Professional Documents
Culture Documents
Gabay para sa
KwenTuruan
sa Kalusugan
(Gabay ng mga Magulang/Tagapag-alaga tuwing may Aralin)
Pangalan
Magulang o
Tagapag-aalaga ni
Pangalan ng Mag-aaral
Paaralan
5
Panimula
Marami pong salamat sa pakikiisa sa layunin na mabigyan ang ating mga
anak ng kalidad na edukasyon sa gitna ng pandemya. Ang Department of Education
(DepEd) Bureau of Learner Support & Services-School Health Division (BLSS-SHD),
kasama ang mga partner agencies na United Nations Children’s Fund Philippines
(UNICEF) at Center for Health Solutions & Innovations Philippines (CHSI) ay katuwang
po ninyo sa pagbibigay ng tamang impormasyon tungkol sa kalusugan ng ating
mga anak.
Aralin 2: Binuo ng DepEd ang iba’t ibang modyul at babasahin tungkol sa MHM upang
Ang Regla at ang Siklo ng Regla o Menstrual Cycle 15 maging gabay ng mga mag-aaral at magulang/tagapag-alaga sa pag-aaral
sa loob ng tahanan. Gagamitin natin ang ating mga kwento upang ituro sa ating
Aralin 3: mga anak ang mga wastong impormasyon tungkol sa kalusugan, pagreregla at
Mga Paniniwala at Sabi-sabi Tungkol sa Regla 25 pangangalaga ng sarili. Nakasubaybay sa atin ang ating mga guro sa Science,
Health at Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan upang gabayan tayo sa ating
Aralin 4: mga gagawin.
Pangangalaga sa Katawan Tuwing may Regla 31
Kaya isang mainit na pagbati sa iyo at sa iyong pamilya na magiging bahagi
Mga Sanggunian o References ng KwenTuruan sa Kalusugan!
40
6 7
Pagkatapos ng Aralin
Petsa
ARALIN 1: Pagbabagong Nagaganap sa
Nagdadalaga at Nagbibinata Pangalan ng magulang o tagapag-alaga na gagabay sa Aralin 1
6. Gumawa
■■ Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
Mga Inaasahan
Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang:
1. Ilarawan ang mga pagbabagong nagaganap habang nagdadalaga at
nagbibinata.
2. Kumilala ng mga positibong pag-uugali sa pagbabagong nagaganap
habang nagdadalaga at nagbibinta.
MAGKWENTUHAN: Mga Pagbabago habang Nagdadalaga at Nagbibinata UNAWAIN: Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
1. Sagutin ang bawat tanong ng mag-aaral. Balikan ang inyong naging 1. Gabayan ang mag-aaral sa pagbabasa ng mga konsepto. Magbigay ng
karanasan noong ikaw ay nagdalaga o nagbinata. karagdagang impormasyon kung kinakailangan.
2. Isusulat ng mag-aaral ang inyong mga sagot sa Talaan 1. Hintayin siyang 2. Sagutin ang mga tanong o paglininaw ng mag-aaral sa abot ng iyong makakaya.
matapos sa pagsusulat. 3. Maaaring isangguni sa guro ang mga tanong na hindi masasagot.
8 11 12
Magkwentuhan Pag-usapan Journal 1 Unawain ■ May mga pagbabagong pisikal na babae o lalaki lang ang makakaranas.
Mayroon ding parehas na mararanasan ng babae at lalaki. Tingnan ang Table 1:
Mga Pagbabago habang Pagpapalalim ng Kwentuhan Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
Nagdadalaga at Nagbibinata 1. Gamit ang mga nalaman sa kwentuhan, i-ugnay ito sa mga konseptong nakasulat
1. Balikan ang mga sagot sa Talaan 1. sa ibaba. Basahin at tandaan ang mga ito. TABLE 1: Mga Pagbabago sa Katawan
1. Tanungin ang iyong tagapagpadaloy 2. Linawin ito gamit ang mga
ng kanyang karanasan noong siya ay karagdagang tanong. Gamitin ang
TALAAN 1
nagdalaga o nagbinata. Gamitin ang Talaan 2 para dito. Maaaring mga
Nararanasan ng Perahas nararanasan Nararanasan ng
Talaan 1 sa pagsusulat ng mga sagot. salita o simpleng parirala ang isulat Mga tanong Mga Sagot
Batang Babae ng mga batang Batang Lalaki
Maaaring mga salita o simpleng sa talaan. ■ Ilan taon po kayo Babae at batang
parirala ang isulat sa talaan na
A. Ganito rin po ba ang naranasan noong una ninyong lalaki
magsisilbing gabay mo sa susunod naramdaman na kayo
na gawain. ng inyong mga kaibigan o
ay nagdadalaga/
kaklase? Bakit po kaya? ■ Paglapad ng ■ Pagtangkad ■ Pag-iba ng boses
2. Sundan ang mga gabay na tanong: nagbibinata na?
B. Bakit po ganito ang inyong balakang ■ Body odor ■ Pagtubo ng bigote
A. Ano pong edad noong unang naging reaksyon sa ■ Paglaki ng suso ■ Taghiyawat (pimples ■ Paglaki ng kalaman/
ninyong naramdaman na kayo ay pagbaabagong naranasan? ■ Pagdating ng regla/ & acne) muscles
■ Anu-ano po ang inyong 1.
nagdadalaga/nagbibinata na? C. Paano po ninyo hinarap ang mga period ■ Buhok sa kilikili
naranasang pagbabago
B. Anu-ano po ang inyong pagbabagong ito? sa katawan? 2. ■ Buhok sa paligid ng
naranasang pagbabago sa D. Ano po ang sinabi sa inyo ari
ni ______(sagot sa Talaan 3.
katawan?
C. Ano po ang inyong naging 1-tanong D) tungkol sa 4.
reaksyon sa mga naranasan pagbabago ng katawan?
ninyong pagbabago? E. Mayroon po ba kayong taong 5.
inaasahan na dapat nagpaliwang ■ Lahat ng tao, babae man o lalaki, ay dumadaan sa adolescence. Ang
D. Mayroon po bang nagpaliwang
sa inyo? Sino at bakit? adolescence ay ang panahon sa pagitan ng pagtatapos ng pagkabata
sa inyo tungkol sa inyong
F. Ano po ang inyong maipapayo ■ Ano po ang inyong *Iguhit ang reaksyon sa mga naranasan. Gamitin (childhood) at pagsisimula naman ng pagtanda (adulthood). Tinatawag
naranasan? Sino po?
kung ako po ay magsimula nang naging reaksyon sa ang mga bilog para maging emoji. Magdagdag ng ang mga kabataan bilang dalagita at binatilyo sa panahong ito.
