P a h i n a |1
Luha Ng Dalamhati Ng Lahi
September 28, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
sa ilang dekada
nating paglalakbay
sa gubat
ng dilim at sagimsim
mga anino tayong
walang mukha
ni pangalan
sa aklat ng kasaysayan
mga dugo tayong idinilig
sa damuhang naninilaw
mga kalansay tayong
iniukit sa pader ng kaapihan
mga nota’t lirika tayo
ng musikang nanunumbat-lumalaban
sa karimlan ng ating bayan!
ngunit sa bawat pagpatak
ng luha ng dalamhati ng lahi
sa patuloy na pag-aglahi
ng mapagsamantalang uri
magdurugtong pa rin
babalatay at kikiwal
nag-usli nating mga ugat
sa dibdib ng bawat sawimpalad
habang marahas na umiindak
maalab na mga petalya ng apoy
sa kumukulo nating utak
at mananatiling nanlilisik
mga mata nating nakakilala
ng mga talulot ng pait at dusa.
patuloy pa nga ring naglalandas
luha ng dalamhati ng lahi
mainit gaya ng nagbabagang asero
sa pandayan ng mithiing dakila
gumuguhit at nananalunton
sa humumpak na pisngi ng magsasaka
sa umimpis na dibdib ng manggagawa
sa ginibang barungbarong sa eskinita
sa nakahandusay na katawan sa bangketa
at patuloy pa nga ring bumabalong
sa bawat pusong sumisikdo-nagdurugo
sa saksak ng may lasong balaraw
ng mapang-aliping mga panginoon
ng kalupita’t inhustisya
kailan nga ba
lalamunin-tutuyuin
ng lagablab ng apoy
mga usbong ng luha
ng dalamhati ng lahi
sa nanlalim na mga mata
ng ating pinakasisintang
la tierra pobreza?
Gunitain
October 29, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
gunitain
silang binaril sa bunganga
silang pinutulan ng dila
dahil isiniwalat
mga lihim at hiwaga
sa palasyo ng mga pinagpala.
gunitain
silang minaso ang kamay
silang pinutulan ng daliri
dahil isinatitik
nanlilisik na katotohanan
sa bulok-inuuod na lipunan.
gunitain
silang dinukit ang mata
silang nilaslas ang tainga
dahil nakita mukha ng inhustisya
at malinaw na narinig
tinig ng pagsasamantala.
gunitain
silang nilagari ang tuhod
mga buto ay dinurog
dahil ayaw lumuhod
sa altar na maalindog
ng diyus-diyosang nabubulok.
 P a h i n a |2

gunitain sa niwakwak na tiyan ng mga gahaman

silang kinuryente ang bayag sa la tierra pobrezang pinakamamahal!
silang nginatngat ang utong
silang pinainom ng ihi
sa inodoro’y inginudngod So Cruel To Think Of Adieu
dahil ayaw manikluhod. August 20, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
gunitain (A poem not for lovers per se)
silang pinugot ang ulo
suddenly, yes, suddenly
sinikaran-pinagulong
i know all will end
sa dalisdis ng kabundukan
in a fleeting moment of awakening
dahil utak laging kumukulo
those lingering illusions of love
laban sa uring gahaman-palalo.
those tempting stares and smiles
gunitain
and tender caresses on the arms
silang isinimento sa dram
are mere pieces of shattered glass
ipinalamon sa pusod ng karagatan
scattered on desolate leaves of grass.
dahil di mapigilan sa pakikilaban
i know everything
para sa isang mapayapa
will come to pass
maunlad-demokratikong lipunan.
like footsteps on the sand
oo, gunitain silang lahat
like flashes of lightning in the sky
silang nagsipag-alay ng dugo’t buhay
or the last gasps of a dying man.
sa panahon ng kanilang paglalakbay
so cruel to think of adieu
silang “nangabuwal sa dilim ng gabi”
for am certain after parting
habang mga alitaptap ay naglalamay
painful memories
at nananaghoy ang gaplatong buwan.
will scorch my flesh
gunitain, oo gunitain
and pierce my mind
silang dalisay ang mithiin
your shadows will stalk me
silang busilak ang layunin
in every deserted streets
silang hagupit ng dusa’t panimdim
together we’ve strolled
at unos at ulos ng dilim at lagim
in every poetic places
sagradong ninasang ganap na pawiin.
we’ve built our castles
lahat sila’y gunitain
of liberating dreams.
mga alaala nila’y petalya ng apoy
how can i learn to forget
malagablab na tatanglawan
when in every minute
puso natin at isipan
memories cascade
upang brilyanteng magluningning
in the waterfall of my brain?
bilyong mga bituin
but can you still remember me
sa landas nating tatahakin
as time silently passes by
hanggang matupok ang kumot ng dilim
especially at dusks
at iluwal ng araw ang hustisya sosyal
when loneliness is as cold
progreso’t demokrasyang tunay
as the dewy december dawns?
can you still remember me

in the years to come
in your world of sacred dreams
even faded are the pictures
of our struggling togetherness
while tenderly, so tenderly
the dried leaves of memories
begin to fall and kiss
the parched earth of despair?
can you still remember
the old rag you most needed then
when your shivering soul
feverishly groped for love’s embrace?
when gone you are
and wish no more
to glimpse at me and behold
what can i do
but to embrace my solitude
and hope forevermore
that in this time and space
in the rebellious moment
of my forsaken life
you will again walk by
like the solitary music
so many, many times
am always yearning to hear
though violently slashing my heart
and continuously paralyzing
my meandering tormented soul
so cruel, yes, so cruel
to always think of goodbye!
Your Music I Love
August 16, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Poem)
your music
i love
the sounds of cymbals
in the black-weeping night
the growling staccato of gunfires
in the labyrinths of my mind
full of throbbing cadences
P a h i n a |3
striking thunderbolts in my spine
with catapultic crescendo
of exploding bombs
piercing my soul and eardrums.
your music
i love
as it slaps my senses
and awakens me more and more
it dilates my nostrils and eyes
and gnaws the sinews of my heart
it hums rebellious notes in my blood
and fills the grail of my being
with hot streams of cascading courage
for you and me
for our grieving sons and daughters
under the golden-elusive sun
so, at last, the red, red roses
sown in the garden of eternal hope
will triumphantly bloom forevermore.
your music
i love
it rekindles the fire in my loins
to thunderously curse and blast
the lurking-predator demigods
it cleanses my soul
to embrace a sacred cause
it sharpens my vision
to see society’s abominable
contradictions and oozing sores
and the miseries of the poor.
your music
i love
it makes me hear the lamentations
of the oppressed-downtrodden class
its lyrics brewing in the cold wind
blowing the dark-rolling clouds
in the skyline of discontent
the chorus invectives full
beheading with scathing words
the privileged-exploitative few
in rotten-stinking palaces

of rogue kings and centurions
of injustices and greed.
yes, your music
i love
it lingers on and on and on
the notes of resounding hope
the lyrics of continuing struggle
of a people long enslaved
manacled by tears and grief
in a barren-wretched land
the forsaken la tierra pobreza
of my nightly dreams
your music
i love
with its fiery-liberating
revolutionary lines!
Silang Nagbabaging Sa Gubat Ng Dilim
August 6, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
sa gubat ng dilim at sagimsim
bakulaw silang nagbabaging
nakabiti’t sumisigaw sa hangin
silang mga intelektuwal
na iniluluwal ng mga toreng-garing
silang kinapon ng mga unibersidad
silang nakabilanggo sa mga aklat
silang binulag ng mga letrang
tiwalag sa reyalidad
silang pinasakan ng bulak sa ilong
at inimbalsamo ng teorya’t ideya
ulong di tiyak direksiyon ng dunong
silang ibig nguyai’y puro pormularyo
at bawat salita’y laging de numero
at inililibing ang angking talino
sa mundo ni focault, derrida at plato
sa baging ba lamang laging nakabitin
silang ang totoo’y malabo sa tingin?
silang nagbabaging sa gubat ng dilim
ang dagat ng buhay ay ayaw sisirin
P a h i n a |4
gayong hinahanap perlas na maningning
sa dampa’t kubakob ng bukid at bundok
ni ayaw pumasok-mangarap-matulog
ni ayaw titigan nag-usbong na hamog
upang makita luha ng dayukdok
ni ayaw yumapak sa lupang maputik
ni ayaw lumusong sa linang ng bukid
ni ayaw tahakin nagdipang pilapil
habang sumasayaw kugon at talahib
upang madama ang tibok ng dibdib
ng uring dinusta at naghihimagsik
kailan isasawsaw sa patis at suka
daliring nilandi’y mga porselana
pilak na kutsara’t kristal na kopita?
kailan lalamasin malamig na kanin
upang bukalan ng katotohanan
bibig na namaga
sa pagnguya-pagngata
sa inanay at pilas na aklat
na ayaw ilahad-ihantad
maalingasaw na reyalidad
ng lipunang nagnaknak na’t
mga uod ang lumalantak.
silang nagbabaging sa gubat ng dilim
ni ayaw makita pulandit ng dugo
mula sa daliring naputol
nginasab-nilunok ng makinang hayok
hanggang balat
dugo’t-buto’t-laman
ng hinlalaki’t hintuturo
sa nagiling na karne’y humalo
carne norteng igigisa
ipipritong longganisa
sa mantika ng lungkot at dusa
silang nagbabaging sa gubat ng dilim
silang pilosopiya’t hungkag na ideya
pansabaw sa ulam at kanin
silang nakikipagpatintero
kina hume, heidegger
nietzche’t mga henyo
hanggang mga teoryang ibinabando

naging sangkutsado
di tuloy matiyak
adobo ba o asado
at kalimita’y di malunok
ng lalamunang titiguk-tigok
ng masang sambayanang
parang trumpong pinaikot.
kayong nagbabaging sa gubat ng dilim
bakit di ninyo talunin ang bangin?
bakit ayaw ninyong bitawan ang baging
paa ay isudsod sa lupa ng lagim
amoy ng pulbura ay inyong langhapin?
anghit ng magsasaka
ay inyong singhutin
habang binubungkal
bukiring di kanya
bakit di titigan ang mga sakada
habang nakaluhod sa imbing asyenda
aba ginoong maria ay nililitanya
sa mga kabyawan at asukarera?
bakit di dinggin hagulhol ng ina
sumpa’t himutok ng galit na ama
hinagpis ng nabaog sa inhustisya
at plegarya ng sinikil na kaluluwa
baka masagot din ng hagupit ng habagat
singasing ng punglo’t sagitsit ng kidlat
laksang tanong ng madilat na reyalidad
bombang sasambulat din
mga tugong di maipaliwanag
ng inaamag na mga aklat!
Di Ako Manunulat
July 29, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
di ako manunulat
gaya ng dinadakila sa mga aklat
o sinusuob ng papuri’t pabango
sa maluningning na entablado
simple lamang akong taga-tala
P a h i n a |5
ng reyalidad ng lipunang balintuna
taga-salaysay ng marawal na buhay
ng alipin ng kawalang-katarungan
ng ibinayubay ng pagsasamantala
sa kalbaryo ng luha’t dusa
ng mga karapatan at dignidad
pamunas lamang sa puwit at paa
sa dambana ng mga hari
sa pulitika’t ekonomiya.
di ako makata
sadya lamang matabil ang dila
pinagtatagni-tagni ang mga salita
laban sa imbing mga diyus-diyosang
sugapang nandarambong ng pondo ng bayan
silang dambuhalang tulisang
nakamaskarang makabayan
sa palasyo ng kalunsuran
laging isinasadlak masang sambayanan
sa kahimahimagsik na karalitaan
laging ibinibenta’y kapakanang-bayan
mahimod lamang pundilyo’t tumbong
ng dayuhang mga panginoong
pakialamero sa pambansang kasarinlan.
di ako manunulat
kompositor lamang ako
ng mga notang naglulunoy sa pandinig
hikbi ng mga ina
daing ng may pulmonyang amang
di makatikim ni aspirina
himutok ng naulilang
di makabili ni kabaong na palotsina
lagunlong ng napilipit na bituka
lagutok ng mga buto sa pabrika
kalantog ng tinuklap na mga yero
kalabog ng ginibang bahay
sa gilid ng mabahong estero
singasing ng hininga
ng pawisang magsasaka
sa kabukirang di kanya
hagulhol ng mga batang
nakalupasay sa bangketa

tagulaylay ng mga sawimpalad
saanman naghahari’y inhustisya.
di ako manunulat
pintor ako ng mga larawang
nagnanaknak sa alaala
iginuguhit ng pinsel sa lona
sa pamamagitan ng pulang pintura
nakasusukang mga eksena
sa sinisintang la tierra pobreza
inuuod na mga bisig
inaanay na mga dibdib
nagdurugong mga bituka
mga tiyang sinasaksak
mga mukhang nilalaplap
inaatadong katawang hubo’t hubad
di nahilamusan ng dignidad
samantalang nilalaklak
dugo ng maralita
at pinagpipistahan
sa mesa ng kapangyarihan
ng iilang pinagpala
sinangkutsang buto’t laman
inadobong puso’t atay
sinitsarong bituka’t balat
tinapyas na mga ilong
dinukit na mga mata
ng sambayanang masa.
di ako manunulat
di ako makata
taga-tala lamang ako
taga-salaysay lamang ako
kompositor lamang ako
pintor lamang ako
at mang-aawit lamang ako
ng kahimahimagsik na reyalidad
sa ninananang lipunang
walang urbanidad ni dignidad
dahil sa iilang walang hinahangad
kundi bulsa’t sikmura nila
ang tanging mabundat!
P a h i n a |6
Naiwan Sa Aki’y Mga Alaala
July 26, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
sa bawat paghihingalo ng takipsilim
at pagyakap ng lumuluhang gabi
habang palasong humahaginit ang ulan
naiwan sa aki’y mga alaalang
nagkukuta sa kamalayan
humihiwa sa budhing nadarang
ng ningas ng apoy sa karimlan
sumusurot iyon sa mga matang
nalulunod sa dagat ng lungkot
bawat eksena’y parang granaheng
tuluy-tuloy sa pag-ikot
nililigis himaymay ng aking puso
pinabibilis daloy ng aking dugo
nasaan ang paninindigang pinabuway
ng pingkian ng bote’t baso
at pagsalakay sa lalamunan
ng nag-uunahang mga bula ng likido?
oo, naiwan sa aki’y mga alaala
mga gunitang tangayin man ng hangin
o ng nagngangalit na delubyo
ay muli’t muling magbabalik
sa pasigan ng kaluluwa
hindi magugutay
ng makinang lumalamon sa laman
mga larawang umiindak sa balintataw
hindi iyon iginuhit lamang
sa buhanginan ng pagsinta
kundi marmol iyong lapidang
di kayang durugin ng bomba
saanman humantong ang pakikibaka
ng mga aninong nanunulay sa kamatayan
mapasilay lamang luningning ng araw
sa lupaing tinakasan ng saya’t ligaya
at mabigyang dangal layang ninanasa.
oo, muli’t muling magbabalik
naiwang mga alaala
kahit lumalaslas sa puso
 P a h i n a |7

lumalaplap sa budhi ng nagpuputik na kabukiran

at lumiligis sa kaluluwa! damdamin mong nag-aapoy
at hitik sa pagmamahal
sa lupaing umaagos
Maita (Ka Dolor) Gomez luha ng dalamhati
July 19, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez ng inaaliping uri.
(Tula) oo, ka dolor,naging armado
kang mandirigma ng bayan
nang sumilakbo sa iyong ugat
laban sa mapanikil-malagim
dugo ng mga sawimpalad
na nagmumultong panahon
at dumagundong sa iyong puso
ng imbi’t sugapang mga panginoon
hagulhol ng mga dukha
mga salot pa rin ng lipunang
tinalikuran mo, maita,
namamayagpag hanggang ngayon
tanghalan ng balatkayo
ibinilanggo ka man, ka dolor.
itinakwil mo, maita,
at dinusta ng diktadura
ilusyon ng puting telon
parang brilyanteng di natapyasan
mukha mo’y nahilamusan
o esmeralda pa ring kumikinang
sa bukal ng katotohanan
matimyas-dakilang hangaring
upang makitang malinaw
magluningning bilyong bituin
salungatan sa lipunan.
sa mukha ng bayan ng dusa’t hilahil.
inilantad-nilitanya mo, maita,
namaalam ka man, maita,
inhustisya’t pagsasamantala
sa la tierra pobrezang pinakamamahal
ng gahamang diyus-diyosan
at sa anino ng gabi inilulan
ibinandila di lamang kapakanan
ng aliw-iw ng hanging nagdarasal
ng aping kababaihan
tumakas na hininga ng pagsinta
kundi maging sagradong mithiin
sulo ka pa ring magliliyab
ng nilatigong masang mamamayan
sa dibdib ng sawimpalad
nagmartsa ka sa kadensa
muhon ka ring di matitibag
ng laksa-laksang mga paa
sa lupain ng pakikitalad
tinig mo’y umalingawngaw
kikiwal sa ugat ng mga api’t dukha
sa lansangan ng protesta
alimpuyo ng dugo mong mapanlikha
buong giting na isinigaw:
di mapapawi ng panahon
“ma-ki-ba-ka! hu-wag ma-ta-kot!
magiting mong mga gunita
“ma-ki-ba-ka! hu-wag ma-ta-kot!”
manalasa man ang daluyong
niyakap mo, ka dolor,
sa burol ma’t kapatagan
dibdib ng kabundukan
bahain man ng delubyo
nakipagsayaw ka sa talahib
kanayuna’t kalunsuran
ng kumalingang kaparangan
marmol kang monumento
perlas mong itinuring
sa puso ng pagbabago.
mga hamog sa damuhan
hanggang inhustisya’y nilulumot
bininyagan-binanyusan
diyus-diyosa’y laging buktot
ng matubig na mga linang

at tunay na demokrasya’y binabansot
hanggang manggagawa’y alipin
ng grasa’t makina sa mga pabrika
hanggang libingan nitong magsasaka
malawak na bukid na di maging kanya
saan ka man naroroon
si maita ka man o ka dolor
ihahatid ng sagitsit ng kidlat
at nakagugulantang na kulog
himagsik ng tinig mong humihiyaw:
“ma-ki-ba-ka! hu-wag ma-ta-kot!
“ma-ki-ba-ka! hu-wag ma-ta-kot!”
No Cream Nor Sugar Is My Coffee
June 16, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Poem –modified English version of “Kape Ko”y Walang Krema
Ni Asukal”)
no cream nor sugar is my coffee
black as the grieving night
when thick, rolling clouds
kiss the saucer moon
bitter as the miserable lives
of people franz fanon called
“the wretched of the earth”
what maxim gorky said
dwell “in the lower depths”
yes, bitter as my coffee
their lives oppressed
jailed forever under the bridge
or genuflecting, dreaming
on the putrid shoulders
of tripa de gallina
and canal de la reina
or in murky, cramped slum areas.
black is the night
like my dark coffee
in the narrow streets of despair
in the sty and barungbarong
beside some forsaken garbage dumps
P a h i n a |8
in the dimly-lighted parks
where fallen bodies cling
to the eternal
elusive hope on the grass
black is the night
in the breakwater of life
as angry waves pound
on the heaving, mournful breasts
of lingering, everlasting miseries.
bitter is life
like my coffee, unsugared, uncreamed
bitter in the lips of a child
whose abdomen swells
though in it only air dwells
bitter in the black nipples
of a praying, emaciated wife
bitter in the mouth
of a cursing father
whose flesh devoured
by grease and machine
in hungry factories of greed
bitter in the hatred-filled eyes
of a sad, lonely man
whose blood is being sucked
by the parched earth not his
so the grains of palay
in fields of enslaving gloom
would glitter like gold
in the horizon of discontent
and the sugarcanes would vomit
sweet, delicious, sticky sap
amidst the cries of the working class.
when will my coffee be sweet?
when will its black color fade?
when will cream and water
make love and mix?
yes, my coffee has no cream nor sugar
bitter as the lives
of those crucified by tears of grief
yes, my coffee tastes
like grounded vile

in a rotten society
paradise of a chosen few
but rebellious shadows in the night
will not cease rekindling the fire
till the flames engulf the demigods
and, yes, at last,
our coffee will be sugared and creamy
alas, at last,
it will then taste like honey!
Kape Ko’y Walang Krema Ni Asukal
June 16, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
kape ko’y walang krema ni asukal
maitim tulad ng gabing
humahalik makapal na ulap
sa mata ng gaplatong buwan
mapait tulad ng lugaming buhay
ng mga nilikhang namahay
namuhay sa ilalim ng tulay
yumakap-nangarap
sa mabahong tiyan at balikat
ng gumagapang na tripa de gallina
ng nakalupasay na canal de la reina
at naglilingkisang mga eskinita.
maitim ang gabi
tulad ng aking kape
sa mga kalyehon ng kalunsuran
sa mga kariton at barungbarong
sa tabi ng mga basurahan
sa mga parkeng himlayan
ng mga pagal na katawan
maitim ang gabi
sa gilid-gilid ng dalampasigan
habang binabayo ng mga alon
pusod ng lungsod ng karalitaan.
mapait ang buhay
tulad ng kape kong walang asukal
sa labi ng batang mapintog ang tiyan
kahit hangin lang ang laman
P a h i n a |9
sa susong natigang-naluoy
ng inang laging nagdarasal
sa bibig na puno ng ngitngit
ng amang laman ay nilamon
ng grasa’t makina sa mga pabrika
at dugo’y nilagok ng lupang di kanya
upang maging ginto mga kabukiran
at maging asukal ang laksang tubuhan.
kailan tatamis itong aking kape?
kailan pupusyaw ang itim na kulay?
kailan magtatalik ang krema at tubig?
oo, kape ko’y walang krema ni asukal
simpait ng buhay
ng mga nilikhang ibinayubay
sa krus ng luha ng dalita’t lumbay
oo, kape ko’y dinikdik na apdo ang pait
tamis ay sinaid ng mga gahaman
krema’y sinuso ng mga dayuhan
ngunit huwag magulumihanan
sa lipunang pinaghaharian
ng iilang imbing diyus-diyosan
mga galit na anino’y laging naglalamay
maglalagablab din sigang sinindihan
sa dibdib ng kanayunan
sa puklo ng kalunsuran
ng la tierra pobrezang pinakamamahal
at, sa wakas, kape nati’y magkakaasukal
linamnam ng krema ay malalasahan
magiging singtamis ng pulut-pukyutan!
Di Na Kita Dadalawing Muli
June 7, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
di na kita dadalawing muli
sa iyong huling mga sandali
ng magiting na paghihimagsik
sa daigdig ng dalamhati
alam kong mamaya o bukas
o isang araw ngayong
maulang buwan ng hunyo

bigla mong lilisanin
niyakap na larangan
ng madugong pakikilaban
sa uring naghahari-harian
di na kita muling dadalawin
kahit nais ko pang masilayan
titig na inuusbungan
ng sagradong mga lunggati
matang dalawang esmeraldang
nagniningning sa makabayang mithi
at kibot ng labing
laging isinisigaw himagsik ng lahi.
di na kita dadalawing muli
ngayong hininga mo’y hinihigop
ng humahalik na amihan
sa humpak na mukhang pinatigas
ng di isinukong paninindigan
para sa laya’t ligaya ng bayan
at ng masang pinag-ukulan ng buhay
sa maraming gabi ng paglalamay
alam kong di mo iluluha ang kamatayan
manapa’y labis mong ikararangal
na pawis at dugo ng iyong katawan
lubusang naidilig sa nanilaw na damuhan
ng lupaing binaog-tinigang
ng mga kampon ng kadiliman
ng mga taliba ng kasakiman
ng mga sugapa sa kapangyarihan
ng uring diyus-diyosan sa lipunan
aawiting pa ngang lagi
ng habagat man o amihan
lirika’t melodiya ng madugong buhay
upang la tierra pobreza’y
ganap magbanyuhay.
di na kita muling dadalawin
ngayong alitaptap
ni ayaw kumindat sa pananagimpan
ngayong balumbon ng ulap
yakap-yakap dibdib ng karimlan
sapat nang makaniig kita
sa naglilingkisang mga alaala
P a h i n a | 10
sa pulang bulaklak ng mga gumamela
sa nagsalabat na cadena de amor
sa mga burol at dalisdis ng pag-asa
sa lumuluhang amarillo’t makahiya
sa masukal na kugon at damong ligaw
sa sabana ng pagsinta
katawan mo ma’y ganap nang humimlay
sa naghihintay na ulilang hukay
kahit walang panandang krus
ni matingkad na pangalan
at mga titik ng kagitingan
magtatagpo pa rin ang ating mga titig
magsasanib pa rin ang ating mga dugo
magdurugtong pa rin ang ating mga ugat
sa bawat puso ng mga sawimpalad
sa bawat luha’t hikbi ng mga alipin
sa bukid at lungsod ng pighati
at aawitin ng madagundong nating tinig
lirika ng mahalimuyak na paglaya
ng ibinartolinang la tierra pobreza
sa kuta ng mga panginoon ng dusa!
Mayo’y Di Buwan Ng Mga Bulaklak
May 1, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
di buwan ng mga bulaklak ang mayo
o prusisyon ng malanding reyna elena
di rin ito panahon ng marangyang pista
para sa kung sinu-sinong santo’t santa
buwan ito ng pagtitigis ng dugo
ng mga crisanto evangelista
ng partido obrerong marxista
paghihimagsik ito ng mga crispin beltran
ng maalab na kilusang mayo uno
oo, pagbaha ito ng pulang mga bandila
ng inaaliping uring manggagawa
ito’y pagdagundong ng libu-libong mga paa
sa umaalong kalsada ng mendiola
ito’y pag-ilanlang sa hangin
ng sumisingasing na “internationale”
ito’y buwang dinamitang sasambulat

