, romelic dRes gagvacaniT, _ mivmarTe .arkadi
nikolozis_Zes,_ magram eg ar gvakmayofilebs Cven. unda vicodeT kidec
Sesabamisi fsiqoteqnikuri xerxebi da miT sargebloba. amitom gvaswavleT
Sesabami fsiqoteqnika, mogveciT ufro konkretuli midgoma.
_ inebeT. magram axals verafers gaigebT Cemgan. me mxolod imis dazusteba
momixdeba, rac Tqven ukve iciT. ai Cemi pirveli rCeva: rogorc ki SeqmniT
TqvenSi swor Sinagan sceniur SegrZnobas da igrZnobT, rom fsiqoteqnikis
SemweobiT yvelaferi ganlagda Tqvens sulSi namdvili SemoqmdebisaTvis da
mxolod biZgs elis Tqveni buneba, rom ekveTos samuSaos, waubiZgeT maSinve.
_ mere, rogor?
_ qimiaSi ori xsnaris neli da susti reaqciis dros mesame nivTierebis
gansazRvrul sul umniSvnelo raodenobas umateben, romelic
katalizatorad moevlineba mocemul reaqcias
es Taviseburi sanelebelia, romelsac erTbaSad sazRvramde mihyavs reaqcia.
Tqvenc CaurTeT aseTi katalizatori moulodneli eqspromtis saxiT,
detalis, moqmedebis, udavo simarTlis momentis saxiT, sul erTia_
sulierisa Tu fizikuris, aseTi momentis moulodneloba Tqvenc agaRelvebT
da TviT bunebac brZolis velisaken gaeqaneba.
es moxda ~fulebis dawvisa etiudis ukanaskneli ganmeorebis dros.
nazvanovma igrZno TavisSi swori sceniuri TviTSegrZnoba da, bolos, rogorc
TviTon agvixsna, Tavisi Semoqmedebis mdgomareobis gasamaxvileblad CaurTo
moulodneli, iqve, eqspromtad Seqmnili moyvanili garemoeba didi Tanxis
danaklisis Sesaxeb. es monagoni Seiqna misTvis `katalizatorad~
`sanelebelma~ uceb daiyvana reaqcia sazRvramde anu TviT sulieri da
fizikuri bunebis qvecnobierebiT Semoqmedebamde.
_ `katalizatorebi~ sadRa veZioT? _ ekiTxebodnen moswavleni.
_ yvelgan: warmodgenebSi, moCvenebebSi, msjelobaSi, SegrZnobaSi., nebisyofaSi
uwvriles moqmedebaSi, sulier da fizikur warmosaxviT monagonTa axal
umniSvnelo detalebSi, obieqtSi, romelsac eTanaziarebiT, scenaze Tqvens
garemomcvel uxilav wvrilmanebSi, mizanscenaSi, vin icis sad da raSi
SeiZleba i povnoT patara, namdvili, adamianuri cxovrebis simarTle,
gamomwvevi simarTle, ganwyobileba `me var~-is Semqmneli.
_ mere ra iqneba?
_ iqneba is, rom scenaze ramdenime moulodneli momentisa da moqmedi piris
cxovrebis Tqven pirad cxovrebasTan mTliani gaerTianebis gamo
TavbrudagexvevaT. moxdeba is, rom Tqveni Tavis nawilebs rolSi igrZnobT,
xolo rolisas_ TqvenSi.
_ Semdeg?
_ Semdeg is moxdeba, rac ukve giTxariT: simarTle, damajerebloba, `me var~
gadascemen Tqvens Tavs organuli bunebis gamgeblobaSi misi qvecnobierebiT.
nazvanovma rom ukanasknel gakveTilze muSaoba Caatara SeiZleba misi
msgavsis ganmeoreba, mxolod Semoqmedeba unda daiwyoT `sceniuri
TviTSegrZnobis romelic gsurdeT im elementebidan~. imis nacvlad, rom
daiwyoT, rogorc nazvanovma, kunTebis modunebiT, SeiZleba mimarToT
warmosaxvisa da sagulisxmo viTarebis daxmarebas, ndomasa da amocanas, Tu
is garkveulia ukve, emociasa Tu is TavisTavad aRegzno, warmodgenas da
msjelobas: SeiZleba qvecnobierebiT SeigrZno mwerlis nawarmoebSi
simarTle da maSin TavisTavad warmoiSveba damajerebloba da `me var~
yvela am SemTxvevaSi umTavresia ar dagaviwydeT, rom pirveli warmoSobili
da aRdgenili elementi TviTSegrZnobis srul, sazRvrul gacocxlebamde
aiyvanoT. Tqven iciT, rom sakmarisia es SemoqmedebiTi muSaoba CaataroT erT
romelime elementTan, da yvela danarCenebi, maT Soris arsebuli
ganuwyveteli kavSiris gamo, kvaldakval gahyvebian pirvels.
axlaxan axsnili cnobierebiTi midgoma Cveni organuli bunebis
qvecnobierebiTi Semoqmedebis gamowveva ar aris erTaderTi. aris meorec,
magram dRes veRar movaswrebT mis demonstrirebas. amitom _ Semdeg
gakveTilamde.

......... 19.. w.

_Sustov, nazvanov, _ mogvmarTa arkadi nikolozis-Zem klasSi Semosvlisas, _


iTamaSeT iagosa da otelos scenis dasawyisi, _ mxolod pirveli
winadadebani.
movemzadeT, viTamaSeT da, mgonia, ara ase Tu ise, aramed kargi dakvirvebiTa da
swori Sinagani sceniuri TviTSegrZnobiT.
_ riT iyaviT amJamad garTuli? _ SegvekiTxa torcovi.
_ uaxloesi amocaniT, anu imiT, rom nazvanovis yuradReba mimepyro, _ miugo
paSam.
_ me imiT viyav garTuli, rom Cavwvdomodi paSas sityvebs, agreTve imiT, rom
Sinagani ganWvretiT damenaxa is, ris Sesaxebac melaparakeboda, _ avuxseni
Cemis mxriv.
_ maS ase, erTi Tqengani mii pyrobda meoris yuradRebas mxolod imisaTvis,
rom miepyro misi yuradReba, xolo meore cdilobda imis -dakvirvebas da
danaxvas, ris Sesaxebac ebaasebodnen, mxolod imisaTvis, rom Cahkvirveboda da
daenaxa is, rasac elaparakebodnen.
--- ara! ratom... _ ganvacxadeT protesti.
-- imitom, rom es moxdeboda mxolod iq, sadac ar iyo piesisa da rolis
gamWoli moqmedeba da zeamocana. uimaTod SeiZleba mxolod yuradRebis
mi pyroba yuradRebis mopyrobisaTvis an dakvirveba da danaxva dakvirvebisa
da danaxvisaTvis.
axla gaimeoreT is, rac es-es aris iTamaSeT da ganagrZeT meore scenac,
romelSic otelo exumreba iagos.
ras warmoadgenda Tqveni amocana? _ xelaxla SegvekiTxa torcovi rodesac
gavaTaveT TamaSi.
_ B dolce far niente-s _mivuge me
_ ra uqeniT uwindel amocanas: `mosaubris gagebis cdas~?
_ is Sevida axalSi, ufro mniSvnelovan amocanaSi da gaiTqvifa.
_ axal kvalze moigoneT, rogor SeasruleT orive amocana da rogor
laparakobdiT rolis sityvier teqsts or naTamaSev nakveTSi,_ winadadeba
mogvca arkadi nikolozis-Zem.
_ rogor vasrulebdi da ras vambobdi pirvel nakveTSi _ maxsovs, xolo
meoreSi _ ara.
Cans, is TavisTavad Sesrulebula da teqstic TavisTavad Tqmula.--
gadaswyvita torcovma.
_ rogorc Cans _ asea.
