Bé Gi¸o Dôc vµ §µo t¹o

Tr­êng §¹i Häc Vinh

NguyÔn Quèc Th¬

H­íng dÉn tù häc

häc phÇn: ®¹i sè tuyÕn tÝnh

Nhãm ngµnh: Kü thuËt vµ C«ng nghÖ

NghÖ An - 2021
 Bé Gi¸o Dôc vµ §µo t¹o

Tr­êng §¹i Häc Vinh

NguyÔn Quèc Th¬

H­íng dÉn tù häc

häc phÇn: ®¹i sè tuyÕn tÝnh

ch­¬ng 1: Ma trËn - ®Þnh thøc
Nhãm ngµnh: Kü thuËt vµ C«ng nghÖ

TiÕp cËn cido

Tµi liÖu l­u hµnh néi bé

NghÖ An - 2021
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 0

I. Tãm t¾t lý thuyÕt

1.1. Ma trËn

1.1.1. §Þnh nghÜa. §Þnh nghÜa ma trËn, mét sè ma trËn ®Æc biÖt (ma trËn kh«ng, ma

trËn d¬n vÞ, ma trËn tam gi¸c, ma trËn ®­êng chÐo, ma trËn ®èi xøng,ma trËn ph¶n

®èi xøng). NhËn biÕt mét sè ma trËn ®Æc biÖt vµ tÝnh chÊt cña c¸c ma trËn ®Æc biÖt.

1.1.2. C¸c phÐp to¸n vÒ ma trËn. +) §Þnh nghÜa c¸c phÐp to¸n ma trËn (céng hai

ma trËn, nh©n mét sè víi ma trËn, nh©n hai ma trËn, lòy thõa ma trËn).

+) TÝnh chÊt cña c¸c phÐp to¸n ma trËn.

+) VËn dông ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt cña c¸c phÐp to¸n ®Ó t×m phÇn tö cña c¸c

ma trËn tæng, tÝch,...

1.1.3. Ma trËn chuyÓn vÞ. §Þnh nghÜa ma trËn chuyÓn vÞ vµ tÝnh chÊt cña chuyÓn vÞ.

1.1.4. C¸c phÐp biÕn ®æi s¬ cÊp trªn ma trËn - Ma trËn bËc thang.

+) Ba phÐp biÕn ®æi s¬ cÊp trªn ma trËn.

+) Ma trËn bËc thang vµ biÕn ®æi s¬ cÊp ®­a ma trËn vÒ ma trËn bËc thang.

1.2. §Þnh thøc

1.2.1. §Þnh nghÜa. +) §Þnh nghÜa ®Þnh thøc vµ mét sè tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ®Þnh thøc.

+) TÝnh nhanh ®Þnh thøc cÊp 2, 3 vµ mét sè ®Þnh thøc ®Æc biÖt.
1.2.2. Mét sè ph­¬ng ph¸p tÝnh ®Þnh thøc.

+) Dïng c«ng thøc khai triÓn.

+) Sö dông c¸c phÐp biÕn ®æi trªn ma trËn. Mèi liªn hÖ gi÷a tÝnh chÊt cña ®Þnh

thøc vµ c¸c phÐp to¸n vÒ ma trËn.

1.3. Ma trËn nghÞch ®¶o

1.3.1. §Þnh nghÜa. §Þnh nghÜa ma trËn nghÞch ®¶o vµ ma trËn kh«ng suy biÕn.

1.3.2. §Þnh lý. §Þnh lý vÒ ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó tån t¹i ma trËn nghÞch ®¶o.

1.3.2. C¸c ph­¬ng ph¸p t×m ma trËn nghÞch ®¶o.

1
+) Dïng phÇn phô ®¹i sè: A−1 = .PA , víi PA lµ ma trËn c¸c phÇn phô ®¹i
det A
sè.
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 1

+) Dïng phÐp biÕn ®æi s¬ cÊp: LËp ma trËn khèi [A|In ]n×2n . Dïng ba phÐp biÕn
®æi s¬ cÊp hµng, ®­a ma trËn khèi ®ã vÒ ma trËn khèi d¹ng [In |B]n×2n .

ba phÐp biÕn ®æi s¬ cÊp hµng

[A|In ] −−−−−−−−−−−−−−→ [In |B]

Khi ®ã B = A−1 .
1.4. H¹ng cña ma trËn

1.4.1. §Þnh nghÜa. §Þnh nghÜa h¹ng cña ma trËn vµ hiÓu ®­îc kh¸i niÖm h¹ng.