himagsik ng nakatikom na mga kamao
ilululan sa nilalagnat na hangin
natipong ngitngit ng mga ama
umalagwang hagulhol ng mga ina
daing ng napilipit na mga bituka
ngunit marinig kaya ng mga panginoon ng dusa
dalamhati ng lahi at uring dinusta?
oo, mayo’y di buwan ng mga bulaklak
deka-dekada nang pagdidilig ito ng luha
sa matimyas na hangaring manariwa
binansot-naluoy na mga pag-asa
ito’y buwan ng di matapos na pakikibaka
laban sa uring mapagsamantala
at mga basalyos ng inhustisya
ito’y pagpapatibay ng hanay
para sa pusikit na gabi ng paglalamay
ito’y pagkakawit-bisig
ng uring busabos at dayukdok
hanggang tahakin ang bundok
at isumbong sa mga punglo
tagulaylay ng utak na kumukulo
dignidad ng uri’y gagawing palaso
itutudla sa balighong puso
ng mga diyus-diyosang walang niyayakap
kundi bundat na baul ng pilak
walang nakikita kundi alindog ng ginto
at ni ayaw dinggin ang tibok ng puso
ng uring dinusta’t nilamon ang laman
nilagok ang dugo’t nginasab ang tiyan.
oo, di nga buwan
ng mga bulaklak ang mayo
ito’y pagsalunga
sa madugong kalbaryo
at sa ati’y wala nang mawawala
kundi tanikala!
Di Na Kami Mananalangin Sa Gethsemane
April 2, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
di na kami lalakad nang paluhod
sa paanan ng bundok ng mga oliba
P a h i n a | 11
di na kami mananalangin
sa hardin ng gethsemane
sa silangang jerusalem
sa may sapa ng kedron
paulit-ulit na kaming nilatigo
ng mga senturyon ng estado
nakatihayang dinuran-tinadyakan
pinalunok ng ostiya sa maruming inodoro
pinalagok ng benditang madilaw
mula sa pantog ng berdugo
iba sa ami’y isinimento sa dram
ipinakain sa tiyan ng karagatan
iba’y pinugutan ng ulo
parang bolang marahas na sinikaran
gumulong sa dalisdis ng kabundukan
dahil nangaral ng katotohanan
sa api’t dukhang mamamayan
at buong timyas na nagmahal
sa sagradong kalayaa’t kaunlaran!
di na kami mananalangin
sa hardin ng gethsemane
payungan man kami’t liliman
ng umiindak na mga dahon
ng nagnonobenang mga puno
ng olibang di naibuwal ng bagyo
di naihapay ng misa’t ritwal
ng mga pariseong mapanlinlang
siyam-na-raang taon man
mabilis na dumaan
sa payapang hardin ng gethsemane
di na namin kakausapin
mga bituin sa karimlan
bautismuhan man kami
ng kristal na luha ng kedron
paulit-ulit na kaming nagrosaryo
sa tiyan ng higanteng mga templo
nanikluhod-nagpatirapa sa altar
ng kung sinu-sinong santo
lumunok ng ostiya linggu-linggo
nakipagprusisyon sa mga deboto
naghosana sa diyos daw na totoo

krus pa ring simbigat ng mundo
lagi naming pasan-pasan
tungo sa mabungong kalbaryo!
oo, di na kami mananalangin
sa hardin ng gethsemane
malapit sa puso ng kedron
di na kami sasandal sa punong oliba
linggu-linggo man ay semana santa
paulit-ulit na kaming ibinayubay
ipinako sa krus ng dalita’t lumbay
muli’t muli na kaming namatay
muli’t muli ring nabuhay
dahil pag-asa’y nagsasayaw
sa telon ng balintataw
dahil ideolohiya ng pagsinta
madagundong ang kadensa
inhustisya’y bibingihin
ng bomba ng adhikain
lipuna’y papatagin
diyus-diyosang iilan
siya namang ililibing
sa burol ng mga bungo
pupunuin ng kanilang dugo
matining na sapa ng kedron
lulunurin ng baha
golgotha ng dukha!
Golgotha Ng Masa
April 1, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
sa burol
ng makabagong jerusalem
sa tambakan
ng inuod na mga bungo
itinuturnilyo-minamartilyo
mga kamay at paa
ng manggagawa sa pabrika
buto’t lama’y nilalamon ng makina
nilalatigo-binubugbog sa asyenda
lugaming katawan ng mga sakada
P a h i n a | 12
dugo nila’y ididilig
sa damong naluoy-nanilaw
at tubong nabansot-namayat
sa lupang natigang-nagbitak.
sa lungsod ng makabagong jerusalem
mulang canal de la reina
hanggang tripa de gallina
mga ina’y lumuluhang nakanganga
sa utak dinadalit ama nami’t ave maria
sa taberna ng alak ng dalita’t dusa
mga ama’y naghihintay sa gapisong ostiya
naglalaway mga dila’t ngalangala
sa simbahan ng mga pari’t mongha
bawat santo’y nakaluhod sa sakristiya
kalembang ng kampana’y musika ng pera
ngunit mga pulubi’y naglipana sa kalsada
mga bata’y naglupasay sa bangketa
mga magdalena’y nananangis
sa casa de la puta
krus nila’y papasanin
hanggang doon sa golgotha.
sit laus plena
sit sonora
sit jucunda
sit decora
mag-antanda at magdasal
ave, ave, pater patrum
darating na ang daluyong!
sa palasyo ng gahamang panginoon
buong lakas na hihipan ni pilato
gintong pakakak ng punong ministro
senturyon at escribano
mahistrado’t pariseo
iindak at hahalakhak
habang gumagapang
prusisyon ng duguang masa
tungo sa burol ng bungo
ng nag-aabang na golgotha
Di Ko Mahanap Sa Mga Salita
March 27, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez

(Tula)
di ko mahanap sa mga salita
sagot sa laksang mga talinghaga
di madakma sa mahabang parirala
sa sanaysay ng mga pantas at dakila
di mahimas sa metapora ng mga tula
ng makatang nabubuhay sa gunita
di malamas sa lirika ng musika
ng piyanistang dinarasal ay pagsinta
di mayakap sa aklat ng mga teorya
ng kritikong nagbabaging sa ideya
bakit ganoon? bakit ganyan?
dinidilaan ng apoy ang talahiban
naglalagablab ang kabundukan
nag-aalipato ang kabukiran
nagngangalit alon sa dalampasigan
naghihimagsik sikmurang kumakalam
sa lungsod man o kanayunan
ngunit mabini pang hinahalikan ng amihan
kuta’t palasyo ng mga gahaman
senturyon at pariseo’y naghahalakhakan
habang inililibing ang bangkay ng bayan.
bakit ganoon? bakit ganyan?
ako ba’y binulag ng mga ilusyon
sa aking pagtahak sa aking panahon?
di ko mahanap sa mga salita
sagot sa laksang mga talinghaga
di yata sapat na sa letra lamang
sisirin dagat nitong kasagutan
bakit mabunyi silang nagdiriwang
tayo’y nananangis at nananambitan?
bakit ganoon? bakit ganyan?
tayo ba’y nilunod sa kamulalaan
utak binalsamo sa morgeng hantungan?
baka kuwit,tuldok at panandang tanong
sumiksik sa rehas nitong kamalayan
kung isusudsod sa putik ng linang
paang naglagalag at balot ng libag
kung uulinigin ingit ng araro
habang niwawalwal madamong tiningkal
tuwing gagawakin dibdib ng bukirin
P a h i n a | 13
gagawing libingan ng mga bituin
baka magbanyuhay itong pang-unawa
kung pagmamasdan ang luha ng damo
habang pinuputol ang tuhod ng tubo
kung mga daliri’y itinuturnilyo
laging pinupukpok ng mga martilyo
sa pabrikang ataol ng layang sagrado
oo, di ko mahanap sa mga salita
kung paano babaklasin-lalagutin
tanikala ng kumakalam na sikmura
kung paano tutuyuin sa mukha ng dukha
hilamos ng maalat na luha
kung paano palalayain mga timawa
sa bilangguan ng dusa’t dalita.
di ko mahanap sa mga salita
sagot sa laksang mga talinghaga
wala nga yata sa linaw ng mga kataga
sagitsit ng kidlat
hagupit ng lintik
singasing ng punglo
silakbo ng dugo
atungal ng bomba
sa altar ng dusa
tanging nakikita
lalangoy sa mata
eksena ng pelikula
ng mahabang pakikibaka
sasagutin sa wakas
daluhong ng talinghagang di madakma
ng lamyos-linaw ng mga kataga
at ipipinta ng pinturang pula
sa lonang noong nangulubot
sa kuwadrong mukhang malungkot
maningning na liwanag ng araw
kung bakit tayo’y laging alipin
ng uring ganid at balakyot
sa lipunang nabubulok!
Madaling-Araw Sa Puso Ng La Tierra Pobreza
March 24, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez

(Tula)
Pasintabi sa ilang linya sa tulang tungkol sa Aprika ni Patrice
Emery Lumumba, unang Presidente ng Demokratikong
Republika ng Congo na pinatay ng mga kalaban niya sa pulitika
sa udyok diumano ng Central Intelligence Agency o CIA ng
Amerika.
sa loob ng ilang dantaon
parang hayop kang nagdusa
ikaw, indio, ng aking la tierra pobreza
dinurog-giniling ang iyong mga buto
hanggang maging abong ipinatangay sa hangin
ikinalat sa kagubatan at kabukiran
ng puting mga panginoon ng dusa’t inhustisya
nagniningning na mga templo ang itinayo
ng iyong mang-aalipin
para pangalagaan ang iyong kaluluwa
para panatilihin ang iyong pagdurusa.
karapatan nilang matindi kang bugbugin
karapatan nilang walanghabas kang latiguhin
karapatan mong manangis at mamatay
walang katapusang gutom
walang hanggang tanikala
nililok nila sa iyong katawan…
sa luntiang kumot ng kasukalan
parang dambuhalang ahas na gumagapang
palapit sa dinusta mong kabuuan
lilingkisin ka ng kamatayan.
sa iyong leeg isinabit nila
bakal na bola ng karalitaan
asawa mo’y pinagsamantalahan
perlas na maningning ng iyong tahanan
sinakmal-sinaid di masukat mong yaman.
parang tunog ng mga tambol sa karimlan
hinagpis ng mga kaluluwang nilapastangan
parang lumalagaslas na agos ng ilog
luha’t dugo ng mga biktima ng kalupitan.
oo, mula sa banyagang dalampasigan
naglakbay sila tungo sa iyong inang-bayan
sandata’y krus at espadang itinarak
sa puso mo at isipan
upang la tierra pobreza mo’y pagharian
P a h i n a | 14
ginawang kalabaw ang iyong mga anak
sa mga lupain nilang kinamkam
ginawang turnilyo’t martilyo
bisig ng iyong mga supling
sa mga pabrika nilang gilingan ng laman
habang ipinangangaral sa sangkalupaan
mahabagin ang diyos sa kanyang nilalang
ngunit lagi kang nananangis, indio
pinaiilanlang sa hangin melodiya ng panambitan
habang sa harap ng naglalagablab na apoy
nagsayaw ka nang nagsayaw, indio
hanggang kumulo ang iyong dugo
hanggang sumilakbo ang iyong puso
sinindihan mga mitsa ng paghihimagsik
ginilitan ng leeg dating mga panginoon
ngunit nahalinhan ng bagong diyus-diyosang
umaalipin sa iyo hanggang ngayon
kasabuwat pa’y ilang kalahi mong mandarambong!
oo, indio, ng aking la tierra pobreza
daan-daang taon kang inalipin
at inaalipin hanggang ngayon
ng mga panginoon ng dusa’t pagsasamantala
ngunit sa lagablab ng apoy
ng sigang sinindihan
ng mga aninong kalansay na ngayon
patuloy na magsasayaw at maglalamay
sa karimlan ng gabi
sa burol at kagubatan
mga kapatid mong magigiting
itititik ng kanilang mga dugo
sa naninilaw na damuhan ng pag-asa
laya mong labis na sinisinta
masdan mo ang pagputok ng umaga
samyuin ang halimuyak ng ligaya
tutuyuin ng amihan sa mukha mo
luha ng dalamhati ng lahi
kapag tuluyang nag-apoy
naglagablab-nag-alipato
naghihimagsik na mga talahib
sa mga burol at sabana
magdiwang ka, indio!

umindak kang buong sigla
sa kadensa ng bagong lirika
madaling-araw ay daratal na
sa puso ng ating la tierra pobreza!
Di Tayo Mandarambong Ng Pondo Ng Bayan
March 17, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
di tayo mandarambong ng pondo ng bayan
di tayo namili o nagpalimos ng kapangyarihan
sikmura ma’y malimit na kumakalam
di natin nilulunok ang dignidad
o nginangasab ang kahihiyan
mga anino tayong naglalamay sa karimlan
sa piling ng gaplatong buwan
sa mapagkandiling kagubatan
ng cadena de amor, makahiya’t damong-ligaw
humahabi tayo ng melodiya ng kalayaan
para sa ibinartolinang bayan
sa kuta ng mga panginoon ng dusa
at mga taliba ng inhustisya.
di tayo mandarambong ng pondo ng bayan
kaya wala tayo sa pinalamig na silid
ng humuhuning elektrisidad
manapa’y hinahaplos ng amihan
mapanghimagsik nating kabuuan
wala tayong platong porselana
wala tayong mamahaling kopita
wala tayong sopa de gallina
lechon o adobo sa mesa
makalyong mga palad
tenidor natin at kutsara
kaning lamig, hito’t dalag
na nahuli sa sapa
saluyot at talbos ng ampalaya
sa dahong saging na mesa
hinahalikan ng labi nati’t ngalangala.
di tayo mandarambong ng pondo ng bayan
kaya lagi tayong nagsasabi ng katotohanan
di natin nilulunod sa ilusyong kaunlaran
P a h i n a | 15
at tinagni-tagning kasinungalinan
masang sambayanang tumitigok ang lalamunan
manapa’y sa puso natin nagmumula
dalisay na agos-tubig na dakila
sa hininga natin dumaramba ang hangin
sa kamay natin nag-aapoy ang mithiin
sa utak natin nagngangalit ang layunin
bansa’y mapalaya sa pang-aalipin
oo, di tayo mandarambong ng pondo ng bayan
di nagsasangla ng kinabukasan
manatili lamang sa kapangyarihan
tayo’y mandirigma ng dangal at laya
musa nati’y banal na adhika
tanging sinisinta’y sambayanang masa
tanging dinidiyos lipunang maganda!
Bahay-Kubo Ko’y Giniba
March 8, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
bahay-kubo ko’y giniba
nang nananangis ang hangin
sa mga dahon ng punong mangga
at nababagabag titig ng araw
sa tinuklap na pawid-bumbunan
unti-unting ginilit-nilagari
buto ng natuyong lalamunan
binaklas kawayang kasukasuan
nilansag patpat na mga tadyang
waring babaing nanambitan
nang laslasin-hubarin
blusa’t paldang sawaling
nakabalot sa kariktan ng katawan
minaso’t pinalakol
hita’t tuhod na tumutol
hanggang tuluyang lumuhod
bumukaka’t nagpaubaya
sa sumisikdong tiyan ng lupa
saan ngayon maghohosana ang diwa
sa minimithing ligaya at laya?
 P a h i n a | 16

naglalambitin ngayon sa aming dignidad at kinabukasan

sa telon ng mga luha mayroon ding hangganan
puti-itim-asul-pula hanggang sumisibol ang damong luntian
ayaw lumisang mga alaala sa gubat at bundok
dumadaluhong mga eksena hanggang lumilipad ang malayang ibon
ng mga orasyon ng pagsamba sa bukid at gulod
sa katalik na ideolohiya hanggang dumaramba marahas na alon
para sa pinakasisintang sa pader ng dagat
la tierra pobreza bahay-kubo namin ay di mapipigil
sa kalansay ng kubong giniba sa pagbabanyuhay
naglipana mukhang umiyak-tumawa tungo sa lunggating pantay na lipunan!
mga diwang nalasing-nabaliw
mga labing sumigaw-nagmura
mga dibdib na hitik ng ngitngit Gagamba Ang Mga Gunita
butuhang daliring nakikipagniig February 19, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
sa pinsel at baril (Tula)
sa tinta at pluma ng paghihimagsik
sa nagpulupot
ngayong kubo ko’y giba na
na mga baging ng cadena de amor
at gabi’y maulap-masigwa
gagambang nakasukot
saan makikipagromansa
marahas-maulap na mga gunita
talisik ng isip
nagtatanod-nakaabang
at pintig ng puson at dibdib
sa pinto ng kamalayan
para marating minimithing langit
kumikislot-nagbabantay
ng dustang kauring alipin ng lintik?
mabalahibong mga galamay
oo, bahay-kubo ko’y giniba
handang silain-saputan
katawa’y nagkalasug-lasog
pangarap ng diwang naglakbay
mga buto’y sumabog-nadurog
sa ilang dekada
inatadong laman naagnas-nabulok
ng pananagimpan.
ngunit pagsinta sa irog
lalaya ka pa ba
ay di mababaog
mahal kong la tierra pobreza
di masasaid ang libog ng pusod
sa pagkakasapot
di mamamatay ang liyab at alab
ng mga gagamba?
ng angking pag-ibig
mga gunita’y gagamba
sa mga kauring kayakap ng lungkot
sa nagdaop na mga palad
silang mga buto ay lumalagutok
ng cadena de amor
sa inyong asyendang moog ng balakyot
habang nagpuprusisyon
silang katawan ay inyong hinuthot
sa gubat ng dilim
sa inyong pabrika sa dibdib ng lungsod
sa burol at talampas
habang kayo nama’y nagpapakabusog
ng mapagkalingang bundok
sa pawis at dugo ng aming alindog
mga aninong naligo sa dugo
kayong panginoong walang pakundangan
dahil sa mataos na pagsuyo

sa mukha mong alipin ng bagabag
at sinapupunang niluray-binaog
ng nagpista’t nagrigodong
diyus-diyosang mga panginoon!
lalaya ka pa ba
mahal kong la tierra pobreza
sa makapal na sapot
ng imbing gagamba?
gagamba mang gumagapang
umuukilkil na mga gunita
sa dibdib ng cadena de amor
sinaputan man ng pangamba
banal na adhika
ng masang inulila ng biyaya
didiligin pa rin ng hamog
nanilaw na mga damo
at di mapipigil
mga talahib sa pamumulaklak
sa alinmang burol at sabana
ng minamahal kong la tierra pobreza
di mahahadlangan
pagliliyab ng mga layak
saanmang kuta ng inhustisya
isasabog alipato ng ligaya
hanggang bawat luha’y
magiging punglo ng paglaya
sa bawat dampa ng mga inalila!
oo, pinakasisinta
kong la tierra pobreza
tutupukin din ng apoy
bawat sapot ng gagamba
sa wakas lalaya ka
gaya ng mabining hangin
sa dibdib ng kaparangan
gaya ng daloy ng tubig
sa tiyan ng kagubatan
gaya ng naglalarong
langay-langayan
sa papawiring nagdiriwang
sa matimyas na pagsinta
ng mga supling mong kayakap
P a h i n a | 17
kaulayaw bawat gabi at umaga
banal na adhika ng pakikibaka!
Makulimlim Ang Aking Enero
January 17, 2012 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
enero ko’y makulimlim
puso’y inaambon ng sagimsim
ayaw manlisik ang mga bituin
sa gabi ng dahas at lagim
di magkulay-ginto ang mga bukirin
balumbon ng ulap
sa mata ng araw
laging nakapiring
di ko naririnig ang daing ng tagak
o biglang pag-iyak ng uwak
walang kumikislot na pugo at tikling
sa kasukalang laging naglulunoy
mata ng panimdim
maging maya-kapra’t malikot na pipit
sa sanga ng mangga’y di kumakandirit.
makulimlim ang aking enero
nagliliwaliw ang amihan
sa nagsisimulang manilaw na damuhan
tumatakas ang mga dahon
sa bisig ng punong kabalyero
at nangaluluoy mga bulaklak
sa hardin ng mga pangarap
di ko maunawaan yaring panagimpan
mga daliri’y waring ginalyusan
at di maitipa sa mga teklado
ng antigong piyano
o maikalbit kaya sa mga bagting
ng gitarang laon nang nahimbing
paano ngayon tutugtugin
dumarambang mga nota
ng marahas na musika ng pakikibaka
para sa pinakasisintang la tierra pobreza?
enero ko’y makulimlim
nagliliparan man langkay-langkay
ng mga langay-langayan

sa abuhing papawirin
di maaninag ng paningin
puno’t dulo ng mithiin
ni ayaw umalab ang dugo sa ugat
ni ayaw lumiyab himagsik ng utak
gayong lupain ko ng dalita’t dusa
nililinlang lamang pinaglalaruan
ng magkakauring gahaman sa yaman
itinatanghal tagisan ng dangal
ipinipinta sa mata ng bayan
karangalan nila ay di nadungisan
ni isa mang kudlit ng katiwalian.
makulimlim ang aking enero
ngunit pasasaan ba’t hahalikan ako
ng init-liwanag ng abril at mayo
muling babangon sa karimlan
humimlay na mga anino
sa nangulubot kong noo
tulad ng mga punglong sumingasing
sa kasukalan ng dilim
maglalagos din maningning
na sikat ng araw
mga palaso iyong tutudla’t babaon
sa baluti ng huwad na dangal at layon
ng mga diyus-diyosan ng lipunan
ng mapang-aliping panahon
kung malaon, oo, kung malaon
di na makulimlim
at di na abuhin
ang aking enero!
Troubadour of Hope
December 6, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Poem)
the vapor-laden clouds
glide in the horizon of discontent
as billion of stars wink
at the pale, waning moon
the somber night gnaws
my tormented soul
P a h i n a | 18
as my mind swims
in the labyrinths of hope
forevermore i will sip
the sparkling dewdrops
in every blade of swaying grass
as the whispering morning wind
licks my heaving, revolting breast.
yes, strength of spirit i need
in my loins i must rekindle
the fire of undying faith
the flames must be blazing
in every day and night
to be a troubadour of hope
to weave lyrics of joy
to hum with the whirling wind
melodies of awakening songs
for the oppressed-downtrodden
faceless-nameless class
in my exploited, barren land
yes, resolute i must be
to continue weaving
fiery, liberating lines.
my mind now sways back and forth
in the rugged terrain of ideologues
but crystal-clear purpose
shall keep me going
swimming, struggling
against the rampaging river
of injustices and despair
and my untrammeled, selfish ego
will i drench and cleanse
in the torrents of blood
of the devoured victims
of the ruling class
yes, let’s all be troubadours of hope
in this forsaken, wretched land!
Di Ako Naiinip
November 6, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)

