1

Paunang Pananalita

Ang modyul ng Filipino 10 ay nakabatay sa k to 12 sa

kurikilum ng Department of Education. Inaayon din ng modyul na

ito ang iba’t ibang genre ng panitikan upang lilinangin ang

kakayahan ng mga mag-aaral sa sekondarya. Maangkop sa mga

katangian dapat taglayin ng isang mag-aaral ng 21st century….. ang

maka Diyos, makabayan, Makatao at makakalikasan.

2
 Talaan ng Nilalaman

Modyul sa Filipino 10 ……………………………………………………………………….………… 1

Paunang salita …………………………………………………………………………………………... 2

Talaan ng Nilalaman ………………………………………………………………………………….…3

Panimulang Pagsusulit ……………………………………………………………….………………...4

Yunit 1

Panitikan ng Mediterranean………………………..................................................................... 6

Aralin 1

Panitikan: Oedipus ( Mitolohiya ng mga Griyego )……………………………….……… 11

Kapaligirang Pangkasaysayan ng Mitolohiya…………………………..…… 16

Aralin 2

Panitikan: Ang Don at ang Pulubi ( Isang Parabula ) ……………………….…….…...... 22

Mga Elemento ng Parabula……………………………………………….………… 27

Aralin 3

Panitikan: Minsang Mapadpad ako sa Lupain ng Disyerto …………………………… 30

Kalikasan ng Sanaysay …………………………………………………. ……………… 38

Aralin 4

Panitikan: Ang Pagbibinyag sa Savica ………………………............................………..……. 40

Mga Tanyag na Epiko sa Daigdig ………………………………………………..…… 45

Aralin 5

Panitikan: Ang Munting Bariles …………………………………………………….…………….. 49

Round Table Discussion …………………………………………………..…………….. 53

Lagumang Pagsusulit …………………………………………………………………………………… 55

3
4
5
 Yunit
1 Panitikan ng Mediterranean

_______________________________________________________________

Mga layunin sa Pag-aaral:

Sa pagtatapos ng yunit, nagagawa kong:

1. Naiiuugnay ang mga kaisipan nakapaloob sa akda sa nangyayari: sarili,

pamilya, pamayanan, lipunan, at daigdig.
2. Naipapaliwanag kung bakit may mga katangian ang mga tauhan sa
mitolohiya na gusto at ayaw tularan.
3. Naisasagawa ang sistematikong pananaliksik tungkol sa impluwensiya ng
mitolohiya sa panitikan, kultura at wika sa buong mundo.
4. Nakabubuo ng makabuluhang pangungusap gamit ang ilang salita mula sa
mitolohiya.

Mahahalagang Tanong

Bakit mahalagang pag-aralan ang panitikan ng Rehiyong

Mediterranean?
Paano maaaring makatulong sa kabataang tulad mo ang
matututuhang uri ng kultura at pamumuhay ng mga mamamayan
mula sa mga akdang babasahin?

6
Pangalan: __________________________________________________ Petsa______________
Pangkat: ___________________________________________

GAWAIN 1

Pangganyak na Gawain

Ano-anong larawan o kaisipan ang naiisip mo kapag narinig mo ang salitang

Mediterranean? Isulat sa mga kahon sa ibaba. Ipaliwanag sa mga linya kung bakit
ganitong larawan o kaisipan ang naiiugnay mo rito.

Mediterranean
Mediterranean

7
 Ang mga ito ang larawan o kaisipang naiuugnay ko sa Mediterranean dahil
________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________

8
ALAMIN NATIN

Panitikan ng mga Bansa sa

Rehiyon ng Mediterranean

Ang Dagat Mediterranean ay mababa, malawak, at dumadaloy sa

tatlong kontinente: ang Kanlurang bahagi ng Asia, Hilagang Europa, at
Timog Africa. Noong unang panahon at magpahanggang ngayon, ang
dagat na ito ay naging mahalagang bahagi sa buhay ng mga mamamayan
ng dalawampu’t isang bansang nasa palibot nito. Ito’y naging ruta ng mga
mangangalakal at manlalakbay na nagbigay-daan sa kanilang
pagpapalitan ng kultura, produkto, at kalakal.
Ang dagat ay nakatulong din nang malaki sa ekonomiya ng mga
bansa sa rehiyon. Dinarayo ng maraming turista ang magandang baybayin
nito lalo na sa panahon ng tag-init. Ang yamang taglay ng dagat ay
nakatulong sa kanilang ekonomiya. Ang matabang lupa naman sa palibot
nito na sinamahan pa ng tipikal na klimang Mediterranean na mainit at
tuyo sa tag-init at katamtaman subalit maulang taglamig at nagbigay-daan
sa pag-aani ng maraming produktong tulad ng olives, grapes, orange, at
tangerine na naging kapaki-pakinabang sa mamamayan.
Ang mga bansang kabilang sa Rehiyon ng Mediterranean ay ang
sumusunod: Mula sa Africa, kabilang ang mga bansang Algeria, Egypt,
Libya, Morocco, at Tunisia. Sa Asia ay ang mga bansang Cyprus, Israel,
Lebanon, at Syria, Sa Europa ay ang Albania, Bosnia at Herzegovina,
Croatia, France, Greece, Italy, Malta, Monaco, Slovenia, Spain, at Turkey.

9
 Mula sa mga bansang ito ay umusbong ang mahuhusay na manunulat na
nagbigay-daan sa mayamang panitikang lumalaganap hindi lamang sa rehiyon kundi
sa buong mundo. Hindi malilimutan ang koleksyon ng mga mitolohiyang Griyego na
kinagiliwan ng mga mambabasa mula noon hanggang ngayon, ang mga akdang
Sinulat ni Guy de Maupassant, isang tanyag na manunulat na Pranses at itinuturing
na isa sa mga ama ng modernong maikling kuwento, ang mga parabola sa Bibliya
kung saan ang Israel at ang Egypt ang karaniwang tagpuan, at iba pa.
Mababasa mo ang ilang pilimpiling akda mula sa rehiyong ito tulad ng mga
sumusunod:

 OEDIPUS ( Mitolohiya ng mga Griyego)

 Ang Don at ang Pulubi (Isang Parabula)
 Minsang Mapadpad ako sa lupain ng Disyerto
 Ang Pagbibinyag sa Savica
 Ang Munting Bariles

Ngayo’y tunghayan mo ang ilang paunang kaalaman o maikling buod ng bawat

isa sa mga ito na tiyak na magdudulot sa iyo ng kasabikang basahin ang mga akdang
mula sa rehiyong Mediterranean.

10
ARALIN Oedipus
1 (Mitolohiya ng mga Griyego)
“ May hiwagang taglay ang buhay”

https://www.historytoday.com/archive/foundations/oedipus-king

11
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: __________________________

GAWAIN 2

Ano ang isang bagay na nais mong makuha sa iyong buhay? Ano ang iyong gagawin
upang maabot ito? Sa tingin mo, ano naman ang mga dapat mong iwasang mga
balakid para maabot ang mga hinahangad mo sa buhay? Gamitin ang graphic
oraganizer sa ibaba.

