Konseptong Pangwika

Sa isang kataga isulat ang kahulugan ng wika ayon

sa iyong nalalaman.
Pagpapalawak ng Talasalitaan
Wika – isang Sistema ng komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa pamamagitan ng mga
pasulat o pasalitang simbolo.
Ponema – pinakamaliit na yunit ng makabuluhang tunog.
Morpolohiya – makaagham na pag-aaral ng mga morpema o pagbuo ng salita.
Ponolohiya – makaagham na pag-aaral ng mga ponema.
Sintaksis – makaagham na pag-aaral o pagbuo ng mga pangungusap.
Morpema – makabuluhang pagsasama ng mga tunog/maliit na yunit ng salita.
Diskurso – makahulugang palitan ng mga pangungusap ng dalawa o higit pang tao.
Kahulugan ng Wika
• Sa ating pakikipag-ugnayan sa iba, ginagamit natin ang wika bilang daluyan
ng impormasyon. Kailangang magkatulad ang wikang ginagamit ng dalawang
magkausap upang hindi ito maghatid ng sigalot sa pang-unawa. Nababakas sa
wika ang kulturang kinabibilangan at kung paano ito pinahahalagahan ng
gumagamit.
Kahulugan ng Wika
Henry Gleason – ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at
at isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.

Bernales et al. (2002) – ang wika ay proseso ng pagpapadala at pagtanggap ng mensahe sa

pamamagitan ng simbolikong cues na maaaring berbal o di-berbal.
Ano kaya ang katangian ng wika?
• Ang wika ay masistemang balangkas – Pangunahing katangian ng isang tunay
na agham ang pagiging sistematik. Dahil may katangiang makaagham ang
isang wika, naging batayan ito upang umiral ang larangan ng Linggwistiks,
malaliman ngayong tinatalakay ang isang wika mula sa ponolohiya,
morpolohiya, hanggang sa sintaks.
• Ang wika ay sinasalitang tunog – Ponolohiya ang tawag sa pag-aaral ng
tunog. Ponema ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng tunog. Hindi lahat ng
tunog ay binibigkas at hindi rin naman lahat ng tunog ay makabuluhan.
• Ang wika ay pinipili at isinasaayos – upang hindi magdulot ng kalituhan sa
iyong kausap, kailangang piliin ang tamang gamit ng mga salita.
• Ang wika ay arbitraryo – pagkakaroon ng sariling istilo ng paggamit ng wika,
maging indibiduwal man o sa komunidad.
• Ang wika ay patuloy na ginagamit – upang patuloy itong makilala at umunlad
kailangan siyang gamitin araw-araw.
• Ang wika ay nakabatay sa kultura – ginagamit ang wika ayon sa lugar na
kinabibilangan nito.
• Ang wika ay nagbabago – dahil sa modernisasyon, patuloy na nag-iiba,
nadadagdagan, o maaaring mawala ang isang wika.
 Mahalaga nga kaya ang wika?
• Isa sa mga pangunahing gamit o kahalagahan ng wika ang pagiging instrumento nito sa
komunikasyon. Mahihirapang magtagumpay ang komunikasyon kapag walang wikang
ginagamit.
• Mahalaga ang wika sa pagpapanatili, pagpapayabong at pagpapalaganap ng kultura
ng bawat grupo. Nagkakahiraman ng kultura ang mga bansa sa tulong ng wika.
• Kapag may sariling wikang ginagamit ang isang bansa, nangangahulugang ito ay malaya
at may soberanya. Hindi tunay na malaya ang isang bansa kung hindi nag-aangkin ng
sariling wikang lilinang sa pambansang paggalang at pagkilala sa sarili.
• Wika ang nagsisilbing tagapag-ingat at tagapagpalaganap ng mga karunungan at
kaalaman. Bawat bansa ay may kani-kaniyang yaman ng mga karunungan at kaalaman.
• Mahalaga ang wika bilang lingua franca o bilang tulay para magkausap at
magkaunawaan ang iba’t ibang grupo ng taong may kani-kaniyang wikang ginagamit.
 Ang wika ay namamatay o nawawala rin.
Mangyari ito kung hindi naa ginagamit at nawala
na ang pangangailangan dito ng linguwistikang
komunidad na dating gumagamit nito.