di ako naiinip
hanggang sumisikdo ang puso
hanggang kumikiwal ang dugo
pumanaw man ang mga dekada
ng pakikipagkawit-bisig sa masa
di tatakas matingkad na alaala
ng namaalam na mukha ng mga kasama
ng nagsipag-alay ng buhay at pagsinta
sa lugaming la tierra pobreza
di ako naiinip
hanggang kumukulo ang sentido
hanggang pumipiglas ang kamao
bawat araw ay dinidilig ng pag-asa
sa lagunlong ng mga protesta
laban sa naghaharing inhustisya
nagsasayaw sa telon ng mga mata
eksena ng marahas na pelikula
luwalhati’y hinahabi ng musika
di ako naiinip
hanggang humihihip ang habagat at amihan
hanggang nagkukulay-ginto ang palayan
naniniwala akong magbabanyuhay din ang lahat
maglumot man mga batong-buhay sa mga ilog
magbitak man mga burol at kapatagan
kumutan man ng dusa’t dilim ang kabundukan
hagupitin man ng daluyong ang kaparangan
natuyong mga dahon ay magluluntian
di ako naiinip
hanggang sumasagitsit kidlat sa kalawakan
hanggang dumadagundong alon sa dalampasigan
oo, mga kasama’t kaibigan
huwag mainip
ipagpatuloy ang pagtahak
sa mabatong daan
huwag mainip
di lalaging malamlam ang buwan
di mananatiling walang bituin
sa magdamag na karimlan
huwag mainip
mahahalikan din mithiing maningning
hanggang umaalingawngaw
P a h i n a | 19
himno ng mga tungayaw
hanggang di maibilanggo
sa yungib ng bungo
singasing ng mga punglo
di ako naiinip
huwag kayong mainip
nagkikindatan mga alitaptap
sa mahalimuyak na daan
ng laya’t katubusang
nais nating makamtam
papailanlang din sa hangin
kalansing ng nilagot
na mga tanikala
ng pagkaalipin!
Ihahasa Namin Ang Itak
October 28, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
ihahasa namin ang itak
kapag hangin hatid ay sagimsim
kapag malamlam ang mga bituin
at sikat ng araw ay laging kulimlim
ihahasa namin ang itak
kapag naluluoy ang mga bulaklak
kapag mga layak ayaw maglagablab
kapag mga hamog ay ayaw kumislap
kapag di makita isang alitaptap.
oo, ihahasa namin ang itak
kapag kaming maralita
magsasaka’t manggagawa
mapalad pang mga daga
kaming maghapon sa paggawa
laging hungkag ang sikmura
ihahasa namin ang itak
lalo’t bunsong mahal nilalagnat
kinakabag sa magdamag
walang masipsip na gatas
sa suso ng inang naluoy sa hirap.
ihahasa namin ang itak
kapag bigas sa kaldero
 P a h i n a | 20

nilamon ng asendero ng dahas ng hangin

kapag pawis nitong braso ng ngitngit ng alon
nilaklak ng mga amo ulan ng bituin!
ihahasa namin ang itak
kapag kape’y maputla na’t lasang amag Alay sa Magiting na Mandirigma
habang iyo namang nginangasab October 10, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
grasyang kami ang naghirap
ikaw naman laging bundat. (Tula)
ihahasa namin ang itak
la tierra pobreza
kapag sobrang buwis iyong pinipiga
namaalam, lumisan kamakailan
sa sambayanang nagkakandakuba
supling mong inialay ang buhay
masandat lamang kayong pinagpala
sa ngalan ng mataos na pagmamahal
at may madambong ang uring ulikba
walang hanggan siyang maglalakbay
habang kami nama’y titinga-tingala
sa kalawakan ng mga buntala
sa kung sinong birheng puspos daw ng awa
ngunit maningning na mga tala
nabingi na yata
iniwan niya sa palad ng dusa
sa dasal-hinaing
ng kanyang mga kapatid at kasama
ng uring alipin
kawangis ng ulilang estrelya
ng dusa’t dalita.
sa luntian niyang sombrerong
ihahasa namin ang itak
ilang dekadang minahal ng masa
kapag hustisya mo’y sing-ilap ng ulap
muhon iyon at sagisag ng prinsipyo
daig pa ang pagong kung ito’y umusad
sa walang humpay na pakikibaka
sa uring mayaman ay walang kamandag
matubos ka lamang
ngunit mapanikil sa uring mahirap
la tierra pobreza
sa pusong matapat ang kapara’y sibat
sa kamay ng uring mapagsamantala
banal na adhika ay dinadapurak
lumisan man siya
hadlang sa pangarap
di naman mamamatay
sa laya’t ligaya naming nagsisikap.
kanyang mga alaala
ihahasa namin ang itak
sa magkakarugtong na mga ugat
oo, ihahasa namin ang itak
sa nagkakaisang mga utak
kapag la tierra pobrezang pinakamamahal
sa bawat dibdib ng paghihimagsik
ipinagagahasa sa mga dayuhan
ng nakikibakang masa
malusog na suso’y ibinubuyangyang
di maaampat ang daloy
puklong soberanya’y itinitiwangwang
ng nag-aalimpuyong dugo
manatili lamang sa kapangyarihan
sa sumisikdong mga puso
kayong nasa poder ng pagkagahaman
hanggang hari-harian ang iilan
ihahasa namin ang itak
sa lupain ng dalita’t dusa.
hanggang mapairal ang hustisya sosyal
oo, la tierra pobreza
sinta’y mapalaya
magiting mo siyang mandirigma
sa gabing madilim
ng pagsinta at pag-asa
bartolina’y ganap wawasakin
kagaya siya ng mga bonifacio

marti, castro at che guevara
magluluningning, hahalimuyak
mabulaklak niyang mga alaala
sa bawat pagngiti
ng umiinit na umaga
sa bawat pagtitig
ng buwang marikit
sa gubat ng dilim at lagim
sa bawat hagupit
ng dahas ng hangin
sa moog ng sagimsim
oo, la tierra pobreza
huwag kang manimdim
lumisan man siya sa iyong piling
sisikat pa rin ang mga bituin
yayakapin ng init ng araw
iba mo pang mga supling
magbabanyuhay din ang iyong panimdim
mga dugo nila’y ididilig ng giting
sa hardin ng sagrado mong adhikain
mamumukadkad din
mga gumamela ng laya mo’t ligaya!
sa lumisan mong magiting na mandirigma
sinisinta naming la tierra pobreza
kaming mandirigma ng papel at pluma
iniaalay nami’y himagsik ng tinta at letra
kami’y supling mo rin na nakikiisa
laban sa anumang uri
ng pambubusabos-pagsasamantala!
Natutulog Pa Rin Ang Negrong Nazareno
September 14, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
ilang kahang sigarilyo, lolo hugo
sa maghapo’y kailangang ibenta mo
para maibili ng pansit-gisado
sa restawran ni be ho
sa kanto ng elizondo
naghihintay mong bunsong apo
sa nakaluhod na barungbarong
P a h i n a | 21
sa gilid ng mabahong estero?
ostiya na lamang kaya ang iuwi mo
sagana sa altar ni padre san pedro
sabawan ang kanin ng agua bendita
baka maglasang kalderetang tupa
sa bibig ng namayat lumuluhang sinta
natutulog pa rin ang negrong nazareno
sa loob ng eskaparateng salamin.
gaygayin mo man, lolo hugo
mulang bibig ng r. hidalgo
hanggang dibdib ng bilibid viejo
wala kang matatalisod ni piso
walang pandesal mula sa langit
walang lugaw sa pondang maanghit
sa paa mo’y biglang hahaplit
sigarilyo ng mga sugapang gaya ko
magpapakislap sa mata mo, lolo hugo
natutulog pa rin ang negrong nazareno
sa loob ng eskaparateng salamin.
ilang dekada na ba, lolo hugo
nagtitinda ka ng tingi-tinging sigarilyo?
nagtagpo na tayo sa plaza miranda
sa maalab, madugong mga protesta
sa panahon ng malagim na diktadura
mabulas ka noong gaya ko
sumasabit pa sa mga estribo
sa mga sasakya’y nakikipagpatintero
ngayo’y kapwa lolo na tayo
natutulog pa rin ang negrong nazareno
sa loob ng eskaparateng salamin.
ilang dupikal na ba ng batingaw, lolo hugo
sa pandinig mo’y umalingawngaw?
ilang himno’t salmo na ba ang nagpasayaw
sa utak mong humihiyaw?
sigarilyo, sigarilyo kayo diyan!
bawal mang hithitin sa maraming lugar
pero usok ng tambutso ng mga sasakyan
di lason sa hungkag na tiyan
sa kauri nating laging nagkakalkal
ng grasyang mula raw sa poong maykapal
paano pakakainin apong naghihintay?

natutulog pa rin ang negrong nazareno
sa loob ng eskaparateng salamin.
anong malay natin, lolo hugo
baka sa wakas magising din
sa pagkakahimlay nazarenong negro
sa yakap at halik ng milyong deboto
baka biglang bumangon din
sa dasal at misa ni padre san pedro
espada’y hawakan
putulin ang ulo
ng mga ganid sa mga palasyo
busbusin ang tiyan ng mga impakto
upang grasya nati’y di nila masolo
malay natin, lolo hugo
kapag nagising negrong nazareno
itataas natin ang kalis ng dugo
bendisyon ng tabak at koro ng bomba
iparirinig natin sa mga asyenda
sa mga empresa at mga pabrika
sa naglumot na kuta ng inhustisya
prusisyon ng masa’y agad huhugos
palalayain ang uring busabos!
oo, lolo hugo
kapag nagising negrong nazareno
di ka na magtitinda ng sigarilyo
litson adobo’t asado iuuwi mo
sa pinakasisintang bunsong apo
pero, sa ngayon, lolo hugo
natutulog pa rin ang naegrong nazareno
sa loob ng eskaparateng salamin.
Ayoko Na!
September 6, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
{Tula)
ayoko nang marinig
ritmo ng melodiya ng mga salita
sa parirala’t mahabang talata
ayoko nang marinig
kalantog ng yero
pinukpok hinubog ng mga latero
P a h i n a | 22
inihulmang bubong sa lumang sasakyang
pupugak-pugak na sa mabatong daan.
ayoko na, ayoko nang marinig
kadensa ng martsa ng mga lirika
sa tinahing piring ng mga taludtod
sa mga saknong na uugud-ugod
pusong binalsamo ay di na titibok
sa himas at hagod ng pantig na bansot
utak mawawakwak sa mensaheng bubot
bamban ng tainga ay baka madurog
sa nakabibinging daing at himutok
ng pusong lumangoy sa dagat ng lungkot
walang inaawit kundi tagulaylay
at nakababaliw na paghihiwalay
walang tinutula kundi panagimpan
ilusyon ng diwang alipin ng buwan.
sa mukha ng papel
nais kong makita’y dahak ng kataga
at madugong bisig sa mga talata
metaporang buhay sa mga adhika
ng masang kahalik maputik na lupa
lirikang maapoy sa utak ng madla
tayutay ng bala sesura ng bomba
sa bawat saknong ng pakikibaka.
nais kong marinig
sa himnong tinipa
sa dibdib ng masa
sagitsit ng punglo
sa gabing malalim
tagupak ng lintik
sa pisngi ng dilim
atungal ng kulog
sa burol na baog
bombang pinasabog
sa pusod ng lungsod
lagunlong ng hiyaw
ng diwang marangal
laging kaulayaw
ng bayang minahal!
oo, ayokong makita
de kuwadrong larawan ng mga pagsinta

o paghahalikang di ko rin madama
ako’y nabulag na sa mga milagrong
iyong ipininta
sa telon ng mata
nakahandusay sa silid ng isip
mga imaheng dulot ay himagsik
mga aliping katalik ng lagim
sa bartolina ng mga bituin.
kailan mababago itong lahat-lahat?
brasong buto’t balat
pisnging nangulubot
likod na nahukot
katawang natuyot
bitukang nalagot
habang nagpipista mga panginoon
sa mesang sagana
sa laman at dugo
ng mga utusang tiya’y kumukulo
silang mga diyos sa palasyong ginto
nguso’y nanghahaba
sa sarap ng alak
at litsong nginasab sana’y may dagundong ng along malakas
dilag na nginabngab
kailan lilimusan
katiting na habag
masang sambayanang
siyang pinagmulan
ng yamang kinamkam?
kailan tatapunan
ng kaning nagtutong
o natirang mumo
batang pumintog ang tiyan
sa hanging naglunoy
sa kanyang katawan?
ayoko na
ayoko nang maulinig
elehiyang malungkot
odang nagdarasal
epikong matamlay
bingaw na kataga
pilay na talata
P a h i n a | 23
bulol na taludtod
saknong na kulubot
at mga katagang
hindi dumudura
walang pagbabanta
sa sakim na mukha
ng diyos ng sama
sa ngayo’y nais ko
nais kong tunghayan
sa lukot na papel
letrang nag-aapoy
sa lupang naluoy
tutupok sa moog
ng uring bagulbol
nais ko’y talatang matalim
lalaslas sa dibdib
ng dusa’t sagimsim.
ayoko na
oo, ayoko na
sa mga katagang di dumaramba
di gumigising sa diwa ng masa
may alimpuyo ng bagyong marahas
upang galyos ng pambubusabos
hustisyang baluktot
ganap na madurog
bayaang manlisik ang init ng araw
bayaang humiyaw ang sanlaksang titik
ulan mang naipon sa pisngi ng langit
gawing palasong ang taglay ay ngitngit
o mga punlo kayang bubutas-lalagos
sa pusong maitim ng mga balakyot
bibiyak sa bungo ng mga nagtraydor
sa ngayon at bukas
ng bansang binitay
ng diyus-diyosa’t mga panginoon
lagablab ng titik
singasing ng lintik
siyang papatay naman
sa mga limatik!

Di Kayo Desaparecidos
September 1, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
di kayo desaparecidos
di kayo nawawala
kayong nilamon ng lupa
kayong mga katawa’y nilapa
kayong kalamna’y ipinataba
sa damong ligaw at makahiya
di kayo nawawala
kayong isinimento sa dram
hinigop ng pusod ng karagatan
o binulok sa tagong bilangguan
kayong ulong putol malabolang sinikaran
pinagulong sa dibdib ng kagubatan
kayong nadiskaril ang kalansay
buto ng kamay ngayo’y tangay-tangay
ng asong galang nagkalkal
sa masukal na talahiban.
di kayo desaparecidos
di kayo nawawala
nagbagong-anyo lamang
sinalaulang katawang-lupa
sa makulimlim mang umaga
o humihilab na katanghalian
sa namamaalam mang araw
o gabi ng buwang malamlam
naroroon kayo
sa nag-usbong na hamog sa damuhan
sa kumakaway na mga butil ng palay
sa himno ng ibon sa kaparangan
sa hagupit ng hangin
sa lumalangitngit na punong kawayan
sa tumakas na alipato
ng naglagablab na apoy sa karimlan.
di kayo desaparecidos
di kayo nawawala
naroroon kayo
sa uha ng lumayang sanggol
sa nagdugong puwerta ng ina
P a h i n a | 24
sa gumiting pawis sa noo’t mukha
ng inaliping manggagawa
sa halas sa binti’t alipunga sa paa
ng dinustang magsasaka
sa himutok ng mga dukha
sa bilangguan ng dalita
sa singasing ng hininga
ng bawat nakikibaka
para sa dangal at laya
luwalhati’t ligaya
ng bayang pinakasisinta!
di kayo desaparecidos
di kayo nawawala
tubig lamang kayong nilaklak
ng uhaw na bibig ng init
magiging itim kayong ulap ng langit
saka palasong ibibinit
ulang kayong hahaginit
sa lupang tinigang ng dilim-sagimsim
binhi kayo ng pangarap
muli’t muling sisibol din
halaman kayong nanilaw
kinapon ng dahas at lagim
magluluntian din sa gabing madilim
oo, di kayo nawawala
di kayo desaparecidos
sapagkat ugat ninyo’y karugtong
ng aming mga ugat
sapagkat dugo ninyo’y dumadaloy
kumikiwal din
sa himaymay ng aming puso’t laman
sapagkat diwa ninyo’y nakikipaglakbay
sa mithiin naming ayaw humingalay.
oo, di kayo desaparecidos
di kayo nawawala
nagbanyuhay lamang ang katawang-lupa
paulit-ulit nga kayong mabubuhay
sa nag-aapoy naming puso’t isip
sa siil ng madamdamin ninyong halik
sa yakap ng inyong diwang katalik
di masasayang mga dasal-tagulaylay
 P a h i n a | 25

ng lumuhang mga mahal sa buhay banal na laya’t adhika

kaaway man kayong itinuring ng masang alipin ng dusa’t dalita
ng mga kampon ng dilim sa lipunang walang patumangga
sa utak namin kayo’y magluluningning sa pagsalaula sa buhay ng dukha.
tatanglawan-iilawan nang sabihin mo, maria
landas naming lalakbayin hanggang nobiyembre na lamang
upang tanikala ng pang-aalipin ang lagaslas ng hininga
marahas lagutin… baklasin! at walang katiyakan
kung kinabukasa’y ngingiti pa
Maria Magdala: Di Mamamatay na Talahib o masisilayan pa
ng Alaala mabining pagmumumog
August 28, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez ng mga damong nakayukayok
(Tula) sa umusbong na mga hamog
o masuyong darantayan pa
dinadalaw ka ngayon, maria
ng naglalagos na sikat ng araw
ng mga aninong walang mukha
sa ulilang bintanang salamin
ng mga nilikhang walang letra
mukhang nangulimlim
mga bibig at mata
at mga matang lumalim
sa silid ng heringgilya
sa pagsisid sa dagat ng mga alaala
ng medisina at gasa
sa pagsalunga sa mga burol at sabana
itinaboy ka ng hangin
at pagmamartsa sa lansangan ng mendiola
mulang brumm sa belgium
sa piling ng masang pinakasisinta
hanggang sa lagunlong
o, maria magdala
ng humihiyaw na mga tambol
akong itinuring mong ama
sa lansangan ng rio de janeiro
ngayo’y pinapalakol ang dibdib
upang muling busbusin
nilalaslas ng labaha ang isip
ng matalas na kutsilyo
nakabilanggo yaring tinig
sinapupunang pinahirapan
di madakma sa mailap na hangin
ng banta ng kamatayan
hinahabol na bawat salita’t talata
bituka’y muling puputulan
maipadama man lamang
obaryo’y inalis na noon pa man
sa katawan mong lupa
upang hininga’y di ulilahin
tagulaylay ng pagsinta
ng pagaspas ng amihan
sa magiting na kasama!
sa la tierra pobrezang
oo, maria magdala
ginutay ang pusong iwanan
naiparating mo na sa akin
at ngayon
sagradong mga mithiin at habilin
sa sumisikdong kamalayan
inilululan sa mga pakpak ng langay-langayan
muli’t muling binabalikan
isinisigaw ng ragasa ng alon sa dalampasigan
lupaing lunduyan niyong pagmamahal
pinaiilanlang ng sipol ng hangin sa kagubatan
at kahit sa pangarap man lamang
pakiusap mo’y
madugtungan ang pakikilaban
huwag na huwag kang kalilimutan
at matanglawan ng bilyong bituin

ng mga nakadaop-palad at kaibigan
maglakbay ka man sa kawalang-hanggan
paano ka malilimutan
ng mga kinalinga’t dinamayan
silang iyong ipinakipaglaban
dinudusta nilang kapakanan
silang katalik ng puso mong nagmamahal
silang mga kayakap sa gabi ng paglalamay?
o, maria magdala
isa ka sa talahib ng aming mga alaala
sunugin man nang sunugin at patayin
muling uusbong sa lupain ng inhustisya
muli’t muling iindak at mamumulaklak
saanman dumaramba
pagsasamantala
sa lugaming buhay ng masa
oo, tulad mo, maria magdala
ang walang kamatayang talahib
ng aming mga alaala!
Isang Kutsaritang Luha
August 21, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
di ko maiiwasang alayan ka
ng isang kutsaritang luha
nang yakapin ka
ng amarilyo’t mahamog na damo
koro lamang ng mga kuliglig
musikang naghatid
sa himlayang dibdib
ng katawang-lupang
nagtigis ng dugo sa pakikibaka
upang maisulong adhika ng masa.
oo, isang kutsaritang luha
sa iyo’y pabaon
ng pusong simbigat ng mundo
muling magbabalik sa higaang papag
mga alaala ng pakikitalad
habang sinisilip kapirasong langit
sa butas na pisngi ng bubong na pawid
at ipinipinta sa telon ng isip
P a h i n a | 26
hubad na kariktan
ng isang lipunang walang tanikala
ng dusa’t dalita
hininga’y mabango tulad ng pinipig
sariwang binayo
sa mulawing lusong ng layang sagrado.
oo, isang kutsaritang luha lamang
sa iyong paglisan aking tanging alay
ngunit naroroon
himagsik ng diwang laging naglalamay
at sulak ng dugong laging kumikiwal
upang pagngalitin dahas ng habagat
at wasaking ganap kuta ng bagabag
bulok na imperyo ng mga katalad
sa lupaing kanilang niwakwak
isang kutsaritang luha’y
magiging perlas ding marilag
ng pangarap nating pantay na sosyedad!
Magtatanim Ako ng Pula, Pulang mga Rosas
August 8, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula — malayang bersiyon ng aking orihinal na “Will Sow Red,
Red Roses”)
magtatanim ako
ng pula, pulang mga rosas
sa sumisikdong dibdib
ng kahabag-habag kong bayan
rosas na kasing pula
ng papalubog, nangungulilang araw
rosas na kasing pula
ng dugong pumapatak
sa kayumangging kamay ng sakada
nalaslas ng machete niya
sa pagpuputol
ng mga tubo sa asyenda
di lamang para may makain siya
kundi madantayan ng sinag ng pag-asa
madilim, humuhumpak na pisngi
ng naghihintay, nagdarasal na asawa
sa nakaluhod na kubong
 P a h i n a | 27

naiilawan lamang ng gasera ng umagang walang lambong

yakap-yakap maulap na gulugod sa mga kaibigan o kaaway man
ng naghilerang gulod isasabog kong malugod
hinihimas, kaulayaw ng pangamba. kaluwalhatian
magtatanim ako ng pula ng aking mga rosas
pulang mga rosas pula, pula, pula!
rosas na kasing pula
ng masidhing galit Will Sow Red, Red Roses
sa mata ng pawisang manggagawa July 31, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
sa maghapon, mapang-aliping paggawa
para may maibili (Poem)
ng isang balot na tinapay
i will sow red, red roses
ng isang kalderong mais-dilaw
in the heaving breast
ng isang latang pinulbos
of my forsaken land
inasukalang gatas
red as the setting, lonely sun
para sa nakalupasay
red as the dripping blood
namayat na anak.
of a sacada’s browny hand
oo, magtatanim ako
slashed by his machete
ng pula, pulang mga rosas
cutting cane for someone
sa nagdurusa’t umiiyak
to earn not only his meal
ulila kong halamanan
but to rekindle a glimmer of hope
ng mga pangarap
on the grimly, sullen face
naninilaw dila ng mga damo
of a waiting, praying wife
sa tigang na lupa ng kabiguan
in a dimly-lighted kneeling hut
pero gagawin kong luntian
embracing the dampness
oo, luntian
of ghastly, cloudy rolling hills
sa paghahabulan ng mga patak
will sow red, red roses
ng nagbabantang ulan
red as hatred in the worker’s eyes
o sa pag-agos ng mga luha
working in enslaving, endless hours
ng uring alipi’t dayukdok
to buy a loaf of bread
sa ulap ma’y pilit hinahablot
a pot of yellow corn
paraisong laging nilulunok
a can of powdered, sugared milk
ng uring gahama’t balakyot.
for his sad, emaciated son.
at kapag namukadkad na
i will plant red, red roses
pula, pula kong mga rosas
in weeping, tormented ground
sa tag-araw ng malagablab
of the forlorn garden of my dreams
kong mga awitin
yellowish are the blades of grass
buong ingat kong pipigtalin
in the parched earth of despair
ang bawat bulaklak
will paint it green, yes green
buong suyong isa-isang hahalikan
by the drizzle of the coming rain
sa tanglaw ng araw
or by the tears
 P a h i n a | 28

