REVIEWER IN FILIPINO

PANITIKANG POPULAR
Paulo Acabado- Ang Tradisyunal at Modernong Panitikan sa Kulturang Popular ng mga
Pilipino (isinulat niya)

MGA POPULAR NA BABASAHIN

Masasabing nagpatuloy ang tradisyunal na panitikan sa kabila ng modernisasyon dulot
ng pag-unlad ng teknolohiya. Marahil, nagkaroon lamang ito ng bagong mukha. Kapansin-
pansin sa kasalukuyan na ang kinawiwilihan ng kabataan na mga babasahin gaya ng komiks,
magasin, at dagling katha ay nauulit lamang ang paksa at tema sa mga akda sa tradisyunal na
uri ng panitikan. Kung susuriin, naiiba lamang sa estilo, pamamaraan, at kaalamang teknikal
ang panitikang popular.

May iba’t ibang midyum na ginagamit sa paghahatid ng impormasyon, balita at iba’t

ibang palabas na maaaring napakikinggan o napanonood ng mamamayan lalo na ng kabataan
sa kasalukuyan. Ang ilan sa mga ito ay ang tabloid, komiks, magasin, internet, radyo at
telebisyon. Ang mga ito ay maituturing nating kumakatawan sa kulturang popular ng mga
Pilipino sa ngayon.

Ang pahayagan, diyaryo, o peryodiko ay isang uri ng paglilimbag na naglalaman ng

balita, impormasyon at patalastas, kadalasang na imprenta sa mababang halaga. Ito ay
maaaring pangkalahatan o may espesyal na interes, at kadalasan itong inilalathala ng araw-
araw o lingguhan.

MGA BAHAGI O PAHINA NG PAHAYAGAN

Pangmukhang Pahina – makikita rito ang pangalan ng pahayagan at ang mga pangunahin o
mahahalagang balita.

Balitang Pandaigdig – mababasa sa pahinang ito ang mga balitang nagaganap sa iba’t ibang
bahagi ng mundo.

Balitang Panlalawigan – mababasa rito ang mga balita mula sa mga lalawigan sa ating bansa.

Pangulong Tudling/ Editoryal – sa pahinang ito mababasa ang kuru-kuro o puna na isinulat
ng patnugot hinggil sa isang napapanahong paksa o isyu.

Balitang Komersyo – dito mababasa ang mga balita tungkol sa kalakalan, industriya, at
komersyo.

Anunsyo Klasipikado – makikita rito ang mga anunsyo para sa iba’t ibang uri ng hanapbuhay,
bahay, lupa, sasakyan, at iba pang kagamitang ipinagbibili.
REVIEWER IN FILIPINO

Obitwaryo – ang pahinang ito ay anunsyo para sa mga taong namatay na. Nakasaad dito kung
saan nakaburol at kung kailan ililibing ang namatay.

Libangan – ito ang pahina sa mga balita tungkol sa artista, pelikula, telebisyon, at iba pang
sining. Naririto rin ang mga krosword, komiks, at horoscope.

Lifestyle – mababasa sa pahinang ito ang mga artikulong may kinalaman sa

pamumuhay, tahanan, pagkain, paghahalaman, at iba pang aspeto ng buhay sa
lipunan.

Isports – naglalaman ito ng mga balitang pampalakasan.

KOMIKS

Ang komiks ay isang grapikong midyum na ang mga salita at larawan ay

ginagamit upang ihatid ang isang salaysay o kuwento. Maaaring maglaman ang
komiks ng kaunting diyalogo sapagkat binubuo ito ng isa o higit pang mga larawan, na
maaaring maglarawan o maghambing ng pagkakaiba ng teksto upang higit na
makaapekto nang may lalim. Bagaman palagiang paksang katatawanan ang komiks, sa
kasaysayan, lumawak na ang sakop ng anyo ng sining na ito na kinabibilangan ng lahat
ng mga uri (genre), hinahayaan ang mga artistang tuklasin ang kanilang sariling
ekspresyon.
Sinasabing ang komiks ay inilarawan bilang isang makulay at popular na
babasahin na nagbigay-aliw sa mambabasa, nagturo ng iba't ibang kaalaman at
nagsulong ng kulturang Pilipino.