- axla gaimeoreT ukanasknelad naTamaSevi da daurTeT Semdegi nawili anu
momavali eWvianobis pirveli SeSfoTeba.
SevasruleT brZaneba da uxeSad davadgineT Cveni amocana: `davcinoT iagos
sulelur ciliswamebas~.
ra daemarTa uwindel amocanebs: `gavigo mosaubris sityvebi~ da dolce far niente
–s?
mindoda meTqva, rom isinic agreTve STainTqnen axal, ufro mozrdil
amocanaSi, magram davfiqrdi da aRaraferi miTqvams.
_ ra iyo? ram SegafiqrianaT?
_ iman, rom rolis am adgilSi erTi xazi - bednierebis xazi _ swydeba da
iwyeba axali _ eWvianobis xazi.
_ is ar swydeba, - gamiswora torcovma, _ aramed sagulisxmo viTarebasTan
dakavSirebiT TandaTanobiT gardaqmnas iwyebs. xazi Tavidan gaivlida axlad
jvardaweril otelos mokle zols, misi xumrobisas iagosTan, Semdeg eWvianma
TviT daimSvida Tavisi Tavi da netarebisa da bednierebis winandel
ganwyobilebas daubrunda.
Cven sinamdvileSi vicnobT ganwyobilebis aseT gadasvlebs. iqac ise
bednierad mimdinareobs cxovreba, Semdeg uceb SeiWreba masSi eWvi,
sasowarkveTileba, mwuxareba da xelaxla isev gamobrwyindeba.
nu geSiniaT am gadasvlebis, piriqiT, giyvardeT, gaamarTleT, kontrastebiT
gaamaxvileT isini. moyvanil magaliTSi ar aris Zneli amis Catareba.
sakmarisi moigonoT is, rac winaT iyo, otelosa da dezdemonas sasiyvarulo
romanis dasawyisSi, sakmarisia ocnebiT ganicadoT SeyvarebulTa is bednieri
warsuli da Semdeg ocnebiTve gadaxvideT kontrastze, SeadaroT igi im
saSinelebas da jojoxeTs, rasac igi umzadebs mavrs.
warsulidan raRa unda movigonoT? _ kvlav daibna viuncovi.
_ SeyvarebulTa pirveli SesaniSnavi Sexvedrebi brabancios ojaxSi, otelos
lamazi moTxrobebi, saidumlo paemnebi, sacoles motaceba da jvariswera,
ganSoreba qorwinebis pirvelsave Rames, ki prosze Sexvedra samxreTis mzis
sxivebqveS, dauviwyari Taflobis Tve, xolo Semdeg, momavalSi... Tqven TviTon
warmoidgineT TqvenTvis, momavalSi ra moelis otelos.
_ momavalSi raRa?..
_ yvelaferi is, rac mexuTe aqtSi moxda iagos jojoxeTuri intrigis
wyalobiT.
ori ukiduresobis _ warsulisa da momavlis _ dapirispirebiT gasagebi
Seiqneba gadarajebuli mavris winagrZnoba da aRSfoTeba. Semoqmedi
msaxiobis damokidebulebac gamoirkveva asasaxavi adamianis bedisadmi, rac
ufro mkafiod da naTlad iqneba naCvenebi mavris cxovrebis bednieri periodi,
imdenad meti siZlieriT gadascemT Semdeg wyvdiadiT mocul dasasruls.
_ axla ganagrZeT! _ gvibrZana torcovma.
ase gaviareT mTeli scena TviT iagos SesaniSnav ficamde, rodesac aRqmas
sdebs cis mnaTobTa winaSe: `mzad aris Seswiros Tavisi goneba, nebisyofa da
grZnobebi, yvelaferi _ Seuracyofil otelos samsaxurs.
_ mTeli rolis mimarT rom CavataroT amgvari muSaoba, gvixsnida arkadi
nikolozis-Ze, _ maSin mcire amocanebi erTimeoreSi gaiTqvifebian da didebs
warmoSoben. maTi ricxvi ar iqneba didi. piesis sigrZeze farvateris
niSnebiviT Camwkrivebuli es amocanebi gamWoli moqmedebis xazs aRniSnaven
CvenTvis umTavresia amJamad gavigoT anu vigrZnobT, rom didebis mier patara
amocanebis STanTqvis procesi warmoebs qvecnobierebiT.
Camovarda saubari imis Sesaxeb, Tu ra saxeli vuwodoT pirvel did amocanas,
vercerTma Cvenganma, verc TviT arkadi nikolozis-Zem, ver gadavwyviteT es
kiTxva. es arc sakvirvelia: swori, cocxali, warmtaci da, ara ubralod
gonieri, amocana ar warmoiSveba TavisTavad, erTbaSad, rolis damuSavebis
manZilze is SemoqmedebiTi cxovrebiT Seiqmneba scenaze: Cven jer ar
Segvicvnia es cxovreba da amitom ver SevZeliT dagvedgina misi Sinagani
dedaazri viRacam mainc misca mas uxeSi saxelwodeba, romelic, ukeTesis
uqonlobis gamo, miviReT: `minda vaRmerTo dezdemona-dedakacis ideali; minda
vemsaxuro mas da Sevwiro mTeli sicocxle~.
rodesac am did amocanas Cavufiqrdi da Cemeburad aRvadgine igi, maSin
Sevican, rom damexmara is mTeli scenisa da calkeuli nakveTebis Sinagan
ganmtkicebaSi. me vigrZeni es, rodesac daviwye TamaSis romelime momentis
mizanSi amoReba dasaxuli saboloo miznisaTvis: `dezdemonas gaRmerTebisa-
qalis idealisa~
gadavdiodi ra uwindeli patara amocanebidan saboloo mizanze, vigrZeni, Tu
rogor hkargavdnen mocemuli saxelwodebani Tavis azrsa da mniSvnelobas. ai,
magaliTad: aviRoT pirveli amocana_ `imis cda, rom SevicnoT iagos
nalaparakevi~. ris gamosadegia es amocana? gaugebaria. raRas unda vecadneT,
rodesac yvelaferi naTelia: otelo Seyvarebulia, mxolod dezdemona hyavs
safiqrebeli unda mxolod mis Sesaxeb ilaparakos ganuwyvetliv, amitom
Seyvarebulis Sesaxeb yoveli kiTxva da sakuTari mogonebebi mas axarebs da
aRtacebis cremlebsa hgvris. ratom? imitom, rom `is aRmerTebs dezdemonas _
qalis ideals, imitom rom unda mas emsaxuros da Seswiros mTeli Tavisi
sicocxle.~
viReb meore amocanas _ dolce far niente arc es amocana aris saWiro, esec ar
iyos, is arc sworia: Seyvarebulze baasiT mavri TavisTvis didmniSvnelovan
rames akeTebs, romelic aucilebelia. ratom? imitom rom `is aRmerTebs
dezdemonas_ qalis ideals, imitom rom unda mas emsaxuros da Seswiros
mTeli Tavisi sicocxle~.
iagos pirveli ciliswamebis Semdeg Cemma otelom, rogorc me mesmis igi,
gadixarxara. sasixaruloa misTvis imis Segneba, rom veraferi laqa ver
miayenebs Crdils mis kristalur siwmindes, mis RvTaebas. am rwmenam mSvenier
ganwyobilebaze daayena mavri da gaaZliera dezdemonasadmi Tayvaniscema.
mere ratom? imitom rom `is aRmerTebs dezdemonas _ qalis ideals da a. S,
me Sevican, Tu rogori TanamimdevrobiT warmoiSveba masSi eWvi, rogor
SeumCnevlad uZlurdeba masSi idealisadmi rwmena, rogor izrdeba da
Zlierdeba. imis Segneba, rom mis SeyvarebulSi veragobas, garyvnilebas,
gvelis cbierebas moukalaTnia, rom is qvewarmavalia angelozis niRabSi.
