Professional Documents
Culture Documents
Atlas Anatomii Mięśniowej-Scalone
Atlas Anatomii Mięśniowej-Scalone
Atlas anatomii
mięśniowej
MIANOWNICTWO POLSKIE I ANGIELSKIE
FACEBOOK.COM/FIZJOTERAPEUTAMATEUSZSZPAK
TELEFON KONTAKTOWY: 500336622
2
CZĘŚĆ PIERWSZA
Źródła
Mianownictwo Polskie:
Adam Bochenek, Michał Reichert – Anatomia tom I
Mianownictwo Angielskie:
Essential Anatomy 3
Ilustracje:
Essential Anatomy 3
Mianownictwo polskie i angielskie w wielu przypadkach nie pokrywa się dokładnie. Celem tego jest przedstawienie że nie ma
jednej prawidłowej anatomii a wszystko jest kwestią poglądu osoby badającej.
4
Mięsień Czworoboczny 5
Przyczep początkowy:
- kresa karkowa górna
- więzadło karkowe
- wyrostki kolczyste wszystkich kręgów
piersiowych
- więzadło nadkolcowe
Przyczep końcowy:
- koniec barkowy obojczyka (cz. zstępująca)
- grzebień łopatki (cz. poprzeczna)
- grzebnień łopatki (cz. wstępująca)
Unerwienie: nerw dodatkowy (XI)
Unaczynienie: t. poprzeczna szyi, t.
nadłopatkowa
Trapezius 6
ORIGIN:
- external occipital protuberance
- ligamentum nuchae
- spinosus procesus C1-Th12 vertebrae and
ligamentum supraspinalis
INSERTION:
- the lateral one/third of clavicle (descending)
- medial side of the acromion (transverse)
- the upper crest and tubercle of the scapular
spine (ascending)
NERVE SUPPLY: Accesory nerve (XI)
ARTERIAR SUPPLY: Transverse cervical artery
Czynność mięśnia 7
czworobocznego
Część górna:
- unosi staw ramienny do góry na około 10 cm (wzruszenie
ramionami)
- przy stalonym stawie ramiennym wykonuje wyprost głowy i rotację
w kierunku przeciwnym
Część środkowa:
- zbliża łopatki do kręgosłupa
Część dolna:
- opuszcza staw ramienny
- razem z częścią górną obracają łopatkę tak, że kąt górny zbliża się
do kręgosłupa. Umożliwia to podniesienie kończyny górnej ponad
poziom.
Co warto wiedzieć 8
Przyczep początkowy:
- wyrostki kolczyste sześciu dolnych kręgów
piersiowych i pięciu kręgów lędźwiowych
- powięź piersiowo – lędźwiowa
- powierzchnia zewnętrzna czterech ostatnich
żeber
- kąt dolny łopatki (opcjonalnie)
Przyczep końcowy:
- grzebień guzka mniejszego kości ramiennej
Unerwienie: nerw piersiowo-grzbietowy (C6C8)
Unaczynienie: t. piersiowo-grzbietowa
Latissimus Dorsi 10
ORIGIN:
- inferior angle of the scapula
- the 9th-12th ribs
- the spinous processes of T7-T12 vertebrae
- the thoracolumbar fascia
- the posterior one-third of the iliac crest
INSERTION:
- crest of the lesser tuberosity of the humerus
and the intertubercular groove
NERVE SUPPLY: Thoracodorsal nerve (C6-C8)
ARTERIAL SUPPLY: Thoracodorsal artery
Czynność mięśnia najszerszego 11
grzbietu
- Opuszcza podniesione ramie przy ustabilizowanym kręgosłupie
- Cofa wysunięte do przodu ramie
- Rotuje ramie do wewnątrz
- Umożliwia czynność podciągania na drążku
- Jest mięśniem wdechowym gdyż przy ustabilizowanym ramieniu
podciąga dolne żebra do góry
- Jest mięśniem wydechowym poprzez opuszczanie dolnych żeber
podczas kaszlu
Co warto wiedzieć 12
Zdarza się że bywa złączony w jednolitą całość z mięśniem obłym większym (stąd
też ich tożsame unerwienie). Niektórzy uważają że to mięsień obły większy odłącza
się od mięśnia najszerszego grzbietu tworząc autnonomiczną jednostkę.
Mięsień Równoległoboczny 13
Przyczep początkowy:
- dolna część więzadła karkowego
- wyrostki kolczyste dwóch ostatnich szyjnych i
czterech górnych piersiowych kręgów
Przyczep końcowy:
- brzeg przyśrodkowy łopatki od grzebienia do kąta
dolnego
Unerwienie: nerw grzbietowy łopatki (C4C5)
Unaczynienie: gałąź głęboka t. poprzecznej szyi
Rhomboideus 14
ORIGIN:
- spinous processes of the vertebrae C6-T4 and
- ligamentum nuchae and supraspinatus
INSERTION:
- medial margin of the scapula inferior to the spine.
NERVE SUPPLY: Dorsal scapular nerve (C4-C5)
ARTERIAL SUPPLY: Dorsal scapular artery,
transverse cervical artery
Czynność mięśnia 15
równoległobocznego
- Ściąga łopatkę do góry i do przyśrodka
- Przyciska łopatkę do klatki piersiowej
- Jest antagonistą mięśnia zębatego - przedniego
Co warto wiedzieć 16
(levator scapulae)
Przyczep początkowy:
- guzki tylne wyrostków poprzecznych czterech
ostatnich kręgów szyjnych
Przyczep końcowy:
- górna część brzegu przyśrodkowego łopatki
- kąt górny łopatki
Unerwienie: nerw grzbietowy łopatki (C4C5),
górna część mięśnia otrzymuje gałęzie z poziomu
C3C4
Unaczynienie: t. szyjna wstępująca, kręgowa,
poprzeczna szyi
Levator scapulae 18
ORIGIN:
- posterior tuberculus of transverse process of
vertebrae C1-C4.
INSERTION:
- superior angle to the medial border of the
scapula.
NERVE SUPPLY: Dorsal scapular nerve (C4C5);
the upper part of the muscle receives branches
of C3 and C4 spinal nerves
ARTERIAL SUPPLY: Cervical ascendens, vertebral,
and transverse cervical arteries
Czynność mięśnia dźwigacza 19
łopatki
- Współpracując z mięśniem czworobocznym pociąga łopatkę ku
górze i do przyśrodka
- Przy ustalonej łopatce wykonuje wyprost i tożstronne zgięcie boczne
w szyjnym odcinku kręgosłupa
Co warto wiedzieć 20
Przyczep początkowy:
- wyrostki kolczyste dwóch ostatnich szyjnych i
dwóch pierwszych piersiowych kręgów
Przyczep końcowy:
- brzeg górny powierzchni zewnętrznej żeber od II
do V
Unerwienie: nerwy międzyżebrowe od I do IV
Unaczynienie: t. międzyżebrowe od I do IV
Serratus posterior superior 22
ORIGIN:
- spinous processes of the vertebrae C7-T3 and
the ligamentum nuchae
INSERTION:
- Superior margin of the 2nd-5th ribs.