MGA BAHAGI NG KOMIKS

REVIEWER IN FILIPINO

MAGASIN

Hindi mawawala ang Liwayway kung pag-uusapan ang magasin sa Pilipinas.

Naglalaman ito ng mga maikling kuwento at sunod-sunod na mga nobela. Dahil dito,
naging paraan ito para mapalago ang kamalayan ng mga Pilipino. Dinala nito ang
panitikan sa mga kabahayan ng pamilyang Pilipino. Bago pa man ang Digmaang
Pasipiko, ang araw ng pagrarasyon ng magasin na ito ay talaga namang inaabangan ng
mga miyembro ng pamilya at nagiging dahilan rin ng kanilang pagtitipon upang mabasa
lamang lalo na ang mga nobela.
Bunsod nang mabilis na pagbabago ng panahon, unti-unting humina ang
produksiyon ng Liwayway. Nag-iba ang panlasa ng mga Pilipino mula nang
magpasukan ang iba’t ibang magasin mula sa ibang bansa. Sa kasalukuyan, naririto
ang nangungunang mga magasin na tinatangkilik sa bansa.

1. FHM (For Him Magazine) - Ang magasing ito ay tumatayo bilang

mapagkakatiwalaan at puno ng mga impormasyon na nagiging instrumento
upang mapag-usapan ng kalalakihan ang maraming bagay tulad ng buhay, pag-
ibig, at iba pa nang walang pag-aalinlangan.

2. Cosmopolitan – Magasing pangkababaihan. Ang mga artikulo dito ay

nagsisilbing gabay upang maliwanagan ang kababaihan tungkol sa mga
pinakamainit na isyu sa kalusugan, kagandahan, kultura at aliwan.

3. Good Housekeeping - Isang magasin para sa mga abalang ina. Ang mga
artikulong nakasulat sa dito ay tumutulong sa kanila upang gawin ang kanilang
mga responsibilidad at maging mabuting maybahay.
REVIEWER IN FILIPINO

4. Yes! - Ang magasin tungkol sa balitang showbiz. Ang nilalaman nito ay palaging
bago, puno ng mga nakaw-atensyon na larawan at malalaman na detalye
tungkol sa mga pinakasikat na artista sa bansa.

5. Metro - Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari, shopping at mga isyu

hinggil sa kagandahan ang nilalaman ng Metro.

6. Candy - Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin ng kabataan. Ito

ay gawa ng mga batang manunulat na mas nakauunawa sa sitwasyon ng mga
mambabasa.
7. . Men’s Health – Magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol sa mga isyu
ng kalusugan. Mga pamamaraan sa pag-ehersisyo, pagbabawas ng timbang,
mga pagsusuri sa pisikal at mental na kalusugan ang nilalaman nito, kung kaya
ito ay naging paborito ng maraming kalalakihan.
8. T3 - Isang magasin para lamang sa mga gadget. Ipinakikita rito ang mga
pinakahuling pagbabago sa teknolohiya at kagamitan nito. Ito rin ay may mga
napapanahong balita at gabay tungkol sa pag-aalaga ng mga gadget.
9. Entrepreneur – Magasin para sa mga taong may negosyo o nais magtayo ng
negosyo.

Ang pahayagan, diyaryo, o peryodiko ay isang uri ng paglilimbag na naglalaman

ng balita, impormasyon at patalastas, kadalasang na imprenta sa mababang halaga. Ito
ay maaaring pangkalahatan o may espesyal na interes, at kadalasan itong inilalathala
ng araw-araw o lingguhan.

MGA BAHAGI O PAHINA NG PAHAYAGAN

Pangmukhang Pahina – makikita rito ang pangalan ng pahayagan at ang mga
pangunahin o mahahalagang balita.