of grieving, mournful eyes dismal is your night

of the downtrodden, oppressed class dismal also in my bleeding heart!
forever searching elusive paradise
devoured by devilish, greedy souls Mea Culpa
and when my red, red roses bloom July 18, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
in my summer of triumphant songs
tenderly, so tenderly, (Tula)
i will pluck and fervently kiss
mukha akong tinapa
each flower beneath the morning sun
isinawsaw sa bawang at suka
to friends or even foes
sa magarbong piging
i will gladly share
ng marangal at elitista
the ecstatic glory
mukha ring itinayong estatuwa
of my roses
di sanay magbarong-tagalog
red, red, red!
lalo na ang mag-amerikana
For Norway na may kamisadentrong de kurbata
July 29, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez di rin sanay na walang sumbrero
para na ring hinubaran ako
(Poem) ng katsang karsonsilyo
at itanghal sa publiko
(written when Anders Behring Breivik, afflicted with tarugong iniingatan ko.
Islamophobia in support of Zionism and who viewed Islam as mukha akong katawatawa
“cultural Marxism” and the number one enemy, bombed sa bilog na mesa
government buildings in Oslo on July 22, 2011 resulting in eight sa tabi ng mga punyeta
deaths, and then carried out mass shooting killing 69 people di alam unang dadamputin
mostly teenagers in the island of Uteya) sa naghilerang tenidor kutsara
kutsilyo kutsarita
now flows the river of blood alin ba ang baso ko
in the land of peace and love sa kanan ba o kaliwa ko?
gory memories of things past paano ba sasalukin hihigupin
of crusading christian knights sopa de gallina?
flaming swords of volkmar and gottschalk paano ngunguyain
beheading the innocent multitude ensalada de jamon y lengua?
oh, rampaging fire of peter the hermit paano maarteng hihiwain
roasting rhine valley to regensburg karneng may palitada ng salsa?
charismatic priests shouting “deus vult” o tutusukin ng aling tenidor
decapitating muslim brothers naglalanding mga prutas
in dewy, slimy european soil sa platitong porselana?
catapulting their heads on wooden pegs hijo de puta ka ng tokwa’t hinebra!
in nicea, antioch and tyre o, diyos ni abraham
now, oh, slumbering norway of my dreams santa mariang birheng kapita-pitagan
anak lamang ako

ng hito’t tilapya sa kangkungan
suki sa carinderia sa tutuban
sanay humigop ng libreng sabaw
ng butu-butong ilang ulit inapuyan
sa mausok na kalderong bilangguan
sanay lumamutak itong mga kamay
sa dalawang mala-susong tumpok ng kanin
sa platong paraiso ng ligaya
sanay maglandi dila’t ngalangala
sa ulo’t mata ng pinangat man
o paksiw na isdang sumisid
sa laway ng bungangang
nalahiran ng ngiti’t ligaya.
bakit ba ako itinaboy ng hangin
na dumalo sa ganitong piging?
bakit ako kapiling
ng mga crema de leche
ng diumano’y masalapi’t magigiting
tapagtaguyod ng lipunang balimbing
habang maalipunga sa bukirin
paa ng mga kapatid kong magsasaka
at makalyo sa pabrika
palad ng obrero kong mga ama?
o napilitan akong maging sibilisado
naging ipokrito’t ayaw ibando
pagka-barumbado’t di pakikipagkapwa-tao
sa diumano’y mararangal na ginoo
saglit di maiwasang makipiling
sa kanilang parang mga santa’t santito
langhapin nakalilibog na pabango
ng malalanding dilag
sa inuuod nilang alta sosyedad
titigan katawang patuwad-tuwad
at mapagnasang himasin ng mga mata
kutis nilang mala-porselana
dantayan ng minamalaryang palad
mga daliri nilang kandila ang kapara
palamasin kaya
ng kamatis at itlog na pula
o isawsaw kaya
itubog sa luha’t dugo ng lupa
P a h i n a | 29
maging marangal na rin kaya ako
kung sila’y mga kapiling ko
o ego’y nasabik malasing
sa parangal na ibinitin-bitin?
susuubin daw ng insenso’t kamanyang
naitambak kong mga titik sa basurahan
ng mga papel ng kamalayan
dumalirot daw sa almoranas ng lipunan
at puwertang inaagasan
ng dugo ng dusa’t karalitaan
gayong silang mga diyus-diyosan
silang iilang hari-harian
ang nagpakaganid sa laman
gumahasa’t nagpasasa sa sinapupunan
ng pinakasisinta kong bayan
nagbulid sa trahedya’t kaalipinan
sa kauri kong masang sambayanan!
bakit ngayon mga titik ko’y papupurihan?
ako ba’y inuuto’t binobola lamang
dila’y unti-unting pinuputol
nang di maghayag ng katotohanan
daliri’y minamartilyo’t binabalda
nang di makasulat ng mapulbura
sumisingasing na mga linya
laban sa mga senturyon at kardinal
ng pambubusabos at pagsasamantala
o humabi kaya ng mga nota
ng bomba’t granada
upang sa wakas umawit- magsayaw
giliw kong la tierra pobreza
sa melodiya ng laya’t ligaya?
o, diyos ni abraham
santa mariang birheng kapita-pitagan
prinsipyo ko’y di ibinibenta
sa mesa ng panlilinlang at inhustisya!
kahit kalimitang tiyan ko’y kinakabag
bulsa’y inulila ng kalansing ng barya
lalamunan ma’y titiguk-tigok
sa halimuyak ng mamahaling cognac
di itatakwil ng dibdib at isip
sagradong pangarap-mithiin

ng mga kayakap ko
sa maputik-masukal na lupain
ng hilahil at sagimsim.
ngayo’y alam ko na
at inaamin ko
nagkamali ako
mea culpa, mea culpa
mea maxima culpa!
patawarin anak mong nagkasala
mapait pala’t mapakla
kahit marangya’t sagana
de putaheng pagkain nila
mabuti pa sa ponda ni karyo
sa lugmok at makulimlim kong baryo
kahit parang hayok akong aso
lalantakan ko
adobong butu-buto
saka aawitin
himno ng dangal
ng mga kauring di patatalo
di paloloko
sa kaway at hibo
sa ningning ng balatkayo
ng mga impakto’t berdugo
suubin man kami
ng usok ng mga insenso
at malugod na mga pangako
aakyatin pa rin namin
pilit aabutin
tuktok ng palo-sebo
buong giting kukunin sa dulo
korona ng hustisya’t demokrasya
laya’t ligaya
dignidad ng bayan at masa!
Sigaw ni Claude McKay*
June 26, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
hatid ng hangin ang sigaw ni claude mckay
parang taginting ng putok ng mga baril
—————————————————————–
sa kagubatan ng dilim at sagimsim
P a h i n a | 30
parang sibat, tumutusok, naglalagos
sa pader ng kamalayan
bumibiyak sa bungo ng karuwagan!
“tayo ma’y mamatay,” hiyaw ni claude mckay
huwag parang mga baboy lamang
tinutugis, ikinukulong sa sabsaban
sa paligid, hayok na tinatahulan
ng mga asong nakabantay
hinahamak, marawal na kalagayan
tayo ma’y mamatay
mamatay tayong may dangal!”
“mamatay tayong may dangal
upang mahalagang dugo natin
sa pagpatak, di masayang
kahit ating mga kalaban
mapipilitang tayo’y parangalan
kahit mga bangkay
tayong nakatimbuwang!”
oo, mga kasama’t kapatid
sa ilang dekadang pakikilaban
para sa sagradong mithiin
ng masang sambayanan
sa la tierra pobrezang
dibdib nati’t tiyan
“kahit marami sila’t talo tayo
sa bilang
ipakita nating tayo’y matatapang
sa laksa-laksa nilang suntok
isang pamatay-dagok
lamang ang ating kailangan
ano na ang naghihintay na libingan?”
sumisigaw si claude mckay
kahit tayo’y wala nang maurungan
harapin nating buong giting
mga berdugo’t mang-aalipin
naghihingalo man
at hininga’y tinatangay ng amihan
piliting kumilos pa rin
at magiting na ipamukha
sa kalaban ang paglaban!
 P a h i n a | 31

Naging katulong na patnugot si Claude McKay , isang Jamaican, mula sa agos ng dugo’t pawis
ng The Liberator at ng The Masses at nagsulat din ng mga tula at ng inaliping manggagawa
nobela. Napabantog siya nang basahin ni Sir Winston Churchill ngunit ngayo’y
noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa parlamento ng mga sanggol pa nila ang timawa
Bretanya ang kanyang sonetong “If We Must Die.” di makalasap ng nestle
dila nila’t ngalangala
Intifada! Makibaka! walang gatas na rin
April 15, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez naluoy na suso ng ina
(Tula) dahil sa paglamutak
ng dalita’t dusa
nang mag-alimpuyo
habang dalisay na gatas
sa kampo ng jabalia hanggang gaza
panghugas lamang
nang maglagablab sa west bank
ng puwit at puwerta
hanggang east jerusalem
ng mayayaman at elitista
unang intifada
sa imperyo ng mga kapitalista.
ng magigiting na palestino
intifada! makibaka!
sa pananakop ng mga hudyo
tulad ng marcha intifada sa bahrain
sa kanilang sagradong teritoryo
sa kolonyal na pananakop ng bretanya
isang ina ang tumimbuwang
intifada! makibaka!
sa sumisikdong kalsada
gaya ng zemla intifada
sinibasib ng punglo
sa espanyol na sahara
dibdib na malusog
laban sa kolonyalista
at tiyang mapintog
intifada! makibaka!
kipkip na sanggol
gaya ng sidi bouzidi intifada sa tunisia
biglang nabitiwan
intifada! makibaka!
parang bolang gumulong
sa imperyo ng nestle
sa gilid ng lansangan
sa la tierra pobreza
mayamaya’y gumapang
palaso man
pausad-usad palapit
ng mga tula ang sandata
sa inang duguang
dagundong ng tinig man
nginasab ng kamatayan
ang siyang bomba
suso’y pilit hinawakan
kadensa’t taguktok man
nguso’y idinuldol
ng laksa-laksang paa
sa namutlang utong
ang putok ng mga kanyon
may gatas pa kayang masisipsip
sa lansangan ng protesta!
ang labi ng sanggol
intifada! makibaka!
sa katawan ng inang inulila
hanggang milyong manggagawa
ng pagaspas ng hininga?
at uring busabos
sa la tierra pobreza
sa pabrika’t empresa
gatas ng nestle’y bumabaha
ganap na matubos
dekadekadang kinatas
at lubos madurog
kinulta’t pinulbos
 P a h i n a | 32

moog ng mga diyus-diyosan mga dila nila

ng pambubusabos nang di na magbandila
intifada! makibaka! ng itim na propaganda
hanggang magluningning demokrasya, demokrasya
liwanag ng bilyong bituin demokrasya, demokrasya
sa lupaing sakbibi ng dilim hatid pala’y disgrasya!
ng dusa’t sagimsim pakuluin ang mga balon ng langis
duyan ng madugo sa iraq man o afghanistan
naming mga alaala sa bahrain man, iran at saudi arabia
kadluan ng aming pagsinta pati na sa libya
ikaw, ikaw lunurin silang lahat
nagdurusang la tierra pobreza! mapanlinlang at uring mapagsamantala
at kami, kaming biktima ng kasuwapangan nila
kami, kaming masang isinadlak sa dusa
Sa Kumukulong Langis magpipista’t magdiriwang nang buong sigla
March 25, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez sa mesa ng laya’t ligaya!
(Tula)
Sige Na!
sa kumukulong langis February 8, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
masarap marahil ilaga
katawan ng kapitalistang
sa sobrang tubo’y sugapa
pandagdag din
mantikang mapipiga
mula sa kalamnang (Tula)
tumaba nang tumaba
pandagdag din iyon “mabuti pang mamatay nang may karangalan
sa grasang ibebenta kaysa mabuhay sa kahihiyan” — jose p. rizal
sa krudo’t gasolinang nakangisi bunganga ng baril
ngumangasab, pumipiga sa mga namugad sa dibdib
sa bitukang walang budhing inuod ng tusong lunggati
laman ng masa sige na, sige na
habang nagpapalo-sebong tubong bakal ay isubo
maabot ang pag-asa. itutok kaya sa sentido
sa kumukulong langis o itapat sa pusong baligho
masarap marahil ilublob labing nakangiti ang gatilyo
amerika, bretanya sa daliring nandambong ng ginto
italya at pransiya ng bansang hilahod sa dusa
mga bansang imperyalista dekadekadang binaog kinapon
ibuhos iyon ng kampon ni mamon
sa mga bunganga nila at nagrigodong mga panginoon
nang masunog sige na, sige na
 P a h i n a | 33

halikang buong diin muling tatanglawan ng bilyong bituin

bakal na tilin ng baril at buwang maningning
bayaang marinig ng mga alipin muling madarama ng pusong sugatan
halakhak ng punglo halik at haplos ng hanging amihan
pasabugin ang utak at bungo buong giting at dangal
biyakin ang dibdib at puso ipagpapatuloy mga paglalamay
ikulapol nang ganap ang dugo nang sa wakas bansa’y magbanyuhay
sa mukhang kumapal sige na… sige na
sa suntok at sampal isubo malamig na tubo ng baril
ng pilak at ginto buong giliw gatilyo’y kalbitin!
baka sakaling dangal na naglaho
muling maibalik ng patak ng dugo Sa Estasyon Ng Paglalakbay
sa damong nanilaw nauhaw sa ulan January 23, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
o isabog kaya ng sikat ng araw (Tula)
kahit isang saglit
naghihilamos ng hamog
patawad ng libong bulaklak
makulimlim na umaga
decenario ng mga alitaptap.
nginangasab ng abuhing pusa
sige na, sige na
nahuling daga sa basura
siilin ng halik ang labi ng baril
nakatanghod asong gala
himasin landiin kalbitin
sa mangkok ng lugaw sa ponda
nakausling tilin
sa sulok ng mata ko
bayaang wakasan ng dangal ng lagim
naglalambadang dalawang anino
kahihiyang namugad sa dilim
nakausling mga tiyan
sige na, sige na
nagkikiskisang mga katawan
huwag nang maglimi pa
umaalong mga dibdib
pagkitil sa buhay
lumalangoy na mga bisig
magbibigay-dangal
sa dagat ng karimlan
sa budhing niluoy
anino ko’y nakahiga sa upuan
ng sakim na hangad
isip ko’y naglalakbay sa kawalan
orkidyas at rosas
pitada ng tren hinihintay
aming iaalay
bubulaga na ang araw
sa dibdib ng hukay
sa silangang hinarangan
sa madilim na daigdig
ng gusaling nakabara sa pananaw.
ng kabaong na naghihintay.
wooo! wooo! wooooo!
sa mala-niyebe mong bangkay
rikitik… rikitik…rikitik… woooo!
matagal nang nalibing
mga katawa’y nagkabuhay
sa hukay ng hirap at dusa
mga bagahe’y nagbanggaan
namatay naming pag-asa
mga paa’y nag-unahan
muling bubuhayin
sa bungangang naghihintay
ng lagablab ng pakikibaka
dugo ko’y kumiwal
mithiing banal ng mga kadugo’t kauri
sa namanhid na mga ugat
 P a h i n a | 34

saan ako maglalakbay? banayad na humalik

patutunguha’y di alam lamang sa lupa
pira-piraso na mga dahong nangalanta.
mga larawang isinabog ipinaputol ko ang punong kabalyero
ng sumisikdong amihan parang katawan ni h. romero*
ngunit naglalagablab pa rin tuhod ay pinalakol at minaso
apoy ng pagsinta nilagari sa may baywang
sa la tierra pobreza hanggang tuluyang tumimbuwang
habang tinutupok butuhang mga bisig
natuyong mga layak at damo kumalas sa hugpungan
saanmang burol at sabana naagnas na laman
at dinidilaan ng apoy ikinumot sa damuhan
imperyo ng dusa’t pagsasamantala para damo’y magluntian
at ako, akong manlalakbay magbanyuhay yaring buhay!
ng makulimlim na mga dekada ipinaputol ko na
ay naiwang nakatunganga’t nakanganga punong kabalyero
sa estasyong inulila sa masukal na likod-bahay
ng dumagundong na tren kailan puputulin
sakay ang mga kaluluwang puno ng dusa’t hilahil?
maglalakbay kailan lalagariin
saanman hahantong ang pag-asa katawan ng pang-aalipin?
at ako, akong manlalakbay kailan tutupukin
sa kawalan sa lagablab ng apoy
ay muli’t muling hihimig nagsalabat na sanga
ng awitin ng pakikibaka ng pagsasamantala
sa estasyon ng pagsinta! upang maitanghal
saya at ligaya
« Di Hinaplos Ng Pasko Ang Puso at layang singkislap
Sa Estasyon Ng Paglalakbay » ng bilyong bituin
singbango ng hinog
Ipinaputol Ko Ang Punong Kabalyero na palay
January 10, 2011 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez sa bukid na ginintuan
(Tula) singbulas, singputi
ipinaputol ko ang punong kabalyero ng mga talahib
isang taong singkad sa burol at kapatagan?
mga pulang bulaklak ___________________________________________________
di naglagablab * h. romero o henry romero — aktibistang peryodista na
di dinapuan nawala’t sukat noong naghahari sa bansa ang batas-militar at di
ni isa mang alitaptap na natagpuan, tulad ng maraming desaparecidos, ni isang buto ng
nanumbat lamang sa langit kanyang bangkay.
nagsalabat na mga sanga
Di Hinaplos Ng Pasko Ang Puso
 P a h i n a | 35

December 29, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez mga larawang

(Tula) laging nakapinta
sa araw at gabi
di hinaplos ng pakikibaka
ng pasko ang puso mga mukhang
kahit nagsayaw iniwan ng habag
mga bituin sa punong akasya nakalahad
pumikit-dumilat man na kinalyong palad
mga alitaptap mga matang
sa puno ng mangga malalim malamlam
kahit yumakap laging lumalangoy
lamig ng disyembre sa dagat ng dilim
sa balat at buto mga batang
at dumaluhong man mapintog ang tiyan
sa hibla ng utak kahit asin-lugaw
at nag-usling ugat o hangin ang laman.
melodiya’t lirikang panghimas di hinaplos
sa dusa’t bagabag ng pasko ang puso
ng mga nilikhang lalo’t nakaluhod
laging hinahabol buhay na kalansay
pag-asang mailap sa basurahang
singtaas ng ulap. hininga’y masansang
di hinaplos at nagrorosaryo
ng pasko ang puso hukot na aninong
lagi’t laging malakas mukha ni pangalan
ang sikdo ay di na malaman
rumaragasa sa malawak na tubuhan
ang agos ng dugo at bukid na walang hanggan
tuwing itititig ng mga asenderong
mata ng pagsuyo walang kabusugan.
sa mga larawang di hinaplos
ayaw humiwalay ng pasko ang puso
sa kamalayang lalo’t gumagapang sa estero
nakikipaglamay sa eskinita ng kalunsuran
sa tadyak at dagok katawang dugo’t laman
ng lugaming buhay ay kinatas ng makina
ng mga kauri sa bilangguang pabrika
kadugong dalisay. ng mga diyos ng dusa
di hinaplos di hahaplusin
ng pasko ang puso ng pasko ang puso
lalo’t naglingkisan hanggang di nalalagot
sa telon ng mata
 P a h i n a | 36

tanikala at kikiwal
ng pang-aalipin sa ating mga dugo
at pagsasamantala! nagbabagang mithi
ihahatid iyon
ng sumisikdong amihan
Magsasayaw Kita sa burol man
December 3, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez o dalampasigan
(Tula) imumulat
ang mga alipin
magsasayaw kita
sa gabi
sa lagablab ng apoy
ng paglalamay
ng sigang sinindihan
ng pumikit-dumilat
ng mga aninong
na mga bituin
kalansay na ngayon
habang naglalakbay
magsasanib
sa kalawakan
ang ating mga gunita
balumbon ng ulap
di mapipigtal
ng nilumot
ng mga panahon
na mga pangarap.
mga bulaklak
oo, magsasayaw kita sa lagablab ng apoy
ng lunggating
hanggang isabog ng mga alipato
sa dibdib bumukad
maningning na pag-asa
mga talulot iyon
hanggang isakay ng mga dahon
ng sanlaksang gumamela
matimyas na pagsinta
mga pulang petalya
hanggang hinahabol
sa pader ng alaala
ng sumisingasing na hininga
lebadura sa panata
layang ibinartolina
ng madugong pakikibaka.
ng mga panginoon ng dusa
magsasayaw kita sa lagablab ng apoy
di mamamatay ang apoy
tulad ng mga zulu ng timog aprika
di mapipigilan ng daluhong
tulad ng mga incas ni manco capac
ng mga punglo
sa imperyo ng tahuantinsuyo
mula sa kuta ng inhustisya’t
tulad ng mayan ng chiapas
pagsasamantala
yucatan at tabasco
lagablab ng apoy
ng sibilisasyong mesoamerikano
habang nagsasayaw kita!
palasong maglalagos sa ating puso
titig ng mga matang inaapawan Tiyo Sam
ng luha ng dalamhati ng lahi November 19, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
maglalandas sa ating mga ugat (Tula — tugon sa panawagan ni Pia Montalban para sa
ngitngit ng butuhang mga bisig taludturan ng LRP)
himagsik ng impis na mga dibdib.
magsasayaw kita naglumot na ang mga dekada, tiyo sam
sa lagablab ng apoy pero hayok ka pa rin sa laman
 P a h i n a | 37

ipinapatay sa congo si patrice lumumba iyong magahasang walang patumangga

ibinilanggo si nelson mandela mga kapatid ko’y kalansay ng dusa
para masipsip mo suso ng aprika! kinabukasan ko’y burak ang kapara
kinubabawan mo ang puklo ng cuba pero, tiyo sam, iyong isaisip
kaya nag-alipato mahabang tabako mayroon ding hindi umiidlip
supa-supa ni fidel castro mga bonifacio’y hahawak ng tabak
bumalikwas ang mga cienfuegos panggagahasa sadyang wawakasan
maging si che guevara taga-argentina taling tanikala sa leeg ng madla
pinaglagablab apoy ng paglaya lalaguting lahat puputul-putulin
mulang sta. clara hanggang sa havana at itatanghal ang layang maningning!
tinadyakan kang parang asong-gala
pero ngayo’y operation mongoose
di makataong embargo sa cuba’y iginapos Kapamilya Pala Kami
nagmumulto tuloy sa amerika latina November 18, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
simon bolivar, jose marti, at kauri nila. (Tula)
sinlinaw ng kristal, tiyo sam, sa aking gunita
sa imperyo ng elitista’t pinagpala
walang habas mong panggagahasa
mga nilikhang may gintong kutsara
sa angking alindog ng maraming bansa
sa puwit, puwerta’t bunganga
nananambitan tuloy sa kanyang libingan
may kutis porselanang alaga
kaluluwa ni ho chi minh ng vietnam
sa palitada ng gatas at krema
iyong nilaklak dugo ng korea
may panty at brang libo ang halaga
dibdib ngayo’y hati sa dalawa
may barong na jusi o pinya
isang saddam hussein iyong ibinagsak
o tuxedong nanlilisik ang ganda
bagong babylonia ganap nilamutak.
silang may mansiyong nakasisilaw
ano pa, tiyo sam, ang pinakahahangad?
liwanag ng mga aranya
singit ng seychelles, yemen at chad
at waring hayok na dambuhala
utong ng albania, laos at grenada
nag-aabang ng sinumang masisila
puklo ng thailand, timor at angola
sa malawak na asyendang dinilig
bibig ng malaysia saka indonesia
ng pawis at dugo ng mga sakada
gustong dalirutin at piga-pigain
kami pala’y kapamilya.
sa udyok ng libog ng imperyalista!
oo, mahabaging diyos ni abraham
o, tiyo sam, kailan magwawakas
oo, santa mariang birheng kabanal-banalan
iyong pagkahayok sa laman ng iba
kami pala’y di ninyo pinababayaan
makahindot ka lang sa tuwi-tuwina?
kapamilya pala kami
kinalantari mo’t nilaspag noon pa
ng pinagpala ninyong mga nilalang
pinakasisinta kong la tierra pobreza
kaming binabaliw araw-araw
hinubarang ganap laya’y kinadena.
sa mga telenobelang hitik sa sigawan
guardia de honor nitong aking bansa
o inaagusan ng luha ng kapighatian
ginawang lahat de susing manyika
kaming idinuruyan sa pantasya’t kababalaghan
kinasabuwat mo sa mga pakana
o pinaglalaruan ang pagkatao’t karangalan
upang suso’t puklo nitong aking sinta
mistulang payaso sa larong kahunghangan

