56

Glotly pRoTlsTy Roś1-1tl1.1opoDoBNE

-
Od drugiej potowy XX wieku protisty (Protista\ stanowią krótestwo,
które sktada się z eukariontów o bardzo prostej budowiea. Protisty
roślinne grupują organizmy eukariotyczne, posiadające zdo[ność prze-
prowadzenia fotosyntezy, dzięki obecnościw ich komórkach chloro,
p[astów.

pocnoozENl E pRoTlsToW RośLlNNycH

Prawdopodobnie przodkiem wszystkich protistów roślinnych był

eukariotyczny jednokomórkowy, pierwotnie cudzożywny organizm, któ-
ry w wyniku endosymbiozy uzyskał chloroplasty. Potwierdzeniem hipo-
tezy, że ch loroplasty powstały wskutek endosym biozy prokariotycznych
sinic jest budowa chloroplastów u glaukofitów - jednokomórkowych
gtonów -
reprezentowanych obecnie przez zaledwie kitka gatunków.
W chloroptastach glaukofitów między dwiema błonami chloroplastowymi
zachowata się pozostatośćściany peptydogtikanowej, typowej dla sinic.

d
chtoroptast
DNA l^\
\:ź4-tytakoidy |Y<)
\\4${===
---------)
endosymbioza
pierWotna
jądro
slnlca eukariotyczny komórkowe
przodek roślin roślina

l
ch[oropIast

{- endosymbioza
wtórna

protisty roŚlinne inny eukariont

Rys. 28. Endosymbioza pierwotna ,i

wtórna

4 Protisty zwierzęce - pierwotniaki zostały przedstawione w pozycji B. Bukała, Biologia. Bezkręgowce,

Wydawnictwo Szkolne Omega, Kraków 2007 (seria Trening przed Maturą). Protisty grzybopodobne
patrz s. ż07.
 57

Różna ticzba błon w ch[oroplastach jest podstawą wyróżnienia:

E! endosymbiozy pierwotnej, w wyniku której powstaty ch[o-
roplasty roślin, posiadających dwie btony,
D endosymbiozy wtórnej, efektem której jest obecnośćdo-
datkowych błon w chloroplastach glonów - protistów rośtin-
nych (rys. 28.).

ROŻNOnODNOŚĆ BUDOWY GLONOWs

G lony wyka zują r óżny stopień orga nizac j i budowy.

D Wśród glonów jednokomórkowych wyróżnia się formy pełza-
kowate, wiciowe oraz formy kokoidalne - komórki nierucho-
me, biernie unoszone w wodzie (rys. 29.)

ABc
Rys. 29. Forma petzakowata (A), wiciowiec roŚtinny - zawłotnia (B),
forma kokoidalna chtoretta (C)

Glony tworzą również , ' , zespoły komórek, które po po-

dziale nie oddzietity się od siebie. Najprostsze kolonie sktadają
się z kilku komórek, często otoczonych substancją galaretowa-
tą (rys. 30. A). Kolonie o regularnych kształtach i stałej liczbie
komorek połączonych za pomocą wyrostków cytoplazmatycz-
nych, jak np. u toczka (Volwox|, noszą nazwę
Mogą być, tak jak u toczka, zróżn,icowane na biegun wegetatywny,
którego komórki petniąfunkcje odżywcze, ibiegun generatywny, który
specjalizuje się w rozmnażaniu; tu powstają komórki płciowe i kolonie
potomne (rys. 30. B).

5 Glony to określenie ekologiczne używane zamiennie z terminem protisty roślinne.

5B

AB
Rys. 30. Gtony kotonijne: gromadnica (A), toczek (B)

tl Najwyżej uorganizowane glony mają ciato w formie plechy -

zbudowanej zwielu komórek, ale niezróżnicowanej na tkanki,
w której brak wyspecjatizowanych organów, takich jak liście,
korzeń tub todyga. Wyróżnia się trzy rodzaje plech:
O plechy nitkowate, w której komórki są ułożone liniowo, jak
np. u gatęzatki (Caulerpa), należącej do zielenic (rys. 31.).

