ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΚΑΟ 62 ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ, ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ
ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΚΑΙ Η

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ
ΑΝΤΙΣΠΙΣΙΣΜΟΥ
ΜΑΥΡΟΓΕΝΗ ΑΜΑΛΙΑ

Επιβλέπων καθηγητής: ΜΙΧΑΛΗΣ ΨΗΜΙΤΗΣ

Αθήνα, Μάϊος 2020

1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.............................................................................................................................3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Η ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗΣ....................3
1.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ............................3
1.2 Η ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ...........................4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΠΙΣΙΣΜΟΥ.........................................................5
2.1 Ο ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΠΙΣΙΣΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ.....5
2.2 Ο ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΠΙΣΙΣΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ..........6
2.3 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ
ΔΡΑΣΗΣ...................................................................................................................................6
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...............................................................................................................7
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ......................................................................................................................9

2
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τα κοινωνικά κινήματα ακολουθούν στρατηγικές σχετικά με τον τρόπο που μπορούν

να δράσουν, να διεκδικήσουν και να επιτύχουν τους στόχους τους. Τα σύγχρονα
κοινωνικά κινήματα ανέπτυξαν νέες στρατηγικές σε σχέση με τα παλαιά κινήματα,
που επικεντρώνονταν στην ταξική πάλη. Τα νέα κινήματα μπορεί να εφαρμόζουν
προεικονιστικές ή/και διεκδικητικές πρακτικές μέσα στα πλαίσια του αγώνα τους για
αλλαγή. Οι δύο αυτές μορφές συλλογικής δράσης διαφέρουν ως προς τα
χαρακτηριστικά και τις διαδικασίες που ακολουθούν, αλλά συχνά συνδυάζονται μέσα
στα πλαίσια του ίδιου κινήματος, προκειμένου να επιτευχθούν διαφορετικοί στόχοι.
Στην παρούσα εργασία θα αναφερθούμε στην έννοια της προεικόνισης και τα
χαρακτηριστικά της. Επίσης, θα δούμε τον τρόπο, που μπορούν τα σύγχρονα
κινήματα να δραστηριοποιηθούν, ώστε να αποκτήσουν οι δράσεις τους
προεικονιστικό χαρακτήρα. Στην συνέχεια θα μελετήσουμε ένα παράδειγμα
παγκόσμιου σύγχρονου κινήματος με οικολογικό, αλλά και κοινωνικό
προσανατολισμό, το κίνημα του αντισπισισμού, που συνδυάζει προεικονιστικές και
διεκδικητικές δράσεις και θα αναδείξουμε τις διαφορές τους. Για την έρευνα και την
συγγραφή της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν δευτερογενείς πηγές από το διαδίκτυο και
την διεθνή βιβλιογραφία.

 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Η ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ

ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗΣ

1.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΡΑΣΗ

Η προεικόνιση αποτελεί μια έννοια, η οποία συνδέεται με τις πρωτότυπες μορφές

συλλογικής δράσης, που εμφανίστηκαν το ΄60 και το `70, μια εποχή όπου οι βασικές
υλικές ανάγκες του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού είχαν ικανοποιηθεί και τα
αιτήματα των κινημάτων μετασχηματίστηκαν σε ποιοτικά, έναντι των κυρίως υλικών
διεκδικήσεων, που προϋπήρχαν. Τα νέα κοινωνικά κινήματα επικεντρώθηκαν σε
μεταυλιστικές αξίες και άρχισαν να διεκδικούν την δημιουργία νέων χώρων
αυτονομίας και νέων ταυτοτήτων και να αντιτάσσονται στον κοινωνικό έλεγχο και τις
υπάρχουσες δομές εξουσίας, υιοθετώντας μια αποκεντρωμένη δομή, που αποτρέπει
τον συγκεντρωτισμό και απορρίπτει τις ιεραρχίες. [CITATION Eri10 \l 1032 ] Μέσο για
την επίτευξη των στόχων τους αποτελεί η χρήση προεικονιστικών πρακτικών. Αυτές
επικεντρώνονται στον μετασχηματισμό της πραγματικότητας «από μέσα» και είναι
μορφές αντίστασης με υπερεθνικό χαρακτήρα. Δεν ξεχωρίζουν το ατομικό βίωμα από
την συλλογική δράση, καθώς αποτελούν μια πρόταση αναδιαμόρφωσης των
εμπλεκόμενων μερών με βάση τις δημοκρατικές αρχές. Παράλληλα, δεν διαχωρίζουν
το μέσο από τους σκοπούς, αντίθετα από τα παλαιά κινήματα, όπου ο τρόπος δράσης
διαχωρίζεται από τους τελικούς στόχους, οι οποίοι τοποθετούνται στο μακρινό