Nais
Upang kong:_________________
makamit:__________ __________________________
__________________________ ____
____ __________________________
__________________________ __________________________
__________________________ ________
________

AKO

Iiwasan
kong:_____________
__________________________
____
__________________________
__________________________
________

12
 Oedipus
(Mitolohiya ng mga Griyego)

Si Oedipus Rex , kilala rin sa pamagat ng Griyego, si Oedipus

Tyrannus o Oedipus the King , ay isang trahedya ng Athenian sa pamamagitan ng
Sophocles na unang ginawa sa paligid ng 429 BC. Orihinal, sa mga sinaunang Greeks,
ang pamagat ay simpleng Oedipus , dahil ito ay tinutukoy ni Aristotle sa Poetics .
Iniisip na pinalitan ng pangalan si Oedipus Tyrannus upang makilala ito mula sa iba
pang mga pag-play ni Sophocles, si Oedipus sa Colonus . Noong unang panahon, ang
termino na "punong malupit" ay tumutukoy sa isang pinuno, ngunit hindi ito
kinakailangang magkaroon ng negatibong kahulugan.
Sa kanyang tatlong pag-play ng Theban na nakaligtas, at ang pakikitungo sa
kwento ni Oedipus, si Oedipus Rex ang ikalawang isinulat. Gayunpaman, sa mga
tuntunin ng pagkakasunud-sunod ng mga pangyayari na inilalarawan ng mga
gumaganap, ito ay una, na sinusundan ni Oedipus sa Colonus at
pagkatapos Antigone .
Bago ang pagsisimula ng Oedipus Rex , si Oedipus ay naging hari ng
Thebes habang hindi sinasadya ang pagtupad sa isang propesiya na papatayin niya
ang kanyang ama, si Laius (ang dating hari), at pakasalan ang kanyang ina, si Jocasta
(na kinuha ni Oedipus bilang kanyang reyna matapos malutas ang bugtong ng
Sphinx).
Ang pagkilos ni Sophocles ay pinag-uusapan ni Oedipus sa paghahanap para sa
mamamatay-tao ni Laius upang wakasan ang isang salot na nag-ravaging kay
Thebes, na walang alam na ang mamamatay na kanyang hinahanap ay walang iba
kundi ang kanyang sarili. Sa pagtatapos ng pag-play, pagkatapos ng katotohanan sa
wakas ay dumating sa liwanag, Jocasta hangs kanyang sarili habang Oedipus,
horrified sa kanyang patricide at incest, ay nagpapatuloy upang palayasin ang
kanyang sariling mga mata sa kawalan ng pag-asa.
Si Oedipus Rex ay itinuturing ng maraming iskolar bilang obra maestra ng
sinaunang trahedyang Griyego. Sa kanyang Poetics , maraming beses na tumutukoy
si Aristotle sa pag-play upang ipakita ang mga aspeto ng genre.
Ito ay isang trahedya ng Sophocles batay sa alamat ng Oedipus , ito ay
itinuturing na isang obra maestra ng trahedya sa Greece. Orihinal na pamagat
Oidipous Tyrannos. Ipinakikita ko nang husto ang proseso ni Haring Oedipus
ng Thebes upang tuklasin ang kakila-kilabot na katotohanan na ang mga hula ng
propesiya ng pagpatay sa aking ama at paggawa ng asawa ng aking ina ay nakikilala
habang hindi nalalaman.

Mimir Encyclopedia ng Tagalog

13
 https://mimirbook.com/tl/11e335662

Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________

Pangkat: __________________________

GAWAIN 3

1. Ilarawan si Oedipus. Ano-anong pagsubok ang hinaharap niya sa buhay?

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

2. Mali baa ng nagging desisyon ni Haring Laius tungkol sa kaniyang sariling

anak dahil lamang sa orakulo? Pangatwiranan ang sagot.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

3. Bakit pinaniniwalaan ng mga tauhan ang mga orakulo o propesiya? Mahalaga

bang bigyang-pansin ang mga ito?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________

4. Isa-isahin ang mga propesiyang kinakaharap ng mga tauhan at ang kanilang

tugon sa mga propesiyang ito.

PROPESIYA TUGON RESULTA

HARING LAIUS

HARING OEDIPUS

14
HARING POLYBUS

5. Kung ikaw si Oedipus, paano mo haharapin ang buhay sa kabila ng mga

katotohanang nalaman mo?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________

15
 ALAMIN NATIN

Kaligirang Pangkasaysayan ng Mitolohiya

Sa pamamagitan ng imahinasyon ng mga sinaunang taong naipaliwanag nila

ang mga pangyayari sa kapaligiran. Napasok nila ang mundo sa ilalim ng lupa at
maging ang mga nilalang ng kalawakan. Lumikha sila ng mga diyos at diyosa na
kanilang pinaniwalaan sa mga unos at sakuna. Ang lahat ng mga ito ay masasalamin
sa mitolohiya.
Ang mitolohiya ay kalipunan ng mga paniniwala at mga malikhaing kuwento
tungkol sa mga diyos at diyosa. Karaniwang tinatalakay ng mga kuwentong mito ang
mga diyos at nagbibigay ng mga paliwanag hinggil sa mga likas na kaganapan. Ang
mitolohiya ng daigdig ay binubuo ng mga diyos, diyosa, mga hayop na nagtataglay
ng mga kapangyarihan, mga mahiwagang nilalang at mga diwata. Masasalamin ang
mga tauhang ito sa mga akdang pampanitikan kagaya ng epiko, alamat, at
kuwentong bayan.
Kung tungkol sa mga diyos at diyosa ang pag-uusapan, nangunguna rito ang
mga diyos at diyosa ng mga Romano at Griyego.
Ang mitolohiyang Griyego ay koleksyon ng mga kuwentong kinatatampukan
ng mga diyos at diyosa ng pag-ibig, pakikipagsapalaran at pakikidigma. Nagpapakita
rin ito ng iba’t ibang kapangyarihan ng mga nilalang maging ang pamumuhay nila
bilang isang simple at ordinaryong mga mamamayan na nagkakamali at may
kahinaan tulad ng mga mortal. Hindi masaabi kung kalian nagsimulaa ang
mitolohiya subalit pinaniniwalaang ito’y nangyari nang ang mundo ay musmos pa at
ang mga tao’y may bukas na paniniwala sa mga bagay na mahairap ipaliwanag.
Samantalang ang mitolohiyang Romano naman aay kumakatawan sa mga
kuwentong tradisyunal na nauukol sa mga maalamat na pinagmulan at
paniniwalang panrelihiyon ng mga sinaunang Romano. Masasalamin din ito ang
panitiakan at sining biswal ng mga Romano. Ito ay maari ding tumutukoy sa
modernong pag-aaral ng mga representasyon at sa mga paksain na ipinakikita sa
panaitikan at sining ng ibang kultura sa anumang panahon. Ang paksa ng kanilang
panitikan ay kadalasang mahimala o nagtataglay ng supernatural na element. Ang
mga kuwento ay karaniwang tumatalakay sa politika at moralidad.

Ang pagsisiyasat ng mitolohiyang Romano ay nagging masalimuot dahil sa

sinaunang impluwensya ng Griyego sa peninsula ng Italya sa panahon ng

16
protohistory ng Roma. Idagdag pa ang masining na panggagagad na ginawa ng mga
Romano sa panitikan ng mga Griyego. May masidhing pagnanasa noon ang mga
Romano na makilala ang kanilang mga diyos laban sa mga diyos ng mga Griyego
kung kaya’t gumawa sila ng interpretasyon sa mga kuwentong Griyego tungkol sa
mga diyos. Sa katunayan binigyan nila ng katumbas na pangalan ng mga diyos at
diyosa ng mga Griyego kagaya ng sumusunod:

GRIYEGO ROMANO KATANGIAN/KAPANGYARIHAN

1. Zeus Jupiter Hari ng mga diyos, diyos ng
kalangitan, mga batas at
panahon.
Anak nina Kronos at Rhea :
ama nina Ares, Persepone,
Aphrodite, Apollo, Hermes,
Athena, Hephaistos at
Artemis.
Tagapagparusa sa mga
sinungaling at hindi
marunong tumupad sa
pangako.
Asawa ni Juno.
Sandata niya anag kulog at
kidlat.
2. Hera Juno Reyna ng mga diyos; diyosa
ng pag-aasawa at kababaihan.
Tagapangalaga ng pagsasama
ng mag-asawa
Anak nina Kronos at Rhea.
Asawa ni Jupiter.
Mga simbolo: isang korona at
isang tungkod.
3. Poseidon Neptune diyos ng karagatan: patron ng
pangangabayo; hari ng
karagatan at lindol.
Kapatid nina Pluto, Jupiter,
Vesta, Juno at Ceres: anak
nina Saturn at Opis: asawa ni
Amphitrite.
Mga simbolo: kabayo at
trident ( sibat na may tatlong
talim).
4. Hades Pluto diyos ng kamatayan
Panginoon ng impyerno.
Anak nina Saturn at Opis ;

