You are on page 1of 35

Menstrual Hygiene Management

Gabay para sa
KwenTuruan
sa Kalusugan
(Gabay ng mga Magulang/Tagapag-alaga tuwing may Aralin)

THIS MATERIAL IS NOT FOR CIRCULATION


Ang Gabay na ito ay
pag-aari ni

Pangalan

Magulang o
Tagapag-aalaga ni

Pangalan ng Mag-aaral

Paaralan
5

Panimula
Marami pong salamat sa pakikiisa sa layunin na mabigyan ang ating mga
anak ng kalidad na edukasyon sa gitna ng pandemya. Ang Department of Education
(DepEd) Bureau of Learner Support & Services-School Health Division (BLSS-SHD),
kasama ang mga partner agencies na United Nations Children’s Fund Philippines
(UNICEF) at Center for Health Solutions & Innovations Philippines (CHSI) ay katuwang
po ninyo sa pagbibigay ng tamang impormasyon tungkol sa kalusugan ng ating
mga anak.

Isinusulong ng DepEd ang programang pangkalusugan na nakatutok sa iba’t


ibang aspeto ng kalusugan ng mga bata, personal na kalinisan at sanitasyon sa loob
ng paaralan. Kasama rito ang tamang pangangalaga ng sarili tuwing may regla o
ang Menstrual Health Management (MHM).

Mahalagang maunawaan ng lahat ang mga usaping may kinalaman sa regla.

Nilalaman Ang pagkakaroon ng tamang kaalaman, kasanayan at pag-uugali tungkol dito ay


susi sa mga sumusunod:
■■ Ang mga batang babae ay mayroong maayos, ligtas at may dignidad na
karanasan tuwing may regla;
Panimula 5
■■ Ang mga batang lalaki ay kasama sa usapan upang maging kaagapay sa
pangangalaga ng kalusugan ng bawat isa;
Paano Gamitin ang Gabay na ito? 6
■■ Ang mga kagamitan at pasilidad ng paaralan ay maayos na tumutugon sa
pangangailangan mga batang babae tuwing may regla; at
Mga Dapat Tandaan ng Magulang at Tagapag-alaga 7
■■ Ang buong komunidad ay kaakibat sa pagtataguyod ng kalusugan ng mga
Tuwing may KwenTuruan:
bata.
■■ Bago magsimula ang aralin
■■ Habang nagaganap ang aralin
Ang programang pangkalusugan ng DepEd ay nagpapatuloy sa panahon
■■ Pagkatapos ng aralin
ng pandemya. Habang nagaganap ang mga aralin sa loob ng ating mga tahanan
Aralin 1: sa ilalim ng Distance Learning Approach, nais nating mapalalim ang pag-aaral
Pagbabagong Nagaganap sa Nagdadalaga 8 sa kalusugan at pangangalaga ng sarili tuwing may regla. Kaakibat ng paaralan
at Nagbibinata ngayon ang mga magulang at tagapag-alaga sa gawain na ito.

Aralin 2: Binuo ng DepEd ang iba’t ibang modyul at babasahin tungkol sa MHM upang
Ang Regla at ang Siklo ng Regla o Menstrual Cycle 15 maging gabay ng mga mag-aaral at magulang/tagapag-alaga sa pag-aaral
sa loob ng tahanan. Gagamitin natin ang ating mga kwento upang ituro sa ating
Aralin 3: mga anak ang mga wastong impormasyon tungkol sa kalusugan, pagreregla at
Mga Paniniwala at Sabi-sabi Tungkol sa Regla 25 pangangalaga ng sarili. Nakasubaybay sa atin ang ating mga guro sa Science,
Health at Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan upang gabayan tayo sa ating
Aralin 4: mga gagawin.
Pangangalaga sa Katawan Tuwing may Regla 31
Kaya isang mainit na pagbati sa iyo at sa iyong pamilya na magiging bahagi
Mga Sanggunian o References ng KwenTuruan sa Kalusugan!
40
6 7

Paano Gamitin ang Gabay na ito? Mga Dapat Tandaan ng Magulang at


Ang pag-aaral ng kalusugan at pangangalaga ng sarili tuwing may regla ay
tatawagin natin KwenTuruan sa Kalusugan.
Tagpag-alaga Tuwing May KwenTuruan
Bago Magsimula ang Aralin
Ang bawat mag-aaral ay may gagamiting KwenTuruan Modyul upang
matutunan ang mga aralin ng Menstrual Health Management (MHM). Nakasulat dito 1. Ang aking karanasan bilang bata noon na dumaan sa puberty o pagda-dalaga/
ang mga inaasahan sa mag-aaral, mga panuto, impormasyon tungkol sa MHM, at pagbibinata ay mahalaga.
mga gagawing proyekto. Ang bawat aralin ay may apat na gawain: Magkwento - 2. Ang aking mga kwento ay natatangi, kapupulutan ng mga aral at kahulugan.
Pag-usapan - Unawain - Gumawa. Sundan ang bawat panuto nito. 3. Ang aking karanasan ay bahagi ng aking pagkatao. Ito ay nakapagbibigay ng
inspirasyon sa aking anak/inaalagaan.
Nakadisenyo sa bawat aralin ang pagkakaroon ng partisipasyon ng magulang 4. Tatawagin ko sa tamang pangalan ang mga bahagi ng katawan pati na ang
o tagapag-alaga. Nais nating gawing masaya ang kwentuhan ng pamilya ang pag- nakatago o maseselang bahagi gamit ang wikang Filipino, English o Mother
aaral ng MHM. Tongue.
5. Ituturo ko ang konseptong: Mahal ko ang aking katawan. Walang ibang
Dito natin gagamitin ang Gabay para sa KwenTuruan sa Kalusugan. Ito ay nagmamay-ari nito kung hindi ako. Ang aking katawan ay akin lamang.
binuo upang matulungan tayong mga magulang at tagapag-alaga sa ating 6. Babasahin ko ang Gabay sa Aralin sa simula upang masundan ko ang daloy ng
gagawin. Dalawa ang magiging papel natin tuwing may aralin. Tayo ay magsisilbing: KwenTuruan.
7. Sasagutan ko ang pre-activity form bago magsimula ang aralin.

Habang Nagaganap ang Aralin

1. Makikilahok ako sa aralin at mag-eenjoy sa bonding namin ng aking anak o


inaalagaan.
2. Susundan ko ang daloy ng aralin na Magkwento-Pag-usapan-Unawain-
Gumawa para matutunan ang Menstrual Hygiene Management.

Pagkatapos ng Aralin

1. I-mo-monitor ko ang aking anak o inaalagaan sa paggawa ng kanyang mga


journals (talaan), creative outputs at KwenTuruan portfolio.
2. Sasagutan ko ang feedback form pagkatapos ng bawat aralin.
3. Nakahanda akong magbahagi ng karanasan, natutunan at natuklasan sa
Tagapagpadaloy o facilitator Kalahok o participant
KwenTuruan sa ibang mga magulang, tagapag-alaga at guro kung may
■■ Pangasiwaan ang proseso at ■■ Makipag-kwentuhan sa mag-aaral pagkakataon.
paggamit ng mag-aaral sa ■■ Sumali sa mga piling gawain na
KwenTuruan modyul. nakasulat sa KwenTuruan modyul
■■ Bantayan o i-monitor ang paggawa ■■ Sabay na matuto kasama ng mag-
ng mga talaan (journals) at maliliit aaral
na proyekto (creative outputs) ng
mag-aaral. Basahin ang mga dapat tandaan tuwing
■■ Sagutan ang mga mga pre-activity may KwenTuruan sa susunod na pahina
at feedback forms kada aralin. upang lalo tayong magabayan.
■■ Siguraduhing makabuo at maipasa
ang KwenTuruan portfolio ng mag-
aaral sa takdang petsa.
8

Gabay Sa Aralin Pre-activity Form 1

Petsa
ARALIN 1: Pagbabagong Nagaganap sa
Nagdadalaga at Nagbibinata Pangalan ng magulang o tagapag-alaga na gagabay sa Aralin 1

Mga Inaasahan sa mag-aaral


Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang:
Edad/Gulang Kasarian Babae
1. Ilarawan ang mga pagbabagong nagaganap habang nagdadalaga at (Lagyan ng tsek
nagbibinata. ang sagot) Lalaki
2. Kumilala ng mga positibong pag-uugali sa pagbabagong nagaganap
habang nagdadalaga at nagbibinta.
Nilalaman ng Aralin 1 Relihiyong kinaaaniban Katoliko Seventh Day
1. Maikling Pagpapakilala ng Aralin (Lagyan ng tsek ang sagot) Adventist
2. Sariling Inaasahan sa Aralin Aglipayan
3. Magkwentuhan: Ang Dating
Protestante Daan
■■ Mga Pagbabago habang Nagdadalaga at Nagbibinata
4. Pag-usapan Evangelical Muslim
Christian
■■ Pagpapalalim ng Kwentuhan Tribal Religion
5. Unawain Iglesia Ni Cristo
Wala
■■ Pagbubuod ng Natutunan Saksi ni Jehovah
■■ Malikhaing Gawain 1 (Self-Talk Emoji)
■■ Malikhaing Gawain 2 (Ang Galing Niya!) Iba pang Relihiyon
■■ Subukang Gawin! (Ano’ng BMI Mo?) (isulat sa patlang ang pangalan)

6. Gumawa
■■ Tandaan ang Mahahalagang Konsepto

Mga outputs ng Aralin 1


1. Journal 1 (Talaan 1)
2. Journal 2 (Talaan 2)
3. Creative Output 1 (Self-Talk Emoji)
4. Creative Output 2 (Ang Galing Niya!)

Oras sinimulan ang aralin Pirma o Lagda


11

ARALIN 1: Pagbabagong Nagaganap sa


Nagdadalaga at Nagbibinata
Maikling Pagpapakilala ng Aralin
1. Gabayan ang mag-aaral sa pagtalakay sa paksang: Pagbabagong
nararanasan ng mga nagdadalaga at nagbibinata.
2. Siguraduhin na nabasa ng mag-aaral ang mga inaasahan sa kanya; nakahanda
ang mga kagamitan; at nauwaan ang magiging output ng aralin,

Sariling Inaasahan sa Aralin


1. Hintaying matapos sa pagsagot ang mag-aaral.
2. Pakinggan ang kanyang sagot.
3. Ipaliwanag sa kanya na babalikan ninyo ito pagkatapos ng aralin. Aalamin
ninyo kung ito ay nakamit o nasagot.

ARALIN 1: Pagbabagong Nagaganap sa


Nagdadalaga at Nagbibinata

Most Essential Learning Competencies (MELC)


1. Describes the physical, emotional and social changes during puberty. H5GD-
Iab-1
2. Accepts changes as a normal part of growth and development. H5GD- Iab-2
3. Show positive attitudes towards sexual and reproductive bodies, and the
changes during puberty. CSE A1A1

Mga Inaasahan
Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang:
1. Ilarawan ang mga pagbabagong nagaganap habang nagdadalaga at
nagbibinata.
2. Kumilala ng mga positibong pag-uugali sa pagbabagong nagaganap
habang nagdadalaga at nagbibinta.

Kagamitang kailangan sa aralin Output ng aralin


■ KwenTuruan Modyul ■ Journals (Talaan 1 at 2)
■ Lapis o Ballpen ■ Self-talk Emoji
■ Krayola ■ Ang Galing Niya!

Maikling Pagpapakilala ng Aralin


Ang unang aralin ay tatalakay sa mga pagbabagong nararanasan habang
nagdadalaga at nagbibinata. Gamit ang prosesong Magkwentuhan-Pag-
usapan-Unawain-Gumawa, ikaw at iyong tapagapagpadaloy (magulang o
tagapag-alaga) ay magbabahaginan ng mga karanasan at kaalaman tungol
sa mga nagaganap sa katawan, damdamin o isipan ng mga kabataan. Mag-
enjoy sa inyong KwenTuruan!

Sariling Inaasahan sa Aralin


1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba.

Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay:

2. Magdagdag kung mayroon ka pang ibang naiisip na inaasahan/tanong sa


aralin.

3. Sabihin ito sa iyong tagapagpadaloy.


12 13

MAGKWENTUHAN: Mga Pagbabago habang Nagdadalaga at Nagbibinata UNAWAIN: Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
1. Sagutin ang bawat tanong ng mag-aaral. Balikan ang inyong naging 1. Gabayan ang mag-aaral sa pagbabasa ng mga konsepto. Magbigay ng
karanasan noong ikaw ay nagdalaga o nagbinata. karagdagang impormasyon kung kinakailangan.
2. Isusulat ng mag-aaral ang inyong mga sagot sa Talaan 1. Hintayin siyang 2. Sagutin ang mga tanong o paglininaw ng mag-aaral sa abot ng iyong makakaya.
matapos sa pagsusulat. 3. Maaaring isangguni sa guro ang mga tanong na hindi masasagot.

8 11 12

Magkwentuhan Pag-usapan Journal 1 Unawain ■ May mga pagbabagong pisikal na babae o lalaki lang ang makakaranas.
Mayroon ding parehas na mararanasan ng babae at lalaki. Tingnan ang Table 1:
Mga Pagbabago habang Pagpapalalim ng Kwentuhan Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
Nagdadalaga at Nagbibinata 1. Gamit ang mga nalaman sa kwentuhan, i-ugnay ito sa mga konseptong nakasulat
1. Balikan ang mga sagot sa Talaan 1. sa ibaba. Basahin at tandaan ang mga ito. TABLE 1: Mga Pagbabago sa Katawan
1. Tanungin ang iyong tagapagpadaloy 2. Linawin ito gamit ang mga
ng kanyang karanasan noong siya ay karagdagang tanong. Gamitin ang
TALAAN 1
nagdalaga o nagbinata. Gamitin ang Talaan 2 para dito. Maaaring mga
Nararanasan ng Perahas nararanasan Nararanasan ng
Talaan 1 sa pagsusulat ng mga sagot. salita o simpleng parirala ang isulat Mga tanong Mga Sagot
Batang Babae ng mga batang Batang Lalaki
Maaaring mga salita o simpleng sa talaan. ■ Ilan taon po kayo Babae at batang
parirala ang isulat sa talaan na
A. Ganito rin po ba ang naranasan noong una ninyong lalaki
magsisilbing gabay mo sa susunod naramdaman na kayo
na gawain. ng inyong mga kaibigan o
ay nagdadalaga/
kaklase? Bakit po kaya? ■ Paglapad ng ■ Pagtangkad ■ Pag-iba ng boses
2. Sundan ang mga gabay na tanong: nagbibinata na?
B. Bakit po ganito ang inyong balakang ■ Body odor ■ Pagtubo ng bigote
A. Ano pong edad noong unang naging reaksyon sa ■ Paglaki ng suso ■ Taghiyawat (pimples ■ Paglaki ng kalaman/
ninyong naramdaman na kayo ay pagbaabagong naranasan? ■ Pagdating ng regla/ & acne) muscles
■ Anu-ano po ang inyong 1.
nagdadalaga/nagbibinata na? C. Paano po ninyo hinarap ang mga period ■ Buhok sa kilikili
naranasang pagbabago
B. Anu-ano po ang inyong pagbabagong ito? sa katawan? 2. ■ Buhok sa paligid ng
naranasang pagbabago sa D. Ano po ang sinabi sa inyo ari
ni ______(sagot sa Talaan 3.
katawan?
C. Ano po ang inyong naging 1-tanong D) tungkol sa 4.
reaksyon sa mga naranasan pagbabago ng katawan?
ninyong pagbabago? E. Mayroon po ba kayong taong 5.
inaasahan na dapat nagpaliwang ■ Lahat ng tao, babae man o lalaki, ay dumadaan sa adolescence. Ang
D. Mayroon po bang nagpaliwang
sa inyo? Sino at bakit? adolescence ay ang panahon sa pagitan ng pagtatapos ng pagkabata
sa inyo tungkol sa inyong
F. Ano po ang inyong maipapayo ■ Ano po ang inyong *Iguhit ang reaksyon sa mga naranasan. Gamitin (childhood) at pagsisimula naman ng pagtanda (adulthood). Tinatawag
naranasan? Sino po?
kung ako po ay magsimula nang naging reaksyon sa ang mga bilog para maging emoji. Magdagdag ng ang mga kabataan bilang dalagita at binatilyo sa panahong ito.
3. Maghanda para sa susunod na magdalaga/magbinata? mga naranasan ninyong emoji kung may iba pang reaksyon.
pagbabago? ■ Nagaganap sa adolescence ang mga pagbabago sa katawan. Tinatawag itong
gawain.
3. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa puberty. Ang mga pagbabago ay palatandaan na nagiging mature o ganap na
kanyang pagbabahagi. ang katawan ng isang dalagita o binatilyo upang paghandaan ang kakayanang
mag-reproduce. Ibig sabihin, ang mga lalaki ay magkakaroon na ng kakayanan
na makabuntis, habang ang mga babae naman ay maaari nang mabuntis.
Sa panahong ito nahuhubog ang pisikal at katangiang sekswal ng isang tao.
■ Mayroon po bang *Lagyan ng tsek ang sagot.
nagpaliwanag sa inyo ■ Nagsisimula ang puberty sa pagitan ng 8 hanggang 13 taon gulang
tungkol sa inyong para sa mga babae. Samantala, 9 hanggang 15 taong gulang para
Mayroon
naranasan? Sino po? sa mga lalaki. Ang lawak ng agwat ng edad ang dahilan kung bakit
Wala magkakaiba ang simula ng pagbabago sa katawan ng mga bata.