3. Maghanda para sa susunod na magdalaga/magbinata? mga naranasan ninyong emoji kung may iba pang reaksyon.
pagbabago? ■ Nagaganap sa adolescence ang mga pagbabago sa katawan. Tinatawag itong
gawain.
3. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa puberty. Ang mga pagbabago ay palatandaan na nagiging mature o ganap na
kanyang pagbabahagi. ang katawan ng isang dalagita o binatilyo upang paghandaan ang kakayanang
mag-reproduce. Ibig sabihin, ang mga lalaki ay magkakaroon na ng kakayanan
na makabuntis, habang ang mga babae naman ay maaari nang mabuntis.
Sa panahong ito nahuhubog ang pisikal at katangiang sekswal ng isang tao.
■ Mayroon po bang *Lagyan ng tsek ang sagot.
nagpaliwanag sa inyo ■ Nagsisimula ang puberty sa pagitan ng 8 hanggang 13 taon gulang
tungkol sa inyong para sa mga babae. Samantala, 9 hanggang 15 taong gulang para
Mayroon
naranasan? Sino po? sa mga lalaki. Ang lawak ng agwat ng edad ang dahilan kung bakit
Wala magkakaiba ang simula ng pagbabago sa katawan ng mga bata.
Hindi na maalala ■ Bahagi ng puberty ang pagtangkad at pagbigat ng mga batang babae o batang
lalaki. Iba-iba ang korte ng mga katawan. Mayroong matangkad, maliit, mabilog,
mapayat. Ang isang paraan para malaman kung tama ang timbang ayon sa
Sino? iyong tangkad ay ang Body Mass Index, o BMI. Tingnan ang Annex para sa tsart
ng BMI. Ang mga sukat ay para sa batang 5-9 na taong gulang.
13
Kwentuhan TALAAN 2
nagaganap sa panahon ng puberty.
2. Magpaliwanag ng sagot kung inyong naging reaksyon ■ Maraming tanong ang mga bata
sa pagbabagong sa panahon na ito. Mahalagang
naranasan? kausapin o konsultahin ang mga
kinakailangan.
Health at Science teachers, guidance
■ Paano po ninyo hinarap counselor, school nurse o doctor
ang mga pagbabagong o health professional, barangay
pagsusulat sa Talaan 2.
■ Ano po ang sinabi sa
inyo ni ______ (sagot 2. Isulat kung may iba pang tanong o
sa Talaan 1-tanong D) paglilinaw tungkol sa paksa. Ibahagi
tungkol sa pagbabago ito sa tagapagpadaloy.
ng katawan?
■ Mayroon po ba kayong *Lagyan ng tsek ang sagot. Ovaries Testes Tanong o Paglilinaw Tungkol Sa Mga
taong inaasahan na
Pagbabago Sa Katawan
dapat nagpaliwang sa Mayroon Wala
inyo? Sino at bakit?
Sino? ■ Ang mga pagbabagong ito ay bunga
ng paglabas ng mga hormones o
Bakit? chemical messengers mula sa ating
pituitary gland at reproductive glands.
Ang pituitary (bigkasin: pi-too-weh-
■ Ano pong maipapayo tah-ree) gland ay nasa bandang
ninyo kung ako ay ibaba ng utak. Responsable ito sa
magsimula nang paggawa ng iba’t ibang hormones na
magdalaga/magbinata? kailangan ng ating katawan, kabilang
dito ang mga growth hormones.
14 15
14
Noong siya’y nagdalaga/nagbinata, naranasan niya ang
Gumawa
A. Pagbubuod ng Natutunan
1. Sagutin ang mga tanong at ibahagi ito sa tagapag-padaloy. Basahin at tandaan Hinarap niya ang mga pagbabagong ito nang
ang mga ito: Normal lang ito kasi ngayon ko pa lang mararanasan ang pagbabagong ito.
Lahat nang nagdadalaga at nagbibinata ay dumadaan dito.
■ Ano ang mga natutunan mo sa aralin?
Natutunan ko sa kanya ang
■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong tanong? Kung may mga
tanong ako sa
Ipaliwanag. aking katawan Ito ako na haharap
at sarili, pwede sa pagbabago.
■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? akong lumapit
kay/kina…
2. Magbabanggit ng ilang konsepto ang iyong tagapagpadaloy. Subukang
ipaliwanag sa sariling mong salita ang mga konseptong ito.
aralin?
katawan o total body fat. Ginagamit
ito upang malaman kung maaayos ■ 18.5 hanggang 24.9 = may
at malusog ang paglaki ng isang tao.
Subukan mong alamin ang iyong BMI.
malusog na katawan sa kanyang
edad oras na tuloy-tuloy na tulog) at
■ Mababa sa 18.5 = kulang sa
mag-ehersisyo
Kailangan mo ng mga sumusunod na
gamit: timbang sa kanyang edad
■ Mataas sa 24.9 = mabigat ang
Interaksyon mo at ng
■ Calculator
timbang sa kanyang edad
■ Tape measure o meter stick
■ Timbangan (weighing scale) na 5. Pakinggan ang sasabihin ng
ginagamit sa barangay o school
clinic
tagapagpadaloy sa kung ano ang
dapat mong gawin ayon sa iyong ■■ Mababa sa 18.5 o Mataas iyong anak o inaalagaan?
nakuhang BMI score.
Sundan ang mga hakbang
pagkuha ng BMI. Ang mga sukat ay
nasa Metric System. Magpatulong sa
sa
6. Pasalamatan ang
tagapagpadaloy sa kanyang
sa 24.9 = kumain ng
masustanyang pagkain,
partisipasyon sa aralin.
tagapagpadaloy kung kinakailangan.
7. Maghanda para sa susunod na
1. Kunin ang taas. Sukatin ito sa aralin ng KwenTuruan bukas.
centimeters. uminom ng sapat na tubig Pinakagusto mong bahagi Mga pagbabago habang
(hanggang 1.8 na litro), umiwas Kwentuhan nagdadalaga at nagbibinata
ng aralin?
Kung walang tape measure
BMI = TIMBANG ÷ TAAS ÷ TAAS X 10,000 at timbangan pero alam
Paano kung mo ang iyong taas at
Pagbubuod ng natutunan
Gumawa Malikhaing gawain
Subukang gawin
Petsa
ARALIN 2: Ang Regla at ang Siklo ng
Regla o Menstrual Cycle Pangalan ng magulang o tagapag-alaga na gagabay sa Aralin 2
18 19
Mga Inaasahan
Sa pagtatapos ng araling ito, ikaw ay inaasahang magkaroon ng kakahayang: 3. Sabihin ito sa iyong tagapagpadaloy.
