Week-1-7 CM MDL Fil111

ASIAN INSTITUTE OF COMPUTER STUDIES (AICS)
Talaan ng Nilalaman
nilalaman
MODYUL 1: MGA KONSEPTONG PANG WIKA
Talakayan 1: Wikang Pambansa…………………....………………….2-3 MODULE 5: KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
Talakayan 2: Wikang Opisyal at Panturo……………...…………3-4 (UNANG BAHAGI)
Mga Pagsasanay at Pagtataya………………………………………..….…5 Talakayan 1: Ang Pinagmulan ng Wika….………………………………….……....….22-23
Talakayan 2: Kasaysayan ng WIkang Pambansa ...……........................……23-25
MODYUL 2: MONOLINGGUWALISMO, Talakayan 3: Kasaysayan ng Wika sa Panahon
BILINGGUWALISMOAT MULTILINGGUWALISMO ng mga Espanyol ….………...……………………………………………………………………….…25-26
Talakayan 1: Unang Wika, Ikalawang Wika Talakayan 4: Panahon ng Rebulusyong
At ikatlong Wika……………………………….………………………………………………..6 Pilipino………………………………………………………………………………………………………….………..27
Talakayan 2: Monolingguwalismo, Bilingguwalismo Mga Pagsasanay at Pagtataya.….…………………………………………………….………28-29
At Multilingguwalismo……………………….…………………………………6-7
Mga Pagsasanay at Pagtataya …………………………………………8-9 MODULE 6: KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
(IKALAWANG BAHAGI)
MODYUL 3: MGA BARAYTI NG WIKA Talakayan 1: Panahon ng mga Amerikano……………………………………....….30-32
Talakayan 1: Heterogenous at Homogenous na Wika…..10 Talakayan 2: Panahon ng mga Hapones………...……………………………………...……32
Talakayan 2: Pinagmulan ng mga Barayti ng Wika…...10-11 Talakayan 3: Panahon ng Kasarinlan hanggang
Talakayan 3: Mga Barayti ng Wika ......................................11-12 Sa Kasalukuyan……………………………………………………………………………….…...………32-34
Mga Pagsasanay at Pagtataya …………….………………...……13-14 Mga Pagsasanay at Pagtataya ………………………………………………………….……35-37
MODULE 4: GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN MODULE 7: UNANG MARKAHANG PROYEKTO

Talakayan 1: Ang Wika at ang Lipunan………………….…….15-16 Panuntunan sa Proyekto……………….…………………...………………..………………………….38
Talakayan 2: Gamit ng wika sa Lipunan………………………….….16-18
Talakayan 3: Pitong Tungkulin ng Wika ……………………………..18-19
Mga Pagsasanay at Pagtataya …………….……………..……...….20-21
1
MGA KONSEPTONG PANG WIKA

ARALIN1
Matapos ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang: tradisyunal at popular na pagpapakahulugan ng Sistema ng arbitraryong vocal-
MODYUL  Natutukoy ang mga kahulugan ng mga konseptong pang
symbolo mga tunog na ginagamit ng mga miyembro ng isang pamayanan sa
wika
1  Nauunawaan ang mga konsepto, elementong kultural,
kasaysayan at gamit ng wika sa lipunang Pilipino
kanilang pakikipagtalstasan at ugnayan sa isa’t isa.
Agosto 24-28, 2020
 Nasusuri ang kalikasan, gamit, mga kaganapang
pinagdaanan at pinagdadaanan ng Wikang Pambansa ng
Pilipinas;
Mahalaga ang wika sa tao sapagkat ito
ang pinakapangunahing kailangan
upang maipahayag natin angn damdamin,
MAHALAGANG TANONG:saloobin kaisipan at iba pa.
 Bakit mahalaga ang wika? Nagkakarooon ng pagkakaintindihan dahil
sa mainam na komunikasyon at sa ating pagsanay sa
 Sa paanong paraan ito nagiging instrumento ng mabisang
pakikipag-usap , nahuhubog din ang ating pagkatao , hindi
pakikipagtalastasan? lang ang gramatika. Esquiremag.ph
Ayon kina Paz, Hernandez, at Peneyra (2003:1), ang wika ay tulay na
ginagamit para maipahayag at mangyari ang anumang minimithi o
Pangkalahatang ideya: pangangailangan natin.Ayon kay Henry Allan Gleason, Jr. ang wika ay masistemang
balangkas ng mga tunog na pinili at isinaayos sa pamaraang arbitraryo upang
Ang Wika ay isa sa mahalagang instrumento ng komunikasyon. Ito ay magamit ng mga taong nabibilang sa isang kultura. Ayon sa Cambridge Dictionary
nagmula sa pinagsama-samang makabuluhang tunog, simbolo at tuntunin, ang wika sa ganitong paraan ito ay isang sistema ng komunikasyong nagtataglay ng
nabubuo ang mga salitang nakapagpapahayag ng kahulugan o kaisipan. Itinuturing mga tunog, salita, at gramatikang ginagamit sa pakikipagtalastasan ng mga
din itong behikulong ginagamit sa pakikipagusap at pagpaparating ng mensahe sa mamamayan sa isang bayan o sa iba't ibang uri ng gawain.
isa’t isa. Nagkakaintindihan tayo, nagbibigay tayo ng pananaw o ideya sa isa’t-isa Ayon kay Charles Darwin ay naniniwalang ang wika ay isang sining tulad ng
gayun din ang mga mensaheng tagos sa puso at isip ng ibang tao, pasalita man o paggawa ng serbesa o pagbe-bake ng cake, o ng pagsusulat. HIndi rin daw ito tunay
pasulat gamit ang wika. na likas sapagkat ang bawat wika ay kailangan munang pag-aralan bago
Ang salitang Latin na Lingua na nangangahulugang “dila” at “wika” o matutuhan. Madalas hindi natin gaanong nabibigyang pansin o hindi gaanong
“lengguwahe.” Ito ang pinagmulan ng salitang Pranses na Langue na napag-iisipan ang kahulugan ng wika sapagkat tila ba likas o natural na satin ang
nangangahulugan ding dila at wika. Kalaunan ito ay naging Language na siya ring pagkatuto at paggamit ng wika sa ating pagpapahayag mula sa pagkabata hanggang
ginagamit na katumbas ng salitang lengguwahe sa wikang Ingles. Ang salitang wika sa kasalukuyan. Subalit marahil iyo ng napagtanto na ang wika ay hindi lamang
at dila ay halos pareho lang ng kahulugan. Itay marahil sa dahilang ang dila ay basta tunog na nililikha ng tao, bagkus ito’y isang napakahalagang instrumento ng
konektado sa pasalitang pagbigkas dahilang iba’t ibang tunog ay nililikha sa komunikasyon. Nakapagpapahayag ang tao ng mga saloobin sa pamamagitan ng
pamamagitan ng iba’t ibang posisyon ng dila. Kaya naman, ang wika ay may wika kaya’t nararapat lang na pagyamanin at gamitin nang naayon sa angkop na
layunin.
2
Suggested time
NORBERTO ISANG TUBONG LEYTE NA SUMULAT NG BATAS

“WIKANG PAMBANSA” RUMUALDEZ KOMONWELT BLG.184 NA ANG LAYON AY ANG
Iisang bansa iisang kultura ang PAG-ARALAN ANG MGA DIYALEKTO UPANG
dapat na makita, wikang MAPAUNLAD ANG ISANG PAMBANSANG WIKA.
pambansa ay dapat nating
isa’wika. Kapag napag-uusapan
ang Pambansang Wika si dating PAMANTAYANG PANGWIKA
Pangulong Manuel L. Quezon ANG WIKANG PIPILIIN AY DAPAT:
ang laging taong maiuugnay  WIKANG SENTRO NG PAMAHALAAN
dito, bilang siya ang tinaguriang  WIKANG SENTRO NG EDUKASYON
“Ama ng Wikang Pambansa.” Saan, Paano ar kailan ng ba tayo nagkaroon  SENTRO NG KALAKALAN
ng Wikang Pambansa? Narito ang “TIMELINE” ng kasaysayang pinagmulan  WIKANG NASUSULAT SA PANITIKAN
ng ating Pambansang Wika.
Table1: Table2:
TIMELINE TIMELINE
1934 TINALAKAY SA KUMBENSIYONG DISYEMBRE 30, IPRINOKLAMA NI PANG. MANUEL L. QUEZON
KONSTITUSIYUNAL ANG PAGPILI SA NARARAPAT 1937 ANG WIKANG TAGALOG BILANG BATAYAN NG
NA MAGING WIKANG PAMBANSA WIKANG PAMBANSA, BASE SA KAUTUSANG
LOPE K. SANTOS ISA SA NAGMUNGKAHING DAPAT GAMIT ANG TAGAPAGPAGANAP BLG.134.
WIKANG PINOY AT HINDI ANG DAYUHANG
WIKA. 1940 SINIMULANG ITURO ANG WIKANG PAMBANSA
BATAY SA TAGALOG SA MGA PRIBADO AT
MANUEL L. QUEZON SIYA ANG NAGBIGAY DAAN SA PROBISYONG PAMPUBLIKONG PAARALAN.
PANGWIKA TAONG 1935 NAKASAAD SA
ARTIKULO XIV, SEK. 3 NG SALIGANG BATAS NA; HULYO 4, 1946 IPINAHAYAG NA ANG WIKANG OPISYAL NG
BANSA AY TAGALOG AT INGLES SA BISA NG
ARTIKULO XIV, “ANG KONGRESO AY GAGAWA NG MGA BATAS KOMONWELT BLG. 570.
SEKSIYON 3 HAKBANG TUNGO SA PAGKAKAROON NG ISANG
WIKANG PAMBANSANG IBABATAY SA ISA SA AGOSTO 13, 1959 SA KAUTUSANG PINALABAS NI JOSE E. ROMERO,
MGA UMIIRAL NA KATUTUBONG WIKA. KALIHIM NG EDUKASYON NOON. PINALITAN
HANGGA’T HINDI ITINATAKDA NG BATAS ANG ANG TAWAG SA WIKANG PAMBANSA MULA
WIKANG INGLES AT KASTILA ANG SIYANG TAGALOG ITO AY TINAWAG NA PILIPINO.
MANANATILING OPISIYAL NA WIKA.”
3
Suggested time
1972 MULING NAGKAROON NG PAGTATALO SA Sa pangkalahatan nga ay Filipino at Ingles ang mga opisyal na wika at
USAPING PANG WIKA NA NAGRESULTA NG wikang panturo sa mga paaralan. Sa pagpasok ng K to 12 Curriculum, ang Mother
PROBISYONG PANGWIKA SA SALIGANG BATAS Tongue o unang wika ng mga mag- aaral ay naging opisyal na wika mula
TAONG 1973, ARTIKULO XV, SEKSIYON 3, BLG.2. Kindergarten hanggang Grade 3 sa mga paaralang pampubliko at pribado man.
Tinawag itong MotherTongue-Based Multi-Lingual Education (MTB-MLE). Ayon kay
ARTIKULO XV, “SA SALIGANG BATAS NG 1973 ANG WIKANG DepEd Secretary Bro. Armin Luistro, FCS, “ang paggamit ng wikang ginagamit din
SEKSIYON 3, BLG.2 PAMBANSA AY TINAWAG NA FILIPINO.” sa tahanan sa mga unang baitang ng pag- aaral ay makatutulong na mapaunlad ang
wika at kaisipan ng mga mag-aaral at makapagpapatibay rin sa kanilang
1987 PINAGTIBAY NG KOMISYONG KONSTITUYUNAL
kamalayang sosyo- kultural.”
NA BINUBUO NG DATING PANG. CORY AQUINO
ANG IMPLEMENTASYON SA PAGGAMIT NG
WIKANG FILIPINO, NAKASAAD SA ARTIKULO XIV, 19 na Wika at Dayalekto na itinadhana ng DepEd:
SEKSIYON 6 PROBISYON TUNGKOL SA WIKA.
1. Tagalog 9. Waray 17. Yakan
ARTIKULO XIV, “ANG WIKANG PAMBANSA NG PILIPINAS AY 2. Kapampangan 10. Tausug 18. Surigainon
SEKSIYON 6 FILIPINO. SAMANTALANG NILILINANG, ITO AY 3. Pangasinense 11. Maguindanaoan 19. Ybanag
DAPAT PAYABUNGIN AT PAGYAMANIN PA SALIG 4. Chavacano 12. Meranao
SA UMIIRAL NA MGA WIKA SA PILIPINAS AT SA 5. Ilokano 13. Ivatan
IBA PANG WIKA.” 6. Bikol 14. Sambal
7. Cebuano 15. Aklanon
8. Hiligaynon 16. Kinaray-a
WIKANG OPISYAL AT PANTURO
Ayon kay Virgilio Almario (2014:12) ang wikang opisyal ay itinadhan ng Ang wikang Filipino at Ingles ay gagamitin at ituturo parin sa paaralan. Ang
batas na maging wika sa opisyal na talastasan ng pamahalaan. Ibigsabihin ito ang magiging pokus ng Kindergarten at unang baitang ay katatasan sa pasalitang
wikang maaring gamitin sa anumang uri ng komunikasyon, lalo na sa anyong pagpapahayag. Sa Grade 2 hanggang Grade 6 ay bibigyang diin ang iba’t iba pang
nakasulat sa loob at sa labas ng alinmang sangay o ahensiya ng gobyerno. component ng wika tulad ng pagpapakinig, pagsasalita, pagbabasa, at pagsusulat.
Ang wikang panturo naman ang opisyal na wikang ginagamit sa pormal na Sa mataas na baitang ay Filipino at Ingles pa rin ang pangunahing wikang panturo
edukasyon. Ito ang wikang ginagamit na panturo at pag-aaral, at ang wikang o medium instruction.
nakasulat sa mga aklat at sa anumang kagamitang panturo sa silid-aralan. “ukol sa
layunin ng komunikasyon at panturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Mga Sanggunian:
Filipino at hangga’t walang ibang itinadhana ang batas, Ingles. Ang mga wikang Pinagyamang Pluma pahina 16
panrehiyon ay pantulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbong Esquiremag.ph
pantulong na mga wikang panturo roon.” Ayon ito sa ating Saligang batas ng 1987, slideshare,net.com
Artikulo XIV, Seksiyon 7.
4
Suggested time
Mahalagang Paalala MODYUL 1: Pagtataya (10 points)