1.4.2. C¸c ph­¬ng ph¸p t×m h¹ng cña ma trËn.

+) Dïng ®Þnh thøc con.

+) Dïng c¸c phÐp biÕn ®æi s¬ cÊp:

• Dïng c¸c phÐp biÕn ®æi s¬ cÊp ®­a ma trËn A vÒ ma trËn bËc thang T.

ba phÐp biÕn ®æi s¬ cÊp

A −−−−−−−−−−−−→ T

• Gi¶ sö T cã r hµng kh¸c kh«ng. Khi ®ã rank(T ) = r ⇒ rank(A) = r.

II. C©u hái «n tËp

C©u 1. §Þnh nghÜa ma trËn. C¸c phÐp to¸n tr©n ma trËn. Ma trËn chuyÓn vÞ, mét sè

ma trËn ®Æc biÖt. C¸c phÐp biÕn ®æi s¬ cÊp trªn ma trËn, ma trËn d¹ng bËc thang.

C©u 2. §Þnh nghÜa ®Þnh thøc, tÝnh chÊt cña ®Þnh thøc, mét sè ®Þnh thøc ®Æc biÖt.

C©u 3. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh ®Þnh thøc. §Þnh thøc con, ®Þnh thøc con bï vµ phÇn

phô ®¹i sè. §Þnh lý Laplace vµ c«ng thøc khai triÓn ®Þnh thøc.

C©u 4. §Þnh nghÜa ma trËn nghÞch ®¶o. C¸c ph­¬ng ph¸p t×m ma trËn nghÞch ®¶o.

Ph­¬ng tr×nh ma trËn AX = B, XA = B vµ AXB = C.

C©u 5. §Þnh nghÜa h¹ng cña ma trËn. C¸c ph­¬ng ph¸p t×m h¹ng cña mét ma trËn.

III. c¸c kü n¨ng cÇn rÌn luyÖn

CÇn chó ý rÌn luyÖn c¸c kü n¨ng: Nh©n hai ma trËn, tÝnh ®Þnh thøc cña mét ma

trËn vu«ng, t×m ma trËn nghÞch ®¶o vµ t×m h¹ng cña ma trËn.

IV. vËn dông

VËn dông c¸c kü n¨ng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n vÒ ma trËn, ®Þnh thøc, ma trËn

nghÞch ®¶o vµ h¹ng cña ma trËn vµo gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n cô thÓ.
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 2

V. bµi tËp «n tËp

5.1. Ma trËn - C¸c phÐp to¸n vÒ ma trËn

2 0
  " #
1 0
Bµi 1.1. Cho A = 3 0 . TÝnh AB vµ BA.
0 1 vµ B =
4 0
−1 1
 
 
1 2 3 4  1 −1
2. Cho P =
5 6 7 8 vµ Q =  1 −1 . TÝnh P Q vµ QP.
−1 1
a b c 1 a c
" # " #
3. Cho H = c b a vµ K = 1 b b . TÝnh HK − KH
 1 1 1 1 c a
1 −1 2 2
4. Cho A =
0 1 . TÝnh P = (2A − 4A + 3I2 ) .
 
2 1 2 0 T
5. Cho H =
1 0 −1 1 vµ H lµ ma trËn chuyÓn vÞ cña H.
T T
TÝnh H.H vµ H .H.

Bµi 2.1. Cho n ∈ N vµ c¸c ma trËn

         
3 1 0 1 1 −1 0 1 1 1
A = 0 3 , B = 1 0 C = −1 1 D = 0 1 , E = 0 0 .