1. Ipaliwanag ang kahulugan at proseso ng pagreregla.
2. Tukuyin ang mga bahagi ng katawan at tungkulin nito sa pagkakaroon ng
regla.
3. Ilarawan ang mga yugto ng siklo ng regla o menstrual cycle. Magkwentuhan Ang Unang Dalaw
Kagamitang kailangan sa aralin Output ng aralin 1. Magbalik-tanaw sa naging kwentuhan ninyo ng iyong tagapagpadaloy sa Aralin 1.
■ KwenTuruan Modyul ■ Journal (Talaan 3) 2. Gawin ang hakbang ayon sa naging resulta ng inyong kwentuhan:
■ Lapis o Ballpen ■ Name Acrostic
■ Laptop para video (optional) ■ Ako at ang Regla (Complete the ■ Kung napag-usapan ang regla at reaksyon dito, gawin ito: Ipaulit lamang
Sentence) ito sa tagapagpadaloy.
Tutuklasin din sa aralin ang mga yugto ng siklo ng regla o menstrual cycle
upang lubos na maunawaan ang nararanasan ng mga kababaihan. Gamit
muli ang prosesong Magkwentuhan-Pag-usapan-Unawain-Gumawa, ikaw
at iyong tagapagpadaloy (magulang o tagapag-alaga) ay magbabahaginan
ng mga karanasan at kaalaman tungkol sa pagreregla. Mag-enjoy sa inyong
KwenTuruan!
24 25
Pahalang: pasador, itlog 3. Ayon sa narinig na kwento, subukang hanapin sa Word Search ang siyam (9)
Patayo: dugo, tagos, period, obaryo na salitang may kaugnayan sa regla. Ang mga salita ay maaaaring pahalang,
patayo o patagilid. Markahan ang bawat salitang makikita.
Journal 3
Patagilid: matris, puday, buwanan Word Search
O A A R Y Z S Z X
BUWANAN MATRIS
M C S A P P H S N TALAAN 3
DUGO ITLOG B D D X S D I T D
5. Maaaring tulungan ang mag-aaral kung siya ay nahihirapan.
PASADOR OBARYO
Mga Salita Ano ito? Kaugnayan nito sa regla
TAGOS PUDAY E U G O O R T A P
PERIOD
P G W B T T I G E
Karaniwang dumadating
4. Tingnan ang unang W O P A S A D O R BUWANAN Nagaganap kada buwan
ang regla kada buwan.
salitang nahanap:
BUWANAN
A C M R N V Z S I
W I O Y F A T D O DUGO
5. Maghanda para sa
susunod na gawain. I T L O G N N T D
19 PASADOR
Pag-usapan Pagpapalalim ng Kwentuhan
1. Balikan ang mga salitang nakita sa Word
Search. TAGOS
Halimbawa
Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay:
Salita: BUWANAN MATRIS
Ano ito?: Nagaganap kada buwan
Paliwanag: Karaniwang dumadating
ang regla kada buwan.
ITLOG
■ Kung napag-usapan ang regla at reaksyon dito, gawin ito: Ipaulit lamang
ito sa tagapagpadaloy.
UNAWAIN: Tandaan ang Mahahalagang Konsepto Mga Madalas na Itanong Tungkol sa Regla1
1. Gabayan ang mag-aaral sa pagbabasa ng mga konsepto. Magbigay ng
karagdagang impormasyon kung kinakailangan.
2. Paalalahanan ang mag-aaral na tawagin sa tamang pangalan ang mga Tanong Paliwanag
bahagi ng katawan.
3. Sagutin ang mga tanong o paglininaw ng mag-aaral sa abot ng iyong Kailan unang nagka-kareg- ■■ Karamihan ng mga batang babae ay
makakaya. la ang batang babae? nagkakaregla sa edad na 12.
4. Maaaring isangguni sa guro ang mga tanong na hindi masasagot. Tingnan ■■ Maaaring dumating ito sa pagitan ng edad
ang listahan ng Mga Madalas Itanong Tungkol sa Regla sa susunod na na 10 hanggang 15.
pahina. ■■ Tandaan: Magkakaiba ang skedyul ng
5. Maaaring gumamit ng video tungkol sa regla para mas lalong matutunan bawat babae.
ito. Narito ang 2 videos na tungkol sa regla:
■■ MeronAko Campaign Full. Produced by CHSI & UNICEF. Retrieved from Paano ko malalaman ang Palatandaan na malapit nang dumating ang
https://www.youtube.com/watch?v=t3ppLCKytHE&t=25s pagdating ng una kong unang regla:
■■ The Menstrual Cycle. Produced by Nemours KidsHealth. Retrieved from regla?
https://www.youtube.com/watch?v=vXrQ_FhZmos ■■ Nagsimula nang lumaki ang suso
■■ Tumubo na ang mga buhok sa kili-kili at sa
paligid ng kanyang ari
■■ May discharge mula sa kanyang ari o
puting mantsa sa panty
23 24
Matris
Liigliigan
(Cervix)
Anurang Itlog (Fallopian
Tubes)
makapal na gilid ng matris at magiging
regla.
(Uterus)
Ang dinadaanan ng
mga egg cells na galing 2 Follicular Phase
Kiki/Puday
sa ovaryo papuntang
matris. Dito kadalasan
Pagkatapos ng iyong
regla, maghahanda ang
iyong katawan para sa
2 (6th to 14th Day)
Kumakapal
naman ang gilid
ng matris para
maging bahay
ng fertilized egg.
Ano ang kadalasang ■■ Kadalasang nagaganap ito kada buwan, Kailan unang nag- ■■ Karamihan ng mga batang babae ay
skedyul ng pagreregla? humigit kumulang na 28 na araw. ka-karegla ang nagkakaregla sa edad na 12.
■■ Ang iba ay nakakaranas ng kada 3 linggo. batang babae? ■■ Maaaring dumating ito sa pagitan ng edad
Ang ilan ay umaabot ng 6 na linggo bago na 10 hanggang 15.
dumating ang regla. ■■ Tandaan: Magkakaiba ang skedyul ng
bawat babae.
Ano ang gagamitin ■■ May mga paraan upang hindi
ko para hindi ako magkatagos. Kailangan munang alamin Ano ang PMS? Ang PMS ay PreMenstrual Syndrome. Ito ang
magkatagos? kung ano ang nababagay sa nagreregla. mga pakiramdam bago dumating ang regla
■■ Gumamit ng pasador mula sa tinahing tulad ng:
mga tela. ■■ Nagiging malungkutin o nag-aalala.
• Madali itong gawin at mahahanap lang ■■ Bloated o pakiramdam na maga ang
sa bahay ang mga materyales nito katawan.