AB
Rys. 3,| . Gałęzatka: ogólny pokrój ptechy (A), fragment nici (B)

Komórki gatęzatki są wietojądrowe. Powstają one na

skutek licznych podziatów jądra, bez podziatu cytoplaz-
my.Takie komórki nazywamy komórczakarni.
 59

o plechy plektenchymatyczne charakterystyczne d[a zie-

tenic i większościkrasnorostów. W plechach tego rodzaju
ścianykomórkowe nitkowatych komórek sklejająsię z so-
bą, tworząc tzw. nibytkankę - plektenchymę.
O plechy tkankowe charakterystyczne dla brunatnic, np. [i-

stownicy (Laminaria). W ich budowie wyróżnia się częśćko-

rową i rdzeń, które są zbudowane z wyspecjalizowanych
komórek stanowiących odpowiedniki tkanek (rys. 32.).

częśc
Iiścioksztattna
kora rdzeń
strefa wzrostu

część
todygokształtna

część
chwytnikowa
AB
Rys. 32. Listownica: pokrój ogótny (A), przekrój podłużny ptechy (B)

KRrreruł KLAsyFlKAcJl GLoNoW

Ktasyfikacja gtonów jest przeprowadzana przez algologów6 na pod-

stawie następuj ących kryteriów:
--! brak tub występowanie ściany komórkowej i jej sktad che-
miczny,
m rodzaj i sktad barwników fotosyntetycznych,
* rodzaj substancji zapasowych.

6 Algotogia jest to nauka o glonach.

60

Tab. 5. Charakterystyczne cechy glonów

Główne barwniki fotosyntetyczne

kowych chlorofile ksantofile Fikobiliny

eug[eniny a,b diadino- paramy[on

(Euglenophyto) ksantyna

bruzdnice ceIuIoza QrC diadino- skrobia, tłuszcz

(DinofIageIlata) ksantyna

okrzemki pektyny a,c fukoksantyna chryzotaminaryna

(Bacillariophyceae) krzemionka

zieIenice ceIuIoza O,b Iuteina skrobia

(ChIorophyta) hemiceIuIoza

brunatnice ceIuIoza QrC fukoksantyna taminaryna,

(Phaeophyceae) pektyny mannitol (a[ko-
hot), ttuszcz

krasnorosty ceIuIoza a,d zeaksantyna fikocyjan, skrobia

(Rodophyta) pektyny fikoerytryna krasnorostowa

Chloroplasty g[onów posiadają swoiste cechy budowy:

, otacza je 3 tub 4 btony (wyjątek stanowią chloroplasty ziele-
nic i krasnorostów, które mają 2 btony, podobnie jak rośtiny),
tytakoidy występują w zgrupowaniach, ale nie tworzą gran
charakterystycznych d[a budowy chloroplastów roś[innych,
są róznego kształtu (chloroplasty roślinsą zawsze kształ-
tu elipsoidatnego) i mogą zawierać , w których
gromadzona jest skrobia, jak np. u skrętnicy (Spirogyra)
(rys.33.).

pirenoid

jądro

chIoropIast

Rys. 33. Pirenoidy w komórce skrętnicy

 61

RozmNnzANlE sIĘ GLoNoW

D Glony rozmnazają się bezpłciowo przez:

o podziat komórek,
O fragmentację plechy,
O wytwarzanie zarodników,
. Zarodniki mogą być nagie, ruchliwe, opatrzone wi-
ciami - nazywane zoosporami tub pływkami.
. Zarodniki nieruchome, otoczone ścianąkomórkową
noszą nazwę aplanospor.
Do protistów roślinnych rozmnażających się wyłącznie przez po-
dział należą eugleniny.
D Rozmnażanie płciowe zachodzi za pomocą gamet, które są
wytwarzane w specj alnych gametangiach.
o Gametangia, w których powstają komórki jajowe, to
lęgnie (oogonia), zaśplemniki są wytwarzane w plem-
niach (anteridiach). Gametangia protistów są zawsze
jednokomórkowe.
W zależnościod rodzaju gamet wyróżnia się trzy typy rozmnażania
płciowego.
D lzogamia, w której biorą udział identyczne morfologicznie
gamety opatrzone wiciami.
tr Anizogamia, podczas której łączą się ruchliwe gamety róż-
niące się wietkością(większa petni funkcję gamety żeńskiej).
tr Oogamia,w której udziat bierze nieruchliwa gameta żeńska
zwana komórką jajową i uwiciona gameta męska - plemnik
(rys. 34.).

,3
I
izogamia anizogamia oogamia

Rys. 34. Typy rozmnażania płciowego

Gameta żeńska po potączeniu się z gametą męską tworzy zygotę,

która daje początek nowemu organizmowi.