TÝnh An , B n , C n , Dn , E n .    
∗ 1 a a 1 n
2. Cho n ∈ N , a ∈ R vµ c¸c ma trËn A =
0 1 , B = 0 a . TÝnh A vµ B n.
 
λ1 0 . . . 0
 0 λ2 . . . 0  k
3. Cho A = ..  vµ k ∈ N. TÝnh A .
. . ..

. . . . . .
0 0 . . . λn n
Bµi 3.1 Hai ma trËn vu«ng cïng cÊp A vµ B ®­îc gäi lµ ®ång d¹ng nÕu tån t¹i mét

ma trËn kh¶ nghÞch P ®Ó sao cho A = P −1 BP. Chøng minh r»ng nÕu A vµ B ®ång
d¹ng th× A2 vµ B2 ®ång d¹ng.

2. Cho k ∈ N, A = [aij ]n sao cho A2 = θ (ma trËn kh«ng) vµ In lµ ma trËn ®¬n vÞ

cÊp n. Chøng minh r»ng

(In − A)−1 = In + A + A2 + . . . Ak−1 .

     
17 −6 2 3 2 0 −7 3 n
Bµi 4. Cho A =
35 −12 = 5 7 0 3 5 −2 . TÝnh A , ∀n ∈ N.
4 3 −3 1 3 1 1 0 0 0 2 −1
" # " #" #" #
2. Cho B = 2 3 −2 = 2 2 1 0 2 0 1 1 −1 . TÝnh B n .
4 4 −3 3 4 2 0 0 1 −2 −5 4
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 3
 
2 3 1
Bµi 5.1. Cho ®a thøc f (x) = x − 2x + 1 vµ ma trËn A =
0 3 . TÝnh f (A).
 
2 0 1
2. Cho ®a thøc f (x) = 3x − x + 2 vµ ma trËn B =
−1 0 . TÝnh f (B).
   
a b 0 0
3. Cho ma trËn A = vµ θ =
c d 0 0 lµ ma trËn kh«ng. T×m ma trËn X sao
cho

A2 − (a + d)A + X = θ

Bµi 6. T×m tÊt c¶ c¸c ma trËn giao ho¸n víi ma trËn A.

1 0 0
    " #
1 1 1 2
1. A = 0 1 0 .
0 1 ; 2. A =
−1 1 . 3. A =

    3 1 2
3 −4 7 4
Bµi 7. Cho A = 5 1 vµ B = 5 λ . T×m tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ λ ®Ó sao cho

AB = BA.
Bµi 8. 1. T×m tÊt c¶ c¸c ma trËn vu«ng cÊp hai sao cho b×nh ph­¬ng cña nã b»ng

ma trËn kh«ng.

2. T×m tÊt c¶ c¸c ma trËn vu«ng cÊp hai sao cho b×nh ph­¬ng cña nã b»ng ma trËn

®¬n vÞ.

Bµi 9. Cho A, B lµ hai ma trËn vu«ng cïng cÊp.

1. T×m ®iÒu kiÖn cña A vµ B ®Ó sao cho (A + B)2 = A2 + 2AB + B 2 .

2. Chøng minh r»ng nÕu AB 6= BA th× A2 − B 2 6= (A + B)(A − B).
Bµi 10. TÝch cña hai ma trËn AB thay ®æi thÕ nµo, nÕu

1. §æi chæ dßng thø i vµ dßng thø j cña ma trËn A cho nhau.
2. §æi chæ cét thø i vµ cét thø j cña ma trËn B cho nhau.

3. Nh©n dßng thø j cña ma trËn A víi mét sè α råi céng vµo dßng thø i cña nã.
4. Nh©n cét thø j cña ma trËn B víi mét sè α råi céng vµo cét thø i cña nã.
Bµi 11. VÕt cña ma trËn vu«ng A lµ tæng c¸c phÇn tö trªn ®­êng chÐo chÝnh cña A
vµ ®­îc ký hiÖu lµ T r(A). Cho A, B lµ hai ma trËn vu«ng cïng cÊp trªn tr­êng c¸c

sè thùc.