Hindi na maalala ■ Bahagi ng puberty ang pagtangkad at pagbigat ng mga batang babae o batang
lalaki. Iba-iba ang korte ng mga katawan. Mayroong matangkad, maliit, mabilog,
mapayat. Ang isang paraan para malaman kung tama ang timbang ayon sa
Sino? iyong tangkad ay ang Body Mass Index, o BMI. Tingnan ang Annex para sa tsart
ng BMI. Ang mga sukat ay para sa batang 5-9 na taong gulang.

13

Samantala, ang reproductive gland


Journal 2 Pituitary Gland
ng babae ay tinatawag na ovaries.

PAG-USAPAN: Pagpapalalim ng Tinatawag naman na testes ang


sa lalaki. Ito ang responsable sa
mga pagbabagong sekswal na

Kwentuhan TALAAN 2
nagaganap sa panahon ng puberty.

■ Iba’t iba ang mga nagiging reaksyon


sa pagbabago sa ating katawan.
Karagdagang Tanong Mga Sagot Maaaring matuwa, malungkot,

1. Sagutin ang mga karagdagang ■ Ganito rin po ba ang


naranasan ng inyong
*Lagyan ng tsek ang sagot.
matakot, mahiya o magalit ang
isang bata. Magkakaiba at natatangi
ang ating mga katawan, karanasan,

tanong ng mag-aaral upang


mga kaibigan o kaklase? Oo Hindi Hindi tiyak
Bakit po kaya? pamilya o komunidad na kilalakihan.
Bakit? Mahalagang magabayan ang

mapalalim ang kwentuhan.


mga batang nakakaranas
ng mga pagbabagong ito.
■ Bakit po ganito ang

2. Magpaliwanag ng sagot kung inyong naging reaksyon ■ Maraming tanong ang mga bata
sa pagbabagong sa panahon na ito. Mahalagang
naranasan? kausapin o konsultahin ang mga

kinakailangan.
Health at Science teachers, guidance
■ Paano po ninyo hinarap counselor, school nurse o doctor
ang mga pagbabagong o health professional, barangay

3. Hintaying siyang matapos sa ito? health workers, at mga magulang/


tagapag-alaga.

pagsusulat sa Talaan 2.
■ Ano po ang sinabi sa
inyo ni ______ (sagot 2. Isulat kung may iba pang tanong o
sa Talaan 1-tanong D) paglilinaw tungkol sa paksa. Ibahagi
tungkol sa pagbabago ito sa tagapagpadaloy.
ng katawan?

■ Mayroon po ba kayong *Lagyan ng tsek ang sagot. Ovaries Testes Tanong o Paglilinaw Tungkol Sa Mga
taong inaasahan na
Pagbabago Sa Katawan
dapat nagpaliwang sa Mayroon Wala
inyo? Sino at bakit?
Sino? ■ Ang mga pagbabagong ito ay bunga
ng paglabas ng mga hormones o
Bakit? chemical messengers mula sa ating
pituitary gland at reproductive glands.
Ang pituitary (bigkasin: pi-too-weh-
■ Ano pong maipapayo tah-ree) gland ay nasa bandang
ninyo kung ako ay ibaba ng utak. Responsable ito sa
magsimula nang paggawa ng iba’t ibang hormones na
magdalaga/magbinata? kailangan ng ating katawan, kabilang
dito ang mga growth hormones.
14 15

GUMAWA A: Pagbubuod ng Natutunan GUMAWA B: Malikhaing Gawain 1 GUMAWA C: Malikhaing Gawain 2


(Self-Talk Emoji) (Ang Galing Niya!)
1. Pakinggan ang mga sagot at paliwanag ng mag-aaral:
1. Sabihin sa mag-aaral na may 1. Pakinggan ang ikalawang creative
■■ Ano ang mga natutunan mo sa aralin?
dalawang creative outputs siyang output: Ang Galing Niya! kapag
■■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong tanong?
dapat gawin: 1) Self-Talk Emoji, at natapos na ito.
Ipaliwanag.
2) Ang Galing Niya! Gabayan ang 2. Magbigay ng mensahe sa mag-
■■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? Bakit?
mag-aaral kung kinakailangan. aaral tungkol sa kanyang mga
2. Maaari kang magbigay ng sarili mong obserbasyon o natuklasan sa aralin. 2. Pakinggan ang unang creative ginawa.
3. Banggitin muli ang ilang konseptong tinalakay sa aralin. Pakinggan ang mga output: Self-Talk Emoji kapag
paliwanag ng mag-aaral. Payuhan siyang balikan ang mga dapat tandaang natapos na ito.
konsepto kung kinakailangan.
■■ Adolescence
■■ Puberty Creative Output Creative Output
■■ Sino ang kakausapin o konsultahin kapag may mga tanong sa katawan at
kalusugan? SELF-TALK EMOJI
Basahin ang mga pangungusap. Sundan ang mga panuto sa ANG GALING NIYA!
pagguhit ng iba’t ibang mukha ng emoji sa mga bilog:
Ang galing ni

Kapag nagsimula ang Okay lang maging…


pagbabago sa aking katawan,
ako ay magiging…
(nanay, tatay o pangalan ng tagapag-alaga)

14
Noong siya’y nagdalaga/nagbinata, naranasan niya ang

Gumawa
A. Pagbubuod ng Natutunan
1. Sagutin ang mga tanong at ibahagi ito sa tagapag-padaloy. Basahin at tandaan Hinarap niya ang mga pagbabagong ito nang

ang mga ito: Normal lang ito kasi ngayon ko pa lang mararanasan ang pagbabagong ito.
Lahat nang nagdadalaga at nagbibinata ay dumadaan dito.
■ Ano ang mga natutunan mo sa aralin?
Natutunan ko sa kanya ang
■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong tanong? Kung may mga
tanong ako sa
Ipaliwanag. aking katawan Ito ako na haharap
at sarili, pwede sa pagbabago.
■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? akong lumapit
kay/kina…
2. Magbabanggit ng ilang konsepto ang iyong tagapagpadaloy. Subukang
ipaliwanag sa sariling mong salita ang mga konseptong ito.

B. Malikhaing Gawain 1 (Self-Talk C. Malikhaing Gawain 2 (Ang Galing


ANG GALING TALAGA NIYA!
Emoji) Niya!) (Iguhit ang kanyang mukha/emoji/
avatar sa picture frame)
Sila ang mapagkakatiwalaa n ko
1. Kumpletuhin ang Self-Talk Emoji na 1. Kumpletuhin ang mga pangungusap bilang bahagi ng aking Circle of Trust.
makikita sa susunod na pahina. sa Ang Galing Niya! Makikita ito sa
2. Basahin ang mga pangungusap. susunod na pahina.
Sundan ang mga panuto sa pagguhit 2. Pagkatapos magawa ng iyong mga
ng iba’t ibang mukha ng emoji sa creative outputs, ibahagi ito sa iyong
mga bilog. Maaaring kulayan o lagyan tagapag-padaloy.
ng iba pang desenyo ang mga emoji 3. Itabi ang mga creative outputs para
ayon sa iyong gusto. sa iyong KwenTuruan Portfolio.
16

GUMAWA D: Subukang Gawin! (Ano’ng BMI Mo?)


1. Ito ay karagdagang gawain para sa mag-aaral. Makakatulong itong Feedback Form 1
madagdagan ang kanyang kaalaman sa aralin.
2. Tulungan ang mag-aaral sa pagkuha ng kanyang Body Mass Index o BMI.
May mga gamit na kailangan: Calculator, Tape measure o meter stick, at
Timbangan (weighing scale) na ginagamit sa barangay o school clinic. Ilang oras ninyo ginawa ang Aralin 1?
3. Kung walang gamit, maaaring gamitin ang huling alam na taas at timbang
ng mag-aaral. Ano ang reaksyon mo sa mga sumusunod? (Bilugan ang iyong sagot)
4. Kapag nakuha na ang BMI score at ang kahulugan nito, payuhan ang mag-
aaral ng mga dapat gawin ayon sa kanyang BMI score:
Masaya Malungkot Nagalit Nalito
■■ 18.5 hanggang 24.9 =
17

ipagpatuloy ang pagkain ng Kabuuang karanasan sa


D. Subukang Gawin!
masustansyang pagkain, pag-gabay mo sa aralin?
Ano ang BMI mo? 2. Kunin ang timbang. Sukatin ito sa
kilogram. uminom ng sapat na tubig
(hanggang 1.8 na litro),
3. Gumamit ng calculator para
Ang Body Mass Index (BMI) ay sukat
Daloy at proseso ng
masundan ang formula:
ng taas at timbang ng isang tao na 4. Tingnan kung ano ang kahulugan

maatulog sa tamang oras (8-


may kinalaman sa kabuuang taba ng ng BMI score:

aralin?
katawan o total body fat. Ginagamit
ito upang malaman kung maaayos ■ 18.5 hanggang 24.9 = may
at malusog ang paglaki ng isang tao.
Subukan mong alamin ang iyong BMI.
malusog na katawan sa kanyang
edad oras na tuloy-tuloy na tulog) at
■ Mababa sa 18.5 = kulang sa
mag-ehersisyo
Kailangan mo ng mga sumusunod na
gamit: timbang sa kanyang edad
■ Mataas sa 24.9 = mabigat ang

Interaksyon mo at ng
■ Calculator
timbang sa kanyang edad
■ Tape measure o meter stick
■ Timbangan (weighing scale) na 5. Pakinggan ang sasabihin ng
ginagamit sa barangay o school
clinic
tagapagpadaloy sa kung ano ang
dapat mong gawin ayon sa iyong ■■ Mababa sa 18.5 o Mataas iyong anak o inaalagaan?
nakuhang BMI score.
Sundan ang mga hakbang
pagkuha ng BMI. Ang mga sukat ay
nasa Metric System. Magpatulong sa
sa
6. Pasalamatan ang
tagapagpadaloy sa kanyang
sa 24.9 = kumain ng
masustanyang pagkain,
partisipasyon sa aralin.
tagapagpadaloy kung kinakailangan.
7. Maghanda para sa susunod na
1. Kunin ang taas. Sukatin ito sa aralin ng KwenTuruan bukas.
centimeters. uminom ng sapat na tubig Pinakagusto mong bahagi Mga pagbabago habang
(hanggang 1.8 na litro), umiwas Kwentuhan nagdadalaga at nagbibinata
ng aralin?
Kung walang tape measure
BMI = TIMBANG ÷ TAAS ÷ TAAS X 10,000 at timbangan pero alam
Paano kung mo ang iyong taas at

sa mga junk foods, uminom ng


walang gamit? timbang, maaaring ka nang
(Lagyan ng tsek ang iyong sagot)
Halimbawa: Kung ang iyong timbang ay
34.014 kilogram at may taas na 134.62 dumeretso sa pagkalkula ng
centimeters, ganito ang pagkuha ng BMI iyong BMI.
score:

Step 1: I-divide ang timbang sa taas, tulad


vitamins, matulog sa tamang
nito: 34.014 ÷134.62 = 0.25266676571089.

Step 2: I-divide ang 0.25266676571089 sa 134.62


oras (8-oras na tuloy-tuloy na Pag-usapan
Pagpapalalim ng
para makuha ang sagot na 0.001881921389177.
tulog) at mag-ehersisyo kwentuhan.
Step 3: I-multiply ito sa 10,000, tulad nito:
0.001881921389177 x 10,000.

Unawain Mahahalagang konsepto.


Step 4: Ang makukuhang sagot na
18.819213891768949 ay i-round off nang one
decimal place. Ang huling sagot na 18.8 ay
ang iyong BMI score.

Pagbubuod ng natutunan
Gumawa Malikhaing gawain
Subukang gawin

Okay ka pa ba sa isa Okay pa


Bago tapusin ang aralin: pang aralin gamit ang
1. Ipaalala sa mag-aaral na ang mga creative outputs ay magiging bahagi KwenTuruan? Hindi na okay
ng KwenTuruan Portfolio na ipapasa sa guro. (Lagyan ng tsek ang iyong sagot)
Hindi pa sigurado
2. Paalalahanan ang mag-aaral na magligpit ng lugar pagkatapos ng aralin.
3. Tapusin ang aralin at bigyan ng palakpak ang bawat isa.
4. Sagutan ang Feedback Form 1 na makikita sa susunod na pahina.
20

Gabay Sa Aralin Pre-activity Form 2

Petsa
ARALIN 2: Ang Regla at ang Siklo ng
Regla o Menstrual Cycle Pangalan ng magulang o tagapag-alaga na gagabay sa Aralin 2

Mga Inaasahan sa mag-aaral


Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang:
Edad/Gulang Kasarian Babae
1. Ipaliwanag ang kahulugan at proseso ng pagreregla. (Lagyan ng tsek
2. Tukuyin ang mga bahagi ng katawan at tungkulin nito sa pagkakaroon ang sagot) Lalaki
ng regla.
3. Ilarawan ang mga yugto ng siklo ng regla o menstrual cycle.
Nilalaman ng Aralin 2 Relihiyong kinaaaniban Katoliko Seventh Day
1. Maikling Pagpapakilala ng Aralin (Lagyan ng tsek ang sagot) Adventist
2. Sariling Inaasahan sa Aralin Aglipayan
3. Magkwentuhan: Ang Dating
Protestante Daan
■■ Ang Unang Dalaw
4. Pagusapan Evangelical Muslim
Christian
■■ Pagpapalalim ng Kwentuhan Tribal Religion
5. Unawain Iglesia Ni Cristo
Wala
■■ Tandaan ang Mahahalagang Konsepto Saksi ni Jehovah
6. Gumawa Iba pang Relihiyon
■■ Pagbubuod ng Natutunan (isulat sa patlang ang pangalan)
■■ Malikhaing Gawain 1 (Name Acrostic)
■■ Malikhaing Gawain 2 (Ako at ang
Regla)
Mga outputs ng Aralin 2
1. Journal 3 (Talaan 3)
2. Creative Output 1 (Name Acrostic)
3. Creative Output 2 (Ako at ang Regla)

Oras sinimulan ang aralin Pirma o Lagda


23

ARALIN 2: Ang Regla at ang Siklo ng


Regla o Menstrual Cycle
Maikling Pagpapakilala ng Aralin
1. Gabayan ang mag-aaral sa pagtalakay sa paksang: Ang Regla at ang Siklo ng
Regla o Menstrual Cycle.
2. Siguraduhin na nabasa ng mag-aaral ang mga inaasahan sa kanya; nakahanda
ang mga kagamitan; at nauwaan ang magiging output ng aralin.