3
μέλλον και αναδιαμορφώνονται ανάλογα με τους συσχετισμούς δυνάμεων ή λόγω
συγκυριών[ CITATION Ψημ17 \l 1032 ].
Η εφαρμογή προεικονιστικών πρακτικών αποτελεί μια διαδικασία δοκιμής
εναλλακτικών προτάσεων οργάνωσης του κόσμου και αναζήτησης νέων τρόπων
άσκησης εξουσίας. Οι στόχοι τοποθετούνται στο παρόν και ταυτίζονται με τον τρόπο
δράσης, καθώς τα άτομα δημιουργούν μια πραγματικότητα με τους όρους
λειτουργίας, που τίθενται ως στόχοι. Η προεικόνιση αποτελεί μια ενοποιητική
διαδικασία ανάμεσα σε κινήματα και ανθρώπους με διαφορετικές πρακτικές και
στόχους. Δημιουργεί μια δικτύωση μεταξύ τους, που λειτουργεί συνδετικά και
συνθετικά και δεν αποσκοπεί στην υποταγή των πολλών σε ένα τρόπο. Η
προεικονιστική στρατηγική εξελίσσεται σε τουλάχιστον δύο βήματα, την
αμφισβήτηση και πρόκληση των υπαρκτών κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών
δομών και την κατασκευή και πρακτική εξάσκηση σε εναλλακτικές δομές που θα
αντικαταστήσουν τις παλιές. Η προεικόνιση έχει πολιτικό χαρακτήρα και αφορά στην
δημιουργία και προστασία νέων ανοιχτών χώρων για πειραματισμό, απευθύνεται σε
όλους, βασίζεται στην ατομική ηθική και ευθύνη και προσβλέπει σε μια κυκλική
διαδικασία κοινωνικής αλλαγής[ CITATION Mae20 \l 1032 ].

1.2 Η ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

Τα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα εφαρμόζουν διεκδικητικές αλλά και

προεικονιστικές πρακτικές προτείνοντας νέους τρόπους οργάνωσης και
εμπεριέχοντας τους σκοπούς στα εφαρμοσμένα μέσα. Για να αναπτυχθούν οι
προεικονιστικές πρακτικές θα πρέπει τα κινήματα να ακολουθήσουν μια διαδικασία,
που περιλαμβάνει τον συλλογικό πειραματισμό σε αυτόνομους κοινωνικούς χώρους,
την φαντασιακή σύλληψη και μετάδοση πολιτικών νοημάτων, την δημιουργία νέων
κοινωνικών κανόνων και συμπεριφορών, την δοκιμή και εδραίωση αυτών των
κανόνων μέσα στα πλαίσια του κινήματος και, τέλος, στην μετάδοση των ιδεών
αυτών σε ευρύτερα παγκόσμια κινηματικά δίκτυα[ CITATION Ψημ17 \l 1032 ].
Ένα παράδειγμα παγκόσμιου σύγχρονου κινήματος στον τομέα της οικολογίας, το
οποίο ακολουθεί τις αρχές της προεικόνισης ως τρόπο δράσης και τις συνδυάζει με
διεκδικητικές πρακτικές, είναι το κίνημα του αντισπισισμού. Ο όρος σπισισμός
αναφέρθηκε για πρώτη φορά από τον Richard Ryder to 1970, για να περιγράψει τον
διαχωρισμό που γίνεται ανάμεσα στα είδη των έμβιων όντων με αποτέλεσμα την
εκμετάλλευση ορισμένων προς όφελος του ανθρώπου, καθώς ο άνθρωπος θεωρείται
το ανώτερο είδος . Το κίνημα του αντισπισισμού συνδέεται με το κίνημα του
βιγκανισμού και την οικοαναρχίας. Στοχεύει στην πρακτική εξάσκηση των
υποκειμένων σε πρακτικές, που αποσκοπούν στην κοινωνική επανάσταση και την
ολική απελευθέρωση του ανθρώπου, των ζώων και του οικοσυστήματος.