1. Chøng minh r»ng T r(A + B) = T r(A) + T r(B) vµ T r(AB) = T r(BA).

2. Chøng minh kh«ng tån t¹i hai ma trËn vu«ng A vµ B sao cho AB − BA = In ,
trong ®ã In lµ ma trËn vu«ng cÊp n.
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 4
   
5 11 x 14
3. Cho hai ma trËn A, B sao cho AB = 11 25 , BA = 14 y . H·y t×m x, y.
 
a b
Bµi 12.1. Chøng minh ma trËn A= c d lµ nghiÖm cña ®a thøc

f (x) = x2 − (a + d)x + (ad − bc).

2. Gi¶ sö A lµ ma trËn vu«ng cÊp 2 vµ k lµ sè nguyªn d­¬ng lín h¬n 2. Chøng minh
Ak = θ (ma trËn kh«ng) khi vµ chØ khi A2 = θ.
3. Gi¶ sö An = θ. Chøng minh (E − A)−1 = E + A + A2 + ...... + An−1 .
5.2. §Þnh thøc

Bµi 13. TÝnh c¸c ®Þnh thøc

1 1 1  − sin x 
1 cos x sin α cos α 1
     
a a −a  , 2. 1 sin x
cos x  , 3. sin β cos β 1 ,
     
1.
 b −b b  1 − cos x
sin x  sin γ cos γ 1
  
a b c d e 
 6 0 7 a
 
a b c  f g 0 0 0 
   
8 0 b 0
 
4.  b c a , 5. g h k 0 0
9 c 4 5 , 6.
  
c a b   l m n 0 u
d 0 0 0   
v 0 0 0 0
1 0 0 1 −1 1
" # " #
Bµi 14.1. Cho c¸c ma trËn A = −3 4 0 vµ B = 0 2 4 .
1 1 1 0 0 1
TÝnh det(2AB), det(2BA), det(PAB ), det(P2A ) vµ det(P2B ).
1 0 0
" #
2. Cho ma trËn A = −3 4 0 . Ký hiÖu A−1 lµ ma trËn nghÞch ®¶o cña A vµ
1 1 1
A lµ ma trËn chuyÓn vÞ cña A. §Æt B = 2AT , C = (3A)T , D = (2A)−1
T
vµ

E = ((3A)−1 )T . TÝnh det(B), det(C), det(D) vµ det(E)?

1 0 2
" #
3. Cho ma trËn A = 2 1 2m − 2 . T×m m ®Ó det(A) < 0.
1 0 m
4 5 6 4 5 6
" # " #
4. Cho ma trËn A = 0 5 6 . 4 5 0 . TÝnh det(A).
 0 0 6 4 0 0
−2 2 T
5. Cho A =
2 −2 vµ A lµ ma trËn chuyÓn vÞ cña A.
T T
TÝnh det(A.A ) vµ det(A + A ).
1 2 1 2 3 −1
" # " #
6. Cho hai ma trËn A = 0 2 −1 vµ B = 0 3 1 .
0 0 3 0 0 −1
TÝnh det(A + B).
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 5

7. Cho A vµ B lµ hai ma trËn vu«ng cÊp n, phÇn tö thùc, tháa m·n ®iÒu kiÖn

det(A) = a vµ det(B) = b. TÝnh

det(2AB), det(3AT B), det(2B T A), det(A−1 ), det(B −1 ), det((AB)−1 ).
Bµi 15. Gi¶i c¸c ph­¬ng tr×nh
 1 −2 x 1
 
1 x −1
 
 1 −2 2 1
 
1. 2 −1 x  = 0,
1 3 0 = 0.