_ uwindel amocanebs raRa uyaviT? _ aRar gveSveboda arkadi nikolozis_Ze.
_ isini STanTqa ganwiruli idealis Sesaxeb erTaderTma zrunvam.
_ ra daskvnis gamotana SegiZliaT dRevandeli cdidan.? rogoria
dRevandeli gakveTilis Sedegi?_ SegvekiTxa arkadi nikolozis-Ze.
Sedegi is aris, rom otelosa da iagos scenis Semsruleblebi vaiZule
praqtikulad SeecnoT mniSvnelovani amocanebis mier wvrilmanis Sesrutvis
procesi.
axali araferia masSi. me mxolod is gavimeore, rasac adre vambobdi,
rodesac saubari nakveTebsa da amocanebze gvqonda an kidev zeamocanisa da
gamWoli moqmedebis Sesaxeb vlaparakobdiT.
mTavari da axali sul sxva ram aris, saxeldobr: nazvanovma da Sustovma
TavianT Tavze ganicades is, rom Tu Semoqmedebis mTavari, saboloo mizani
Camoacilebs yuradRebas maxlobels, rogor hqrebian wvrilmani amocanebi
yuradRebis aredan. aRmoCnda, rom es amocanebi qvecnobierebiTi xdebian da
damoukidebelidan TavisTavad gardiqmnebian damxmareebaT da mivyevarT didi
amocnebisaken. nazvanovma da Sustovma exla ukve ician, rom, ramdenadac ufro
Rrmaa, farTo da mniSvnelovani dasaxuli saboloo mizani, imdenad met
yuradRebas moiTxovs, miT naklebia SesaZlebloba daeyrdno maxlobel,
damxmare, mcire amocanebs. Tavis anabarad mitovebuli es mcire amocanebi
bunebrivia, organuli bunebisa da qvecnobierebiTobis gamgeblobaSi gadadian.
_ rogor sTqviT?--aRelvebiT SeekiTxa viuncovi.
_ vimeoreb: rodesac msaxiobi xdeba niSanSi amoRebul did amocanas, is
mTlianad miendoba mas. am dros araferi ar uSlis xels organul bunebas
imoqmedos Tavisuflad, Tavisi Sexedulebisamebr, Tavis organul
moTxovnilebaTa da miswrafebaTa Sesabamisad. buneba Tavis gamgeblobaSi
iRebs upatronod darCenil yvela mcire amocanas da maTi SemweobiT
exmareba msaxiobs, miuaxlovdes saboloo, did amocanas, romelsac miapyro
Semoqmedma mTeli Tavisi yuradReba da cnobiereba.
dRevandeli gakveTilidan is daskvna unda gamovitanoT. rom didi amocanebi
erTerTi saukeTeso fsiqoteqnikuri saSualebebia, romelTac Cven veZebT
arapirdapiri Semoqmedebis mosaxdenad sulier da organul bunebaze misi
qvecnobierebiT.
didi xnis siCumisa da fiqris Semdeg arkadi nikolozis-Zem ganagrZo.
_ swored aseTive cvlileba da gardaqmna, rogoric Tqven es-es aris
dainaxeT patara amocanebis mimarT, moxdeba didebSic, rogorc ki piesis
saTaveSi yovlisSemcveli zeamocana gaCndeba. misi mosamsaxure didi
amocanebic agreTve qvecnobierebis didi sazomiT Sesruldebian.
rogorc iciT, gamWoli moqmedeba Seiqmneba didi amocanebis mTeli rigisagan.
TiToeul maTganSi auarebeli mcire amocanebia, Sesrulebuli
qvecnobierebiT.
axla sakiTxavia: qvecnobierebiTi Semoqmedebis ramdeni momentia dafaruli
mTlian gamWol moqmedebaSi, romelic gavlebulia mTeli piesis manZilze
Tavidan bolomde.
maTi ricxvi auarebeli iqneba. gamWoli moqmedeba yovlisSemZle gamomwvevi
saSualebaa, romelsac Cven veZebT qvecnobierebaze zemoqmedebis mosaxdenad.
mcire fiqris Semdeg ganagrZo torcovma:
_ magram TavisTavad ar Seiqmneba gamWoli moqmedeba. misi SemoqmedebiTi
ltolvis Zliereba uSualod zeamocanis warmtacobazea damokidebuli.
ukanasknelsac agreTve moeZebneba TavisSi aRmgznebi Tvisebebi
qvecnobierebiTi Semoqmedebis momentTa warmosaSobad.
miumateT eseni imaT, romlebic ukve arseboben da dafaruli arian gamWol
moqmedebaSi da maSin SeityobT, rom yvelaze Zlier aRmgznebad organuli
bunebis qvecnobierebiT Semoqmedebis gamosawvevad zeamocana da gamWoli
moqmedeba arian movlenili.
dae, maTi sruli garemocva am sityvis Rrma da farTo mniSvnelobiT,
TiToeuli Semoqmedi msaxiobis mTavar ocnebad gadaiqces calkeuli
sceniuri Semoqmedebis dros.
Tu es moqmedeba, danarCeni qvecnobierebiT Sesruldeba TviT saswaulmoqmedi
bunebis mier.
am pirobebSi uSualod Sesruldeba TiToeuli speqtakli, TiToeuli
ganmeorebuli Semoqmedeba, gulwrfelad, simarTliT da, rac mTavaria,
moulodneli nairsaxeobiT. mxolod maSin SeiZleba ganTavisufldes
xelovneba xelosnobisagan, Stampisagan, triukebisagan, yovelgvari msaxioburi
sazizRari Tavdasxmisagan, mxolod maSin gaCndebian scenaze cocxali
adamianebi da namdvili cxovreba maT garSemo gawmendili xelovnebis
yovelgvari nagvisagan. es cxovreba TiTqmis axlad warmoiSveba TiToeul
SemTxvevaSi, Semoqmedebis TiToeuli ganmeorebis dros.
erTi ram damrCenia: girCioT, daucxromlad isargebloT zeamocaniT, rogorc
gzis maCvenebeli varskvlaviT. maSin piesisa da rolis mTeli gamWoli
moqmedeba Sesruldeba advilad, bunebrivad da umetesad qvecnobierebiT.
axali pauzis Semdeg ganagrZo torcovma:
_ msgavsad imisa, rogorc zeamocana da gamWoli moqmedeba STanTqaven
mTlianad did amocanebs da damxmareT gadaaqceven maT, swored iseve adamiani-
msaxiobis mTeli cxovrebis ze-zeamocana da ze-gamWoli moqmedeba nTqaven
piesis zeamocanebsa da misi repertuaris rolebs, isini damxmare saSualebad
gadaiqcevian, safexurebad cxovrebis mTavari miznis Sesrulebis dros.
_ mere kargia es speqtaklisaTvis? _ daeWvianda Sustovi.
_ cudia, Tu gonierebiTi mxare sWarbobs da kargia, rodesac zemoqmedeba
xdeba mxatvrul saSualebaTa daxmarebiT.
axla Tqven gaigeT, Tu ra aris cnobierebiTi fsiqoteqnika. man icis
xerxebisa da marjve pirobebis Seqmna bunebisa da misi qvecnobierebis
SemoqmedebiTi muSaobisaTvis.
axla mxolod imaze ifiqreT, Tu ra iwvevs fsiqiuri cxovrebis Cvens
mamoZraveblebs, ifiqreT Sinagani sceniuri TviTSegrZnobis Sesaxeb,
zeamocanisa da gamWoli moqmedebis Sesaxeb, erTi sityviT, yvela imis Sesaxeb,
rac misawvdomia cnobierebisaTvis. iswavleT maTi SemweobiT saTanado
niadagis momzadeba Cveni bunebis qvecnobierebiTi muSaobisaTvis, magram
arasodes azradac ar mogivideT da pirdapirT gziT nurc miiswrafiT
STagonebisaken TviT STagonebisaTvis mxolod fizikur. Wifxvamde migiyvanT
da Sebrunebul Sedegebs miiRebT.