Balitang Pandaigdig – mababasa sa pahinang ito ang mga balitang nagaganap sa

iba’t ibang bahagi ng mundo.

Balitang Panlalawigan – mababasa rito ang mga balita mula sa mga lalawigan sa
ating bansa.

Pangulong Tudling/ Editoryal – sa pahinang ito mababasa ang kuru-kuro o puna na

isinulat ng patnugot hinggil sa isang napapanahong paksa o isyu.
REVIEWER IN FILIPINO

Balitang Komersyo – dito mababasa ang mga balita tungkol sa kalakalan, industriya,
at komersyo.

Anunsyo Klasipikado – makikita rito ang mga anunsyo para sa iba’t ibang uri ng
hanapbuhay, bahay, lupa, sasakyan, at iba pang kagamitang ipinagbibili.

Obitwaryo – ang pahinang ito ay anunsyo para sa mga taong namatay na. Nakasaad
dito kung saan nakaburol at kung kailan ililibing ang namatay.

Libangan – ito ang pahina sa mga balita tungkol sa artista, pelikula, telebisyon, at iba
pang sining. Naririto rin ang mga krosword, komiks, at horoscope.

Lifestyle – mababasa sa pahinang ito ang mga artikulong may kinalaman sa

pamumuhay, tahanan, pagkain, paghahalaman, at iba pang aspeto ng buhay sa
lipunan.

Isports – naglalaman ito ng mga balitang pampalakasan.

Mga Salitang Ginagamit Sa Impormal Na Komunikasyon

Ang mga salitang karaniwan at palasak na ginagamit sa mga pang-araw-araw na

pakikipag-usap at pakikipagsulatan sa mga kakilala at kaibigan ay kabilang sa mga
impormal na salita. Ang impormal na salita ay nauuri sa apat.

3. Lalawiganin (Provincialism)- ito ang mga salitang kilala at saklaw lamang ng

pook na pinaggagamitan nito. Kapansin-pansin ang mga lalawiganing salita,
bukod sa iba ang bigkas , may kakaiba pang tono ito.

Halimbawa: tugang (Bikol), dako (Bisaya), ngarud (Ilokano)

4. Balbal (slang)- ang mga salitang ito ay tinatawag sa Ingles na slang. Ang mga
salitang ito noong una ay hindi tinatanggap ng matatanda at mga may pinag-
aralan dahil hindi raw magandang pakinggan. Ang mga salitang balbal ay
tinatawag ding salitang kanto o salitang kalye.

Halimbawa:
Erpat - tatay
Tsikot - kotse
Sikyo - security guard
Lispu - pulis
Yosi - sigarilyo
Praning - baliw
REVIEWER IN FILIPINO

5. Kolokyal (colloquial)- ito ay mga salitang ginagamit sa pang-araw-

araw na pakikipagtalastasan ngunit may kagaspangan at pagkabul-
gar, bagama't may anyong repinado at malinis ayon sa kung sino
ang nagsasalita.

Halimbawa: Pormal Kolokyal

Aywan ewan
Piyesta pista
Nasaan nasan

6. Banyaga- ito ay mga salitang mula sa ibang wika. Ang ating wika
ay mayaman sa wikang banyaga. Karamihan sa mga ito ay
pangalang tiyak, wika, teknikal, pang-agham,
simbolong pangmatematika o mga salitang banyagang walang
salin sa wikang Filipino.

Ang ilan sa mga pelikula ay nagreresulta bilang dokumentaryong

pampelikula sapagkat pangunahing layunin nito ang magbigay impormasyon,
manghikayat, magpamulat ng mga kaisipan at magpabago ng lipunan. Sa mas
malawak nitong pakahulugan, ito ay isang ekspresyong biswal na nagtatangkang
makita ang realidad at katotohanan.
Maaga ng taong 1900, nagsimula na ang paglikha ng mga dokumentaryong
pampelikula. Ito ay isang salitang Pranses na ang pangunahing inilalarawan ay
ang pagkuha ng iba't ibang mga eksena sa anumang gawain ng mga tao sa araw-
araw. Inilalarawan ito bilang ang "aktwal na tanawin o eksena". At sa patuloy na
pagdaan ng panahon, naipakita sa mga tao ang nakakatulad na dokumentaryo
tulad ng "travelogue", "newsreel tradition" at "cinema truth".