Sariling Inaasahan sa Aralin


1. Hintaying matapos sa pagsagot ang mag-aaral.
2. Pakinggan ang kanyang sagot.
3. Ipaliwanag sa kanya na babalikan ninyo ito pagkatapos ng aralin. Aalamin
ninyo kung ito ay nakamit o nasagot.

18 19

ARALIN 2: Ang Regla at ang Siklo ng


Sariling Inaasahan sa Aralin
Regla o Menstrual Cycle 1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba.

Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay:

Most Essential Learning Competencies (MELC)


1. Explains the menstrual cycle. S5LT-IIc-3
2. Describes sexual and reproductive system (structure and functions). CSE K1A1
2. Magdagdag kung mayroon ka pang ibang naiisip na inaasahan/tanong sa
3. Explains puberty or sexual maturation – effects on body, emotions, thinking
aralin.
and social relationships, including bodies’ preparation for reproduction. CSE
K1A2

Mga Inaasahan
Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang: 3. Sabihin ito sa iyong tagapagpadaloy.
1. Ipaliwanag ang kahulugan at proseso ng pagreregla.
2. Tukuyin ang mga bahagi ng katawan at tungkulin nito sa pagkakaroon ng
regla.
3. Ilarawan ang mga yugto ng siklo ng regla o menstrual cycle. Magkwentuhan Ang Unang Dalaw

Kagamitang kailangan sa aralin Output ng aralin 1. Magbalik-tanaw sa naging kwentuhan ninyo ng iyong tagapagpadaloy sa Aralin 1.
■ KwenTuruan Modyul ■ Journal (Talaan 3) 2. Gawin ang hakbang ayon sa naging resulta ng inyong kwentuhan:
■ Lapis o Ballpen ■ Name Acrostic
■ Laptop para video (optional) ■ Ako at ang Regla (Complete the ■ Kung napag-usapan ang regla at reaksyon dito, gawin ito: Ipaulit lamang
Sentence) ito sa tagapagpadaloy.

■ Kung hindi napag-usapan ang regla, gawin ito: Tanungin tagapagpadaloy


Maikling Pagpapakilala ng Aralin kung ano ang naging karanasan at reaksyon niya noong una siyang
Ang ikalawang aralin ay tatalakay sa kahulugan at proseso ng pagreregla. Pag- nagkaregla.
uusapan ang mga bahagi ng katawan at tungkulin nito sa pagkakaroon ng regla.
Kasama rito ang pagtawag sa mga bahagi ng katawan partikular na ang mga ■ Kung ang tagapagpadaloy ay hindi nakaranas magkaregla, gawin ito:
bahagi ng female reproductive system sa kanilang tunay na pangalan. Tanungin ang tagapagpadaloy kung ano ang karanasan at reakyon noong
una niyang nakita, narinig o nalaman ang regla.
Maaari kang matawa o mahiya kasi hindi ito laging napag-uusapan. Walang
masama sa mga bahagi ng katawan. Dapat itong natutukoy, napangangalagaan
at naiingatan. Maaaring gamitin ang mga pangalan sa wikang Filipino, English o
Mother Tongue. Gagabayan ka ng iyong tagapagpadaloy.

Tutuklasin din sa aralin ang mga yugto ng siklo ng regla o menstrual cycle
upang lubos na maunawaan ang nararanasan ng mga kababaihan. Gamit
muli ang prosesong Magkwentuhan-Pag-usapan-Unawain-Gumawa, ikaw
at iyong tagapagpadaloy (magulang o tagapag-alaga) ay magbabahaginan
ng mga karanasan at kaalaman tungkol sa pagreregla. Mag-enjoy sa inyong
KwenTuruan!
24 25

MAGKWENTUHAN: Ang Unang Dalaw PAG-USAPAN: Pagpapalalim ng Kwentuhan


1. Tulungang magbalik-tanaw ang mag-aaral sa naging kwentuhan ninyo sa 1. Pakinggan ang mga tanong ng mag-aaral tungkol sa mga nahanap na salita
Aralin 1. sa Word Search. Sagutin ito ayon sa iyong nalalaman at karanasan.
2. Kung nabanggit mo ang regla at ang iyong reaksyon dito, ulitin lamang ang 2. Kung hindi alam o hindi sigurado sa sagot, maaaring sabihin ito sa mag-aaral.
iyong kwento. Kung hindi naman, pakinggan ang tanong sa iyo ng mag- Sabihin na sa susunod na gawain ay maipapaliwanag ang mga ito.
aaral at subukan mo itong sagutin. 3. Isusulat ng mag-aaral ang inyong mga sagot sa Talaan 3. Hintayin siyang
3. Gagawin ng mag-aaral ang Word Search. Hayaang hanapin niya ang 9 na matapos sa pagsusulat
salitang may kaugnayan sa regla.
4. Bilang gabay, narito ang 9 na salita ayon sa kanilang ayos sa Word Search.
20

Pahalang: pasador, itlog 3. Ayon sa narinig na kwento, subukang hanapin sa Word Search ang siyam (9)

Patayo: dugo, tagos, period, obaryo na salitang may kaugnayan sa regla. Ang mga salita ay maaaaring pahalang,
patayo o patagilid. Markahan ang bawat salitang makikita.
Journal 3
Patagilid: matris, puday, buwanan Word Search
O A A R Y Z S Z X
BUWANAN MATRIS
M C S A P P H S N TALAAN 3
DUGO ITLOG B D D X S D I T D
5. Maaaring tulungan ang mag-aaral kung siya ay nahihirapan.
PASADOR OBARYO
Mga Salita Ano ito? Kaugnayan nito sa regla
TAGOS PUDAY E U G O O R T A P
PERIOD
P G W B T T I G E
Karaniwang dumadating
4. Tingnan ang unang W O P A S A D O R BUWANAN Nagaganap kada buwan
ang regla kada buwan.
salitang nahanap:
BUWANAN
A C M R N V Z S I
W I O Y F A T D O DUGO
5. Maghanda para sa
susunod na gawain. I T L O G N N T D
19 PASADOR
Pag-usapan Pagpapalalim ng Kwentuhan
1. Balikan ang mga salitang nakita sa Word
Search. TAGOS

Sariling Inaasahan sa Aralin 2. Tanungin ang magulang/tagapag-alaga


kung ano ibig sabihin nito at kung ano ang
1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba. kaugnayan nito sa pagreregla. PERIOD

Halimbawa
Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay:
Salita: BUWANAN MATRIS
Ano ito?: Nagaganap kada buwan
Paliwanag: Karaniwang dumadating
ang regla kada buwan.
ITLOG

3. Isulat sa Talaan 3 ang mga sagot.


2. Magdagdag kung mayroon ka pang ibang naiisip na inaasahan/tanong sa Tingnan ang susunod na pahina.
aralin. Maaaring mga salita o simpleng parirala
ang isulat sa talaan. Ito ay magsisilbing
OBARYO

gabay mo para sa susunod na gawain.

4. Pasalamatan ang magulang PUDAY


o tagapag-alaga sa kanyang
pagbabahagi.

3. Sabihin ito sa iyong tagapagpadaloy.

Magkwentuhan Ang Unang Dalaw

1. Magbalik-tanaw sa naging kwentuhan ninyo ng iyong tagapagpadaloy sa Aralin 1.


2. Gawin ang hakbang ayon sa naging resulta ng inyong kwentuhan:

■ Kung napag-usapan ang regla at reaksyon dito, gawin ito: Ipaulit lamang
ito sa tagapagpadaloy.

■ Kung hindi napag-usapan ang regla, gawin ito: Tanungin tagapagpadaloy


kung ano ang naging karanasan at reaksyon niya noong una siyang
nagkaregla.

■ Kung ang tagapagpadaloy ay hindi nakaranas magkaregla, gawin ito:


Tanungin ang tagapagpadaloy kung ano ang karanasan at reakyon noong
una niyang nakita, narinig o nalaman ang regla.
26 27

UNAWAIN: Tandaan ang Mahahalagang Konsepto Mga Madalas na Itanong Tungkol sa Regla1
1. Gabayan ang mag-aaral sa pagbabasa ng mga konsepto. Magbigay ng
karagdagang impormasyon kung kinakailangan.
2. Paalalahanan ang mag-aaral na tawagin sa tamang pangalan ang mga Tanong Paliwanag
bahagi ng katawan.
3. Sagutin ang mga tanong o paglininaw ng mag-aaral sa abot ng iyong Kailan unang nagka-kareg- ■■ Karamihan ng mga batang babae ay
makakaya. la ang batang babae? nagkakaregla sa edad na 12.
4. Maaaring isangguni sa guro ang mga tanong na hindi masasagot. Tingnan ■■ Maaaring dumating ito sa pagitan ng edad
ang listahan ng Mga Madalas Itanong Tungkol sa Regla sa susunod na na 10 hanggang 15.
pahina. ■■ Tandaan: Magkakaiba ang skedyul ng
5. Maaaring gumamit ng video tungkol sa regla para mas lalong matutunan bawat babae.
ito. Narito ang 2 videos na tungkol sa regla:
■■ MeronAko Campaign Full. Produced by CHSI & UNICEF. Retrieved from Paano ko malalaman ang Palatandaan na malapit nang dumating ang
https://www.youtube.com/watch?v=t3ppLCKytHE&t=25s pagdating ng una kong unang regla:
■■ The Menstrual Cycle. Produced by Nemours KidsHealth. Retrieved from regla?
https://www.youtube.com/watch?v=vXrQ_FhZmos ■■ Nagsimula nang lumaki ang suso
■■ Tumubo na ang mga buhok sa kili-kili at sa
paligid ng kanyang ari
■■ May discharge mula sa kanyang ari o
puting mantsa sa panty
23 24

Unawain ■ Ang menstruation ay nagaganap sa lahat ng batang babae pagdating


ng puberty. Ito ay hudyat na ang isang babae ay may kakayanan nang
magdalang-tao o magbuntis.
Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
1. Gamit ang mga nalaman sa kwentuhan, i-ugnay ito sa mga konseptong nakasulat
sa ibaba. Basahin at tandaan ang mga ito.
■ Menarche (bigkasin: mi-naar-kee) ang tawag sa unang regla ng babae.
Nagaganap ito sa pagitan ng 10 at 15 gulang. Maaaring mapaaga o mahuli Bakit babae lang ang ■■ Magkaiba ng bahagi ng katawan ng babae
ang pagdating nito sa ibang mga batang babae.
■ Ang pagreregla o menstruation ay ang paglabas ng dugo at iba pang bagay
na natunaw mula sa matris patungo sa puday/kiki/vagina. ■ Ang pagreregla ay tinatawag ding period. Ibig sabihin isang skedyul na may
nakakaregla? at lalaki pagdating sa reproductive system.
■■ Ang pagreregla ay bunga ng pag-iiba ng
2. Pag-aralan ang mga bahagi ng katawan ng babae na kabilang sa reproductive simula at may katapusan. Ang karaniwang skedyul ay humigit-kumulang
system. Ito ay may kinalaman sa pagkakaroon ng regla. na 28 araw. Pero magkakaiba ang skedyul ng bawat babae. Minsan maiksi,
minsan naman ay matagal.

Ang Reproductive System


Obaryo (Ovary)
Ang dalawang hugis-itlog 3. Tingnan ang #MeronAko comic strip sa ibaba para malaman ang Siklo ng Regla
mga hormones sa katawan ng babae.
■■ Ang mga hormones na ito ay
ng Babae at ang Iba’t-ibang na nasa magkabilang o Menstrual Cycle.
bahagi nito: gilid ng matris. Ito ang
gumagawa, nag-iimbak
Anurang Itlog
at naglalabas ng mga
itlog/bunay/egg cells. Dito Sa unang araw ng pagreregla,
1 Menstrual Phase
nagpapakapal ng gilid ng matris (uterus
(Fallopian Tubes)
rin ginagawa ang mga
hormones na estrogen at
may lalabas na dugo sa iyong
kiki/puday/vagina. Regla o
period ang tawag dito.
1 (1st to 5th Day)
lining). Dito maninirahan ang fertilized egg
Tinatawag na Menstrual Phase
progesterone.
(kapag nagsanib na ang egg cell at sperm
ang panahon na ito.

Matris (Uterus) Tinatawag

cell) upang maging sanggol.


ding bahay-bata. Ito Ito ang mga araw na
kailangan mong
ang nagiging tahanan gumamit ng pasador
ng fertilized egg na o sanitary pads para

■■ Kung walang fertilized egg, matutunaw ang


Obaryo Obaryo nagiging baby habang hindi tatagos ang
iyong regla sa damit.
(Ovary) (Ovary) ipinagbubuntis.

Matris
Liigliigan
(Cervix)
Anurang Itlog (Fallopian
Tubes)
makapal na gilid ng matris at magiging
regla.
(Uterus)
Ang dinadaanan ng
mga egg cells na galing 2 Follicular Phase

Kiki/Puday
sa ovaryo papuntang
matris. Dito kadalasan
Pagkatapos ng iyong
regla, maghahanda ang
iyong katawan para sa
2 (6th to 14th Day)

(Vigana) paglabas ng mature egg


nagtatagpo ang egg
cell sa iyong obaryo.
cell at sperm cell upang
maging fertilized egg.

Liig-liigan (Cervix) Ang ibabang Kiki/Puday (Vagina) Ang pasukan


Tinatawag itong
Follicular Phase.
Buwan-buwan na ba ang ■■ Magtapos ang unang regla, maaaring hindi
bahagi ng matris. Dito dumaraan
ang baby na nabuo sa matris kapag
paloob ng matris. Tinatawag din
itong birth canal dahil dito lumalabas
skedyul ng regla ngayong ito dumating kada buwan sa unang taon.
nagsimula na ako? ■■ Makalipas ang 2 hanggang 3 taon, ang
ipinapanganak. Ito rin ang dinadaanan ang baby na ipapanganak. Dito rin
ng sperm cells papuntang matris. lumalabas ang regla.

Kapag lumabas ang mature


skedyul ng pagdating nito ay kadalasang
magiging kada buwan na.
3 Ovulation Phase
egg cell sa obaryo, tinatawag
itong Ovulation Phase.
Mapupunta ang lumabas na
3 (14th or 15th Day)

egg cell sa fallopian tube para


ma-fertilize ng sperm cell.

Kumakapal
naman ang gilid
ng matris para
maging bahay
ng fertilized egg.

Kapag hindi nakatagpo ng 4 Luteal Phase


1
Hango at isinalin sa Filipino mula sa KidsHealth (2018). All About Periods. Nakuha sa https://kidshealth.org/en/teens/menstruation.html
sperm cell, mapupunta ang egg
cell sa matris at unti-unting
4 (16th to 28th Day)

itong matutunaw. Maaalis din


ang makapal na gilid ng matris.
Ito ay lalabas bilang regla.