4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΣΤΟ
ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΠΙΣΙΣΜΟΥ

2.1 Ο ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΠΙΣΙΣΤΙΚΟΥ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

Τα εγχειρήματα, που πρεσβεύουν τον αντισπισισμό βασίζονται στην αυτοοργάνωση,

την αποκεντρωμένη εξουσία και την κατάργηση της ιεραρχίας και ηγεσίας. Ενώ
κεντρική ιδέα του κινήματος είναι η ηθική και ίση μεταχείριση των έμβιων όντων και
η φροντίδα του οικοσυστήματος, αυτή λαμβάνει και πολιτική διάσταση. Το
αντισπισιστικό κίνημα αντιτάσσεται στην εγκαθιδρυμένη παγκόσμια εξουσία και
αναδεικνύει την σημασία της ατομικής επιλογής και της αλλαγής της
καθημερινότητας για την επίτευξη της ολικής απελευθέρωσης.
Μια από τις πρακτικές, που ακολουθούν τα μέλη στην καθημερινότητα τους είναι η
βιγκανική διατροφή, δηλαδή η κατανάλωση προϊόντων μη ζωικής προέλευσης , η
οποία αποτελεί
«μία συνειδητή επιλογή μη στήριξης ενός συστήματος, που μεταχειρίζεται τα ζώα ως
πρώτη ύλη, μετατρέποντας την εκμετάλλευσή τους σε πηγή κέρδους. Είναι μία από
τις προσπάθειές μας να σπάσουμε έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα παραγωγής-
κατανάλωσης. Και αυτό δεν αφορά μόνο περιπτώσεις παραγωγής σε
μεγάλη/βιομηχανική κλίμακα, καθώς η ουσία της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης
δεν προσδιορίζεται από το μέγεθος της κάθε φυλακής»[CITATION Συν20 \l 1032 ]
Απορρίπτουν την καπιταλιστική οργάνωση του σύγχρονου κόσμου, όχι μόνο σαν
οικονομικό σύστημα, αλλά σαν πλέγμα τυποποιημένων σχέσεων συμπεριφορών.
Επιλέγουν προϊόντα, τα οποία ακολουθούν τις αρχές του ηθικού εμπορίου, σέβονται
το οικοσύστημα και στηρίζουν τις τοπικές κοινότητες. Επιπλέον, οργανώνουν
δράσεις στα πλαίσια της κοινωνικής οικονομίας, όπως συλλογικές κουζίνες και
ανταλλακτικά παζάρια, προτείνοντας νέους τρόπους οικονομικής δραστηριότητας.
Τέλος, συμμετέχουν στην οργάνωση οικοκοινοτήτων, οι οποίες λειτουργούν με βάση
την ισότητα και την οριζόντια οργάνωση και αποτελούν μια ολοκληρωμένη
εναλλακτική πρόταση λειτουργίας μιας κοινότητας.
Τα εγχειρήματα του αντισπισισμού βρίσκονται σε επικοινωνία και διαλλακτική
σχέση συνεργασίας με άλλα κινήματα οικολογικού και κοινωνικού χαρακτήρα,
δημιουργώντας ένα δίκτυο εγχειρημάτων με διαφορετικούς χαρακτήρες και
πρακτικές, που μοιράζονται τον κοινό στόχο της ολικής αλλαγής και της δημιουργίας
νέων ταυτοτήτων. Μέσω αυτών των συνεργασιών και μέσω εκδηλώσεων και
εκπαιδευτικών δράσεων, όπως προβολή ταινιών, ανοιχτές συζητήσεις και δωρεάν
ψυχαγωγικές δράσεις, όπως οι συλλογικές κουζίνες το αντισπισιστικό κίνημα διαδίδει
και εμπλουτίζει τις ιδέες του, προσελκύει νέα μέλη και ενδυναμώνει το κίνημα,
εκπαιδεύοντας ταυτόχρονα τους συμμετέχοντες στις αρχές της αλληλεγγύης, της
ισότητας και της αυτοοργάνωσης.