Ang mga pelikula ay nagiging dokumentaryong pampelikula sapagkat layunin nitong

magbigay impormasyon, manghikayat, magpamulat ng mga kaisipan at
magpabago ng lipunan.

Sa dokumentaryong pampelikula, maaring makunan ang iba’t ibang aktwal

na tanawin maging ang mga aktuwal na tao ay maari ring gumanap na artista.
May mga elemento ang pelikula na siyang higit na nakapagpapaganda ng mga
sineng ating napapanood tulad ng: nilalaman, sinematograpiya, tunog, musika,
Disenyong Pamproduksyon, pag-eedit at pagdidirehe.
REVIEWER IN FILIPINO

MGA BANTAS

Bukod sa bantas na tuldok, pananong, at padamdam na inilalagay sa

hulihan ng pangungusap ay may iba pang bantas na kailangan mong matutuhan
dahil sa mahalagang gamit nito.
Ito ay mahalaga mong matutuhan para sa malinaw na pagpapahayag.
Ginagamit ang mga Ito sa paghihiwa-hiwalay ng mga pangungusap, parirala, at
salita para sa nasabing layunin.
Narito ang ilang mga bantas na malimit ding gamitin sa pagsulat at ang
kanilang mga gamit.
- Wastong Gamit ng Gitling (ayon sa Ortograpiyang Pambansa, Komisyon sa
Wikang Filipino, Edisyon 2013)
1. Sa inuulit na Salita

Halimbawa: ano-ano, ilan-ilan, iba-iba

a. Kung mahigit sa isang pantig ang salita,
ang unang dalawang pantig lamang ang
inuulit.
Halimbawa: suntok-suntukin, suri-suriin
b. Inuulit ang dalawang pantig kung may
dalawang pantig lamang ang salita. Ngunit
hindi inuulit ang panghuling katinig ng
ikalawang pantig ang salita.
Halimbawa: balik-balik, wasak-wasak,
bula-bulagsak
c. Ngunit kung may unlaping isinasama ito
sa unang bahaging inuulit.
Halimbawa: pabalik-balik, nagkawasak-
wasak, pabula-bulagsak

1. Sa Isahang Pantig na Tunog

Halimbawa: tik-tak, ding-dong, plip-plap

2. Sa Paghihiwalay ng Katinig at Patinig --- Paghiwalayin ang pantig na

nagtatapos sa katinig at ang s sumusunod na pantig na nagsisimula sa patinig.

Halimbawa: mag-aral, mag-isa, agam-agam

Ngunit ginagamitan ng gitling ang salita kahit nagtatapos sa patinig ang unang
pantig kapag pangngalang pantangi ang kasunod.

Halimbawa: pa-Mandaluyong ngunit pahilaga, maka-Filipino ngunit makalupa

At kapag salitang banyaga at nasa orihinal na baybay ang kasunod

Halimbawa: pa-cute, ngunit pakyut; maki-computer, ngunit makikompiyuter

REVIEWER IN FILIPINO

3. Sa Pinabigat na Pantig - Ginagamit din ang gitling upang bigyan

ng bigat o diin ang kakaibang bigkas sa naunang pantig, gaya sa matandang
“gab-I” na kasingkahulugan lamang din ng makabagong “gabi.”