 Punitin ang Gawaing ito at isumite kasama ng iba pang pagsusulit at mga Tukuyin ang mga sumusunod at isulat ang sagot sa patlang.
gawain ayon sa nakatalagang petsa. Maaring sabihin ng guro na gawin ito sa __________________1. Probisyon sa Konstitusyong 1987 na nagtatakda sa wikang
iba pang papel. Filipino bilang wikang pambansa.
 kung mag sesend ng mga gawain online katulad ng MS presentation (s),
pictures, pdfs at iba pang mga attachment, Maari mo itong isend sa aking email __________________2. Siya ay naniniwalang ang wika ay hindi tunay na likas sapagkat
____________________________________________ Ayon sa pormat na ito: ang bawat wika raw ay dapat munang pag-aralan bago matutunan.
(SECTION_LASTNAME_FIRSTNAME_ACTIVITYNAME (e.g. IC1MA_DELA
CRUZ_JUAN PEDRO_SELF-CONCEPT INVENTORY), o isend ang digital copy mula __________________3. Petsa kung kailan ipinroklama ang Tagalog bilang wikang
sa flash drive kasama ang iba pang mga gawain. Pambansa.
__________________4. Ito ang wikang naging batayan ng wikang pambansa dahil ito ay
GAWAIN BLG.1:
tumutugma sa pamantayang binuo ng sangay na nagsusuri sa iba’t ibang wika o diyalekto
Radial Circle sa bansa.
Malaki ang ginagampanang bahagi ng wika sa pakikipagkapwa ng mga tao. Sa loob
__________________5. Ano ang ibigsabihin ng sa
ng Radial Circle, Isulat ang kahalagahan ng wika sa ating pakikipag-ugnayan sa kapwa at
iugnay ito sa kasaysayan ng Wikang Pambansa. __________________6. Petsa kung naging Filipino ang pangalan ang ating wikang
pambansa.
__________________7. Ang tinaguriang Ama ng Wikang Pambansa.
__________________8. Ayon sa kanya ang wikang opisyal ay itinadhan ng batas na

WIKA maging wika sa opisyal na talastasan ng pamahalaan.
__________________9. Kailan ipinahayag na ang wikang opisyal ng bansa ay tagalog at

ingles sa bisa ng batas komonwelt blg. 570.
PAGSASANAY BLG.1: __________________10. Magbigay ng isang pamantayan pangwika.

Magsaliksik ng 10 salita sa Filipino na may ibang kahulugan kung sa ibang rehiyon
gagamitin. Sundan ang halimbawa sa ibaba.
KAHULUGAN NG KAHULUGAN NG
SALITA SALITA LUGAR SALITA SA TIYAK NA
LUGAR
TAYA PUSTA CAGAYAN DE ORO KALAWANG
5
Suggested time
ARALIN2
MONOLINGGUWALISMO, BILINGGUWALISMO AT
MODYUL MULTILINGGUWALISMO
2
SETYEMBRE 2-4 2020 Matapos ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:
 Nauunawaan at napahahalagahan ang wika at wikaing
ginagamit ng isang tao tungo sa mabuting pakikipag-
kapwa
 Natutukoy ang pagkakaiba at pagkakatulad ng 123rf.com
MULTILINGGUWAL AT POLIGLOT
 Nakapagsasaling wika ng isang awitin batay sa UNANGWIKA
kaalamang Bilinnguwal; •Tawag sa wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang natutunan ng
Pangkalahatang ideya: isang bata. Tinatawag din itong katutubong wika o Mother Tongue,
arterial na wika at kinakatawan din ng L1.
Ang paggamit ng wika sa pakikipagtalastasan sa kapwa ay maituturing na
unique o natatangi lamang sa tao. Ayon kay Chomsky (1965), ang pagkamalikhain PANGALANGWIKA
ng wika at nakikita sa kakayahan ng tao lamang at wala sa ibang nilalang tulad ng •Wikang natutunan ng isang bata mula sa kanyang paligid na
hayop. Nagagamit ng tao ang wika upang makapagpahayag ng kanyang mga ginagalawan, madalas din itong natutunan sa loob ng silid aralan at
karanasan, kaisipan, damdamin, hangarin at iba pang batay sa pangangailangan at panonoud sa telebisyon, kinakatawan nito ang L2.
angkop na sitwasyon o pagkakataon kaya naman masasabing ang wika ay natatangi
lamang sa tao at hindi sa iba pang nilalang. IKATLONGWIKA
•Nagagamit ang wikang ito sa pakikiangkop sa lumalawak na mundong
May mga ekspirementong isinagawa upang malaman kung ang ginagalawan ng isang tao at kumakatawan bilang L3.
komuikasyon ba ng hayop ay katulad ng wika ng tao pero hanngang ngayon ay hindi
pa ito napaptunayan. Bagama’t may mga hayop na natuturuang magsalita dahil Monolingguwalismo, Bilingguwalismo at
nakabibigkas sila ng ilang salita o pangungusap na natutunan nila kapag Multilingguwalismo
nauudyukan o nabibigyan sila ng insentibo ng taong nagsanay sa kanila. Hindi Sa paanong paraan nakakatulong
masasabing malikhain ang pangungusap na nabubuo nila dahil ito’y karaniwang ang pagkatuto mo ng iba pang wika maliban
bunga lamang ng pag-uudyok sa kanila. Sa kabilang banda, ang tao ay gumagamit sa iyong unang wika o L1?
ng wikang naangkop sa sitwasyon o pangangailangan (Paz, et.al. 2003; pahina 4). Monolingguwalismo
Kung gayon maituturing na isang mahalagang handog sa tao ang kakayahang Ang tawag sa pagpapatupad ng
makipagtalastasan gamit ang wika. Nararapat lamang nating pagyamanin ang iisang wika sa isang bansa tulad sa
kakayahang ito at gamitin sa pamamaraang nakakabuti hindi lang sa sarili kundi sa isinasagawa sa mga bansang England, Pransya, South Korea, Japan at iba pa kung
higit na nakakarami.
6
saan iisang wika ang ginagamit na wikang panturo sa lahat ng larangan o DO 16, s.2012 (Guidelines on the implementation of the Mother Tongue Based-
asignatura. Maging sa wikang pang kumersyo, negosyo at sa talastasan patuloy na Multilingual Education -MTB-MLE)
pinapairal ng mga bansang ito ang pagiging Monolingguwal.  Nakalahad dito sa simula sa araling taon 2012-2013, ipapatupad ang MTB-
Bilingguwalismo MLE sa mga paaralan.
Ayon kay Leonard Bloomfield ang Bilingguwalismo at paggamit at  Naaayon ito sa maraming pag-aaral na nagsasabing mas epektibo ang
pagkontrol ng tao sa dalawang magkaibang wika na tila ba ang dalawang ito at pagkatuto ng mga bata kung unang wika ang gagamitin sa kanilang pag-
kanyang katutubong wika. Bilingguwalismo sa wikang panturo, ayon ito sa aaral.
(probisyong pagkakaroon ng dalawang wika panturo sa mga paaralan at wikang
opisyal na iiral sa pormal at transaksyon sa pamahalaan man o kalakalan) Artikulo Mother Tongue Based-Multilingual Education -MTB-MLE
15, Seksyon 2 at 3 sa saligang batas 1973. Ayon
kay Ponciano B. Pineda (2004:159) Ang
probisyong ito sa Saligang batas ang naging
basehan ng Surian ng Wikang Pambansa sa
pagharap sa kalihim ng edukasyon at kultura ng
ng kahiligang ipatupad ang patakarang bilingual
instruction na pinagtibay ng Board of National
Education(BNE) bago pa umiral ang martial law.
Resolusyon blg 73-7 (Bilingual Education)

“Ang Ingles at Pilipino ay magiging midyum sa
pagtuturo at ituturo bilang asignatura at kurikuum mula grade 1 hanggang sa
Poliglot
antas ng unibersidad sa lahat ng paaralan, pampubliko o pribado man.”
“Ang indibidwal na bihasa sa paggamit ng iba’t ibang wika siya ay
maituturing na Poliglot.” – Clyne (2014) Ang pagiging Poliglot ay madalas na
Multilingguwalismo
naihahalintulad sa Multilingguwal dahil sa halos pagkakapareho nila ng kahulugan.
Ang Pilipinas ay isang bansang mutilingguwal, dahil sa mahigit 150 wika at
Subalit may pagkakaiba ang dalawa, Ang Poliglot ay taong nag-aral ng iba’t ibang
wikain kaya naman bibihirang Pilipino ang monolingguwal. Karamihan sa atin lalo
wika na sinasanguni bilang taong natuto ng maaraming wika at itinuturing na
na ang mga nakatira sa labas ng katagalugan, ay nakakapagsalita at nakakaunawa
“Avocation.”
ng Filipino, Ingles at isa o mahigit pang wikang katutubo na karaniwang ang wika o
Mga Sanggunian:
mga wikang kinagisnan. Sa kabila nito, sa loob ng mahabang panahon ang wikang
Pinagyamang Pluma pahina 28
Filipino at wikang Ingles ang ginagamit na wikang panturo sa mga paaralan.
https://www.slideshare.net/stephanielagarto_07/unang-wika
123rf.com
CSBD e-LR Portal - Activity Sheets for SHS
7
GAWAIN BLG.2:
Mahalagang Paalala
 Punitin ang Gawaing ito at isumite kasama ng iba pang pagsusulit at mga Salin Wika
gawain ayon sa nakatalagang petsa. Maaring sabihin ng guro na gawin ito sa Isalin sa wikang Filipino ang sikat na awiting “Imagine” ni John Lenon. At Ibuod
iba pang papel. ito gamit ang limang pangungusap.
pictures, pdfs at iba pang mga attachment, Maari mo itong isend sa aking email
____________________________________________ Ayon sa pormat na ito:
Buod ng Awit:
CRUZ_JUAN PEDRO_SELF-CONCEPT INVENTORY), o isend ang digital copy mula
sa flash drive kasama ang iba pang mga gawain.
GAWAIN BLG.1:
Venn Diagram
Tukuyin ang 5 pagkakaiba at 5 pagkakatulad ng MULTILINGGUWAL AT POLIGLOT
gamit ang Venn Diagram.
Pamantayan sa Pagsasaling
Wika
MULTILINGGUWAL POLIGLOT
DIWA NG SINALING PAKSA-10
WASTONG PAGPILI NG SALITA-10
KABUUANG PUNTOS= 20
8
MODYUL 2: Pagtataya _____6. Ito ang wikang may simbulong L3 na natutunan ng isang indibidwal sa
Tukuyin ang hinihingi ng bawat bilang. Piliin ang titik ng tamang sagot at kanyang lumalawak na mundo.
ilagay sa patlang. a. Unang wika
b. Pangalawang wika
_____1. Alin sa mga susmusunod ang makakapagpatunay na nagtagumpay ang c. Ikatlong wika
multilingguwal sa edukasyon sa layunin nito? _____7. Ano ang opisyal na wika sa ating bansa ayon sa itinadhan ng ating saligang
a. Itinakwil ang paggamit ng Ingles sa kabuuan batas ng 1973?
b. Naihanda ang mga tao sa pakikilahok sa Pambansa at internasyonal na mga a. Filipino at Kastila
Gawain b. Filipino at Ingles
c. Higit na nakikilala ng mga tao ang kanilang sariling integridad c. Filipino at Mandarin
d. Nalinag ang wikang Pambansa at mga rehiyonal na wika d. Wala sa nabanggit
_____2. Ito ang kasalukuyang bilang ng wika at wikiing umiiral sa ating bansa. _____8. Ito ang sinsabing bilang ng wika at wikiing umiiral sa Pilipinas.
a. 19 a. 200
b. 30 b. 400
c. 20 c. 150
d. 50 d. 500
_____3. Tawag sa wikang nakagisnan simula pagkabata. _____9. Kung ipinanganak at lumaki si katrina sa Albay, ano ang wikang dapat
a. Mother tongue gamiting panturo sa mga asignaturang pang unang baiting?
b. Monolingguwal a. Ingles
c. Bilingguwal b. Bikolano
d. Poliglot c. Ilokano
_____4. Ito ang patakaran kung saan dalawang opisyal na wika ang gagamitin sa d. Mandarin
pagtuturo ng mga asignatura sa paaralan. _____10. Alin sa mga sumusunod ang nag papakita ng isang Multilingguwalismo?
a. Poliglot a. Itinuturo ni gemma ang Agham sa wikang Filipino at Ingles
b. Bilingguwal b. Itinuturo ni Marta ang panitikan sa wikang Ingles
c. Monolingguwal c. Itinuturo ni Grasya ang matimatika sa wikang Ilokano
d. Multilingguwal d. Itinuturo ni Mea ang kasaysayan sa wikang Waray, Filipino at ingles kung
_____5. Ayon sa pahayag ng UNESCO, ano ang dapat pangalagaan at bigyang kinakailangan
proteksiyon bukod sa multilingguwalismo at lingguwistikong pagkakaiba-iba?
a. Mga katutubong wika
b. Mga internasyional na wika
c. Mga wikang Pambansa
d. Mga wikang nanganganib nang mawala
9
MGA BARAYTING WIKA

ARALIN3
MODYUL 4Matapos ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

 Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga
3 narinig o napanood na sitwasyong pangkomunikasyon
SETYEMBRE 14-18 2020 sa telebisyon o radyo
 Nailalarawan ang antas ng wika sa lipunang
ginagalawan;
 Nakagagawa ng komiks gamit ang barayti ng wikang
Sosyolek;
HETEROGENOUS AT HOMOGENOUS NA WIKA