• Madaling mapuno ng regla ang pasador ■■ Pagtubo ng mga taghiyawat
kaya dapat madalas ang pagpapalit ■■ Bad mood o hindi maganda ang timpla
nito. ng sarili.
• Nalalabahan ang pasador kaya
maaaring magamit nang paulit-ulit. Lahat ba ng babae ■■ Karamihan ng mga babae ay nakakaranas
ay nakakaranas ng nito o nang menstrual cramp lalo na sa
■■ Pwede ring gumamit ng sanitary pads. papanakit ng puson? mga unang araw ng regla.
■■ Makakatulong ang paglalagay ng heating
■■ May iba’t ibang laki at haba ang mga
pad o mainit na basang tuwalya sa puson
sanitary pads. May pandikit ito upang
upang maalis ang pananakit.
kumapit sa panty.
■■ Nakakatulong din ang pag-inom ng gamot
■■ Isang beses lang ito pwedeng gamitin.
para rito.
■■ Dapat palitan ang sanitary pad
makalipas ng 3 hanggang 5 oras, o
depende sa lakas ng regla.
26
Kabuuang karanasan sa
pag-gabay mo sa aralin?
Daloy at proseso ng
aralin?
Interaksyon mo at ng
iyong anak o inaalagaan?
Pagpapalalim ng
Pag-usapan kwentuhan.
Pagbubuod ng natutunan
Gumawa Malikhaing gawain
Petsa
ARALIN 3: Mga Paniniwala at Sabi-sabi
Tungkol sa Regla Pangalan ng magulang o tagapag-alaga na gagabay sa Aralin 3
29 30
OD
1. Kapag nagupit na ang #MeronAko
RI
2. Sumali sa larong #MeronAko Fortune Teller.
PE
Malay natin!
Oo!
Paper Fortune Teller, siguraduhin na 8 3
bahagi ng template.
Pag-puti Subukan mo,
7 4
2
Oo naman!
D
Hindi!
IO
2. Sundan ang mga hakbang na nasa
HE
RE
RC
GL
NA
5
6
tungkol sa regla. Itanong ito sa #MeronAko Fortune Teller. Ang mga tanong
ME
R
larawan.
PE
Harap Likod
Malay natin!
(may disenyo) (kulay puti)
Oo!
4. Tingnan ang halimbawa sa ibaba:
8 3
■■ Sabi-sabi: Noong bata ako, narinig ko sa amin na dapat hindi maligo ang
may regla para hindi tumigil at maipon ang regla sa katawan. 1 2 3 4 Oo na hindi Asa ka pa!
■■ Tanong: Totoo ba na kapag naligo ang babaeng may regla, titigil at maiipon ng uwak walang sisishan
ang dugo sa katawan? Pag-puti Subukan mo,
Oo naman!
5 6 7 8 9
Hindi!
Mag-enjoy sa laro.
6. Tandaan ang mga mababanggit sa laro. Papalalimin ito sa susunod na
HE
3. Ilagay ito sa hinlalaki at hintuturo ng
RE
magkabilang kamay. Handa na ang
RC
GL
iyong #MeronAko Paper Fortune Teller.
gawain.
NA
5
6
A
ME
30 31
Sariling Inaasahan sa Aralin 4. Gamitin ang #MeronAko fortune teller sa pagsagot ng tanong. Ilagay ito sa apat
1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba. na daliri ng dawalang kamay. Sa simula, ang makikita lang dito ay ang mga
PAG-USAPAN: Pagpapalalim ng
salitang MeronAko-Period-Regla-Menarche (Figure 1). Papiliin sa nakikitang
Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay: salita ang nagtanong. Baybayin o i-spell out ang salita habang binubuka at
sinasara ang fortune teller hanggang sa makita ang mga numero sa loob.
Kwentuhan
35
6. Ulitin ang proseso mula #3 hanggang #6 para sa panibagong tanong. Maaari Pagpapalalim ng Kwentuhan
kinakailangan.
1. Bago simulan ang gawain, siguraduhing nagawa na ang #MeronAko paper ■ Sinunod mo ba mga paniniwala o sabi-sabi?
Instrution #4 Instrution #5
fortune teller. Tingnan ang susunod na pahina at sundan ang hakbang sa ■ Kung sinunod mo, ano ang nangyari sa iyo?
Figure 1 Figure 2 ■ Kung hindi mo sinunod, ano ang ginawa mo?
paggawa nito.
3. Isusulat ng mag-aaral ang inyong
o
2. Simulan ang gawain sa isang laro gamit ang #MeronAko fortune teller.
Ak
Pe
rio
Pe
o
Ak
d
Pe
Pe
ro d
susunod na pahina. Maaaring mga salita o simpleng parirala ang isulat sa talaan.
M
o o Pe
on
on
8 3
rio
rio
Ak nAk M P
#
# erio erio
er
tungkol sa regla. Subukan ninyong itanong ito sa #MeronAko fortune teller. Ang
d
o
er er d d
Ito ay magsisilbing gabay mo para sa susunod na gawain. (Tingnan ang Talaan 4
M
M M 8 8 3 3
#
# #
mga tanong ay dapat masasagot ng “Oo” o “Hindi.” 1 1 2 2
sa Pahina 39-40).
6 5 7 4
e
ch
ch
6 6 5Regla5 7 7 4 4
Re
Regla Menarche ar
ar
en
gla
Unawain
he
he
e e
en
Re Re ch rch M
Re
Re
rc
rc
ReglaRegla Menarche
Menarche ar
M
gla gla a
a
en en
gla
gla
en
en
M M
pagsusulat.
M
(SABISABI)
Noong bata ako, narinig ko Tandaan ang Mahahalagang Konsepto
sa amin na dapat hindi
maligo ang may regla para 1. Hanapin sa Table 2 ang napag-usapan ninyo sa natpaos na gawain. Basahin ang
3
1 1 2 2
8
1 2
3
kanyang mga narinig: Paniniwala/Sabi-sabi Mga Paliwanag at Mga Dapat Gawin
8 8 3 3 8 8 3 3 tungkol sa Regla o Tandaan tuwing may Regla
7 7
7
4 4
4
7 7
7
4 4
4
■■ Ano ang tingin o saloobin mo Bawal maligo kapag may
regla dahil malalagas ang
Mahalagang ipagpatuloy ang mga hygienic
practices tulad ng pagligo kapag may regla. Ang
tungkol sa regla?
katawan. Ito rin ay nagbibigay ng komportableng
pakiramdam sa may regla.
Bakit?
42 43
kalusugan at pagreregla?
labanan ang impekyon sa kiki/puday/vagina.
araw lang ang regla. Ang katawan mismo ang tutukoy kung ilang araw
lalabas ang regla. Magkakaiba ang skedyul ng TANDAAN:
bawat babae. Gawin ang mga hygienic practices gaya ng
paghuhugas ng mga kamay at pagligo upang
TANDAAN: maging malinis at komportable ang katawan.