NERVE SUPPLY: Branches of the ventral primary
rami of the spinal nerves (T1-T4)
ARTERIAL SUPPLY: Posterior intercostal arteries
(T1-T4)
Mięsień zębaty tylny dolny 23
Przyczep początkowy:
- wplata się w blaszkę powięzi piersiowo –
lędźwiowej
- od wyrostków kolczystych dwóch ostatnich
piersiowych i dwóch pierwszych lędźwiowych
kręgów
Przyczep końcowy:
- brzeg dolny od IX do XII żebra
Unerwienie: nerwy międzyżebrowe od IX do XII
Unaczynienie: t. międzyżebrowe od IX do XII
Serratus posteriori inferior 24
ORIGIN:
- Spinous processes of the vertebrae T11-L2
- the thoracolumbar fascia.
INSERTION:
- lateral inferior margins of the 8th-12th ribs.
NERVE SUPPLY: Branches of the ventral primary
rami of the spinal nerves (T9-T12)
ARTERIAL SUPPLY: Posterior intercostal artery
Co warto wiedzieć 25
Płatowaty głowy
- od więzadła karkowego C3C7
- od wyrostków kolczystych i więzadła
nadkolcowego Th1Th2
- do wyrostka sutkowatego kości skroniowej
Płatowaty szyi:
- od wyrostków kolczystych i więzadła
nadkolcowego Th3Th5
- do guzków tylnych wyrostków poprzecznych
C2C3
Unerwienie: gałęzie tylne nerwów szyjnych C3C5
Unaczynienie: t. potyliczna, poprzeczna szyi,
kręgowa
Splenius 27
Splenius capitis:
ORIGIN: Ligamentum nuchae and the spinous
processes of the vertebrae C7-T2
INSERTION: Mastoid process and the lateral end
of the superior nuchal line.
Splenius cervicis:
ORIGIN: Ligamentum nuchae and the spinous
processes of the vertebrae C7-T6
INSERTION: Posterior tubercles of the transverse
processes of the C1-C3 vertebrae.
NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the spinal
nerves (C3-C5).
ARTERIAL SUPPLY: Occypital, transversus cervicis
and vertebralis arteries
Czynność 28
Płatowaty głowy:
- obustronnie prostuje głowę
- jednostronnie wykonuje tożstronną rotację i obrót twarzy ku górze
Płatowaty szyi:
- obustronnie prostuje odcinej szyjny
- jednostronnie wykonuje tożstronną rotację i obrót kręgosłupa
szyjnego ku górze (tożstronne zgięcie boczne)
Co warto wiedzieć 29
Przyczep początkowy:
- grzebień biodrowy
- więzadła krzyżowo – biodrowe
- powierzchnia grzbietowa kości krzyżowej
- wyrostki kolczyste Th11L5
ORIGIN:
- Iliac crest
- Iliosacralis ligaments
- Dorsal part of sacrum
- procesus spinalis Th11L5
Iliocostalis lumbalis:
INSERTION: angles of 6 to 9 lower ribs
Iliocostalis thoracis:
INSERTION: connects 6 lower ribs with 6 upper ribs
Iliocostalis cervicis:
ORIGIN: Gets suport from angles of 3 to 6th ribs
INSERTION: Posterior tuberculi of procesus
transversus C3C6
Mięsień najdłuższy 33
Longissimus thoracis:
ORIGIN: Sacrum; the iliac crest; the spinous
processes of the lumbar vertebrae; the transverse
processes of the lower thoracic vertebrae
INSERTION: 2nd to 12th ribs; the costal processes of
the lumbar vertebrae; the transverse processes of
the thoracic vertebrae.
Longissimus cervicis:
ORIGIN: Transverse processes of the upper 4th-5th
thoracic vertebrae.
INSERTION: Posterior tubercles of the transverse
processes of the 2nd-6th cervical vertebrae.
Longissimus capitis:
ORIGIN: Transverse processes of the upper 4th-5th
thoracic vertebrae and the articular processes of
the three lower cervical vertebrae.
INSERTION: Posterior margin of the mastoid process.
Czynność, unerwienie i 35
unaczynienie
Mięsień biodrowo – żebrowy:
- zgięcie boczne tożstronne kręgosłupa, dzięki przyczepom do żeber
Mięsień najdłuższy:
- część skierowana do głowy prostuje głowę, rotuje tożstronnie i
wykonuje tożstronne zgięcie boczne
Oba mięśnie:
- są przede wszystkim mocnymi prostownikami tułowia
- polega na utrzymaniu pionowej postawy ciała
Unerwienie: tylne gałęzie nerwów rdzeniowych C2L5
NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the spinal nerves C2L5
Unaczynienie: t. potyliczna, międzykręgowe, lędźwiowe
ARTERIAL SUPPLY: occypitalis, intervertebralis, lumbalis arteries
Co warto wiedzieć 36
Spinalis thoracis:
ORIGIN: Spinous processes at the inferior
vertebral levels of T10-L3.
INSERTION: Spinous processes at the superior
vertebral levels of T2-T8
Spinalis cervicis:
ORIGIN: Spinous processes of the vertebrae C6-
C7.
INSERTION: Spinous processes of the upper
cervical vertebrae.
NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the nerves
C2Th10
Czynność, co warto wiedzieć 39
Semispinalis capitis:
ORIGIN: Transverse and articular processes of the
vertebrae C2-T6.
INSERTION: Posterior occipital bone below the superior
nuchal line.
Semispinalis cervicis:
ORIGIN: Transverse processes of the vertebrae T1-T6.
INSERTION: Spinous processes of the C2-C5 vertebrae.
Semispinalis thoracis:
ORIGIN: Transverse processes of the vertebrae T6-T12.
INSERTION: Spinous processes of the C6-T4 vertebrae.
NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the spinal nerves
(C1-T12).
Czynność 42
Wielodzielne: (lewe)
- od wspólnej masy mięśniowej prostownika,
wyrostków suteczkowatych kręgów lędźwiowych,
wyrostków poprzecznych kręgów piersiowych i
wyrostkach stawowych kręgów szyjnych
- do wyrostków kolczystych C2L5
Skręcające: (prawe)
- od tylnych i górnych brzegów wyrostków
poprzecznych
- do wyrostków kolczystych kręgów wyżej
Unerwienie: gałęzie tylne nerwów rdzeniowych
C3S4
Czynność:
- obustronnie prostują kręgosłup
- jednostronnie wykonują tożstronne zgięcie
boczne i przeciwstronną rotację
Multifidus, Rotatores 45
Multifidius: (left)
ORIGIN: Sacrum and the transverse processes
of the C2-L5 vertebrae.