habang dinudusta ang karalitaan
dahil sa balumbon ng perang panlaman sa tiyan.
oo, kapamilya kami ng mga diyus-diyosan
kaming kalimitang pinalilibog
ng nanggigitatang paglalambingan
at masabaw na pag-iibigan
kaming inaakit ng mapuputing hita
sa sayawang walang patumangga
o binubulag ng susong nagluwa
ng mga artistang parang nagwawala
kapamilya pala kami
kaya inaaliw araw-araw
para di mamulat sa katotohanan
sa dahilan ng aming kabusabusan
kaming pinipiringan
ng balatkayong kawanggawa
gayong pondo’y di naman nagmula
sa mismong bulsa nilang pinagpala
oo, kami’y lagi’t laging aaliwin
upang di makita totoong bituin
nang di tabak ang himas-himasin
di gatilyo ang kalbitin
at wakasan ang pang-aalipin!
kapamilya pala kami
kaming buto’t laman ang puhunan
dugo’t pawis ang pinagmumulan
ng sagad-langit nilang kayamanan
kaming ginagawa lahat ng paraan
pasanin man ang kamera
hanggang kabundukan
kaming ipinapain ang buhay
saanman may trahedya’t sagupaan
kaming naghahanda ng tanghalan
ng kung anu-anong kailangan
para maiduyan sa ilusyon ang bayan
kaming parang mga langgam
nag-iimpok ng pagkaing pagpipistahan
nilang likas ang kasuwapangan!
kapamilya nga ba kami
ngayong kumakatok sa kanilang puso
ng dagdag na kanin o mumo?
P a h i n a | 38
bakit itinataboy ngayon sa lansangan
ibig ipalanghap mga basurahan
ayaw ipasamyo kanilang pierre cardin?
kapamilya nga ba kami
gayong ayaw palagukin ng kanilang alak
mula sa hinog na ubas
ng aming katawang niligis sa hirap?
o, mahabaging diyos ni abraham
santa mariang birheng kabanal-banalan
kapamilya nga ba kami
kinakalinga’t di pinababayaan
ng pinagpala ninyong mga nilalang?
o kapamilya lamang kami
hanggang pinakikinabangan
sa pagdambong nila ng kayamanan
para maglublob sa karangyaan?
huwag, huwag
mga kapatid kong alipin at basahan
huwag, huwag
humingi ng dagdag na grasya’t kaluwagan
huwag makibahagi sa umaapaw nilang yaman
kahit galing iyon sa dugo ninyo’t laman
itatakwil kayo sa pamilya
itatapon sa kangkungan
itatambak sa pusalian
ng dusa’t karalitaan
lumuhod na lamang at magdasal
at patuloy na maglamay
sa gatilyo ng katubusan!
Ikaw Ang Talahib Ng Mga Alaala
October 14, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
namumulaklak na ang mga talahib
puting-puting nakakumot sa burol at sabana
kumakaway sa sanlaksang mga alaala
oktubre ring gaya ngayon
nang abuhin ang kalawakan
at malamig ang haplos ng hangin
 P a h i n a | 39

tumimbuwang ka sa kagubatan mananariwa ang lahat

sa pagliliwaliw ng mga punglo maging naluoy na mga pangarap
sa iyong ulo, puso at tiyan muli’t muli kang mamumulaklak
nakadilat ka’t nakatingin sa kalangitan sa puso’t isipan ng bawat sawimpalad
habang inaapuhap ang hininga ikaw, ikaw na talahib
sa pagaspas ng mga dahon ng aming mga alaala!
sa pakpak ng mga ibon
sa tagulaylay ng rumaragasang agos
sa ilog ng kaparangan Ulo Mo’y Gusto Kong Palakulin, Dibdib Ay Laplapin
sa balumbon ng nangingitim na ulap October 11, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
inaaninag wari anino ng kalayaan
para sa bayang pinakamamahal (Tula)
pumanaw kang wala ni apdo ng pagsisisi
ulo mo’y gusto kong palakulin
sa mamad na mga labi
parang niyog ang bungo’y biyakin
sa niyakap na pakikibaka
utak ay himay-himayin
laban sa naghaharing inhustisya
gusto ko ring dibdib mo’y laplapin
dahil noon pa man
dukutin ang puso at saka suriin
sa pagbabanyuhay ng puso’t isipan
dinalaw ka ba ng awa’t sagimsim
nakapagkit na sa iyong kabuuan
nang maralita’y lamunin ng dilim?
kakambal na ng iyong pangarap at layon
o uring asendero/kapitalista
ligaya at laya ng masang alipin
laging iniisip talaksan ng pera?
ng dalita’t dusa.
tao ba’y mayroon pang halaga
namumulaklak na ang mga talahib
sukdang busabusin sa iyong pabrika
nang ika’y ilibing ng mga kasama
alipining lubos sa iyong asyenda?
walang dinalit na mga ave maria
ulo mo’y gusto kong palakulin
ni inusal na mga ama namin
dibdib mo’y gusto kong laplapin
sapat nang papurihan iyong kagitingan
naisip mo ba mga inalipin
parangalan mga karanasan
silang sandakot na kanin at asin
sa paglalahad ng mga katotohanan
ang laman ng tiyan
at pagsamba sa altar ng katarungan
habang ikaw naman
sapat nang walang hanggang kilalanin
ay nabubulunan
idambana sa puso’t isipan
bundat na’y ayaw pang tigilan
buhay na inialay
sagana’t marangyang hapunan
sa gabi ng mga paglalamay.
gayong dugo nila’t laman
oo, ikaw ang talahib ng mga alaala
kinatas at iyong pinagpipistahan
sunugin man nang sunugin
o likas sa iyo itong kasuwapangan
sisibol at sisibol pa rin
kaya lugaw nila’y gusto pang lamunin
muli’t muling iindak ang puting bulaklak
suso ng bagong panganak
di luhang mangalalaglag
gatas nais pang sipsipin?
sa masukal
kung bungo mo’y mabiyak
na damuhang dinilig ng iyong dugo
sumabog ang utak

nakaukit ba sa himaymay niyon
mga sawimpalad?
naisip ba ang walang tahanan
habang palasyo mo’y laging kumikinang?
saan ba nanggaling iyong kayamanan
kundi sa inaliping masang sambayanan?
kung dibdib mo’y malaplap
at puso’y mahantad
nadama mo ba katiting na habag
sa mga nilikhang yakap ng bagabag?
pinitik ba ng awa ang puso
habang manggagawa’t magsasaka mo
sabaw ng sinaing ang ipinasususo
sa nagpapalahaw bunsong balat-buto?
matapos bungo ay mabiyak
dibdib ay malaplap
at walang makita sa puso at utak
kahit anino ng habag
sa mga nilikhang inaliping ganap
katawan mo’y dapat nang tadtarin
buto mo’y dapat nang pulbusin
dugo mo’y dapat nang sairin
upang magbanyuhay ang uring alipin!
Naririnig Ko Ang Iyong Panambitan
September 25, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
naririnig ko ang iyong panambitan
la tierra pobreza
lupain ng dalita’t dusa
lupaing tinigmak ng dugo
ng mandirigma ng masa
na dinusta ng inhustisya
na inalipin ng pagsasamantala
inihahatid ng naglalakbay na amihan
sa saliw ng huni ng langay-langayan
iyong tagulaylay
tumatarak, lumalaslas
sa kamalayan kong laging naglalamay
naririnig ko ang iyong panambitan
P a h i n a | 40
kung mga gabing nagdarasal
malungkot na buwan
kung mga umagang luhang pumapatak
mga butil ng hamog sa damuhan
kung mga katanghaliang humihiyaw
aspaltadong lansangan ng kalunsuran
kung mga dapithapong dumaramba
mga alon sa ulilang dalampasigan.
oo, naririnig ko ang iyong panaghoy
la tierra pobreza
sa dagundong ng kulog sa kalawakan
sa sagitsit ng kidlat sa karimlan
sa lagaslas ng tubig sa kabundukan
oo, naririnig ko ang iyong hinagpis
la tierra pobreza
sa bulong ng mga babaing asawa’y
nalibing sa kung saang talahiban
naririnig ko sa taginting ng mga dalangin
sa nobena’t decenario ng mga sisa
si crispin ay di na makita
ibinaon kung saan ng kampon ng kadiliman
o binulok sa mga tagong bilangguan
o naagnas sa pusod ng karagatan
wala ni anino ng kalansay.
oo, naririnig ko ang iyong panambitan
la tierra pobreza
sa tagaktak ng pawis
ng manggagawa’t magsasaka
sa lagunlong ng sikmurang walang laman
sa kalantog ng mga lata sa basurahan
sa pagtutol ng tinuklap na mga yero
sa langitngit ng tinungkab na mga tabla
sa lagabog ng ginibang barungbarong
sa gilid ng namamahong estero
mulang tripa de gallina
hanggang canal de la reina
naririnig ko ang hinaing mo
la tierra pobreza
sa binuldoser na mga bahay
sa mga lote diumano ng gobyerno
na lalong dapat mapunta sa masa
 P a h i n a | 41

di sa mga ayala at mga kauri nila hawak ang nakababa

na walang sinasamba kundi kuwarta namamahingang mga bandila
patayin man sa hilahil at dusa upang muling masilayan
gawin mang naglipanang aso’t pusa ang naninilaw niyang mukha
milyun-milyong maralita! at medalyang pula
oo, umuukilkil sa pandinig kopanambitan mo sa ibabaw ng dibdib.
la tierra pobreza At sa kalupaan
saanmang sulok ng planeta nananalasa’t sumisikdo
ipinadpad ng daluyong ng dalita ang nagyeyelong kapaligiran
mga anak mong nagdurusa waring tuluyan niyang tinangay
ikinalat silang parang layak ang isang bahagi ng init
sa banyagang mga bansa ng aming mga katawan.
dahil kalansay na ang pag-asa Limang gabing walang natulog
at ginutay na ang ligaya sa Moscow
sa lupain mong binaog dahil sa pagtulog siya lumisan
ng uring mapagsamantala buong kabanalang nagbabantay
oo, la tierra pobreza ang maputlang buwan.
“di lahat ay natutulog sa dilim ng gabi”
at naririnig nila
iyong panambitan at panawagan Niligis Na Apdo Lamang Ang Asukal
nagliliyab mga mata August 31, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
ng mga anak mong magigiting
bartolina mo’y wawasakin! (Tula)
kinatarata na ang mga sakada
LIMANG ARAW AT GABI (sa kamatayan ni Lenin) sa pagsuyod ng mga mata
September 8, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez sa katawan ng asyenda
pinaglumot na ng mga dekada
mga daing nila’t protesta
(Malayang salin ng inyong lingkod sa tula ng makatang Rusong di na makita
si Vera Ibner na ipinadala ni Ka Dan Borjal bilang alay-parangal mukha ni anino ng tumakas na pag-asa
kina Ka Alexander Martin Remollino at Ka Medardo Roda na sumanib ba iyon
kapwa namayapa kamakailan lamang) sa balumbon ng mga ulap
habang dapithapo’y namamaalam?
Bago siya tuluyang ibinilanggo yumakap ba iyon sa katawan
sa kanyang mausoleo ng karimlang humahalik
at ulilahin ng sikat ng araw sa pisngi ng maputlang buwan
limang araw at gabing singkad habang gabi’y nagdarasal
siyang nakaburol nakaluhod sa paglalamay?
sa Bulwagan ng mga Columna. kalansay na lamang ang pag-asa
Humugos ang mga tao, pumila nailibing na sa damuhan
parang treng walang katapusan ng tubuhang di maabot

ng mga mata
nasipsip na noon pa man
ng hayok na mga tubo
pawis at dugo ng sakada
ngayo’y parang gatas iyon
hinihigop ng asendero
mula sa susong malusog
ng bagong panganak
naglalanding dalagang-ina
o, kay tamis niyon sa dila niya
singlinamnam ng pulot-gata
sa mga birheng kinalantari niya
habang binubudburan ng asukal
ang puklong matambok
ang susong maumbok
singtamis ng pulut-pukyutang
dumaloy sa galit na utong
sa uhaw na singit at gutom na tiyan!
singpait naman ng apdong niligis
sa dila’t ngalangala ng sakada
asukal na iniluwa ng asukarera
di nito mapatamis
kapeng walang gatas
sa mahalumigmig na umaga
di nito mapawi
pakla ng bubot na bayabas
at alat ng asing iniuulam
sa malamig, nanigas nang kanin
o kinayod na tutong na humalik
sa puwit ng kalderong inulila
ng saya’t ligaya
singpait din kaya ng apdong niligis
asukal na inihalo’t tinunaw
sa tubig na maligamgam
at ipinasususo
sa bunsong mapintog ang tiyan
kahit hangin lang ang laman?
singpait ng apdong niligis
sa dila ng sakada
mga asukal pang iluluwa
ng asukarera
P a h i n a | 42
mapait na rin pati pawis niya
singlansa rin ng hilaw na apdo
dugong itinigis ng mga panahon
sa bawat hagkis ng machete
sa masukal na damuhan
sa bawat taga
sa pinutol at kinatas na katawan
ng laksa-laksang tubo
tatamis pa ba ang asukal
kung ni isang dipang lupa’y di kanya
at alipin lamang siya
sa malawak na asyenda?
niligis na apdo lamang ito
sa dila niya’t ngalangala!
Fernandina
August 9, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
nilalanggam
namutla mo nang mukha
fernandina
habang nakatimbuwang
sa masukal na kakahuyan
katawang tinadtad ng punglo
di nahugasan ng tikatik na ulan
fernandina
dugong bumulwak sa dibdib
sa hita at tiyan
humahalik na ang namuong hamog
sa gilid ng mga matang nakakilala
sa pait at dusa ng buhay ng masa.
wala ni isa mang bituin
ang gabing nagdaan
fernandina
nagtago pati mukha ng buwan
umiwas sa mga putok ng baril
ngunit di ka umurong
fernandina
di natinag sa pagtatanggol
di binitiwan ang gatilyo ng kalayaan

pinatakas ang nakubkob na mga kasama
alang-alang sa bansang pinakasisinta
tagulaylay ng hangin
ng giniginaw na umaga
sa iyo ngayo’y naghaharana
fernandina.
mananatili kang monumento sa alaala
banayad mang humalik sa lupa
mga tuyong dahon ng gunita
fernandina
muli’t muling sisibol
sa pusod ng bundok
o dibdib ng lungsod
binhi ng pag-ibig
sa layang pinakamimithi
habang dinidilig ng dugo
ng mga kagaya mo
fernandina
lupaing binaog
ng inhustisya’t pambubusabos.
fernandina
muli’t muli kang mabubuhay
sa magkakarugtong na mga ugat
ng mga biktima’t inalipin
ng uring mapagsamantala!
magniningning din ang mga bituin
sa pusikit na karimlan
manunumbat ang buwan
at aawitin ng marahas na hangin
kadensa ng martsa
ng milyung-milyong mga paa
sa bantayog ng laya…
mabuhay ka, fernandina!
Ave, Ave, Pater Patrum!
July 30, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
P a h i n a | 43
(Tula — sinulat noong dumalaw sa bansa, Nob. 27, 1970, si
Papa Pablo VI o Giovanni Battista Montini. Inilathala ito noong
Dis. 7, 1970 sa PILIPINO FREE PRESS. Kasama na ito sa mga
piyesa sa plumaatpapel pero nahihirapan daw ang ilang
mananaliksik na makita agad sa archives kaya minabuti naming
ilagay ito ngayon sa bandang unahan.)
giovanni battista montini
servus servorum dei
nang iluwa ka ng alitalia
mga magnanakaw naghaleluya
viva! viva! viva il papa!
hosanna in excelsis
benedictus qui venit
in nomine domini
diyos ama, diyos anak, diyosa espiritu santa!
patawarin ang anak mong nagkasala
mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa
nang sa kanto’y magdaan ang santo papa
ako po’y nasa kubeta
nagbebendita’t nagdaraos ng sariling misa
ave, ave, pater patrum
inodoro’y nagkumunyon
nangumpisal pa sa poon.
ave, ave, birheng maria
ipinalangin ang anak mong nagkasala
mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa
ni hindi ko man lamang nakita
ang tiara ng santo papa
nang magpunta siya sa luneta at magmisa
ako po’y umiinom ng hinebra
sa restawran ni san da wong sa ermita
diyos ama, diyos anak, diyosa espiritu santa!
ako po’y huwag bulagin
ng mga kalmen at estampita
habang ang kandila’y bangkay
na naaagnas sa bawat kandelabra
kahit ako po’y di lumuhod sa santo papa
nakita ko naman
ang kanyang anghel de la guardia
sa bote ng la tondena
michaelem archangelum

nakaamba kumikislap na espada
sa plato ng espagheting piccolinong
may bendita ng ketsap papa.
ave, ave, pater patrum!
ako po’y nagugutom
sitsiritsit alibangbang
salaginto’t salagubang
bawat oras, bawat araw
kampana’y kumakalembang
sit laus plena, sit sonora
sit jucunda, sit decora
mag-antanda at magdasal
ave, ave, ave maria!
ang pari’y nagbibilang
ng pilak sa sakristiya
diyos ama, diyos anak, diyosa espiritu santa!
ipinalangin kaluluwa ng anak mong nagkasala
mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa
krusipiho at rosaryo’y ipinanguya ko
sa basura.
santo papa, santo papa!
puto seko’t puto maya
inuuod ang kumbento’t mga mongha
bawat santo’y nakanganga
sa isusubong ostia
ave, ave, pater patrum
kalyehon ko’y inaagiw
barungbarong at estero’y nakatanghod
sa kopita’t kandelabra
araro ko’y nakapangaw sa tumana
armalite ay umaawit sa candaba
ave, ave, ave maria!
quod in carnem transit panis
et vinum in sanguinem
quod non capis
quod non vides
animosa firmat fides
diyos ama, diyos anak, diyosa espiritu santa!
kagabi, santo papa
ang utak ko’y talahib na naglagablab
at nagsayaw ang mga alitaptap!
P a h i n a | 44
Sona Noon At Ngayon Sa Republikang Mamon
July 27, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
S A N A!
Nang Magpaalam Ka
July 19, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
nang magpaalam ka
walang luhang pumatak
sa mahamog na damuhan
o isang butil man lamang
na sumanib sa tikatik na ulan
walang hikbing sumalit
sa langitngit ng punong kawayan
walang mapait na ngiting sumilay
sa labing nakakilala
ng mga halik ng dalamhati
isinasayaw ng hanging marahas
buhok mong hanggang baywang
di nagdaop ang ating mga palad
di naglapat ang ating mga katawan
sa mahigpit na yakap ng pamamaalam
ngunit nasa mga titig sa isa’t isa
muhon ng pakikiisa
sa matagal nang adhikain ng masa
ilang tapik lamang sa balikat
ang ipinabaon ko sa iyo
kalakip niyon ang laksang mensahe
sa iyong paglalakbay patungo
sa malayang bundok na naghihintay.
nang magpaalam ka
di isinaysay ang laman ng puso
di ipinaliwanag ang kapasiyahan
nakapinid ang labi ng mahalumigmig
at lumuluhang madaling-araw
ngunit nag-aapoy ang mga mata mo

para maunawaan ko
hagupit ng lintik sa isip
daluyong ng dugo sa ugat
na di sa katawan mo lamang nagwawakas
kundi sa himaymay ng laman
ng bawat sawimpalad
ng mga itinanikala sa asyenda
at malawak na kabukiran
ng mga inalipin ng makina
saanmang pabrika at empresa
o ginutay ng inhustisya
ng pambubusabos at pagsasamantala
ng di makataong lipunan
ng di makatarungang burukrasya
oo, di kailangang pabaunan
ng agam-agam o dalangin ng kaligtasan
ang dakila mong paglalakbay
tungo sa mabulaklak na katubusan.
nang magpaalam ka
sinasaluduhan ko ang iyong paglisan
di ko na inaasahang maririnig pa
lagunlong ng tinig mo
sa mga lansangan ng protesta
di ko na makikita
kumpas ng mga kamay mo
habang idinidiin ang mga punto mo
sa paglilinaw sa nilumot
nang mga suliranin ng lipunan
na humihiyaw ng kalutasan
oo, di ka na makakasalo
sa kantina ng isang platong kanin
at kapirasong ulam
oo, amanda de los reyes
di ko na inaasahang magbabalik ka pa
sa kuta ng pambubusabos
hanggang makulimlim ang panahon
at di pa sumisilay
mapulang sikat ng araw sa silangan
tulad nang ikaw ay magpaalam!
P a h i n a | 45
Bakit Ganyan?
June 25, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
minsan lang akong daraan
sa mundong estupido
pero karapatan ko
ayaw irespeto
sinisikil, kinakatay, pinapatay
bakit ganyan?
di naman ako kriminal
di naman ako magnanakaw
di naman ako nandarambong
ng pondo ng bayan
lupa nang may lupa’y di kinamkam
at lalong di nanggahasa ng sinuman
ako pa nga ang laging ginagahasa
ng lipunang di makatarungan
bakit ganyan? bakit ganyan?
sobra-sobra ang ipinagbabawal
sabi ng mga banal sa simbahan
bawal magmura kahit galit na
bawal magsalita nang malaswa
bakit nagkaroon pa
ng gayong mga salita?
para saan at paano iyon
mailalabas sa bunganga?
lintik na ‘yan! ano ba ‘yan!
bawal malibugan sa iba
maliban sa asawa
sila namang mga santo’t santa
puwedeng-puwedeng magnasa
magpasasa’t magpakasawa
oras-oras, maya’t maya
sa macho’t tigasing binatilyo
o sa seksi’t dalagitang mabango.
anak ng galunggong at kabayo
lintik na ‘yan! hayop na ‘yan!
karapatan lang nila
ang sagrado’t mahalaga!
bakit ganyan? bakit ganyan?

ako lang ang laging makasalanan
ako ang impakto
ako ang demonyo
impiyerno ang bagsak ko
por dios por santo
anong klaseng mundo ito?
bawal magsabi nang totoo
laban sa mga dorobo sa gobyerno
puputulin ang dila mo
bawal mithiin ang pagbabago
sa layuning lipuna’y di magago
at di dumami ang agrabiyado
pero birheng inang mahabagin
bubulukin ka pa sa kalaboso!
bakit ganyan? bakit ganyan?
dahil ba silang nagbabawal
ang iilang hari-harian
ang pinagpalang diyus-diyosan
at kaming maralita’y tungaw
layak lamang ng lipunan?
lintik na ‘yan! hayop na ‘yan!
bakit ganyan? bakit ganyan?
pati katiting kong kaligayahan
lagi’t laging pinakikialaman
pobre lamang ako
di kaya ang maluhong bisyo
di mayamang tulad ninyo
puwedeng bumabad sa casino
magpakaligaya kaya sa paraiso
sa puklong matambok
sa susong maumbok
ng kinakalantaring kalaguyo
ligaya ko’y simple lamang
ang manigarilyo lamang
para mapayapa ang damdamin
at ligalig na isipan
sa hilahil na pasan-pasan
makasulat din ng kung anu-ano
kapag nababaliw ako
pero por dios por santo
bawal manigarilyo diyan
P a h i n a | 46
bawal manigarilyo kahit saan
bawal sa gusaling iyan
bawal sa pampublikong sasakyan
bawal makaamoy ng usok
malulusog, mararangal na nilalang.
lintik na ‘yan! hayop na ‘yan!
karapatan daw nila iyon
pero paano naman ang karapatan ko
ang mga kagaya kong naninigarilyo?
bakit ganyan? bakit ganyan?
bakit nagkaroon pa
ng pabrika ng sigarilyo
bakit di pa sunugin ang mga ito
tupukin pati ang lumikha nito?
para di parang ketongin
ang mga gaya kong naninigarilyo
itinataboy kung saan-saan
pinagbabawalan sa maraming lugar
parang mundo lang nila ito
parang di sila mamamatay
kahit di manigarilyo
kahit di makaamoy ng usok nito
parang kami lang naninigarilyo
ang maglalaho agad sa mundo.
pero itatanong din ninyo:
bakit ganyan? bakit ganyan?
tinodas agad ng diabetes
ng alta presyon o atake de corazon
ng kanser sa atay o lalamunan
ng kanser sa baga’t bituka
sa bayag o suso o obaryo
siyang kailanma’y di nanigarilyo
o nakasinghot ng usok nito
siyang di nanigarilyo ni minsan
ay binaril naman, tinambangan
o biglang nasagasaan sa daan
nagkalasug-lasog ang katawan
nauna pang namatay
sa impaktong gaya ko
apatnapung taon nang naninigarilyo.