Mahalagang Tanong? Walang buhay na wika ang maituturing na Homogenous dahil ang bawat
 Bakit kailangan nating tanggapin at igalang
wika ay binubuo ng mahigit sa isang barayti. Masasabi lang kasing “Homogenous”
wikang ginagamit ng mga tao sa paligid natin?
ang wika kung pare-parehong magsalita ang lahat ng gumagamit ng isang wika (Paz,
 Sa paanong paraan nakaktulong ang gamitong
et. Al. 2003). Subalit hindi ganito ang wika nagkakaroon ito ng pagkakaiba-iba sanhi
pagatanggap?
ng salik panlipunan tulad ng edad, kasarian, trabaho, antas panlipunan, rehiyo o
lugar, pangkat-etniko at komunidad kung saan tayo nabibilang, at pinapakita ng
iba’t ibang salik na ito ang pagiging “Heterogenous” na wika. Ang mga salik na ito
ay nagreresulta ng pagkakaiba-iba o tinatawag natin ngayong “Barayti ng wika.”
BARAYTI NG WIKA
Bilang isang indibidwal normal lamang ang pagkakaiba-iba ng bawat isa sa
Pangkalahatang ideya: mga kilos, kasuotan, kultura at higit sa lahat sa paraan ng pananalita dahil ito mas
yumayabong at napagyayaman ang kultura at literatura ng sa paraang pakikipag
Sa paksang ito, malalaman natin ang mga uri ng barayti ng wika at mga kapwa. Ang barayti ng wika ang nagpapatunay ng isang aktibong komunikasyon at
halimbawa ng bawat isang uri nito. Kilala rin sa Ingles na “variety”, ito ang sanhi ng ugnayan sa kapwa. Ano ng ba o saan nga ba nagmula ang “Barayti ng wika”? mula
pagkakaiba ng uri ng lipunan nating ginagalawan, heograpiya, edukasyon, noon hanggang sa ngayon patuloy na inaalam at pinag-aaralan kung saan nga ba
okupasyon, edad, kasarian, at kung minsan, ang uri ng pangkat etniko. Nakapaloob nag mula ang barayti ng wika, at pagdating sa usaping ito mayroon isang teoryang
din dito ang teoryang pinagmulan ng pagkakaiba-ibang wika ng bawat bansa at magiiuugnay dito mula sa bibliya sa aklat ng Genesis 11:1-9; At ang buong lupa ay
bawat tao, malawak ang impormasyong maibibigay sa araling ito na sadyang iisa ang wika at iisa ang salita.2 At nangyari, na, sa kanilang paglalakbay sa
makapagbibigay linaw at aral sa bawat isa. silanganan, ay nakasumpong sila ng isang kapatagan sa lupain ng Sinar; at sila'y
10
nanahan doon.3 At nagsangusapang, Halikayo! tayo'y gumawa ng mga laryo, at ng pagkakaisa ng bawat tao, dahil sa bawat salita, plano at naisin ay madaling
ating lutuing mabuti. At inari nilang bato ang laryo at ang betun ay inaring masasabi kung may iisang pagkakaunawaan, dahil dito hindi na natapos ang
argamasa. pagtatayo ng tore dahil ang mga tao ay hindi na magkaintindihan kaya ito tinawag
4 na Babel o “Tower of Confusion.”
At nagsipagsabi, Halikayo! Magtayo tayo ng isang bayan natin at ng isang
moog, na ang taluktok niyaon ay aabot hanggang sa langit, at magtaglay tayo ng Sa ngayon ay pinag-aaralan ang isang wika sa loob ng kapaligiran at
isang ngalan; baka tayo'y mangalat sa ibabaw ng buong lupa. karanasa ng mga nagsasalita nito. Ito ang nagbubunga ng sitwasyon at mga
5
At bumaba ang Panginoon upang tingnan ang bayan at ang moog, pangyayaring nagreresulta sa tinatawag na “Divergence”, ang dahilan kung bakit
6
na itinayo ng mga anak ng mga tao. At sinabi ng Panginoon, Narito, sila'y iisang nagkakaroon ng iba’t ibang wika o barayti nito(Paz, et. al. 2003), Sa araling ito isa-
bayan at silang lahat ay may isang wika; at ito ang kanilang pinasimulang gawin: at, isa nating alamin at kilalanin ang bwat barayti ng wika.
ngayon nga'y walang makasasawata sa anomang kanilang balaking
gawin.7 Halikayo! tayo'y bumaba at diyan din ay ating guluhin ang kanilang wika, na MGA BARAYTI NG WIKA
anopa't sila'y huwag magkatalastasan sa kanilang salita.8 Ganito pinanabog sila  DAYALEK- Barayti ng wikang ginagamit ng partikular na pangkat ng mga
ng Panginoon mula riyan, sa ibabaw ng buong lupa; at kanilang iniwan ang tao mula sa isang partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o bayan.
pagtatayo ng bayan.9 Kaya ang pangalang itinawag ay Babel; sapagka't doon Maaring gumamit ang mga tao ng isang wikang katulad ng iba pang lugar
ginulo ng Panginoon ang wika ng buong lupa: at mula roon ay pinanabog sila subalit naiiba ang punto o tono, may magkaibang katawagan para sa iisang
ng Panginoon sa ibabaw ng buong lupa. kahulugan, iba ang gamit na salita para sa isang bagay, o magkaiba ang
pagbuo ng mga pangungusap na siyang nagpapaiba sa dayalek ng lugar sa
iba pang lugar.
Halimbawa:
Tagalog – Hikaw Morong – Panahingahan
 IDYOLEK- Pansariling paraan ng pagsasalita ng isang tao, sa barayting ito

lumulutang ang katangingian at kakanyahang natatangi ng taong
nagsasalita.
Halimbawa:
JAMILL- “What’s up mga Ka-igan?”
Michael V bilang (Donya Ina)- “Anak, paki-explain. Labyu!” atpb.
Sinasabi dito ang labis na pagmamataas at pagmamalaki ng mga tao at  SOSYOLEK- Tawag sa barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal.
paghahangad ng lakas at kapangyarihan, sila ay nagkaisang magtayo ng toreng Tinatawag din itong sosyal na barayti ng wika dahil nakabatay ito sa mga
aabot sa kalangitan upang sila’y magtaglay ng kapangyahirang Dios lamang ang pangkat panlipunan. Halimbawa ang sumusunod BEKIMON, JEJEMON,
mayroon, Dahil dito nagalit ang Dios at bilang parusa ginulo niya ang wikang dahilan BALBAL, CONYO iba pang pangkat panglipunan. Makikilala ang iba’t ibang
11
barayti nito sa pagkakaroon ng kakaibang rehistro na tangi sa pangkat na subalit pareho silang may magkaibang unang wika kaya’t di
gumagamit ng wika. Pansinin kung paanong inilalantad ng rehistro ng mga magkaintindihan dahil sa hindi nilaalam ang wika ng isa’t isa.
sumusunod na pahayag ang pinagmulan ng mga ito.
Halimbawa: Halimbawa:
1. Wiz ko feel ang mga hombre ditech, day! 1. Ako kita ganda babae. (nakakita ako ng magandang babae.)
2. Wow pare, ang tindi ng tama ko! Heaven!
3. Kosa, pupuga na tayo mamaya. 2. I no no. (I don’t know)
4. Girl, bukas na lang tayo maglayb.
5. Mag-malling muna tayo ngayon.
Samantala ang wikang nagsimula sa Pidgin ay kalaunang naging likas na
6. e. Pare, punta tayo mamaya sa Mega. wika o unang wika ng batang isinilang sa komunidad ng pidgin na tatawaging
7. Me jamming dun, e.
Creole ang isa sa wikang mula dito ay ang Chavacano na madalas maririnig sa
 ETNOLEK- Ito ang barayti ng wika mula sa etnolingguwistikong pangkat. lugar ng Zamboanga, ito ang wikang naging midyum ng komunikasyon noon ng
Ang salitang etnolek at nagmula sa pinagsamang etniko at dayalek. Taglay
nito ang salitang nagiging bahagi ng pagkakakilanlan isang pangkat-etniko. mga Kastila at Pilipinong nasa Zamboanga.
Halimbawa: Halimbawa:
VAKKUL- Gamit sa Ivatan upang panangga sa init at ulan 1. Mi nombre. (ang pangalan ko)
BULANON- Ibig sabihin ay Fullmoon 2. Di donde lugar to? (taga saan ka?)
3. Buenas noches. (magandang gabi)
 REGISTER- Barayti ng wikang iniaankop ng nagsasalita ng uri ng wikang
gingamit niya sa sitwasyon at sa kausap. Nagagamit ng nagsasalita ang 4. Buenas dias. (magandang umaga.)
pormal na tono ng pananalita kung ang kausap niya ay isang taong may
mataas na katungkulan o kapangyarihan, nakakatanda, o hindi niya
masyadong kakilala.
Mga Sanggunian;
Halimbawa: Pinagyamang Pluma Pahina 44
POLITIKO- Pamahalaan, batas, kongreso, senado, korte at eleksiyon https://newchristianbiblestudy.org/multi/biblestory_tower-of-babel_tagalog-
GURO- Lesson Plan, pisara, klase, Class record at pagsusulit 1905/explanation_the-tower-of-babel/swedenborg_arcana-coelestia-
NAKATATANDA- Ako na po Lola/Lolo. elliott_1312
https://brainly.ph/question/135149
 PIDGIN AT CREOLE- Ang Pidgin ay umusbong na bagong wika o tinatawag https://www.slideshare.net/prettyjonaville/barayti-ngwika-
na “nobody’s native language” o katutubong wikang di pag-aari ng ville?qid=1d4dbd05-ef41-4a51-990a-ee49f26e5ad2&v=&b=&from_search=3
sinuman. Nangyayari ito kapag ang dalawang taong nagtangkang mag-usap
12
GAWAIN BLG. 2:
Mahalagang Paalala Pakinngan o panoorin ang mga sumusunod na mga programang
 Punitin ang Gawaing ito at isumite kasama ng iba pang pagsusulit at mga panradyo at pantelebisyon at saka sagutan ang mga tanong.
gawain ayon sa nakatalagang petsa. Maaring sabihin ng guro na gawin ito sa o BATMAN JOKE TIME-Batanggenyo SUPER COMEDY part 2 Ang batman
iba pang papel.
jokes ay mula sa isang programang panradyo mula sa batangas
(https://www.youtube.com/watch?v=mS7nQ-NCR2c)
o Angelica spoofs Kris Aquiknows & Aboonduh Tonight mula sa programang
(SECTION_LASTNAME_FIRSTNAME_ACTIVITYNAME (e.g. IC1MA_DELA Banana Split (https://www.youtube.com/watch?v=t23O2wrxso0)
CRUZ_JUAN PEDRO_SELF-CONCEPT INVENTORY), o isend ang digital copy mula o Tuterti meets Kissy mula sa Bubble Gang
sa flash drive kasama ang iba pang mga gawain. (https://www.youtube.com/watch?v=sK62vUH8_oM)
GAWAIN BLG.1: TANONG

Komiks 1. Anu-anong barayti ng wika ang kapansin-pansin sa paraan ng pagsasalita
ng Host sa programang panradyong napakinggan
Lagyan ng pahayag ang blankong komiks sa ibaba, gamitin sa bawat mo?________________________________________________________
pahayag ang Barayti ng wikang Sosyolek alin man sa sumusunod BEKIMON, ____________________________________________________________
JEJEMON, BALBAL, CONYO. Bakit ito ang sinagot mo? ______________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
2. Bakit kaya Dayalek ng Batanggenyo ang napiling gamitin para sa Batman
Jokes?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
3. Bakit sina Boy Abunda, Kris Aquino at Pangulong Duterte ang napiling
gayahin o i-ispoof sa mga pinanood mo? Ano ang masasabi mo sa kanilang
Idyolek?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
4. Anong mga salita ang pinakatumatak sa iyo noong napakinggan at
napanood mo ang mga ito? At Bakit?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
13
MODYUL 3: Pagtataya
Basahin at sagutin ang sumusunod na pangungusap sa Hanay A at piliin sa
Hanay B ang titik ng tamang sagot.
Sanaysay
HANAY A HANAY B “Ilalarawan ang antas ng wika sa lipunang iyong
____1. Halimbawa ng Etnolingguwistiko a. Homogenous ginagalawan. At ilahad kung sa paanong paraan
nagmula sa mga Ivatan. b. Register nakatutulong ang kaalaman mo tungkol sa mga barayti
____2. Pansariling paraan ng pagsasalita ng c. Tore ni babel ng wika?”
isang tao, sa barayting ito lumulutang ang d. Conyo __________________________________
katangian at kakanyahanag natatangi ng e. Idyolek ______________________________________________
taong nagsasalita. f. Heterogous
______________________________________________
____3. Bersikulong pinagmulan ng mga g. Genesis 11:1-9
______________________________________________
barayti ng wika. h. Sosyolek
____4. Barayti ng wikang iniaankop ng i.Bekimon ______________________________________________
nagsasalita ng uri ng wikang gingamit niya sa j. Genesis 11:1-20 ______________________________________________
sitwasyon at sa kausap. k. Creole _______________
____5. Katawagan sa wikang ginagamit ng l. Etnolek
mga beki. m. Vakkul
____6. Ito ang barayti ng wika mula sa n. Jejemon Pamantayan sa Pagmamarka
etnolingguwistikong pangkat. Ang salitang o. Dayalek
etnolek at nagmula sa pinagsamang etniko at p. Edad
dayalek. q. Kasarian
____7. Salitang nagkakahulugan Fullmoon. r. Tower of Confusion
____8. Ang pamosong linya ni Mike Enriquez s. “nobody’s native
na “Hindi naming kayo tatantanan,” ay isang language
halimbawa ng anong barayti ng wika? t. Chavacano
____9. Tawag sa barayting nabubuo batay sa u.Michael V
dimensyong sosyal. Tinatawag din itong v. Pidgin
sosyal na barayti ng wika dahil nakabatay ito w. Bisaya
sa mga pangkat panlipunan. x.Zamboanga
____10. Barayti ng wikang ginagamit ng y.Bulanon
partikular na pangkat ng mga tao mula sa z. Tagalog
isang partikular na lugar tulad ng lalawigan,
rehiyon, o bayan.
14
GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