2. 
1 10 −6  2
−2 1 2 4
Bµi 16.1. Cho a, b ∈ R, tho¶ m·n ®iÒu kiÖn a2 6= b2 . T×m x sao cho
a x x b 
 
x a b x

x
 b a x = 0.
b x x a

2.
Gi¶i c¸c ph­¬ng tr×nh sau
 1 1 4 4   1 2 3 4
  
−1 3 − x2 3 3  −2 2 − x2 1 7
   
1. 
 7 7 5 5  = 0, 2. 
 3 6 4 + x 12 = 0.
−7 −7 6 x2 − 3 −4 x − 14 2 3
Bµi 17. TÝnh c¸c ®Þnh thøc
   
2 1 1 1 1 a b ... b 
1 1 1 1 
 
1 3 1 1 1  b a ... b 
  
1 −1 1 1 

1. 1 1 4 1 1 , 3.  . . . .  ,
1 −1 1  ,
 
2. 
1 1 1 5 1 1  . . . .
 1 1 1 −1
 
1 1 1 1 1
  b b ... a
   
 a1
x ... 2
x  ... 1
n   1 + a1 1 ... 1 
x a2 ... x + 1 ...
x 1
n   1 1 + a2 ... 1 
   
4.  . . . .
.  , . .  , 6.  .
5.  . . . .  ,
 
. . . .
.  . .
.   . . . . 
  
x x ... 2
an  1
... x + 1   1 1  ... 1 + an 
1 cos A cos2 A 
 2

Bµi 18.1. Tam gi¸c ABC, tho¶ m·n ®iÒu kiÖn 1 cos B cos B  = 0.
1 cos C cos2 C 
 

Tam gi¸c ®ã cã tÝnh chÊt g×?

a b c 
 
TÝnh ®Þnh thøc b c a  , trong ®ã a, b, c lµ ba nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh:
 
2.
c a b 
x3 + px + q = 0.
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 6

Bµi 19. Kh«ng khai triÓn, h·y tÝnh c¸c ®Þnh thøc
 
 2   a b c 1
sin α 1 cos2 α a + b c 1
 
 b

c a 1
 2 
1.
sin β 1 cos2 β  , 2.  b + c a 1 ,
 
3.  c

a b 1 .
 2 
 sin γ 1 cos2 γ  c + a b 1 b + c a + c b + a 

1
2 2 2

Bµi 20. Kh«ng khai triÓn ®Þnh thøc, chøng minh r»ng
a1 b1 a1 x + b1 y + c1  a1 b1 c1 
   
1. a2 b2 a2 x + b2 y + c2  = a2 b2 c2 

a b a x + b y + c  a b c 
3 3 3 3  3 3 3 3
a11 a12 a13  λa11 λa12 λa13 

3
2. λ a21 a22 a23  = λa21 λa22 λa23 
a a a  λa λa λa 
 31 32 33 31 32
  33
a1 + αb1 + βc1 b1 + γc1 c1  a1 b1 c1 

3. a2 + αb2 + βc2 b2 + γc2 c2  = a2 b2 c2 

a + αb + βc b + γc c  a b c 
3
3 3
3  3 3 3 3 3
a1 b1 c1  a1 + b1 x a1 x + b1 c1 

2 
5. (1 − x ) a2 b2 c2  = a2 + b2 x a2 x + b2 c2 
a b c  a + b x a x + b c 
3 3 3 3
 3 3
3 3
2a 2b −2c 2d 1 2 −3 4 
 
 1 2 −3 4  a b −c d 
   
6.   = −4 3 6 −8 4 
 6 12 −16 8   
 4 8 −12 17 4 8 −12 17
Bµi 21.1. BiÕt r»ng c¸c sè115,
 184, 253 chia hÕt cho 23. Kh«ng khai triÓn ®Þnh
1 1 2

thøc, chøng minh r»ng 1 8 5 chia hÕt cho 23.
 
5 4 3
2. BiÕt r»ng c¸c sè 1020,
 1054, 255, 544 chia hÕt cho 17. Kh«ng khai triÓn ®Þnh
0 2 0 1 
4 5 0 1 
 
thøc, chøng minh r»ng   chia hÕt cho 17.
5 5 2 0 
4 4 5 0 
4. BiÕt r»ng c¸c sè 2006, 6103, 5525 chia hÕt cho 17 vµ a ∈ N, 0 ≤ a ≤ 9. Víi gi¸
2 0 0 6
 