.... 19.. w.
_ cnobierebiTi fsiqoteqnikis garda, romelic niadags amzadebs
qvecnobierebiTi SemoqmedebisaTvis, Cven xSirad gvxvdeba scenaze gamosvlis
dros ubralo SemTxveviToba. agreTve amiT sargeblobac unda icodeT,
magram amisaTvis saWiroa saTanado fsiqoteqnika.
ai, magaliTad: maloletkova, moigoneT Tqveni `miSveleT!~ saCvenebel
speqtaklze da gviambeT, ra ganicadeT emociuri afeTqebis im ramodenime
wamSi?
maloletkova sdumda, imitom, rom albaT sruliad bundovani warmodgena
darCa mexsierebaSi pirveli gamosvlis Semdeg.
_ Tqvens magier me vecdebi movigono, rac maSin moxda, _ daexmara arkadi
nikolozis-Ze. _ oboli, romelsac Tqven asaxavdiT, gamoisroles Sua quCaSi
da masTan erTad Tqven, moswavle maloletkova, kinwiskvriT gamomagdes
martodmarto uSvelebel cariel scenaze, portalis saSineli pirdaRebuli
Savi Rrmulis win. sicarielisa, oblis martoobisa da moswavle-
debiutantelis msgavsebiTi da mijniTi SiSi erTimeoreSi airivnen. scenis
sicariele quCis sicarieled miiCnieT, xolo Tqveni sakuTari martooba
saxlidan gamogdebuli oboli gogonas martoobad, Tqven daikivleT
`miSveleT~ iseTi uSualo da gulwrfeli SiSiT, rogoric Cven mxolod
realur cxovrebaSi viciT. es iyo SemTxveviTi, magram bednieri damTxveva
msgavsebisa da pirobaTa sazRvrulobiTisa.
saTanado fsiqoteqnikiT aRWurvili gamocdili msaxiobi bednieri
SemTxveviT isargeblebda Tavis xelovnebisaTvis. adamiani-msaxiobis SiSs
adamiani-rolis SiSad gardaqmnida. magram gamoucdelobisa da fsiqoteqnikis
uqonlobis gamo TqvenSi adamianma sZlia msaxiobi. Tqven- uRalateT
Semoqmedebas, SeswyviteT TamaSi da kulisebSi daimaleT.
Semdeg me momibrunda arkadi nikolozis Ze da miTxra:
_ Tqven ar gamogicdiaT iseTi mdgomareoba, romlis Sesaxebac axla
vlaparakobdiT Cven? ar gqoniaT scenaze rolis SemTxveviTi damTxveva
msgavsebiTa da mijniT.
_ mgoni scenaSi `sisxli mwyuria, iago, sisxli!~
_ marTalia _ dameTanxma torcovi, _ movigonoT ra moxda maSin.
_ Tavidan rolis sityvebi wamoviZaxe ara otelos saxeliT, aramed Cemi
sakuTari saxeliT, _ momagonda, _ magram es iyo damarcxebuli msaxiobis
sasowarkveTili Zaxili. Cemi Zaxili Cems Tavs mivakuTne, magram man otelo
momagona. puSCinis gulsaklavi moTxroba dezdemonasadmi mavris siyvarulis
Sesaxeb. Cemi _ adamiani-msaxiobis sasowarkveTileba miviRe adamianuri-
rolis anu otelos sasowarkveTilebad. isini airivnen Cems warmodgenaSi da
ise warmovTqvi teqstis sityvebi angariSmiucemlad, Tu visi saxeliT iyo
naTqvami.
_ advili SesaZlebelia, rom maSin moxda raRac sazRvrobiTisa da
msgavsobiTis damTxvevis magvari, - gadaswyvita torcovma.
pauzis Semdeg arkadi nikolozis_Zem ganagrZo.
_ praqtikaSi Cven marto aseT SemTxvevebTan ki ar gvaqes saqme. xSirad
scenis pirobiT cxovrebaSi TiTqos namdvili, realuri cxovrebidan
SemoiWreba ubralo gareSe SemTxveva, romelsac araferi aqvs saerTo
piesasTan, rolTan da speqtaklTan.
_ es raRa gareSe SemTxveviT? _ekiTxebodnen moswavleni.
_ ai Tundac magaliTad, is SemTxveviT davardnili cxvirsaxoci an skami,
romelTa Sesaxeb gesaubreT kidec.
Tu scenaze myofi msaxiobebi fxizelni arian, Tu ar SeSindebian da zurgs
ar Seaqceven am SemTxvevas da, piriqiT, piesas CaurTaven, is maTTvis
kamertonad gadiqceva. is swor cxovrebis nots miscems msaxiobis pirobiT
sicrues scenaze, is moagonebs udavo simarTles, Tavisken gaswevs piesis mTel
xazs da aiZulebs daijeros da SeigrZnos scenaze is, rasac Cven vuwodebT
`me var~. yvela es erTad aRebuli miacilebs msaxiobs misi bunebis
qvecnobierebiT Semoqmedebamde.
rogorc damTxvevebiT, agreTve SemTxvevebiT brZnulad unda isargebloT
scenaze, araferi gamostovoT, SeiyvaroT isini, magram maTze ki ar aaSenoT
Tqveni SemoqmedebiTi angariSebi,
es yvelaferia, rac SemiZlia giTxraT cnobierebiTi fsiqoteqnikisa da
SemTxveviTobiTis Sesaxeb, romlebic iwveven qvecnobierebiT Semoqmedebas,
rogorc xedavT, jer Raribebi varT Sesabamisi cnobierebiTi xerxebiT. am
xaziT Cven jer kidev didi Sroma da Zieba mogvelis. miT ufro unda
vafasebdeT, rac ukve mopovebulia.

....... 19.. w.

dRevandel gakveTilze sabolood amexila Tvalebi. yvelaferi gavige da


yvelaze didi Tayvanismcemeli Seviqeni `sistemis~. naTlad davinaxe, Tu
rogor hqmnis cnobierebiTi teqnika qvecnobierebiT Semoqmedebas, romelsac
TviTon STaagonebs. saqme ase iyo:
dimkovam iTamaSa `migdebulis~ etiudi romelic odesRac ise mSvenivrad
Seasrula maloletkovam.
unda icodeT, ratom ase gagiJebiT uyvars dimkovas sabavSvo scenebis TamaSi:
`scena artaxebiT~ brandidan da Tundac es axali: am axlo xanSi dakarga man
patara biWiko, romelsac aRmerTebda. gadmomces saidumlod, rogorc
darxeuli xma, magram dRes rom vuyure mis mier etiudis Sesrulebas,
davrwmundi, gavrcelebuli xmebis simarTleSi.
TamaSis dros nakadad sdioda cremli, xolo misi mSobliuri grZnoba iqamde
mivida, rom SeSis napobi, romelic bavSvis magivrobas uwevda, mayureblisaTvis
cocxal arsebad gadaiqca. Cven mas vgrZnobdiT artaxebis nacvlad sufraSi
gaxveuls. rodesac saqme sikvdilis momentamde mivida, iZulebuli SeviqeniT
Segvewyvita etiudi, rom Tavidan agvecilebina safrTxe: ise mZafrad
ganicdida dimkova.
yvelas Tavzari dagvca. vtirodiT: arkadi nikolozis-Ze, ivane platonis-Ze
da Cven yvelani.
romel aRmgznebze, xazebze, nakveTebze, amocanebze, fizikur moqmedebaze
SeiZleba laparaki, rodesac TviT namdvil cxovrebasTan gvaqvs saqme.