ARALIN4 ANG WIKA AT ANG LIPUNAN
MODYUL Matapos ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang: Ang isa sa
 Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan pinakamahalaga sa tao at
4 sa pamamagitan ng napanood na palabas
lipunan ay ang wika.
SETYEMBRE 21-30 2020  Nabibigyang kahulugan ang mga komunikatibong
gamit ng wika sa lipunan (Ayon kay M.A.K) Samantala ang wika ay
Halliday) nabuo para sa tao at lipunan.
 Naipaliliwanag ang gamit ng wika sa lipunan sa Ayon sa isang linggwista na si
pamamagitan ng mga pagbibigay halimbawa. Henry Gleason, “Ang wika ay
tumutukoy sa masistemang
balangkas ng sinasalitang
Mahalagang Tanong? tunog na pinipili at
 Ano ang tungkulin ng wika sa lipunan? isinasaayos sa paraang
 Ano nga bang pwedeng mangyari kung hindi arbitraryo na ginagamit sa
natin alam ang tamang gamit ng wika sa paanong komunikasyon ng mga tao sa lipunang may iisang kultura.” Sa lipunan, wika ang
paraan kaya tayo makikipagkapwa?
tumutulong upang labis na magkaunawaan ang mga tao sa isa’t-isa, ito rin ay
mahalaga sa lipunan sapagkat gaya nga ng sabi nila, “No man is an island.”
Samakatuwid, walang sinuman ang maaaring mabuhay na para sa sarili niya
lamang. Nabuo ang wika para sa lipunan at ang lipunan ay nabuo dahil sa wika,
Pangkalahatang ideya: kaya nakakaapekto ang wika sa lipunan na ginagalawan ng tao.
Ang lipunan ay malaking pangkat ng mga tao na may karaniwang set ng
pag-uugali, ideya, saloobin at namumuhay sa tiyak na teritoryo at itinuturing ang Dinamiko ang wika, ito ay buhay na patuloy ring nag-iiba ang kahulugan,
mga sarili bilang isang yunit. Ang wika, pasalita man o pasulat, ang instrumentong pagbigkas at tunog sa paglipas ng panahon. Ang malaking nakakaapekto dito ay ang
ginagamit ng mga tao sa loob ng lipunang ito upang makipag-ugnayan sa isa't isa. lipunan na ating kinagagalawan. Sa kadahilanang marami nang naiimbentong salita
Ngunit ano nga ba ang gamit ng wika sa lipunan? Sa araling ito tatalakayin ang katulad na lamang ng mga salita sa gay linggo (o salita ng mga bading) at ang iba
kahalagahan at gamit ng wika sa lipunan, tulad ng paglakad at paghinga, kadalasan pang mga bagong salitang nabubuo sa lipunan. Taon-taon maraming nadidiskubre
ay hindi natin napapansin ang kahalagahan ng wika sa ating pang araw-araw na na wika dahil masyadong matalino na ang mga tao, kung kaya’t mabilis na
buhay. Dahil narin siguro sa palagi natin itong ginagamit, dito ipapakita ang mga naiimpluwensiya ng mga ito ang wikang gagamitin sa isang partikular na lipunan.
halimbawa ng sitwasyong pangwika at ang gamit nito sa komunikasyon sa ating May mga kanya-kanyang lahi ang bawat isa, dito sa asya halos iisa lamang nag
kapwa at sa lipunan. hulma ng mukha ang mga tao kung kaya’t nakakalito tukuyin kung saang bansa ito
nanggaling o ano ang kultura nito kaya sa wikang gamit ng isang tao maaring
makilala natin kung saang bansa galling ito. Mahalaga talaga na magkaroon ng
15
pambansang wika ang isang bansa upang mas madaling matukoy ang isang tao sa GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN
kung saan siya galing at dito rin nagkakaroon o makikita ang pagkakaisa ng isang
bansa gaya na lamang sa kultura ng korea, parte ng kultura nila na hindi maaring Ang pinakadiwa ng wika ay panlipunan. Isang magandang ehemplo ng
magturo ng ingles sa lugar nila kung kaya’t kinakailangan pa nilang pumunta sa magpapatunay rito ang kwento ni Tarzan. Mga tunog ng hayop ang kanyang unang
ibang bansa para matuto ng salitang ingles, kapag marunong ka mag ingles at nasa natutunan dahil ito ang wika ng mga kasamniyang hayop sa gubat. Ang isang
korea ka mataas na ang tingin nila sa’yo dahil bihira lang ang marunong mag-ingles batang walng uganayan sa tao ay nahihirapang matutong magsalita dahil sa wala
sa kanila. Sa kultura ng mga taga korea, makikita natin kung gaano naman siyang kausap. Maging ang isang taong bagong lipat sa isang komunidad na
nakakaimpluwensya ang wika sa kanila. may ibang wika. Kung hindi ito makikipag unayan sa iba ay hindi matututo ng
ginagamit nilang wika. Kung gayon, ang isang taong hindi nakikisalamuha o
Gaya din ito ng bansang Tsina at Japan kung saan kahit na hindi sila nakikipag-ugnayan sa isang komunidad at hindi matututong magsalita sa paraan
marunong mag-ingles, maunlad ang bansa nila. Sa kabuuan apektado ang wika sa kung paano mag salita ang mga tao sa lipunang kanyang ginagalawan.
kultura ng isang tao at sa lipunan ng partikular na lugar at gayun din nakakaapekto
ang kultura at lipunan sa wikang ginagamit. Sadyang hindi maipaghiwalay ang Marami-rami na rin ang nagtangkang i-kategorya ang mga tungkulin ng
dalawa, ang wika kultura, samantala nakabuntot sa kultura ang lipunan dahil kung wika batay sa gampanin nito sa buhay, is ana rito si M.A.K Halliday na naglabas ng
walang lipunan walang mabubuong kultura at walang kultura ang bawat tao ay may 7 Tungkulin ng wika na mababasa sa kanyang aklat na Explorations in the Functions
sari-saring paniniwala sa isang lipunan. of Language (Explorations in Language Study) (1973).
Michael Alexander Kickwood o M.A.K Halliday
Hindi maikakaila na ang wika ay naguugnay sa mga tao sa isang kultura. Ito ay isang bantog na iskolar sa bansang Inglatera.
ang kanilang identidad o pagkakakilanlan, nagbibigay ng anyo sa diwa at saloobin Ibinahagi niya ang kanyang pananaw na ang
ng isang kultura. Maiintindihan at mapahahalagahan ang isang kultura sa tulong ng wika ay isang panlipunang Phenomenon. Naging
wika, hindi lamang ng mga taong kasapi sa grupo ngunit maging ng mga taong hindi malaking ambag niya sa mundo ng linguwistika
kabilang sa pangkat. Tinutukoy ng lingguwistang si W.P Robinson ang mga ang popular niyang modelo ng wika, ang
tungkulin ng wika sa aklat niyang “Language and Social Behavior” (1972). Ito ay ang Systematic Function Linguistics.
sumusunod: (1) pagkilala sa estado, damdamin at pagkatao, panlipunang PITONG TUNGKULIN NG WIKA
pagkakakilanlan, at ugnayan; at (2) pagtukoy sa antas ng buhay sa lipunan. 1. INSTUMENTAL
Ito ang tungkiln ng wikang tumugon sa
Ang isang lipunan ay nabubuo sa sariling pagkakakilanlan sa pamamagitan
mga pangangailangan ng mga tao gaya ng
ng paggamit ng wika na ikinaiiba nila sa ibang lipunan. Bawat tao rito ay nakabubuo
pakikipag-ugnayan sa iba.
ng sariling pagkakakilanlan sa pagsasalita ng kanyang pagkakaiba sa iba pang tao.
May sarili silang katangian, kakayahan at kaalamang hindi maaring katulad ng iba.
Halimbawa:
Sadyang napakalaki ng gampanin ng wika sa isang lipunan. Ito ang nagbibigkis sa
mga kasapi sa lipunan. Ito ang insturmento ng kanilang pagkakaunawa; at ito ang Paggawa ng liham Pangangalakal, liham sa patnugot at pagpapakita ng patalastas
simbolo ng kanilang pagkakakilanlan. tungkol sa isang prudokto.
16
2. REGULATORYO kanyang kapwa. Nangangailangan ng isang matagumapay na interaksyon ng

Tungkulin ng wikang tumutukoy sa pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao. Ang wastong pag-uugali(good manners) upang mas madaling makapagpahayag at mas
pagbibigay ng direksyon gaya ng pagtuturo ng lokasyon ng isang partikular na lugar; epektibo ang komunikasyon sa kausap.
direksyon sa pagluluto ng ulam; direksyon sa pagsasagot ng pagsusulit.
Halimbawa:
Halimbawa:  Kwentuhan * Group chat
1. Saligang batas/konstitusyon – pundamental na batas ng bansa.  E-mail * Forum
2. Batas ng republika – batas na itinakda ng kongreso  Grupo * Online class
3. Ordinansa – batas sa probinsya, lungsod at munisipyo  Forum
4. Polisiya – kautusan sa organisasyon, ahensiya, at kompaniya.
5. Patakaran – alituntunin sa paaralan at iba pang samahan. 4. PERSONAL
Saklaw ng tungkulin ng wika ang pagpapahayag ng sariling opinion, kuro-
kuro o ideya sa isang paksang pinag-uusapan. Binibigyang din ng wika ang bawat
tao ng paraan ng pagpapahayag ng damdamin maging ito ay sa anyong ng
padamdam, pagrerekomenda, pagmumura o sa pamamagitan ng maingat na
pagpili ng salita. Maari ring magkaroon ng pagkukuyom sa sarili o pagbubulas ng
damdamin.
Halimbawa:
 Biograpiya – talambuhay ng tao tungkol sa tunay na pangyayari
 Awtograpiya – talambuhay ng tao na siya mismo ang nag-sulat
 Alaala (Memoir) – kwento ng buhay na pinagdaanan
3. INTER-AKSYONAL  Sanaysay – paglalarawan ng mga lugar na napuntahan
Ang pakikipag-usap sa isa o higit pang tao ay interpersonal na komunikasyon.  Personal na sanaysay – pagsasalaysay sa personal na pangyayari sa buhay
Ito ay pagpapalitan ng  Blog – webpage na dyornal na pwedeng makita ng iba
impormasyon ng dalawa o higit
pang mga tao. Bunga nito,
umuunlad pa ang kakayahan at
nadaragdagan ang ating
kaalaman sa pakikipag-
komunikasyon. Tungkulin ng
wika kung saan mas
naipapakita ng paraan ng
pakikipag-ugnayan ng tao sa
17
5. HEURISTIKO 7. REPRESENTASYUNAL
Ginanagamit ito ng tao upang matuto at magtamong mga tiyak na Pagganap ng pagpapalitan ng kaisipan, may mga tuntunin upang alalayan
kaalaman tungkol sa mundo, sa mga akademiko at propesyunal na sitwasyon. ang gawi/ugaling pangwika kapag may pagpapalitan ng impormasyon ay dapat
Ito ay pagbibigay o paghahanap ng kaalaman, kabilang dito ang pagtatanong, maging totoong-totoo at hindi kalahati lamang dapat gumawa ng palagay
pakikipagtalo, pagbibigay-depinisyon, panunuri, serbey at pananaliksik. tungkol sa alam ng tagapakinig; at kung tapat ang intensiyon dapat iwasan ang
Kasama din ang paikinig ng radio, panonood ng telebisyon, pagbasa kung saan anumang misenterpretasyon at kalabisan.
mapalalago natin ang ating nalalamang impormasyon. Gamit ng wika sa pagpaparating ng kaalaman tungo sa daigdig, paguulat ng
mga pangyayari, paghahanda, pagpapaliwanag ng mga pagkakaugnay-ugnay,
Halimbawa: paghahatid ng mga mensahe atbp.
Pakikinig sa guro atbp.
Halimbawa:
 Repleksiyon
 Kritika
 Interpretasyon
 Pananaliksik sa multidisiplinado
 Pananaliksik sa interdisiplinaryo
6. IMPORMATIBO
Ito ay kabaligtaran ng heuristiko, kung ang heuristiko ay pagkuha ng
impormasyon. Ang impormatibo ay may kinalaman sa pagbibigay ng impormasyon Si Jacobson (2003) naman
sa paraang pasulat o pasalita man. Madalas itong maiuugnay sa mga guro o sa ilang nagbahagi ng Anim na paraan ng
personalidad na nag bibigay impormasyon ukol sa espisipikong bagay, dahil dito paggamit ng wika.
ang gamit ng wika ay mas napagyayaman at naisasabuhay sa paraang pasalita at Si Roman Jacobson (2003)
pasulat masining man o di-pormal. ay isa sa mga pianakamagaling na
dalubwika ng ika-dalawangpung
siglo. Isa siya sa nagtatag ng
Halimbawa:
“Linguistic Circle New York”. Ang
News Reporter Guro
kanyang bantog na Function of
Language ang kanyang nagging
ambag sa larangan ng semiotics. Ang
semiotics ay pag-aaaral sa mga
palatandaan at simbolo at kung
paano ito gamitin.
18
ANIM NA PARAAN NG PAGGAMIT NG WIKA 6. POETIC (patalinghaga) – Saklaw nito ang gamit ng wika sa masining na
1. EMOTIVE (pandamdamin) – Saklaw nito ang pagapahayag ng damdamin, paraan ng pagpapahayag gaya ng panulaan, prosa, sanaysay, at iba pa.
saloobin at emosyon.
Halimbawa:
Halimbawa: Pagbigkas ng tula, pagsulat ng isang makabuluhang sanaysay,
Pag awit, pagsulat ng tula atbp. masining na uri ng talumpati.
2. CONATIVE (panghihikayat) – Ito ang paggamit ng wika bilang paghimok at Sa pag-inog ng mundo madaming bagay ang nagbabago at sa isa dito ang
makaimpluwensiya sa iba sa pamamagitan ng pag-uutos at pakikiusap. paraan ng paggamit natin ng wika sa lipunang ating ginagalawan, tunay na
mahalaga ang wika at isa ito sa pinakamahalagang instumento upang ang
Halimbawa: bawat isa sa atin ay mas magkaisa at magkaunawaan.
Online Selling, Pagbigkas ng talumpati, Seminar atbp.
3. PHATIC (pakikipag-ugnayan) – Ginagamit ang wika upang makapag-

ugnayan sa kapwa at makapagsimula ng usapan.
Halimbawa:
Pakikipag-usap, pagtatanong.
4. REFERNTIAL (sanggunian) – Ipinakita nito ang gamit ng wikang nagmumula