6 1 0 3
 
trÞ nµo cña a th×   chia hÕt cho 17.
 9 0 a 4
5 5 2 5
1 0 −1 a 1 1
" # " #
Bµi 22.1. Cho c¸c ma trËn A = 0 2 −2 vµ B = 1 a 1
1 2 1 1 1 a
T×m ®iÒu kiÖn cña a ®Ó sao cho det(AB) = 0.
1 0 −3 1 1 a
" # " #
2. Cho c¸c ma trËn A = 0 0 −6 vµ B = 1 a 1
1 2 1 a 1 1
T×m ®iÒu kiÖn cña a ®Ó sao cho det(AB) = 0.
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 7
     
cos ϕ − sin ϕ 1 1 0 −1
3. Cho c¸c ma trËn A =
sin ϕ cos ϕ vµ B = 0 1 X = 1 0 .
n n n n n n
TÝnh A , B , X vµ det(A ), det(B ), det(X ).

5.3. Ma trËn nghÞch ®¶o

Bµi 23. T×m ma trËn nghÞch ®¶o cña c¸c ma trËn sau
2 1 −1 1 4 2 a 1
0
" # " # " #
A= 0 1 3 ,B = −1 0 1 , M
= 1 , (a 6= 0)
0 a
2 1 1 2 2 3 0 0
a
1 3 −3 7 2 1
0 0 1 0 0 0
     
0 1 2 −3 3 2
0 0  2 1 0 0
N = 0 0 1 2 , P = 1 1
3 4 ,
Q = −3 2 3 0 .
0 0 0 1 2 −2
2 3 4 1 2 4
1 1 2 1 0 2
" # " #
Bµi 24.1. T×m ma trËn nghÞch ®¶o cña ma trËn A = 0 1 −2 −2 −2 −1 1 .
0 0 −1 3 −1 4
1 2 1 1 −2 1
" #" #
2. Cho ma trËn A = 2 4 2 2 3 m . T×m m ®Ó A kh¶ nghÞch.
3 −1 4 3 0 m + 1
  "1 0 #
1 0 2
3. T×m ma trËn nghÞch ®¶o cña ma trËn A = 1 1 .
0 1 0
0 1
cos α − sin α 0
" #
4. Chøng minh r»ng ma trËn A = sin α cos α 0 lu«n tån t¹i nghÞch ®¶o vµ
0 0 1
t×m ma trËn nghÞch ®¶o cña nã.

Bµi 25. T×m ma trËn

# X sao cho
"XA = B, trong
# ®ã:
1 1 2 1 0 2
"
1. A = 0 1 −2vµ B = −2 −1 1 .
0 0 −1 3 −1 4
2 −3 1 9 7 6
" # " #
2. A = 4 −5 2vµ B= 1 1 2 .
5 −7 3 1 1 1
Bµi 26. T×m ma trËn X sao cho AX = B, trong ®ã
1 2 −3 1 −3 0
" # " #
1. A = 3 2 −4 vµ B = 10 2 7 .
2 −1 0 2 −1 0
1 1 −1 1 −1 3
" # " #
2. A = 2 1 0 vµ B= 4 3 2 .
1 −1 1 1 −2 5
Bµi 27. T×m ma trËn X sao cho AXB = C, trong ®ã
−1 −2 3 1 3 0 0 0 1
" # " # " #
A = 2 0 1 , B = −2 0 3 vµ C = 0 1 0 .
3 −1 0 1 2 0 1 0 0
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 8

5.4. H¹ng cña ma trËn

Bµi 28.1. T×m a vµ b ®Ó sao

 cho c¸c ma
 trËn sau ®©ycã  4.
 h¹ng b»ng
1 1 1 1 3 1 1 4 a b b b
 
2 3 4 1  a 4 10 1 b a b b
A = 3 4 6 6  , B =  1 7 17 3  , D = b b a b .
4 4 a+4 a+7 2 2 4 2 b b b a
2. Cho A lµ ma trËn vu«ng cÊp n kh¶ nghÞch. NÕu nh©n mét hµng(cét) nµo ®ã cña

A víi k 6= 0 th× h¹ng cña A sÎ thay ®æi nh­ thÕ nµo?