Tinatawag itong Luteal


Phase. Pagkatapos nito,
muling magsisimula
28 29

Ano ang kadalasang ■■ Kadalasang nagaganap ito kada buwan, Kailan unang nag- ■■ Karamihan ng mga batang babae ay
skedyul ng pagreregla? humigit kumulang na 28 na araw. ka-karegla ang nagkakaregla sa edad na 12.
■■ Ang iba ay nakakaranas ng kada 3 linggo. batang babae? ■■ Maaaring dumating ito sa pagitan ng edad
Ang ilan ay umaabot ng 6 na linggo bago na 10 hanggang 15.
dumating ang regla. ■■ Tandaan: Magkakaiba ang skedyul ng
bawat babae.
Ano ang gagamitin ■■ May mga paraan upang hindi
ko para hindi ako magkatagos. Kailangan munang alamin Ano ang PMS? Ang PMS ay PreMenstrual Syndrome. Ito ang
magkatagos? kung ano ang nababagay sa nagreregla. mga pakiramdam bago dumating ang regla
■■ Gumamit ng pasador mula sa tinahing tulad ng:
mga tela. ■■ Nagiging malungkutin o nag-aalala.
• Madali itong gawin at mahahanap lang ■■ Bloated o pakiramdam na maga ang
sa bahay ang mga materyales nito katawan.
• Madaling mapuno ng regla ang pasador ■■ Pagtubo ng mga taghiyawat
kaya dapat madalas ang pagpapalit ■■ Bad mood o hindi maganda ang timpla
nito. ng sarili.
• Nalalabahan ang pasador kaya
maaaring magamit nang paulit-ulit. Lahat ba ng babae ■■ Karamihan ng mga babae ay nakakaranas
ay nakakaranas ng nito o nang menstrual cramp lalo na sa
■■ Pwede ring gumamit ng sanitary pads. papanakit ng puson? mga unang araw ng regla.
■■ Makakatulong ang paglalagay ng heating
■■ May iba’t ibang laki at haba ang mga
pad o mainit na basang tuwalya sa puson
sanitary pads. May pandikit ito upang
upang maalis ang pananakit.
kumapit sa panty.
■■ Nakakatulong din ang pag-inom ng gamot
■■ Isang beses lang ito pwedeng gamitin.
para rito.
■■ Dapat palitan ang sanitary pad
makalipas ng 3 hanggang 5 oras, o
depende sa lakas ng regla.

Gaano karami ang ■■ Kadalasang nasa ilang kutsara o aabot sa


lumalabas na dugo 35 ml na dugo ang lumalabas na regla
kapag may regla? ■■ Dapat magpalit ng pasador o sanitary
pad upang maging komportable ang
pakiramdam.

Forever na ba ang ■■ Tumutigil ang pagreregla ng babae


pagreregala? kadalasan sa pagitan ng edad na
45 hanggang 55. Tinatawag itong
menopause.
■■ Tumitigil din ang pagreregla kapag buntis
ang babae.
30 31

GUMAWA A: Pagbubuod ng Natutunan GUMAWA C: Malikhaing Gawain 2 (Ako at ang Regla)


1. Pakinggan ang mga sagot at paliwanag ng mag-aaral: 1. Pakinggan ang ikalawang creative output: Ako at ang Regla kapag natapos na
ito.
■■ Ano ang mga natutunan mo sa aralin? 2. Magbigay ng mensahe sa mag-aaral tungkol sa kanyang mga ginawa.
■■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong
tanong? Ipaliwanag.
■■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? Bakit?

2. Maaari kang magbigay ng sarili mong obserbasyon o natuklasan sa aralin.


3. Banggitin muli ang ilang konseptong tinalakay sa aralin. Pakinggan ang Creative Output
mga paliwanag ng mag-aaral. Payuhan siyang balikan ang mga dapat
tandaang konsepto kung kinakailangan.
AKO AT ANG REGLA
■■ Regla o Menstruation
■■ Menarche
Mga bagay na gusto ko sa aking sarili Mga nakakabilib na kayang gawin
ng aking katawan

■■ Siklo ng Regla o Menstrual Cycle

26

Gumawa Creative Output


A. Pagbubuod ng Natutunan
1. Sagutin ang mga tanong at ibahagi ito sa tagapag-padaloy. Nagpapasalamat ako at natutunan ko sa Kasi...
■ Ano ang mga natutunan mo sa araling ito? NAME ACROSTIC aralin ang...
■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong tanong?
Ipaliwanag. Isulat ang iyong pangalan (first name o nickname o surname) nang
■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? Bakit? patayo. Gamitin ang bawat titik ng iyong pangalan at gumawa
2. Magbabanggit ng ilang konsepto ang iyong tagapagpadaloy. Subukang ng mga mensahe na magpapaalala sa iyo ng mga impormasyon
ipaliwanag ito gamit ang iyong sariling salita. tungkol sa regla.
B. Malikhaing Gawain 1 (Name Acrostic)
1. Upang matandaan ang mga nalaman tungkol sa regla, subukang gumawa ng
Name Acrostic.
2. Isulat ang iyong pangalan (first name o nickname o surname) nang patayo.
Gamitin ang bawat titik ng iyong pangalan at gumawa ng mga mensahe na
magpapaalala sa iyo ng mga impormasyon tungkol sa regla.

Kapag napag-usapan ang tungkol sa regla, ako ay...


S impleng paalala tuwing may regla

Huwag matakot sa menstru A tion kada buwan

Bahagi ito ng nagbabago M ong katawan


Nagsisimula sa p A nahon ng Puberty

Dumarati N g at may skedyul parati Ang Name Acrostic ay isang simpleng


paraan sa pagsulat ng tula. Ang bawat
Palatandaan na ang reproduc T ive system ay healthy linya o taludtod ay bumubuo sa pangalan
na nakasulat nang patayo (vertically).
Karaniwang ginagamit ang bawat titik ng
Natatanging kakaya H an ng mga babae pangalan upang simulan ang bawat linya
ng tula. Maaari ring sa gitna o sa hulihan ng
Kaya kaibigan mong pas A dor lagi mong i-ready linya ilagay ang mga titik ng pangalan.

3. Tingnan ang halimbawa. Pangalan ng mag-aaral: Samantha


4. Subukang isulat ang iyong pangalan at gumawa ng mga mensahe tungkol sa
pagreregla gamit ang Name Acrostic page. Tingnan ang susunod na pahina.

C. Malikhaing Gawain 2 (Ako at ang Regla)


1. Kumpletuhin ang mga hinahanap ng mga salita sa bawat hugis ng Ako at ang
Regla. Isulat ang iyong sagot sa loob nito.
2. Ibahagi ang mga creative outputs sa iyong tagapag-padaloy.
3. Itabi ang mga ito para sa iyong KwenTuruan Portfolio.
4. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa kanyang partisipasyon sa aralin.
5. Maghanda para sa susunod na aralin ng KwenTuruan bukas.

Bago tapusin ang aralin:


GUMAWA B: Malikhaing Gawain 1 (Name Acrostic) 1. Ipaalala sa mag-aaral na ang mga creative outputs ay magiging bahagi
ng KwenTuruan Portfolio na ipapasa sa guro.
1. Sabihin sa mag-aaral na may dalawang creative outputs siyang dapat 2. Paalalahanan ang mag-aaral na magligpit ng lugar pagkatapos ng aralin.
gawin: Name Acrostic at Ako at ang Regla. Gabayan ang mag-aaral kung 3. Tapusin ang aralin at bigyan ng palakpak ang bawat isa.
kinakailangan. 4. Sagutan ang Feedback Form 2 na makikita sa susunod na pahina.
2. Pakinggan ang unang creative output: Name Acrostic kapag natapos na ito.
Feedback Form 2
Ilang oras ninyo ginawa ang Aralin 2?

Ano ang reaksyon mo sa mga sumusunod? (Bilugan ang iyong sagot)

Masaya Malungkot Nagalit Nalito

Kabuuang karanasan sa
pag-gabay mo sa aralin?

Daloy at proseso ng
aralin?

Interaksyon mo at ng
iyong anak o inaalagaan?

Pinakagusto mong bahagi


Kwentuhan Ang Unang Dalaw
ng aralin?
(Lagyan ng tsek ang iyong sagot)

Pagpapalalim ng
Pag-usapan kwentuhan.

Unawain Mahahalagang konsepto.

Pagbubuod ng natutunan
Gumawa Malikhaing gawain

Okay ka pa ba sa isa Okay pa


pang aralin gamit ang
KwenTuruan? Hindi na okay
(Lagyan ng tsek ang iyong sagot)
Hindi pa sigurado
36 37

Gabay Sa Aralin Pre-activity Form 3

Petsa
ARALIN 3: Mga Paniniwala at Sabi-sabi
Tungkol sa Regla Pangalan ng magulang o tagapag-alaga na gagabay sa Aralin 3

Mga Inaasahan sa mag-aaral


Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang:
Edad/Gulang Kasarian Babae
1. Tukuyin ang mga paniniwala at sabi-sabi tungkol sa pagreregla. (Lagyan ng tsek
2. Suriin ang mga basehan ng mga paniniwala at sabi-sabi tungkol sa pag-reregla. ang sagot) Lalaki
3. Kilalanin ang kahalagahan ng pagsangguni sa mga health professionals/
workers at iba pang taong pinagkakatiwalaan para sa maaasahan at wastong
impormasyon sa pangangalaga ng sarili tuwing may regla.
Relihiyong kinaaaniban Katoliko Seventh Day
Nilalaman ng Aralin 3 (Lagyan ng tsek ang sagot) Adventist
1. Maikling Pagpapakilala ng Aralin Aglipayan
2. Sariling Inaasahan sa Aralin Ang Dating
Protestante Daan
3. Magkwentuhan:
■■ Mga Paniniwala at Sabi-sabi tungkol Regla Evangelical Muslim
4. Pagusapan Christian
Tribal Religion
■■ Pagpapalalim ng Kwentuhan Iglesia Ni Cristo
5. Unawain Wala
Saksi ni Jehovah
■■ Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
Iba pang Relihiyon
6. Gumawa (isulat sa patlang ang pangalan)
■■ Pagbubuod ng Natutunan
■■ Malikhaing Gawain (Mga Payo kay Sam)

Mga outputs ng Aralin 3


1. Journal 4 (Talaan 4)
2. Creative Output 1 (Name Acrostic)
3. Creative Output 2 (Ako at ang Regla)

Oras sinimulan ang aralin Pirma o Lagda


38 39

ARALIN 3: Mga Paniniwala at Sabi-sabi


Tungkol sa Regla
Maikling Pagpapakilala ng Aralin
1. Gabayan ang mag-aaral sa pagtalakay sa paksang: Mga Paniniwala at Sabi-
sabi tungkol sa Regla.
2. Siguraduhin na nabasa ng mag-aaral ang mga inaasahan sa kanya; nakahanda
ang mga kagamitan; at nauwaan ang magiging output ng aralin.

Sariling Inaasahan sa Aralin


1. Hintaying matapos sa pagsagot ang mag-aaral.
2. Pakinggan ang kanyang sagot.
3. Ipaliwanag sa kanya na babalikan ninyo ito pagkatapos ng aralin. Aalamin
ninyo kung ito ay nakamit o nasagot.

29 30

ARALIN 3: Mga Paniniwala at Sabi-sabi Sariling Inaasahan sa Aralin


1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba.
Tungkol sa Regla
Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay:

Most Essential Learning Competencies (MELC) (MELC)


1. Describes common misconceptions related on puberty. H5GD-Icd-3
2. Magdagdag kung mayroon ka pang ibang naiisip na inaasahan/tanong sa
2. Discusses the importance of seeking the advice of professionals/ trusted
aralin.
and reliable adults in managing puberty-related health issues and concerns.
H5GD-Ii-11

Mga Inaasahan 3. Sabihin ito sa iyong tagapagpadaloy.


Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang:
1. Tukuyin ang mga paniniwala at sabi-sabi tungkol sa pagreregla.
2. Suriin ang mga basehan ng mga paniniwala at sabi-sabi tungkol sa
pagreregla. Magkwentuhan
3. Kilalanin ang kahalagahan ng pagsangguni sa mga health professionals/ Mga Paniniwala at Sabi-sabi tungkol sa Regla
workers at iba pang taong pinagkakatiwalaan para sa maaasahan at
1. Bago simulan ang gawain, siguraduhing nagawa na ang #MeronAko paper
wastong impormasyon sa pangangalaga ng sarili tuwing may regla.
fortune teller. Tingnan ang susunod na pahina at sundan ang hakbang sa
paggawa nito.
2. Simulan ang gawain sa isang laro gamit ang #MeronAko fortune teller.
Kagamitang kailangan sa aralin Output ng aralin
3. Ikaw at ang iyong tagapagpadaloy ay mag-iisip ng mga paniniwala at sabi-sabi
■ KwenTuruan Modyul ■ Mga Payo kay Sam
tungkol sa regla. Subukan ninyong itanong ito sa #MeronAko fortune teller. Ang
■ Lapis o Ballpen
mga tanong ay dapat masasagot ng “Oo” o “Hindi.”
■ #MeronAko paper fortune teller
(tingnan ang Pahina 32-33)
■ Laptop para video (optional)
(SABISABI)
Noong bata ako, narinig ko
sa amin na dapat hindi
Maikling Pagpapakilala ng Aralin maligo ang may regla para
Ang ikatlong aralin ay tatalakay sa mga paniniwala at sabi-sabi tungkol sa hindi tumigil at maipon ang
regla sa katawan.
pagreregla. Susuriin ang mga basehan at kung paano ito nakaka-apekto sa
mga kababaihan. Pag-uusapan ang kahalagahan ng wastong pagkukunan
ng impormasyon tungkol sa pangangalaga ng sarili tuwing may regla. Gamit
muli ang prosesong Magkwentuhan-Pag-usapan-Unawain-Gumawa, ikaw at (TANONG)
Totoo ba na kapag
iyong tagapagpadaloy (magulang o tagapag-alaga) ay magbabahaginan ng naligo ang babaeng
mga karanasan at kaalaman tungkol sa mga paksang ito. Mag-enjoy sa inyong may regla, titigil at
maiipon ang dugo sa
KwenTuruan! katawan?
40 41

MAGKWENTUHAN: Mga Paniniwala at Sabi-sabi tungkol Regla


1. Siguraduhin na nagawa ang #MeronAko paper fortune teller bago simulan Paano itupi ang #MeronAko MeronAkO
ang Aralin 3. Nasa Annex ng KwenTuruan Modyul ito, pati na ang hakbang Paper Fortune Teller? Paper Fortune Teller
kung paano ito mabubuo. Tulungan ang mag-aaral kung kinakailangan.

OD
1. Kapag nagupit na ang #MeronAko

RI
2. Sumali sa larong #MeronAko Fortune Teller.

PE
Malay natin!
Oo!
Paper Fortune Teller, siguraduhin na 8 3

ang nasa harap mo ay ang likod na Oo na hindi Asa ka pa!

3. Ikaw at ang iyong mag-aaral ay mag-iisip ng mga paniniwala at sabi-sabi


ng uwak walang sisishan

bahagi ng template.
Pag-puti Subukan mo,

7 4

2
Oo naman!

D
Hindi!

IO
2. Sundan ang mga hakbang na nasa

HE
RE

RC
GL

NA
5
6
tungkol sa regla. Itanong ito sa #MeronAko Fortune Teller. Ang mga tanong

ME

R
larawan.

PE
Harap Likod

Malay natin!
(may disenyo) (kulay puti)

ay dapat masasagot ng “Oo” o “Hindi.”

Oo!
4. Tingnan ang halimbawa sa ibaba:
8 3
■■ Sabi-sabi: Noong bata ako, narinig ko sa amin na dapat hindi maligo ang
may regla para hindi tumigil at maipon ang regla sa katawan. 1 2 3 4 Oo na hindi Asa ka pa!

■■ Tanong: Totoo ba na kapag naligo ang babaeng may regla, titigil at maiipon ng uwak walang sisishan
ang dugo sa katawan? Pag-puti Subukan mo,

5. Maging malaya sa pagbabahagi ng mga paniniwala at sabi-sabi tungkol


7 4

Oo naman!
5 6 7 8 9

sa regla. Maaaring magsalitan kayo ng iyong mag-aaral sa pagtatanong.