4. Sa Bagong Tambalan- Ginagamit ang gitling sa mga bagong tambalang salita,

gaya sa sumusunod:

Halimbawa: lipat-bahay, bigyang-buhay, bagong – salita

Walang tiyak na tuntunin kung kalian inaalisan ng gitling ang tambalang salita.
May mga salitang gaya ng “kathangbuhay” para sa nobela noong panahon ng
Amerikano ang isinusulat nang kathambuhay ngayon. May matandang
palipad-hangin, basang-sisiw, at bunong-braso na hindi pa rin inaalisan ng
gitling. May bagong imbento naman , gaya ng balikbayan, na wala nang
gitling nang unang ilathala. Mahirap nang masabi kung kalian inaalisan ng
gitling at pinagdikit ang pilikmata, anakpawis, balinsuso.

5. Iwasan ang “Bigyan-“ – Magtipid sa paggawa ng tambalang salita, lalo’t hindi

kailangan. Halimbawa, isang bisyo na ang pagdurugtong ng anumang nais
sabihin sa bigyan- gaya sa bigyang-diin at bigyang-pansin. Marami ang
nagsasabing bigyang-pugay samantalang puwede naman na mas maikli pa ang
nagpugay; bigyang-parangal samantalang puwede itong parangalan; bigyang-
tulong samantalang higit na idyomatiko ang tulungan. Kahit ang bigyang-pansin
ay puwede nang pansinin.

6. Tambalan ang “Punongkahoy” – Dapat malinaw ang mga salitang

gaya ng punongkahoy at buntonghininga na likha mula sa dalawang salita: puno
+ ng at kahoy; at bunton + ng at hininga. May bumabaybay
sa mga ito na “punungkahoy” at “buntunghininga” dahil sa arbitraryong
pagsunod sa o na nagiging u sa loob ng pinagtambal na mga salita. Ngunit ang
ganoong pagpapalit ay hindi na kailangan. (nasa tuntuning
7.5 ng Ortograpiyang Pambansa). Nagkadikit man, wala naming bagong
kahulugang lumitaw sa pagdidikit. Bukod pa, madali ring makilala ng
mambabasa ang dalawang orihinal na salitang pinagsama sa punongkahoy at sa
buntonghininga.

7. Sa Pagsulat ng Oras - Ginagamit ang gitling upang ihiwalay ang nu-mero sa

oras at petsang may ika- gayundin sa pagbilang ng oras, nu-mero man o
binabaybay na ikinakabit sa alas - gaya sa sumusunod:

Halimbawa: ika-8 ng umaga ngunit ikawalo ng umaga, alas-12 ng tanghali, alas-

dose ng tanghali
REVIEWER IN FILIPINO

Tandaan: Laging binabaybay ang oras na ala-una.

8. Sa Kasunod ng “De” – Ginagamitan ng gitling ang salitang may un-laping de –

mula sa Espanyol a nangangahulugang “sa pamamagitan
ng” o “ginagawa o ginagamit sa paraang…”

Halimbawa: de-kolor, de- mano, de-bola, de-lata , de-bote

9. Sa Kasunod ng “Di” – Ginagamitan ng gitling ang salitang pinangungunahan ng

di (pinaikling hindi) at nagkakaroon ng kahu-
lugang idyomatiko, tila kasabihan, malimit na kasalungat ng orihinal nito, at
malimit na may mapagbiro o mapang-uyam na himig.

Halimbawa: di-mahapayang-gatang,di- mahipo,di-maitulak-kabigin,di-

maliparang-uwak.

10. Sa Apelyido-Ginagamitan ng gitling ang mga apelyido ng babaeng

nag-sawa upang ipakita ang orihinal na apelyido noong dalaga pa.
Halimbawa:Genoveva Edroza-Matute,Gilda Cordero-Fernando
Kapag ginagamit ang anyong ito sa lalaki,gaya sa kaso ni Graciano Lopez-
Jaena,ang apelyido pagkatapos ng gitling ang apelyido sa ina.Kung iwawasto
alinsunod sa praktikang Espanyol,ang dapat sanang anyo ng pangalan ng
dakilang propagandista ay Graciano Lopez y Jaena.

11. Sa Pagsaklaw ng Panahon-Ginagamitan ng gitling ang panahong

sakop o saklaw ng dalawang petsa.