5
 Συνολικά, βλέπουμε ότι το αντισπισιστικό κίνημα ακολουθεί τις διαδικασίες
ανάπτυξης προεικονιστικών πρακτικών, δημιουργώντας νέους κανόνες και
συμπεριφορές, δοκιμάζοντας τους εμπειρικά και μεταδίδοντας τους μέσα από τα
ανάλογα δίκτυα.

2.2 Ο ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΠΙΣΙΣΤΙΚΟΥ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

Το αντισπισιστικό κίνημα εφαρμόζει παράλληλα με τις προεικονιστικές και

διεκδικητικές πρακτικές, που εντάσσονται στα πλαίσια της άμεσης δράσης. Οι
πρακτικές αυτές επικεντρώνονται σε άμεσους συγκεκριμένους στόχους, όπως την
κατάργηση κάποιας νομοθεσίας ή συγκεκριμένων συμπεριφορών και αφορούν σε
συγκεκριμένες πρακτικές, όπως η βιομηχανία της γούνας ή η κτηνοτροφία.
Οργανώνονται από τα τοπικά αντισπισιστικά κινήματα και αντιτάσσονται στην
τοπική ή εθνική εξουσία.
Οι διεκδικητικές δράσεις μπορεί να είναι ειρηνικές και να απευθύνονται στο σύνολο
των μελών του κινήματος, όπως οι πορείες και διαφόρων μορφών διαμαρτυρίες.
Ωστόσο, κάποιες φορές επιλέγονται δράσεις, που οδηγούν σε βίαιες αντιπαραθέσεις
με συμβολικό χαρακτήρα, οι οποίες πραγματοποιούνται από ακτιβιστές και δεν
εμπλέκουν το σύνολο του κινήματος, το οποίο, όμως, τις υποστηρίζει ιδεολογικά και
ηθικά. Τέτοιες δράσεις είναι η απελευθέρωση ζώων από εκτροφεία και εργαστήρια
και η πρόκληση υλικών ζημιών σε επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται τα ζώα, όπως
κρεοπωλεία και καταστήματα, που εμπορεύονται κατοικίδια ζώα.
Οι διεκδικητικές δράσεις θέτοντας συγκεκριμένα ζητούμενα, σταματούν όταν ο
στόχος επιτευχθεί και νέες ανάλογες δράσεις παίρνουν τις θέσεις τους,
επικεντρωμένες σε νέα αιτήματα. Οι δράσεις αυτές οδηγούν σε άμεση ικανοποίηση
αιτημάτων και συνεισφέρουν στην γνωστοποίηση των διεκδικήσεων και στην
αναγνωρισημότητα του κινήματος.