_ ai imis magaliTi, Tu rogor qmnis buneba, qvecnobiereba! _ aRtacebiT
ambobda torcovi - isini Cveni xelovnebis kanonTa mTeli simkacriT qmnian,
radgan es kanonebi TviT am bunebis mier, arian dadgenli, isini mogonili ar
arian, magram amgvari zegardmo STagoneba yoveldRe ar mogvevlineba, meored
aRar gvestumreba is da maSin...
_ ara, gvestumreba! _ eqstaziT Sehkivla dimkovam, romelmac SemTxveviT
moismina Cveni saubari.
TiTqos marTla eSinian STagonebis dakargviso, man xelmeored daiwyo is-is
aris naTamaSebi etiudis Sesruleba.
Seebrala ra axalgazrda nervebi arkadi nikolozis_Zem moindoma SeCereba,
magram male TviT dimkova gaCerda, radgan aRaraferi gamouvida.
_ axla ra vqnaT? _ hkiTxa torcovma. _ momavalSi Tqvengan rom moiTxoven,
rom kargad iTamaSoT Tqven aramc Tu pirvelad, aramed Semdeg
warmodgenebSic? Torem piesa, romelmac premieraze gaimarjva, sxva dros
Cavardeba da Semosavals aRar miscems.
_ ara! me mxolod unda vigrZno, maSin SevZleb TamaSs, _ Tavs imarTlebda
dimkova.
_ `viTamaSeb, rodesac vigrZnob~! - icinoda torcovi. _ es gana imasve ara
hgavs, rom sTqva: `mdinareSi curvas rom viswavli banaobas maSin Sevudgebio?
~
me mesmis, rom Tqven uceb gindaT mixvideT grZnobasTan. rasakvirvelia es
yvelafers sjobs. ra kargi iqneboda rom erTxel da samudamod
davuflebodiT gamarjvebuli gancdis ganmeorebis Sesabamis teqnikas. magram
grZnobas xom ver aRbeWdav. wyaliviT gepareba TiTebSua... amitom
Zalauneburad gindeba eZio ufro uryevi ram masze zemoqmedebisaTvis da
mis dasadgenad.
amoirCieT romelime gindaT! yvelze misawvdomi da advili _ fizikuri
moqmedeba, mcire simarTle, damajereblobis patara momentebi.
magram Cveni ibsenis mimdevari banovani zizRiT uaryofs SemoqmedebaSi
yovelive fizikurs.
ganvixileT yvela gzebi, romliTac msaxiobs SeuZlia svla: nakveTebi,
Sinagani amocanebi, warmosaxviTi monagonic, magram yvela isini aRmoCndnen
nakleb warmtaci, uryevi da misawvdomi.
rogor ar cdilobda rogor ar uvlida gverds fizikur moqmedebas,
bolos mainc SeCerda maTze, radgan ukeTesi veraferi gamoZebna sxva.
torcovma male daayena swor gzaze. is aRar eZebda axal fizikur moqmedebas
man aiZula gaeziarebina isini, romlebic is iyo intuiciiT monaxa da
mSvenivrad Caatara.
magrad TamaSobda simarTliT da damajereblobiT, magram gana SeiZleba
imasTan Sedareba pirvelad rom iTamaSa?!
arkadi nikolozis-Zem ase mimarTa mas: -- mSvenivrad TamaSobdiT, magram im
etiuds ki ara, romelic daginiSneT. obieqti SescvaleT Tqven, me gTxoveT
cocxali migdebulis scena geTamaSaT, xolo Tqven sufraSi gaxveuli
mkvdari SeSis napobis scena SemomTavazeT. masTanve iyvnen Seguebuli Tqveni
fizikuri moqmedebanic; Tqven moxerxebulad, mcodnis xeliT axvevdiT SeSis
napobs, magram cocxali bavSvis movla bevr wvrilmans moiTxovs, romlebic
Tqven amJamad gverdze datoveT, ase, magaliTad, pirvelad, vidre gaaxvevdiT
warmodgenil bavSvs, Tqven xelebi gausworeT mas, fexebi, siyvaruliT
ukocnidiT, grZnobdiT xelfexs, raRacas CasCurCulebdiT nazad, RimiliT,
Tvalcremliani. amaRelvebeli iyo yvela es. magram amJamad mTlad
gamotoveT yvela es detali. gasagebic aris _ SeSis napobs vin misca xelebi
an fexebi!
pirvelad, Tavs rom uxvevdiT warmodgenil qorfas, bevrs cdilobdiT, rom
loyebi ar dagesrisaT misTvis da mzrunvelobiT usworebdiT maT. ukve
Sexveuls, didxans dasCerebodiT da mSoblis sixarulisa da siamayis
meoxebiT cxare cremls afrqvevdiT.
maS gamovasworoT Secdomebi. gamimeoreT etiudi bavSvisa da ara SeSis
napobis.
torcovTan erTad mcire fizikur moqmedebebze didi xnis muSaobis
Catarebis Semdeg, dimkovam bolos cnobierebiT moigona is, rasac
qvecnobierebiT akeTebda pirveli Sesrulebis dros... man igrZno bavSvi da
cremlebic TavisTavad moskdnen Tvalebs.
_ ai esec Tqveni fsiqoteqnikisa da fizikur moqmedebaTa gavlenis magaliTi
grZnobaze! _ SesZaxa arkadi nikolozis_Zem, rodesac dimkovam daasrula
TamaSi.
_ SeiZleba yvela eg marTali iyos _ mivmarTe sinanuliT magram arc amJamad
axlda dimkovas TamaSs Zrwola, SiSi, amitom verc CemSi da verc TqvenSi ver
gamoiwvia cremlebi.
_ es araferi! _ momigo torcovma.. _ niadagi momzadebulia da grZnoba
ainTo masSi, maSasadame, Zrwolac gaCndeba, Tu gamosavals movuZebniT mas
mgznebare amocanis saxiT, Tilismuri `Tu rom~-sa an sxva `katalizators~. ar
minda mxolod dimkovas axalgazrda nervebis moRla. Tumca... Cailaparaka
mcire fiqris Semdeg da mimarTa mas:
_ ras uzamdiT Tqven axla mag sufraSi gaxveul SeSis napobs, Tu aseTi
Tilismuri `Tu rom~ mogaxvieT Tavze? warmoidgineT, viTom gagiCndaT
saucxoo, qoCora biWuna. gagiJebiT giyvarT... magram... ramdenime Tvis Semdeg
uceb mogikvdaT. gza-kvali agebnaT, qveyana aRar gyofniT. magram bedma
gagiRimaT. viRacam mogigdoT bavSvi, isic biWi iseTive momxiblavi silamazis,
rogorc Tqveni sakuTari.
kakal gulSi moxvda!
arkadi nikolozis-Zem gaaTava Tavisi monagoni da dimkova aqviTinda,
daakvda sufraSi gaxveul SeSis napobs... da gamovlinda ormagad
gaZlierebuli mwuxareba.
veci arkadi nikolozis-Zes, rom amexsna momxdaris saidumloeba: is xom
zedmiwevniT mixvda dimkovas namdvil dramas.
torcovma TavSi itaca xelebi, rampisaken gaqanda, rom gaeCerebina sabralo
deda, magram misma TamaSma gaitaca da veRar gabeda SeCereba.
etiudis gaTavebisas, rodesac yvelani damSvidnen, moiwmindes cremlebi,
mivuaxlovdi arkadi nikolozis-Zes da SevniSne:
_ darwmunebuli ara xarT, rom dimkova ganicdida ara warmosaxviT monagons,
aramed sinamdviles, anu Tavis pirad, adamianuri cxovrebis tragedias?
swored amitom is, rac amJamad scenaze moxda, Cemis azriT, SemTxvevas unda
vumadlodeT, damTxvevas da ara msaxiobis teqnikis gamarjvebas, ara
Semoqmedebas, ara xelovnebas.