Halimbawa: 1882-1903(Panahon ng Patinding Nasyonalismo)

23 Hulyo 1864-13 Mayo 1903 (Apolinario Mabini)

Sa puntong teknikal, tinatawag itong en dash. Ang mahaba na tinatawag

na gatlang o em dash ay ginagamit kapag nawawala ang pangwakas na petsa ng
isang panauhan,gaya sa:
1870- (hindi tiyak ang petsa ng kamatayan)
Gatlang din,sa halip na gitling,ang dapat gamitin kapag ibinitin ang daloy ng
pangungusap at may idinagdag na impormasyon sa loob ng pangungusap.

Halimbawa:
Napalingon ako- at nanlaki ang mata- nang Makita siya.
Kailangan ng taumbayan ang anumang tulong - pagkain,damit,higaan,malinis na
palikuran,tubig, at iba pa.
REVIEWER IN FILIPINO

Ang susunod na tuntunin sa pagbabantas ay mula sa Ortograpiyang

Filipino, 2009 ng Komisyon sa Wikang Filipino. Tanging ang bantas na
gitling lamang ang nagkaroon ng pagbabago o rebisyon sa inilabas na
Ortograpiyang Pambansa 2013.

Kuwit(,)-Ginagamit ang Kuwit

Sa pagsulat ng kompletong adres-upang paghiwa-hiwalayin ang pangalan
ng gusali( kung mayroon),Kalye, Bayan,lungsod,lalawigan,bansa

Halimbawa: Watson Building,1610 J.P Laurel Street,San Miguel,

Maynila sa dulo ng bating pambungad sa liham-pangkaibigan at ng bating
pangwakas ng ibat’ ibang uri ng liham.

Halimbawa: ng (bating pambungad): Mahal kong Generoso,(ng bating

pangwakas): Matapat na sumasainyo,

Sa paghihiwalay ng mga salita,parirala,atb.sa serye o sa isang

pangungusap
Halimbawa: Bibigyang-pansin ng kanyang administrasyon ang
pabahay,edukasyon,pagkain,at seguridad ng bansa.

Sa pagsulat ng kompletong petsa-sa pagitan ng araw at taon

Halimbawa: Mayo 11, 1998

Sa pagsulat ng buong pangalan kapag nauuna ang apelyido sa pangalan.

Halimbawa: Cruz,Juancho

Upang ihiwalay ang tuwirang sinabi ng nagsasalita na nasa loob ng panipi

Halimbawa:” Hindi ko kilala ang tinutukoy mo”,sagot ng matandang guro.

Sa pagitan ng mga sugnay sa isang pangungusap

Halimbawa: Gawa rin dito sa Pilipinas, aywan ko kung napansin mo,ang
mga damit ng binili mo sa Amerika.

Upang ihiwalay ang mga bulalas o kataga o pahayag sa iba pang bahagi sa loob
ng pangungusap.
Halimbawa:
A, Wala pa ring pagbabago sa set-up sa opisina.
Di bale,may iba pa naming pagkakataon.
REVIEWER IN FILIPINO

Upang paghiwalayin ang dalawa o mahigit pang pang-uri na isa ang

binibigyang-turing
Halimbawa: Ano pa’t darating ang panahong yuyuko ang masasama,ang
mga palalong nilalang.

Upang ihiwalay ang katungkulan sa pangalan ng isang tao.

Halimbawa: Noong Disyembre 30,1937,nilagdan ni Manuel L. Quezon,pangulo
ng Komonwelt ng Pilipinas, ang kautusang Tagapagpaganap Blg.134 na
nagsaad na ang Tagalog ay kikilalaning batayan ng Wikang Pambansa.

Tuldok-Kuwit o semicolon (;)-Ginagamit ang tuldok-kuwit o semicolon sa pagitan

ng malalayang sugnay na mahahabang tambalang pangungusap na walang
pangatnig na ginagamit.