17
 kapatid nina Jupiter, Neptune,
Vesta, Juno at Ceres.
Mga simbolo: isang sombrero,
itim na karwahe at itim na
kabayo.
5. Ares Mars diyos ng digmaan.
Anak nina Jupiter at Juno.
Mga simbolo: buwitre, isang
lobo at isang duguang sibat.
6. Apollo Apollo diyos ng araw , musika,
medisina, pagpapana,
panulaan, liwanag at
propesiya.
diyos din siya ng salot at
pagpapagaling.
Anak nina Zeus at Leto;
kakambal ni Artemis.
Mga simbolo: isang korona at
sungay ng laurel, pana ay
uwak at lyre.
7. Athena Minerva diyosa ng karunungan,
digmaan, katusuhan at sining.
Anak ni Zeus at Metis.
Mga Simbolo: Crested helmet,
kalasag, sibat at may telang
nakabalabal.
8. Artemis Diana diyosa ng pangangaso, ligaw
na hayop, buwan at
panganganak.
Anak nina Zeus at Leto;
kakambal ni Apollo.
Mga simbolo: chiton ( uri ng
damit ) at pana.
9. Hephaestus Vulcan diyos ng apoy.
Bantay ng mga diyos.
Anak nina Jupiter at Juno:
asawa ni Venus.
Mga simbolo: pandayan at
palihan.
10.Hermes Mercury Mensahero ni Jupiter; diyos
ng paglalakbay,
pangangalakal, siyensya,
pagnanakaw, panlilinlang at
atletika
Anak nina Jupiter at Maia.

18
 Mga simbolo: sapatos at
sombrero na may pakpak at
isang wand
11.Aphrodite Venus diyosa ng kagandahan at pag-
ibig
Anak nina Zeus at ADione.
Mga simbolo: isang kalapati,
mansanas, kabibi at salamin
12.Hestia Vesta diyosa ng tahanan
Kapatid na babae ni Jupiter
diyosa ng apoy mula sa pugon
Mga simbolo: isang belo,
mabulak;al na sanga ng puno
at kettle ( initan ng tubig).

Ang mga diyos at diyosang ito ay mga mahahalagang tauhan sa mga

mitolohiya ng mga Griyego at Romano. Ang impluwensiya ng panitikang ito ay
maihahalintulad sa mga anyo ng panitikang Pilipino sa Panahon ng Katutubo kung
saan ang unang uri ng panitikan ay pasalin-dila kagay ng mga alamat, mito,
kuwentong-bayan, epiko, karunungang-bayan, at mga awiting bayan.
Ang mga kuwento ng ating mga ninuno ay binubuo ng mga diyos-diyosan,
mga nilalang na may mahika at mga pamahiin. Ang mga ito ay iba-iba ayon sa
probinsiyang kinahahanguan nito. Ang ibang grupo ay mula sa panahon bago
dumating ang mga Kastila na naniniwala saa isang makapangyarihang lumikha,
habang aang iba aay sinasamba ang mga diyos-diyosan ng gubat na kilala bilang
“diwata”.

Naririto naman ang mga kilalang diyos ata diyosa ng mitolohiyang Pilipino.

1. Bathala: Siya ang pinakamataas na diyos-diyosan ng mga tao sa katagalugan.

2. Lakampati: Siya ang diyos-diyosan na kumakataawan saaa pagkamayabong(
fertility) ng mga tao. Ang mga magsasaka kasama ng kanilang mga anak ay
nag-aalay sa bukirin upang malayo sa ano mang mga peste. Madalas ang mga
dasaling inaalay ay kahilingan para sa ulan upang magkaroon ng magandang
ani o hitik na huli ng mg isda. Sa mga Zambal siya ay tinatawag bilang
“Anitong Tawo, Dumangan, Damulag, Kalasokus, at Kalaskas.”
3. Pati: Siya ang dinadasalan ng mga Igorot para sa pagbuhos ng ulan.
4. Lakambakod: Siya ang diyos-diyosan ng mga pananim at nanggagamot ng
mga sakit. Ang kaniyang pangalan ay nangangahulugang
“maakapaangyarihan at maaginoo.”
5. Idiyanale: Siya ang diyosa ng mga mabubuting gawa. Dinadasalan siya ng
mga ninuno upang humingi ng patnubay upang maging tagumpay ang
kanilang mga hakbangin. Siya ay asawa ng diyos ng agrikultura: Dimangan at
sila’y nagkaroon ng dalawang anak.

19
6. Amansinaya: Siya ang diyos-diyosan ng mangingisda. Pinaniniwalaan na
siya ay lumilitaw kapag hinahango ang lambat mula sa dagat.
7. Amanikable: Siya ang patron ng mga mangangaso ( hunters ).
8. Diyan Masalanta: Siya ang diyosa ng pagmamahal at panganganak.
9. Apolaki: Siya ang diyos-diyosan ng mga taga-Pangasinan na dinadasalan sa
napipintong pakikipaglaban sa ibang tribo. Siya ay madalas inaalayan ng
langis, insenso at mga iba’t ibang uri ng dahoon na may mabangong samyo.
10. Malyari: Siya ay sinasamba ng mga Negritos ng Zambales bilang
pinakamataas nilang diyos-diyosan. Ang kanilang “bayok”( high priest ) ang
siyang may permiso lamang na mag-alay. Madalas siyang nakikita bilang
isang poon na may ulong yari sa kahoy at ang katawan ay yari sa dayami.
11. Lakambini: Siya ay kakaibang diyos-diyosan at tinatawag ng mga Kastila
bilang “abogado de la garganta”( ang tagapanguna ng lalamunan ).
12. Anitong Tawo: Siya ang diyos ng hangin ng mga Zambal.
13. Kabunian: Siya ang diyos ng mga taga-bundok ng Kordilyera. Maraming
naniniwala na siya ay nakatira sa bundok Kabunian.
14. Ginoong Ganay: Siya ang diyos na nakatira sa mga puno ng kalumpang at
nagtataguyod sa mga dalaga.

369 Culianin, Plaridel, Bulacan

St. Andrew Publishing House Sinamar 10

20
Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 4

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Ano ang pagkakaiba ng mitolohiya ng Pilipinas sa ibang bansa?

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________

2. Nakatutulong ang mitolohiya sa pagpapakilala ng kultura ng isang lugar o

bansa.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________

3. Batay sa mga tauhan ng mitolohiya. Masasabi mo bang may impluwensiya

ang mga mitolohiya ng griyego sa mga mitolohiya ng mga Pilipino? Ilahad
ang sagot.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______
21
 Ang Don at ang Pulubi
(Isang Parabula)
ARALIN
2 “Sa mata ng Diyos, namamayani ang katarungan”

22
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 5

Ibigay ang sariling reaksyon sa sumusunod na larawan.

https://www.pngwing.com/en/free-png-bmfjx https://in.pinterest.com/pin/385691155558651030/

23
 Ang Don at ang Pulubi
(Isang Parabula)
Lucas 16:19-31

May isang Don na nakadamit ng kulay-ubeng de ilo na nabubuhay araw-araw

sa karangyaan. Sa kanyang tarangkahan, nakahambalang ang isang pulubi, si
Lazarus. Kumikirot ang buong katawan ni Lazarus dahil tadtad siya ng
sugat. Kumakalam din ang kanyang sikmura dahil sa sobrang gutom.
Nakatanghod siya at tumatakam sa mga pagkaing nahuhulog mula sa mesa ng Don.
Sa halip na lapitan siya ng sinuman sa mga nagsisikain para bigyan siya ng pagkain,
ang lumapit sa kanya ay mga aso para dilaan ang kanyang mga sugat.

Dumating ang panahon, namatay ang pulubi. Kinuha siya ng mga

anghel, dinala siya’t iniluklok sa tabi ni Abraham. Gayundin ang Don, namatay
at inilibing. Sa impiyerno ito napunta at pinarusahan. Napatingala ang Don at nakita
sa malayo si Abraham katabi si Lazarus. 

Nanawagan ito: “Amang Abraham, maawa kayo sa akin. Papuntahin ninyo

rito si Lazarus para idawdaw ang dulo ng kanyang daliri sa tubig nang malamigan
naman ang dila ko. Hirap na hirap na ako sa apoy na ito.”