Ę
6ż

Cykle życiowe organizmów

W cyktu Ąciowym organizmów rozmnażających się ptciowo występuje

mejoza, w wyniku której powstają komórki haptoidatne. Przywrócenie
diptoidatnej liczby chromosomów następuje w wyniku zaptodnienia.
Wyróżniane są trży rodzaje cyktów życiowych organizmów, w których:
B mejoza poprzedza bezpośrednio powstanie gamet i proces
zaptodnienia - mejoza pregamiczna. Cyk[ ten występuje
u zwierząt i większości protistów zwierzęcych, które są
organizmami diptoidatnymi (rys. 35. A).
B mejoza jest pierwszym podziatem zygoty - mejoza postga-
miczna. Cykt ten charakteryzuje niektóre protisty (rys. 35. B).

1n
podziaty
MEJoZA
on U mitotyczne
U
oo
oRGANlZM DlPLolDALNY 1n oRGANlZM HAPLolDALNY
gamety

mitoza
podziały 1n MEJoZA
mitotyczne gamety
n
zygota

żnA 1n
2n
B

MEJoZA
o'oo
zarodniki mitotyczne
oRGANlZM DlPLolDALNY oRGANlZM HAPLolDALNY
I
I

podziaty mitoza
ml gamety
n

żn
C

Rys. 35. Rodzaje cyktów życiowych organizmów

D mejoza jest oddzielona w czasie od zaptodnienia, a w cyktu ży-

ciowym występują dwa pokolenia (fazy jądrowe): diploidalne,
które jest pokoleniem bezptciowym - drogą mejozy wytwarza
haploidalne zarodniki, z których wyrasta ptciowe pokolenie
 63

haploidalne wytwarzające gamety. U gtonów i rośtinpokole-

nie bezptciowe nosi nazwę sporofitu, ptciowe zaŚ game-
tofitu (rys. 35. C).

Przemi

Regularne następowanie po sobie formy diploidatnej - sporofitu i ha-

ptoidatnej - gametofitu określa się jako przemianę pokoleń. Wyróżnia się:
-, przemianępokoteń i, : i ,charakteryzującąsięjed-
nakowym stopniem rozwoju niezróżnicowanych morfologicz-
nie pokoteń - występuje u niektórych zielenic, np. u sałaty
morskiej (UIva),

zygota żn
sporofit

1n 1n

gamety

zarodniki
ó

gametofity

Rys. 36. Przemiana poko[eń izomorficzna u zielenicy - sałaty morskiej

tr przemianę pokoteń heteromorficzną, w której można za-

obserwować przewagę jednego z pokoleń.
Przewagę sporofitu obserwuje się u brunatnic. U niektórych ga-
tunków [istownic sporofit dochodzi nawet do 'l00 m dtugości, gametofity
zaśsą zbudowane zaledwie z kitku komórek (rys. 37. A). W skrajnych
64

przypadkach, jak np. u morszczynu (Fucus) gametofitu nie ma, haptoi-

dalne są tytko gamety. U niektórych krasnorostów sporofit jest niewielki
i żyje na dużym zielonym gametoficie (rys. 37. B).
zarodnia zoospory (pływki)
z funkcjonaInie

/ gametofity

sporofit

plemnik

młody
sporofit komórka jajowa

M- mejoza
z- zapłodnienie
karpospora

gametofit

karpospory

spermacja

zygota
komórka jajowa

młody sporofit

Rys. 37. Heteromorficzna przemiana pokoteń z dominacją: sporofitu (A) i gametofitu (B)
 65

CnnRłxrERysTyKA GŁoWNycH GRUp GLoNow

Tab. 6

Grupa
systematyczna Charakterystyczne cechy budowy
glonów

eugteniny Jed

przez
Nie mają ściany

Przy braku świattamogą przechodzić na

heterotroficzny sposób odżywiania.

dinofity Protoplasty komórek bruzdnic wytwarzają

(bruzdnice) ścianękomórkową zbudowaną
z
Stanowią ważny składnik planktonu
morskiego, drugi po okrzemkach pod
wzgtędem ilości.

okrzemki Jedl

pancerzyka,
nowa. Jest
pewien czas
pancerzyk, a
Często od
rozmnazanle
Jest to naj
66

zie[enice Charakteryzują się naj bardziej

. Od form jednokomórkowych
(np. zawłotnia, chtoretta), kotonijnych
(jak np. skrętnica, toczek), do
wielokomórkowych ptech (jak np. sałata
morska, ramienica).

a w cyktach rozwojowych wietu z nich

występuje przemiana pokoteń.
n Gatunki w większości słodkowodne,
niekiedy żyją na tądzie, pokrywając różne
powierzchnie.

