Nhóm 11:
2157061077 - Lê Hạ Vy
2157061050 - Đoàn Thị Thanh Nhung
Giới thiệu vấn đề
*Là một trường phái triết học Trung
Quốc cổ đại, do Mặc Tử sáng lập:
- Mặc Tử: tên thật là Mặc Địch , người
nước Lỗ, sống ở thời Chiến Quốc
*Phát triển cùng thời với Nho gia, Đạo
gia, Pháp gia (479–221 TCN)
* Bị chèn ép và diệt sạch vào đầu thời
Hán với chính sách “Trục xuất bách
gia, độc tôn Nho thuật” của Hán Vũ Đế
-> Tuy học thuyết Mặc gia đã bị thất
truyền theo lịch sử, nhưng một số giá
trị học thuyết cốt lõi vẫn còn được đề
cao, phù hợp với thời đại
1. Mặc Tử và Mặc Gia
- Mặc Tử:
+ Từ tầng lớp bình dân -> xây dựng nên
một học thuyết bình dân, hướng tới
những giá trị bênh vực quyền lợi của giới
bình dân
+ Ban đầu Mặc Tử theo đạo Nho, nhưng
về sau có tư tưởng riêng, cho rằng: “Nhân
nghĩa của nhà Nho gần như lẩm cẩm, Lễ
nhạc của nhà Nho quá ư phiền toái” ->
khởi xướng ra học thuyết mới - Mặc Gia
- Mặc Gia:
+ Có cách nói “không vào với Nho, tức
nhập với Mặc” -> Thời kì này, Nho với
Mặc hai nhà địa vị ngang nhau, sau đó
Mặc Gia chia thành 3 học phái: Tần Mặc,
Sở Mặc và Tề Mặc -> Tầm ảnh hưởng
ĐỀ CƯƠNG SƠ PHÁC
MẶC GIA (MOHISM)
Lựa chọn đề tài
- Lý do lựa chọn:
+ Do chỉ mới nghe qua về trường phái triết học của Khổng Tử và muốn
tìm hiểu thêm về Mặc Tử - Mặc Gia vì đề tài này còn khá xa lạ
+ Do có sự đam mê, yêu thích tìm hiểu Trung Hoa cổ đại (văn hóa, chính
trị,...)
+Tò mò về một trường phái từng có thời kỳ huy hoàng, được sánh ngang
với Khổng học nhưng về sau lại dường như bị lãng quên
+ Muốn tìm hiểu vì sao tư tưởng “kiêm ái” bị xem là bất trung , bất hiếu.
Mặc giáo luôn bị phỉ báng là tà đạo.
+ Có từng nghe qua bài hát phổ nhạc từ Thiên tự văn, trong đó có bài số
6 đề cập đến Mặc Tử than thở khi thấy tơ tằm bị nhuộm: “ Tơ cho vào
thùng thuốc nhuộm màu xanh thì nó thành ra màu xanh, cho vào thùng
thuốc nhuộm màu vàng thì nó thành màu vàng. Hoàn cảnh thế nào thì sẽ
tạo thành kết quả như thế ấy. Người ta cũng vậy.” -> muốn tìm hiểu
Mặc Tử là ai, ý nghĩa câu chuyện này là gì
- Tên của nội dung lựa chọn:
Mặc Tử và những giá trị học thuyết của Mặc Gia
NỘI DUNG CHÍNH
2. Học thuyết của Mặc Tử
a/ Thuyết Kiêm Ái
- Đối lập với học thuyết của Khổng Tử
- Mọi người trong xã hội đều yêu thương nhau -> “kiêm ái phi công”
- Kiêm ái là “lợi”
- “Phi công” - “Thượng hiền” - “Thượng đồng”
- Ra đời khi xuất hiện những “kẻ sĩ bàn ngang” có tư tưởng phê phán,
đả kích lẫn nhau trong thời kỳ “bách gia chư tử”
- Đưa ra phép “tam biểu” là quy tắc, chuẩn mực để đánh giá đúng sai,
lợi hại “kiêm” - “biệt”
b/ Những giá trị của Mặc gia với xã hội ngày nay
- Tính không tưởng trong quan niệm của Mặc Tử khiến nó ngày càng
lụi tàn trong thời Xuân Thu- Chiến Quốc.