“Anak, naaalala mo ba noong nabubuhay ka pa? Tinanggap mo nang lahat ang

mabubuting bagay, samantalang lahat ng masasaklap ay napunta kay Lazarus. Kaya
ngayon, sa kanya naman dapat ang paglingap, at sa iyo, ang paghihirap. Isa pa,
naging napakalaki na ng agwat natin, kaya mahirap nang matawid mo pa ang layo
mula riyan hanggang dito, dili kaya ay matawid ninuman ito mula rito hanggang
diyan,” ang sagot ni Abraham.

Nagmakaawa uli ang Don. “Maawa na kayo, Ama, papuntahin ninyo

si Lazarus sa bahay ng aking limang kapatid na lalaki. Paalalahanan ninyo sila nang
hindi sila mapasunod pa sa lugar na ito.”

Tumugong muli si Abraham. “Naroroon si Moses at ang mga Propeta, hayaan

mong makinig sila sa kanila.”

“Hindi, Amang Abraham,” sabi pa ng Don. “Pag mula sa mga namatay na ang
Gapupunta sa kanila, tiyak magsisisi sila.”

“Bueno……” talima ni Abraham sa Don, “kung ayaw nilang makinig kay Moses

at sa mga Propeta, hindi rin sila makukumbinse kahit sa kaninumang namatay pang
ibabalik.” 

http://fortvillejourney.blogspot.com/2011/05/ang-don-at-ang-pulubi.html

24
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 6

Sagutin ang mga sumusunod:

1. Anong uri ng akdang pampanitikan ang binasa? Ipaliwanag ang kahulugan

nito.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
___

2. Tungkol saan ang kuwentong ito? Ano ang mensahe nito sa mga mambabasa?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
___

3. Ilahad ang mga pangyayaring kinaharap ng mga tauhan noong sial ay

nabubuhay pa at namatay na.
Lazarus

Noong nabubuhay Noong namatay na

_______________________ _______________________
_______________________ _______________________
_____________________ _____________________

Don

Noong nabubuhay Noong namatay na

_______________________ _______________________
_______________________ _______________________
_____________________ ______________________
25
4. Naging makatarungan baa ng kinahantungan ng kamatayan ng dalawa?
Pangatwiranan ang sagot.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
___________

5. Paano nakatutulong sa buhay ng mga tao ang mensaheng nais ipabatid ng

parabula na ito?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
___
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______

26
 ALAMIN NATIN

PARABULA

Ang parabula ay tinatawag ding talinghaga. Ito ay isang maikling kuwentong

may aral na kalimitang hinahango mula sa Bibliya. Isa itong maikling salaysay na
maaaring nasa anyong patula o prosa na malimit nangangaral o nagpapayo hinggil
sa isang pangyayari, na kadalasang isinasalarawan ang isang moral
o relihiyosong aral. Taliwas sa pabula, ang parabula ay walang inilalahok na
tauhang hayop, halaman, bagay, at puwersa sa kalikasan na pawang kumikilos at
nagsasalita gaya ng tao. Isang katangian nito ang pagiging isang kuwentong
naglalahad o nagpapakita ng kung paanong katulad ng isang bagay ang iba pang
bagay. Karamihan sa mga talinghagang nasa Bibliya ay mga kuwentong sinabi
ni Hesus, na nagtuturo ng kung ano ang katangian ng Kaharian ng Diyos.

https://tl.wikipedia.org/wiki/Talinghaga

ELEMENTO NG PARABULA
1. Tauhan - Sila ang gumaganap o ang mga gumaganap  sa isang kuwento na
hinago sa banal na bibliya na maaring makapagbigay ng magandang aral sa
mga mambabasa.
2. Tagpuan - Ito ang pinangyarihan ng isang kuwento. Maaring ito ay
tumutukoy sa lugar na pinagdausan ng kuwento, oras at panahon. Ang
Tagpuan ay puwedeng maging marami depende sa istorya. Sa parabula
madalas hindi agad nasasabi ang tagpuan ng kwento o may mga
pagkakataong hindi na ito nababangit sa parabula.
3. Banghay - Ito ang paglalahad ng pagka sunod-sunod ng pangyayaring
naganap sa kuwento
4. Aral o magandang kaisipan - Ito ang matututunan ng isang tao matapos
mabasa ang isang kwento. Marami ang gustong iparating ng parabula sa atin
kaya dapat natin itong isabuhay lalo pa at ito ay nakasulat sa banal na bibliya

https://brainly.ph/question/620896

27
KATANGIAN NG PARABULA
1. Ang parabula ay isang salaysay.
     Ang mga sangkap na bumubuo sa isang maikling kwento, gaya ng tauhan,
tagpuan, banghay, tema, pananaw, at iba pa ay ang mga sangkap na maaari ring
gamitin sa pagsulat ng parabola. Kung babalikan ang napakinggang parabola na
“Binhi ng Mustasa,” taglay rin nito ang mga sangkap na mayroon ang isang maikling
kuwento. Ang mga pangunahing tauhan nito ay sina Kisagotami at Buddha. Ang
tagpuan nito ay isang bayan sa India ilang siglo na ang nakaraan. Ang banghay nito
ay binubuo ng pagpanaw ng kaisa-isang anak ni Kisagotami; hindi niya
pagkatanggap sa pangyayari; paghingi niya ng lunas kay Buddha; paghahanap niya
ng isang tahanang hindi pa namamatayn upang humingi ng butyl ng mustasa;
pagbalik niya kay Buddha na naliwanagan; at pagiging tagasunod niya ni Buddha.
Ang tema naman nito ay pagtanggap sa kamatayan at ang pananaw na ginamit ay
ikatlo dahil tila may hiwalay na tagapagkuwento na naglalahad ng mga pangyayari.

     2. Ang parabula ay isang metapora.

May mga pagkakataong nagkukulang ang tuwirang paglalarawan sa isang bagay
upang maintindihan ito ng tao. Sa ganitong mga sitwasyon angkop ang paggamit ng
mas masining na pagpapahayag, gaya ng paggamit ng metapora. Ang metapora ay
isang masining na pananalita na tumutulong sa isang tao na maintindihan ang
anumang hindi niya alam o nakalilito sa kanya gamit ang bagay na dati na niyang
alam.

https://blogadagdps.wordpress.com/2015/09/08/mga-katangian-ng-parabula/

28
Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 7

Magsaliksik ng 5 kwentong Parabula at isulat ito ng buod. Isulat kung anong

aral at mensahe ang nakaploob sa bawat parabula at paano ito isasabuhay.

_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

29
 Minsang Mapadpad ako sa Lupain ng Disyerto
ARALIN (Sanaysay tungkol sa Egypt)
3
“Ang bawat basa ay may angking yamang maipagmamalaki”

https://tl.wikipedia.org/wiki/Sinaunang_Ehiptol

30
Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 8

Hanapin sa Hanay B ang kasingkahulugan ng mga salitang nasalungguhitan sa

Hanay A.

1. Hindi ko akalaing makatutuntong ako sa isa a. nagging

magkaibigan
pinakamakamayamang lugar ng Aprika
2. Nagdalawang-isip ako kung magtatanong ako sa b. pinagmulan
nakasalubong kong Arabo.
3. Biruin mong matatas pala siyang magsalita ng c. nag-alinlangan
Ingles
4. Nakapalagayang-loob kami agad sa aming unang d. magaling
Pagkikita.
5. Marami akong babauning alaala na ibabahagi ko sa e. nag-alala
aking lupang tinubuan.
f. makararating

31
 Minsang Mapadpad Ako sa Lupain ng Disyerto
Ni Ely Simeon

Hindi ko akalaing makatuntong ako sa isa sa pinakamayamang lugar ng

Aprika. Ni sa panaginip ay hindi ito pumasok sa aking isipan. Sabi ko, ano nga ba ang
nagtulak sa akin para mapasyalan ko ang lugar na ito. Marahil, bunga pa rin ito ng
marubdob kong hangaring makapaglibot sa iba’t ibang panig ng mundo. Ano baa ng
nakabighani sa aakin sa paglilibot ko sa nasabing bansa? Ano ang ikinatatangi ng
bansang ito na matatgpuan sa dagat Mediterraneo?