INSERTION: Spinous processes of the vertebrae
superior to their origins.
Rotatores: (right)
ORIGIN: Articular processes of the cervical
vertebrae; the transverse processes of the
thoracic vertebrae; the mamillary processes of
the lumbar vertebrae.
INSERTION: Spinous processes one level above
their origin.
NERVE SUPPLY: Dorsal primary rami of the
spinal nerves (C3-S4).
Mięśnie międzykolcowe i 46
międzypoprzeczne
Międzykolcowe:
- łączą ze sobą wszystkie wyrostki kolcowe w
obrębie lędźwiowego i szyjnego odcinka
kręgosłupa
- w szyjnym ze względu na rozdwojony wyrostek
kolczysty są one parzyste
- w piersiowym nie występują
Międzypoprzeczne:
- łączą ze sobą wszystkie wyrostki poprzeczne w
obrębie lędźwiowego i szyjnego odcinka
kręgosłupa
Interspinalis, Intertransversus 47
Interspinalis:
- connects all of spinalis processes in lumbal and
cevvical spine
- in cervical spine because of anatomy of spinalis
processes, interspinalis muscles are duplicated
- in thoracs rather doesn’t exist
Intertransversus:
- connects all of transverses processes in lumbal
and cervical spine
- due to anatomy, they are also duplicated
Czynność, unerwienie, co warto 48
wiedzieć
Międzykolcowy:
- unerwiony z tylnych gałęzi nerwów rdzeniowych C1Th3 i Th11L5
- prostuje kręgosłup w odcinku szyjnym i lędźwiowym
- ze względu na ustawienie wyrostków kolczystych w piersiowym
odcinku kręgosłupa (dachówkowate) nie występuje
Międzypoprzeczny:
- unerwiony z tylnych i przednich gałęzi C1C8 i nerwów lędźwiowych
L1L5
- wykonuje zgięcie boczne kręgosłupa
- ze względu na występowanie guzków przednich i tylnych w C
wyróżnia się mięśnie międzypoprzeczny przedni i tylny szyi
- w odcinku lędźwiowym występują międzypoprzeczne boczne lędźwi
łączące wyrostki żebrowe, oraz międzypoprzeczne przyśrodkowe lędźwi
łączące wyrostki dodatkowe z suteczkowatymi.
Mięśnie podpotyliczne 49
Czynność:
- mięśnie proste tylne wraz ze skośnymi pociągają głowę ku tyłowi
- mięśnie proste tylne jednej strony razem ze skośnym dolnym głowy jednej
strony obraca głowę kierując ją twarzą w stronę przeciwległą
- mięsień prosty boczny głowy zginą głowę do boku
Unerwienie:
- pierwsze cztery są unerwione przez nerw podpotyliczny
- mięśnie skośny dolny głowy i prosty tylny większy głowy mogą
otrzymywać również gałęzie z poziomu C2
- mięsień prosty boczny głowy jest unerwiony przez gałąź przednią nerwu
szyjnego I
Co warto wiedzieć 52
Przyczep początkowy:
- przyśrodkowa połowa obojczyka (cz.
obojczykowa)
- powierzchnia boczna mostka i chrząstka żeber
prawdziwych (cz. mostkowo – żebrowa)
- mięsień prosty brzucha (cz. Brzuszna)
Przyczep końcowy:
- grzebień guzka większego kości ramiennej
Unerwienie: Nerw piersiowy boczny i
przyśrodkowy (C5Th1)
Unaczynienie: t. piersiowo – barkowa, t.
piersiowa boczna
Pectoralis major 55
większego
- Pociąga łopatkę do przodu
- Przyciąga ramię przyśrodkowo i do przodu
- Obraca ramię do wewnątrz
- Przy ustalonych ramionach mięsień piersiowy jest ważnym mięśniem
wdechowym
Co warto wiedzieć 57
Przyczep początkowy:
- wyrostek kruczy łopatki
Przyczep końcowy:
- powierzchnia przednia końców żeber od
drugiego bądź trzeciego do piątego
Unerwienie: Nerw piersiowy przyśrodkowy i
boczny (C5Th1)
Pectoralis minor 59
mniejszego
- Obniża obręcz kończyny górnej
- Pociąga obręcz kończyny górnej przyśrodkowo
- Razem z dźwigaczem łopatki i równoległobocznym obraca łopatkę,
obniżając panewkę stawową
- Przy stabilnym ramieniu, jest pomocniczym mięśniem wdechowym
Co warto wiedzieć 61
Przyczep początkowy:
- powierzchnia górna pierwszego żebra
Przyczep końcowy:
- powierzchnia dolna obojczyka
Unerwienie: nerw podobojczykowy (C5C6)
Unaczynienie: t. podobojczykowa
Czynność:
- pociąga obojczyk ku dołowi
- jego powięź łączy się z żyłą podobojczykową
przez co dzięki podniesieniu ramienia zwiększa
jej światło
Subclavicularis 63
Przyczep początkowy:
- zewnętrzna powierzchnia dziewięciu górnych
żeber
- dwa zęby przyczepiają się do żebra drugiego
Przyczep końcowy:
- brzeg przyśrodkowy łopatki
Unerwienie: nerw piersiowy długi (C5C8)
Unaczynienie: t. piersiowa boczna, t. piersiowo -
grzbietowa
Serratus anterior 65
przedniego
- Część górna pociąga staw ramienny do przodu
- Część dolna, najsilniejsza, pociąga bark do dołu
- Częśc dolna obraca łopatkę w ten sposób, że kąt dolny przesuwa się
do przodu i do boku a panewka łopatki ku górze
- Cały mięsień przyciska łopatkę do klatki piersiowej
- Przy ustalonym ramieniu mięsień zębaty przedni jest pomocniczym
mięśniem wdechowym
Co warto wiedzieć 67
Gdy mięsień zębaty przedni nie działa prawidłowo, albo jest za słaby,
w efekcie mamy odstające łopatki. Można go wzmocnić poprzez
ćwiczenie – wciskanie butelki, piłki czy poduszki na prostych rękach w
ścianę.
Mięsień zębaty przedni tworzy również jedną z umownych powierzchni
stawowych dla ruchu łopatki w stawie żebrowo łopatkowym.
Drugim mięśniem jest mięsień podłopatkowy.