Hindi kailangang tumalon sa ikatlong baitang ng
hagdan para maging tatlong araw lang ang regla.
Maaari kang masaktan kapag ginawa ito.
2. Gamit ang mga nalaman sa kwentuhan, repleksyon at mga bagong kaalaman
tungkol sa pagreregla, i-ugnay ang mga ito sa mga konseptong mababasa sa
Kung HINDI MO SINUNOD,
5B
nahaharap sa mga pagsubok kapag
TANDAAN: nagreregla. Ang mga maling paniniwala
Panatilihing malinis ang mukha. Gumamit ng kasama na ang mga negatibong pag-
malinis na tubig at hindi matapang na sabon uugali ay nagdudulot ng diskriminasyon
kung maghihilamos. Kung may tagihawat, huwag sa mga kababaihan. Ito rin ang nagiging
kamutin o tirisin ito. Maghugas lagi ng kamay dahilang upang sila ay mahiya,
gamit ang malinis na tubig at sabon. mangamba, matakot at makaranas
Kung SINUNOD. MO, ano
5A
ang paglabas ng regla. kailangan ng katawan. sa kanilang katawan at kalusugan.
mo ba ito?
o nabu-bully sa eskwelahan kapag
Sinunod
Sinunod
Hindi
Hindi
Hindi
Oo
Oo
Oo
Bawal gumalaw kapag may Ang pag-eehersisyo ay nakakatulong maibsan may regla. Ang mga pasilidad na dapat
4
4
regla. Bawal magbuhat ng ang PMS (premenstrual syndrome) at pagkirot ng tutugon sa kanilang pangangailangan
mabibigat baka mabinat. puson/lower abdomen dahil pinaparami nito ang ay kadalasang wala o limitado. Ang mga
supply na oxygen sa mga kalamnan/muscles. bagay na ito ay nagpapababa ng kanilang
Naniwala
Naniwala
Hindi
Hindi
Hindi
ka ba?
ka ba?
Oo
Oo
Oo
partisipasyon sa tahanan, eskwelahan at
3
3
TANDAAN:
komunidad tuwing may regla.
Okay lang gumalaw lalo na ang mag-ehersisyo.
■ Ang mga wastong impormasyon na
Ano ang naging
basehan nya
ang dahilan
ang dahilan
ang dahilan
Personal na
Personal na
Personal na
naka-base sa agham (scientific basis)
matatanda
matatanda
matatanda
karanasan
Hindi alam
karanasan
Hindi alam
karanasan
Hindi alam
paliwanag
paliwanag
paliwanag
ibang tao
ibang tao
ibang tao
Sinabi ng
Sinabi ng
Sinabi ng
Sinabi ng
Sinabi ng
Sinabi ng
Sinabi ng
Sinabi ng
Sinabi ng
dugo sa katawan. na uterine lining tissue, vaginal mucus lining cells
pamilya
pamilya
pamilya
at tamang pag-uugali na nagtataguyod
rito?
rito?
Walang
Walang
Walang
Journal 4
2
ng kalinisan sa katawan ay kinakailangan
marumi. Magkaiba ang sangkap at katagian ng
dugo sa regla at ang dugong dumadaloy sa ating upang maiwasto ang mga sabi-sabi at
mga ugat. maling paniniwala tungkol sa pagreregla.
Kanino ito
Kanino ito
narinig?
narinig?
1
1
TALAAN 4
Mga paniniwala o
Mga paniniwala o
sabi-sabi tungkol
sabi-sabi tungkol
sa regla
sa regla
38
1. Gabayan ang mag-aaral sa pagbabasa ng mga konsepto. Magbigay dignidad tuwing may regla.
2. Paalalahanan ang mag-aaral na tawagin sa tamang pangalan ang Health at Science teachers, guidance
counselor, school nurse o doctor, brgy.
health workers, at mga magulang/
mga bahagi ng katawan. tagapagalaga lalo na ang iyong
nanay.
4. Maaaring isangguni sa guro ang mga tanong na hindi masasagot. Tanong o Paglilinaw Tungkol Sa Sabi-Sabi /Paniniwala sa Regla
GUMAWA A: Pagbubuod ng Natutunan GUMAWA B: Malikhaing Gawain (Mga Payo kay Sam)
1. Pakinggan ang mga sagot at paliwanag ng mag-aaral: 1. Sabihin sa mag-aaral na may isang creative output siyang dapat gawin:
Mga Payo ni Sam. Gabayan ang mag-aaral kung kinakailangan.
■■ Ano ang mga natutunan mo sa aralin? 2. Pakinggan ang creative output: Mga Payo ni Sam kapag natapos na ito.
■■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong Magbigay ng mensahe sa mag-aaral tungkol sa kanyang ginawa.
tanong? Ipaliwanag.
■■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? Bakit?
pagreregla?
makipaglamay,
mangangamoy ka.”
41 “Sa internet ka
magtanong tungkol
sa regla para hindi ka
tuksuhin.”
Gumawa
A. Pagbubuod ng Natutunan
1. Sagutin ang mga tanong at ibahagi ito sa tagapagpadaloy.
■ Ano ang mga natutunan mo sa araling ito? “Hintaying mapuno
■ Nakamit ba ang personal mong inaasahan o nasagot ba ang iyong tanong? ng regla ang sanitary
Ipaliwanag. napkin bago palitan.”
■ Ano ang pinakapaborito mong bahagi ng aralin? Bakit?
2. Magbabanggit ng ilang konsepto ang iyong tagapagpadaloy. Subukang ipaliwanag
ito gamit ang iyong sariling salita.
“Sasakit ang
B. Malikhaing Gawain (Mga Payo kay Sam) puson mo
kapag kumain
1. Tingnan ang pahinang Mga Payo kay Sam.
ka ng maasim.”
2. Kilalanin si Sam at subukang mo siyang tulungan. Basahin ang mga sabi-sabi
tungkol sa regla. Suriin kung ito ay tama o mali. Isulat sa mga bilog ang mga payo
mo sa kanya.
3. Ibahagi ang creative output sa iyong tagapag-padaloy.
4. Itabi ito para sa iyong KwenTuruan Portfolio.
5. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa kanyang partisipasyon sa aralin.
6. Maghanda para sa susunod na aralin ng KwenTuruan bukas.
Kabuuang karanasan sa
pag-gabay mo sa aralin?
Daloy at proseso ng
aralin?
Interaksyon mo at ng
iyong anak o inaalagaan?
Pagpapalalim ng
Pag-usapan kwentuhan.