Halina’t samahan mo ako para libutin natin ang bansang Ehipto. Sa aking
paglalakad, nakasalubong ako ng isang m,atandang Arabo, nagdadalwang-isip aako
kung magtataanong ako sa kaniya o hindi, baka hindi niya ako maintindihan, pero
bahala na, subukin ko na lang siyang kausapin sa Ingles, hindi naman ako marunong
magsalita ng salita nila. Narinig yata niya ang ibinulong ko, dahil parang kanina pa
niya napaapansin na may gusto akong tanungin sa kaniya. Sa itsura ko ba namang
ito na halatang hindi taga-roon, siya na aang nagtanong sa akin, biruin ninyo,
matatas siyang magsalita ng Ingles. Naabuhayan ako ng loob. Hidi na ako
nagpatumpik-tumpik pa, dahil tingin ko naman sa kaniya ay mabait siya. “ Isa pala
siyang guro ng Kasaysayan sa lugar na iyon. Tamang-tama, sabi ko, marami siyang
maibabahagi sa akin. Nakipagkuwentuhan muna ako sa kaniya kung tagaa-saan ako
at kung paano ako napunta sa kanilang lugar. Nakapalagayang-loob muna kami bago
ako nagtanong sa kaniya ng mga bagay-bagay tungkol sa kanilang lugar.

Ayon sa kaniya, ang Ehipto ay isang republika na matatagpuan sa hilagang-

silangang Aprika at maliit lamang itong bahagi ng timog-Kanlurang Asya. Namangha
ako sa Kaniya mga sinabi at dagdag pa niya, ito raw ay may sukat na 1,020,000
kilometro kuwadrado na humahangga ng Libya sa kanluran, Dagat Mediterraneo
naman sa hilaga, Israel sa hilagang-silangan, Dagat Pula sa silangan at sudan sa
timog. Halos hindi ako humihinga habang sinasabi nya iyon namangha na lamang
ako. Ayon pa sa kaniya, ang Ehipto raw ang may pinakamataong bansa sa Aprika at
sa Gitnang Silangan. Ang malaking bahagi ng lupa ay ang disyerto ng Sahara na
madalang lamang ang nakatira dahil ang karamihan sa mga taga-Ehipto ay nakatira
sa Cairo, na siyang pinakamalaking lungsod sa Aprika at kabisera rin ng Ehipto.
Mabuti na lamang at nakatagpo ako ng isang kagaya ng matandang kaharap ko at
ibinahagi niya sa akin ang mga alam niya tungkol sa kanilang lugar. Gypsy raw ang
pinaikling tawag sa mga taga-Ehipto. Naitanong ko rin sa kaniya kung ano ang
sinisimbolo ng kanilang bandila, dahil nadaanan ko rin ito kanina habang binabagtas
ko ang lugar, sabi niya, ang kulay puti nito ay nasa gitna ay naglalarawaan ng
kapayapaan at katapataan, ang kulay pula naman na nasa itaas ay kaatapangan,
katatagan at kagitingan, habang ang kulay itim na nasa ibaba nito ay tumutukoy sa
determinasyon.

32
 Kilala rin daw ang Ehipto sa mga malalki at nakabibighaning mga bantayog
gaya ng Piramide ng Giza, ang templo ng Kamak at ang Lambak ng mga Hari, at
naglalaman din ang lungsod ng Luxor ng isang malaking bilang ng artifact. Sadya
ngang nakakalulang malaman ang galling at husay ng mga taga-Ehipto na gumawa
ng ganitong klaseng piramide dahil biruin mo, nakilala ang lugar na ito dahil sa mga
naggagandahang bantayog na iyan. Ang una raw na piramide ay ang The Step
Pyramid ng Djoser na naipatao noon pang 2600 B. C. na ang orihinal ay
napapalibutan ng 34 na talampakang dingding na may 15 pintuan na tanging iisa
lamang ang nakabukas na pinto. dagdag pa niya, ang sinaunang Ehipto o Lumang
Ehipto kung tawagin ay isang matandang kabihasnang matatgpuan sa silangang
Hilagang Aprika na nasa mababang bahagi ng Ilog Nilo na dito raw naroon ang
makabagong bansa ng Ehipto na nagsimula noong 3150 B.C. Halos wala akong
akong maintindihan sa mga sinasabi niya pero dahil sa siya naman ang kusang
nagsalaysay noon at mabait siya, isa-isang itinanim ko sa aking isipan ang kaniyang
mga sinabi. Sabi ko sa sarili ko, andami ko palang hindi alam sa Ehipto. Ang tanging
alam ko lang ay maraming piramide ditto, iyon pala may matanda at bagong
kabihasnan ang Ehipto. Nalaman ko rin sa kaniya na ang Mataas at Mababang
Ehipto ay sumailalim sa pamumuno ng unang Paraon na nagpaunlad sa bansa
hanggang sa sumunod na tatlong milenyo. Naging mabunga ang kalagayan ng mga
tao, nagkaroon ng patubig at yumabong ang mga lambak gayundin ang
pagtataguyod para sa pagpapaunlad ng mga mineral, gayundin ang malayang
Sistema ng pagsusulat, pagsasaka, kalakalan, pamamaraan sa pagtatayo ng mga
piramide, Sistema ng matematika at mga bagong uri ng panitikan.

Ayon pa sa kaniya, Kristiyanismo ang pinakapangunahing relihiyon ng mga

sinaunang Ehipto noong unang panahon sa pagitan ng ikaapat hanggang ikaanim na
siglo. Noong unang panahon, ang mga taga-Ehipto rin daw ay sumasamba sa mahigit
1,400 diyos at diyosa. Halos hindi ako makapaniwala sa aking mga narinig. Biruin
niyo ang dami palang sinasambang diyos at diyosa ng mga Ehipto noong araw na
para bang katulad nila ang mga Romano at Griyego.at ang ikinagulat ko pa ay nang
sabihin niya sa akin na noong unang panahon ay may nakalagay na palikuran o
toilet sa bawat nitso ng mga namatay na Ehipto. At ang kanilang hari noong unang
panahon na si Tutankhamun ay namatay sa edad na 18. At ito pa, akala ko noon, mga
alipin ang gumawa ng piramide ng ehipto, na iyon kasi ang sinabi niHerodotus,
isang Griyegong historyador, iyon pala, mga manggagawaa. At alam n’yo ba kung
ano ang ipinambayad sa mga manggagawa, isang galong beer na katubas ng apat na
litro bawat araw na pagtratrabaho. Nakagugulat, hindi ba?

Sa mga narinig ko, halos nabusog na ako sa iba’t ibang kaalaman tungkol sa
mga taga-Ehipto. Unti-unting naimulat sa akin ang kanilang uri ng pamumuhay.
Bago kami maghiwalay ng matanda, lubos akong nagpasalamat sa kaniya sa
kaniyang mga naibahagi. Ipinagpatuloy ko ang aking paglalakbay, bawat
nadadaanan ko at namasdan ay ninanamnam ko ang bawat sandal na minsan sa
buhay ko ay nakatapak ako sa bansang ito. Dinala ako ng aking mga paa sa Khan El
Khaleely, ang itinuturing naa isa sa magagandang lugar ng Ehipto, ay ito ang
pinakasentro o pamilihan nila. Maraming tao ang pumupunta rito. Nasilayan ko rin
33
ang kagandahan ng El Hakin mosque at Al Azhar mosque at ang nakaluula at
kakabibighaning Cairo Tower. Hindi ko maipaliwanag ang nararaamdaman ko
habang nandito pa ako dahil hindi ko alam kung mabibigyan pa ulit ako ng
pagkakataong maakabalik rito.

Mainit ang klima rito, dahil halos lahat ay disyerto. Mabuti na lamang at
nagdala ako ng mga damit na hindi mainit sa katawan. Siyamnapung porsiyento rito
ang Muslim, siyamna porsiyento naman ang Coptic at isang porsiyento lamang ang
Kristiyano.