2.3 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΚΔΙΚΗΤΙΚΗΣ

ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

Οι διαφορές των δράσεων προεικονιστικού και διεκδικητικού χαρακτήρα

συνίστανται αρχικά στον τύπο των δράσεων. Οι συλλογικές δράσεις προεικονιστικού
χαρακτήρα βασίζονται στην ατομική δράση, η οποία ταυτίζεται με την συλλογική και
απευθύνονται σε όλα τα μέλη του κινήματος. Επιδιώκουν την μόνιμη αλλαγή της
καθημερινότητας, υιοθετώντας συγκεκριμένες καταναλωτικές, διατροφικές και
κοινωνικές συμπεριφορές, ταυτίζοντας τα μέσα δράσης με τους σκοπούς Επίσης,
μέσα από την συμμετοχή στις οργανωτικές διαδικασίες του κινήματος τα μέλη
εκπαιδεύονται στην οργάνωση και λειτουργία με βάση τις αρχές της άμεσης

6
δημοκρατίας, όπως είναι η λήψη αποφάσεων μέσω συνελεύσεων με στόχο συνήθως
την κοινή συναίνεση. Οι δράσεις προεικονιστικού χαρακτήρα πραγματοποιούνται
στον προσωπικό χώρο των μελών και στον ελεύθερο χώρο δράσης, που
δραστηριοποιείται το κίνημα. Για την εκτέλεση των δράσεων αυτών απαιτείται
μακροχρόνια δέσμευση, αλλαγή ταυτοτήτων και τρόπου ζωής, καθώς αντιτάσσεται
όχι σε μια συγκεκριμένη αρχή και εξουσία, αλλά στον ευρύτερο τρόπο οργάνωσης
της καπιταλιστικής κοινωνίας.
Από την άλλη πλευρά, οι δράσεις διεκδικητικού χαρακτήρα διαχωρίζουν τα μέσα
από τους στόχους, θέτουν ένα συγκεκριμένο στόχο και αντιτάσσονται σε μια
συγκεκριμένη αρχή ή πρακτική. Έχουν συγκεκριμένη χρονική διάρκεια και μετά την
επίτευξη του στόχου παύουν να υφίστανται. Κάποιες από αυτές δεν απευθύνονται σε
όλα τα μέλη του κινήματος, άλλες μόνο σε ακτιβιστές, όλες όμως απαιτούν φυσική
παρουσία και δράση σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Τέλος, εκδηλώνονται σε
δημόσιους χώρους, με σκοπό να γνωστοποιήσουν τον αγώνα τους και να
προκαλέσουν το υφιστάμενο καθεστώς, ενώ συχνά εκδηλώνεται και σωματική
αντιπαράθεση με σώματα ασφαλείας και άσκηση βίας με σκοπό την καταστροφή
ιδιωτικής περιουσίας. Οι δράσεις αυτές θεωρούνται μέρος της άμεσης δράσης του
κινήματος, η οποία θεωρείται αναγκαία για την μερική αλλαγή ζητημάτων, που
χρειάζονται άμεση αντιμετώπιση και αποτελούν μικρά βήματα προς την επίτευξη της
ολικής απελευθέρωσης.
Συνολικά, παρατηρούμε ότι τα δύο είδη δράσεων έχουν σημαντικές διαφορές, ως
προς την πραγμάτωση τους και τους στόχους, που θέτουν. Οι προεικονιστικές
πρακτικές χρησιμοποιούνται για την δημιουργία και δοκιμή εναλλακτικών μορφών
οργάνωσης της καθημερινότητας σε πολλαπλά επίπεδα και δημιουργούν στο σήμερα
χώρους που ενσαρκώνουν το όραμα για μια διαφορετική κοινωνία. Αντίθετα, οι
διεκδικητικές δράσεις έχουν περιορισμένη διάρκεια και επιδιώκουν άμεσο
αποτέλεσμα, όπως την κατάργηση κάποιας νομοθεσίας. Τα δύο είδη δράσεων
συνδυάζονται, καθώς μέσα από τις προεικονιστικές δράσεις, π.χ. τις συνελεύσεις
αποφασίζονται οι διεκδικητικές, και τα δύο είδη έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα
στον αγώνα προς την ολική απελευθέρωση.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η προεικόνιση αποτελεί ένα είδος συλλογικής δράσης, που χρησιμοποιείται από τα

