PANGKATANG GAWAIN

 Sa isang manila paper o cartolina, sumulat ng mga nalalaman

niyong dayalekto na ginagamit sa iba’t ibang lugar sa Pilipinas.
 Maaaring ito ay mula sa pulo ng Luzon, Visayas at Mindanao.
 Bibigyan lamang ang lahat ng pangkat ng 3 minuto upang
makaisip at makasulat ng kanilang mga nalalaman.
 Matapos nito ang bawat pangkat ay kanya-kanyang ipapaskil at
kung sino ang pinakamaraming natira o naisip na dayalekto na
wala sa ibang grupo ay magkakaroon ng karagdagang isang
chips bawat isa sa miyembro.
Bukod sa wikang Filipino, ano pang wika
o diyalekto sa bansa ang alam mo o nais
mong matutuhan?

Sa iyong palagay, bakit binigyang-pansin sa K-12

Curriculum ang paggamit ng MOTHER-TONGUE
sa pag-aaral sa primary?

Bakit dapat pahalagahan ang wikang

Filipino at ang iba pang mga wika ng
bansa?
ANG SARILING
WIKA
TULANG KAPAMPANGAN
“Ing Amanung Siswan” na isinulat ni Monica R. Mercado at isinalin
sa tagalog ni Lourdes C. Punzalan
 PANIMULA
 Marahil isa sa pinakamahalagang bagay na naimbento o nagawa ng tao
sa mundo ay ang wika.
 Mahalaga ito sapagkat ito ang kasangkapang kailangan upang
magkaunawaan.
 Hindi naitala sa kasaysayan kung kalian nga ba nagsimula ang
pakikipagtalastasan.
 Ipagpalagay na lamang na nagsimulang magtalastasan ang mga tao sa
pamamagitan ng mga ungol o tunog na tulad ng sa hayop na sinabayan
ng mga kumpas upang mabilis na maihatid ang mensaheng nais ipabatid.
1. Teoryang “Bow-wow”- ginagaya ng mga tao ang tunog ng
kalikasan.
2. Teoryang “Yum-yum”- Pinag-uugnay ng teoryang ito ang tunog
at ang kilos ng pangangatawan. Ayon sa teoryang ito ang tao ay
tumutugon sa mga bagay na nangangailangan ng paggalaw at
ginagaya ito sa pamamagitan ng kanilang bibig.
3. Teoryang Pooh-pooh”- Ang tao ay lumilikha ng tunog na may
kahulugan upang maipahayag ang tindi ng damdaming
nararamdaman tulad ng galit, tuwa, galak, takot, pangamba, at iba
pa.
 Ayon sa pag-aaral ng mga dalubwika, ang mga teoryang
nabanggit ay maituturing na may kakulangan upang ganap na
maipaliwanag ang kasalimuotang taglay ng pinagmulan ng
wika.
Ayon naman sa pananaw ng mga relihiyoso ang paliwanag
dito ay matatagpuan sa Bibliya.
 Genesis 11:1-9, dito ay ipinapakitang ang wika ay kaloob ng
Diyos sa tao.
 Ang Diyos ang nagtakada ng wika sa bawat bansa.
Kaya anumang wika ang ating sinasalita, dapat ito ay ating
mahalin at pahalagahan sapagkat sa pamamagitan nito ay ating
naipapahayag ang lahat ng nilalaman ng ating puso at isipan.
Naipapaliwanag ang kahulugn ng salita sa
paamagitan ng pagpapangkat
 Pangkatin ang mga salitang nakatala sa susunod
na slide ayon sa mga kaisipang dapat na
kinabibilangan ng mga ito. Mula sa ginawang
pagpapangkat ay bumuo ng paliwanag tungkol sa
pangkalahatang kaisipan o kahulugan ng mga
salitang pinagsama-sama.
 Ang tagapag-ulat na mapipili bawaw pangkat
ang siyang magpapaliwanag ng kasagutan.
 buhay hiyas salapi
diwa kagandahan panghalina
ginto katangian pagkatao

Kayamanan: Kaluluwa Kariktan

Paliwanag Paliwanag: Paliwanag

Halina’t unawain natin!
ANG SARILING WIKA
Ang sariling wika ng isang lahi
Ay mas mahalaga sa kayamanan
Mula sa henerasyon patungo sa iba
Nangangalap ng karanasan, gawi,
Pagsamba, pagmamahal, pagtatangi, at pagmithi