Napansin ko rin na maraming pamilya ang sama-samang namamsyal. Ditto

nalaman na mahalga sa kanila ang kanilang pamilya at bawat kaanib nito ay may
papel na ginagampanan sa loob ng pamilya. Para rin palang mga Pilipino.
Inilalarawan ang pamilya rito bilang hirarkiya na ang mga lalaki at nakatatanda ang
nasa itaas.Malaki ang pagpapahalaga sa pamilya. Ang pagiging pribado ng bawat
pamilyaay itinuturing na isa sa mga paraan para mapanataili ang dignidad at ang
magandang pangalan o reputasyon ng pamilya. At ito pa, nang minsang dumalaw
ako sa kaibigan ko sa kanilang bahay, nakita ko kung gaano sila kagiliw sa
pagtanggap ng kanilang bisita at ang pagiging bukas-palad nila. Katunayan, para
akong isang reyna na pinagsabihan nila. Hindi ko nararamdaman na iba ako sa
kanila. Sabi ko nga, parang nasa Pilipinas lang ako kung pagtanggap din lang sa mga
bisita ang pag-uusapan. Napakabait nila. Nang makusap ko ang kaibigan ko, sabi
niya na ang tipikal na asawang babae ay nasa bahay lamang upang alagaan ang
asawa at mga anak. Ang mga babae raw rito ay nabibigyan ng karapatang mabigyan
ng magandang edukasyon, magmay-ari, mabigyan ng trabaho at makapag-asawa.
Ang kanila naman daw asawa ang dapat na magtrabaho para sa kanilang pamilya
para mabigyan ng magandang kinabukasan ng mga anak. Sila ang nagdedesisyon
para sa kanilang pamilya at sila rin daw ang humihingi ng pahintulot sa ama ng babe
kung nais niyang pakasalan ito. At ang kanila naman daw mga anak ay dapat nag-
aaral at tumutulong sa mga gawaing-bahay. Walang pagssidlan sa tuwa ang
nararamdaman ko nang maghiwalay kami ng aking kaibigan. Hindi lamang nabusog
ang mga mata ko sa mga magagandang tanawin kundi maging ang aking kaisipan.
Ang mga naging karanasan ko sa bansang ito ay babaunin ko sa aking pagbabalik sa
lupang aking tinabuan. Ibabahagi ko ang mga natutuhan ko sa aking tinubuan.
ibabahagi ko ang mga natutuhan ko sa aking mga kababayan.

369 Culianin, Plaridel, Bulacan

St. Andrew Publishing House
Sinamar 10

34
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 9

Sagutin ang mga sumusunod:

1. Ano ang pinapaksa ng sanaysay?

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
___

2. Batay sa sanaysay, ilarawan ang kaanyuang pisikal ng bansang Ehipto.

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
___

3. Ano-ano ang kultura ng bansang Ehipto ang masasalamin natin sa sanaysay

na ito? Isa-isahin.

Kultura ng Bansang Ehipto

a. d.
b. e.
c.

35
4. Ibigay ang sariling reaksyon sa sumusunod. Ihambing sasarili nating kultura

Napansin
kong
maraming
mga
pamilya
ang sama-
samang
namamas
yal.
Minsang dumalaw
ako sa kaibigan ko,
nakita ko kung
gaano sila kagiliw
sa pagtanggap ng
kanilang bisita
at ang pagiging
bukas-palad.

Ang tipikal na
asawang babae ay
nasa bahay lamang
upang alagaan ang
asawa at mga anak.

Ang kanilang asawa

ang dapat na
magtrabaho para sa
kanilang pamilya at
bigyan ng magandang
kinabukasan ang mga
anak

36
5. Naging malinaw at makabuluhan baa ng paghahatid ng mensahe ng sanaysay na
ito sa mga mambabasa? Ipaliwanag ang sagot.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
___
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______

37
 ALAMIN NATIN

Sanaysay

Ang sanaysay ay isang maiksing komposisyon na kalimitang naglalaman ng

personal na kuru-kuro ng may-akda.Ang sanaysay ay "essay" sa Wikang Ingles. Ang
sanaysay ay isang uri ng sulatin na nagpapahayag ng pananaw o opinyon ng
nagsulat nito. Ang isang sanaysay ay may pokus sa iisang diwa at paksa. Ang mga
sanaysay ay may layong magbahagi ng impormasyon, magpahayag ng
nararamdaman, magbahagi ng opinyon, manghikayat ng ibang tao, at iba pa.

DALAWANG URI NG SANAYSAY

Pormal
Ang sanaysay na palana na tinatawag din na impersonal ay naghahatid ng
mahahalagang kaisipan o kaalaman sa ng makaagham at lohikal na pagsasaayos ng
mga materyales tungo sa ikalilinaw ng pinakapiling paksang tinatalakay. Tinuturing
din maanyo sapagkat pinag-aaralan ng maingat ang piniling pananalita kaya
mabigat basahin. Pampanitikan din ito dahil makahulugan, matalinhaga,
at matayutay ang mga pangugusap. Mapitagan ang tono dahil bukod sa ikatlong
panauhan ang pananaw ay obhektibo o di kumikiling sa damdamin ng may-akda.
Ang tono nito ay seryoso, pang-intelektuwal, at walang halong pagbibiro.
Isang uri ng pormal na sanaysay ay ang editoryal ng isang pahayagan. Isa itong
sanaysay na may opinyon tungkol sa mga maiinit na mga balita. Bagama't may
opinyon, ito ay hindi ginagamitan ng unang panauhan sa paglalahad.

Di-pormal
Ang sanaysay na di-palana na tinatawag din na personal o palagayan ay
mapang-aliw, nagbibigay-lugod sa pamamagitan ng pagtatalakay sa mga paksang
karaniwan, pang araw-araw at personal. Idinidiin dito ang mga bagay-bagay, mga
karanasan, at mga isyung bukod sa nababakas ang personalidad ng may-akda ay
maaring makiramay o maging sangkot ang mambabasa sa kanyang pananalita at
parang nakikipag-usap lamang ang may-akda sa isang kaibigan, kaya magaan at
madaling maintindihan. Personal din ang tawag sa uring ito dahil palakaibigan ang
tono nito dahil ang pangunahing gamit ay unang panauhan. Subhektibo ito sapagkat
pumapanig sa damdamin at paniniwala ng may-akda ang pananaw.
https://tl.wikipedia.org/wiki/Sanaysay

38
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 10

1. Paano naiiba ang sanaysay sa iba pang akdang pampanitikan?

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
____

2. Sa paanong paraan nakatutulong ang sanaysay sa pagpapahalaga ng kultura

ng isang bansa?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
____

3. Gumawa ng isang pormal na sanaysay hinggil sa krisis pangkalusugan sa

ating bansa ( Limang talata, sa isang talata may isang pangungusap )

4. Magsaliksik tungkol sa “ new normal” na kaugnay sa edukasyon. ( Limang

talata, sa isang talata may isang pangungusap )

39
 ARALIN
Ang Pagbibiyag sa Savica
4
ni France Preseren
(Epiko ng Slovenian)
“Anumang hangarin sa ating kapwa, mabuti man o masama, mayroong karampatang
panangutan”

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Baptism_on_the_Savica

40
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

\ GAWAIN 11

Magbigay ng tatlong salitang kasingkahulugan

ng sumusunod na saalita/pariralang nasalunguhitan.

1. Nangalupig silang lahat,

gumuguho sa pamamaalam,

2. Sa bawat isang nagtataglay ng ganitong

palsong pananalig

3. Dadanas ng mga araw tulad

ng mga gabing wala nang umaga.

4. Ngunit kung itadhana ng mga diyos

ang ating pagkalupig.

5. Pababang lumagunlong sa gilid

ng bundok tulad ng kulog.