Mięśnie międzyżebrowe 68
Przyczep początkowy:
- powierzchnia zewnętrzna od piątego do
dwunastego żebra
- pięć górnych zębów łączy się z mięśniem
zębatym przednim
- trzy dolne wiązki z mięśniem najszerszym
grzbietu
Przyczep końcowy:
- tworzy przednią blaszkę pochewki mięśnia
prostego brzucha
- więzadło pachwinowe
- warga zewnętrzna grzebienia biodrowego
Unerwienie: nerw biodrowo podbrzuszny,
biodrowo pachwinowy, nerwy międzyżebrowe
Unaczynienie: dolne tętnice międzyżebrowe
External Abdominis Oblique 72
zewnętrznego brzucha
- Skurcz jednostronny prowadzi do tożstronnego zgięcia bocznego i
przeciwstronnej rotacji
- Skurcz obustronny prowadzi do zgięcia kręgosłupa, pociąga klatkę
piersiową do dołu będąc mięśniem wydechowym
- Zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej
- Przy ustalonej klatce piersiowej dźwiga on miednicę
Skośny wewnętrzny brzucha 74
Przyczep początkowy:
- powierzchnia tylna powięzi piersiowo –
lędźwiowej
- kresa pośrednia grzebienia biodrowego
- na bocznych dwóch trzecich więzadła
pachwinowego
Przyczep końcowy:
- brzegi dolne dwóch ostatnich żeber
- od ósmej do dziesiątej chrząstki żebrowej
- wytwarzają rozcięgno pochewki mięśnia
prostego brzucha
- od dolnej części odchodzą włókna które wraz z
włóknami poprzecznego brzucha tworzą u
mężczyzn dźwigacz jądra, zaś u kobiet więzadło
obłe macicy
Unerwienie: nerw biodrowo podbrzuszny,
biodrowo pachwinowy, nerwy międzyżebrowe
Unaczynienie: dolne tętnice międzyżebrowe
Internal Abdominis Oblique 75
brzucha
- Obustronny skurcz zgina tułów do przodu
- Pociąga klatkę piersiową ku dołowi zwiększając również ciśnienie w
jamie brzusznej
- Jest mięśniem wydechowym
- Jednostronny skurcz wykonuje zgięcie boczne i tożstronną rotację
Poprzeczny brzucha 77
Przyczepy początkowe:
- powierzchnia wewnętrzna od siódmej do
dwunastej chrząstki żebrowej
- powięź piersiowo – lędźwiowa
- warga wewnętrzna grzebienia biodrowego
- więzadło pachwinowe
Przyczepy końcowe:
- kresa półksiężycowata
- pochewka mięśnia prostego brzucha
- włókna do dźwigacza jądra
Unerwienie: nerw biodrowo podbrzuszny,
biodrowo pachwinowy, płciowo udowy
Unaczynienie: tętnica nadbrzuszna dolna
Transverse Abdominis 78
brzucha
- Zwęża klatkę piersiową zwiększając ciśnienie w jamie brzusznej
- Mięsień wydechowy
- Główny mięsień wytwarzający ciśnienie w jamie brzusznej
Prosty brzucha 80
Przyczep początkowy:
- powierzchnia przednia od piątej do siódmej
chrząstki żebrowej
- wyrostek mieczykowaty mostka
Przyczep końcowy:
- górna gałąź kości łonowej
- przednia powierzchnia spojenia łonowego
Unerwienie: nerwy międzyżebrowe VI – XII
Unaczynienie: tętnica nadbrzuszna górna i dolna
Rectus Abdominis 81
brzucha
- Zgięcie tułowia
- Unosi miednicę
- Opuszcza żebra
- Wpływa na statykę zawartości jamy brzusznej i wzmacnia tłocznię
brzuszną
Czworoboczny lędźwi 83
Przyczepy
- od wyrostków żebrowych od piątego do
drugiego kręgu lędźwiowego
- do brzegu dolnego dwunastego żebra
- od wargi wewnętrznej grzebienia biodrowego i
więzadła biodrowo lędźwiowego
- do wyrostków żebrowych od czwartego do
pierwszego kręgu lędźwiowego i dolnego brzegu
dwunastego żebra
Unerwienie: nerw międzyżebrowy XII
Unaczynienie: tętnica podżebrowa
Quadratus Lumborum 84
czworobocznego lędźwi
- Zgięcie boczne tułowia
- Skurcz obustronny obniża dwunaste żebra, jest mięśniem
wydechowym
- Jego napięcie stabilizuje lędźwiowy odcinek kręgosłupa
Pochewka mięśnia prostego 86
brzucha
Składa się ona z dwóch blaszek ścięgnistych – przedniej i tylnej które
bezpośrednio pokrywają powierzchnię mięśnia prostego brzucha.
Blaszka tylna jest znacznie krótsza, kończy się na wysokości pępka. Składa
się ona z włókien mięśnia skośnego wewnętrznego oraz poprzecznego
brzucha.
Szeroki szyi 87
Przyczep początkowy:
- tkanka podskórna okolicy podobojczykowej
- na wysokości drugiego bądź trzeciego żebra
Przyczep końcowy:
- powięź przyuszna i żwaczowa
- łączy się z obniżaczem kącika ust i
obniżaczem wargi dolnej
Unerwienie: gałąź nerwu twarzowego (VII)
Unaczynienie: tętnica twarzowa
Platysma 88
co warto wiedzieć
- Unosi skórę szyi wraz z tkanką podskórną
- Zmniejsza ciśnienie powietrza na żyłę szyjną zewnętrzną i ułatwia
krwioobieg
- Umożliwiaj on wyrażenie na twarzy strachu, wściekłości czy
przerażenia
- w późnej starości przednie brzegi mięśni obu stron wytwarzają wysokie
fałdy podłużne
Mostkowo – obojczykowo - sutkowy 90
Przyczep początkowy:
- głowa przyśrodkowa rozpoczyna się na
powierzchni przedniej rękojeści mostka
- głowa boczna rozpoczyna się na powierzchni
górnej końca mostkowego obojczyka
Przyczep końcowy:
- Wyrostek sytkowaty
- Boczny odcinek kresy karkowej górnej
Unerwienie: nerw dodatkowy (XI), gałąź C2
Unaczynienie: gałęzie mostkowo –
obojczykowo – sutkowe tętnicy szyjnej
Sternoclaviculomastoid 91
obojczykowo - sutkowego
- Zgina głowę do boku i obraca w stronę przeciwną unosząc twarz ku
górze w działaniu jednostronnym
- W działaniu dwustronnym pociąga głowę do przodu
- Przy ustalonej głowie podnosi mostek do przodu pełniąc rolę mięśnia
wdechowego
Co warto wiedzieć 93
Mostkowo - gnykowy:
- od powierzchni tylnej rękojeści mostka
- do trzonu kości gnykowej
Łopatkowo – gnykowy:
- od części bocznej górnego brzegu łopatki i
podstawy wyrostka kruczego
- dotrzonu kości gnykowej
Mostkowo – tarczowy:
- od powierzchni tylnej rękojeści mostka i chrząstki
pierwszego żebra
- do kresy skośnej chrząstki tarczowej
Tarczowo – gnykowy:
- od kresy skośnej chrząstki tarczowej
- do trzonu i rogów większych kości gnykowej
Infrahyoideus 95
Sternohyoid
ORIGIN: Posterior surfaces of the manubrium and
the sternal end of the clavicle.