Hindi!
Mag-enjoy sa laro.
6. Tandaan ang mga mababanggit sa laro. Papalalimin ito sa susunod na

HE
3. Ilagay ito sa hinlalaki at hintuturo ng

RE
magkabilang kamay. Handa na ang

RC
GL
iyong #MeronAko Paper Fortune Teller.
gawain.

NA
5
6
A

ME
30 31

Sariling Inaasahan sa Aralin 4. Gamitin ang #MeronAko fortune teller sa pagsagot ng tanong. Ilagay ito sa apat
1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba. na daliri ng dawalang kamay. Sa simula, ang makikita lang dito ay ang mga

PAG-USAPAN: Pagpapalalim ng
salitang MeronAko-Period-Regla-Menarche (Figure 1). Papiliin sa nakikitang
Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay: salita ang nagtanong. Baybayin o i-spell out ang salita habang binubuka at
sinasara ang fortune teller hanggang sa makita ang mga numero sa loob.

Kwentuhan
35

5. Papiliin sa nakikitang numero ang nagtanong. Ibukas-sara muli ang fortune


teller ng ilang beses ayon sa napiling bilang (Figure 2). Muling papiliin ng
2. Magdagdag kung mayroon ka pang ibang naiisip na inaasahan/tanong sa
numero ang nagtanong. Buksan ang bahaging ito ng papel upang makita ang
aralin.
Pag-usapan
1. Sagutin ang mga sa karagdagang
sagot (Figure 3) sa kanyang tanong. Basahin ito sa kanya.

6. Ulitin ang proseso mula #3 hanggang #6 para sa panibagong tanong. Maaari Pagpapalalim ng Kwentuhan

3. Sabihin ito sa iyong tagapagpadaloy.


kayong magsalitan ng tagapagpadaloy sa pagkukwento at pagtatanong.
Tandaan ang mga sabi-sabi at paniniwala na mababanggit sa laro. tanong ng mag-aaral upang 1. Balikan ang mga naibahaging paniniwala at
sabi-sabi tungkol sa pagreregla.
2. Sabihin sa magulang/tagapag-alaga ang mga
7. Tapusin ang laro kung wala nang maisip na tanong. Maghanda para sa susunod
na gawain.
mapalalim ang kwentuhan. sumusunod na taong upang mapalalim ang
kwentuhan:
Magkwentuhan
Mga Paniniwala at Sabi-sabi tungkol sa Regla
2. Magpaliwanag ng sagot kung ■

Kanino ito narinig?
Naniwala ka ba rito?

kinakailangan.
1. Bago simulan ang gawain, siguraduhing nagawa na ang #MeronAko paper ■ Sinunod mo ba mga paniniwala o sabi-sabi?
Instrution #4 Instrution #5
fortune teller. Tingnan ang susunod na pahina at sundan ang hakbang sa ■ Kung sinunod mo, ano ang nangyari sa iyo?
Figure 1 Figure 2 ■ Kung hindi mo sinunod, ano ang ginawa mo?
paggawa nito.
3. Isusulat ng mag-aaral ang inyong
o

2. Simulan ang gawain sa isang laro gamit ang #MeronAko fortune teller.
Ak

Pe

ko 3. Isulat sa Talaan 4 ang mga sagot ng magulang/tagapag-alaga. Tingnan ang


on

rio

Pe
o

#MeronAko Period nA rio


Ak

Ak

3. Ikaw at ang iyong tagapagpadaloy ay mag-iisip ng mga paniniwala at sabi-sabi


er

d
Pe

Pe

ro d
susunod na pahina. Maaaring mga salita o simpleng parirala ang isulat sa talaan.
M

o o Pe
on

on

8 3
rio

rio

Ak nAk M P
#

# erio erio

mga sagot sa Talaan 4.


#MeronAko
#MeronAko Period
Period on 1 2
er

er

tungkol sa regla. Subukan ninyong itanong ito sa #MeronAko fortune teller. Ang
d

o
er er d d
Ito ay magsisilbing gabay mo para sa susunod na gawain. (Tingnan ang Talaan 4
M

M M 8 8 3 3
#

# #
mga tanong ay dapat masasagot ng “Oo” o “Hindi.” 1 1 2 2
sa Pahina 39-40).
6 5 7 4

4. Hintayin siyang matapos sa


e

e
ch

ch
6 6 5Regla5 7 7 4 4
Re

Regla Menarche ar
ar

en
gla

Unawain
he

he

e e
en

Re Re ch rch M
Re

Re

rc

rc

ReglaRegla Menarche
Menarche ar
M

gla gla a
a

en en
gla

gla

en

en

M M

pagsusulat.
M

(SABISABI)
Noong bata ako, narinig ko Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
sa amin na dapat hindi
maligo ang may regla para 1. Hanapin sa Table 2 ang napag-usapan ninyo sa natpaos na gawain. Basahin ang

5. Bago tapusin ang gawain, tanungin


hindi tumigil at maipon ang mga paliwanag at maaaring gawin ng isang nagreregla.
regla sa katawan.
Instrution #5

ang mag-aaral ng repleksyon sa


Malay
Figure 3
TABLE 2: Mga Paniniwala/Sabi-sabi, Paliwanag at
Oo!
natin!
MalayMalay
Oo! Oo!
(TANONG) natin!
natin!
Totoo ba na kapag mga Dapat Gawin/Tandaan tuwing may Regla
naligo ang babaeng
may regla, titigil at
maiipon ang dugo sa
katawan?
1 1 2 2
8
1 2

3
1 1 2 2
8
1 2

3
kanyang mga narinig: Paniniwala/Sabi-sabi Mga Paliwanag at Mga Dapat Gawin
8 8 3 3 8 8 3 3 tungkol sa Regla o Tandaan tuwing may Regla

7 7
7
4 4
4
7 7
7
4 4
4
■■ Ano ang tingin o saloobin mo Bawal maligo kapag may
regla dahil malalagas ang
Mahalagang ipagpatuloy ang mga hygienic
practices tulad ng pagligo kapag may regla. Ang

sa mga paniniwala at sabi-sabi


6 5 6 5 iyong buhok o mababaog moisture o mamasa-masang linilikha ng regla
6 6 5 5 6 6 5 5 ka o lalabo ang iyong mga ay paboritong tirahan ng mga bacteria. Naaalis
mata o mababaliw ka. ng pagligo ang hindi kaaya-ayang amoy ng

tungkol sa regla?
katawan. Ito rin ay nagbibigay ng komportableng
pakiramdam sa may regla.

■■ Makatutulong kaya ito sa mga


TANDAAN:
Okay lang maligo araw-araw. Panatiliing malinis
ang katawan at ari. Palagiang gumamit ng malinis

batang babae na nagreregla? na tubig at sabon.

Bakit?
42 43

■■ Paano mo matitiyak na maaasahan at wasto ang mga impormasyon 36 37

tungkol sa pagreregla? Kanino ka magtatanong?


■■ Bakit mahalaga na sa tamang tao ka lalapit o sasangguni tungkol sa Tumalon ng 3 beses o
hakbangan ang huling 3
baytang ng hagdan para 3
Kadalasan ang menstrual cycle ay nagaganap
tuwing ika-21 hanggang ika-35 araw. Maaaring
lumabas ang regla sa loob ng 2 hanggang 7 araw.
*vaginal flora - mga bacteria na nakatira sa
loob ng ari ng babae. Sila ay tumutulong upang

kalusugan at pagreregla?
labanan ang impekyon sa kiki/puday/vagina.
araw lang ang regla. Ang katawan mismo ang tutukoy kung ilang araw
lalabas ang regla. Magkakaiba ang skedyul ng TANDAAN:
bawat babae. Gawin ang mga hygienic practices gaya ng
paghuhugas ng mga kamay at pagligo upang
TANDAAN: maging malinis at komportable ang katawan.
Hindi kailangang tumalon sa ikatlong baitang ng
hagdan para maging tatlong araw lang ang regla.
Maaari kang masaktan kapag ginawa ito.
2. Gamit ang mga nalaman sa kwentuhan, repleksyon at mga bagong kaalaman
tungkol sa pagreregla, i-ugnay ang mga ito sa mga konseptong mababasa sa
Kung HINDI MO SINUNOD,

Kung HINDI MO SINUNOD,


Ihilamos o idampi sa Ang tagihawat/pimples at acne na lumalabas
ano ang ginawa mo?

ano ang ginawa mo?


mukha ang unang regla o sa panahon ng puberty ay kadalasang bunga ibaba.
pinagreglahan para hindi ng hormones sa katawan. Maaaring magka-
■ Maraming mga kakababaihan ang
magkaroon ng tagihawat. impeksyon kung ipapahid ang regla sa mukha.
5B

5B
nahaharap sa mga pagsubok kapag
TANDAAN: nagreregla. Ang mga maling paniniwala
Panatilihing malinis ang mukha. Gumamit ng kasama na ang mga negatibong pag-
malinis na tubig at hindi matapang na sabon uugali ay nagdudulot ng diskriminasyon
kung maghihilamos. Kung may tagihawat, huwag sa mga kababaihan. Ito rin ang nagiging
kamutin o tirisin ito. Maghugas lagi ng kamay dahilang upang sila ay mahiya,
gamit ang malinis na tubig at sabon. mangamba, matakot at makaranas
Kung SINUNOD. MO, ano

Kung SINUNOD. MO, ano


ang nangyari sa iyo?

ang nangyari sa iyo?


ng pagkapahiya mula sa mga taong
Umiwas sa mga maaasim na Ang mga pagkaing maaasim tulad ng prutas ay nakapaligid sa kanya. Nalalagay sila sa
pagkain para hindi bumagal naglalaman ng mga bitamina, mineral at fiber na hindi ligtas na sitwasyon na nakakaapekto
5A

5A
ang paglabas ng regla. kailangan ng katawan. sa kanilang katawan at kalusugan.

TANDAAN: ■ Ang mga batang babaeng dumaraan sa


Okay lang kumain ng maaasim na pagkain lalo na menarche ay kadalasang walang wastong
Sundan ang daloy ng tanong

ang mga prutas at gulay.


impormasyon tungkol dito. Sila ay tinutukso
mo ba ito?

mo ba ito?
o nabu-bully sa eskwelahan kapag
Sinunod

Sinunod
Hindi

Hindi

Hindi
Oo

Oo

Oo
Bawal gumalaw kapag may Ang pag-eehersisyo ay nakakatulong maibsan may regla. Ang mga pasilidad na dapat
4

4
regla. Bawal magbuhat ng ang PMS (premenstrual syndrome) at pagkirot ng tutugon sa kanilang pangangailangan
mabibigat baka mabinat. puson/lower abdomen dahil pinaparami nito ang ay kadalasang wala o limitado. Ang mga
supply na oxygen sa mga kalamnan/muscles. bagay na ito ay nagpapababa ng kanilang
Naniwala

Naniwala
Hindi

Hindi

Hindi
ka ba?

ka ba?
Oo

Oo

Oo
partisipasyon sa tahanan, eskwelahan at
3

3
TANDAAN:
komunidad tuwing may regla.
Okay lang gumalaw lalo na ang mag-ehersisyo.
■ Ang mga wastong impormasyon na
Ano ang naging

Ano ang naging


Ang regla ay maruming Ang regla o menses ay binubuo ng dugo, natunaw
basehan nya

basehan nya
ang dahilan

ang dahilan

ang dahilan
Personal na

Personal na

Personal na
naka-base sa agham (scientific basis)
matatanda

matatanda

matatanda
karanasan

Hindi alam

karanasan

Hindi alam

karanasan

Hindi alam
paliwanag

paliwanag

paliwanag
ibang tao

ibang tao

ibang tao
Sinabi ng

Sinabi ng

Sinabi ng

Sinabi ng

Sinabi ng

Sinabi ng

Sinabi ng

Sinabi ng

Sinabi ng
dugo sa katawan. na uterine lining tissue, vaginal mucus lining cells
pamilya

pamilya

pamilya
at tamang pag-uugali na nagtataguyod
rito?

rito?
Walang

Walang

Walang
Journal 4

at bacteria na bumubuo ng vaginal flora. Hindi ito


2

2
ng kalinisan sa katawan ay kinakailangan
marumi. Magkaiba ang sangkap at katagian ng
dugo sa regla at ang dugong dumadaloy sa ating upang maiwasto ang mga sabi-sabi at
mga ugat. maling paniniwala tungkol sa pagreregla.
Kanino ito

Kanino ito
narinig?

narinig?
1

1
TALAAN 4

Mga paniniwala o

Mga paniniwala o
sabi-sabi tungkol

sabi-sabi tungkol
sa regla

sa regla

38

■ Ang partisipasyon ng pamilya at


buong komunidad kasama na ang
mga batang lalaki at kalalakihan ay
susi sa pagwawasto ng mga maling
paniniwala, pananaw at pag-uugali sa
pagreregla.

UNAWAIN: Tandaan ang Mahahalagang Konsepto ■ Ang pasilidad sa tahanan o paaralan


na may malinis na tubig at sabon,
maayos at ligtas na palikuran, at
mga nakahandang gamit pangregla
ay magpapataas ng kapasidad ng
mga batang babae para alagaan
ang kanilang sarili nang ligtas at may

1. Gabayan ang mag-aaral sa pagbabasa ng mga konsepto. Magbigay dignidad tuwing may regla.

ng karagdagang impormasyon kung kinakailangan.


■ Kung may mga tanong o paglilinaw
tungkol sa pagreregla, mahalagang
kausapin o konsultahin ang mga

2. Paalalahanan ang mag-aaral na tawagin sa tamang pangalan ang Health at Science teachers, guidance
counselor, school nurse o doctor, brgy.
health workers, at mga magulang/
mga bahagi ng katawan. tagapagalaga lalo na ang iyong
nanay.

3. Sagutin ang mga tanong o paglininaw ng mag-aaral sa abot ng iyong


makakaya. 3. Isulat kung may iba pang tanong o paglilinaw tungkol sa paksa. Ibahagi ito sa
tagapagpadaloy

4. Maaaring isangguni sa guro ang mga tanong na hindi masasagot. Tanong o Paglilinaw Tungkol Sa Sabi-Sabi /Paniniwala sa Regla

5. Maaaring gumamit ng video tungkol sa mga paniniwala at sabi-sabi


tungkol sa regla:
■■ MeronAko Tips. Produced by CHSI & UNICEF. Retrieved from https://
www.youtube.com/watch?v=QY6GNascSLU
44 45

GUMAWA A: Pagbubuod ng Natutunan GUMAWA B: Malikhaing Gawain (Mga Payo kay Sam)
1. Pakinggan ang mga sagot at paliwanag ng mag-aaral: 1. Sabihin sa mag-aaral na may isang creative output siyang dapat gawin:
Mga Payo ni Sam. Gabayan ang mag-aaral kung kinakailangan.
■■ Ano ang mga natutunan mo sa aralin? 2. Pakinggan ang creative output: Mga Payo ni Sam kapag natapos na ito.
■■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong Magbigay ng mensahe sa mag-aaral tungkol sa kanyang ginawa.
tanong? Ipaliwanag.
■■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? Bakit?

2. Maaari kang magbigay ng sarili mong obserbasyon o natuklasan sa aralin.


3. Banggitin ang ilang halimbawa ng paniniwala at sabi-sabi tungkol sa regla.
Pakinggan ang paliwanag ng mag-aaral. Creative Output
4. Tanungin ang mag-aaral ng mga sumusunod: MGA PAYO KAY SAM
■■ Paano maiiwasan ang diskriminsayon o pamamahiya/pambu-bully laban
Si Sam ay isang batang babae na 10 taong gulang. Siya ay mag-aaral at nasa ika-5
baitang. Marami siyang naririnig na mga sabi-sabi tungkol sa regla. Hindi niya alam kung
ito ay tama o mali. Subukan mo siyang tulungan sa pamamagitan ng pagbibigay ng
sa mga kababaihan tuwing may regla? tamang payo. Isulat ang iyong payo at maikling paliwanag sa loob ng mga bilog.