Halimbawa: Sa pag-upo sa katungkulan ng bagong pangulo,unang

inaasam ng karaniwang mamamayan ang pag-angat ng kabuhayan ng
bansa; ito’y ayon sa pangakong binitiwan niya noong panahon ng
pangangampanya:trabaho para sa masa kontra pagtaas ng presyo; tiyak
na hihintayin at aasahan ng publiko ang pangakong ito.

Tutuldok o kolon (;) –Ginagamit ang tutuldok sa hulihan ang bating pambungad ng
pormat na liham

Halimbawa: Mahal na Punong Komisyoner:

Mahal na Senador Dela Cruz:

Upang paghiwalayin ang lugar na pinaglathalaan at ang tagapaglathala o

publisista sa isang entri ng mga sanggunian
Halimbawa: Dayag, Alma G. Pinagyamang Pluma.
Quezon City: Phoenix Publishing House
Inc., 2011

Sa pagbibigay ng halimbawa o paglalahad ng mga aytem sa isang serye.

Halimbawa: Mga dumalo: Punong Kimisyuner,Direktor IV, mga Puno ng Sangay,
at mga Puno ng Yunit.

Upang ipakita ang bilang ng talata at bersikulo sa isang sipi sa Bibliya.

Halimbawa: Juan 3:16, Samuel 16:7

Upang ihiwalay ang taon sa pahina ng aklat/sanggunian na isinama sa teksto o

kapag ginamit na talababa sa isang sulatin.
REVIEWER IN FILIPINO

Halimbawa: Ayon kay Pascasio 1984: 129

Mula kay Pascasio 1984:129

Gatlang(-)- Ginagamit ang gatlang

Upang ipakita ang sakop na bilang,petsa,oras

Halimbawa: 1991-1998 Oktubre 5-9

Pansinin: Karaniwang gatlang na en, mas maikli kaysa em, ang ginagamit
sa ganito.

Upang ipakita na wala pang tiyak na petsa kung hanggang kailan,subalit

alam kung kailan nagsimula.
Halimbawa: (1938-)(1998-)

Pansinin: Karaniwang gatlang na em mas mahaba kaysa en,ang

ginagamit sa ganito

Upang ipakita ang biglang tigil at maipokus sa dagdag na bagay o

kaalaman ang pahayag.
Halimbawa: Maaaring ang pinakaugat ng konseptong ito ay an gating
matandang sistema ng pagsulat- ang Alibata.

Panipi( “”Ginagamit ang panipi

Upang kulungin ang tuwirang sinasabi ng nagsasalita.
Halimbawa: “Magparaya! Isipin mo nalang na dumagsa ang kamag-
anak na buwaya,” wikang mahinahong ngiti ni Tandang Selo.

Upang kulungin ang pamagat ng isang artikulo o kuwento na hango sa

isang katipunan.

Halimbawa: Isa sa mga kwentong nakapaloob sa Umaga sa

Dapithapon at iba pang akda ni S.P. Bisa ay ang “Ulan”.

Pansinin: Ang tuldok ay inilalagay bago ang panghuling panipi.(Gayundin ang

kuwit,tandangpananong,tandang padamdam.)
REVIEWER IN FILIPINO

Nitong dumaan na mga taon, kapansin-pansin na tila ba’y araw araw at

tuloy tuloy na ang pag-ulad ng teknolohiya sa buong mundo. Bilang bahagi ng
lumalago at lumalawak na InformationTechnology, kaliwa't kaann ang paglabas ng
mga produkto tulad ng Samsung Galaxy Tablet at iPod ng Apple.