Pagbubuod ng natutunan
Gumawa Malikhaing gawain
Petsa
ARALIN 4: Pangangalaga sa Katawan
Tuwing may Regla Pangalan ng magulang o tagapag-alaga na gagabay sa Aralin 4
45 46
MAGKWENTUHAN: Mga 46
2. Sagutin ang mga tanong o paglilinaw ng mag-aaral sa abot ng iyong
Palatandaan ng Regla makakaya.
Sariling Inaasahan sa Aralin 3. Maaaring isangguni sa guro ang mga tanong na hindi masasagot.
1. Sagutin ang bawat tanong ng
1. Kumpletuhin ang pangungusap sa ibaba.
Ang personal na inaasahan o tanong ko sa aralin ay: 4. Maaaring gumamit ng video tungkol paraan ng pag-aalaga sa sarili tuwing
mag-aaral. Balikan ang inyong may regla. Narito ang video:
naging karanasan noong ikaw ay 2. Magdagdag kung mayroon ka pang ibang naiisip na inaasahan/tanong sa
nagdalaga o nagbinata. ■■ MeronAko Tips. Produced by CHSI & UNICEF. Retrieved from https://www.
aralin.
PAG-USAPAN: Pagpapalalim
■ Kung nakaranas na ng pagreregla, gawin ito: Karaniwang Ano ang mga Gaano ito Ano ang maaaring
Sintomas ng palatandaan katagal? gawin upang ang babae?
Tanungin siya kung anu-ano ang mga pakiramdaman o sintomas ng regla. Regla nito? mabawasan o ■ Hindi man nararanasan ng mga lalaki ang pagreregla,
Humingi ng paliwanag sa bawat naramdaman. malunasan ang makakatulong pa rin sila upang mapangalagaan ng mga
ng Kwentuhan
pakiramdam babae ang kanilang sarili. Mahalagang maunawaan nila ang
■ Kung hindi nakaranas magkaregla, gawin ito: Menstrual cramps o ■ Pagkirot ng puson/ ■ 1 hanggang 2 araw ■ Maglagay ng hot
dahilan kung bakit nagkakaregla. Makatutulong din kung
iiwasan ang panunukso o pambu-bully ng mga babae. Ang
Tanungin siya kung anu-ano ang alam niya tungkol sa mga pakiramdaman dysmenorrhea lower abdomen bago magkaregla compress/pad
hindi pagtawa kapag nababanggit ang regla o mga bagay
■ Pananakit ng at 1 hanggang 3 o boteng may
o sintomas ng regla. Maaari itong nakita, narinig o napansin sa ibang tao. likod sa bandang araw habang may maligamgam na may kaugnayan dito ay simula nito. Kung may communal
Pag-usapan
PMS Umiwas sa kape o
■ Minsan may mga inuming may ang pagkakaroon ng malinis na tubig at
kasamang pag- caffeine sabon upang mapanatili ang kalinisan sa
■
kinakailangan.
pinya at suha
2. Linawin ang mga sagot gamit ang mga karagdagang tanong na nasa iba’t ■ Uminom ng mga tinahing tela na pwedeng labahan at
ibang hanay. Maaaring mga salita o simpleng parirala ang isulat sa talaan. gamot para sa magamit muli. Ang sanitary pads naman ay
3. Pasalamatan ang tagapagpadaloy sa kanyang pagbabahagi. dysmenorrhea mabibili sa tindahan. Isang beses lang ito Sanitary Pad/ Home-made
3. Idagdag ng mag-aaral ang iyong Acne/pimple ■ Pagkakaroon ng ■ 1 linggo bago ■ Maghugas ng maaaring gamitin. Napkin Pasador
Breakout sobrang dami ng magkaregla kamay gamit ang
ma-pupulang ■ Unti-unting mainis na tubig at ■ Kadalasan nagpapalit ng pasador o sanitary pad/napkin kada 3 hanggang 5 oras.
Maaaring mapaaga ang pagpapalit depende sa lakas ng regla. Kailangan laging
Mahahalagang Konsepto
matatamis na
pagkain at inumin
49
babae?
Tampon Menstrual Cup Menstrual Sponge
TABLE 3
Paano ang tamang paraan ng pagtatapon sa gamit nang sanitary pad?
■■ Paano ang tamang paraan ng PMS (premenstrual Pisikal ■ Nararanasan sa ■ Kumain ng Itupi ang sanitary pad Balutin ito ng papel/
upang maitago ang dugo. dyaryo o plastic.
syndrome) ■ Bahagyan loob ng 4 na araw balanseng pagkain Paano ang tamang paraan ng pangangalaga ng pasador?
pamamaga ng suso bago lumabas ang ■ Umiwas sa maaalat
pad?
■ Pagkahilo makalipas ng caffeine 2. Isulat kung may iba pang tanong o paglilinaw tungkol sa paksa. Ibahagi ito sa
■ Pagkahapo 2 hanggang 3 ■ Magkaroon ng tagapagpadaloy.
araw pagkatapos sapat na tulog
pangangalaga ng pasador?
56 57
BUDGETING
58 59
GUMAWA C: Malikhaing Gawain 2 (DiY Pasador) GUMAWA E: Subukang Gawin! (Kasaysayan ng Pasador at Sanitary Pad)
1. Gabayan siya sa ikalawang gawain: DiY (Do-it-Yourself) Pasador. 1. Ito ang pinakahuling gawain para sa mag-aaral. Kailangan niyang basahin
2. Tulungan siyang ihanda ang mga kagamitan sa pagtahi ng pasador ang maikling kasaysayan ng pasador at sanitary pad. Makakatulong
Tingnan ang Pahina 59ng KwenTuruan Modyul para sa listahan ng mga ito upang lalo niyang maunawaan ang kahalagahan ng kagamitang
gamit. pangregla sa mga kababaihan.
3. Mayroong video na maaaring panoorin upang magabayan ang mag-aaral 2. Pakinggan ang sagot ng mag-aaral sa mga tanong pagkatapos ng kwento.
sa paggawa ng pasador. Pag-usapan ito at magbigay ng mensahe tungkol sa kahalagahan ng
4. Sabihan ang mag-aaral na mag-ingat sa pagamit ng gunting at karayom. pasador, sanitary pads at iba pang kagamitang pangregla.
5. Gabayan siya sa pagtahi ng pasador. Maaaring magkwentuhan tungkol sa
personal na karanasan sa pasador habang nananahi.