■■ Ano ang pwedeng gawin sa bahay upang maayos na pagdaanan ang


regla ng isang babae?
■■ Paano masisiguro na tama ang impormasyon tungkol sa kalusugan at “Hindi ka pwedeng
magsimba o

pagreregla?
makipaglamay,
mangangamoy ka.”

5. Payuhan siyang balikan ang mga dapat tandaang konsepto kung


kinakailangan.
“Ipahid ang unang
regla sa mukha
para wala kang
pimples.”

41 “Sa internet ka
magtanong tungkol
sa regla para hindi ka
tuksuhin.”
Gumawa
A. Pagbubuod ng Natutunan
1. Sagutin ang mga tanong at ibahagi ito sa tagapagpadaloy.
■ Ano ang mga natutunan mo sa araling ito? “Hintaying mapuno
■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong tanong? ng regla ang sanitary
Ipaliwanag. napkin bago palitan.”
■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? Bakit?
2. Magbabanggit ng ilang konsepto ang iyong tagapagpadaloy. Subukang ipaliwanag
ito gamit ang iyong sariling salita.
“Sasakit ang
B. Malikhaing Gawain (Mga Payo kay Sam) puson mo
kapag kumain
1. Tingnan ang pahinang Mga Payo kay Sam.
ka ng maasim.”
2. Kilalanin si Sam at subukang mo siyang tulungan. Basahin ang mga sabi-sabi
tungkol sa regla. Suriin kung ito ay tama o mali. Isulat sa mga bilog ang mga payo
mo sa kanya.
3. Ibahagi ang creative output sa iyong tagapag-padaloy.
4. Itabi ito para sa iyong KwenTuruan Portfolio.
5. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa kanyang partisipasyon sa aralin.
6. Maghanda para sa susunod na aralin ng KwenTuruan bukas.

Bago tapusin ang aralin:


1. Ipaalala sa mag-aaral na ang mga creative outputs ay magiging bahagi
ng KwenTuruan Portfolio na ipapasa sa guro.
2. Paalalahanan ang mag-aaral na magligpit ng lugar pagkatapos ng aralin.
3. Tapusin ang aralin at bigyan ng palakpak ang bawat isa.
4. Sagutan ang Feedback Form 3 na makikita sa susunod na pahina.
Feedback Form 3
Ilang oras ninyo ginawa ang Aralin 3?

Ano ang reaksyon mo sa mga sumusunod? (Bilugan ang iyong sagot)

Masaya Malungkot Nagalit Nalito

Kabuuang karanasan sa
pag-gabay mo sa aralin?

Daloy at proseso ng
aralin?

Interaksyon mo at ng
iyong anak o inaalagaan?

Pinakagusto mong bahagi Mga Paniniwala at Sabi-sabi


Kwentuhan tungkol Regla
ng aralin?
(Lagyan ng tsek ang iyong sagot)

Pagpapalalim ng
Pag-usapan kwentuhan.

Unawain Mahahalagang konsepto.

Pagbubuod ng natutunan
Gumawa Malikhaing gawain

Okay ka pa ba sa isa Okay pa


pang aralin gamit ang
KwenTuruan? Hindi na okay
(Lagyan ng tsek ang iyong sagot)
Hindi pa sigurado
50

Gabay Sa Aralin Pre-activity Form 4

Petsa
ARALIN 4: Pangangalaga sa Katawan
Tuwing may Regla Pangalan ng magulang o tagapag-alaga na gagabay sa Aralin 4

Mga Inaasahan sa mag-aaral


Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang:
Edad/Gulang Kasarian
1. Tukuyin ang kadalsang pakiramdam at sintomas kapag may regla. (Lagyan ng tsek
2. Ilarawan ang mga wastong pamamaraan sa pag-aalaga ng sarili tuwing ang sagot)
may regla.
3. Isa-isahin ang mga kagamitang makatutulong sa pag-aalaga ng sarili
tuwing may regla.
Relihiyong kinaaaniban Katoliko Seventh Day
Nilalaman ng Aralin 4 (Lagyan ng tsek ang sagot) Adventist
1. Maikling Pagpapakilala ng Aralin Aglipayan
2. Sariling Inaasahan sa Aralin Ang Dating
Protestante Daan
3. Magkwentuhan:
■■ Mga Palatandaan ng Regla Evangelical Muslim
4. Pagusapan Christian
Tribal Religion
■■ Pagpapalalim ng Kwentuhan Iglesia Ni Cristo
5. Unawain Wala
Saksi ni Jehovah
■■ Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
Iba pang Relihiyon
6. Gumawa (isulat sa patlang ang pangalan)
■■ Pagbubuod ng Natutunan
■■ Malikhaing Gawain 1 (#MeronAko Budgeting)
■■ Malikhaing Gawain 2 (DiY Pasador)
■■ Subukang Gawin!(Tulungan sina Samantha at Samuel)
■■ Subukang Gawin! (Kasaysayan ng Pasador at Sanitary Pad)

Mga outputs ng Aralin 4


1. Journal 5 (Talaan 5)
2. Creative Output 1 (#MeronAko Budgeting)
3. Creative Output 2 (DiY Pasador)
Oras sinimulan ang aralin Pirma o Lagda
53

ARALIN 4: Pangangalaga sa Katawan


Tuwing may Regla
Maikling Pagpapakilala ng Aralin
1. Gabayan ang mag-aaral sa pagtalakay sa paksang: Pangangalaga sa
Katawan tuwing may Regla.
2. Siguraduhin na nabasa ng mag-aaral ang mga inaasahan sa kanya;
nakahanda ang mga kagamitan; at nauwaan ang magiging output ng aralin.

Sariling Inaasahan sa Aralin


1. Hintaying matapos sa pagsagot ang mag-aaral.
2. Pakinggan ang kanyang sagot.
3. Ipaliwanag sa kanya na babalikan ninyo ito pagkatapos ng aralin. Aalamin
ninyo kung ito ay nakamit o nasagot.

45 46

ARALIN 4: Pangangalaga sa Katawan


Sariling Inaasahan sa Aralin
Tuwing may Regla 1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba.

Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay:

Most Essential Learning Competencies (MELC) (MELC)


1. Gives ways of taking care of the reproductive organs. S5LT-IId-4
2. Demonstrates ways to manage puberty-related health issues and con-cerns.
2. Magdagdag kung mayroon ka pang ibang naiisip na inaasahan/tanong sa
H5GD-Ii-9 aralin.
3. Practices proper self-care procedures. H5GD-Ii-10
4. Nasasabi ang mga kagamitan at wastong paraan sa paglilinis at pag-aayos
ng sarili. HEPP5HE-Oc-5-1

3. Sabihin ito sa iyong tagapagpadaloy.


Mga Inaasahan
Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang:
1. Tukuyin ang kadalsang pakiramdam at sintomas kapag may regla. Magkwentuhan
2. Ilarawan ang mga wastong pamamaraan sa pag-aalaga ng sarili tuwing
Mga Palatandaan ng Regla
may regla.
3. Isa-isahin ang mga kagamitang makatutulong sa pag-aalaga ng sarili 1. Tanungin ang iyong magulang/tapag-alaga tungkol sa kadalasang
tuwing may regla. pakiramdam at sintomas ng pagreregla. Gawin ang hakbang ayon sa kanyang
karanasan:
■ Kung nakaranas na ng pagreregla, gawin ito:
Tanungin siya kung anu-ano ang mga pakiramdaman o sintomas ng regla.
Kagamitang kailangan sa aralin Output ng aralin
Humingi ng paliwanag sa bawat naramdaman.
■ KwenTuruan Modyul ■ #MeronAko Budgeting
■ Lapis o Ballpen ■ DiY pasador
■ Kung hindi nakaranas magkaregla, gawin ito:
■ Krayola
Tanungin siya kung anu-ano ang alam niya tungkol sa mga pakiramdaman
■ Laptop para video (optional)
o sintomas ng regla. Maaari itong nakita, narinig o napansin sa ibang tao.
■ Mga gamit sa DiY Pasador Humingi ng kaunting paliwang sa bawat naramdaman.
(tingnan ang Annex)
2. Isulat ang mga sagot sa unang hanay ng Talaan 5. Tingnan ang susunod
na pahina. Maaaring mga salita o simpleng parirala ang isulat sa talaan na
Maikling Pagpapakilala ng Aralin magsisilbing gabay mo sa susunod na gawain.
Ang ika-apat at huling aralin ay tatalakay sa mga kadalasang pakiramdam
at sintomas kapag may regla ang babae. Pag-uusapan ang mga gagawin
upang mabawasan o malunasan ang mga ito. Kasama rito ang mga wastong Pag-usapan
pamamaraan nang pag-aalaga sa sarili tuwing may regla. Tutukuyin ang
Pagpapalalim ng Kwentuhan
mga kagamitang makatutulong sa pag-aalaga ng sarili tulad ng pasador at
maraming pang iba. Gamit muli ang prosesong Magkwentuhan-Pag-usapan- 1. Balikan ang mga sagot sa Talaan 5 at kumpletuhin ito.
Unawain-Gumawa, ikaw at iyong tagapagpadaloy (magulang o tagapag- 2. Linawin ang mga sagot gamit ang mga karagdagang tanong na nasa iba’t
alaga) ay magbabahaginan ng mga karanasan at kaalaman tungkol sa mga ibang hanay. Maaaring mga salita o simpleng parirala ang isulat sa talaan.
3. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa kanyang pagbabahagi.
paksang ito. Mag-enjoy sa inyong KwenTuruan!
54 55

MAGKWENTUHAN: Mga 46
2. Sagutin ang mga tanong o paglilinaw ng mag-aaral sa abot ng iyong
Palatandaan ng Regla makakaya.
Sariling Inaasahan sa Aralin 3. Maaaring isangguni sa guro ang mga tanong na hindi masasagot.
1. Sagutin ang bawat tanong ng
1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba.

Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay: 4. Maaaring gumamit ng video tungkol paraan ng pag-aalaga sa sarili tuwing
mag-aaral. Balikan ang inyong may regla. Narito ang video:
naging karanasan noong ikaw ay 2. Magdagdag kung mayroon ka pang ibang naiisip na inaasahan/tanong sa

nagdalaga o nagbinata. ■■ MeronAko Tips. Produced by CHSI & UNICEF. Retrieved from https://www.
aralin.

2. Isusulat ng mag-aaral ang inyong youtube.com/watch?v=QY6GNascSLU


3. Sabihin ito sa iyong tagapagpadaloy.

mga sagot sa Talaan 5. Hintayin


Magkwentuhan
siyang matapos sa pagsusulat. Mga Palatandaan ng Regla
1. Tanungin ang iyong magulang/tapag-alaga tungkol sa kadalasang 50 51
pakiramdam at sintomas ng pagreregla. Gawin ang hakbang ayon sa kanyang
karanasan:
Paano makatutulong ang mga lalaki kapag may regla

PAG-USAPAN: Pagpapalalim
■ Kung nakaranas na ng pagreregla, gawin ito: Karaniwang Ano ang mga Gaano ito Ano ang maaaring
Sintomas ng palatandaan katagal? gawin upang ang babae?
Tanungin siya kung anu-ano ang mga pakiramdaman o sintomas ng regla. Regla nito? mabawasan o ■ Hindi man nararanasan ng mga lalaki ang pagreregla,
Humingi ng paliwanag sa bawat naramdaman. malunasan ang makakatulong pa rin sila upang mapangalagaan ng mga

ng Kwentuhan
pakiramdam babae ang kanilang sarili. Mahalagang maunawaan nila ang
■ Kung hindi nakaranas magkaregla, gawin ito: Menstrual cramps o ■ Pagkirot ng puson/ ■ 1 hanggang 2 araw ■ Maglagay ng hot
dahilan kung bakit nagkakaregla. Makatutulong din kung
iiwasan ang panunukso o pambu-bully ng mga babae. Ang
Tanungin siya kung anu-ano ang alam niya tungkol sa mga pakiramdaman dysmenorrhea lower abdomen bago magkaregla compress/pad
hindi pagtawa kapag nababanggit ang regla o mga bagay
■ Pananakit ng at 1 hanggang 3 o boteng may
o sintomas ng regla. Maaari itong nakita, narinig o napansin sa ibang tao. likod sa bandang araw habang may maligamgam na may kaugnayan dito ay simula nito. Kung may communal

1. Sagutin ang mga karagdagang


Humingi ng kaunting paliwang sa bawat naramdaman. baywang regla. na tubig sa may toilet sa bahay o eskwelahan (parehas na ginagamit ng babae
■ Unti-unting bandang puson at lalaki), iwasang dumihan o ihian ang ibabaw ng toilet bowl.
2. Isulat ang mga sagot sa unang hanay ng Talaan 5. Tingnan ang susunod mawawala habang ■ Maligo gamit ang Panatilihing malinis ito upang maayos na magamit ng mga
nagpapatuloy ang maligamgam na babae.
na pahina. Maaaring mga salita o simpleng parirala ang isulat sa talaan na
tanong ng mag-aaral upang
paglabas ng regla. tubig
magsisilbing gabay mo sa susunod na gawain. ■ Kadalasan may ■ Mag-ehersisyo Paano aalagaan ang sarili tuwing may regla?
kasabay na ilang ■ Umiwas sa maaalat
pang sintomas ng na pagkain ■ May mga kagamitan na makatulong sa pag-

mapalalim ang kwentuhan.


■ aalaga ng sarili tuwing may regla. Mahalaga

Pag-usapan
PMS Umiwas sa kape o
■ Minsan may mga inuming may ang pagkakaroon ng malinis na tubig at
kasamang pag- caffeine sabon upang mapanatili ang kalinisan sa

2. Magpaliwanag ng sagot kung


tatae/diarrhea Kumain ng katawan. Ang pasador at sanitary pad/
Pagpapalalim ng Kwentuhan pagkaing mayaman
napkin ay ginagamit upang makolekta ang
sa iron tulad ng
dugo at para hindi magkaroon ng tagos/
1. Balikan ang mga sagot sa Talaan 5 at kumpletuhin ito. sariwang saging,
tuhol/period leak. Ang pasador ay gawa sa

kinakailangan.
pinya at suha
2. Linawin ang mga sagot gamit ang mga karagdagang tanong na nasa iba’t ■ Uminom ng mga tinahing tela na pwedeng labahan at
ibang hanay. Maaaring mga salita o simpleng parirala ang isulat sa talaan. gamot para sa magamit muli. Ang sanitary pads naman ay
3. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa kanyang pagbabahagi. dysmenorrhea mabibili sa tindahan. Isang beses lang ito Sanitary Pad/ Home-made

3. Idagdag ng mag-aaral ang iyong Acne/pimple ■ Pagkakaroon ng ■ 1 linggo bago ■ Maghugas ng maaaring gamitin. Napkin Pasador
Breakout sobrang dami ng magkaregla kamay gamit ang
ma-pupulang ■ Unti-unting mainis na tubig at ■ Kadalasan nagpapalit ng pasador o sanitary pad/napkin kada 3 hanggang 5 oras.
Maaaring mapaaga ang pagpapalit depende sa lakas ng regla. Kailangan laging

mga sagot sa Talaan 5. Hintaying


tagihawat/pimples. mawawala kapag sabon
Kadalasang nagsimula na ang ■ Iwasang hawakan, nakahanda at madaling makuha ito ng mga babaeng nagreregla sa bahay man,
lumilitaw sa may regla pisilin o tirisin ang eskwelahan o komunidad. Maaari kasing magkaregla sa hindi inaasahang oras at lugar.
bandang pisngi, mga tagihawat

siyang matapos sa pagsusulat.


panga, baba at leeg ■ Gumamit ng mga
■ Sa tuwing lilinisan ang ari, laging tandaan na punasan ito mula sa puday papuntang puwet
gentle non-soap
cleanser sa mukha
para maiwasan ang impeksyon. Iwasan ang mga produktong may pabango, matapang
■ Iwasan ang mga na sangkap, herbs o ointment sa paglilinis ng ari. Pansinin kung may mga palatandaan
produktong ng impeksyon ang ari tulad ng pagbabago sa discharge, kakaibang amoy, pangangati o
magpapakati ng mahapding pakiramdam.
mukha o katawan
tulad ng makeup, ■ Kung lalabas ng bahay, laging magdala ng
baby oil o hair wax.
#MeronAko Survival Kit - isang maliit na lalagyan
■ Umiwas sa
matinding sikat na may malinis na panty at sanitary pad. Kung
nagkatagos naman, gumamit ng pantakip para

UNAWAIN: Tandaan ang


ng araw upang
hindi masunog ang hindi makita ito. Huwag mag-panic.
mukha
■ Umiwas sa

Mahahalagang Konsepto
matatamis na
pagkain at inumin
49

1. Gabayan ang mag-aaral sa Unawain


Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
pagbabasa ng mga konsepto. 1. Gamit ang mga nalaman sa kwentuhan, i-ugnay
ito sa mga konseptong nakasulat sa ibaba.