brunatnice Zwykte osiadte glony o ptesze przypo-

minającej pokrojem roślinytądowe.
U wietu gatunków występuje przemiana
pokoteń.
Z wyjątkiem kitku gatunków wszystkie są
gtonami morskimi i zamieszkują wody
przybrzeżne strefy umiarkowanej
i chłodnej.

krasnorosty Na ogót organizmy wielokomórkowe,

o skomp[ikowanej ptektenchymatycznej
plesze, zawsze przytwierdzonej do
podtoża.
Rozmnażają się bezpłciowo za pomocą
nieruchtiwych ( ).
Mają różnorodne ksztatty: nitkowate,
krzaczkowate tub listkowate.
Większość występuje w ciepłych morzach,
tylko nieticzne można spotkać w czystych,
szybko ptynących wodach słodkich.
 67

WvsręnoWANlE GLoNoW l lcH RoLA W EKosysTEMAcH

Glony występują we wszystkich rodzajach wód; zarówno w wodach

słodkich, jak i w stonych, w morzach podbiegunowych, ale takze w wo-
dach gorących stref klimatycznych. Mogą też życ na korze drzew (np.
pierwotek), skatach lub pokrywać powierzchnię śniegu czy lodu.

Rozmieszczenie pi onowe glonów w Wodzie

Występowanie glonów w wodzie jest ograniczone dostępnością

światta na róznych gtębokościachw związku z różnym stopniem absor-
bowania światta przez wodę.
Najszybciej absorbowane jest światłoczerwone wykorzysty-
wane do procesu fotosyntezy przez gl,ony zielone, wystę-
pujące w gornych partiach wod,
G[ony zawierające brązową fukoksantynę mogą zyć gtębiej,
poniewaz do fotosyntezy wykorzystują Światło niebiesko-
zółte, słabiej pochtaniane przez wodę.
Najgtębiej schodzą krasnorosty, które potrafią wykorzystaĆ
w fotosyntezie - najmniej absorbowane przez wodę - świat-
ło niebieskozieIone.

Adaptacje morfologiczne glonów do zróżnicowanych warunków

w wodzie

Ze względu na adaptacje morfologiczne mozna wyróżnic następu-

jące gruPY glonów:
, do których nalezą organizmy zawieszo-
ne w wodzie i biernie unoszone przez jej prądy. Cechuje je:
niski ciężar właściwy[ub zdotność jego zmniejszeniaprzez
gromadzenie w komórkach ttuszczu, wytwarzanie grubej
warstwy galarety, która otacza np. komórki okrzemek
i zielenic,
zwiększanie powierzchni nośnej przez sptaszczenie ciata
oraz wyksztatcenie róznego rodzaju wyrostków, które
hamują opadanie na dno,
68

O masowe występowanie glonów planktonowych może po-

wodować tzw. zakwity wody.
D Glony bentosowe, do których nateżą glony występujące na
brzegach tub dnie zbiorników wodnych. Przyleganie do pod-
łożaułatwiają im różne twory czepne tub chwytniki (np,
u [istownicy).
B Gtony mogą wchodzić w sktad peryfitonu, który obejmuje
organizmy porastające kamienie lub inne przedmioty za-
nurzone w wodzie.

znaczenie w przyrodzie i p człowieka

D Gtony mają zdotnośćprzeprowadzenia fotosyntezy, dzięki

czemU:
o w środowisku wodnym są głównymi producentami ma-
terii organicznej i stanowią podstawę tańcucha pokar-
mowego w ekosystemach wodnych,
O w wodzie są Źródtem tlenu, który jest niezbędny dla
prawidłowego funkcjonowania organizmów.
tr Gtony mają znaczenie skatotwórcze, np. okrzemki w two-
rzeniu minerałów krzemionkowych lub ramienice o ścianach
komórkowych przesyconych węgtanem wapnia - w powstawa-
niu niektórych skat wapiennych. Podobne ściany wytwarzają
krasnorosty, stanowiące ważny sktadnik raf koralowych.
Człowiek wykorzystuje glony jako:
U paszę dla zwierząt domowych,
tr surowiec spożywczy, np. otrzymywany z niektórych rodza-
jów krasnorostów agar jest używany w przemyśle spożyw-
czym do produkcji galaretek oraz jako pożywka w hodowli
bakterii,
n surowiec do produkcji teków oraz kosmetyków.
 69