6. Magbigay ng mensahe sa mag-aaral tungkol sa kanyang mga ginawa. 63 64 400 A.D 65
E. Subukang Gawin!
Noong 1920, sinubukan ng mga Kasabay nito, naghanap na rin ang mga
Gusto mo bang malaman kung paano nagsimula ang pasador, sanitary pad at iba kumpanya sa Amerika ang iba’t ibang kababaihan ng pamalit sa disposable
kagamitang pangregla? Subukang basahin ang kwento sa ibaba. paraan upang hindi mahiya ang mga pad. Mas pinipili ngayon ang may natural
tao. Nariyan palitan ang pangalan ng na sangkap, hindi lumilikha ng maraming
Kasaysayan ng Pasador at Sanitary Pad kanilang produkto tulad ng Nupak (na
ngayon ay Modess) at Kotex - parehas
basura at magagamit nang paulit-ulit.
na hindi binabanggit kung para saan Nagbalik ang menstrual cup na ngayon
Unang nabanggit sa mga pahina ng
ang produkto. Ang mga tindahan ay ay gawa na sa silicone. May ibang
kasaysayan ang pasador 400 A.Dika-apat
noong
naglagay din ng kahon na lagayan ng sumubok ng menstrual sponge na mula
69 71 na siglo o 400 A.D. Ayon sa mga tala, si 400 A.D bayad para hindi na kakausapin pa ng naman sa sea sponge.
Hypatia ay isang babaeng pilosopo, guro HOOSIER
mga babae ang nagtitinda ng produkto.
ng matematika at astronomo na nakatira SANITARY BELT
Ang mga bibiling babae na mismo ang At ang maaasahang pasador na
DiY Pasador Annex: DiY Pasador Template #1 Annex: DiY Pasador Template #2 sa siyudad ng Alexandria, bansang
Ehipto. Mayroon siyang estudyanteng
kukuha nito. madaling tahiin at labahan ay naging
popular ulit. Maraming videos ang
masugid na manliligaw. Para tumigil
Naging popular ang disposable pads sa mga kababaihan. Nakatulong ito sa nagtuturo sa mga kabataang babae
ito sa panliligaw, iniabot niya rito ang
paglawak ng tungkulin ng mga kababaihan sa lipunan noon. Kaya na nilang lumabas kung paano gumawa ng DiY (Do it
Mga Kagamitan: kanyang puting telang may regla.
ng bahay at magtrabaho habang nagreregla. Yourself) pasador.
■ Pasador template (makikita sa Annex) ■ Matalas na gunting
■ Lapis o tailor’s chalk (kung meron) ■ Karayom na pantahi Noon pa man ay may ginagamit na ang
Ilang taon lang ang lumipas ay naimbento na ang unang menstrual cup na gawa Natutunan natin sa kasaysayan na ang
■ Manipis na tela para sa pattern 1 ■ Aspili (safety pins) mga babae para sa regla. Gumagamit
(malambot na tela maaaring yari sa ■ Malaking Perdible HOOSIER sa goma at ang tampon na gawa naman sa pinagsamang bulak at cellulose fibers. iba’t ibang teknolohiya para sa regla ay
sila ng tela, bulak, ginansilyong sapin,
cotton kung meron) ■ Sinulid SANITARY BELT HOOSIER Iba ito sa sanitary pad dahil parehas itong inilalagay sa loob ng ari upang makolekta may epekto sa kalusugan, kakayanan
pinatuyong damo o balahibo ng hayop SANITARY BELT
■ Makapal na tela para sa pattern 2 ■ Butones ang regla. at pag-unlad ng mga kababaihan. Ang
upang magsilbing pasador.
(lumang tuwalya na sisipsip ng regla) regla ay hindi hadlang upang aktibong
makilahok ang mga kababaihan sa
Samantala, ang pinaka-unang beltless
pamilya, komunidad at lipunan.
Mga Hakbang sa Paggawa ng DiY Pasador pad ay lumabas noong 1972. Makapal
Lumabas ang kauna-unahang sanitary pa rin ito pero may pandikit na sa
Para sa Pattern 1 Para sa Pattern 1 pad na ipinagbili sa Inglatera noong panty upang hindi mawala sa posisyon. Magbalik-tanaw
1. Gupitin ang Template #1 ng pasador. Ito 1. Gupitin ang Template #2 ng pasador. Ito 1888. Hindi naging madaling ibenta ito. Sinundan ito ng sanitary pad with wings Subukang sagutin ang mga tanong upang maalala ang mga natuklasan sa
ang magsisilbing lagayan ng pasador. ang magsisilbing pasador na kokolekta ng Maliban sa may kamahalan, maraming noong 1980. May itinutupi sa gilid para
Pattern 1 binasang kwento:
2. Ipatong ito sa tela. Kung may disenyo regla. 21.5 cm (H) x 7.5 cm (W)
kababaihan ang nahihiyang bumili ng lalong dumikit sa panty at masalo ang
ang tela, ipatong ang pattern sa may 2. Ipatong ito sa lumang tela at bakatin ang produkto. Isang tagong usapin kasi ang anumang dugong dadaloy kapag aktibo 1. Sino si Hypatia? Ano ang kanyang ginawa sa kanyang manliligaw?
disenyong bahagi ng tela. mga gilid. Gumawa ng dalawang pattern. regla noon. Kaya nanatili sila sa paggamit sa pagkilos ang babae. 2. Ano ang mga ginagamit na pasador ng mga babae noong unang panahon?
3. Bakatin ang gilid ng pattern sa tela gamit 3. Pagpatungin ginupit na tela at tahiin ang ng tradisyunal na pasador. 3. Ano ang reakyon ng mga kababaihan noong unang ibenenta ang sanitary pads?
ang lapis o tailor’s chalk. Gumawa ng lahat ng gilid nito. Noong 1985, unang ginamit sa isang 4. Paano natuklasan ang disposable pads? Paano ito ibenenta ng mga tindahan?
dalawang pattern sa tela. 4. Lagyan ng malking perdible ang itaas na Nagsimula ang ideya ng murang patalastas sa telebisyon sa Amerika 5. Kailan at saan unang ginamit sa telebisyon ang salitang “period” para tukuyin
4. Gupitin ang dalawang pattern na nasa bahagi ng pattern. disposable pads noong Unang Digmaang ang salitang “period” para tukuyin ang ang regla? Ano ang naging kahulugan nito sa usapin ng regla?
tela at pagpatungin ito. Magkaharap ang 5. Isuot ang tela sa tinahing lagayan ng Left Wing Right Wing Pattern 1
Pandaigdig. Habang ginagamot ang regla. Ito ay naging palatandaan na ang 6. Ano ang naging epekto sa mga kababaihan noong matuklasan ang iba’t ibang
may markang bahagi ng tela. Lagyan ng
aspili ang pinagpatong na tela.
pasador. Unang ipasok ang bahaging may
perdible upang madali itong hawakan.