Maari ding namatay ang wika kapag marami

ALAM MO BA? nang tao ang nandayuhan sa isang lugar at
napalitan na ang salitang dala nila ang mga
dating salita sa lugar.

Minsan nama’y may mga bagong salitang

umusbong para sa isang bagay na higit na
ginagamit ng mga tao kaya’t kaluna’y nawawala
o namamatay na ang orihinal na salita para rito.
Ilan sa mga Salitang Filipino na Nawala
 Homogenous at Heterogeneous na Wika
• Homogenous
Ito ang pare- parehong magsalita ang lahat na gumagamitng isang wika.

• Heterogeneous
Ito ang pagkaiba- iba ng wika sanhi ng iba’t- ibang salik panlipunan tulad
ng edad, hanapbuhay o trabaho, antas ng pinag- aralan, kalagayang lipunan,
rehiyon o lugar, pangkat- etniko o tinatawag ding etnolingguwistikong
komunidad.
Barayti ng Wika
• Dayalek o Diyalekto – ang barayti ng wikang nalilikha ng dimensyong heograpiko.
Tinatawag din itong wikain sa ibang aklat. Ito ang wikang ginagamit sa isang
partikular na rehiyon, lalawigan o pook, malaki man o maliit. Ito ay makikilala hindi
lamang sa pagkakaroon ng set na mga distinct na bokabularyo kundi maging sa punto
o tono at sa estruktura ng pangungusap.

Halimbawa:
Maynila - Aba, Ang ganda! Bataan- Ka ganda ah!
Batangas - Aba, ang ganda eh! Rizal- Ka ganda, hane!
Barayti ng Wika
• Idyolek- Ito ang dayalek na sinasalita ng pangkat ng mga tao na
mayroong pansariling paraan ng pagsasalita ang bawat isa.
Halimbawa:
MARC CLOGAN- kilala sa paggamit ng makatutugmang salita sa mga
nakatatawang pahayag.
Noli De Castro- “Magandang gabi Bayan”
Kris Aquino- “Aha, ha, ha! Nakakaloka! Okey!Darla”.
Ruffa Mae Quinto- “To the highest level na talaga itoh!”
Barayti ng Wika
Sosyolek – barayting nabubuo batay sa dimensyong sosyal. Tinatawag
din itong sosyal na barayti ng wika dahil nakabatay ito sa pangkat
panlipunan. Halimbawa nito ay ang mga wika ng estudyante, wika ng
matatanda, wika ng mga kababaihan, wika ng mga preso, wika ng mga
bakla at ng iba pang pangkat.
Halimbawa:
Wika ng Beki o Gay Lingo- sinetch, anda, julanis moriset, otoko
Coñoc (Coñoctic o Conyospeak)- Let’s make kain na. Wait me it so
mainit
JOLOGS 0 “JEJEMON”- D2 na me, MuZtaH
Jargon- Exhibit, Appeal, Compliant (Abogado)
Barayti ng Wika
Etnolek- Ang salitang ito ay nagmula sa etniko at dayalek na taglay nito
ang mga salitang nagiging bahagi na ng kanilang pagkakakilanlan ng
isang pangkat- etniko.
Halimbawa:
• Vakkul- Pantakip sa ulo
• Bulanon- full moon
• Kalipay- tuwa o ligaya
• Palangga- mahal o minamahal
Barayti ng Wika
Register- Ito ang barayti ng wika kung saan naiiangkop ng
isang nagsasalita ang uri ngwikang ginamit niya sa sitwasyon at
sa kausap. Nagagamit ng nagsasalita ang pormal na tono ng
pananalita kung ang kausap niya ay isang taong may mataas na
katungkulan o kapangyarihan, nakakatanda, o hindi niya
masyadong kakilala.
Barayti ng Wika
Pidgin o Creole
Pidgin ang tawag sa umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na “nobody’s native
language” o katutubong wika na di pag- aari ninuman. Creole naman ang tawag sa wikang
nagmula sa isang pidgin at naging unang wika ng mga batang isinilang sa komunidad
kapag ito’y nabuo hanggang sa magkaroon ng pattern o mga tuntuning sinusunod ng
karamihan.
Maraming Salamat!