Bµi 29. T×m h¹ng cña c¸c ma trËn sau
1 3 5 −1 1 0 1 0 1
   
2 −1 3 −2 4
" #
2 −1 −3 4  0 1 0 1 0
A = 4 −2 5 1 7 , B = 5 1 −1 7  , C = 2 1 0 2 1
2 −1 1 8 2
7 7 9 1  0 1 0 1 0
  0 0 1 0 0
2 1 1 1
1 0 1 0 0 0 1 0 0 0
 
1 3 1 1
 
1 1 0 0 0 0 0 0 1 0
1 1 4 1
 
G = 0 1 1 0 0 , H = 1 1 1 5 , K = 1 1 1 1 1 .
   
0 0 1 1 0   1 3 4 5 1
1 2 3 4  
0 1 0 1 1 1 2 3 4 5
1 1 1 1
2 3 4 5 6
Bµi 30.1. T×m h¹ng cña c¸c ma trËn sau theo tham sè a

1 1 1 1 1 0 0 3 −1 1 1 −1 1
     
 2 3 −1 4  2 3 0 4   2 a −1 2 1
A = −1 1 0 2 , B =  4 −2 5 6  , E =  1 1 −1 a −1
2 2 3 a −1 4 a + 1 a2 + 2 2 3 −1 2 1
2 1 3
" #
2. T×m a ®Ó h¹ng cña ma trËn M = 1 −2 0 b»ng 2
4 a 6
1 1 b
" #
3. T×m b ®Ó h¹ng cña ma trËn N = 1 b 1 b»ng 3.
b 1 1
VI. C©u hái th¶o luËn

KiÓm tra, gi¶i thÝch vµ ph¶n biÖn lai c¸c kh¼ng ®Þnh sau ®©y:

C©u 1. PhÐp céng hai ma trËn cã tÝnh chÊt giao ho¸n, kÕt hîp.

C©u 2. NÕu phÐp nh©n ma trËn thùc hiÖn ®­îc th× cã tÝnh chÊt giao ho¸n.

C©u 3. PhÐp nh©n ma trËn thùc hiÖn ®­îc th× cã tÝnh chÊt kÕt hîp.

C©u 4. Cho A, B lµ hai ma trËn bÊt kú th× lu«n lu«n tån t¹i A + B.
C©u 5. PhÐp nh©n hai ma trËn vu«ng cïng cÊp lu«n lu«n thùc hiÖn ®­îc.

C©u 6. PhÐp céng hai ma trËn vu«ng cïng cÊp lu«n lu«n thùc hiÖn ®­îc.
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 9

C©u 7. Cho A, B, C lµ ba ma trËn vu«ng cÊp n ≥ 2, phÇn tö thùc vµ k ∈ R. Khi

®ã A(BC) = (AB)C vµ A(kB) = (kA)B = k(AB).
C©u 8. (AB)2 = A2 B 2 víi mäi ma trËn vu«ng A vµ B cïng cÊp.

C©u 9. (AB)2 = A2 B 2 víi mäi ma trËn A vµ B.

C©u 10. (AB)2 = A2 B 2 víi mäi ma trËn vu«ng A vµ B cïng cÊp vµ tháa m·n ®iÒu
kiÖn BA = AB.
C©u 11. (A − B)2 = A2 − 2AB + B 2 víi mäi ma trËn vu«ng A vµ B cïng cÊp.

C©u 12. (A − B)2 = A2 − 2BA + B 2 víi mäi ma trËn vu«ng A vµ B cïng cÊp vµ

tháa m·n ®iÒu kiÖn BA = AB.

C©u 13. NÕu A, B lµ hai ma trËn vu«ng cÊp n, kh«ng suy biÕn th× A+B lµ mét

ma trËn vu«ng cÊp n, kh«ng suy biÕn.

C©u 14. NÕu A, B lµ hai ma trËn vu«ng cïng cÊp, kh«ng suy biÕn th× A.B lµ mét

ma trËn vu«ng kh«ng suy biÕn.