INSERTION: Lower border of the hyoid bone,
medial to the omohyoid insertion.
Scapulohynoid:
ORIGIN: Upper border of the scapula medial to
the scapular notch
INSERTION: Lower border of the hyoid bone lateral
to the sternohyoid.
Sternothyroid:
ORIGIN: Posterior surface of the manubrium below
the origin of the sternohyoid.
INSERTION: Oblique line of the thyroid cartilage.
Thyrohynoid:
ORIGIN: Oblique line of the thyroid cartilage.
INSERTION: Lower border of the hyoid bone.
Czynność mięśni podgnykowych 96
Dwubrzuścowy:
- od wcięcia sutkowatego kości skroniowej
(brzusiec tylny)
- przechodzi w ścięgno pośrednie
- ścięgno pośrednie dochodzi do trzonów i
nasady rogów większych kości gnykowej
- brzusiec przedni rozpoczyna się ścięgnem
pośrednim i przyczepia się do dołu
dwubrzuścowego żuchwy
Czynność:
- przy ustalonej kości gnykowej opuszcza
żuchwę.
- podnosi kość gnykową przy ustalonej żuchwie
Nadgnykowe 98
Digastricus:
ORIGIN: Digastric fossa of the mandible.
INSERTION: Intermediate tendon on the minor
cornu of the hyoid bone. (anterior)
Rylcowo – gnykowy:
- od wyrostka rylcowatego koścy skroniowej
- do trzonu i rogów większych kości gnykowej
Żuchwowo – gnykowy:
- od kresy żuchwowo – gnykowej żuchwy
- do powierzchni przedniej kości gnykowej
Brudkowo – gnykowy:
- od kolca bródkowego żuchwy
- do trzonu kości gnykowej
Mięśnie nadgnykowe 100
Stylohyoid:
ORIGIN: Posterior styloid process of the temporal
bone.
INSERTION: Body of the hyoid bone.
Mylohyoid:
ORIGIN: Mylohyoid line of the mandible.
INSERTION: Midline raphe and body of the hyoid
bone.
Geniohyloid:
ORIGIN: Mylohyoid line of the mandible.
INSERTION: Midline raphe and body of the hyoid
bone.
Czynność mięśni nadgnykowych 101
Przedni:
- od guzków przednich wyrostków poprzecznych od
trzeciego do szóstego kręgu szyjnego
- do guzka mięśnia pochyłego przedniego na pierwszm
żebrze
Środkowy:
- od wyrostków poprzecznych pierwszego do szóstego
kręgu szyjnego
- do pierwszego żebra, do tyłu od bruzdy tętnicy
podobojczykowej
Tylny:
- od guzków tylnych wyrostków poprzecznych piątego i
szóstego kręgu szyjnego
- do do bocznej powierzchni drugiego żebra
Najmniejszy: (40% populacji)
- od wyrostków poprzecznych szóstego i siódmego
kręgu szyjnego
- do powierzchni bocznej pierwszego żebra i osklepka
opłucnej
Scalenii 103
Anterior:
ORIGIN: Anterior tubercles of the transverse
processes of the vertebrae C3-C6.
INSERTION: Scalene tubercle at the 1st rib.
Middle:
ORIGIN: Posterior tubercles of the transverse
processes of the vertebrae C2-C7.
INSERTION: Upper surface of the 1st rib behind the
subclavian artery.
Posterior:
ORIGIN: Posterior tubercles of the transverse
processes of the vertebrae C5-C7.
INSERTION: Lateral surface of the 2nd rib.
Unerwienie, unaczynienie, 104
Longus coli:
ORIGIN: Anterior tubercles and the surfaces of
the transverse processes of vertebrae C3-T3.
INSERTION: Anterior tubercle of the transverse
process of vertebrae C5-6; the anterior arch of the
atlas; the anterior surface of the C2-C4 vertebral
bodies.
Longus capitis:
ORIGIN: Tendinous slips to the anterior tubercles
of the transverse processes of the 3rd-6th cervical
vertebrae.
INSERTION: Inferior surface of the basilar part of
the occipital bone.
Unaczynienie, unerwienie, 107
czynność
Unerwienie: gałązki splotu szyjnego i ramiennego C1C6
NERVE SUPPLY: cervical plexus C1C6
Unaczynienie: tętnica kręgowa
ARTERIAL SUPPLY: Deep cervical artery.