- Mang tính phi giai cấp, không thiết thực, không tưởng
- Hạn chế tính sáng tạo của nhận thức, giảm đi ý nghĩa tích cực trong
học thuyết “ kiêm ái”
của Mặc học thậm chí vượt qua Khổng - Tư tưởng triết học về nhận thức của Mặc Tử có yếu tố duy vật. Tuy
học. nhiên ông đã không phân biệt được cảm giác đúng, cảm giác sai và vai
+ Trải qua 2 thời kì : trò của chúng trong quá trình nhận thức -> ông cho ảo tưởng, ảo giác
- Thời kì đầu: Mặc gia lấy tư tưởng “ của con người cũng là cảm giác đúng, và lấy đó để chứng minh rằng
kiêm ái” làm trung tâm. có thần linh => rơi vào chủ nghĩa duy tâm, hữu thần, về nhận thức.
- Thời kì cuối: sự tiếp nối tư tưởng Mặc -> Những điểm mạnh để tư tưởng Kiêm Ái và Thượng Hiền vẫn
Địch – họ loại bỏ thế giới quan tôn giáo, còn giá trị lưu giữ đến ngày nay:
chú trọng nghiên cứu những kinh “Kiêm ái “
nghiệm , kỹ thuật sản xuất, tổng kết - Có ý nghĩa lớn trong bối cảnh phát triển kinh tế, thị trường và hội
những thành tựu của khoa học tự nhiên. nhập quốc tế. Không thể phát triển kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa bền vững nếu không được đặt nhân nghĩa, đạo đức lên
+ Tuy có thời kì huy hoàng với Khổng hàng đầu.
phái nhưng về sau lại bị thất truyền, chìm “ Thượng Hiền ”
nghỉm trong thời gian dài. Mãi tới đời - Ngày nay chủ trương lấy giáo dục làm nền tảng cho sự phát triển đất
nhà Thanh mới có người tìm hiểu lại Mặc nước. Ở bất kì thời đại nào chính sách Thượng Hiền cũng được lấy
học làm đầu để đào tạo, xây dựng con người , phát triển đất nước.
- Riêng ở Việt Nam không phát triển nhanh cũng do một phần chưa
biết đào tạo, bồi dưỡng nhân tại một cách triệt để , nên hiện tượng “
chảy máu chất xám” xuất hiện.
- Kinh tế có Thượng Hiền thì kinh tế sẽ ngày một phát triển ; Chính trị
có Thượng Hiền thì quân đội ngày một hùng mạnh, chính trị vững
vàng ; Văn hóa có Thượng Hiền vãn hóa sẽ phát triển phong phú; giáo
dục có Thượng Hiền thì hệ thống giáo dục được đổi mới, việc đào tạo
nhân tài ngày hoàn thiện có hệ thống hơn.

KẾT LUẬN
- Trên phương diện tư tưởng triết học, Mặc gia đã có sự chuyển biến từ lập trường duy tâm hữu thần (của Mặc
Địch) sang lập trường duy vật (của phái Hậu Mặc).
- Mặc Tử cùng với học thuyết Mặc gia có những ưu điểm: thương dân, lo cho dân, có lý tưởng cho một xã hội
công bằng, bình đẳng; đề cao tính cần kiệm… -> vẫn phù hợp với thực tiễn thời đại
- Bên cạnh đó vẫn còn một số khuyết điểm: thuyết kiêm ái khá thiên về “lý tưởng hóa” và chưa rõ ràng cách thức
tổ chức xã hội ra sao, khiến cho người dân bị khắc khổ, chỉ trọng nông nghiệp và các công việc cơ bản -> làm
nghèo xã hội
=> Tâm ý của Mặc Tử là tốt, nhưng cách thực hiện lại sai cũng như sai thời điểm -> có thể đây cũng là lí do Mặc
gia dường như bị lãng quên ở đời sau?!

-> Với tinh thần khoa học khách quan, chúng ta cần suy ngẫm để khai thác những giá trị của Mặc Tử trong cuộc
sống hội nhập quốc tế.