ALAMAT NG BAYABAS

Noong unang panahon, may isang sultan na nakilala sa buong Mindanao

dahil sa suot nitong Korona. Si Sultan Barabas palamang ang may suot na
Korona sa buong Mindanao.
Idi imuna a panawen, adda ti maysa a sultan nga naamuan iti buong
Mindanao gapo ta adda ti suot na a korona. Ni Sultan Barabas pay laeng iti
adda suot na a korona iti buo nga Mindanao.
Maraming haka-haka tungkol sa Korona. May mga taong nagsasabing ito raw
ay nasisid ng mga mangingisda. May ilan namang nagsasabing inagaw raw
ito ng mga tauhan ng sultan mula sa isang misyonaryo sa isang mapangahas
na pananambang. Ang sabi naman ng iba, inagaw raw ng isang pirata ang
korona sa sultan.
Adu iti maibagbaga da idjay suot na nga korona. Adda iti agibagbaga nga
nasisid kano atoy iti mangalap. Adda met iti agibagbaga a inala kanu atoy
dagiti mangmangged jay Sultan ayanti maysa a misyonaryo a tinambangan
da. Ti istorya met iti sabali, inala da kanu atoy ayanti maysa a pirate.
si Sultan Barabas ay kilala rin sa kanyang kalupitan. Kinatatakutan siya ng
labis ng kanyang mga nasasakupan. Binibigyan niya ng parusa sino man ang
lumabag sa kanyang mga kagustuhan.
Ni Sultan Barabas ket kam-ammo da met gapo iti kina uyong na. Kabuteng da
isuna la unay ayanti daga a sacup na. Ikkan na iti parusa iti sino man a madi
a sumurot iti kayat na.
Isang araw, napadpad ang isang mangingisda sa isang dagat na kanyang
ipinagbabawal. Agad nadakip ang mangingisda kasama ang kanyang asawa.
Maysa nga aldaw, adda iti maysa a mangmangged a natawtaw ayanti ibaw-
bawal na a papanan. Tiniliw da a sigud atoy a mangmangged suda ken jay
asawa na.
Samantalang sa bahay ng mag-asawa, ay nagugutom na ang nag-iisa nilang
anak. Dumating ang mga diwata at tinulungan nila ito makapunta sa palasyo
upang pakiusapan ang Sultan, ngunit ito ay tumanggi.
Nupay casta jay balay ti agassawa, ket mabisinen jay maymaysa da a ubing.
Simmampet iti maysa a encantado ken kinadwaanan na atoy a makaapan
ayanti balay ti ari tapnu makatongtong na jay Sultan, ngem madi na a intulok.
Sa kabila ng kagutuman ng bata siya parin ay may angking kapilyuhan na
kung saan kinuha ang korona ng Sultan at tumakbo papunta sa hardin. Sila
ngayon ay naghahabulan ng Sultan.
Uray nu mabisenen ket adda pay latta ket nabangad latta atoy a ubing ket
intaray na jay korona ni Sultan ken nagtaray papaapan ijay minuyogan. Tatta
ket nag-kinnamatan isuda a duwa.
Habang nakikipaghabulan kinapos ng hininga ang sultan. Napahandusay ito
sa lupa at nalagutan ng hininga. Inilibing ito kasama ang kanyang korona sa
isang sulok ng hardin sa palasyo.
Naawanan iti anges ni Sultan habang agkinkinamatan da a duwa. Napa-idda
atoy a sultan ayanti daga ket natay. Inkali da a toy a sultan kadwa na ajay
korona na ayanti maysa a igid ti minuyogan jay balay ti ari.
Hanggang sa nagkaroon na nga ng bagong Sultan. Mabait at makatarungan
ang sultan na pumalit kay Sultan Barabas. Pinalaya niya ang mga presong
nakagawa ng maliliit na kasalanan kasama na ang mga magulang ng bata.
Madi a nagbayag addan iti simukat a baru a Sultan. Nasimpet ken patas atoy
Sultan a simukat kenni Sultan Barabas. Pinabulosan na amin a preso a bassit
laeng iti basol na kadwa dagiti amang ken inang dagiti ubbing.
Makalipas ng ilang buwan, sa lugar kung saan inilibing si Sultan Barabas may
isang mayabong na puno ang tumubo dito.
Madi a nagbayag malpas iti manu a bulan, adda iti dakkel a kayo a nagtubo
ijay naka-ikalyan da kenni Sultan Barabas.
Dumating nga ang panahon na namunga ang puno. Ang mga bunga ay bilog
na parang ulo at may nakadikit na munting korona.
Simampeten ti oras a nagbunga atoyen a kayo. Iti bung ana ket bilog a kasla
ulo nga adda iti nakadikket a bassit a korona.
"Si Barabas iyan!" sigaw ng mga tao. Nang kanila nga itong tikman,
"kasimpait at kasing-asim ng ugali ni Barabas" ani nila.
“Ni Barabas ata!’ baga dagiti tao. Idi ramanan dan atoy a bunga ket “napait
ken naalsem kasla ugali ni Barabas” kuna da.
Ngunit nang mahinog at maging dilaw ang bunga, ang lahat ng tumikim ay
napangiti. "Pagkatamis-tamis! Pagkasarap-sarap!" ito ang sabi nila.
Ngem idi naluumen ken dimmuyaw atoy a bunga, amin a nagraman ket
napaisem. “Nagsam-it ken nagimas!” isu ti imbaga da.
Gayunpaman, inaalis at itinatapon nila ang korona, at batid nilang lahat ang
dahilan.
Uray nu kasjay ket inikkat da ken imbelleng atoy a korona, ta ammo da amin
iti gapo na.
Minsan, namimitas ng bunga ng puno ang ilang batang paslit nang mapadaan
ang isang guro ng mga dayuhan. "Ano ang tawag sa bunganga ng mga bata"
tanong ng mga dayuhan
Adda iti maysa a oras nga nagala agijay ubbing iti bunga na ket nakita jay
maysa a maestro ti maysa a dayo. “Inya iti awag itta a bunga” damage dagiti
dayo.

"Barabas"
"Barabas"
"Bayabas" sigaw ng mga bata

“Barabas”
“Barabas”
“Bayabas” baga dagiti ubbing.