Czynność:
- zgięcie głowy, zgięcie boczne głowy
- ruchy rotacyjne głowy
Kości
kończyny górnej
Kości kończyny górnej
• Wśród kości kończyny górnej wyróżniamy:
– kości obręczy
• obojczyk
• łopatka
– kości kończyny górnej wolnej
• kość ramienna
• kości przedramienia
• kości ręki
kości nadgarstka
kości śródręcza
kości palców
Kości kończyny górnej (prawa)
obojczyk
obręcz barkowa
łopatka
ramię k. ramienna
k. łokciowa k. łokciowa
przedramię
k. promieniowa k. promieniowa
kk. nadgarstka
kk. śródręcza
ręka
kk. palców
k. ramienna k. ramienna
łopatka
k. promieniowa kości
przedramienia k. promieniowa
k. promieniowa
kk. nadgarstka
kk. ręki
wyrostek
barkowy
łopatki
koniec
barkowy
obojczyka
wyrostek
kruczy łopatki
trzon
obojczyka
rękojeść
koniec mostka
mostkowy trzon
obojczyka mostka
widok od góry
Obojczyk
guzek
stożkowaty
koniec
barkowy
trzon
obojczyka
koniec
mostkowy
powierzchnia
stawowa
mostkowa
widok od góry
trzon powierzchnia
obojczyka stawowa
mostkowa
koniec
barkowy
guzek
kresa stożkowaty
czworoboczna widok od dołu
Łopatka
wcięcie wyrostek wyrostek
brzeg barkowy
obojczyk górny łopatki kruczy
kąt
górny
dół nad-
grzebieniowy
łopatka
kąt boczny
kręgi
piersiowe grzebień
łopatki
guzek pod-
panewkowy
brzeg
przyśrodkowy dół pod-
grzebieniowy
powierzchnia
grzbietowa brzeg boczny
żebra
kąt dolny
widok od tyłu
Łopatka
powierzchnia
stawowa
barkowa
wyrostek obojczyk
brzeg kąt
kruczy wcięcie
górny górny
łopatki
wyrostek
barkowy
dół pod-
łopatkowy
łopatka
wydrążenie
panewkowe
powierzchnia
kąt boczny żebrowa
mostek
guzek pod-
panewkowy brzeg
przyśrodkowy
szyjka łopatki
kąt dolny
żebra
widok od przodu
Łopatka
kąt
wyrostek
obojczyk barkowy
górny
wyrostek
kruczy
grzebień
łopatki
łopatka
guzek nad-
wydrążenie panewkowy
panewkowe
guzek pod-
kąt boczny panewkowy
brzeg boczny
kręgi
piersiowe
żebra
kąt dolny
brzeg
powierzchnia
guzek guzek wcięcie górny
stawowa barkowa
większy mniejszy łopatki
guzowatość guzowatość
naramienna naramienna
trzon trzon
kłykieć
boczny dół dół wyrostka
kłykieć
dziobiasty przyśrodkowy łokciowego
dół
promieniowy
nadkłykieć nadkłykieć
przyśrodkowy nadkłykieć
nadkłykieć przyśrodkowy boczny
boczny
kłykieć bruzda nerwu
główka bloczek bloczek kłykieć
przyśrodkowy łokciowego
k. ramiennej k. ramiennej k. ramiennej boczny
widok od góry
trzon
k. łokciowej
trzon
k. promieniowej
pow. stawowa obwód stawowy
nadgarstkowa głowy k. łokciowej
głowa
wyrostek k. łokciowej
rylcowaty boczny
wcięcie łokciowe
głowa
k. promieniowej
k. łokciowej wyrostek rylcowaty
wcięcie łokciowe przyśrodkowy
guzek tylny
wyrostek obwód stawowy k. promieniowej
rylcowaty boczny głowy k. łokciowej
trzon trzon
guzek
grzbietowy
wcięcie
łokciowe
wcięcie
wyrostek pow. stawowa łokciowe wyrostek
rylcowaty boczny nadgarstkowa rylcowaty boczny
guzowatość
k. łokciowej
trzon trzon
obwód stawowy
głowy
głowa wyrostek wyrostek głowa
k. łokciowej rylcowaty rylcowaty k. łokciowej
przyśrodkowy przyśrodkowy
I kość I kość
śródręcza V kość śródręcza
śródręcza
paliczki bliższe
paliczki
dalsze
paliczki środkowe
prawa lewa
Kości ręki (od strony grzbietowej)
łokciowa promieniowa łokciowa
księżycowata łódeczkowata
księżycowata
czworoboczna
trójgraniasta większa trójgraniasta
haczykowata czworoboczna
mniejsza haczykowata
paliczki bliższe
prawa lewa
KOŚCI OBRĘCZY BIODROWEJ
KOŚCI OBRĘCZY BIODROWEJ
KOŚĆ MIEDNICZA - powstaje ze zrośnięcia 3 kości pierwotnie oddzielonych od siebie warstwą chrząstki
(u dorosłych chrząstka kostnieje)
o zewnętrzną: pośladkową
o grzebień biodrowy
o dół biodrowy
kości krzyżowej
kości guzicznej
KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ WOLNEJ
KOŚĆ UDOWA
kość długa – koniec bliższy, trzon, koniec dalszy
na końcu bliższym:
o szyjka
o kresa międzykrętarzowa
na trzonie:
o guzowatość pośladkowa
o otwory odżywcze
koniec dalszy:
o nadkłykieć boczny
o nadkłykieć przyśrodkowy
o powierzchnia rzepkowa
o kłykieć boczny
o kłykieć przyśrodkowy
RZEPKA
powierzchnia:
o przednia
o stawowa
o podstawa
o wierzchołek
KOŚCI GOLENI (PODUDZIA):
KOŚĆ PISZCZELOWA
charakterystyczna – trójkątna
kość długa
koniec bliższy:
o kłykieć boczny
o kłykieć przyśrodkowy
o łączą się z kłykciami kości udowej
o poniżej kłykci wyczuwalna jest przez skórę wyniosłość – guzowatość piszczeli
o na tylno – bocznej stronie kłykcia bocznego znajduje się powierzchnia stawowa dla
połączenia z głową strzałki
koniec dalszy:
o kostka przyśrodkowa
o powierzchnia stawowa (staw skokowy)
KOŚĆ STRZAŁKOWA
głowa
na końcu dalszym:
o kostka przyśrodkowa (kształtem przypomina główkę żmii)
KOŚCI STOPY
kości stępu
o jest ich 7:
piętowa
skokowa
łódkowata
sześcienna
klinowata boczna
klinowata pośrednia
klinowata przyśrodkowa
kości śródstopia
o jest ich 5
od strony przyśrodkowej oznaczamy je kolejno liczbami I, II, III, IV, V
paliczki
o jest ich 14:
paluch ma 2
reszta po 3
wszystkich kości w stopie jest 26
Mięśnie głębokie:
- m. długi szyi i głowy (m. longus capitis et colli) – wyściela dobrzuszną powierzchnię
szyjnego odcinka kręgosłupa, część głowowa kończy się na k. potylicznej, część szyjna
sięga do kręgów piersiowych. Ten mięsień pochyla głowę ku przodowi.
- m. pochyły (m. scalenus) – tworzą go 3 mięśnie: przedni (anterior), środkowy (medius) i
tylny (posterior). Przy skurczu jednostronnym pochylają głowę w bok, a przy
obustronnym – do przodu. Powodują uniesienie żeber działając również jako silne mięśnie
wdechowe.
- m. prosty głowy (m. rectus capitis) – biegnie od kręgu szczytowego (atlas) do potylicy,
zgina głowę.
Mięśnie powierzchowne:
- m. czworoboczny (kapturowy) (m. trapezius) – najpłyciej pod skórą; dwa mięśnie tworzą
romb, sięgający od potylicy do ostatniego kręgu piersiowego. Może kurczyć się w całości
– wtedy powoduje przesunięcie barków ku górze, prostowanie szyi i zbliżenie łopatek do
kręgosłupa (postawa “na baczność”) lub częściowo - wtedy podnosi lub obniża łopatkę,
przechyla głowę w tył, przegina kręgosłup w bok.