sa aklat at iba pang sanguuniang pinagmulan ng kaalaman upang
magparating ng mensahe at impormasyon.
Halimbawa:
Panonood ng balita, pagbabasa ng aklat atbp. mapagkukunan ng
impormasyon.
Mga Sanggunian:
5. METALINGUAL (kuro-kuro) – Ito ang gamit ng wika kung san lumilitaw ang https://abm4malachi.wordpress.com/about/
mga suliranin sa pamamagitan ng pagbibigay ng komento sa isang kodigo https://www.pinterest.ph/pin/863354191042613221/
o batas. http://floredelresus.blogspot.com/2017/08/gamit-ng-wika-sa-lipunan_11.html
http://adsantosapokalips.blogspot.com/2014/08/wika-kultura-lipunan.html
Halimbawa:
Mungkahi, opinion, Social media post atbp.
19
GAWAIN BLG. 2
Mahalagang Paalala
 Punitin ang Gawaing ito at isumite kasama ng iba pang pagsusulit at mga Buoin natin!
gawain ayon sa nakatalagang petsa. Maaring sabihin ng guro na gawin ito sa Magbigay ng sariling halimbawa para sa bawat paraan ng pagbabahagi ng
iba pang papel.
wika ni Jakobson (2003), Gawing maikli at makatotohanan ang nilalaman ng bawat
pahayag.
____________________________________________ Ayon sa pormat na ito: MGA PARAAN NG PAGBABAHAGI NG WIKA
(SECTION_LASTNAME_FIRSTNAME_ACTIVITYNAME (e.g. IC1MA_DELA EMOTIVE
CRUZ_JUAN PEDRO_SELF-CONCEPT INVENTORY), o isend ang digital copy mula (PANDAMDAMIN):_________________________________________________
sa flash drive kasama ang iba pang mga gawain. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
GAWAIN BLG.1:
________________________________________________________________
Venn Diagram ________________________________________________________________
________________________________________________________________
Tukuyin ang pinagkaiba at pagkakatulad ni Tarzan sa mga tao sa lipunan, at
________________________________________________________________
sabihin ipaliwanag ang kahalagahan ng Wika sa lipunan base sa kwento ng buhay
________________________________________________________________
ni Tarzan.
TARZAN TAO SA LIPUNAN
CONATIVE
(PANGHIHIKAYAT):_________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
PHATIC (PAKIKIPAG-
UGNAYAN):_______________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
20
REFERENTIAL
(SANGGUNIAN):___________________________________________________ Pagtataya
________________________________________________________________ Tukuyin kung anong Tungkuling pangwika ang sumumusunod na pahayag
________________________________________________________________ at piliin ang titik ng tamang sagot sa loob ng kahon sa ibaba.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________ REPRESENTASYUNAL PERSONAL INTER-AKSYONAL
________________________________________________________________ IMPORMATIBO INSTUMENTAL HEURISTIKO
M.A.K Halliday Roman Jacobson (2003) REGULATORYO
METALINGUAL (KURO-KURO):
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________ _______________________1. Tungkuli ng wikang tumutukoy sa pagkuha o
________________________________________________________________ paghahanap ng impormasyong may kinalaman sa pagksang pinag-aaralan.
________________________________________________________________ _______________________2. Ito ang tungkulin ng wikang tumutukoy sa
________________________________________________________________ pagkontrol ng ugali o asal ng ibang tao.
________________________________________________________________ _______________________3. Siya ay isa sa pinakamahusay na lingguwista sa ika-
________________________________________________________________ dalawangpung siglo.
_____________________4. Siya ang nagkategorya ng tungkulin ng pangwika sa
POETIC (PATALINGHAGA): lipunan.
________________________________________________________________ _______________________5. Saklaw ng tunkulin ng wika ang pagpapahayag ng
________________________________________________________________ sariling opinion, kuro-kuro o ideya sa isang paksang pinag-uusapan.
________________________________________________________________ _______________________6. Ang pakikipag-usap sa isa o higit pang tao ay
________________________________________________________________ interpersonal na komunikasyon.
________________________________________________________________ _______________________7. Isang bantog na iskolar sa bansang Inglatera.
________________________________________________________________ _______________________8. Tungkulin ng wika sa pagpaparating ng kaalaman
________________________________________________________________ tungo sa daigdig, paguulat ng mga pangyayari, paghahanda, pagpapaliwanag ng
________________________________________________________________ mga pagkakaugnay-ugnay, paghahatid ng mga mensahe atbp.
________________________________________________________________ _______________________9. Ito ang tungkiln ng wikang tumugon sa mga
________________________________________________________________ pangangailangan ng mga tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa iba.
________________________________________________________________ _______________________10. Ito ay kabaligtaran ng heuristiko, kung ang
heuristiko ay pagkuha ng ideya.
21
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA (UNANG

ARALIN5 BAHAGI)
ANG PINAGMULAN NG WIKA
MODYUL Matapos ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:
 Saan nga ba nagmula ang wika? Walang nakakaalam kung saan ito
5 Nakapagbibigay ng opinion o pananaw kaugnay sa
mga nabasang pagtalakay sa kasaysayan ng wikang nagmula ngunit maraming mga haka-haka at mga teoryang pinagmulan ito, Alamin
SETYEMBRE 21-30 2020 Pambansa
tuklasin ang ilang mahahalagang kasaysayan ng wika at kung paano ng aba ito
 Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa isang
partikular na yugto ng kasaysayan ng pinagmulan ng
nagsimula.
wika
PANINIWALA SA BANAL NA PAGKILOS NG DIOS

GENESIS 2: 20 “At ipinangalanan ng lalaki ang lahat ng mga hayop, at ang
mga ibon sa himpapawid, at ang bawat ganid sa parang.” - Makikita sa bersong ito
Mahalagang Tanong? na kasabay ng pagkalalang sa tao ang pagsilang din ng wika na ginagamit sa
 Bakit mahalaga ang matunton ang kasaysayan ng pakikipagtalastas. GENESIS 11:1-9 - Ipinapakita rito ang pinagmulan ng pagkakaiba-
wikang Pambansa? iba ng wika. Maging sa banal ang aklat ay matatagpuan ang ilang tekstong
 Ano ang kabuluhan nito sa masusing pag-aaral ng tumatalakay sa wika, ayon sa unang bersikulo kasabay ng pagsilang ng tao ang
wika?
pagsilang ng wika. Kung gayon likas sa tao ang makapagsalita at gumamit ng wika
pero saan naman nagmula ang
mga tunog na binibigkas natin
ngayon?
Pangkalahatang ideya:
Mababatid sa bahaging ito ang kasaysayang pinagmulan ng wika, ilalahad EBOLUSYON
dito ang ilang mga pag-aaral, kasaysayan at teoryang sinasabing pinanggalingan ng Ayon sa mga
wika, ayon sa mga pag-aaral ang wika sa Pilipinas ay kabilang sa malaking pamilya anrtropologo, masasabi raw na
ng wikang Austronesian. Kabilang sa pamilyang ito ang mga sumusunod: mga wika sa pagsaan ng panahon ang
sa Formosa (Taiwan) sa hilaga hanggang sa New Zealand sa timog mula sa isla ng mga tao ay nagkaroonng mas sopistikadong kaisipan. Kaya umuunlad ang kanilang
Madagascar sa may babaying Africa hanggang Eastern Islands sa gitnang pasipiko. kakayahan sa pagtuklas ng mga bagay na kailangan nila at madiskubre ang wikang
Ang relasyon ng mga wika ang sinasabing nagbibigkis ng wikang katutubo sa kanilang magagamit upang makipagtalastasan. Narito ang ilang mga teoryang
Pilipinas sa kadahilanang kahit nagsasariling wika ay may mga nakakaisang nagtangkang magpaliwanag ng pinagmulan ng wika.
katangian ang mga wikang katutubo sa gramatika, sa estruktura ng mga
pangungusap, sa leksikon, at sa iba pa. ito ag itnuturing na dahilan kung bakit  TEORYANG DING DONG - Ang wika ay nagmula raw sa panggagaya ng mga
nagiging madali para sa isang Pilipino ang matuto ng iba pang wikang katutubo sa dahilan ng mga sinaunang tao sa mga tunog ng kalikasan. Sinasabing ang
Pilipinas. Almarino, Virgilio S. (2004). mga paggaya sa mga tunog ng kalikasan ay bunga ng kawalan ng kaalaman
22
sa mga salita ng mga saunang tao. Ipinapakita sa teoryang ito na ang lahat Tinatawag itong ta-ta na sa wikang Pranses ay nangangahulugang paalam o
na bagay ay may sariling tunog na maaring gamitin upang pangalanan ang goodbye sapagkat kapag ang isang tao nga namang nagpapaalam ay kumakampay
isang bagay na iyon. ang kamay nang pababa at pataas katulad ng pagbaba at pagtaas na galaw ng dila
kapag binibigkas ang salitang ta-ta.
Halimbawa:
 TEORYANG YO- HE- HO - Batay sa teoryang ito, ang wika ay nabuo mula sa
Boom- tunog ng pagsabog Splash- paghampas ng tubig sa isang bagay
pagsama- sama, lalo na kapag nagtatrabaho nang magkakasama. Ang mga
Whoosh- sa pag- ihip ng hangin
tunog o himig na namumutawi sa bibig ng tao kapag sila ay nagtatrabaho
 TEORYANG BOW- WOW - Ang wika raw ay nagmula sa paggaya ng nang sama- sama ay sinasabing pinagmulan ng wika. Pinaniniwalaan ng
sinaunang tao sa mga tunog na nililikha ng mga hayop. Pinaniniwalaang linggwistang si A.S. Diamond (sa Berel, 2003) na ang tao ay natutong
magsalita bunga diumano ng kanyang pwersang pisikal. Hindi nga ba’t
nabuo ng mga primitibong tao ang knilang mg unang salita sa panggagaya
tayo’y nakalilikha rin ng tunog kapag tayo’y nag- eeksert ng pwersa.
sa mga ito. Sinasabi pang kaggaya ng mga sanggol na nag- uumpisang
magsalita, ginagaya ng mga ito ang mga tunog ng kanilang naririnig.
Halimbawa:
Halimbawa: Ano’ng tunog ang nililikha natin kapag tayo’y nagbubuhat ng mabibigat na
bagay, kapag tayo’y sumusuntok o nangangarate o kapag ang mga ina ay
bow- wow para sa aso kwak- kwak para sa pato nanganganak?
ngiyaw para sa pusa moo para sa baka
 TEORYANG TA-RA-RA-BOOM-DE-AY - Likas sa mga sinaunang tao ang mga
 TEORYANG POOH- POOH - Ang wika ay nagmula raw sa mga salitang ritwal. Sila ay may mga ritwal sa halos lahat ng gawain tulad ng sa
namutawi sa mga bibig ng sinaunang tao nang nakarandaman sila ng pakikidigma, pagtatanim, pag- aani, pangingisda, pagkakasal, pagpaparusa
masidhing damdamin tulad ng tuwa, galit, sarap, kalungkutan, at sa nagkasala, panggagamot, maging sa paliligo at pagluluto. Kaakibat ng
pagkabigla. mga ritwal na iyon ay ang pagsasayaw, pagsigaw at incantation o mga
bulong. Ayon sa teoryang ito, ang wika raw ng tao ay nag-ugat sa mga
Halimbawa: tunog na kanilang nililikha sa mga ritwal na ito na kalauna’y nagpapabagu-
Ang patalim ay tinatawag na ai- ai sa Basque sa kadahilanang ai- ai ang winika bago at nilapatan ng iba’t ibang kahulugan.
kapag nasaktan. (Ai- ai- “aray”)
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
 TEORYANG TA-TA - Batay sa teoryang ito, may koneksiyon ang kumpas o Nalaman natin ang ilang teoryang pinagmulan ng wika sinabi sa mga
galaw ng kamay ng tao sa paggalaw ng dila. Ito raw ay naging sanhi ng teoryang ito ang mga sinaunang mga tunog at galaw na naging paraan ng mga
pagkatuto ng taong lumilikha ng tunog at matutong magsalita. sinaunang tao sa pakikipagkomunikasyon noon. Sa bahaging ito naman aalamin
natin ang malalim at mayamang kasaysayan ng ating Wikang Pambansa sa panahon
Halimbawa: ng katutubo, at kung sino at saan nagmula ang mga sinaunang taong nanirahan sa
Pilipinas noon. Narito ang mga alamat at teoryang pinagmulan umano ng ating
lahing Pilipino.
23
PANAHON NG MGA KATUTUBO sa specie ng Taong Peking na kabilang sa homo sapiens o modern man at ang taong
Java na kabilang sa Homo erectus. Natagpuan ni Dr. Armand Mijares ang isang
1. TEORYA NG PANDARAYUHAN buto ng paa sa kuweba ng Callao, Cagayan. Sinasabing mas matanda pa daw ito sa
Taong Tabon at nabuhay ito 67,000 taon na nakakalipas.
Marami ang nabuong alamat at teorya hinggil sa unang taong nanirahan sa
Pilipinas. Teorya ng Pandarayuhan ni Dr. Otler Beyer. Isang Amerikanong 2. TEORYANG PANDARAYUHAN MULASA REHIYON NG AUSTRONESYANO
Antropologo Kilala din ang teoryang ito bilang wave migration theory. Ito ay
sumikat noong 1916. Sabi ni Beyer, may tatlong grupo ang nagpasimula ng lahing Ang mga Pilipino daw ay nagmula sa lahi ng mga Austronesian. Ito ay hango sa
Pilipino: Negrito, Indones, at Malay. Nasira ang teorya ni Dr. Beyer dahil nakakitang salitang Latin na auster na ibig sabihin ay “south wind” at nesos na
bungo at isang panga ang pangkat ng arkeologo na pinangunahan ni Dr. Robert B. nangangahulugang isla. Ayon kay Wilheim Solheim II, Ama ng Arkeolohiyang
Fox sa yungib ng Tabon sa Palawan noong 1962. Pinatutunayan ng bungong ito na Timog-Silangang Asya, nagmula ang mga Austronesian sa mga isla ng Sulu at
mas nauna ang grupo ng tao nito o yung lahi nito kaysa sa Malaysia na sinasabing Celebes na tinawag na Nustantao. Dahil sa kalakalan, migrasyon at pag- aasawa
pinanggalingan ng mga Pilipino. kaya kumalat ang lahing ito sa iba’t ibang rehiyon. Teorya ng Pandarayuhan mula
sa Relihiyosong Austronesyano Ayon kay Peter Bellwood ng Australia National
University, ang lahing ito ay nagmula sa Timog Tsina at Taiwan at nagtungo sa
Pilipinas noong 5,000 B.C. Kinilala ang mga Pilipino bilang unang nakatuklas ng
bangkang may katig. Ang mga Austronesian ang kinikilalang nagpaunlad ng rice
terracing.
TAONG TABON TAONG PEKING
Tinawag nila itong Taong Tabon. Nanirahan sila sa yungib may50,000 taon
nang nakakaraan. May nakuha ring bakas ng uling na nagpapatunay na marunong
Naniniwala din ang lahing ito sa mga anito. Naniniwala din sila sa paglilibing ng
magluto ang mga sinaunang tao sa Pilipinas. Pinatunayan ni Landa Jacano sa
bangkay sa banga tulad ng natagpuan sa Manunggul Cave sa Palawan. Kung
kanyang pag-aaral sa kasaysayan ng Pilipinas sa UP Center of Advanced Studies
susuriin ang mga nabanggit na teorya masasabing ang sinaunang taong nanirahan
noong 1975 at ng mga mananaliksik ng National Museum na ang bungong sa Pilipinas noon ay may taglay na patakarang pangkabuhayan, kultura, relihiyon at
natagpuan ay kumakatawan sa unang lahi ng Pilipino. Ang Taong Tabon ay nagmula
24
wikang ginagamit sa kanilang pakikipag-unayan noon. Gayumpaman masasabi bibigkasin naman na may tunog na /i/ nilalagyan ng bilog sa itaas na walang kulay,
paring wala silang iisang wikang ginagamit o isang wikang nanaig sa Pilipinas noon. kung ang bibigkasin naman ito ng may /u/ lalagyan lang din ng bilog sa ilalim ng
Ngunit may mga patunay na marunong sumulat at bumasa ang mga katutubo, dahil walang kulay. Kung nais kaltasin ay ang anumang patinig kasama ng katinig sa
may sinusunod silang pamamaraan ng pagsulat. Ito ay tinatawag na “Baybayin” hulihan ng isang salita, ginagamitan ito ng kruz (+) o tinagawag na “Sabat” pananda
may mga ebidensiyang makapagpapatunay na ang sinaunang tao ay sumusulat sa pagkaltas ng huling tunog. Gumagamit ng dalawang pahilis na guhit (//) sa dulo
gamit ang baybayin, ito ay matatgpuan ngayon sa Museo ng Aklatang Pambansa at ng pangungusap hudyat ng pagtatapos nito.
Unibersidad ng Santo Tomas. Ayon sa mga eksperto ang ilang malalaking bahagi ng
kanilang mga gawa ay hindi na natagpuan dahil sinunog umano ito ng mga Halimbawa:
mananakop na kastila sa kadahilanang kagagawan daw ito ng diyablo. Maliban sa
dahilang iyon, nabuo sa kanilang sarili na magiging mahirap ang pagpapalaganap KA SA Y SA YA N
ng pananampalatayang katoliko.
Narito ang ilang mga larawan ng
baybaying nakasulat sa kawayan at
bato.
DA GA SU SI
Baybayin ang tawag sa paraan ng PI SO PE RO