41
 “Ang Pagbibinyag sa Savica”
(PROLOGO)
ni France Preseren
          Ang epikong ito ay isinulat ng makatang Slovene na si France Prešeren.      Ito
ay may tatlong bahagi. Ang unang bahagi ng tula ay isang soneto, nakatutok  ito sa
namatay na kaibigan ni Prešeren, kamakailan lamang na si Matija Čop. Ang
ikalawang bahagi, ay pinangalanang Panimula (Uvod), na naglalarawan sa huling
labanan sa pagitan ng mga Kristiyano at mga paganong  Slavs, na pinangunahan ng
bayaning si Črtomir. Ito ay binubuo ng 25 na tigtatatlong linya at isang  apat na
linyang taludtod at nakatutok sa mga tadhana ng isang bansa. Ang ikatlong bahagi
ay pinangalanang pagbibinyag (Krst). Ito ay tungkol sa mga romantikong relasyon
sa pagitan ni Črtomir at Bogomila, na naging pari ng diyosang  Ziva ngunit ngayon ay
isang Kristiyano.  Hinimok din niya si  Črtomir na magpabautismo.    Ito ay binubuo
ng 53 ottava Rimas na may mababang karakter ng isang epiko dahil ito ay nakatuon
sa damdamin at ng mga tadhana ng isang indibidwal. Ang epikong ito ay naglalaman
ng tema ng pagkakakilanlang Slovene sa konteksto ng pagbabalik-loob sa
Kristiyanismo.   
        Sa ibaba ay isang dokumentong nakalakip. Buksan at basahin ang nilalaman
tungkol sa Pagbibinyag sa Savica o Baptism at the Savica.

https://www.scribd.com/presentation/355624346/Ang-Pagbibinyag-Sa-Savica-Epiko

42
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 12

Sagutin ang sumusunod:

1. Tungkol saan ang epikong ito?

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
____

2. Ilahad ang paaninindigan nina Valjhun at Crtomir.

Ipinaglaban ni Valjhun Ipinaglaban ni Crtomir

___________________________ ___________________________
___________________________ ___________________________
___________________________ ___________________________
___________________________ ___________________________
___________________________ ___________________________
___________________________ ___________________________
___________________________ ___________________________
___________________________ ___________________________

3. Sino ang may makatwirang panindigan? Pangatwiranan.

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______

43
4. Isalaysay kung paano naging Kristiyano ang bansang Slovenia.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
____
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_____

5. Sa iyong palagay, maituturing bang bayani sina Valjhun at crtomir sa

kanilang panahon? Bakit?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
____
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______

44
 ALAMIN NATIN

Epiko
Ang epiko ay uri ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at
pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi
mapaniwalaan dahil may mga tagpuang makababalaghan at di-kapani-paniwala.
Kuwento ito ng kabayanihan na punung-puno ng mga kagila-gilalas na mga
pangyayari. Bawat pangkatin ng mga Pilipino ay may maipagmamalaking epiko.

https://www.slideshare.net/lovebordamonte/epiko-at-pangngalan

Mga Tanyag na Epiko sa Daigdig

1. Epiko ni Gilgamesh, isang epikong patula mula sa Mesopotamia na kinikilala

bilang kauna-unahang dakilang likha ng panitikan.
2. The lliad and Odyssey ni Homer ng Greece, Si Homer ang nagpasimula sa
tradisyon ng epiko sa Europa noong 800 BC. Makikita sa akdang ito ni Homer
ang talagang porma ng epiko. Ito’y naging inspirasyon ng iba pang kilalang
manunulat ng epio.
3. The Aeneid ni Virgil ng Italy ( 70-19 BC ), Kinuha ng Virgil ang pangalan ng
The Aeneid sa isa sa mga tauhan ng lliad ni Homer na umalis sa Troy at
nagtungo sa Italy upang hanapin ang Roma.
4. The Divine Comedy ni Dante ng Italy, Ito’y naging inspirasyon ng
maraming makata at pintor sa loob ng maraming dantaon. Si T. S. Eliot ay
sinasabing nagdala ng kopya nito sa bulsa ng kaniyang amerikana. Ang
Divine Comedy ay dinisenyuhan ng Gustave Dore noong ikalabinsiyam na
siglo.

5. Chanson de Roland ni Turold ng French noong 1090, Ito ay kuwento ni

Charlemagne at ang pag-atake sa kaniyang tropa ni Basques at Roncevaux
noong 778.

45
6. The Heliad at ang The Nibelungenliad ng Germany, Ito ang dalawang
kilalang epikong German. Ang huli ay kuwento ni Seigfried, Brunhild,
Dietrich, Gunther, Hagen at Attila the Hun.

7. Sa Beowulf nagsimula ang epikong Ingles.

8. Sa Pilipinas, bawat rehiyon ay mayroong ipinagmamalaking epiko.

Tinatayang umaabot sa 28 ang kilalang epiko. Ang mga epikong ito ay
natagpuan sa grupo ng mga tao na hindi pa nagagalaw ng makabagong
proseso ng pagpapaunlad ng kultura tulad ng mga katutubo at etnikong
grupo sa Mountain Province at sa Mindanao, sa grupo ng mga Muslim. Ang
magila-ngilan ay makikita sa mga mamamayang kristiyano. Ang mga epiko sa
Pilipinas ay sumasagisag sa mga kaugalian, katangian ng mga mamamayan,
paniniwala at kultura Ang mga ilang kaugalian, katangian ng mga
mamamayan, paniniwala at kultura. Ang mga ilang halimbawa ay Biag ni
Liam-ang ng mga Ilokano, Ibalon ng Bikol, Hudhud at Aliguyon ng mga
Ifugao, Tuwaang ng mga Bagobo at marami pang iba.

369 Culianin, Plaridel, Bulacan

St. Andrew Publishing House
Sinamar 10

46
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 14

1. Ano-ano ang mga kilalang epiko sa daigdig?

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
__________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______

2. Paano sinasagisag ng isang epiko ang bansang pinagmulan nio?

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
47
 ________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
__

3. Anong epikong mula sa Pilipinas ang nabasa mo na? Paano nito

pinahalagahan ang kulturang mayroon ang lugar na pinagmulan nito? Ibigay
ang buod ng epikong ito.
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
______________________

48
ARALIN Ang Munting Bariles
5 Ni Guy de Maupassant
(Maikling Kuwento ng Pranses)
“Pera’y nakasisilaw, mag-ingat baka buhay ay madadala sa alanganin”

https://www.emaze.com/@ACRLORZL

49
50
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 14

Ibigay ang kasing-kahulugan ng mga salitang nasalungguhitan. Pagkatapos,

gamitin ito sa makabuluhang pangungusap.

1. Paminsan-minsan, sumusumpong ang aking rayuma.

Kahulugan: ________________________________
Pangungusap:
________________________________________________________________________________________
_
________________________________________________________________________________________
_

2. Hinayaan niya ang mga ibon na tukain ang mga pinagbalatan sa kaniyang
kandungan.
Kahulugan: ________________________________
Pangungusap:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
__

3. Napatitig siya sa kaniyang kausap.

Kahulugan: ________________________________
Pangungusap:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
__

4. May suspetsa siyang malalagay siya sa kapahamakan.

Kahulugan: ________________________________
Pangungusap:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
__

5. Buong magdamag siyang nakaramdam ng pagkabalisa.

Kahulugan: ________________________________
Pangungusap:
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
__

51
 Ang Munting Bariles
ni Guy De Maupassant

May isang mapangahas at matalinong negosyante na si Jules Chicot at gusto niyang

maangkin ang lupa ng isang matandang si Nanay Magliore.
Ilang beses nang inalok at sinubukang hikayatin ni Chicot si Magliore upang
payagang bilhin ang kanyang lupa ngunit kadalasang tinanggihan ni Magliore si
Chicot.
Isang araw, pumunta ulit si Chicot sa bahay ni Magliore. Inalok niya ang isang
kasunduan na hindi siya magtangkang vilhin ang bahay pero babayaran niya ang
matanda. Kumunsolta ang matanda sa abogado sa sumunod na araw tungkl sa
kasunduhan at sa huli ay pumayag siya. Tatlong taon na ang lumipas at naiinis na si
Chicot dahil malakas pa rin si Magliore.
Isang araw, inanyaya niya si Maglior na bumisita at maghapunan sa bahay ni Chicot.
Una, naghanda siya ng masaganang hapunan subalit hindi na masyadong kumakain
si Magliore.
Kaya niya inihanda ang munting bariles at inalok sa matanda ang alak. Hindi
tinanggihan ni Magliore at naengganyo siya na matikman ang alak. Nalulong si
Magliore sa alak at nagbigay ito ng masamang epekto sa kanya kaya siya namatay
bago mag-Pasko.
Pagkatapos ng pagkamatay ng matanda ay kinuha ni Chicot ang lupa at ipinalabas
niya na kasalanan ni Magliore kung bakit siya namatay.