- m. najszerszy grzbietu (m. latissimus dorsi) – płaski i cienki, obniża podniesione ramię,
podciąga je ku tyłowi i środka i obraca do wewnątrz, przy ustalonej kończynie w czasie
podciągania na drążku podciąga tułów ku górze, natomiast przy ustalonej kończynie
opuszczonej uciska na żebra pełniąc rolę mięśnia wydechowego jako tzw. „mięsień
kaszlu”.
- m. równoległoboczny większy i mniejszy (m. rhomboideus major et minor) – przykryty
przez mięsień kapturowy, ma skośny przebieg, podciąga łopatkę ku górze i ku linii
przyśrodkowej.
- m. dźwigacz łopatki (m. levator scapulae) – podobnie jak poprzedni podciąga łopatkę ku
górze i ku linii przyśrodkowej.
- m. zębaty grzbietowy (m. serratus dorsalis) – płaskie i cienkie, zachowały budowę
metameryczną w odróżnieniu od innych mm. grzbietowych, więc przez wielu anatomów
zaliczany jest do mm. głębokich (albo pośrednich). Ze względu na swoje przyczepy są
Mięśnie głębokie:
Ze względu na wspólną czynność (utrzymywanie pionowej postawy ciała) otrzymały nazwę
m. prostownika grzbietu (m. erector spinae / trunci). Jednak ze względu na różny kierunek i
przyczep mięśni wyróżnia się kilka ich układów:
1. Mięśnie płatowate:
- m. płatowaty głowy i szyi (m. splenius capitis et cervicis) – początek na wyrostkach
kolczystych kr. piersiowych i szyjnych, koniec na kr. szyjnych i k. potylicznej. Przy
jednostronnym skurczu obracają i pochylają głowę w swoją stronę, przy obustronnym
natomiast pochylają głowę do tyłu.
2. Mięśnie długie grzbietu (rozpoczynają się w dolnym odcinku kręgosłupa wspólną masą
mięśniową, przyczep końcowy w górnej części kręgosłupa):
- m. biodrowo-żebrowy (m. iliocostalis)
- m. najdłuższy (m. longissimus)
- m. kolcowy (m. spinalis)
3. Mięsień poprzeczno-kolcowy (m. transversospinalis), na którego składają się mięśnie
łączące w różnych kombinacjach wyrostki poprzeczne z kolczystymi:
- m. półkolcowy (m. semispinalis)
- m. wielodzielny (m. multifidus)
- mm. skręcające (mm. rotatores)
4. Mięśnie krótkie grzbietu – łączą sąsiadujące kręgi:
- mm. międzykolcowe (mm. interspinalis)
- mm. międzypoprzeczne (mm. intertransversarii)
Przepona (diaphragma):
- stanowi najważniejszy mięsień wdechowy
- oddziela jamę klatki piersiowej od jamy brzucha
- wyróżnia się 3 jej części: lędźwiową (pars lumbalis), żebrową (pars costalis) i mostkową
(pars sternalis), które łączą się w tzw. ośrodku ścięgnistym (błona w kształcie listka
koniczyny)
- ma kształt kopuły, która w czasie skurczu spłaszcza się i obniża, zwiększając objętość
klatki piersiowej. Prowadzi to do zmniejszenia ciśnienia w klatce piersiowej i wessania
powietrza do płuc – następuje wdech. W czasie rozkurczu uwypukla się powodując
wypchnięcie powietrza z płuc – następuje wydech
- działa antagonistycznie do mięśni powłok brzusznych, jest jednak ważnym mięśniem
tłoczni brzusznej
- przebita licznymi otworami, przez które przechodzą naczynia, przełyk, nerwy
- z pochodzenia jest mięśniem szkieletowym, jednak jej czynności są jak najbardziej
trzewne, a nasz wpływ na jej czynność ograniczony - oddech można wstrzymać najwyżej
na 2 min.
- unerwiana przez nerw przeponowy i część nerwów międzyżebrowych
Mięśnie podłużne:
- m. prosty brzucha (m. rectus abdominis) – płaski brzusiec sięgający od mostka do
k. łonowej, na przebiegu którego występują 3-4 smugi ścięgniste (intersectines tendineae).
Należy do zespołu mięśni wydechowych, bo przyczynia się do opuszczenia żeber.
Wchodzi w skład tłoczni brzusznej (prelum abdominale). Tym terminem określa się
mięśnie, których równoczesne skurcze przyczyniają się do przesuwania treści pokarmowej
w jelitach, działa ponadto przy przesuwaniu się moczu i kału, a także wymiotach, kaszlu i
czkawce. U kobiet dodatkowo tłocznia brzuszna jest istotna przy porodzie. W położeniu
leżącym na grzbiecie przy ustaleniu kończyn dolnych unosi klatkę piersiową (tułów) do
pozycji siedzącej, natomiast przy ustaleniu klatki piersiowej unosi miednicę i nogi.
- m. piramidowy (m. pyramidalis) – biegnie od spojenia łonowego do smugi białej. Jest
mięśniem ulegającym redukcji. Napina smugę białą i tym samym ścianę przednią brzucha.
- m. czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum) – stanowi tylną ścianę brzucha,
wypełniając przestrzeń między klatką piersiową a miednicą. Bierze udział w utrzymaniu
postawy – ustala kręgosłup.
Ujście miednicy małej zamyka się kroczem. Jest to swoisty utwór mięśniowo powięziowy,
nazywany przeponą moczowo-odbytniczą. Krocze od przodu jest przebite cewką moczową, a
z tyłu odbytnicą. Cała okolica krocza u człowieka u człowieka jest szczególnie ważna, gdyż z
powodu wyprostowanej postawy ciężar trzewi przypada na nią, a nie na umięśnioną ścianę
brzuszną. Zawiera liczne mięśnie np.: m. zwieracz i dźwigacz odbytu, mięśnie poprzeczne
krocza (powierzchowny i głęboki) oraz zwieracz cewki moczowej.
Mięśnie ramienia:
1. Mięśnie grupy przedniej – zginacze (musculi flexores) (unerwiane przez nerw
mięśniowo-skórny):
- m. dwugłowy ramienia (m. biceps brachii) – mięsień dwustawowy, biegnie od łopatki
do k. promieniowej i częściowo do k. łokciowej. Składa się z głowy długiej (caput
longum) i krótkiej (caput breve). Przy ustalonej łopatce odwodzi ramię – unosi do
przodu, przy ustalonym ramieniu i odwróconym przedramieniu zgina staw łokciowy
(„gest Kozakiewicza”), przy nawróconym przedramieniu najpierw go obraca, a
następnie zgina w stawie łokciowym, przy zwisie czyli ustalonym przedramieniu
również zgina przedramię zbliżając do siebie kości przedramienia i ramienną. Przy
noszeniu ciężkich rzeczy kurczy się nie wykonując jednak ruchu, przez co stabilizuje
stawy (zapobiega ich zwichnięciu).