_ xolo is, rac pirvelad gaakeTa scenaze, xelovneba iyo? _ SemekiTxa meored
torcovi.
_ diax, _ davudasture. _ maSin xelovneba iyo.
_ ratom?
_ imitom, rom mas TviTon qvecnobierebiT moagonda Tavisi piradi mwuxareba
da man gamoacocxla.
_ maSasadame ubedureba imaSi mdgomareobs, rom me movagone da vukarnaxe is,
rac mis emociur mexsierebaSi inaxeba, aramed mas ar upovnia igi TavisSi,
rogorc pirveli TamaSis dros, gansxvavebas ver vxedav imaSi, TviT msaxiobi
aRadgens TavisSi Tavis cxovrebis mogonebebs, Tu meore piris karnaxiT
moxdeba es. mTavaria is, rom mexsiereba inaxavdes da pirveli biZgisTanave
gamoavlinos erTxel gancdili. ar SeiZleba ar erwmuno organulad
sakuTari sxeulisa da mTeli sulieri arsebiT imas, rac Sens mexsierebaSi
ifareba.
_ kargi, vTqvaT asea. magram Tqven unda gamotydeT, rom dimkovam amJamad iwyo
cxovreba ara fizikuri amocanebis, ara maTi simarTlisa da damajereblobis
gamo, aramed Tqvens mier nakarnaxev, Tilismur `Tu rom~-is wyalobiT.
_ da mere me uarvyof magas? _ Semawyvetina arkadi nikolozis-Zem _
warmosaxviTi monagoni da Tilismuri `Tu rom~ TiTqmis yovelTvis
yvelaferi yofila. mxolod saqme is aris Tavis, rom droze CaurToT
`katalizatori~.
_ rodis?
_ ai rodis! midiT da hkiTxeT dimkovas, aenTeboda Tu ara igi Cemi
Tilismuri `Tu rom~_iT, is rom adre CamerTo, ai, sanam dimkova, rogorc meore
Sesrulebis dros, civad axvevda sufraSi SeSis napobs, sanam is ar grZnobda
migdebuli bavSvis arc fexebsa da arc xelebs: sanam ar daekocna isini; sanam
xis kunZis nacvlad cocxali, lamazi bavSvi ar Seexvia, romliTac Sescvala
SeSis napobi. darwmunebuli var WuWyiani kunZis Cemi Sedareba mis lamaz
bavSvTan im gardaqmnamde mxolod Seuracxyofda mas. rasakvirvelia, is mainc
aqviTindeboda Cemi SemTxveviTi monagonis mis mwuxarebasTan damTxvevis gamo,
romelic man ganicada cxovrebaSi. es cocxlad moagonebda mas Svilis
sikvdils. magram es tirilia-micvalebulis datirebaa, xolo migdebulis
scenisaTvis Cven veliT micvalebulis datirebaSi cocxali bavSviT
sixarulis tirilis Senarevs.
es kidev cota, darwmunebuli var, usulo kunZis ocnebiT cocxal arsebad
gardaqmnamde dimkova zizRiT moiSorebda SeSis napobs da samudamod
Camoscildeboda. iq, moSorebiT, ganmartoebuli Tavis mogonebebTan erTad
dadneboda cremlad. magram es cremlebic micvalebuliT iqneboda
gamowveuli da ara is, rac Cven gvindoda, romelic man etiudis pirveli
Sesrulebis dros mogvca. da ai mas Semdeg, rac man xelaxla ixila da
ocnebiT SeigrZno bavSvis xelebi, fexebi, mas Semdeg, rac man cremli afrqvia
maT, dimkova ise aqviTinda, rogorc saWiro iyo etiudisaTvis, rogorc
aqviTinda pirvelad, anu sixarulis cremlebi cocxali bavSvisadmi.
momenti daviWire da Tavis droze avafeTqe naperwkali, vukarnaxe Tilismuri
`Tu rom~, romelic mis Rrma da saidumlo mogonebebs daemTxva. aq ki
saSineli tragedia datrialda, romelmac, darwmunebuli var, Tqvenc
dagakmayofilad.
_ yvela es imas xom ar niSnavs, rom elandeboda dimkovas TamaSis dros.
_ ara!! _ xelebi gaasavsava torcovma. _ saidumloeba imaSi mdgomareobs, rom
man daijera ara SeSis napobis cocxal arsebad gardaqmnis faqti, aramed is,
rom etiudSi moyvanili SemTxveva, SeiZleba, marTla momxdariyo cxovrebaSi
da es garemoeba SedarebiT Seumsubuqebda mas mwuxarebas. man daijera
scenaze Tavisi moqmedebis sinamdvile, misi Tanamimdevroba, logika, simarTle:
maTi wyalobiT SeigrZno `me var~ da mouwoda bunebis Semoqmedebas misi
qvecnobierebiT.
rogorc xedavT grZnobisadmi midgomas xerxi fizikur moqmedebaTa da `me
var~-is, simarTlisa da damajereblobis meSveobiT gamosadegia aramc Tu
mxolod rolis Seqmnis dro, aramed ukve Seqmnilis aRsadgenadac.
didi bednierebaa, rom arseboben xerxebi manamde Seqmnil SegrZnobaTa
gamosawvevad. uamisod erTxel movlenili STagoneba msaxiobSi
gamovlindeboda mxolod imitom, rom erTbaSad aelvarebuliyo da Semdeg-
samudamod Camqraliyo.
me bednieri viyav da gakveTilis Semdeg mivel dimkovTan, raTa madloba
gadamexada imisaTvis, rom TvalnaTliv amixsna xelovnebaSi raRac
didmniSvnelovani, raSic jer angariSs ver vaZlevdi Cems Tavs.

..... 19.. w.
modiT, SevamowmoT! _ winadadeba mogvca arkadi
nikolozis-Zem klasSi
Semosvlisas.
_ ra unda SevamowmoT?-ver mixvdnen moswavleni
_ axla, TiTqmis mTeli wlis muSaobis Semdeg, TiToeul Tqvengans
warmodgena aqvs sceniuri Semoqmedebis procesis Sesaxeb.
vcadoT am axali warmodgenis Sedareba uwindelTan, anu Teatraluri
gaTamaSebis warmodgenasTan, romelic, albaT, kidev gaxsovT scenis moyvareTa
speqtaklebidan an sajaro saCvenebeli gamosvlidan skolaSi. ai, magaliTad:
maloletkova! gaxsovT pirvel gakveTilebze rogor eZebdiT fardis nakecSi
Zvirfas qinZisTavs, romelzec damokidebuli iyo Tqveni momavali bedi da
Cvens skolaSi Semdgomi datovebis sakiTxi? gaxsovT, rogor fusfusebdiT,
darbodiT, SfoTavdiT, cdilobdiT sasowarkveTileba gageTamaSaT da amaSi
msaxiobis bednierebas povebdiT. gakmayofilebT amJamad iseTi `TamaSi~ da
iseTi TviTSegrZnoba scenaze?
maloletkova Cafiqrda warsulis mogonebaze, misi saxe damcinavi Rimilis
gamometyvelebas Rebulobda TandaTanobiT. bolos, uaris niSnad Tavi gaiqnia
da Caicina TavisTvis, albaT, dascinoda Tavis pirvandel gulubryvilo
gaTamaSebas.
_ ai xedavT, iciniT. mere ra aris sasacilo? is, rom winaT Tqven TamaSobdiT
`saerTod~ yvelaferSi erTbaSad, pirdapiri gziT miiswrafodiT Sedegisaken.
amitom sakvirveli ar aris, rom Sedegad RrZobas iRebdiT, naTamaSebi rolis
garegani saxisa da vnebaTa gaTamaSebas.
axla moigoneT, rogor ganicdidiT `migdebulis~ etiuds da rogor
esiyvarulebodiT da eTamaSebodiT SeSis napobsa da cocxal bavSvs.