bakit ganyan? bakit ganyan?
siyang sigarilyo ang pamatid-gutom
ang iniiwasan ng lipunan
pati ni kamatayan
siyang sigarilyo’y iniwasan
pero nagpakabundat sa katakawan
at nagsamantalang lubusan
para yumaman nang yumaman
pundilyo nila’y hinahalikan
masaklap nga lamang
maaga silang kinakain ng libingan
at isinusuka ng kasaysayan.
bakit ganyan? bakit ganyan?
lintik na ‘yan! ano ba ‘yan?
hayop na ‘yan!
ang mundo ba’y estupido
o ako ang naloloko?
basta irespeto na lamang ninyo
ang karapatan ko
huwag lamang ang inyo
anak kayo ng galunggong
at kabayo!
masarap iyapak ang hubad na paa
June 22, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
sa magkakrus na mga kalye
ng via pescara at via firenze
mansiyon, tulad sa forbes
at alabang-ayala
mga bahay na naghilera
parang dambuhalang kabaong
walang laman
pagngiti ng giniginaw na umaga
naglakbay ang mga bangkay
hinigop ng mga buntala
idadahak, iluluwa pagpikit
ng matamlay na dapithapon
manlilisik malalaking bombilya
magpuprusisyong pabalik
nagliwaliw na mga bangkay
P a h i n a | 47
muling hihimlay
sa kabaong na naghihintay!
sa teritoryong iyon ng el diablo
di ko masalat ang buhay
nagkalat na parang layak
buhay na tuwinang namamatay
kahit muli’t muling nabubuhay
di makahalina sa ilong
halimuyak ng pierre cardin
o hugo boss at issey miyake
gusto pa ring masinghot
anghit sa kilikili
ng manggagawa’t magsasaka
sa lupang dinilig ng dugo’t luha
ng dantaong magiting na pakikibaka
di yakapin ang pandama
masangsang na karanasan ng masa
manapa’y robot at plastik sa lansangan
bumubulaga sa matang nilalanguyan
ng sanlaksang mapapait na alaala!
magneto ngayon ang hangin ng ipuipo
buong lakas na binabatak
paang naglagalag
pabalik sa nilisang la tierra pobreza
paang pinaglintos ng kuwerong sapatos
sa pagtahak sa nagsalabat na kalsada
mga lansangang walang simula’t wakas
di gaya ng estupidong buhay
na tiyak na mamamatay…
paang niluom ng hinulmang goma
sa paglusong-ahon
sa lupaing matatambok
sa mga burol na mauumbok.
masarap iyapak ngayon
ang hubad na paa
pagbalik sa la tierra pobreza
sa malagkit na tiningkal
ng naararong sangkal
sa nagpuputik na pilapil
sa kabukirang dinilig
ng humagulhol na ulan

masarap isudsod
sa mahamog na damuhan
o sa sukal ng tubuhan
masarap pa ring iyapak
ang hubad na paa
paglaruin sa langis at grasa
isinuka, ibinuga ng mga makina
sa mga pabrika
masarap iyapak
ang hubad na paa
sa humihingang lansangan
sa init ng katanghalian
sa martsa ng mga protesta
laban sa inhustisya’t dusa
masarap iyapak
ang hubad na paa
sa gubat at bundok
sa nayon at lungsod
sa lupaing luha’y bumabalong
sa lupaing dinidilig ng dugo
itinitigis ng ugat ng mga mandirigma
ng laya’t ligaya
para sa dinustang buhay ng masa
oo, lagi’t laging naroroon
ang himagsik ng puso
sa dibdib ng buhay
oo, madarama ng hubad na paa
nakaukit na testamento’t muhon
sa saganang minahan
ng mga brilyanteng katotohanan!
. sa pasigan ng baracoa
Sa Pantalan Ng Havana, Isang Gabi Ng Panaginip
June 10, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
isang gabi, napanaginipan ko
sinisiil ng halik ng mga ulap
naghihingalong buwan
sa pantalan ng havana
lahat magdamag na umiindak
sa kadensa ng guiro
P a h i n a | 48
ng maracas at marimba
sa salon rojo at la cecilia
sa gato tuerto at la farandula
nagliliyab ang mga katawan
sa salsa, mambo at rumba
himig ng son mula sa aprika
sumisigid sa ilong halimuyak
ng tabako ng vultabajo o pinar del rio
thompson man o don pepin garcia
arturo fuente man o vegas de fonseca
hayok na sinisinghot hininga
ng bawang, oregano’t cumia
sa paglalandi ng dila
sa mga utong ng moros
at pagsipsip sa katas ng ropa vieja
nagliliwaliw, nababaliw ang utak ko
sa espiritu ng rhum at cola
gustong humimlay na sa el vedado
sa saratoga man o melia cohiba.
napanaginipan ko rin, opo
namatay, inilibing din ang buwan
paghikab ng nagmamadaling umaga
sa pantalan ng havana
mga barko’y pumitada
at bumulwak
rumaragasang tubig ng alaala
sa kasaysayang naligo sa dugo
sa panahong umagas iyon
sa obaryo ng tinawag na isla juana
mula nang mayabang na dumaong
krus ni columbus na kolonyalista
naghari-harian sumulpot na criollos
lubos nambusabos
sa ngalan ng ginto at diyos
inaliping ganap
lantay na ciboney at taino
pati nakakadenang mga aprikano
kinubabawan ang lupang matambok
nilamutak ang pisnging maburok

pinanggigilan dibdib na malusog
hanggang masaid ang libog ng pusod.
opo, napanaginipan ko
isang dekadang paghihimagsik
ng lahi ng mga carlos de cepedes
kolonyalistang moog di agad nadurog
apat na dantaong naghasik ng lungkot
saglit, napilitang magkuta sa new york
makabayang nagrebelde
sosyalistang jose marti
placenta ng layang ipinaglihi
sa sto. domingo’y sabik na nagbalik
manipesto ng montecristi ay isinatitik
pinaglagablab ang naipong ngitngit
umangil ang punglo, machete’y tumalim
ngunit siya naman ang sinawing-palad
dugo’y idinilig, buhay inialay
sa sagupaang walang puknat sa dos rios
lupa’y nagkulay-pulang parang gumamela
sa daluyong ng rebolusyong sumiklab na.
opo, napanaginipan ko rin, opo
nang asul ang liwanag ng buwan
sa pantalan ng havana
biglang sumabog ang barkong u.s.s. maine
nagliyab, naglagablab
mahigit dalawandaang tripulanteng tulog
katawa’y natupok
hininga’y nalagot
pakana diumano ng kolonyalista
sulsol ng dambuhalang kapitalista
para giyera’y ideklara laban sa espanya
tratado ng paris ang naging resulta
cuba, guam at tierra pobreza
ginawang kolonya
cuba’y pinalaya noong 1902
naging manyika naman ang mga machado
grau at socarras
naging diktador fulgencio batista
nandambong, hinuthot ang cuba
sinalaula ang hustisya
ipinampunas sa tumbong at paa
P a h i n a | 49
soberanyang banal agad ibinenta
milyong mamamaya’y sinagad sa dusa.
opo, napanaginipan ko rin, opo
pagdaong ng granma
habang umiindak tubo sa asyenda
sakay ang walumpu’t dalawa
nang tambangan ng militar
labindalawa ang natira
nagkuta ang mga fidel castro
camilo cienfuegos at che guevarra
sa pico turquino
sa malawak na sierra maestra
pinaglagablab ang matanzas
hanggang sta. clara
ang camaguey hanggang oriente
ang las villas hanggang las tunas
hanggang mapasok ang havana
tutop ang puwit na tumakas
mga batista’t kampon ni satanas!
huling napanaginipan ko, opo
nagliwanag ang pantalan ng havana
nang itayo lipunang sosyalista
ari-ariang pribado’y binura sa mapa
inatado naglalawakang asyenda
isinakamay ng mga magsasaka
dayuhang empresa’t pabrika
negosyong hawak ng imperyalista
isinabansa’t sosyalismo ang gumiya
nagwala’t nagdabog ang imperyalista
look ng mga baboy, gustong masakop na
ngunit di umurong, estado ng masa
sa napabantog la batalla de giron
di natinag si fidel hanggang ngayon
di lumuhod sa santo ng imperyalismo
kahit di makataong embargo
sa diplomasya’t komersiyo
tinawag na operation mongoose
ang sa cuba’y iginapos.
kailan naman daraong
sa pantalan ng la tierra pobreza
armada ng granma?
 P a h i n a | 50

kailan dudurugin flotilla ni dewey nagliwaliw kaya sila sa ibang planeta

roosevelt at obama? matapos isakay sa barko ni noah
tugtog ng silindro’t himig ng gitara nginasab, nilamon ng mga buntala?
ng laya’t ligaya sa jupiter, mga daga’y nawawala
sa panaginip ko, sana’y maghosana! nasa venus kaya, pluto at saturno
o nasa lambak ng mars at merkuryo?
pero bakit hahanapin pa?
Sa Jupiter, Mga Daga’y Nawawala hintayin na lamang ang muling pagyapak
June 8, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez paang naglagalag
(Tula) hintayin na lamang pagsiil ng halik
paghigpit ng yakap
sa jupiter, aywan ko, aywan ko
sa musa ng dusa’t bagabag
kung kinulaba ang mga mata ko
sa tierra pobrezang luha’y naglalatak…
piniringan kaya ng susong nagluwa
di na pipiringan ng susong nagluwa
o binulag ng hitang bukaka?
di na bubulagin ng hitang bukaka
wala akong makita ni isa mang daga.
tiyak makikita, dagang naglipana
nasaan ang mga daga?
sa nilisan kong patria adorada
walang sumusungaw sa bintana
nagkukumahog, nagkakarera
walang gumagapang sa kusina
sa bangketa ng carriedo’t avenida
walang tumatawid sa kalsada
palikwad-likwad sa kanto’t eskinita
walang nakasubsob sa basura.
nagkakalkal sa nagkalat na basura
nasaan ang mga daga?
naglulungga sa ilalim ng mga tulay
sa kanal man at imburnal
namamaybay sa mabahong bituka
walang kumikiwal-kiwal
ng tripa de gallina’t canal de la reina
walang ulong nagdarasal
o naglulublob sa langis at grasa
walang paang nagkakalkal.
dinidilaan granahe’t makina
nilason kaya sila ng mga kemikal
o pasukut-sukot sa lahat ng pook
tulad ng mandirigmang taliban
ng damuhang nilulumot
sa kuweba ng afghanistan?
sa gubat ng inhustisya
o kinanyon ng mga tangke
sa maisan, sa tubuhan, sa palayan
tulad ng gerilyerong iraqi
sa asyendang sementeryo ng pag-asa!
sa modernong babyloniang sinakop
sa mga mansiyon at palasyo
ng mga yankee?
ng diyus-diyosang pusa’t aso
nasaan ang mga daga?
lahat sila’y nagbabantay
binomba kaya sila’t nilitson ng napalm
naghihintay, naglalaway
gaya ng bayani’t magiting na vietcong
dagang madadakma
sa ginahasang suso’t puklo ng saigon?
dugo’y sisipsipin
wala, wala akong makitang daga
dagang mahuhuli
sa jupiter ngayon.
lama’y kakarnihin
o kasama silang naglakbay ni lot
gugutay-gutayin
sa rumagasang balighong dantaon
ngangasab-ngasabin!
matapos gunawin gomorrah at sodom?

Sa Beranda Ng Mga Alaala
June 5, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
naglalakbay ang maghapon at magdamag
sa beranda ng mga alaala
lumalangoy sa dagat ng kamalayan
mga kuwadrong nanlilisik ang larawan
eksena ng pelikulang nagdaraan
sa telon ng balintataw
binibiyak ang bungo ng kaisipan
bakit ganyan? bakit ganyan?
nagnaknak na larawa’y gumigimbal
sa mukha kong natulala’y sumasampal
sa dibdib kong sumisikdo’y tumatambol
sa dugo kong kumukulo’y sumisipol?
sa beranda ng mga alaala
lagi’t laging naroroon
larawang singlungkot ng hubad na bangkay
lansetang matalas sa aking kalamnan
lilok sa utak ko ng tusong eskultor
obra sa mata ko ng gahamang pintor
mga lasog na katawan
dugong nilalanggam
sumabog na utak
brasong buto’t balat
basurang nagkalat
matang lumalim na
pisnging humumpak na
binting hinalas na
paang maalipunga
palad na naglintos
pudpod na sapatos
batang nakahiga sa mga bangketa
batang nakayapak sa mga kalsada
bunsong walang gatas
inang umiiyak
amang nagdarasal
dampang nakaluhod sa mga bakuran
bahay sa esterong gumagapang
batis ng pawis sa noo’t katawan
butong lumagutok sa kasukasuan
P a h i n a | 51
abuhing tanawin sa katanghalian
itim na pintura sa mukha ng buwan
mga larawan kang ayaw humiwalay
sa kamalayan kong laging naglalamay!
bakit ganyan? bakit ganyan?
sa giniginaw mang umaga
o gabi ng mga ave maria
sa beranda ng mga alaala
lagi’t laging nakabalandra
ang mga larawang ayaw nang makita
huwag, huwag na akong dalawin pa
huwag, huwag nang itanghal sa mata
mga retratong inulila ng ligaya
mag-aalimpuyo ang dugo sa ugat
magliliyab himaymay ng utak
di gitara ang nais kalbitin
ng daliring pinitpit ng dusa
di kundiman ang nais awitin
tinig na namaos sa laksang protesta!
sa beranda ng mga alaala
ibang larawan na, sana’y maipinta
ng mga pintor ng bagong hustisya
sana’y malilok na, moog ng ligaya
sa dibdib ng lungsod
sa burol at bundok
sa tigang na bukid
at lupang nabaog
sa beranda ng mga alaala
delubyo ang hinihintay
daluyong ng dugo sa mga palasyo
hagupit ng kidlat sa mga impakto
lagablab ng apoy sa mga demonyo
saka lamang, saka lamang
matutupok, maglalaho
sa beranda ng mga alaala
ang mga larawang ayaw nang makita!
Nasaan Ang Mga Gumamela?
June 2, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)

nasaan ang mga gumamela?
sa pader ng mga alaala
gumagapang ngayo’y cadena de amor
masukal na bonggabilya
nasaan ang mapupulang petalya
kakulay ng dahak kung umaga
ng inaliping manggagawa’t magsasaka?
kakulay ng dugong bumulwak sa dibdib
buong lugod na idinilig
ng mandirigma ng pag-ibig
sa lupain ng pagsinta at pag-asa
na binaog ng dusa’t inhustisya!
nasaan na ang mga gumamela?
nasaan na?
di na tuloy madampian ng palad
bulaklak na namumukadkad
di na madapuan ng isa mang alitaptap
di na maitapal sa nagdurugong sugat
di na masilayan ng langay-langayan
o ng maya-kapra sa puno ng mangga
tumakas na sa gunita
mga aninong walang mukha
mga puntod na walang pananda
hinahanap kita
sa gumagapang na kalsada
sa pagtula ng bawat hamog
sa paghikab ng umaga
hinahanap kita
sa hininga ng dapithapon
sa paghagok ng karimlan
sa maisan at palayan
sa pag-indak ng talahib
sa burol at kapatagan.
nasaan ang mga gumamela?
di ko kailangang mamalas
korona ng matinik na rosas
o kuwintas ng mga orkidyas
sa hardin ng burgesyang inaamag…
masangsang ang hininga ng sampagita
nakapapaso ang lilim ng punong akasya
kung naririnig ay laging plegarya!
P a h i n a | 52
nasaan ang mga gumamela?
bulaklak ng utak na naglalagablab
mapulang petalya ng laksang pangarap
sulong umaalab sa dugong humilab
nasaan na? saan kita makikita?
sa singasing ba ng hanging marahas
o alipato ng sigang nagliyab?
sa halik ba ng mga alon sa isipan
o daluhong ng ipuipo sa katawan?
sa titig ba ng araw sa katanghalian
o kindat ng alitaptap sa karimlan?
sa paghihilamos ng dugo ng silangan
sana’y makita ko na
sa lambak ng kaluluwa
sa gilid ng pader ng mga alaala
ang pamumukadkad
ng mga bulaklak ng gumamela!
inagpala Ang Aso Sa Jupiter
May 29, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
sa jupiter, pinagpala ang mga aso
kahit ang iba’y mukhang estupido
ang ilan ay masarap na estopado
sa mundong planeta ng mga tao.
mahal na mahal nila ang mga aso
pinaliliguan, sinasabon, pinababango
hinihimas, niyayakap, hinahalikan
magdamag na kasiping sa higaan.
sariwang gatas ang ipinaiinom
makatas na karne ang ipinalalamon
ipinapasyal tuwing umaga
sa maaliwalas na parke’t bangketa.
pag-ihi’y sinusubaybayan
pagdumi’y binabantayan
pinupulot ibinuga ng puwit
isisilid sa supot na plastik
kung maaari’y magiliw na sahurin
utot, laway, tumutulong sipon.
sa jupiter, pinagpala ang mga aso
parang sinusuyong kalaguyo
 P a h i n a | 53

pipisil-pisilin makinis na mukha mga pinuno ninyong kasapakat

lalo na ang dibdib at hita ng mayaman at gahaman
hihimasin ang singit pati puwit ay amin ding mahal na mahal
para manatiling masunurin at mabait. sila’y amin ding mga aso
ganoon din ba nila kamahal sumisinta sa dikta nami’t gusto
mga tao ng aking planeta ipagkanulo man kayo
lalo na ang dayukdok na masa
sa pinakasisintang la tierra pobreza?
sa lupain kong inulila ng ligaya Magwawakas Din Ang Naghaharing-Uri
anong lungkot, anong pait May 27, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
di lamang aso ang pinapatay, kinakatay (Tula)
pati tao’y inaatado, inaadobo
demonyo! impakto!
sa marangyang kusina ng mga dorobo
sa tierra pobreza, madudurog din,
lalo’t kalaban ng inhustisya
magwawakas din ang imperyo
lalo’t nagmimithing mabago na
at pagiging diyos ng naghaharing-uri…
ang lipunang mapagsamantala!
sa sementeryong kabukiran at asyenda
sa jupiter, binasbasan ang mga aso
sa kabaong na pabrika at empresa
ng mapagpalang grasya’t milagro
sa morgeng simbahan at kapilya
di gaya ng masang nalunod sa dusa
demonyo! impakto!
sa sinisintang la tierra pobreza
santa maria, madre de dios…
mga robot sa asyenda
sa bawat pihit ng granahe
mga robot sa pabrika
sa bawat baon ng turnilyo
mga anak nagbubungkal ng basura
sa bawat pakong minartilyo
mapalad na kung galunggong
sa bawat nilagaring tabla
ilang subong kanin at bagoong
at inihulmang bisagra
ang lantakan ng pamilya sa maghapon.
sa bawat ibinuhos na semento
ano, mga nilikhang jupiteriano
sa bawat gusaling dinisenyo
kami bang tao’y mahal din ninyo
demonyo! impakto!
tulad ng inyong mga aso?
naririnig ko
o baligtad ang utak ninyo
ang langitngit ng mga ngipin
ang silangan ay kanluran
ang singasing ng hininga
ang umaga’y gabi naman
at atungal ng binalumbong bituka
ang puso’y nasa bumbunan
naliligis tuloy ang utak ko
ang tao’y robot lamang?
sa oda ng dalita’t dusa.
ako po’y simpleng tao lamang
diyos ama, diyos anak,
at simple din ang aking buhay
diyosa espiritu santa…
hangad ko’y hustisya sosyal lamang
sa bawat kagat ng araro
para sa masang sambayanan!
sa bukid na tinamnan
o, taong nandayuhan sa jupiter
sa bawat hagkis ng machete
huwag kang hangal,
sa masukal na damuhan
huwag kaming pagsabihan
at malawak na tubuhan

sa bawat lupaing binungkal
demonyo! impakto!
por dios por santo…
nakikita ko
ang bumubukal na pawis sa noo
at pagdausdos sa sentido
ang paggapang sa dibdib at tiyan
ang paglalandas sa gulugod
at paglulundo sa kuyukot
o, diyos ni abraham…
agua benditang ihihilamos
sa singit at bayag ng indio
nabubutas tuloy ang puso ko
sa ulos at taga ng pang-aabuso!
demonyo! impakto!
magwawakas din ang naghaharing-uri
kuta ng pang-aalipi’y mapupulbos din…
sa di malipad-uwak na asyenda
maninikluhod din ang mga don at donya
hahagulhol din ang mga panginoon
sa mga pabrika at empresa
mamumulaklak din ang mga talahib
sa dalisdis at talampas ng kabundukan
sa tumana’t sabana ng kapatagan
sunugin man nang sunugin at abuhin
parang phoenix na mabubuhay
at muli’t muling magbabanyuhay
at sa lawiswis ng sumisikdong habagat
muli’t muling iindak ang puting bulaklak
di mananatiling bulag ang mga alipin
pagpitada ng rumaragasang umaga
sa tierra pobreza
demonyo! impakto!
bibingihin ang mga diyus-diyosan
ng lagunlong ng matinis na trumpeta
at kalansing ng naputol na kadena!
Tapos Na Ang Pista’t Karnabal
May 18, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
P a h i n a | 54
natapos na
ilang araw na pista sa tierra pobreza
pinagpahinga na
sa simbahan mga santo at santa
nalustay na
multi-bilyong piso ng mga juan at juana
kailan uli ang susunod na pista?
giniba na
tanghalan ng kahangalan
ng ilusyon at kasinungalingan
nagsara na
beto-beto sa peryahan
itinupi na
telong asul ng karnabal
hangal na mga payaso’y wala na
mala-tipaklong na sirkero’y umalis na
anino ng salamangkero’y di na makita
nasaan na ba sila?
naglakbay ba sa ibang planeta?
nagwakas na ang karnabal sa tierra pobreza
tsubibo ng panghihilo’y binaklas na
usok na lamang apoy ng buladas
naluoy na bulaklak ng palabas
gabundok ngayon ang basura
tinanggal na banderitas sa kalsada
polyeto’t kartolina sa plasa
retratong dikit-dikit sa kuryente
paskel na binakbak sa pader at poste
kartelon at tarpulinang hinablot ng masa
ginawang piring sa mata ng dinding
ginawang trapal sa bintanang nakanganga
naging palda ng barungbarong at dampa
o naging salawal at panty kung katsa
ng gusgusing mga hijo y hija de puta
sa nakadipa’t nagsalabat na eskinita.
namalikmata bata-batalyong masa
sa nagdaang pista sa tierra pobreza
muling isinakay sa hangin ang pangarap
pinalipad sa balumbon ng alapaap
pilit na inahalik sa maputlang buwan
at baka marinig na ng diyos ni abraham