pagsulat ng mga katutubo.
Binubuo ito ng labinpitong (17)
titik: tatlong (3) patinig at
labinapat (14) na katinig
samantala ang RA at DA ay KASAYSAYAN NG WIKA SA PAHON NG MGA ESPANYOL
mayroong iisang karakter lamang
sa pagsulat ng baybayin Bibigkasin
Nang ilagay sa ilalim
ang Katinig na may kasamang
ng koronang Kastila ang
tunog na /a/. Kung nais naming
kapuluan, si Villalobos ang
bigkasin ang katinig kasama ang
nagpasiya ng ngalang
/e/ nilalagyan ng tuldok sa itaas at
“Felipinas o Felipinas” bilang
kung bibigkasin ang katinig kasama
parangal sa Haring Felipe II
ang /o/ nilalagyan ng tuldok sa
nang panahong yaon, ngunit
ibaba. Kung ang Katinig ay
dila ng mga tao ay naging
25
“Filipinas.” Ayon sa mga Espanyol, nasa kalagayang barbariko, di sibilisado at URBANA AT FELISA - Naglalaman ito ng pagsusulatan ng makapatid na sina Urbana
pagano ang mga katutubo noon. Itinuro ng mga Kastila ang Kristiyanismo sa mga at Felisa. Sinulat ng tinaguriang “Ama ng Klasikang Tuluyan sa Tagalog” na si Padre
katutubo upang maging sibilisado diumano ang mga ito. Naniniwala ang mga Modesto de Castro
Espanyol noong mga panahong iyon na mas mabisa ang paggamit ng katutubong
wika sa pagpapatahimik sa mamamayan kaysa sa libong sundalong Espanyol. Ang PASYON - Ito ay aklat na natutungkol sa buhay at pagpapasakit ni Hesukristo.
pamayanan ay pinaghati-hati sa apat na ordeng misyonerong Espanyol na Binabasa ito tuwing Mahal na Araw. Nagkaroon ng apat na bersiyon o Version de
pagkaraa’y naging lima. Ang mga ordeng ito ay Agustino, Pransiskano, Dominiko, Pilapil (Mariano Pilapil) Version de Belen (Gaspar Aquino de Belen) Version de la
Heswita, at Rekolekto upang pangasiwaan ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo. Merced (Aniceto de la Merced) Version de Guia (Luis de Guia).
Ang paghahati ng pamayanan ay nagkaroon ng malaking epekto sa
pakikipagtalastasan ng mga katutubo. Upang mas maging epektibo ang Nasa kamay ng mga misyonerong nasa ilalim ng pamamahala ng simbahan
pagpapalaganap ng Kristiyanismo, ang mga misyonerong Espanyol mismo ang nag- ang edukasyon ng mga mamamayan noong panahon ng mga Espanyol. Naging
aral ng mga wikang katutubo dahil mas madaling matutuhan ang wika ng isang usapin ang wikang panturong gagamitin sa mga Filipino. Iniutos ng Hari na gamitin
rehiyon kaysa sa ituro sa lahat ang wikang Espanyol. Nabatid nilang sa ang wikang katutubo sa pagtuturo hindi naman ito nasusunod. Gobernador
pagpapalaganap ng kanilang relihiyon, mas magiging kapani-paniwala at mas Francisco Tello de Guzman. Nagmungkahi na turuan ang mga Indio ng wikang
mabisa kung ang mismong banyaga ang nagsasalita ng wikang katutubo. Dahil dito, Espanyol. Sina Carlos I at Felipe II naniniwalanag kailangang maging bilinggwal ng
ang mga prayle ay nagsulat ng mga diksiyonaryo at aklat-panggramatika, mga Filipino. Carlos I Iminungkahing ituro ang Doctrina Christiana gamit ang wikang
katekismo, at mga kumpensyonal para mas mapabilis ang pagkatuto nila ng Espanyol. Sa huli, napalapit ang mga katutubo sa mga prayle dahil sa wikang
katutubong wika. katutubo ang ginamit nila samantalang napalayo sa pamahalaan dahil sa wikang
MGA UNANG AKLAT Espanyol ang gamit nila. Haring Felipe II Muling inulit ang utos tungkol sa pagtuturo
ng wikang Espanyol sa lahat ng katutubo noong ika-2 ng Marso, 1634, Nabigo ang
DOCTRINA CHRISTIANA - Ito ang kauna-unahang aklat na nalimbag sa Pilipinas sa nabanggit na kautusan.
pamamagitan ng silograpiko, Nailathala sa taong 1593 at akda nina Padre de
Placencia at Padre Domingo Nieva Nilalaman, Pater Noster, Ave Maria, Regina Si Carlos II lumagda ng isang dikreto na inuulit ang probisyong nabanggit
Caeli. Nakapaloob din dito ang Sampung Utos ng Diyos, Mga Utos ng Sta. Iglesya na kautusan. Nagtakda rin siya ng parusa para sa mga hindi susunod dito. Carlos IV
Katoliko, Pitong kasalanang Mortal, Pangungumpisal at Katesismo. lumagda ng isa pang dekrito na nag-uutos na gamitin ag wikang Espanyol sa lahat
ng paaralang itatag sa pamayanan ng mga Indio noong 29 Disyembre 1972
NUESTRA SEÑORA DEL ROSARIO - Ito ang ikalawang aklat na nalimbag sa Pilipinas, Mababatid sa parte ng kasaysayang ito na nanganib ang wikang katutubo. Sa
nailathala ito noong taong 1602. Sa panulat ni Padre Blancas de San Jose na may panahong ito, lalong nagkawatak-watak ang mga Filipino. Matagumpay na nagapi
nilalamang Talambuhay ng mga Santo, Nobena at mga tanong at sagot sa relihiyon. at nasakop ng mga Espanyol ang mga katutubo. Nguit hindi nila itinamin sa isipan
ng mga nasakop ang mga Filipino ang kahalagahan ng isang wikang magbibikis ng
BARLAAN AT JOSAPHAT - Ito ang ikatlong aklat na nalimbag sa Pilipinas na batay kanilang damdamin.
sa mga sulat sa Griyego ni San Juan Damasceno. Nailathala sa taong 1780 Salin ni
Padre Antonio de Borja.
26
PANAHON NG REBULUSYONG PILIPINO imulat sa mga kapwa nilang Pilipino ang ilang dekadang paghahari-harian ng
kolonyal na bansang Espanya sa sarili nating bansa at upang kumawala na tayo
kamay ng mga Prayle at sa pang-aalipin nito.
Samantala itinatag ni Andres Bonifacio ang Katipunan, Kung saan ang

wikang Tagalog ang ginamit sa kanilang mga kautusan at pahayagan, Ito ang
sinasabing unang hakbang tungo sa pagtataguyod ng wikang Tagalog ginamit ang
Tagalog sa iba’t ibang uri ng panitikan upang pag-alabin ang damdaming
makabayan ng mga Filipino. Itinanghal ang Tagalog bilang opisyal na wika ayon sa
pinagtibay na Konstitusiyong Biak-na- Bato noong 1899 bagama’t walang isinasaad
na ito ang magiging wikang pambansa ng Republika.
Sa panahong ito, marami na ring mga Pilipino ang naging matindi ang Nang maitatag ang Unang Republika sa pamumuno ni Aguinaldo, isinaad
damdaming nasyonalismo. Nagtungo sila sa ibang bansa upang kumuha ng mga sa Konstitusyon na ang Tagalog ay opsiyonal. (Gamitin ng kung sino lamang
karunungan. Nagkaroon din ng kilusan ang mga propagandista noong 1872 na nangangailangang gumamit.) Ang sinasabing ang dahilan nito ay ang pamamayani
siyang simula ng kamalayan upang maghimagsik. ng mga ilustrado sa Asembleang Konstitusiyonal nais maakit ni Aguinaldo ang mga
di-Tagalog. Ang wikang Tagalog ay naging biktima ng politika, Nag-uumpisa lamang
sana itong lumago ay napailalim na naman ito ng dayuhang wika.
Mga Sanggunian:
Pinagyamang Pluma Pahina 73
PROPAGANDA – Isang
https://photoniompong.com/2015/06/09/the-philippine-alibata-the-
samahang layunin ang lutasin o sirain
philippine-alphabet/
ang mga maling pamamalakad o
https://www.endangeredalphabets.net/alphabets/baybayin/
pamamahalang kolonyal. Nabibilang
https://www.nationalmuseum.gov.ph/nationalmuseumbeta/Collections/
ang ating Pambansang Bayaning si Dr.
Archaeo/Manunggul.html
Jose P. Rizal, Marcelo Del Pilar,
https://www.slideshare.net/RainierAmparado/kasaysayan-ng-wikang-
Garciano Lopez Jaena sila ang mga
pambansa-sa-panahon-ng-mga-katutubo?qid=6e192ca5-8a48-4b25-8b2f-
unang Pilipinong gumising sa maling
9f968c1207a6&v=&b=&from_search=7
pamamalakad ng mga kastila,
https://www.slideshare.net/mariavictoriaobar/ang-kilusang-propaganda-
tungkulin ng kanilang samahan ang
597729
27
Mahalagang Paalala Baybayin

 Punitin ang Gawaing ito at isumite kasama ng iba pang pagsusulit at mga I. Panuto: Baybayin ang mga sumusunod sa pamamagitan ng
gawain ayon sa nakatalagang petsa. Maaring sabihin ng guro na gawin ito sa makabagong alpabeto. Isulat ang sagot sa patlang matapos ang salita.
iba pang papel.

1. ___ _________________.
____________________________________________ Ayon sa pormat na ito: 2.
(SECTION_LASTNAME_FIRSTNAME_ACTIVITYNAME (e.g. IC1MA_DELA ____________________.
sa flash drive kasama ang iba pang mga gawain. 3.
____________________.
GAWAIN BLG.1:
Sanaysay 4.
_____________________.
Panuto: Ipaliwanag ang mga tanong sa ibaba sa pamamagitan ng pagsulat
ng sanaysay. 5. ______________________.
1. Paano nakatulong sa iyo ang kaalaman sa kasaysayang pinagmulan ng
wika? Magbigay ng 5 kahalagahan ng kalaamang natutunan mo sa araling II. Panuto: Isulat sa Baybayin ang mga sumusunod na salita.
ito.
2. Ano ang opinyon mo sa kaalamang taglay ng mga sinaunang tao sa pagsulat 1. KOLONYALISMO - ____________________________
ng baybayin at sa paraan ng pamumuhay nila noon? Ilahad ang pinaka
gusto mong pamamaraaan nila at ipaliwanag kung bakit. 2. TAONG TABON - _____________________________
3. Magbigay ng limang pinakamahalagang impluwensya ng mga dayuhang 3. PASYON - ___________________
Kastila ating bansa at sa wika.
4. Magbigay ng makabuluhang opinyon ukol sa 5 unang aklat sa Pilipinas at 4. TEORYANG BOW-WOW - __________________________
iugnay ito sa makabagong uri ng babasahin. 5. AUSTRONESYANO - __________________________
5. Ilarawan ang kilusang Propaganda base sa kanilang mga akda. Ano sa tingin
mo ang pinakamalaking ambag ng kanila akda sa kasalukuyan? 6. BAYBAYIN - ___________________________
7. TAONG PEKING - ___________________________
Pamantayan:
5- Orihinalidad 8. TEORYANG TA-TA - _________________________
5- Organisasyon ng nilalaman 9. BIAK-NA-BATO - ______________________
5- Kalaman at lalim ng paksa
10- Mensaheng taglay 10. KASAYSAYAN - _________________________
Kabuoan = 25 Puntos
28
GAWAIN BLG. 2:
Pagtataya
Gumuhit!
ENUMERASYON
Panuto: Gumuhit ng isang simbolong sumasalimin sa kasaysayan ng wika Panuto: Pagsunod-sunurin ang hinihingi ng bawat bilang,
sa Panahon ng Rebolusyong Pilipino. Gawin itong masining at makabuluhan. (MAGKAKASUNOD AYON SA BAWAT BILANG).
1-3. UTAK NG PROPAGANDA
4-5. DALAWANG LAHING NABANGGIT MULA SA TIMOG ASYA
6-10. PAMAGAT NG MGA UNANG AKLAT
11-16. TEORYA NG PINAGMULAN NG WIKA
17-20. 4 NA NILALAMAN NG NUESTRA SEÑORA DEL ROSARIO
29
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