SeadareT es namdvili cxovreba scenaze da Tqveni TgiTSegrZnoba
Semoqmedebis dros uwindel gaTamaSebas da gviTxariT: gakmayofilebT Tu
ara is, rac Tqven SeiswavleT skolaSi am xnis ganmavlobaSi.
maloletkova Cafiqrda, seriozuli gamometyveleba miiRo misma saxem, Semdeg
m o i R u S a , T v a l e b S i m o u s v e n r o b a m g a u e l v a d a , x m i s a m o u R e b l a d,
mravalmniSvnelovnad, Cafiqrebulma Tavi dauqnia Tanxmobis niSnad.
_ ai xedavT, _ ganagrZobda torcovi. _ axla Tqven ki ar iciniT, piriqiT,
mogonebazec ki mzad xarT satirlad. mere ratom moxda es?
imitom rom etiudis Seqmnis dros Tqven sul sxva gziT midiodiT. Tqven ar
miiswrafodiT pirdapir saboloo Sedegisaken –gancvifrebaSi mogeyvanaT
mayurebeli, daemonebinaT igi, rac SeiZleba, meti siZlieriT geTamaSaT etiudi.
amJamad TqvenSi daTesil marcvals Tqven fesvebidan mihyeviT da
TandaTanobiT aRzardeT nayofi. TviT organuli bunebis Semoqmedebis
kanonTa mixedviT moqmedebdiT.
yovelTvis gaxsovdeT es ori sxvadasxva gza, romelTagan erTs pirdapir
xelosnobisaken mihyavxarT, xolo meores- wmida Semoqmedebisa da
xelovnebisaken.
_ Cvenc aseTive mdgomareoba SevicaniT SeSlilis etiudSi! _ Seqebis
damsaxurebis mizniT mimarTes moswavleebma.
_ geTanxmebiT, _ daemowma torcovi.
_ Tqvenc, dimkov, SeicaniT aseTive ganwyobileba `migdebulis~ SesaniSnav
etiudSi.
rac Seexeba viuncovs, an mogvatyua cekvis dros viTomda fexis motexaSi.
TviTon gulwrfelad daujera Tavis mogonil Seguebas da erTi wuTiT
iluzias mieca. axla Tqven iciT, rom Semoqmedeba ar aris, raRac aqtioruli
fandi, xatebaTa garegani gaTamaSeba, vnebani, rogorc bevri Tqvengani fiqrobda
amas.
maS ra aris Cveni Semoqmedeba?
es aris – asaxva da gamozrda axali cocxali arsebis _ adamiani-rolis. es
bunebrivi SemoqmedebiTi aqtia, romelic mogvagonebs adamianis gaCenas.
cnobismoyvareobiT Tu gamoikvlevT, rac msaxiobis sulSi xdeba rolis
Sesisxlxorcebis periodSi, maSin daijerebT Cems Sedarebas.
scenis TiToeuli mxatvruli saxe warmoadgens erT, ganumeorebel qmnilebas,
rogorc sxva danarCen bunebaSi.
adamianis dabadebis msgavsad, is analogiur stadiebs gaivlis Tavisi
formaciis periodSi.
Semoqmedebis procesSi aris is, anu `qmari~ (avtori).
aris isic, anu `coli~ (amsrulebeli qali Tu mamakaci, fexmZime roliT,
avtoris Teslis amTvisebeli, misi nawarmoebis Canasaxis).
aris nayofi _ bavSvi (Sesaqmneli roli).
aris misi masTan (msaxiobis rolTan) gacnobierebuli momentebi. aris
periodi maTi daaxlovebisa, Seyvarebis, Cxubis, uTanxmoebis, Serigebis.
SeerTebis. ganayofierebis, orsulobis.
am periodebSi reJisori xels uwyobs process maWanklis rolSi.
rogorc orsulobis dros, aris sxvadasxva stadia SemoqmedebiTi procesis,
romlebic cudaT Tu kargad aisaxebian TviT msaxiobis kerZo cxovrebaSi. ai,
magaliTad: cnobilia, rom dedas, orsulobis sxvadasxva periodSi Tavisi
gansakuTrebuli axirebuloba da Jinianoba sdevs Tan. igive emarTeba
Semoqmed adamian-msaxiobs. rolis Casaxvisa da momwifebis sxvadasxva
periodi sxvadasxvagvarad moqmedebs misi kerZo cxovrebis xasiaTsa da
ganwyobilebaze.
vfiqrob, rolis organul momwifebisaTvis saWiroa ara naklebi, xolo
zogierT SemTxvevaSi, bevrad meti dro, vidre cocxali adamianis
Sesaqmnelad da mosamwifeblad.
.am periodSi reJisori monawileobas Rebulobs SemoqmedebaSi bebia-qalis anu
meanis rolSi.
orsulobisa da mSobiarobis normalurad mimdinareobis dros msaxiobis
Sinagani qmnileba TavisTavad, bunebrivad, fizikurad Camoyalibdeba, Semdeg
momwifdeba, gamoizrdeba `dedis~ (Semoqmedi msaxiobis) mier.
magram Cvens saqmeSic moxdeba xolme naadrevi mSobiaroba, muclis mowyveta,
udReuris dabadeba da aborti. am procesis analizi gvarwmunebs garkveul
kanonzomierebaSi, rogorc moqmedebs organuli buneba, rodesac qmnis raime
axal movlenas msoflioSi, iqneba es movlena biologiuri Tu adamianis
fantaziis nayofi.
erTi sityviT, sceniuri cocxali arsebis (anu rolis) warmoSoba bunebrivi
aqtia msaxiobis bunebis organuli Semoqmedebisa.
rarig scdebian, visac ar esmis es WeSmariteba, vinc ar endoba SemoqmedebiT
bunebas. ra saWiroa sakuTari kanonebis gamogoneba, rodesac isini ukve
arseboben, rodesac isini TviT bunebis mier arian Seqmnili erTxel da
samudamod misi kanonebi savaldebuloa scenis yvela SemoqmedisaTvis
uklebliv da, vai maT, vinc am kanonebs arRvevs. aseTi msaxiobebi moZaladeni
Seiqmnebian, ara Semoqmedni, aramed falsifikatorebi, TaRliTebi, mimbaZvelebi.
ai mas Semdeg, rodesac Tqven mTeli siRrmiT SeiswavliT, mTlianad
CaswvdebiT am kanonTa SemoqmedebiT bunebas da mieCveviT Tavisufal
morCilebas maTdami aramc Tu cxovrebaSi, aramed scenazec, mxolod maSin
sTqviT, visac ra mogeprianebaT, magram, rasakvirvelia, erTi udavo pirobiT _
Tavisi organuli bunebis unaklod yvela SemoqmedebiTi kanonis sastikad
dacviT.
vfiqrob, jer ar dabadebula iseTi geniosi, iseTi SesaniSnavi teqnikosi,
romelic Cveni bunebis fuZeebze dayrdnobiT SesZlebda Seesrulebina bevri
bunebis sawinaaRmdego, gamogonebuli, axal modis, morigi axali ram da
`izmebi~.
_ ukacravad, magram Cans, Tqven xelovnebaSi uarhyofT axals?