C©u 15. NÕu A, B lµ hai ma trËn vu«ng cÊp n kh«ng suy biÕn th× rank(AB) = n.
C©u 16. NÕu A, B lµ hai ma trËn vu«ng cÊp n vµ rank(A) = rank(B) = n th×
rank(AB) = n2 .
C©u 17. NÕu A, B lµ hai ma trËn vu«ng cïng cÊp kh¶ nghÞch th× AB suy biÕn.

C©u 18. NÕu A, B lµ hai ma trËn vu«ng cÊp n ≥ 2 vµ AB = In (ma trËn ®¬n vÞ

cÊp n) th× A vµ B kh«ng kh¶ nghÞch.

C©u 19. NÕu A, B lµ hai ma trËn vu«ng tïy ý cÊp n ≥ 2 vµ AB = In (ma trËn ®¬n
vÞ cÊp n) th× det(A) = det(B) = 1.
C©u 20. NÕu A lµ ma trËn vu«ng, phÇn tö thùc kh«ng suy biÕn th× víi mäi k∈R
kA còng kh«ng suy biÕn.
C©u 21. NÕu A lµ ma trËn vu«ng cÊp n ≥ 2, kh«ng suy biÕn th× c¸c ma trËn A−1 , AT
vµ nA kh«ng kh¶ nghÞch.
C©u 22. Cho A vµ B lµ c¸c ma trËn vu«ng cÊp n ≥ 2, kh¸c ma trËn kh«ng, tháa

m·n ®iÒu kiÖn AB = O ( ma trËn kh«ng). Khi ®ã B 2 A2 = O vµ det(AB) = 1.

C©u 23. Cho A lµ ma trËn vu«ng cÊp 3 tïy ý. Nh©n hµng thø hai cña A cho 2 vµ
1
nh©n cét thøc nhÊt cña A cho ta thu ®­îc ma trËn B. Khi ®ã det(A) = det(B).
2
NguyÔn Quèc Th¬ H­íng dÉn tù häc - Ch­¬ng 1 - §¹i Sè TuyÕn TÝnh - KT vµ CN 10

C©u 24. Cho A lµ ma trËn vu«ng cÊp 3 tïy ý. NÕu A lµ ma trËn ®èi xøng th×
det(A+ AT ) =6 det(A)
5 6 7
 5 6 7 1 5 −3
" #
C©u 25. Cho c¸c ma trËn A =  3 3 3 vµ B =
 
−2 3 6 . Khi ®ã
 1 1 1 3 0 −9
5 6 7
1
det(A) = vµ det(B) 6= 0.
3
1 1 1 0 0 9
" # " #  
0 5 −3
C©u 26. Cho c¸c ma trËn A1 = 0 0 0 , A2 = 0 9 0 , A3 =
−5 3 0 .
1 1 1 −9 0 0
KiÓm tra tÝnh ®óng (sai) cña c¸c kÕt luËn sau:

A. A3 lµ ma trËn ph¶n ®èi xøng.

B. A1 lµ ma trËn ®èi xøng.

C. A2 lµ ma trËn ph¶n ®èi xøng.

D. C¶ ba ma trËn A1 , A2 , A3 kh«ng ph¶i lµ ma trËn ph¶n ®èi xøng.

F. C¶ ba ma trËn A1 , A2 , A3 lµ ma trËn ®èi xøng.

C©u 27. Gi¶ sö A lµ ma trËn vu«ng cÊp 3 vµ det(A) = a. Khi ®ã det(3AAT ) = 9a2
hoÆc det(3AAT ) = 81a2 .
C©u 28. Cho A vµ B lµ hai ma tr©n vu«ng cÊp 3. Gi¶ sö det(A) = 3 det(B). Khi
®ã det(3AB) = 32 .[det(A)]2 hoÆc det(3AB) = 34 .[det(A)]2 .
C©u 29. Cho A lµ ma trËn vu«ng cÊp n ≥ 3 vµ rank(A) = 3. Khi ®ã trong A tån
t¹i mét ®Þnh thøc con cÊp 3 kh¸c kh«ng.
C©u 30. Cho A lµ ma trËn vu«ng cÊp 3 tïy ý. NÕu A lµ ma trËn kh¶ nghÞch th×

rank(AT ) = 3.
.................................................................. HÕt!............................................................