kukumutan na kaya sila ng kaluwalhatian?
ilang ulit na silang naglitanya
tuwing pista sa tierra pobreza
ilang ulit na silang lumunok ng ostiya
nagrosaryo’t nagnobena
ilang ulit na silang sumawsaw sa agua bendita
ilang ulit na silang naghosana
para makalaya sa hirap at dusa.
talagang ganyan sa tierra pobreza
tuwing pista lamang sinusuyo’t inaaliw ang masa
huwag nang asahan ang laksang ligaya
pagkatapos ng multi-bilyong pisong pista
balik-pasada sa gubat ng mga kalsada
kampon ng mga johnny pantera
balik-banat buto manggagawa sa pabrika
balik-araro sa bukid na di kanya
hukbo ng mga magsasaka
balik-hawan ng damo, balik-tabas ng tubo
sa malawak na asyenda ang laksang sakada
balik-sagwan sa dibdib ng dagat
mangingisdang dilim at lamig ang yakap
isang kilong bigas, isang latang sardinas
listahan ng isang kilometrong utang
iaalay sa pamilyang naghihintay.
nasaan na
ang mga payaso’t sirkero’t salamangkero
matapos ang pista’t karnabal sa tierra pobreza?
nagdaraos naman sila ng sariling pista
sa mansiyon ng saya’t ligaya
nagpapakalunod sa pawis at dugo ng masa
nginangasab ang tiyan at dibdib ng bayan
sa mesa ng pribilehiyo’t kapangyarihan
kailan naman kaya, o diyos ni abraham,
aataduhin ang kanilang mga katawan
ng mga biktima ng kanilang panlilinlang?
kailan magdaraos ng sariling pista
sa tierra pobreza
mga alipin ng pagsasamantala?
Kabayo ng Asendero
April 28, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
P a h i n a | 55
(Tula)
tatlumpu’t walong milyong piso
presyo ng kabayo
ng babaing anak ng asendero
nuwebe pesos at singkuwenta sentimos
pawis na idinilig ng sakada’t magsasaka
sa tubuhan at kabyawan ng asyenda
nuwebe pesos at singkuwenta sentimos
dugo ng brasong naging katas
ng talatalaksang tubo sa asukarera
sabi nga ni antonio jacinto ng angola:
“sa malawak na lupaing iyon
ay bihirang umulan
pawis ng aming noo
ang nagdidilig sa tubuhan…
sa malawak na lupaing iyon
matataas na ang mga tubo
dugo ng aming katawan
ang katas ng mga tubong iyan.”
nuwebe pesos at singkuwenta sentimos
lamang iyon kada araw
at milagrong maragdagan pa
sa kabila ng nag-aalab na protesta.
marinig pa kaya ng kanilang patron
sa altar ng dusa ang laksang nobena?
maulinigan pa kaya ng diyos ni abraham
inusal nilang mga decenario
para sa namayapang kapwa sakada
na halos hangin lamang at dusa
ang nagkarambola sa bituka?
milyong ulit na rin silang nagrosaryo
pero di narinig maging ng kabayo
kyrie eleyson, kristi eleyson
kristo pakinggan mo po kami
diyos ama sa langit
diyos anak na tumubos sa sanglibutan
diyos espiritu santo
santa maria
santang birhen puno ng mga birhenes
ina ng grasya ng diyos
tone-toneladang asukal

nalilikha namin para sa asendero
gabutil lamang ng hamog ang asukal
ng namumutla naming tabo ng kape
sa giniginaw at nananangis na umaga
sinong diyos ang tatawagin pa
maisabaw man lamang sa kanin
at malasahan ng gilagid at dila
pulot na espesyal na may gatas pa yata
para sa kabayo ng babaing pinagpala?
tatlumpu’t walong milyong piso
halaga ng kabayo
ng babaing anak ng asendero
kabayong tinuruang magilas na lumakad
magmartsang parang heneral ng hukbo
sintulin ng kotseng porsche at ferrari
ng asendero kung tumakbo
habang uugud-ugod sa tubuhan
at kabyawan ang sakadang si pedro
kabayong tinuruang lundagin
hilera ng mataas na barandilya
sa larong pangmilyonaryo’t elitista
equestrian ng mga nakapasak
sa nakatatakam na puwit
at mapang-akit na bungangang pinakikipot
gintong tenidor, kutsara’t kopita…
sa takipsilim pag-uwi ng sakada
halos gumagapang na kung umakyat
sa nakadipa’t mababali nang mga baytang
ng binubukbok na hagdang kawayan…
nakaluhod, nagdarasal ang dampang kugon
sumisigaw utak ng sakadang si pedro
paano pa nga ba siya mangangabayo
sa bagong ligo sa posong bukid ng kasuyo?
tatlumpu’t walong milyong piso
presyo ng kabayo
ng babaing anak ng asendero
kabayong kapag medyo matigas ang ulo
umaalma’t tinatamad sumunod sa amo
agad na magiliw na hihimasin
susuyui’t hahalikan pati nguso
kapag bahagyang bumahin-bahin
P a h i n a | 56
natutuliro’t nagkukumahog ang beterinaryo
kung anu-anong bitamina’t gamot
isasaksak agad at isusupalpal sa kabayo.
nuwebe pesos at singkuwenta sentimos
presyo ng sakada’t magsasaka
sa asyenda
kapag umalma’t nagprotesta
dudukutin, bubugbugin, lalatiguhin
kung minsa’y pauulanan pa ng bala
nang malagutan na ng hininga
di maibili ng kahit ataul na palotsina…
mabuhay man sa kadadasal ng mga kasama
o sa paghihilamos ng agua bendita
di naman makatikim ng kahit decolgen at aspirina…
kyrie eleyson, kristi eleyson
kristo pakinggan mo po kami
diyos ama sa langit
diyos anak na tumubos sa sanglibutan
diyos espiritu santo
santa maria
santang birhen puno ng mga birhenes
ina ng grasya ng diyos
tubusin mo na po kami sa dusa
iligtas mo po kami sa mga disgrasya
nang di alayan ng decenario ng mga kasama…
o, diyos ni abraham
hahawakan na namin ang espada ni san miguel
upang di tubuhan lamang ang tabasin at putulin
kailan bubutasin ng punglo ang ulo
ng tatlumpu’t walong milyong pisong kabayo
ng babaing anak ng asendero
para ang espesyal na pulot naman nito
isaksak sa lalamunan ng bunso
at magliwaliw sa wakas sa bituka
ng dayukdok naming pamilya?
Rahima Jamal, 19
April 10, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)

kalansay na nakatingala sa langit
ang punong kabalyero
wala ang naglalagablab na mga bulaklak
berde pa iyon noong enero
pero ngayo’y tinakasan ng mga dahon
hinipan at itinaboy sa naninilaw na damuhan
ng nilalagnat na marso at abril
di na makikita ni rahima jamal
ang muling paghihilamos ng dugo
ng punong kabalyero
di na maririnig ang musika ng dasal
sa bawat takipsilim
sa lupang binaog ng pambubusabos
di na malalasap ang lamukot ng durian
ang tamis-asim ng pinya’t dalandan.
tatlong buwan nang nasa morge
sa ospital ng saif obaidullah
sa ras al-khaimah
ang bangkay ni rahima jamal
labing-siyam na taong gulang
nang lagutan ng buhay
matapos alilain ni mohammad sala sultan
labis na napinsala ang ulo
namuo ang dugo sa nabasag na bungo
di malaman kung binambo ng amo
o ilang ulit na iniuntog sa semento
dahil tumangging maging kabayo.
tatlong buwan nang nasa morge
sa ospital ng saif obaidullah
sa ras al-khaimah
ang bangkay ni rahima jamal
di maiuwi sa mindanaw
maiyakap man lamang
sa kalansay ng punong kabalyero
mabenditahan man lamang
ng sampagita’t ilang-ilang
maalayan man lamang
ng galyetas at biskotso
bago ihatid sa huling hantungan
sa gubat ng amarillo’t cadena de amor
ng makahiya, kugon at damong-ligaw.
P a h i n a | 57
nakahimlay pa rin sa morge si rahima
mahimbing namang natutulog
ang buratserong konsul na pilipino
katalik sa pangarap ang birhen ng antipolo
sa palasyo naman ng mga indio
ngiting-aso ang unano
nilalaro sa isip pagkapit-tuko sa puwesto
sino ba si rahima jamal?
alila lamang mula sa mindanaw
di naman anak ng dugong bughaw
o apo man lamang ng “mararangal” sa gobyerno
bakit pasasakitin ang bumbunan
di man maiuwi ang kanyang bangkay?
bumulwak sana ang habag sa puso ng emir
ni sheik saqr bin mohammad al-qassimi
baka siya na lamang ang pag-asa
upang makauwi sa wakas si rahima
sa tierra pobreza.
ilan na ba ang rahima jamal
na ikinalat na parang layak
ng buhawi ng dalita’t inhustisya
nandayuhan saanmang sulok ng planeta
makatakas lamang sa bartolina
ng mga pangarap sa tierra pobreza?
nagdurugo tuloy ang utak ko
tuwing lumalangoy sa mga ugat nito
ang lahat ng rahima jamal sa mundo
nag-aalimpuyo tuloy ang sirit ng dugo
tulad nang agasang walang humpay
at mamatay si elham mahdi shuee
ang dose anyos na dalagitang yemeni
na sapilitang ipinakasal kahit bubot pa
ang katawan at puri
tatlong araw lamang, tatlong araw lamang
makaraan ang marahas na pulot-gata
sumabog ang kanyang bahay-bata
inulila ng hininga sa ospital ng hajja
mapalad si elham mahdi shuee
kaysa banyagang mga rahima jamal
di na kailangang iuwi pa sa yemen
ang parang yelo niyang bangkay
 P a h i n a | 58

kailan naman iuuwi at maglitanya ng sanlaksang rosaryo

ang embalsamadong mga rahima baka maging tiyanak pa sa kampanaryo
sa tierra pobreza? at magtawag iyon ng milyong deboto.
(Binasa ni Yuri Cipriano, bise-presidente ng Migrante-United hijo y hija de puta, caramba!
Arab Emirates, noong Abril 16, 2010 sa kanilang ayokong marinig ngayon sa inyo
pangkalahatang asamblea sa Samaya Hotel, Deira, Dubai, at kundiman ng tagulaylay ng pagsuyo
inilathala sa espesyal na edisyon ng Dakilang Migrante, opisyal at lirika ng luha ng dalamhati’t pagkabigo
nilang peryodiko doon.) di ko kayang kulungin sa mga palad
alon ng karalitaan sa bukid at kanayunan
o ang ipuipo ng dusa sa bayan at kalunsuran
Hijo y Hija de Puta huwag isampal sa akin ang maputlang buwan
March 30, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez o bulagin ako ng bilyong bituin
(Tula) hijo y hija de puta, caramba!
kumutan na lamang ng amihan
hijo y hija de puta, caramba!
ang buo kong katawan
di pa tapos ang panahon
habang naglalamay sa karimlan.
ng mga padre salvi, damaso at camorra
hijo y hija de puta, caramba!
sa harap ng europeong mga santo at santa
ayokong marinig ang koro ng ave maria
humahagulhol ang mga pia alba, juli at maria clara
sa pulpito at sakristiya
pahintulutang uminom ng pildoras ang mga hija
iparinig na lamang sa akin ang kadensa
tulad ng mga madre noong dekada sisenta
ng martsa ng laksa-laksang mga paa
sa giyera-patani sa dating belgian congo
sa sementadong lansangan ng mendiola
upang gahasain man ng mga sundalo
iparinig sa akin ang singasing ng pulbura
di lumobo ang tiyan magkumot man ng abito
sagitsit ng mga punglo at himno ng mga bomba
pero por dios por santo, que barbaridad, caramba!
kaluluwa ko’y matagal nang nakabartolina
di ka madre at hinulma lamang sa obaryo
nagdurugo sa latigo ng inhustisya’t pagsasamantala
ni petrang kabayo, anak ng indio…
alipin pa rin tayo, hijo y hija de puta
ano ang birtud mo para hadlangang buntisin ka
ng mga padre salvi, damaso at camorra
ng banal na espiritu?
unggoy pa rin tayo, hijo y hija de puta
hija de puta!
ng mga taft at harrison at obama
magagalit ang kabanal-banalang santo papa
busabos pa rin tayo, hijo y hija de puta
isusumpa ka ni monsignor sgreccia
ng mga diyus-diyosan sa hacienda
parang kababaihang kosovar noong dekada nubenta
ng mga panginoon sa pabrika at empresa
sa kasagsagan ng digmaan laban sa serbia
nakabilanggo pa rin tayo, hijo y hija de puta
hijo y hija de puta, caramba!
sa bawat kuta ng uring mapagsamantala!
huwag pigilan ang pagliliwaliw ng semilya
hijo y hija de puta
bayaang maglambada sa bahay-bata ng ina
sa pamumulaklak ng mga talahib
hanggang umuha’t wisikan ng agua bendita
sa kaparangan at nagsalikop na sabana
hijo de puta, huwag kang magkokondom
halina, halika… hijo y hija de puta… caramba!
hija de puta, huwag kang mag-IUD at pildoras
kasama ng malayang mga langay-langayan
ipahid na lamang sa sutana
kawit-bisig, magkayakap-diwa nating tatahakin
ang likidong pumiglas at tumagas sa puerta
 P a h i n a | 59

sa mahamog mang umaga o nagbalik siya sa Rusya

o pusikit na karimlan dahil ayaw palamon sa bituka ng Amerika?
sa alimpuyo ng dugo at lagablab ng apoy di gaya ng maraming Juan at Juana
sa saliw ng musika ng kulog at kidlat na kulturang Amerikano na
lansangan ng ating katubusan at ligaya! at waring di na maalaala
kabundukan ng Cordillera
kabukiran ng Bulakan at Nueva Ecija
Nasaan Si Svetlana Taraskova? karagatan ng Batanes at Sulu
March 23, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez at lalong banyaga sa alaala
(Tula) mga Andres Bonifacio
mga Lorena Barros o Tanya Domingo
Wala na ang Russian Tea House
o iba pang buhay ay inialay
sa gilid ng Glendale Galleria
para sariling bansa’y magbanyuhay
wala na ang halimuyak
at maghari demokrasyang tunay
ng mainit na tsaang vanilla
at lantay na hustisya sosyal.
wala na ang mesitang
Wala na ang Russian Tea House
naisusulat ko’y mga linya
sa gilid ng Glendale Galleria
ng pangungulila at pakikibaka
nasaan na si Svetlana Taraskova?
wala na ang siniserang himlayan
Sa maraming umagang sinasamyo ko
ng naupos kong mga sigarilyo
halimuyak ng tsaang vanilla
wala na malaking kuwadro
ilang ulit kong narinig sa kanya
ng ipinintang eksena
maalab na pagmamahal
ng Rebolusyong Bolshevik sa Rusya
at pangungulila sa bansang himlayan
wala na ang kalantog ng kopita ng vodka
ng sanlaksang alaala
nasaan na kaya si Svetlana Taraskova?
pinalangoy niya rin sa aking tsaa
nasaan na kaya ang malalim
sa loob ng maraming mahalumigmig na umaga
niyang mga mata
sina Vladimir Ilyich Ulyanov o Lenin
na nilalanguyan ng matulaing mga alaala
at ibang nakaukit na bayani
ng parang bulak na dagat ng niyebe
ng Rebolusyong Bolshevik ng Rusya
sa mga lansangan ng Moscow
isinaysay mga buhay at obra
doon pinagulong na parang piso
ng dakilang mga manunulat
pinutol na ulo ng kanyang Lolo
ng lupang sinilangan
ng berdugong sundalo ng mga Romanov
mga Tolstoi at Gorky at Dostoevsky
sa paglalagablab ng apoy ng paglaya
mga Chekov at Pasternak at Turgenev
sa maunos at kumikidlat na panahon
di gaya ng mga Juan at Juana doon
ng mga Tsar Nicholas at Tsarina Alexandra?
na walang kilala kundi sina Cristeta
Wala na ang Russian Tea House
at mga sikat na artista sa pelikula
sa gilid ng Glendale Galleria
gayundin mga nabuntis na
pero naroroon pa rin
o tinorotot ng asawa.
tindahan ng mga traje de boda
Nasaan na si Svetlana Taraskova?
isa kaya sa mga iyon
kapiling kaya siya ng mga Pancho Villa at Emiliano Zapata
isinuot na ni Svetlana Taraskova?
 P a h i n a | 60

o katalik nina Simon Bolivar at Che Guevara? maghosana sa kaitaasan

o kasamang naglalakbay nina Goyo del Pilar at Jacinto maghaleluya sa mga diyus-diyosan
o nakikipagpiging kina Ho Chi Minh at Mao? laging may glorya daw sa bayan ni juan.
Wala na ang Russian Tea House sa bayan ni juan
sa gilid ng Glendale Galleria huwag mong isasaysay sa sambayanan
pero naroroon pa rin hokus pokus at kahiwagaan
tindahan ng mga traje de boda ng kung anu-anong pandarambong
dumadaluhong sa gunita si La Gloria sa pondo ng bayan
at malinaw kong nakita sa balintataw huwag palalabasin sa lalamunan
naghihimagsik mukha ni Svetlana Taraskova inhustisya’t kasuwapangan
nasaan na nga ba siya? ng iilang hari-harian sa lipunan
baka dila mo’y hiwain
Sa Bayan Ni Juan mga ngipi’y lagariin
February 12, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez pati mata ay dukitin
(Tula) iturnilyo mga labi’t pasabugin.
.
sa bayan ni juan
sa bayan ni juan
mortal na kasalanan
huwag na huwag makipagkaisa
ang maging makabayan
sa mapagpalayang adhikain
baka pulutin ka sa kangkungan
ng manggagawa’t magsasaka
o saanmang basurahan
huwag makipagtaling-pusod sa masa
lasug-lasog ang katawan
sa uring alipin at ibinartolina
utak at mukha’y pinagpipistahan
ng balintunang sistema
ng mga langaw at langgam
huwag kang sasama
baka di ka na rin makita kailanman
sa kanilang sagad-langit na protesta
kapag isinilid sa dram
laban sa uring mapagsamantala
sementuhan at ipalamon
babansagan kang subersibo’t terorista
sa pusod ng karagatan.
banta sa seguridad ng republika.
sa bayan ni juan… pakatandaan
sa bayan ni juan
huwag kang magsasabi ng katotohanan
malupit mga senturyon ng unano
basta paniwalaang umuunlad ang kabuhayan
kaya huwag matigas ang ulo
kahit lugaw at asin ang nagliliwaliw
kapag dinampot ka’t pinalad na ikalaboso
sa bituka ng maraming mamamayan
at hindi naging desaparecido
dumarami man nagkakalkal ng basura
bababuyin ka ng mga utak-kurtado
para magkalaman ang tiyan
paaaminin kang rebelde laban sa estado
milyun-milyon man damit ay basahan
ingungudngod ang mukha mo
bata-batalyon man palaboy sa lansangan
sa mataeng inodoro
mga parke’t damuhan man ang himlayan
hubo’t hubad kang pahihigain
o nagtitiis paalipin sa banyagang bayan
sa bloke ng yelo
basta isiping mahalimuyak ang buhay
pipilitin kang uminom nang uminom
sa bawat pagsikat ng araw sa bayan ni juan
ng tubig na naninilaw sa mikrobyo
ugaliing itaas ang mga kamay
 P a h i n a | 61

hanggang pumintog nang pumintog sa bayan ni juan… talagang ganyan

ang tiyan mo mortal na kasalanan ng masang sambayanan
saka biglang tatadyakan ng demonyo ang maging makabayan
di ka titigilan kapag di umaamin at maghayag ng sagradong katotohanan
sa nilubid na mga kasalanan pero di habang panahong laging ganyan
bayag mo’y kukuryentihin sa bayan ni juan
isasaksak sa titi mo naglalagablab na ang liwanag sa silangan
bagong sinding palito ng posporo bumabangon na sa dilim ng nagdaang gabi
o bibigtihin ng kuwerdas ng gitara ang mga alipin
lupaypay na ulo nito upang sa wakas mga sarili’y palayain!
o diyos ni abraham
malilibog ang senturyon ng unano
kung babae kang isinalampak sa kalaboso Mula Kay Tanya
lalaruin ang suso’t kiki mo January 25, 2010 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
saka kakabayuhin ka nang husto (Tula)***
matapos laspagin ang puri mo
salamat sa mga oda
at hingal-aso ang berdugo
sa halimuyak ng bungkos ng mga salita
iiwan pang nakapasak sa ari mo
salamat sa pumpon ng mga bulaklak
anumang boteng nakatuwaan nito.
ng pangungulila at pakikiisa
talagang ganyan sa bayan ni juan
ng mga fudge tajar at kislap alitaptap
dinuduhagi’t sinisikil ang mga makabayan
ng mga kapusod sa hilahil at dusa ng masa
ipinagkakait ang demokratikong proseso
ng mga kadugo sa pakikibaka.
mapapalad lamang ang basalyos ng unano
salamat mga kasama
at kauri nilang salabusab at tuso
huwag ikalungkot ang aking paglisan
mga payaso’t sirkero
hindi ako nawawala
mga batikang salamangkero
madarama ninyo ang labi ko
nilalaklak nila ang dugo ng bayan
sa halik ng hangin sa inyong mukha
nilalamon ang laman ng mamamayan
maririnig ninyo ang tinig ko
sa paulit-ulit na pagtatanghal
sa dagundong ng mga protesta
sa karnabal ng kasinungalingan
sa mga lansangan at eskinita
isasakay sa ruweda ng panlilinlang
laban sa inuuod na sistema.
hinihilong masang sambayanan
hindi ako nawawala mga kasama
iduruyan sa ilusyon ng huwad na kaunlaran
huwag itangis ang pagkakalayo
at doble-karang katarungan
sa batis ng mapagpalayang mga layunin
talagang ganyan sa bayan ni juan
mukha ko’y masasalamin
ang taksil sa pambansang kapakanan
sa bawat pintig ng puso ng mga inalila
at interes ng kumain-diling mamamayan
sa bukid man sa kanayunan
silang mga tulisan sa kalunsuran
o pabrika sa kalunsuran
silang nagpipista sa mesa ng kawalang-hiyaan
pag-ibig ko’y madarama
may lakas ng loob pang mangalandakan
sa kalyo sa palad ng manggagawa
na sila’y lantay na makabayan.
ako’y masasalat

sa anghit sa kilikili ng magsasaka
ako’y malalanghap.
lagi’t lagi akong naririyan
sa dibdib ng mga kapanalig sa pakikibaka
kasama akong umiindak
ng mga talahib na namumulaklak
kasama ako ng mga hamog sa damuhan
kasama ako ng bawat uhay ng palay
kasama ako ng langay-langayan
kasama ako sa paglalamay
ng nagkakaisang hanay
kahit alitaptap ang tanging ilaw
sa pusikit na karimlan.
magkasama pa rin tayo mga kasama
alalahaning di nasasayang ang anumang buhay
sa masang sambayana’y inialay
huwag bayaang tupukin ng kidlat
ang ating pagmamahal
sa bayang dibdib nati’t tiyan
angkinin man ng lupa ang ating laman
dugo tayong di titigil sa pananalaytay
sa bawat ugat ng paghihimagsik
sa inhustisya’t kabusabusan
diwa tayong patuloy na maglalakbay
para mapairal ang hustisya sosyal
diwa tayong patuloy na kakampay
upang bansa’y magbanyuhay.
salamat sa mga oda mga kasama
salamat sa mahalimuyak na pag-alaala
salamat sa kamanyang ng pagpapahalaga
magkalayo man ang ating mga katawan
magkakaugnay pa rin ang ating mga ugat
magkadugo’t nagkakaisang-diwa
sa paglalagablab ng apoy ng paglaya!
***(pinalitaw ko po lamang na si tanya ang nagsasalita sa tulang
ito kahit pumanaw na siya)
Ayoko Nang Makita Ang Mga Putang’na!
December 26, 2009 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
P a h i n a | 62
sana’y di na magsalubong ang aming landas
sa bangketa man ng raon at avenida
lalo na sa lansangan ng protesta
at liwasan ng progresibong mga ideya
sana’y di na muling magkasalo
sa mesa ng ideolohiya
at pag-usapan pa ang pambansang katubusan
o dignidad ng masang sambayanan
ayoko nang makita ang mga putang’na!
ayoko na silang makita
silang matapang na mandirigma
sa panahon ng diktadura
silang nangalandakan ng pagkalinga sa masa
silang pambansang pagbabago ang ninasa
silang noo’y nakibaka
pero ngayong makaamoy
ng limpak-limpak na kuwarta
lahat-lahat ay ibinasura
naging tagapagtaguyod pa
ng inhustisya’t pagsasamantala
sa balintuna’t inuuod na sistema
arogante na kung magsiporma
kala’y mundo’y kanila na
gayong lalamunin din sila ng lupa
o sa krematoryo’y gawing abo na.
ayoko nang makita ang mga putang’na
ano pa ang karapatan nila
kundi bolahin na lamang ang masa?
magkunwaring may paninindigan pa
umastang prinsipyo’y di lumuluhod sa pera?
ang mga putang’na
ngayo’y mandurugas pa
tindero ng kasinungalingan
sa palengke ng lipunan
para makapanlinlang
sa busabos na masang sambayanan
bentador pa ng pambansang kapakanan
sa pasilyo ng kapangyarihan
magkamal lamang ng grasya’t yaman
kahit mabuhay sa kahihiyan.