- m. ramienny (m. brachialis) – leży pod poprzednim, mięsień jednostawowy, biegnie
Stosunek siły zginaczy i prostowników wynosi 1,6 : 1,0, dlatego przy swobodnie zwisającej
ręce jest ona lekko zgięta w łokciu.
Mięśnie przedramienia:
1. Mięśnie grupy przedniej – zginacze (unerwiane przez nerw łokciowy i pośrodkowy):
- m. nawrotny obły (m. pronator teres) – nawraca przedramię i zgina staw łokciowy
(warstwa powierzchniowa).
- m. nawrotny czworoboczny (m. pronator quadratus) – nawraca przedramię (warstwa
głęboka).
- m. zginacz promieniowy nadgarstka (m. flexor carpi radialis) – zgina staw
promieniowo-nadgarstkowy, przy wyprostowanym stawie łokciowym i nadgarstku
nawraca przedramię, pociąga rękę w stronę promieniową (warstwa powierzchniowa).
- m. zginacz łokciowy nadgarstka (m. flexor carpi ulnaris) – zgina rękę w stawie
promieniowo-nadgarstkowym, pociąga rękę w stronę łokciową, jego porażenie utrudnia
grę na skrzypcach (warstwa powierzchniowa).
- m. dłoniowy długi (m. palmaris longus) – zgina rękę (warstwa powierzchniowa).
- m. zginacz powierzchowny palców (m. flexor digitorum superficialis) – zgina staw
promieniowo-nadgarstkowy, stawy śródręczno-paliczkowe, a zwłaszcza stawy
międzypaliczkowe bliższe – jednocześnie lub wybiórczo, co zależy od pracy
konkretnych prostowników (warstwa powierzchniowa).
- m. zginacz głęboki palców (m. flexor digitorum profundus) – działa jak poprzedni oraz
dodatkowo zgina stawy międzypaliczkowe dalsze (warstwa głęboka).
- m. zginacz długi kciuka (m. flexor pollicis longus) (kciuk – pollex) – zgina staw
międzypaliczkowy kciuka (warstwa głęboka).
2. Mięśnie grupy tylnej – prostowniki (unerwiane przez nerw promieniowy):
- m. ramienno-promieniowy (m. brachioradialis) – rozciąga się od k. ramiennej do k.
promieniowej, zgina staw łokciowy w położeniu pośrednim między nawróceniem a
odwróceniem przedramienia, zarówno przy położeniu odwróconym, jak i nawróconym
kurcząc się ustawia przedramię w położeniu pośrednim. Zaliczany jest do zginaczy
(grupa boczna).
- m. odwracacz przedramienia (m. supinator) – odwraca przedramię (grupa boczna).
- m. prostownik łokciowy nadgarstka (m. extensor carpi ulnaris) – prostuje rękę i
odwodzi w stronę łokciową (warstwa powierzchniowa).
- m. prostownik promieniowy długi i krótki nadgarstka (m. extensor carpi radialis longus
et brevis) – prostują rękę (grupa boczna).
- m. prostownik palców (m. extensor digitorum) – prostuje palce i odwodzi je od palca
środkowego, ruchy palców przy działaniu tego mięśnia są pierwotnie jednoczesne,
jednakże przy ćwiczeniu (np. gry na fortepianie) działają autonomicznie, przy zgiętym
nadgarstku działa na wszystkie stawy palców, przy zgięciu grzbietowym tylko na stawy
śródręczno-paliczkowe (warstwa powierzchniowa).
- m. prostownik palca małego (m. extensor digiti minimi) – umożliwia niezależność
ruchów palca małego (warstwa powierzchniowa).
- m. prostownik wskaziciela (m. extensor indicis) – prostuje palec wskazujący i
przywodzi go do palca środkowego (autonomia).
- m. prostownik długi kciuka (m. extensor pollicis longus) – przywodzi kciuk i prostuje
jego stawy, gdy działa ścięgno tworzy tzw. „tabakierkę anatomiczną” (warstwa
głęboka).
- m. prostownik krótki kciuka (m. extensor pollicis brevis) – prostuje kciuk w stawie
śródręczno-paliczkowym (warstwa głęboka).
- m. odwodziciel długi kciuka (m. abductor pollicis longus) – odwodzi kciuk (warstwa
głęboka).
- m. mięsień dłoniowy krótki (m. palmaris brevis) – m. skórny (m. wyrazowy), napina
poprzecznie rozcięgno dłoniowe (marszczy skórę nad kłębikiem).
3. Mięśnie środkowe ręki:
- 4 mm. glistowate (mm. lumbricales) – zginają palce w stawach śródręczno-
paliczkowych i prostują w stawach międzypaliczkowych.
- 3 mm. międzykostne dłoniowe (mm. interossei palmares) – przywodzą palce do palca
środkowego.
- 4 mm. międzykostne grzbietowe (mm. interossei dorsales) – odwodzą palce od palca
środkowego.
Cechami wybitnie ludzkimi w budowie kończyny dolnej jest rozrost mm. pośladkowych,
mm. przywodzicieli uda, m. czworogłowego uda i m. trójgłowego łydki.
Mięśnie uda:
1. Grupa przednia (unerwiana przez nerw udowy):
- m. czworogłowy uda (m. quadriceps femoris) – składa się z 4 mięśni (głów): m. prosty
uda (m. rectus femoris), m. obszerny pośredni (m. vastus intermedius), m. obszerny
przyśrodkowy (m. vastus medialis), m. obszerny boczny (m. vastus lateralis). Jako
całość prostuje nogę w kolanie, m. prosty uda dodatkowo uczestniczy w zginaniu stawu
biodrowego. U człowieka to jeden z najsilniejszych mięśni. Dzięki niemu jako jedyni
wśród ssaków potrafimy skrajnie prostować staw kolanowy.
- m. krawiecki (m. sartorius) – najdłuższy mięsień u człowieka (?), schodzi spiralnie od
kości biodrowej do guzowatości piszczeli. Jest słabym mięśniem – pełni rolę
pomocniczą w zgięciu stawu biodrowego i kolanowego, obraca ponadto udo na
zewnątrz i przywodzi.
2. Grupa tylna (unerwiana przez nerw kulszowy):
- m. dwugłowy uda (m. biceps femoris) – zgina staw kolanowy, przy zgiętym stawie
kolanowym obraca goleń na zewnątrz.
- m. półścięgnisty (m. semitendinosus) – zgina staw kolanowy i prostuje biodrowy, przy
zgiętym kolanie obraca goleń do wewnątrz.
- m. półbłoniasty (m. semimembranosus) – działa jak poprzedni lecz znacznie silniej.