ARALIN6 (IKALAWANG BAHAGI)
MODYUL
Matapos ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:
6  Nakapagbibigay ng opinion o pananaw kaugnay sa
SETYEMBRE 21-30 2020 mga nabasang pagtalakay sa kasaysayan ng wikang
Pambansa:
 Nakasusulat ng sanaysay na tumatalunton sa isang
partikular na yugto ng kasaysayan ng pinagmulan ng
wika:
 Nakagagawa ng isang editoryal hingil sa pagtataguyod
ng wika sa kasalukuyang panahon:
PANAHON NG MGA AMERIKANO
Mahalagang Tanong? Pagkatapos ng kolonyalistang Espanyol, dumating ang mga Amerikano sa

 Bakit kailangan isulong at itaguyod ang Wikang pamumuno ni Almirante Dewey. Sa panahong ito Ingles ang naging wikang panturo
Pambansa? sa mga Pilipino, kahit na may kanya-kanayang wikain ang bawat lalawigan mapilit
 Sa iyong palagay bakit itinuturo ng mga banyaga na ipinatupad ang paggamit ng wikang Ingles bilang midyum sa pagtuturo. Ginamit
sa mga katutubo ang ang kanilang wika? na instrumento ang pambansang sistema ng edukasyon sa pagnanais na
maisakatuparan ang mga plano alin sunod sa mabuting pakikipag-ugnayan, Mga
sundalo ang kinikilalang unang guro at tagapagturo ng Ingles na kilala sa tawag na
Pangkalahatang ideya: Thomasites. Ang komisyong pinangungunahan ni Jacob Schurman ay naniniwalang
Matapos ang ilang nagdaang aralin, at kasaysayang pangwika sa panahon kailangan ang Inles sa edukasyong primarya kaya naman nagtakda ang komisyon
ng katutubo hanggang sa panahon ng rebulusyon, Sa araling ito naman aalamin ng Batas Blg. 74 noong ika-21 ng Marso, 1901. Ito ay nagtatakda ng mga paaralang
natin ang naging lagay ng wika sa Pilipinas sa ilalim ng pamamalakad ng mga pambayan at nagpapahag na Ingles ang gagawing wikang panturo ngunit maraming
dayuhang Amerikano at Hapon. Tuklasin ang kahalagahan ng pagkakaroon ng guro ang nahihirapan dahil hindi maiiwasan ang paggamit ng bernakular na wika sa
wikang pagkakakilanlan ng isang bansa at ang kwento sa likod ng makasaysayang pagtuturo upang mas maunawaan ng mga mag-aaral. Kaya noong taong 1931, ang
mga pangyayari sa panahon ng kolonyalismo at sa ating Wika sa panahong ito. Ano Bise Gobernador Heneral George Butte ay nagpahayag ng kanyang panayam ukol
nga ba ang naging impluwensya ng dayuhan sa ating lipunan at sa ating wika sa sa paggamit ng bernakular sa pagtuturo sa unang apat na taong pag-aaral. Sumang-
kasalukuyan? Sa tatalakaying aralin mababanggit ang mahahalagang bahagi ng ayon kay Bise Gobernador Heneral George Butte sila Jorge Bocobo at Maximo
ating pagkakakilanlan at ang mga taong naging daan ng isang malayang talastasan Kalaw. Ayon sa Kawanihan ng Pambayang Paaralan, nararapat na Ingles ang ituro
sa panahong kasalukuyan. Ito din ang araling nag iiwan ng hamong sama-sama sa pambayang paaralan dahil sa iba’t ibang kadahilanan at layunin.
nating itaguyod ang paggamit ng wikang Filipino, paunlari at gamitin sa pang araw-
araw na talastasan hanggang ngayon sa panahong kasalukuyan.
30
ILAN SA MGA DAHILAN AY: 8. "Hindi na nangangailangan ng mga kagamitang panturo upang magamit
ang bernakular, kailangan lamang na iyo ay pasiglahin.
 Ang pagtuturo ng bernakular sa mga paaralan ay mag-reresulta sa
suliraning administratibo. Layuning maitaguyod and wikang Ingles at mga alituntuning dapat sundin:
 Ang paggamit ng iba’t-ibang bernakular sa pagtuturo ay magdudulot
A. Pagsasanay sa mga Pilipinong maaaring magturo ng Ingles at iba pang
lamang ng rehiyolanismo sa halip na nasyonalismo.
aralin.
 Hindi magandang pakinggan ang magkahalong wikang Ingles at bernakular.
B. Pagbibigay ng malaking tuon o diin sa asignaturang Ingles sa kurikulum
 Malaki ang nagasta ng pamahalaan para sa edukasyong pambayan at
sa lahat ng antas ng edukasyon
paglinang ng Ingles upang maging wikang pambansa.
C. Pagbabawal sa paggamit ng bernakular sa loob ng paaralan
 Ingles ang nakikitang pag-asa upang magkaroon ng pambansang D. Pagsasalin ng teksbuk sa wikang Ingles
pagkakaisa. E. Paglalathala ng mga pahayagang lokal para magamit sa paaralan
 Ingles ang wika ng pandaigdigang pangangalakal. F. Pag-alis at pagbabawal ng wikang Espanyol sa paaralan
 Ang ingles ay mayaman sa katawagang pansining at pang-agham.
 Dahil nandito na ang wikang Ingles ay kailangang hasain ang paggamit nito. Ito ang mga pag- aaral, ekspirimento at sarbey upang malaman kung
epektibo ang pagtuturo gamit ang wikang Ingles, Iniulat na "gaya ng makikita, ang
Ilan sa mga katwiran ng mga tagapagtaguyod ng bernakular ay ang mga gobyerno ay gumastos ng milyon- milyon para maisulong ang paggamit ng Ingles
sumusunod: upang mabisang mapalitan nito ang Espanyol at mga dayalek sa mga ordinaryong
1. "Walumpong porsiyento ng mag-aaral ang nakaaabot ng hanggang usapan, at ang Ingles na sinasalita ay kay hirap makilala na Ingles na nga.” Ayon
ikalimang grado lamang.” ito kay Henry Jones Ford. Samantala si Propesor Nelson at Dean Fansler (1923)
2. "Kung bernakular ang gagamiting panturo, magiging epektibo ang may katulad na obserbasyon kay Henry Jones Ford sinasabing kumukuha ng mataas
pagtuturo sa primary.” na edukasyon ngunit nahihirapan sa paggamit ng wikang Ingles, dahil sa hindi ito
3. "Nararapat lamang na Tagalog ang linangin sapagkat ito ang wikang ang likas na wikain ng ating bansa kung kaya’t naging mahabang usapin ang tungkol
partikular sa Pilipinas.” sa Ingles bilang midyum ng Edukasyon.
4. "Hindi magiging maunlad ang pamamaraang panturo kung Ingles ang Ayon naman sa surbey na ginawa nina Najeeb Mitri Saleeby at ng
gagamitin.” Educational Survey Commision na pinamumunuan ni Dr. Paul Monroe, ang
5. "Ang paglinanang ng wikang Ingles bilang wikang pambansa ay hindi kakayahan makaintindi ng mga kabataang Pilipino ay mahirap tayahin kung ito ba
nagpapakita ng nasyonalismo.” ay hindi nila malilimutan paglabas ng paaralan. Ayon kay Najeeb Mitri Saleeby kahit
6. "Nararapat lamang na magsagawa ng mga bagay para sa ikabubuti ng lahat na napakahusay ang maaaring pagtuturo sa wikang Ingles ay hindi pa rin ito
katulad ng paggamit ng bernakular.” magiging wikang panlahat dahil ang mga Pilipino ay may kani-kaniyang wikang
7. "Walang kakayahang makasulat ng klasiko sa wikang Ingles ang mga bernakular. Iginiit din ni Saleeby na makabubuti kung magkakaroon ng isang
Pilipino.” Pambansang Wikang hango sa katutubong wika nang sa gayun ay maging malaya
at mas epektibo ang paraan ng edukasyon ng buong bansa. Iminungkahi ni Lope
31
K. Santos na isa sa mga wikang ginagamit ang nararapat na maging wikang Katulong nila sa proyektong ito ang Surian ng Wikang Pambansa. Nagkaroon ng
pambansa. Kaya naman makalipas ang halos ilang mga taong usaping pangwika usapin sa pagitan ng mga tagapagtaguyod ni wikang pambansa at liberal na aral sa
ipinalabas na noong 1937 ni Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapagpaganap tradisyon ng mga Amerikano. Nagkaroon din ng debate sa pagitan ng mga Tagalista
Blg. 134 na nag-aatas na Tagalog ang magiging batayan ng wikang gagamitin sa laban sa mga kapwa Tagalista, Nagkaroon din ng argumento ang mga Tagalog sa di
pagbuo ng Wikang Pambansa. Tagalog. Isa rin sa usapin sa pagitan ng mga Tagalista laban sa mga may kaalamang
panlingguwistika. Si JOSE VILLA PANGANIBAN ay nagturo ng Tagalog sa mga
hapones at hindi tagalog “A Short to the National Language” ibat ibang
pormularyo ang kanyang ginawa upang lubos na matutunan ang wika. Sa panahong
ito mas napaunlad ang wikang tagalog bilang wikang panturo dahil na rin sa
pagbabawal ng mga Hapon sa paggamit ng wikang Ingles noon. Kung kaya’t
napilitan ang ilang bihasa sa Ingles na matuto ng Tagalog at mas dumami ang mga
akda sa panahong ito dahil ginagamit na ang wikang Pambansa bilang panturo at
paraan ng pakikipagtalastasan sa kapwa. Naging daan din ito sa ideya ng
pagkakaroon ng sariling wika ng ating bansa at mas napaunlad ang wikiing pang
PANAHON NG MGA HAPONES
rehiyonal sa panahong ito.
Pinagbabawal ang pag gamit ng wikang Ingles, Maging pag gamit ng aklat PANAHON NG KASARINLAN HANGGANG KASALUKUYAN
at peryodiko tungkol sa Amerika. Ipinagamit ang katutubong wika, partikular ang
wikang tagalog sa pagsulat ng mga akdang pampanitikan. Ito ang panahong
namayapag ang panitikang Tagalog, Nag uutos na gawing opisyal na wika ang
Tagalog at ang wikang hapones (Nihonggo) itinatag ang tinatawag na Philippine
Executive Comission na pinamunuan ni Jorge Vargas. Nagpatupad ang komisyong
ito ng mga pangkalahatang kautusan buhat sa tinatawag na Japanese Imperial
Forces sa Pilipinas, binuksan muli ang paaralang bayan sa lahat ng mga antas at
itinuro ang wikang nihonggo sa lahat. Ngunit binigyan diin ang paggamit ng tagalog,
Ang GOBYERNO-MILITAR ang nagturo ng Nihonggo sa mga guro paaralang-bayan.
Ang mga nagsipag tapos ay binibigyan ng tatlong uri ng katibayan (Junior,
Intermediate, Senior) Hulyo 4, 1946 ipinahayag bilang opisyal na wikang Pilipinas ang wikang
Tagalog nakasaad sa (BatasKomonwelt Blg. 570), Naantala na naman ang
Sa panahong ito din Isinilang ang KALIBAPI o Kapisanan sa paglilingkod sa pagpapaunlad sa wikang pambansa sapagkat umusbong ang paggamitng wikang
Bagong Pilipinas. Ang pagpapabuti ng edukasyon at moral na rehenerasyon at Ingles sa komunikasyon, sa mga pahayagan, at pamahalaan. Nagsimula ang
pagpapalakas at pagpapaunlad ng kabuhayan sa pamamatnubay ng Imperyong pagdiriwang ng Buwan ng wika nang lagdaan ni Pangulong Osmeña ang isang
Hapones. Si Benigno Aquino ang nahirang na direktor nito ang pangunahing proklamasyong nakasulat sa Ingles noong ika-26 ng Marso, 1946 na may pamagat
proyekto ng kapisanan ang pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa buong kapuluan, na “Designating the Period from March 27 to April 2 of each Year ‘National
32
Language Week.’’’ Isinasaad ng naturang Proklamasyon Blg. 25 na ang buwan ng wikang Filipino. Ang Seksiyon 6 ng Artikulo XIV ng Saligang batas 1987 ay nakasaad
Marso 27 hanggang Abril 2, taon-taon ay magiging “Linggo ng Wika” bilang ang sumusunod:
pagsunod sa batas Komonwelt Blg. 570 na nagsasaad na kailangan gumawa ang
gobyerno ng mga nararapat na habang tungo sa pagsulong ng Wikang Pambansa. WIKA
Saklaw ng Petsa ng pagdiriwang ang selebrasyon sa kaarawan ni Francisco SEK.6. Ang wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay
“Balagtas” Baltazar isa sa mga haligi ng Panitikang Pilipino. Noong ika-26 ng Marso, dapat pagyabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa
1954 naglabas ng Proklamasyon Blg. 12 ang Pangulong Ramon Magsaysay na may iba pang mga wika.
pamagat na “Nagpapahayag na Linggo ng Wikang Pambansa ang Panahong Sapul SEK. 7. Ukol sa mga layunin ng Komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal
sa Ika-29 ng Marso hanggang ika-4 ng Abril bawat taon.” Ngunit makalipas ang ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang itinatadhan ang batas, Ingles. Ang
isang taon inilipat muli ni Pangulong Magsaysay ang selebrasyon ng Linggo ng Wika, mga wikang panrehiyon ay pangtulong na mga wikang opisyal sa mga rehiyon at
noong Setyembre 23, 1955 nilagdaan muli niya ang Proklamasyon Blg. 186; nag- magsisilbing pangtulong na mga wikang panturo doon.
uutos sa paglilipat ng petsa ng Linggo ng Wika mula ika-13 hanggang ika-19 ng SEK. 8. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin
Agosto bilang pagpapahalaga sa kaarawan ni Manuel L. Quezon. sa mga pangunahing wikang pangrehiyon.
At noong Agosto 3, 1959 ipinahayag ni Jose E. Romero ng Kagawaranng SEK. 9. Dapat magtatag ang kongreso ng isang komisyon ng wikang Pambansa na
Edukasyon ang Kautusang Pang kagawaran Blg. 7 na nagsasaad na Pilipino ang binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplinang
gagamitin nating Wikang Pambansa. Higit na nabigyang halaga ang wikang Pilipino magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba
sa panahong ito dahil Lahat ng tanggapan, at mga gusali ay ipinangalan sa wikang pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili.
Pilipino, Ang mga dokumentong pang-gobyerno tulad ng mga pasa porte, visa, at
panunumpa sa trabaho ay nasa wikang Pilipino rin. Mas nakilala at nabigyang Tinupad ito ni Pangulong Aquino sa pamamagitan ng Executive Order No.
halaga ang wikang Pilipino sa panahong ito dahil ginamit ang wikang Pilipino sa iba- 335, ito ay “Nag-aataas sa lahat ng mga kagawan, Kawanihan, opisana, ahensya, at
ibang antas ng edukasyon at ginamit rin ito sa mga mass media kagayang radyo, instrumentality ng pamahalaang magsasagawa ng mga transaksyon, komunikasyon
telebisyon, komiks, magasin, at dyaryo. Pebrero 1956 nilagdaan ni Gregorio at korespondensiya.” Isang antas na matabang na itinuloy ng ibang administrasyon
Hernandez ang Sirkular 21 na nag-uutos naituro, at awitin ang Pambansang Awit sa at hinfi pinansin ng kongreso. Nang maupo si Pangulong Gloria Macapagal Arroyo
mga paaralan. ay naglabas siya ng Exclusive Order No. 210 noong Mayo, 2003 na nag-aantas ng
Oktubre 24, 1967 nilagdaan ni Pangulong Ferdinand Marcos ang Kautusang pagbabalik sa isang monolingguwal na wikang panturo, ang Ingles sa halip na
Tagapagpaganap Blg. 96 na nagtatadhana ng pagsasa-Pilipino ng pangalan ng mga Filipino, Marami ang nalungkot sa mga tagapagtaguyod ng wikang Filipino sa atas
gusali, at tanggapan ng pamahalaan. Marso 27, 1968 nilagdaan ni Rafael Salas ang na ito. Sa kasalukuyan, masasabing marami parin ang sagabal sa pagsulong ng
Memorandum Sirkular Blg. 96 na nag-uutos na wikang Pilipino ang dapat gamitin wikang Filipino. Ngunit kung ang batayan natin ay ang paglaganap at paggamit ng
sa mga transaksyon ng pamahalaan. Noong Hulyo 19, 1974 ang Kagawaranng wikangn Filipino, masasabi nating mabilis ang pagsulong nito. Bunga ito ng
Edukasyon at Kultura sa pamumuno ni kalihim Juan L. Mauel ay nag pahayag ng epektibong pagtuturo ng Filipino sa mga mag-aaral na nagreresulta ng patuloy na
Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 1974 ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng pagdami ng lumalabas na babasahing nakasulat sa wikang Filipino. Lalo na sa mga
Patakarang Edukasyong Bilingguwal. Nang maupo si Corazon Aquino bilang komiks, ilan din sa mga dahilan ay ang patuloy na pagtangkilik ng mga Pinoy sa
pangulo ng pilipinas ay bumuo ng bagong batas ang Constitutional Commission, Sa Telenobela at Pelikulang Pilipino at ang paggamit ng wika sa redyon at telebisyon.
Saligang Batas 1987 nilinaw ang kailangang gawin upang itaguyod ang wikang
Filipino. Sinasabing sa termino ni Pangulong Aquino isinulong ang paggamit ng
33
“Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas

bilang wika ng komunikasyon, sa pagbigkas at sa pasulat na paraan, ng mga
pangkating katutubo sa buong kapuluan. Sapagkat isang wikang buhay, mabili
itong pinapaunlad ng araw-araw at iba’t ibang antas ng salik at talakayang
akademiko ngunit sa paraang maugnayin at mapagtampok sa mga lahok na nag
tataglay ng mga malikhaing katangian at kailangang karunungan mula sa mga
katutubong wika ng bansa.” Ayon ito sa Komisyon ng Wikang Filipino (KWF) Noong
ika-5 ng Agosto 2013, sa pamamagitan ng Kapasiyahan Blg. 13-19. Katulad ng
inilahad na depinisyon ng KWF napakaraming dapat pang dapat gawi upang isulong
at magtagumpay ang wikang Filipino, patuloy itong mapagyayaman kung araw-
araw itong gagamitin sa paraang pasalita o pasulat man. Sa ganitong gawi mas
maitataguyod natin ang Wikang Pambansa at maibabahagi ang kasaysayang ito sa
mga susunod pang henerasyong Pilipino.
Mga Sanggunian:
Pinagyamang Pluma Pahina 94
https://www.slideshare.net/RainierAmparado/kasaysayan-ng-wikang-pambansa-
sa-panahon-ng-mga-amerikano?qid=d0f65ff1-74ee-4387-9cd5-
2d89c9ae92b8&v=&b=&from_search=5
https://www.cnnphilippines.com/news/2020/6/23/Duterte-SONA-2020-COVID-
19-pandemic.html
https://pinoypanitik.weebly.com/panahon-ng-bagong-lipunan.html
https://www.slideshare.net/RainierAmparado/kasaysayan-ng-wikang-pambansa-
sa-panahon-ng-mga-amerikano?qid=d0f65ff1-74ee-4387-9cd5-
2d89c9ae92b8&v=&b=&from_search=5
34
Mahalagang Paalala TimeLine

 Punitin ang Gawaing ito at isumite kasama ng iba pang pagsusulit at mga Panuto: Piliin at isulat sa timeline ang pinakamahahalagang kaganapan tungkol sa
gawain ayon sa nakatalagang petsa. Maaring sabihin ng guro na gawin ito sa ikalawang bahagi ng kasaysayan ng wika.ibigay ang taon o sa anong kolonyal na panahon.
iba pang papel. At gamit ang 5 pangungusap ipaliwanag ang mga kaganapang ito base sa iyong binasa.
sa flash drive kasama ang iba pang mga gawain.
GAWAIN BLG.1:
(Editoryal)
Panuto: Sa bondpaper; Gumawa ng isang Editoryal tungkol sa kasaysayan ng ating Wikang
Pambansa, Gawin itong masining at makabukuhan. Nasa ibaba ang kahulugan at mga
halimbawa nito.
EDITORYAL – Ito ay isang bahagi ng pahayagn na naglalaman ng mga
kuro-kuro, ideya, opinyon,paninindigan ng isang manunulat sa
paraang kawili-wili tungkol sa isang paksa. Kadalasang ito ay isang
larawang kakat’wa ang itsura tulad ng halimbawa sa ibaba.
35
Pagtataya _________________ 10. Ang Bise Gobernador Heneral Jorge Butte ay nagpahayag ng
kanyang panayam ukol sa paggamit ng bernakular sa pagtuturo sa unang apat na taong pag-
(TAMA O MALI)
aaral.
Panuto: Basahing mabuti ang bawat pangungusap, kung ito ay tama isulat sa linya ang
salitang TAMA. At isulat naman sa linya ang salitang magtatama sa salitang mali sa
Sanaysay
pangungusap.
_________________ 1. Ang wikang ingles ay itinuturo sa mga paaralan mula sa baitang lima
hanggang sa Tersarya. Panuto: Gawing makabuluhan ang mga salitang nasa ibaba gamit ang pagsasalaysay.
_________________ 2. Ang Pagsasanay sa mga Pilipinong maaaring magturo ng Ingles at

TEMA
iba pang aralin. Ay nakapaloob sa Katuwiran ng pagtataguyod ng wikang Ingles sa Pilipinas.
 TAGUYOD
_________________ 3. Nakapaloob sa SEK. 6. Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa
________________________________________________________
Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang pangrehiyon.
_______________________________________________________________________
_________________ 4. Dumating ang mga Amerikano sa pamumuno ni Almirante Dewey. _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_________________ 5. Sa panahong ng Hapones isinilang ang KALIBAPI o Kapisanan sa
_______________________________________________________________________
paglilingkod sa Bagong Pilipinas. _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_________________ 6. Hulyo 4, 1946 ipinahayag bilang opisyal na wikang Pilipinas ang
_______________________________________________________________________
wikang Tagalog nakasaad sa (BatasKomonwelt Blg. 184). _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_________________ 7. Si Pangulong Manuel L. Quezon ang nagmungkahing isa sa mga _______________________________________________________________________
wikang ginagamit ang nararapat na maging wikang pambansa
_________________ 8. Nilagdaan ni Pangulong Ferdinand Marcos ang Kautusang  KASAYSAYAN
Tagapagpaganap Blg. 96 na nagtatadhana ng pagsasa-Pilipino ng pangalan ng mga
________________________________________________________
gusali, at tanggapan ng pamahalaan. _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_________________ 9. At noong Agosto 3, 1946 ipinahayag ni Jose E. Romero ng _______________________________________________________________________
Kagawaranng Edukasyon ang Kautusang Pang kagawaran Blg. 7 na nagsasaad na Pilipino _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
ang gagamitin nating Wikang Pambansa. _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
36
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________  WIKANG PAMBANSA
_______________________________________________________________________ ________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
 KARAPATAN _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
 DAYUHAN
________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ Pamantayan:
_______________________________________________________________________ 5- Orihinalidad
_______________________________________________________________________ 5- Organisasyon ng nilalaman
_______________________________________________________________________
5- Kalaman at lalim ng paksa
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ 10- Mensaheng taglay
_______________________________________________________________________ Kabuoan = 25 Puntos
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
37
PANUNTUNAN SA UNANG MARKAHANG PROYEKTO Maayos na pagkakasunod-sunod ng mga

pangyayari nng kwento.
1. Ang Proyektong ito ay indibidwal na Gawain, kung saan maaring gawin Maayos na naipasa ang ginawang komiks, ayon
lamang sa loob ng 3-5 araw bago ang mismong araw ng pasahan. sa mga paalalang nasabi sa panuto ng proyekto.
KABUUAN:
2. Gagawa ng isang Komiks kung saan Pabula ang magiging tema ng iguguhit
nilang mga tauhan. B. PAGMAMARKA SA PROYEKTO-80% 5 4 3 2 1
A. PAGKAMALIKHAIN
3. Ang komiks na ito ay binubuo ng 4-6 na pahina, mayroong pabalat (cover Nakaguhit ng maayos na karakter ayon sa ibinigay
page) kung saan nakasulat ang pamagat at nakaguhit ang mga na tema.
pangunahing tauhan ng kwento. B. KAANGKUPAN SA PAKSA
Nakasunod sa nasabing paksa, at nakabuo ng
4. Ang paksa ng komiks na gagawin ay patungkol sa lagay ng wika sa makabuluhang kwento ayon dito.
kasalukuyang sitwasyon. Panlipunan, edukasyon, Medya, at maging sa C. ORIHINALIDAD
panahon ngayon ng pandemya, Ang nasabing komiks ay inaasahang Ang nasabing komiks ay mayroong sariling takbo
mayroong aral na kapupulutan. Maaring tumakbo ang kwento sa paggamit ng istorya at hindi kinopya sa numang mga
ng alin man sa mga Barayti ng Wika. babasahin.
Ang mga karakter sa kwento ay ayon sa sariling
5. Gawing masining at makabuluha ang komiks na gagawin, Maaring kumuha imahinasyon.
ng ilang karakter sa anumang uri ng babasahin ngunit nararapat na ang D. NILALAMAN
maging takbo ng kwento mo ay ayon lamang sa nasabi sa blg. 4. Ang nilalaman ng komiks ay makabuluhan at may
aral na matututunan.
6. Ang nasabing komiks ay nakalagay sa (SHORT BOND PAPER) lamang ang
KABUUAN:
ibang uri ng papel ay mariing hindi pinapayagang ipasa.
KABUUANG MARKA:
7. Ang anumang pangongopya o panggagaya ay mahigpit na ipinagbabawal,
ang sinumang mahuhuling nangopya ay hindi pahihintulutang makakuha
ng Unang Markahang Pagsusulit. MAARING BATAYANG KOMPYUTASTYON:
PAGHAHANDA SA MGA KAGAMITAN: 16 / 20, Halimabawang puntos ng mag-
KYATERYA 5 4 3 2 1 aaral.
A. PAGHAHANDA SA MGA KAGAMITAN (NILALAMAN) – 20% PAGMAMARKA SA PROYEKTO: 19 x 4 = 76 / 80, Halimabawang puntos ng mag-
Kahadaan sa pagbuo ng nasabing proyekto. aaral.
Angkop na pagkakagamit ng wika sa bawat KABUUANG MARKA: 16 + 76 = 92 / 100
karakter na ginamit
38

Week-1-7 CM MDL Fil111

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Week-1-7 CM MDL Fil111

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ASIAN INSTITUTE OF COMPUTER STUDIES (AICS)

MODULE 4: GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN MODULE 7: UNANG MARKAHANG PROYEKTO

MGA KONSEPTONG PANG WIKA

NORBERTO ISANG TUBONG LEYTE NA SUMULAT NG BATAS

Mahalagang Paalala MODYUL 1: Pagtataya (10 points)

__________________7. Ang tinaguriang Ama ng Wikang Pambansa.

__________________8. Ayon sa kanya ang wikang opisyal ay itinadhan ng batas na

__________________9. Kailan ipinahayag na ang wikang opisyal ng bansa ay tagalog at

PAGSASANAY BLG.1: __________________10. Magbigay ng isang pamantayan pangwika.

Resolusyon blg 73-7 (Bilingual Education)

MGA BARAYTING WIKA

MODYUL 4Matapos ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

HETEROGENOUS AT HOMOGENOUS NA WIKA

 IDYOLEK- Pansariling paraan ng pagsasalita ng isang tao, sa barayting ito

GAWAIN BLG.1: TANONG

GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

2. REGULATORYO kanyang kapwa. Nangangailangan ng isang matagumapay na interaksyon ng

3. PHATIC (pakikipag-ugnayan) – Ginagamit ang wika upang makapag-

4. REFERNTIAL (sanggunian) – Ipinakita nito ang gamit ng wikang nagmumula

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA (UNANG

TAONG TABON TAONG PEKING

Baybayin ang tawag sa paraan ng PI SO PE RO

Samantala itinatag ni Andres Bonifacio ang Katipunan, Kung saan ang

Mahalagang Paalala Baybayin

KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA

Mahalagang Tanong? Pagkatapos ng kolonyalistang Espanyol, dumating ang mga Amerikano sa

“Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas

Mahalagang Paalala TimeLine

_________________ 2. Ang Pagsasanay sa mga Pilipinong maaaring magturo ng Ingles at

PANUNTUNAN SA UNANG MARKAHANG PROYEKTO Maayos na pagkakasunod-sunod ng mga

You might also like