ayoko nang makita ang mga putang’na
baka tumalim ang dila
biyakin mga dibdib nila’t tiyan
tadtarin ang atay at puso
paluwain ang bituka
dukitin ang mga mata
putulin ang mga kamay at paa
ataduhin ang mga bangkay
ipataba sa palay
o isabog sa lupang binaog
ng mga alagad ng pambubusabos.
ayoko na silang makita, ayoko na…
maglalagablab lamang ang utak
susulak ang dugo sa mga ugat
babaligtad ang sikmura
sa alingasaw ng katawan nila
di ko sila matatagalang pagmasdan
o kahit sulyapan man lamang
mga huwad na makabayan
mga kampon ng kasakiman
mga manlilinlang
kuwarta lamang pala ang katapat
ng kanilang yabang at paninindigan.
ayoko nang makita ang mga putang’na
lalamunin din sila ng lupa
o sa krematoryo’y maging abo na
magbabanyuhay pa rin ang pag-asa ng masa
sa patuloy na pakikibaka
hanggang lipuna’y mabago na
mapairal tunay na hustisya’t demokrasya
mapupulbos din ang uring mapagsamantala
ang mga putang’na!
Sa Napakaingat Na Makata
August 21, 2009 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula — handog ni John Carey sa mga makatang ayaw
makisangkot sa lipunan at takot magpalaganap ng katotohanan
laban sa inhustisya at pagsasamantala ng iilang diyus-diyosan)
P a h i n a | 63
maaari mong isulat
ang iyong mga tula
sa kurtinang venetian
saglit na ipakita-itago sa mundo.
balang araw
makikita ka mula sa lansangan
ng mga lalaking may mga baril
at mantekilya,
magkukumahog silang aakyat
sa hagdan tungo sa iyong silid,
bibigtihin ka
ng kordon ng iyong kaingatan.
pagkatapos, pupurihin ka
bilang isang malagim na henyo
hahangaan ng iyong mambabasa
ang iyong mga tula
habang nakabitin ang iyong bangkay
sa likod ng kurtinang venetian.
Nailibing Na Si Tita Cory
August 7, 2009 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
nailibing na si tita cory
sa sementeryo ng mga pinagpala
dating presidente ng republika
dating asendera ng hacienda luisita
asawa ni ninoy na may monumento sa ayala
dahil lumaban sa diktadura
hanggang patayin ng mga pasista.
nailibing na si tita cory
sa sementeryo ng mga pinagpala
ina diumano ng demokrasya
tagapagtanggol ng hustisya
ina rin ng artistang si cristeta
at amiga ng mga madyungera
sa mansiyon ng saya’t ligaya.
nailibing na si tita cory
sa sementeryo ng mga pinagpala
sa ospital noon pa man
umalingawngaw mga dasal

pumailanlang mga misa
tinutukan ng kamera
mayayaman at elitista
sa mga simbahan at kapilya
dumagundong kabi-kabilang nobena
ng mga banal at santo santita
“diyos naming mahabagin,
buhay ng aming tita’y pahabain.”
nailibing na si tita cory
sa sementeryo ng mga pinagpala
matapos bumaha ng mga bulaklak
sa katedral ng maynila
matapos ulanin ng papuri, ng paghanga’t pagdakila
ng kung sinu-sinong nalawitan niya ng grasya
sa mabulaklak niyang paglalakbay sa lupa
mga alaala’y madamdamin ngang sinariwa
at nangalaglag mga talulot ng luha
sumabog sa maamo’t mabangong mukha
ng mga babaing kutis porselana
at may tapalodong sutla rin yata
mulang puklo hanggang balakang
mulang dibdib hanggang baywang
may mga daliring hubog-kandila
na mahihiyang isawsaw sa suka
o ilamas sa maputik na lupa
“o diyos na mahabagin
kaluluwa ng aming tita’y kalingain.”
nailibing na si tita cory
sa sementeryo ng mga pinagpala
di nga nahiyang sumilip sa kanyang bangkay
sa mamahaling kabaong sa katedral
maging doble-karang mga nilalang
na pawang mukhang banal
habang gumigiling ang kamera
sa mukha nila’t katawan
tumitig din at nakiramay
maging mga sagad-buto ang kawalang-hiyaan
laban sa pambansang kapakanan
nakamaskarang nakidalamhati sa pamilyang namatayan
“o diyos na maawain
kaluluwa ng tita nami’y pagpalain.”
P a h i n a | 64
nailibing na si tita cory
sa sementeryo ng mga pinagpala
sa kahabaan ng lansangan
hanggang sa huling hantungan
inihatid siya ng tanaw
ng nagtiis sa ulanan at arawan
na masang sambayanan
silang noo’y dumagsa sa edsa
para suportahan ang mga bida
silang iniwan ang mga labada
silang tumakas sa pabrika
silang hindi pumasada
silang mangingisda’t magsasaka
silang estudyante’t intelektuwal
na nakialam sa lipuna’t pulitika
silang alipin ng burukrasya
na pawang nagsakripisyo sa edsa
wakasan lamang ang diktadura.
nailibing na si tita cory
sa sementeryo ng mga pinagpala
hanggang ngayo’y sinusuob siya
ng insenso at kamanyang
ng papuri at paghanga’t pagdakila
siyang mahinhin at relihiyosa
na laging lumulunok noon ng ostiya
siyang matulungin at mapagkumbaba
siyang mapagpatawad at mapagkalinga
siyang batbat ng kabanalan bawat salita
sabi tuloy ng mga hunyango
pambansang bayani siya
sabi ng mga ipokrito’t ipokrita
karapatdapat na santa siya
pero sabi ng makatang sumulat ng Gera
paano ang mga magsasakang minasaker sa mendiola?
paano ang mga napatay sa hacienda luisita?
paano rin ang mga magsasaka
sa hacienda san antonio sa isabela?
paano ang mga isneg sa dumalneg?
paano ang mga taga-lupao sa nueva ecija?
paano ang mga katutubo sa marag at paco valley?
paano rin ang ora pro nobis ni lino brocka?
 P a h i n a | 65

paano, higit sa lahat, kahit pawis at dugo at laman

ang bilyun-bilyong dolyar na pambansang utang ng masang sambayanan
na maaari sanang di na bayaran ang kanilang pinagpipistahan
nang itatag niya rebolusyonaryong pamahalaan? sa mesa ng grasya at kapangyarihan?”
“o diyos na mahabagin, kaluluwa ng aming tita’y patawarin.” nailibing na si tita cory
nailibing na si tita cory sa sementeryo ng mga pinagpala
sa sementeryo ng mga pinagpala tuloy pa rin ang laban… tuloy…
mula noon hanggang ngayon kahit kaming masang sambayanan
sa kabila ng ibinandilang diwa ng edsa araw-araw nang dinarahas at inililibing
nakatunganga’t dayukdok ang masa sa inhustisya’t kaalipinan
nilulunod sa ilusyon ng pag-asa sa gutom at karalitaan
ng iilang hari-harian sa ekonomiya’t pulitika sa dusa’t kapighatian
tuloy ang laban… tuloy ang laban… habang magarbong nagsasayaw
sigaw maging ng mapagkunwaring mga elitista mga diyus-diyosan sa lipunan
at tagapagtaguyod ng burges na demokrasya at masigabong kumakalembang
tuloy ang laban hanggang makalaya ang masa kampana ng bawat simbahan!
sa kabusabusan at inhustisya nailibing na si tita cory
tuloy ang laban hanggang mapatid sa sementeryo ng mga pinagpala.
ang tanikala ng pang-aalipin at pagsasamantala
tuloy ang laban hanggang mapairal
ang lantay na hustisya sosyal Hacienda Magdalena
tuloy ang laban August 23, 2008 by
hanggang maghari ang lipunang makatao (Tula)
makabayan, maunlad, progresibo
(Pasintabi sa mga linya ni Antonio Jacinto ng Angola, Timog
at tunay na demokratiko.
Aprika)
nailibing na si tita cory
1. sa malawak na lupaing iyon
sa sementeryo ng mga pinagpala
ay bihirang umulan
“o diyos na mahabagin, kami naman ang iyong pagpalain.”
pawis ng aming noo
sa bawat madulang eksena
ang nagdidilig sa tubuhan.
kaming masa’y laging mga ekstra
sa malawak na lupaing iyon
walang mukha ni pangalan
matataas na ang mga tubo
mga anino sa karimlan
dugo ng aming katawan
at basura ng mga bida pagkatapos ng pelikula
ang katas ng mga tubong iyon.
sila ang laging pinagpapala
masdan mo: puputulin na ang mga tubo
kaming masa ang laging kaawaawa
dudurugin at gigilingin
“o diyos ni abraham, talaga bang
hanggang maging kayumanggi
mapapalad ang maralita
sintingkad na kayumanggi ng mga sakada.
at kukumutan sila ng grasya’t kaluwalhatian
2. tanungin mo ang nagliliparang ibon
sa paraiso mo sa kalangitan?
ang nagluluksuhang agos
at di bale nang magpasasa sa lupa
at malakas na hangin sa kaparangan:
ang mayayaman mong nilikha
sino ang gumigising

bago magbukang-liwayway?
sino ang nagbabanat ng buto
hanggang halos sumuka ng dugo?
sino ang mga kamay sa paggapas
ang sapin-sapin ang kalyo at pilat?
sino ang sunog ang balat ng braso’t mukha
sa tindi ng sikat ng araw?
sino?
3. sino ang nag-aalaga sa mga tubo
sa mga palayan at manggahan?
sino?
at ano lamang ang kabayaran:
alipusta at paghamak
panis na lugaw
kapirasong galunggong
damit na basahan
singkuwenta pesos
at gulping katakut-takot
kapag umangal at nagdabog!
4. sino ang nagkakandakuba sa trabaho
may maibili lamang ng kotse
mansiyon at babae ang asendero
at makapagliwaliw pa
sa hongkong, amerika at europa?
sino?
sino ang nagpapayaman sa mga dayuhan
ang nagpapalaki sa malabutete
nilang tiyan?
sino ang tagaktak ang pawis
habang nagkakamot lamang ng bayag
ang puting dayuhan?
5. tanungin mo ang nagliliparang ibon
ang nagluluksuhang agos
at malakas na hangin sa kaparangan…
sino?
at sila’y sasagot:
putang-ina n’yoooooooooo
hacienda magdalena!
nababanaagan na namin
ang isang madugong bukang-liwayway!
P a h i n a | 66
(Tula)
TULAD MO
June 18, 2008 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
Tulad mo
minamahal ko ang pag-ibig,
buhay, at halimuyak ng mga bagay,
ang bughaw na tanawin
ng mga araw ng Enero.
At sumisilakbo ang aking dugo
tumatawa ako
sa pamamagitan ng mga matang
nakakilala sa mga usbong ng luha.
Naniniwala akong maganda ang daigdig
at ang tula, tulad ng tinapay, ay para sa lahat.
At hindi nagwawakas ang aking mga ugat
sa aking katawan lamang
kundi sa nagkakaisang dugo
ng mga nakikibaka para sa buhay,
pagmamahal,
mabubuting mga bagay,
tanawin at tinapay,
ang tula ng bawat isa.
(salin kay Roque Dalton)
Merry Christmas, Amerika
April 17, 2008 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
hanapin mo ang pasko, amerika
sa puso ng isang puting kabayong
sinasakyan ni kristo
ang pasko, amerika, ay wala
sa naglalaway na bunganga ng isang lobo.
amerika, amerika,
huwag mo nang gahasain ang vietnam
huwag mo nang sipsipin ang kanyang suso
nagnanaknak pa ang kanyang mga sugat
at di pa natutuyo
ang mga bakas ng dugong likha

ng iyong mga pangil sa kanyang tiyan
amerika, amerika,
sa bawat dapithapon
naririnig ko ang kanyang panambitan
tumatangis ang mga bulaklak ng vietnam
sa pananawagan
bumabangon si ho chi minh sa kanyang libingan.
amerika, amerika,
huwag mo nang kubabawan ang amerika latina
nagdarasal ang guatemala at sa bolivia
nagmumulto pa ang kaluluwa ni che guevarra
huwag mo na ring tangkaing sipingan pa
ang cuba
ang balbas ni fidel castro
ay puno ng mga alipato
habang supa-supa niya
ang kanyang malaki at nagbabagang tabako.
amerika, amerika,
matagal mo nang hinihindot ang aprika
maawa ka
ang kanyang itim at kulot na kulot na bulbol
ay huwag mong gawing peluka
ng iyong mga aso
alalahanin mo, amerika,
sa kagubatan ng aprika
naglalamay ang mga buhay na kalansay
at dumaramba
ang nagdurugong anino ng isang patrice lumumba.
amerika, amerika, amerika,
ang bayan ko’y matagal nang nagdurusa
sa kanyang kandugan
nagpapaligaya ka, amerika,
putang ‘na, amerika,
huwag mong gawing unan ng iyong mga alila
ang kanyang kayumangging hita
kabahan ka, amerika,
sa mga kabundukan at kabukiran
naglalamay ang mga bonifacio,
aguinaldo, sakay, del pilar at asedillo
nagdaraos sila ng sariling kulto
binabalaan kita, amerika,
P a h i n a | 67
wakas mo’y malapit na
ihanda mo ang iyong kabaong
at ililibing ka namin sa impiyerno.
amerika, amerika,
wala ang pasko sa naglalaway
na bunganga ng isang lobo
hanapin mo ang pasko, amerika,
sa puso ng puting kabayong
sinasakyan ni kristo
tumatangis sina racquel at magdalena
habang nag-uunahan ang mga bolang apoy
tungo sa iyong mauseleo.
PILIPINO FREE PRESS, Dis. 16, 1970
Sa Mga Intelektuwal Na Walang Pakialam
Sa Pulitika
April 15, 2008 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula — mula kay Otto Rene Castillo)
Isang araw, ang mga intelektuwal
na walang pakialam
sa pulitika ng aking bansa
ay uuriratin ng masa ng aming sambayanan.
Tatanungin sila
kung ano ang ginawa nila
nang ang bansa’y dahan-dahang naghihingalo
tulad ng mahalimuyak na apoy
munti at nag-iisa.
Walang sinumang magtatanong
tungkol sa kanilang mga damit
mahahabang siesta makapananghalian
walang sinumang magnanais malaman
tungkol sa mga inutil nilang pakikihamok
sa “ideya ng kawalan”
walang sinumang magpapahalaga
sa kanilang higit na mataas
na pinag-aralang pinansiyal.
Hindi sila tatanungin
tungkol sa mitolohiyang Griyego
o tungkol sa pagkamuhi sa sarili
kapag sa ubod ng kanilang sarili’y

may nagsisimulang mamatay
dahil sa karuwagan.
Walang itatanong sa kanila
tungkol sa walang saysay
na mga pangangatwiran
na iniluwal sa anino
ng ganap na kasinungalingan.
Sa araw na iyon
darating ang karaniwang mga tao
iyong di nagkaroon ng puwang
sa mga aklat ng mga tula
ng mga intelektuwal
na walang pakialam sa pulitika,
ngunit iyong araw-araw na nagsipaghatid
ng kanilang tinapay at gatas,
ng mga tortilla at itlog
iyong nagsulsi ng kanilang mga damit
iyong nagsipagmaneho ng kanilang mga kotse
iyong nagtrabaho para sa kanila
at itatanong nila:
“Ano ang ginawa ninyo
nang magdusa ang mga maralita
nang natupok sa sarili nila
ang pagkamasuyo at buhay?”
Mga intelektuwal na walang pakialam
sa pulitika ng aking mahalimuyak na bansa
hindi kayo makasasagot
lalamunin ng buwitre ng katahimikan
ang inyong bituka
ngangatngatin ng inyong sariling pagdurusa
ang inyong kaluluwa
at mapipipi kayo
dahil sa kahihiyan.
(Salin kay Otto Rene Castillo)
R kulubot ang mukha’t maalipunga ang paa.
P a h i n a | 68
ISANG MAGDAMAG NG KAWALANG HANGGAN
April 13, 2008 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(tula)
lorena barros…
sa bitak ng iyong utak, nakawakawak
ang inuuod na bangkay ng paganismo
habang sa iyong mga mata
nagniningas ang kandila ng rebolusyon
dumating ka sa isang yungib sa disyerto
taglay ang ilaw ng madaling-araw
habang ang nagiginaw na mga anino sa dilim
ay naghahabulan tungo sa kamatayan.
sa isang magdamag ng kawalanghanggan
halikan mo, lorena,
ang mga sikmurang nilalangaw
dinggin mo ang sigaw ng batingaw
habang nagbabanyuhay sa aking paanan
ang ilang mumong kanin at inaamag na tinapay
rebolusyon, lorena, rebolusyon
ang parang itak na susugat
sa mga manhid na utak.
sa aking yungib sa disyerto, lorena,
dumating akong nag-iisa
at ulila akong lilisan
sa pasigan ng kaluluwa
sa isang magdamag ng kawalanghanggan.
PILIPINO FREE PRESS, Nob. 19, 1969
DUGO ANG INILULUHA NG MGA BULAKLAK
April 4, 2008 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
namumulaklak na ang cadena de amor
sa lapidang lata ni ka pedrong magsasaka
na pumanaw na ang plema’y
kasing pula ng gumamela
sa bawat pagdahak kung umaga

ilang gabi rin siyang pinaglamayan
ng mga alitaptap sa punong akasya
tinangisan ng uugud-ugod na kalabaw
sa ugat ng punong mangga
inalayan siya ng kapeng barako, ng galyetas at biskotso
beninditahan ng sampagita’t ilang-ilang
at ng mga luha ng kandila ng kaalipinan.
kupasing pantalong maong
polong pinaglaruan ng panahon
at mga alaala ng abuhing kahapon
ang kasama niyang ibinaon
sa piling ng itim na daigdig ng palotsinang kabaong.
nakaluhod ngayon ang araro
sa silong ng bahay-kubo
nagdarasal sa pilapil ang talahib at amorseko
sa tarundon at tumana
ay nalugmok ang pag-asa
sa pagyao ni ka pedrong magsasaka
agunyas sa karimlan ang awit ng mga maya
hininga ng dapithapo’y
kasing sangsang ng pulbura
mga buhay na kalansay sa bukiri’y naglipana
mga nota ng araro hinihimig ay plegarya.
dugo ang iniluluha ng mga bulaklak
sa bawat paghibik ng buong magdamag
sa mga bukiring adhika’y naglatak
kalian itititik ng talim ng tabak
sa dibdib ng lupa ang laying mailap?
kalian aanihin ng lingkaw at karit
ang laksang pangarap
upang di dugo
ang siyang iluha ng mga bulaklak?
matagal nang naglalaba’t naglalampaso
ang anak na dalaga ni ka pedro
sa mansiyon ng propiyetaryo!
SUNDAY INQUIRER, Mayo 14, 1989</div
Pandesal Kay Magdalena
April 3, 2008 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
P a h i n a | 69
nakita ko
isang makulimlim na umaga
ang anak kong si magdalena
nakaupo
sa ugat ng punong mangga
tangan-tangan
ang matigas na pandesal
na walang palaman
ni asukal.
bawat kagat
ay kang ninanamnam
habang nakatanghod
sa kanyang paanan
ang ilang pulang langgam.
at kami’y nagkatinginan
siya’y napangiti
ako’y napaluha
at napatadyak
sa matigas na lupa.
(TRENDS, PUP, 1989)
Sa Dagat Ng Apoy Ng Mga Bendita
April 1, 2008 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
sa dagat ng apoy ng mga bendita
tayo’y magmimisa…
habang iniluluwa ang may lasong ostiya
sa mga simbahan at mga kapilya
ating itataas ang kalis na bungo
at bubusan ng sariwang dugo
ang santong rebulto at mukha ni kristo.
sa dagat ng apoy ng mga bendita
tayo’y magmimisa…
pulpito natin ang puso ng masa
bayaang magsermon tabak at pulbura
papagkumpisalin lahat ng may sala
piliting lumuhod ang pari at mongha
pahaliking lahat sa paa ng indio
himurin ang sugat ng mga anino.
sa dagat ng apoy ng mga bendita
titipunin natin namuong luha ng mga kandila…

bawat estampita’t mga kandelabra
sa altar ng dusa
butil ng rosaryo sa mga sakristiya
mailbag na kalmen sa dibdib ng masa
at bibliya ng pera
ang ipambabala sa nalikhang kanyon
ng pakikibaka.
sa dagat ng apoy ng mga bendita
bayaang ang bungo’y mabiyak
habang nagmimisa…
isabog ang dugo at utak sa mga kalsada
sa bukid at lungsod
sa burol at bundok
sa lupang binaog
ng salot na krus ng ubaning santo
at ng mga ganid sa mga kumbento.
sa dagat ng apoy ng mga bendita
tayo’y magmimisa…
bendisyon ng tabak at koro ng bala
himno ng pulbura’t mga dinamita
wawasaking lahat mga bartolina
ng layang kinulong ng puting demonyo
at magbabanyuhay lahing Pilipino.
sa dagat ng apoy ng mga bendita
dadasalin natin marahas na nota ng pakikibaka…
di na tayo luluhod na muli
habang nagmimisa
upang maglagablab ang mga bulaklak
upang ang amiha’y humalakhak
upang ang talahib ay umindak
at sa basbas ng ngitngit ng lintik
iwawagayway natin ang nagdurugong bandila
sa bawat dampa ng mga inalila
bawat luha’y magiging punglo ng paglaya!
Sunday Inquirer, Enero 25, 1995
Ave, Ave, Pater Patrum
March 31, 2008 by plumaatpapel ni Rogelio L. Ordonez
(Tula)
P a h i n a | 70
(Nang dumalaw sa bansa si Giovanni Battista Montini o Papa
Pablo VI noong Nob. 27, 1970)
Giovanni Battista Montini, Servus Servorum Dei
nang iluwa ka ng Alitalia, mga Barabas naghaleluya.
Viva!Viva Il Papa!
Hosanna in excelsis, benedictus qui venit
in nomine domini
Diyos Ama, Diyos Anak, Diyosa Espiritu Santa.
patawarin anak mong nagkasala.
Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa,
nang sa kanto’y magdaan ang Santo Papa
ako po’y nasa kubeta…
nagbebendita’t nagdaraos ng sariling misa.
Ave, Ave, Pater Patrum!
inodoro’y nagkumunyon, nangumpisal pa sa poon.
Ave, Ave, Birheng Maria!
ipanalangin ang anak mong nagkasala.
Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa,
ni hindi ko man lamang nakita ang tiara ng Santo Papa…
nang magpunta siya sa Luneta at magmisa,
ako po’y umiinom ng hinebra
sa restawran ni San Da Wong sa Ermita.
Diyos Ama, Diyos Anak, Diyosa Espiritu Santa!
ako po’y huwag bulagin ng mga kalmen at estampita
habang ang kandila’y bangkay na naagnas
sa bawat kandelabra.
Kahit ako po’y di lumuhod sa Santo Papa
nakita ko naman ang kanyang anghel de la guwardiya
sa bote ng La Tondena…
Michaelem Archangelum,
nakaamba kumikislap na espada
sa plato ng espagheting Piccolinong may bendita
ng ketsap Papa.
Ave, Ave, Pater Patrum!
ako po’y nagugutom…
sitsiritsit alibangbang, salaginto’t salagubang
bawat oras, bawat araw, kampana’y kumakalembang
Sit laus plena, sit sonora, sit jucunda, sit decora…
mag-antanda at magdasal.
Ave, Ave, Ave Maria!
ang pari’y nagbibilang ng pilak sa sakristiya.
 P a h i n a | 71

Diyos Ama, Diyos Anak, Diyosa Espiritu Santa!

ipanalangin kaluluwa ng anak mong nagkasala.
Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa!
krusipiho at rosaryo’y ipinanguya ko sa basura.
Santo Papa! Santo Papa! puto seko’t puto maya…
inuuod ang kumbento’t mga mongha
bawat santo’y nakanganga sa isusubong ostiya.
Ave, Ave, Pater Patrum
kalyehon ko’y inaagiw
barungbarong at estero’y nakatanghod
sa kopita,t kandelabra
araro ko’y nakapangaw sa tumana
armalite ay umaawit sa Candaba.
Ave, Ave, Ave Maria!
Quod in carnem transit panis,
et vinum in sanguinem,
quod non capis, quod non vides,
animosa firmat fides.
Diyos Ama, Diyos Anak, Diyosa Espiritu Santa!
Kagabi, Santo Papa, ang utak ko’y
talahib na naglagablab
at nagsayaw ang mga alitaptap!
PILIPINO FREE PRESS, Dis. 9, 1970ve