νέα κοινωνικά κινήματα. Η εφαρμογή προεικονιστικών πρακτικών συνίσταται στην
δημιουργία μιας προσομοίωσης κανόνων και λειτουργικών αρχών στους χώρους του
κινήματος και την αλλαγή της καθημερινής ζωής των μελών, επιθυμώντας οι νέοι
τρόποι οργάνωσης και δράσης να αποτελέσουν την βάση για την δημιουργία μιας
νέας πραγματικότητας για όλους. Για την ανάπτυξη της προεικόνισης ακολουθείται
μια διαδικασία, που περιλαμβάνει την θεωρητική σύλληψη του νέου κόσμου, τον
πειραματισμό και την πρακτική εξάσκηση γύρω από αυτούς τους νέους τρόπους και
την μετάδοση τους μέσα από τα δίκτυα επικοινωνίας και συνεργασίας των
κινημάτων.

7
 Ένα παράδειγμα σύγχρονου κινήματος, που εφαρμόζει την προεικόνιση είναι το
κίνημα του αντισπισισμού. Ξεκινώντας από αναζητήσεις γύρω από την οικολογία και
την προστασία των έμβιων όντων, ο αντισπισισμός δίνει πολιτική διάσταση στην
οικολογία, συνδυάζοντας την με τον αναρχικό τρόπο ζωής και τις αρχές της άμεσης
δημοκρατίας. Παράλληλα, μέσα στα πλαίσια της άμεσης δράσης εφαρμόζει και
διεκδικητικές πρακτικές, αναμένοντας άμεσα αποτελέσματα σε επείγοντα ζητήματα,
που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος και των ζώων. Οι δύο τρόποι
δράσης έχουν διαφορές μεταξύ τους, ως προς τα χαρακτηριστικά τους, τον τρόπο
πρακτικής εφαρμογής τους, την χρονική διάρκεια τους, τα εμπλεκόμενα άτομα και
τους στόχους, που θέτουν. Παρ’ όλα αυτά συνδυάζονται και αλληλοσυμπληρώνονται,
προσφέροντας διαφορετικά οφέλη στο κίνημα.

8
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ανάκτηση Μάιος 2020, από https://en.wikipedia.org/wiki/Speciesism

Ανάκτηση Μάιος 2020, από

https://en.wikipedia.org/wiki/Anarchism_and_animal_rights#Veganism_and_anarch
ism

Ανάκτηση Μάιος 2020, από https://ecovillagegreece.wordpress.com/παρουσίαση-

οικονοτητων/state-of-natura/

Maeckelbergh, M. (χ.χ.). “Doing is Believing: Prefiguration as Strategic Practice in the

Alterglobalization Movement”. Ανάκτηση Μάιος 2020, από
https://www.researchgate.net/publication/232952232_Doing_is_Believing_Prefigur
ation_as_Strategic_Practice_in_the_Alterglobalization_Movement

Neveu, E. (2010). Κοινωνιολογία των κοινωνικών κινημάτων. Αθήνα: Σαββάλας.

Ryder, R. D. (χ.χ.). Ανάκτηση Μάιος 2020, από http://www.veganzetta.org/wp-

content/uploads/2013/02/Speciesism-Again-the-original-leaflet-Richard-Ryder.pdf

Συνέλευση για την Αντισπισιστική Δράση. (χ.χ.). Ανάκτηση Μάιος 2020, από
http://antispe.squat.gr/%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%bf%ce%af-%ce%b5%ce%af%ce
%bc%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b5/

Ψημίτης, Μ. (2017). Κοινωνικά κινήματα στη καθημερινή ζωή. Ταυτότητα, αλληλεγγύη και
προεικόνιση σε σύγχρονες κοσμοπολίτικες κοινότητες. Θεσσαλονίκη: Τζιόλα.