6.5 cm (H) x 4.5 cm (W) 6.5 cm (H) x 4.5 cm (W) 20 cm (H) x 6 cm (W)
mga sugatang sundalo, napansin ng WW1
pagreregla ay hindi na tagong usapin. kagamitan panregla?
5. Tahiin ang magkabilang gilid ng Tanggalin ang perdible pagkatapos. mga nars sa Pransya na mas mabisa Maaari na itong pag-usapan nang hindi
pinagpatong na tela. Hayaang walang ang cellulose bandage (bendang gawa na nahihiya.
tahi ang itaas at ibabang bahagi. Gabay na Video sa mga balat ng halaman) kasya sa
6. Itupi ng kaunti ang itaas at ibabang bahagi
WW1 WW1 itong sumipsip
karaniwang tela. Magaling
ng magkabilang tela para makagawa ng Maaaring panoorin ang gabay na video ng dugo at murang gawin.
hem (lupi o tupi). Tahiin ang mga hem ng upang mapadali ang pagsunod sa mga
itaas at ibabang bahagi ng tela hakbang. Ito ay mapapanood din sa
7. Baliktarin papaloob ang tela upang YoutTube:
lumabas ang may marka o disenyong ■ ActionAid: how to make your own
bahagi ng tela at para maitago ang mga sanitary pad: https://www.youtube.
hems. com/watch?v=by9JsyrcbTw
8. Tahiin ang magkabilang bahagi ng tela o
“pakpak” upang sumara ito.
9. Tahian ng butones ang kanang “pakpak”.
Lagyan naman ng marka ang kaliwang
“pakpak” para sa gagawing butas na
pasukan ng butones.
TING
10. Butasin ang ginawang marka sa kaliwang
“pakpak” at tahiin ang paligid ng butas
upang tumibay ito.
Kabuuang karanasan sa
pag-gabay mo sa aralin?
Daloy at proseso ng
aralin?
Interaksyon mo at ng
iyong anak o inaalagaan?
Pagpapalalim ng
Pag-usapan kwentuhan.
Pagbubuod ng natutunan
Gumawa Malikhaing gawain
Subukang gawin
Ma-irerekominda mo na Oo
ba ang KwenTuruan sa iba
upang gamitin sa pagtalakay Hindi
ng mga paksang may Hindi tiyak
kaugnayan sa Menstrual
Hygiene Management?
(Lagyan ng tsek ang iyong sagot)
62 63
ActionAid (2019, May 24). How to make own reusable sanitary pads (video). Retrieved
from https://www.actionaid.org.uk/blog/news/2019/05/24/how-to-make-your-own-
Aralin 1 reusable-sanitary-pads
KidsHealth. (2015, October). All About Puberty. Retrieved from https://kidshealth.org/en/ Cummings, Megan (n.d.). The evolution of menstrual products. Retrieved from
kids/puberty.html https://www.mymed.com/health-wellness/interesting-health-info/the-evolution-of-
menstrual-products
Emma (Teach Starter). (2019, October 18). Talking to Students About Difficult Topics
| Part 1: Explaining Puberty. Retrieved from https://www.teachstarter.com/au/blog/ Eschner, Kat (2017, August 11). The Surprising Origins of Kotex Pads. Retrieved
talking-to-students-about-difficult-topics-part-1-explaining-puberty from https://www.smithsonianmag.com/innovation/surprising-origins-
kotex-pads-180964466/?fbclid=IwAR3uoqKu9w_fBBlZkQdEsloRM73U0OqV_-
Aralin 2 XRg2fHWkgga7AASVudh_yCLyw
KidsHealth. (2018, October). All About Periods. Retrieved from https://kidshealth.org/en/ Tikhonovich, Eugenia (24 April 2020). Menstrual Sponge: What is it and how to use
teens/menstruation.html it. Retrieved from https://flo.health/menstrual-cycle/lifestyle/hygiene-and-beauty/
menstrual-sponge
KidsHealth. (2018, October). Talking to Your Child about Periods. Retrieved from https://
kidshealth.org/en/parents/talk-about-menstruation.html Hayden, Jade (n.d.). From papyrus plants to sanitary pads: a brief history of menstrual
products. Retrieved from https://www.her.ie/health/papyrus-pads-brief-history-
KidsHealth. (2014, October). Talking to Your Child about Menstruation. Retrieved from sanitary-product-448524
https://www.rchsd.org/health-articles/talking-to-your-child-about-menstruation/
KidsHealth. (2014, January). Pads and Tampons. Retrieved from https://kidshealth.org/
Office on Women’s Health. (n.d.). Your Menstrual Cycle. Retrieved from https://www. en/kids/pads-tampons.html
womenshealth.gov/menstrual-cycle/your-menstrual-cycle
Kotler, Jennifer (2018, November 28). A short history of modern menstrual products.
UNFPA. (2020, May). Menstruation and Human Rights - Frequently asked Questions. Retrieved from https://helloclue.com/articles/culture/a-short-history-of-modern-
Retrieved from https://www.unfpa.org/menstruationfaq menstrual-products
Aralin 3 Mertens, Maggie (2015, September 14). Great Moments in Menstrual History. Retrieved
from https://www.thecut.com/2015/09/great-moments-in-menstrual-history.html
Dowling, W. Garth (n.d.). How to Make a Paper Fortune Teller. Retrieved from https://
scoutlife.org/hobbies-projects/funstuff/166945/how-to-make-a-paper-fortune-teller/ Scaccia, Annamarya (2019, April 9). Everything you need to know about using menstrual
cups. Retrieved from https://www.healthline.com/health/womens-health/menstrual-
KidsHealth. (2018, October). PMS, Cramps and Irregular Periods. Retrieved from https:// cup
kidshealth.org/en/teens/menstrual-problems.html
UNICEF. (2019, May). Guide to Menstrual Hygiene Materials. Retrieved from https://www.
Modess. (n.d.). 3 Menstruation Myths Busted. Retrieved from https://www.modess.com. unicef.org/wash/files/UNICEF-Guide-menstrual-hygiene-materials-2019.pdf
ph/everything-period/3-menstruation-myths-busted
UNICEF. (2017). Growing Healthy: Things that girls need to know. Retrieved from https://
Office on Women’s Health. (n.d.). Your Menstrual Cycle. Retrieved from https://www. www.susana.org/en/knowledge-hub/resources-and-publications/library/details/2888
womenshealth.gov/menstrual-cycle/your-menstrual-cycle
Wikihow (2020, December 26). How to dispose sanitary pads. Retrieved from https://
UNFPA. (2020, May). Menstruation and Human Rights - Frequently asked Questions. www.wikihow.com/Dispose-of-Sanitary-Pads.
Retrieved from https://www.unfpa.org/menstruationfaq
66 67
KwenTuruan
THIS MATERIAL IS NOT FOR CIRCULATION