Nais mo bang mabatid layunin ng kanyang puso,

Ang kanyang mga pangarapin.
Mainit na pagmamahal na sa puso’y bumubukal
Kasama ang mahalagang layuning nabubuo sa isipan?
Pakinggan ang makahulugang gintong salita
Na sa kanyang bibig ay nagmumula.
 Minanang wikang itinanim sa isian
Iniwan ng ninuno, tula ng iniingatang yaman
Pamanang yamang di dapat pabayaan
At dapat pagyamanin ng mga paghihirap para sa kaunlaran, di dapat masayang
Para sa kaunlaran, di dapat masayang
Tulad ng halaman na natuyot at nangalagas sa tangkay

Minana nating wika’y

Maihahambing sa pinakadakila
Ito’y may ganda’t pino,
Aliw-iw at himig na nakahahalina
Init nito’t pag-ibig mula sa musa
Pagpapahayag ng pagmamahal ay kanyang kinuha
 Wikang Kapampangan, buo ang iyong ganda
Ang himig ng iyong tunog
Tulad ng pagaspas ng bagwis ng mga ibon
Tulad ng awit na likha ng brilyanteng makinang
Tulad ng lagaslas na himig ng tubigan
Tulad ng awit ng malamig na hanging amihan

Wikang Kapampangan, ikaw ay mahalaga

Sa lahat ikaw ay maikokompara
Ikaw ang mapagmahal at matamis na pahayag ng pag-ibig
Tulad mo’y walang katapusang awit
Ang lahat sa iyo ay tulad ng bumubukang bulaklak
 Ang tulang ito ay pagpapahayag ng saloobin ukol sa
kahalagahan ng pagkakaroon ng sariling wika.
 Unang Talata- ipinahayag ng may-akda ang kahulugan
ng wika ayon sa gamit nito sa bansa na inihalintulad sa
pagkakaroon ng kayamanan na nagmula sa pagsamba,
pagmamahal, pagmimithi, at pagtatangi.
 Ikalawang Talata- nagpapahayag ng kahalagahan ng
wika sa pagsisiwalat ng damdamin sa paggamit ng bibig o
sa paraang pakikipagtalastasan.
 Ikatlong Talata- tumutukoy naman sa kaugnayan ng mga
ninuno sa pagkakaroon ng sariling wika. Binanggit sa tula
na ang mga ninuno natin ay nagsumikap na maibigay ang
lahat sa bayan upang magkaroon ng sariling
pagkakakilanlan sa pamamagitan ng paggamit at
pagpapaunlad ng kakayahan sa pakikipagtalastasan gamit
ang wika.
 Huling dalawang talata- nagpapahayag ng paghanga sa
wikang kapampangan. Sa paglalarawan ay mapapansin na
ang pagkakaroon ng sariling wika ay isa sa mga
pinakamagandang bagay na maaaring magkaroon ang
isang bansa. Inihalintulad sa kalikasan na sadyang
maganda kung pagmasdan, ang wika rin ay makabuluhan
sa pagpapahayag ng damdaming tulad ng pag-ibig. Ang
pag-ibig na siyang pinakamakapangyarihang damdamin sa
lahat.
 sapagkat sa pag-ibig nagmumula ang lahat ng
magagandang bagay tulad ng pagsisikap, pangarap, pg-
unlad, pagyaman, at pangmatagalang pagsasama-sama.
1. Bakit itinuturing na ang isang wika ng lahi ay mas mahalaga pa sa material na
kayamanan?
2. Bakit sinasabing ito ang nagsisilbing kaluluwa ng isang bansa?
3. Paano mo malalaman ang mga mithiin o adhikain ng isang bansa o lahi ayon sa
may-akda
4. Naniniwala ka bang ang wika ay pamanang yaman ng ating ninuno na hindi dapat
pabayaan? Bakit?
5. Kanino raw maaaring ihambing ang ating minanang wika ayon sa may-akda?
Sumasang-ayon ka ba rito? Bakit?
6. Aling wika sa bansa ang binigyang-pagpupugay ng may-akda? Paano inilarawan ng
may-akda ang wikang ito?
7. Sa iyong palagay, bakit kailangang pahalagahan natin ang iba pang wika ng bansa
bukod sa Filipino?
 Bilang kabataan, paano mo
Maipapakita ang iyong
Pagpapahalaga at pagmamalaki
Sa wikang Filipino at
Katutubong wikang
ginagamit sa lugar na iyong
Kinalakihan?