Magbigay ng karagdagang Basahin at tandaan ang mga ito.


■ Magkakaiba ang nagiging karanasan ng 52 53

bawat babae tuwing may regla. Maaari itong


impormasyon at karanasan magbigay ng hindi magandang pakiramdan na
nakakaapekto sa pang-araw-araw na gawain.
■ Maliban sa pasador at sanitary pad/napkin, may iba pang kagamitan na kayang
kumolekta ng dugo tuwing may regla. Ang ibang kababaihan ay gumagamit ng
Paano ang tamang paghuhugas ng mga kamay?

tungkol sa mga sumusunod kung


tampon na isang beses lang pwedeng gamitin. Ang iba naman ay gumagamit ng
menstrual cup at menstrual sponge . Ito naman ay hinuhugasan at pwedeng magamit
■ May mga pamamaraan sa pag-aalaga ng sarili ulit. Tingnan ang mga larawan sa ibaba. Tandaan na ang babaeng nagreregla ang
tuwing may regla. Ito ay makatutulong upang magpapasya kung ano ang gusto niyang gamitin.

kinakailangan: hindi masyadong makaapekto o makaabala sa


isang nagreregla.

■ Tingnan ang Table 3 para sa mga karaniwang

■■ Paano makatutulong ang mga


1 2 3
sintomas ng regla, mga palatandaan at mga Basain ang kamay ng Gumamit ng sabon sa Pabulain ang mga kamay
maaaring gawin upang malunasan ito. malinis na tubig. paghuhugas ng kamay. sa loob ng 20 segundo.

lalaki kapag may regla ang 1 2 3 NON-BIODEGRADABLE

babae?
Tampon Menstrual Cup Menstrual Sponge
TABLE 3
Paano ang tamang paraan ng pagtatapon sa gamit nang sanitary pad?

■■ Paano aalagaan ang sarili


Karaniwang Ano ang mga Gaano ito Ano ang maaaring NON-BIODEGRADABLE
Sintomas ng palatandaan katagal? gawin upang
Regla nito? mabawasan o

tuwing may regla?


NON-BIODEGRADABLE 4 5
malunasan ang
Banlawan ng mabuti ang Iwisik sa hangin ang mga kamay
pakiramdam NON-BIODEGRADABLE
mga kamay. hanggang sa ito ay matuyo.
1 2

■■ Paano ang tamang paraan ng PMS (premenstrual Pisikal ■ Nararanasan sa ■ Kumain ng Itupi ang sanitary pad Balutin ito ng papel/
upang maitago ang dugo. dyaryo o plastic.
syndrome) ■ Bahagyan loob ng 4 na araw balanseng pagkain Paano ang tamang paraan ng pangangalaga ng pasador?
pamamaga ng suso bago lumabas ang ■ Umiwas sa maaalat

pagtatapon sa gamit na sanitary


■ Gamitin lamang ang malinis at tuyong pasador
■ Pagkirot ng puson/ regla. na pagkain
■ Labahan ito gamit ang malinis na tubig at sabon
lower abdomen ■ Kusang mawawala ■ Umiwas sa kape o
■ Patuyuin ang pasador sa ilalim ng araw kung makakaya
■ Pagsakit ng ulo ang nararanasan mga inuming may
NON-BIODEGRADABLE

pad?
■ Pagkahilo makalipas ng caffeine 2. Isulat kung may iba pang tanong o paglilinaw tungkol sa paksa. Ibahagi ito sa
■ Pagkahapo 2 hanggang 3 ■ Magkaroon ng tagapagpadaloy.
araw pagkatapos sapat na tulog

■■ Paano ang tamang paghuhugas


Emosyunal/
magsimula ang (9-12 oras para sa
Sikolohikal Tanong o Paglilinaw Tungkol sa Pangangalaga sa Sarili Tuwing May Regla
regla. mga batang may 3 4 5
■ Pag-iiba ng edad na 6-12 taong Ilagay ito sa isang basurahang Huwag itapon sa toilet Maghugas ng kamay
damdamin o mood

ng mga kamay pagkatapos


gulang) may takip. Agad na itapon ang bowl ang sanitary pad gamit ang malinis
swing laman ng basura sa tamang
■ Mag-ehersisyo para
lugar upang hindi mangamoy
upang hindi magbara ang na tubig at sabon
■ Pagkayamot malunasan ang kasilyas. pagkatapos nito.
at langawin.
■ Pagkahilig sa

magpalit ng sanitary pad?


ibang sintomas ng
pagkain
PMS 1
Para sa karagdagang impormasyon tungkol sa tampon, tingnan ang sangguniang ito: KidsHealth (2014) Pads and Tampons. Available at
https://kidshealth.org/en/kids/pads-tampons.html
2
Para sa karagdagang impormasyon tungkol sa menstrual cup, tingnan ang sangguniang ito: Annamarya Scaccia (2019) Everything you need

■■ Paano ang tamang paraan ng


to know about using menstrual cups. Available at https://www.healthline.com/health/womens-health/menstrual-cup
3
Para sa karagdagang impormasyon tungkol sa menstrual sponge, tingnan ang sangguniang ito: Eugenia Tikhonovich, MD (2020) Menstrual
Sponge: What is it and how to use it. Available at https://flo.health/menstrual-cycle/lifestyle/hygiene-and-beauty/menstrual-sponge

pangangalaga ng pasador?
56 57

GUMAWA A: Pagbubuod ng Natutunan GUMAWA B: Malikhaing Gawain 1 (#MeronAko Budgeting)


1. Pakinggan ang mga sagot at paliwanag ng mag-aaral: 1. Sabihin sa mag-aaral ana may dalawang creative outputs siyang dapat
gawin: #MeronAko Budgeting at DIY Pasador. Gabayan ang mag-aaral sa
■■ Ano ang mga natutunan mo sa aralin?
gawain.
■■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong
2. Bago simulan ang malikhaing gawain, magtatanong ang mag-aaral
tanong? Ipaliwanag.
tungkol sa pag-aalaga ng sarili tuwing may regla. Subukang sagutin ang
■■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? Bakit?
mga ito:
2. Maaari kang magbigay ng sarili mong obserbasyon o natuklasan sa aralin.
■■ Paano mo o ng kapamilya pinaghahandaan ang pagdating ng regla?
3. Banggitin muli ang ilang konseptong tinalakay sa aralin. Pakinggan ang
■■ Ano ang ginagawa o ginagamit mo o ng kapamilya upang alagaan ang
mga paliwanag ng mag-aaral. Payuhan siyang balikan ang mga dapat
sarili tuwing may regla?
tandaang konsepto kung kinakailangan.
■■ Bakit ito ang ginagawa o ginagamit?
■■ Sintomas ng regla at paano ito malulunasan
■■ Kagamitang pangregla na makikita sa bahay at paaralan
3. Aalamin ng mag-aaral ang gastos ng isang babae sa pagbili ng sanitary
■■ Pagkakatulad at pagkakaiba ng sanitary pad/napkin at pasador
pad sa loob ng isang taon. Kailangan malaman ang presyo ng isang
sanitary pad. Kung hindi makakalabas ng bahay dahil sa community
quarantine. tulungan ang mag-aaral sa pag-alam ng presyo ng tatlong
magkakaibang sanitary pad na ipinagbibili sa tindahan.
54 55 4. Magsusulat ng personal na repleksyon ang mag-aaral tungkol sa kanyang
nalaman. May gabay na tanong upang matulungan siya sa pagsulat.
Gumawa ■ Ano ang masasabi mo tungkol sa gastos

Pakinggan ang kanyang repleksyon.


sa pagbili ng sanitary pad/napkin?
A. Pagbubuod ng Natutunan
■ Paano ito mapaghahandaan ng isang
1. Sagutin ang mga tanong at ibahagi ito sa tagapagpadaloy.
■ Ano ang mga natutunan mo sa aralin?
■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong tanong?
batang nagdadalaga at ng kanyang
pamilya?
CALENDAR
5. Pag-usapan ang kanyang repleksyon. Magbigay ng mensahe kung paano
Ipaliwanag.
■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin?
■ Ano ang maaaring gawin ng
pamilya upang matugunan ang
lalong mapangalagaan ang kanyang sarili o makatulong sa kapamilya
tuwing may regla.
2. Magbabanggit ng ilang konsepto ang iyong tagapagpadaloy. Subukang pangangailangan ng batang nagreregla
ipaliwanag sa sariling mong salita ang mga konseptong ito. kada buwan? BUDGETING

■ Bakit mahalagang malaman ng mga


B. Malikhaing Gawain 1 (#MeronAko Budgeting)
mag-aaral na tulad mo ang mga bagay
1. Bago simulan ang gawain, tanungin muna ang tagapagpadaloy kung paano na ito?
niya o ng pamilya pinaghahandaan ang pagdating ng regla. Ano ang kanyang
ginagawa o ginagamit upang mapangalagaan ang kanyang sarili o kapamilya 4. Kumpletuhin ang #MeronAko Budgeting. Tingnan ang susunod na pahina at
tuwing may regla? Bakit niya ito ginagawa o ginagamit? sundan ang mga panuto.
2. Tandaan ang kanyang mga sagot. Babalikan ito sa talakayan pagkatapos ng 5. Pagkatapos magawa ang #MeronAko Budgeting, ibahagi ito sa iyong
gawain. Gamitin ang pahinang ito para sa karagdagang repleksyon:
tagapagpadaloy.
3. Ngayon, gamitin ang galing mo sa Math at budgeting. Subukan mong alamin ang
maaaring gastos kada taon sa pagbili ng sanitary pad/napkin.
6. I-ugnay ang iyong repleksyon sa ibinahagi ng tapagapadaloy sa simula ng gawain.
Pag-usapan ang mga iba’t ibang paraan upang maayos na mapangalagaan ang Creative Output
sarili o makatulong sa taong nagreregla.
■ Alamin ang presyo ng isang pirasong sanitary
pad/napkin na ibinebenta sa tindahan. Tanungin
ang 3 magkakaibang tatak (brand) ng sanitary C. Malikhaing Gawain 2 (DiY Pasador) Pangalan ng Tindahan:
pad/napkin upang maikumpara ang kani-
1. Gumawa ng DiY (Do it Yourself) Pasador. Sundan ang mga hakbang sa susunod
kanilang presyo. Magpatulong sa magulang/ Petsa ng Pagpunta sa Tindahan:
na pahina.
tagapag-alaga kung hindi maaaring lumabas
2. Maaaring panoorin ang ilang piling videos bilang gabay sa paggawa ng
dahil sa community quarantine.
pasador. Ito ay makikita rin sa Youtube:
■ Isulat ang mga tatak at presyo ng bawat isang
sanitary pad/napkin sa unang dalawang hanay ■ ActionAid: how to make your own sanitary pad #MERON AKO BUDGETING
ng table. https://www.youtube.com/watch?v=by9JsyrcbTw
Tatak (Brand) ng Presyo ng isang Gastos sa Isang Buwan Gastos sa Isang Taon
■ I-multiply ang bawat presyo sa walo (8). Ang (I-multiply ang presyo ng isang (I-multiply ang gastos kada
Sanitary Pad/Napkin pirasong sanitary pad/
bilang na 8 ay ang kadalasang dami ng sanitary ■ Permacrafters: How to Make Reusable Menstrual Pads napkin
sanitary pad/napkin sa 8) buwan sa 12)

pad/napkin na magagamit tuwing may regla https://www.youtube.com/watch?v=cZtPLyj_EiA


kada buwan. Isulat ang mga sagot sa ikatlong
hanay. ■ Hedi Salm: How to Sew a Reusable Cloth Pad - Sewing Tutorial P P P
■ I-multiply ang nakuhang sagot sa labing https://www.youtube.com/watch?v=LVMQPqy_Ly8
dalawang (12) buwan upang makuha ang
3. Ibahagi o ipakita ang mga creative outputs sa iyong tagapag-padaloy. P P P
gastos sa isang taon.
4. Itabi ang mga ito para sa iyong KwenTuruan Portfolio. Tingnan ang Annex para
■ Matapos malaman ang gastos sa sanitary pad/
sa gabay at mga paalaala sa pagbuo ng iyong portfolio. P P P
napkin kada taon, isulat ang iyong repleksyon
o opinyon tungkol dito. Subukang sagutin ang 5. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa kanyang partisipasyon sa aralin at sa
BUDGETING
ilang mga tanong sa iyong repleksyon: buong KwenTuruan.
Ano ang repleksyon o opinyon mo rito?
Subukang sagutin ang mga gabay na tanong: Ano ang masasabi mo tungkol sa
gastos sa pagbili ng sanitary pad/napkin? Paano ito mapaghahandaan ng isang
batang nagdadalaga at ng kanyang pamilya? Ano ang maaaring gawin ng pamilya
upang matugunan ang pangangailangan ng batang nagreregla kada buwan? Bakit
mahalagang malaman ng mga mag-aaral na tulad mo ang mga bagay na ito?