Sa kasalukuyan, ito na ang mga kagamitang unti-unting pumapalit sa

tradisyunal namga kompyuter na may keyboard, monitor, CPU at mouse. Sa
kabila ng lahat ng pagbabagong ito,hindi pa rin nito tuluyang mapapalitan ang
telebisyon bilang isang pangunahing paraan ngtelekominikasyon.Unang nakilala
sa bansa noong 1953 si James Lidenberg sa taguring 'Ama ng Telebisyon
saPilipinas.' Siya ang nanguna sa pagtayo ng kauna-unahang istasyon ng
telebisyon sa Pilipinas.Abril 1953 nang magsimula ang ABS-CBN bunsod ng
pagsisimula ng Chronicle BroadcastingCompany ng magkapatid na sina Eugenio
at Fernando Lopez. Bagaman pansamantalangnapasailalim sa kontol ng
pamilyang Marcos noong kapanahunan ng Batas Militar, nagawa nitongmuling
makalaya matapos ang diktaturya. Simula ng paglaya nito’y patuloy na itong
umunlad nang umunlad. Sa kasalukuyan, mayroong tatlong pangunahing channel
ng telebisyon sa Pilipinas: ABS-CBN, GMA at TV 5. Ang paglawak ng tema ng
mga palabas sa telebisyon ay iniaayon ng mga nasabing kumpanya batay sa
ninanais at tingin nila ay kailangan ng mga manunuod. Ilan dito ay News and
Public Affairs, Sitcom, Reality, Drama Series, Foreign, Talk at Variety Shows.

May isang natatanging istasyon ng radio sa Batangas. Ang DWAM-FM, ay kilala

sa Batangas bilang 99.1 Spirit FM, ito ay pinamamahalaan ng simbahan at pag-aari ng
Archdiocese of Lipa. Ang studio ng istasyon ay matatagpuan sa 2nd floor, Balmes
Building Barangay 7 C. Tirona St. Batangas City.

Sa kasalukuyan, itinuturing na pinakamataas makahikayat at makaimpluwensya

sa isip at damdamin ng mga tao ang Mass Media. Madali itong nakakapukaw ng interes
sapagkat ginagamitan ito ng audio (pandinig) at visual (paningin). Ang mass media ay
tumutukoy sa iba’t ibang paraan ng komunikasyon kung saan naabot nito ang
maraming mundo ara na tinatawag na audience o receiver na wala nmanag personal na
relasyon sa mga sender nito. Itinuturing na mekanismo ng pagbabago ng kulturang
Filipino ang mass media sapagkat may kakayahan itong baguhin ang paniniwala at
pagpapa-halaga ng isang tao sa mabilis na paraan. Kaya napakahalagang suriin muna
ng bawat isa ang nilalaman o mensaheng ipinahahatid ng kanilang pinano-nood,
binabasa, nakikita o maging ang kanilang pinakikinggan.
REVIEWER IN FILIPINO

MGA EKSPRESYONG NAGPAPAHAYAG NG KONSEPTO NG

PANANAW
1. Ang mga ekspresyong ginagamit upang ihayag ang konsepto ng pananaw ay
ang sumusunod:

Halimbawa:
Ayon sa sa paniniwala ni
Batay sa akala ni
Sang-ayon sa pananaw ni
Sa panayam ni sa tingin ni
Sa palagay ni

Halimbawa:
A. Sa pananaw ni Juan Dela Cruz, dapat nang kumilos ang mga
mamamayan upang mawakasan na ang malaganap na
korapsiyon sa pamahalaan.
B. Sang-ayon sa Pangulo Pnoy, alisin na ang pork barrel ng mga
mambabatas dahil ugat ito ng malawakang korapsyon.

Inihuhudyat ng mga ekspresyong ito ang iniisip, sinasabi o

pinaniniwalaan ng isang tao.

2. May mga ekspresyong ginagamit upang ipahiwatig ang pagbabago o pag-iiba

ng paksa.

Halimbawa:
Sa kabilang banda
Sa kabilang dako
Samantala

Halimbawa:
A. Sa kabilang banda, hindi dapat na isisi ng lahat sa gobyerno ang
sinapit na kasawian ng mararami nating kababayan, naging pabaya din
sila sa kanilang sarili.
B. Samantala, makabubuting suriin mo rin ang iyong sarili; mayroon ka
ring pagkukulang sa paghahanda sa mga kalamidad.