https://philnews.ph/2019/08/23/munting-bariles-buod-ang-buod-sa-kwento-ni-guy-
de-maupassant/

52
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 15

Sagutin ang sumusunod:

1. Ano ang isang bagay na nais makuha ni Chicot na ayaw namang bitawan
ni Nanay Magloire? Bakit ganon na lamang ang kagustuhan niyang
makuha ito?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

2. Ano ang ginawa ni Chicot upang mapapayag si Nanay Magloire sa

kanyang inaalok sa kaniya? Makatarungan ba ng kaniyang inialok sa
matanda?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

3. Kung ikaw ni Nanay Magloire, papaya k aba sa nais na mangyari ni

Chicot? Bakit?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

4. Sa kasalukuyang panahon, mayroon bang kagaya ni Chicot na gagawin

ang lahat makuha lang ang gusto? At Nanay Magloire na dahil sap era ay
nagbabago ang pananaw sa buhay?
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________

5. Anong mga pangyayari sa kuwento ang nagpapakita sa kultura ng

bansang pinagmulan ng kuwentong ito? Patunayan.
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________
53
 ALAMIN NATIN

Round Table Discussion

Ang round table discussion ay isang paraan ng pangkalahatang pagtatalakay

at pagbabahaginan ng mga ideya at impormasyon tungkol sa tiyak na paksa. Maari
itong buuin ng tatlo hanggang limang miyembro. Bawat kasapi ay kinakailangang
handa sa paksa o isyung pag-uusapan. Sa pamamaraang ito, napapadali ang
pagpapaliwanag sa isang isyu dahil sa tulong-tulong na pagbibigay at pagbabahagi
ng bawat miyembro ng pangkat ng mga ideya at kaisipan. Kung Malaki ang bilang ng
isang pangkat, kadalasan ay ginagami ang ganitong talakayan dahil maaring gawin
nang saby-sabay ang talakayan sa pamamagitan ng paghahti-hati sa mas maliit na
pangkat..

Gabay para sa round table discussion

1. Pumili ng isang paksa o isyu na dapat pag-usapan.

2. Pangkatin o hatiin ang klase sa mas maliit na grupo. Maaring mayroon
lamang 3-limang miyembro bawat pangkat.
3. Pumili ng magsisilbing moderator o taga-ulat sa bawat pangkat.
4. Ang moderator ang siyang magsasabi ng paksa o siyung dapat
talakayin sa kanilang pangkat.
5. Simulan na ang talakayan. Hayaan ang bawat miyembro na magbahagi
ng mga impormasyon, idyao kaisipan tungkol sa paksang pag-
uusapan.
6. Ang taga-ulat sa bawat pangkat ang magbabahagi sa klase sa kanilang
napag-usapan.

369 Culianin, Plaridel, Bulacan

St. Andrew Publishing House
Sinamar 10

54
 Pangalan: __________________________________________________ Petsa: _______________________
Pangkat: ________________________

GAWAIN 16

1. Sa iyong sariling pang-unawa, ano ang round table discusasion?

________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_______

2. Paano nakatutulong ang ganitong pamamaraan ng pagtalakay sa

pagpapalawak ng mga isyu o paksang nangangailangan ng pagpapaliwanag?
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________

55
 Lagumang Pagsusulit
Pangalan_______________________________________________________ Petsa _______________
Pangkat _____________________________________________________

Panuto: Bilugan ang titik ng tamang kasagutan

1. Ang diyos ng katotohanan

a. Apollo c. Jocasta
b. Oedipus d. haring Laius
2. Ang kaniyang pangalan ay nangangahulugang “makapangyarihan at
maginoo’.
a. Lakampati c. Lakambakod
b. Lakambini d. Idiyanale
3. Siya ay asawa ng diyos ng agrikultura.
a. Idiyanale c. Amansinaya
b. Amanikable d. Malyari
4. Madalas siyang nakikita bilang isang poon na may ulong yari sas kahoy at
ang katawan ay yari sa dayami.
a. Diyan Masalanta c. Bathala
b. Malyari d. Kabunian
5. Maraming naniniwala na siya ay nakatira sa bundok Kabunian.
a. Anitong Tawo c. Pati
b. Kabunian d. Lakambakod
6. Ito ay kalipunan ng mga paniniwala at mga malikhaing kuwento tungkol
sa mga diyos at diyosa
a. Mitolohiyang Griyego c. Mitolohiya
b. Mitolohiyang Romano d. Wala sa nabaggit
7. Ito ay kumakatawan sa mga kuwentong tradisyunal na nauukol sa mga
maalamat na pinagmulan at paniniwalang panrelihiyon ng mga sinaunang
Romano.
a. Mitolohiyang Griyego c. Mitolohiya
b. Mitolohiyang Romano d. Wala sa nabaggit
8. Ito ay koleksyon ng mga kuwentong kinatatampukan ng mga diyos at
diyosa ng pag-ibig, pakikipagsapalaran at pakikidigma.
a. Mitolohiyang Griyego c. Mitolohiya
b. Mitolohiyang Romano d. Wala sa nabaggit
9. Siya ang kapatid na babae ni Jupiter
a. Hades c. Hera
b. Hestia d. Hermes
10. Ang mga simbolo nito ay buwitre, isang lobo, at isang duguang sibat.
a. Ares c. Apollo
b. Artemis d. Aphrodite

56
Ibigay ang hinihingi ng mga sumusunod:

_______________________1. Hari ng mga diyos, diyos ng kalangitan, mga batas at panahon.

_______________________2. diyosa ng kagandahan at pag-ibig.
_______________________3. diyos ng karagatan; patron ng pangangabayo; hari ng
karagatan at lidol
_______________________4. diyos ng digmaan.
_______________________5. diyosa ng pangangaso, ligaw na hayop, buwan at
panganganak.
_______________________6. Ang mensahero ni Jupiter; diyos ng paglalakbay,
pangangalakal siyensiya, pagnanakaw, panlilinlang at atletika.
______________________7. diyosa ng tahanan.
______________________8. diyos ng kamatayan
______________________9. Reyna ng mga diyos; diyosa ng pag-aasawa at kababaihan.
_____________________10. diyosa ng karunungan, digmaan, katusuhan at sining.
_____________________11. diyos ng apoy.
_____________________12. Diyos ng araw, musika, medisina, pagpapana, panulaan,
liwanag at propesiya.
_____________________13. Siya ang dinadasalan ng mga Igorot para sa pagbuhos ng ulan.
_____________________14. Siya ang pinakamataas na diyos-diyosan ng mga tao sa
katagalugan.
_____________________15. Siya ang diyosa ng mga mabubuting gawa.
_____________________16. Siya ang diyos-diyosan na kumakatawan sa pagkamayabong
ng mga tao.
_____________________17. Siya ang diyos-diyosan ng mangingisda.
_____________________18. Siya ang diyos-diyosan ng mga pananim at nanggagamot ng
mga sakit.
_____________________19. Siya ang diyos-diyosan ng mga taga-Pangasinan na
dinadalasan sa napipintong pakikipaglaban sa ibang tribo.
_____________________20. Siya ay sinasamba ng mga Negritos ng Zambales bilang
pinakamataas nilang diyos-diyosan.
_____________________21. Siya ang diyos ng hangin ng mga Zambal.
_____________________22. Siya ang patron ng mga mangangaso.
_____________________23. Siya ang diyos ng mga taga-bundok ng Kordilyera.
_____________________24. Siya ang diyos na nakatira sa mga puno ng kalumpang at
nagtataguyod sa mga dalaga.
_____________________25. Siya ay kakaibang diyos-diyosan at tinatawag ng mga Kastila
bilang “abogado de la garganta”
_____________________26. Siya ang diyosa ng pagmamahal at panganganak.

57