BUDGETING
58 59

GUMAWA C: Malikhaing Gawain 2 (DiY Pasador) GUMAWA E: Subukang Gawin! (Kasaysayan ng Pasador at Sanitary Pad)
1. Gabayan siya sa ikalawang gawain: DiY (Do-it-Yourself) Pasador. 1. Ito ang pinakahuling gawain para sa mag-aaral. Kailangan niyang basahin
2. Tulungan siyang ihanda ang mga kagamitan sa pagtahi ng pasador ang maikling kasaysayan ng pasador at sanitary pad. Makakatulong
Tingnan ang Pahina 59ng KwenTuruan Modyul para sa listahan ng mga ito upang lalo niyang maunawaan ang kahalagahan ng kagamitang
gamit. pangregla sa mga kababaihan.
3. Mayroong video na maaaring panoorin upang magabayan ang mag-aaral 2. Pakinggan ang sagot ng mag-aaral sa mga tanong pagkatapos ng kwento.
sa paggawa ng pasador. Pag-usapan ito at magbigay ng mensahe tungkol sa kahalagahan ng
4. Sabihan ang mag-aaral na mag-ingat sa pagamit ng gunting at karayom. pasador, sanitary pads at iba pang kagamitang pangregla.
5. Gabayan siya sa pagtahi ng pasador. Maaaring magkwentuhan tungkol sa
personal na karanasan sa pasador habang nananahi.
6. Magbigay ng mensahe sa mag-aaral tungkol sa kanyang mga ginawa. 63 64 400 A.D 65

E. Subukang Gawin!
Noong 1920, sinubukan ng mga Kasabay nito, naghanap na rin ang mga
Gusto mo bang malaman kung paano nagsimula ang pasador, sanitary pad at iba kumpanya sa Amerika ang iba’t ibang kababaihan ng pamalit sa disposable
kagamitang pangregla? Subukang basahin ang kwento sa ibaba. paraan upang hindi mahiya ang mga pad. Mas pinipili ngayon ang may natural
tao. Nariyan palitan ang pangalan ng na sangkap, hindi lumilikha ng maraming
Kasaysayan ng Pasador at Sanitary Pad kanilang produkto tulad ng Nupak (na
ngayon ay Modess) at Kotex - parehas
basura at magagamit nang paulit-ulit.

na hindi binabanggit kung para saan Nagbalik ang menstrual cup na ngayon
Unang nabanggit sa mga pahina ng
ang produkto. Ang mga tindahan ay ay gawa na sa silicone. May ibang
kasaysayan ang pasador 400 A.Dika-apat
noong
naglagay din ng kahon na lagayan ng sumubok ng menstrual sponge na mula
69 71 na siglo o 400 A.D. Ayon sa mga tala, si 400 A.D bayad para hindi na kakausapin pa ng naman sa sea sponge.
Hypatia ay isang babaeng pilosopo, guro HOOSIER
mga babae ang nagtitinda ng produkto.
ng matematika at astronomo na nakatira SANITARY BELT
Ang mga bibiling babae na mismo ang At ang maaasahang pasador na
DiY Pasador Annex: DiY Pasador Template #1 Annex: DiY Pasador Template #2 sa siyudad ng Alexandria, bansang
Ehipto. Mayroon siyang estudyanteng
kukuha nito. madaling tahiin at labahan ay naging
popular ulit. Maraming videos ang
masugid na manliligaw. Para tumigil
Naging popular ang disposable pads sa mga kababaihan. Nakatulong ito sa nagtuturo sa mga kabataang babae
ito sa panliligaw, iniabot niya rito ang
paglawak ng tungkulin ng mga kababaihan sa lipunan noon. Kaya na nilang lumabas kung paano gumawa ng DiY (Do it
Mga Kagamitan: kanyang puting telang may regla.
ng bahay at magtrabaho habang nagreregla. Yourself) pasador.
■ Pasador template (makikita sa Annex) ■ Matalas na gunting
■ Lapis o tailor’s chalk (kung meron) ■ Karayom na pantahi Noon pa man ay may ginagamit na ang
Ilang taon lang ang lumipas ay naimbento na ang unang menstrual cup na gawa Natutunan natin sa kasaysayan na ang
■ Manipis na tela para sa pattern 1 ■ Aspili (safety pins) mga babae para sa regla. Gumagamit
(malambot na tela maaaring yari sa ■ Malaking Perdible HOOSIER sa goma at ang tampon na gawa naman sa pinagsamang bulak at cellulose fibers. iba’t ibang teknolohiya para sa regla ay
sila ng tela, bulak, ginansilyong sapin,
cotton kung meron) ■ Sinulid SANITARY BELT HOOSIER Iba ito sa sanitary pad dahil parehas itong inilalagay sa loob ng ari upang makolekta may epekto sa kalusugan, kakayanan
pinatuyong damo o balahibo ng hayop SANITARY BELT
■ Makapal na tela para sa pattern 2 ■ Butones ang regla. at pag-unlad ng mga kababaihan. Ang
upang magsilbing pasador.
(lumang tuwalya na sisipsip ng regla) regla ay hindi hadlang upang aktibong
makilahok ang mga kababaihan sa
Samantala, ang pinaka-unang beltless
pamilya, komunidad at lipunan.
Mga Hakbang sa Paggawa ng DiY Pasador pad ay lumabas noong 1972. Makapal
Lumabas ang kauna-unahang sanitary pa rin ito pero may pandikit na sa
Para sa Pattern 1 Para sa Pattern 1 pad na ipinagbili sa Inglatera noong panty upang hindi mawala sa posisyon. Magbalik-tanaw
1. Gupitin ang Template #1 ng pasador. Ito 1. Gupitin ang Template #2 ng pasador. Ito 1888. Hindi naging madaling ibenta ito. Sinundan ito ng sanitary pad with wings Subukang sagutin ang mga tanong upang maalala ang mga natuklasan sa
ang magsisilbing lagayan ng pasador. ang magsisilbing pasador na kokolekta ng Maliban sa may kamahalan, maraming noong 1980. May itinutupi sa gilid para
Pattern 1 binasang kwento:
2. Ipatong ito sa tela. Kung may disenyo regla. 21.5 cm (H) x 7.5 cm (W)
kababaihan ang nahihiyang bumili ng lalong dumikit sa panty at masalo ang
ang tela, ipatong ang pattern sa may 2. Ipatong ito sa lumang tela at bakatin ang produkto. Isang tagong usapin kasi ang anumang dugong dadaloy kapag aktibo 1. Sino si Hypatia? Ano ang kanyang ginawa sa kanyang manliligaw?
disenyong bahagi ng tela. mga gilid. Gumawa ng dalawang pattern. regla noon. Kaya nanatili sila sa paggamit sa pagkilos ang babae. 2. Ano ang mga ginagamit na pasador ng mga babae noong unang panahon?
3. Bakatin ang gilid ng pattern sa tela gamit 3. Pagpatungin ginupit na tela at tahiin ang ng tradisyunal na pasador. 3. Ano ang reakyon ng mga kababaihan noong unang ibenenta ang sanitary pads?
ang lapis o tailor’s chalk. Gumawa ng lahat ng gilid nito. Noong 1985, unang ginamit sa isang 4. Paano natuklasan ang disposable pads? Paano ito ibenenta ng mga tindahan?
dalawang pattern sa tela. 4. Lagyan ng malking perdible ang itaas na Nagsimula ang ideya ng murang patalastas sa telebisyon sa Amerika 5. Kailan at saan unang ginamit sa telebisyon ang salitang “period” para tukuyin
4. Gupitin ang dalawang pattern na nasa bahagi ng pattern. disposable pads noong Unang Digmaang ang salitang “period” para tukuyin ang ang regla? Ano ang naging kahulugan nito sa usapin ng regla?
tela at pagpatungin ito. Magkaharap ang 5. Isuot ang tela sa tinahing lagayan ng Left Wing Right Wing Pattern 1
Pandaigdig. Habang ginagamot ang regla. Ito ay naging palatandaan na ang 6. Ano ang naging epekto sa mga kababaihan noong matuklasan ang iba’t ibang
may markang bahagi ng tela. Lagyan ng
aspili ang pinagpatong na tela.
pasador. Unang ipasok ang bahaging may
perdible upang madali itong hawakan.
6.5 cm (H) x 4.5 cm (W) 6.5 cm (H) x 4.5 cm (W) 20 cm (H) x 6 cm (W)
mga sugatang sundalo, napansin ng WW1
pagreregla ay hindi na tagong usapin. kagamitan panregla?
5. Tahiin ang magkabilang gilid ng Tanggalin ang perdible pagkatapos. mga nars sa Pransya na mas mabisa Maaari na itong pag-usapan nang hindi
pinagpatong na tela. Hayaang walang ang cellulose bandage (bendang gawa na nahihiya.
tahi ang itaas at ibabang bahagi. Gabay na Video sa mga balat ng halaman) kasya sa
6. Itupi ng kaunti ang itaas at ibabang bahagi
WW1 WW1 itong sumipsip
karaniwang tela. Magaling
ng magkabilang tela para makagawa ng Maaaring panoorin ang gabay na video ng dugo at murang gawin.
hem (lupi o tupi). Tahiin ang mga hem ng upang mapadali ang pagsunod sa mga
itaas at ibabang bahagi ng tela hakbang. Ito ay mapapanood din sa
7. Baliktarin papaloob ang tela upang YoutTube:
lumabas ang may marka o disenyong ■ ActionAid: how to make your own
bahagi ng tela at para maitago ang mga sanitary pad: https://www.youtube.
hems. com/watch?v=by9JsyrcbTw
8. Tahiin ang magkabilang bahagi ng tela o
“pakpak” upang sumara ito.
9. Tahian ng butones ang kanang “pakpak”.
Lagyan naman ng marka ang kaliwang
“pakpak” para sa gagawing butas na
pasukan ng butones.
TING
10. Butasin ang ginawang marka sa kaliwang
“pakpak” at tahiin ang paligid ng butas
upang tumibay ito.

Bago tapusin ang aralin:


1. Ipalala sa mag-aaral na ang mga creative outputs ay magiging bahagi ng
GUMAWA D: Subukang Gawin! 60
KwenTuruan Portfolio na ipapasa sa guro. Makikita sa Annex KwenTuruan
(Tulungan sina Samantha at D. Subukang Gawin! Modyul ang gabay sa pagbuo nito.
Samuel) Tulungan sina Samantha 2. Paalalahanan ang mag-aaral na magligpit ng lugar pagkatapos ng aralin.
at Samuel
3. Batiin ang mag-aaral dahil natapos na ninyo ang KwenTuruan sa Kalusugan!
1. Ito ay karagdagang gawain para Tulungan sina Sam at Samuel na hanapin ang
mga bagay o tao na makakatulong sa pag-
Bigyan ng palakpak ang bawat isa.
sa mag-aaral. Makakatulong ito
aalaga ng sarili tuwing may regla. Nasa ibaba

4. Sagutan ang Feedback Form 4 na makikita sa susunod na pahina.


ang mga palatandaan o clues sa mga sagot.
Isulat ang mga titik sa patlang upang mabuo
upang mabalikan niya ang ilang ang bawat salita. Hanapin sa larawan ang mga
sagot at una itong kulayan. Pagkatapos ay

konseptong tinalakay sa aralin. kulayan ang buong larawan.

2. Tingnan ang kanyang mga sagot at


MGA BAGAY PALATANDAAN O CLUES
MGA SAGOT: (1) Tubig at Sabon; (2) Tela; (3) Prutas; (4) Sanitary; (5) Basurahang; (6) Kasilyas; (7) D

kinulayang larawan pagkatapos.


Gamit sa paglilinis ng kamay at
at katawan.

Maaaring gamitin sa pagtahi ng


pasador.

Pagkaing mayaman sa bitamina,


mineral at fiber na pwedeng kainin
kapag may regla.

Gamit pangregla na mabibili sa


pad tindahan.

Tamang lugar para sa gamit na


sanitary pad.
may takip
Lugar na pwdeng gamitin kung
magsusuot ng pasador o sanitary
pad.
Feedback Form 4
Ilang oras ninyo ginawa ang Aralin 4?

Ano ang reaksyon mo sa mga sumusunod? (Bilugan ang iyong sagot)

Masaya Malungkot Nagalit Nalito

Kabuuang karanasan sa
pag-gabay mo sa aralin?

Daloy at proseso ng
aralin?

Interaksyon mo at ng
iyong anak o inaalagaan?

Pinakagusto mong bahagi


Kwentuhan Mga Palatandaan ng Regla
ng aralin?
(Lagyan ng tsek ang iyong sagot)

Pagpapalalim ng
Pag-usapan kwentuhan.

Unawain Mahahalagang konsepto.

Pagbubuod ng natutunan
Gumawa Malikhaing gawain
Subukang gawin

Ma-irerekominda mo na Oo
ba ang KwenTuruan sa iba
upang gamitin sa pagtalakay Hindi
ng mga paksang may Hindi tiyak
kaugnayan sa Menstrual
Hygiene Management?
(Lagyan ng tsek ang iyong sagot)
62 63

Isang mainit na pagbati sa iyo


at iyong anak/inaalagaan.
Natapos na ninyo ang mga
aralin sa KwenTuruan!
64 65

Mga Sanggunian o References Aralin 4

ActionAid (2019, May 24). How to make own reusable sanitary pads (video). Retrieved
from https://www.actionaid.org.uk/blog/news/2019/05/24/how-to-make-your-own-
Aralin 1 reusable-sanitary-pads

KidsHealth. (2015, October). All About Puberty. Retrieved from https://kidshealth.org/en/ Cummings, Megan (n.d.). The evolution of menstrual products. Retrieved from
kids/puberty.html https://www.mymed.com/health-wellness/interesting-health-info/the-evolution-of-
menstrual-products
Emma (Teach Starter). (2019, October 18). Talking to Students About Difficult Topics
| Part 1: Explaining Puberty. Retrieved from https://www.teachstarter.com/au/blog/ Eschner, Kat (2017, August 11). The Surprising Origins of Kotex Pads. Retrieved
talking-to-students-about-difficult-topics-part-1-explaining-puberty from https://www.smithsonianmag.com/innovation/surprising-origins-
kotex-pads-180964466/?fbclid=IwAR3uoqKu9w_fBBlZkQdEsloRM73U0OqV_-
Aralin 2 XRg2fHWkgga7AASVudh_yCLyw

KidsHealth. (2018, October). All About Periods. Retrieved from https://kidshealth.org/en/ Tikhonovich, Eugenia (24 April 2020). Menstrual Sponge: What is it and how to use
teens/menstruation.html it. Retrieved from https://flo.health/menstrual-cycle/lifestyle/hygiene-and-beauty/
menstrual-sponge
KidsHealth. (2018, October). Talking to Your Child about Periods. Retrieved from https://
kidshealth.org/en/parents/talk-about-menstruation.html Hayden, Jade (n.d.). From papyrus plants to sanitary pads: a brief history of menstrual
products. Retrieved from https://www.her.ie/health/papyrus-pads-brief-history-
KidsHealth. (2014, October). Talking to Your Child about Menstruation. Retrieved from sanitary-product-448524
https://www.rchsd.org/health-articles/talking-to-your-child-about-menstruation/
KidsHealth. (2014, January). Pads and Tampons. Retrieved from https://kidshealth.org/
Office on Women’s Health. (n.d.). Your Menstrual Cycle. Retrieved from https://www. en/kids/pads-tampons.html
womenshealth.gov/menstrual-cycle/your-menstrual-cycle
Kotler, Jennifer (2018, November 28). A short history of modern menstrual products.
UNFPA. (2020, May). Menstruation and Human Rights - Frequently asked Questions. Retrieved from https://helloclue.com/articles/culture/a-short-history-of-modern-
Retrieved from https://www.unfpa.org/menstruationfaq menstrual-products

Aralin 3 Mertens, Maggie (2015, September 14). Great Moments in Menstrual History. Retrieved
from https://www.thecut.com/2015/09/great-moments-in-menstrual-history.html
Dowling, W. Garth (n.d.). How to Make a Paper Fortune Teller. Retrieved from https://
scoutlife.org/hobbies-projects/funstuff/166945/how-to-make-a-paper-fortune-teller/ Scaccia, Annamarya (2019, April 9). Everything you need to know about using menstrual
cups. Retrieved from https://www.healthline.com/health/womens-health/menstrual-
KidsHealth. (2018, October). PMS, Cramps and Irregular Periods. Retrieved from https:// cup
kidshealth.org/en/teens/menstrual-problems.html
UNICEF. (2019, May). Guide to Menstrual Hygiene Materials. Retrieved from https://www.
Modess. (n.d.). 3 Menstruation Myths Busted. Retrieved from https://www.modess.com. unicef.org/wash/files/UNICEF-Guide-menstrual-hygiene-materials-2019.pdf
ph/everything-period/3-menstruation-myths-busted
UNICEF. (2017). Growing Healthy: Things that girls need to know. Retrieved from https://
Office on Women’s Health. (n.d.). Your Menstrual Cycle. Retrieved from https://www. www.susana.org/en/knowledge-hub/resources-and-publications/library/details/2888
womenshealth.gov/menstrual-cycle/your-menstrual-cycle
Wikihow (2020, December 26). How to dispose sanitary pads. Retrieved from https://
UNFPA. (2020, May). Menstruation and Human Rights - Frequently asked Questions. www.wikihow.com/Dispose-of-Sanitary-Pads.
Retrieved from https://www.unfpa.org/menstruationfaq
66 67

KwenTuruan
THIS MATERIAL IS NOT FOR CIRCULATION

You might also like