_ piriqiT, vfiqrob, adamianis cxovreba imdenad daxvewilia, rTuli da
mravalmxrivi, rom mTlianad asasaxavad mas jer kidev bevri axali, jer kidev
Seucnobeli `izmebi~ sWiria. magram, amasTan erTad, sinanuliT vadastureb:
Cveni teqnika sustia da primitiuli da axlo momavalSi Cven ver SevZlebT
gavataroT cxovrebaSi seriozul, novatorTa mravali saintereso da
samarTliani moTxovnilebebi, ukanasknelni did Secdomas sCadian: maT
aviwydebaT, rom ideasa, princi psa da axal safuZvels Soris, rogori sworic
ar unda iyos is, da mis ganxorcielebas Soris_didi manZilia. am manZilis
Sesamokleblad saWiroa didi xnis muSaoba, Cveni xelovnebis teqnikis
uaRresi gaumjobeseba, radgan is jer kidev pirvelyofil mdgomareobaSia.
manamde, sanam Cveni fsiqoteqnika jer kidev srulyofili ar aris, yvelaze
metad geSinodeT da Zalas nu daatanT Tqvens SemoqmedebiT organul bunebas
da mis bunebriv urRvev kanonebs.
rogorc xedavT, Cvens xelovnebaSi yvelaferi gadaWriT moiTxovs, rom
TiToeulma moswavlem, visac ki msaxiobad gaxdoma unda, pirvel rigSi
detalurad, ara ubralod Teoriulad, aramed, praqtikuladac dawvrilebiT
Seiswavlos organuli bunebis SemoqmedebiTi kanonebi. is valdebulia
agreTve praqtikulad daeuflos Cveni fsiqoteqnikis yvela xerxebs. uamisod
arvis aqvs scenaze Sesvlis ufleba, Torem Cvens xelovnebaSi gaCndebian ara
namdvili ostatebi. aramed moyvarulebi da qarafSutebi, aseTi muSakebis
xelSi ki Cveni Teatrebi ver SesZleben zrdasa da ayvavebas. piriqiT, isini
ganwiruli iqnebian daRupvisaTvis.

* * *
gakveTilis dasasruli gamoTxovebas dasWirda, radgan dRes `sistemis~
ukanaskneli gakveTilia mimdinare saswavlo sezonSi.
moswavleebisadmi Tavisi mimarTva ase daabolova arkadi nikolozis-Zem:
_ axla Tqven gaqvT fsiqoteqnika. misi daxmarebiT SegiZliaT gamoiwvioT
gancdebi. axla Tqxen iciT grZnobis warmoSoba, romelsac xorcs SeasxamT.
magram imisaTvis, rom garegnulad gamoamJRavnoT faqizi da xSirad
qvecnobierebiTi cxovreba Cveni organuli bunebisa saWiroa flobdeT
gansakuTrebiT gulisxmier da Cinebulad damuSavebul xmasa da sxeulis
aparats. saWiroa, didi alRoTi da uSualobiT Tvalis daxamxamebaze da
sizustiT gadascemdeT uwmindes, TiTqmis SeumCnevel Sinagan gancdebs.
sxvanairad rom vTqvaT: msaxiobis sxeulis cxovrebis damokidebuleba
scenaze mis sulier cxovrebasTan gansakuTrebiT mniSvnelovania xelovnebis
Cvens mimdinareobaSi. ai ratom aris, rom Cveni mimdinareobis msaxiobma, vidre
xelovnebis sxva mimdevrobaSi, bevrad metad unda izrunos aramc Tu mxolod
Sinagan aparatze, romelic gancdis process hqmnis, agreTve gareganzec,
sxeulis aparatze, romelic sisworiT gadascems grZnobis SemoqmedebiTi
muSaobis Sedegebs _ xorcSesxmis garegan saxes. am muSaobazec did gavlenas
axdens Cveni organuli buneba da misi qvecnobiereba da am mxriv _
xorcSesxmis mxriv - ver Seedreba mas veraviTri xelovani msaxiobis teqnika,
Tumca ukanaskneli didi siamayiT pretenzias acxadebs Tavis upiratesobaze.
xorcSesxmis procesi bunebrivad ismeba axla morig sakiTxad, momavali wlis
meti nawili mas mieZRvneba.
es kidev cotaa. Tqven kidev cota ram moimarageT momavali `muSaobisaTvis
rolze~: Tqven SeiswavleT Sinagani TviTSegrZnobis Seqmna, romliTac
SeiZleba am procesisadmi midgoma. esec didi ram aris momavlisTvis,
romliTac Cven farTod visargeblebT Tavis droze, rodesac SevudgebiT
`rolze muSaobis~ Seswavlas.
exla ki, naxvamdis! daisveneT, ramdenime Tvis Semdeg kvlav SevikribebiT erTad,
rom ganvagrZoT Seswavla `Tavis Tavze muSaobisa~ da kerZod _
xorcSesxmis procesisa.

* * *
bednieri var, frTebi gamomesxa, bolomde Sevican, saqmiT, praqtikulad
mniSvneloba sityvebisa.
`msaxiobis cnobierebiT fsiqoteqnikis meSveobiT - organuli bunebis
qvecnobierebiTi Semoqmedeba!!~
CemTvis es axla niSnavs: Seni cxovrebis wlebi moandome fsiqoteqnikis
gamomuSavebas da Seiswavli niadagis Seqmnas STagonebisaTvis. maSin is
TviTon gestumreba Sen.
ra didebuli perspeqtivaa! ra didi bednierebaa! ici risTvisac cxovrob,
risTvisac muSaob!
ase SevigrZnobdi da vfiqrobdi CemTvis, Sarfs vixvevdi yelze talanSi.
uceb, rogorc amas winaT, saidanRac Tavze wamomadga arkadi nikolozis-Ze.
oRond axla `mujluguni ar waukravs gverdSi, piriqiT, me veci mas da
gadavkocne magrad. gancvifrebuli iyo da SemekiTxa Cemi amgvari
aRfrTovanebis mizezs.
_ Tqven maiZulebT Semecno, - mivmarTe arkadi nikolozis- Zes _ rom Cveni
xelovnebis saidumloeba mdgomareobs organuli bunebis kanonebis zustad
dacvaSi da sityvas gaZlevT yvelaferSi davemorCilo maT, radgan mxolod
maT SeuZliaT Semoqmedebisa da xelovnebisaken mimavali swori gzis Cveneba.
sityvas gaZlevT gamovimuSavo CemSi fsiqoteqnika da mivaRwio imas Cemi
moTminebiT, sistematuri da dauRalavi muSaobiT! erTi sityviT, arafers
daviSureb, rom viswavlo niadagis momzadeba qvecnobierebisaTvis, oRond ki
STagoneba momevlinebodes!
arkadi nikolozis-Ze gancvifrebuli iyo aseTi afeTqebiT. gamiyvana gverdze,
xeli damiWira, didxans eWira is da miTxra: _ sasiamovnoa yvela eg, magram
maSinebs Tqveni aRTqmis mosmena.
_ ratom, ratom gaSinebT? _ Sevfiqriandi.
_ Zlier bevrjer gamcruebia imedebi. didi xania vmuSaob TeatrSi, mraval
aseul moswavles gauvlia Cems xelSi, magram mxolod ramdenime SemiZlia
CavTvalo Cems mimdevrad, romelTac Seignes imis Sinaarsi, rasac Cemi
sicocxle Sevwire.
_ mere ratom ase cotam?
_ imitom, rom bevrs ar moepoveba nebisyofa da simamace, rom bolomde mihyves
WeSmarit xelovnebas. sistemis mxolod codna ar kmara. unda SegeZlos
moxmarebac. amisaTvis saWiroa yoveldRiuri, mudmivi varjiSi, wrTvna mTeli
artistuli karieris ganmavlobaSi.
momRerlebisTvis saWiroa vokalizmebi, mocekvavebisaTvis-evzersisi, solo
scenis msaxiobebisaTvis _ treningi da wrTvna `sistemis~ mixedviT. kargad
moisurveT, CaatareT cxovrebaSi amgvari muSaoba, SeicaniT sakuTari buneba,
miaCvieT igi disci plinas da Tu niWi aRmogaCndebaT, didi msaxiobi
SeiqmnebiT.

You might also like