Zadanie 67.
Pewien gatunek pantofelka - Paramecium bursaria - odżywiający się bakteria-
mi, glonami i innymi mikroorganizmami potrafi przezyć okresy braku pokarmu,
dzięki temu, że pochłania pewien gatunek zielenicy z rodzaju Chlorella. Glonow
tych nie trawi, lecz pozwala im rozmnażać się do liczby 30-40 osobnikow, po
czym ich podziały zostajązahamowane. Zawarte w nim zielenice syntetyzują
związki organiczne z nieorganicznych. Dalsze napotkane chlorelle pantofelek
pochłania i trowi, tak jak wsnlstkie napotkane mikroorganizmy.
,/ wyjaśnij, dlaczego, mimo że opisany przypadek nie jest przykładem
endosymbiozy - oba organizmy mogążyć oddzielnie, jest potwierdze-
ni em stuszności teori i endosymbi otycznego pochodzeni a ch loroplastow

roślinnych.

Zadanie 68.
,/ podaj dwie rożnice między tkankami rośIinnymi a koloniami, jakie mogą
tworzyć ni ektore glony.

Zadanie 69.
Na rysunku przedstowiono pokroj ciała eugleny, ktora jest przykładem
organizmu posiadającego w budowie cechy charakteryzujące protisty roś-
linne i zwierzęce,

p[amka oczna
fotoreceptor
wić

wodniczka tętniąca
paramy[on
otoczka (pettikuta)
jądro

paramylon

chIoropIasty

Rys. 38.

,/ Korzystając z informacji zawartych na rysunku, zestaw w tabeli cechy

rośIinne i zwierzęce eugleny,
70

Zadanie 70.
Zielenice są glonami charakteryzującymi się bardzo dużą rożnorodnością
budowy.
Na rysunku przedstawiono budowę pięciu glonow należących do zielenic.

pirenoid

jądro
] międzywęźte

węzeł

ch[oropIast

butwka

skrętnica ramlenlca ch[ore[[a

pIamlka oczna
potomne
wlc
młode toczki

jądro
pirenoid
chIoropIast
dorosły

toczek zawłotnia

Rys. 39.

./ tJszereguj podane glony w kotejności uwzględniającej stopień organi-

zocji budow - od najprostszej do najbardziej ztożonej formy budowy.

Zadanie 71.
Glony sąwtaściwiejedynymi producentami materii organicznej w wodach,
które stanowią70% powierzchni ziemi. w związku z przeprowadzanym pro-
cesem fotosyntezy, ktorej substratem jest dwutlenekwęgla, a produktem
ubocznym tlen, glony majądecydujący wpłW na klimat Ziemi.
./ Podaj, jak zmieniłby się klimat na Ziemi, gdyby liczebnośćglonow
w wodzie drastycznie się obniżyła.
 71

Zadanie 72.
,/ wyjaśnij zależnośćpomiędzy pojawieniem się glonow a wymarciem
większości organizmów beztlenowych, które dominowały u zarania ży-
cia na ziemi.

Zadanie 73.
./ podaj przykłady glonow, ktorych nadmierna iloścpowoduje tzw. zakwit
wód.
,/ Wyjaśnij, dlaczego zakwity wod pojawiająsię najczęściej latem.

Zadanie 74.
,/ podaj cechy wyrożniajqce zielenice spośrod pozostałych glonow.

Zadanie 75.
./ podaj dwa argumenty świadczące o dużej plastyczności ekologicznej
glonow.

Zadanie 76.
,/ zaznacz z niżej podanych dwie cechy, ktore pozwalająodrożnić protisty
rośIinne od rośIin.
a) Obecnośc celulozy w ścianachkomorkowych.
b) Brak tkankowej budowy ciata.
c) Występowanie 3 lub 4 błon otaczających chloroplast.
d) Obecnośc komorek opatrzonych wiciami.

7adanie 77.
W tabeli przedstawiono zawartośćtrzech podstawowych gazow w wodzie
w zależnościod stopnia zasolenia oraz temperatury wody.
Tab. 7.

Rodzaj środowiska Temperatura i ich

wodnego ("c)

woda 0 11,4ż 8.04 0.44

morska
ż0 10,4ż 0,23
woda 0 18,64 0.51
słodka
z0 1ż,59 6.57 o.26

,/ sformuluj dwie zależnościwynikające z analizy powyższych danych.

72

Zadanie 78.
Na rysunku przedstawiono koniugację drabinkowąu skrętnicy - szczegóIny
sposob rozmnażania płciowego niewystępujący u innych glonow,

nlc
1
o

zygota

Rys. 40.

./ podaj dwie cechy koniugacji drabinkowej, ktore wyrożniająten sposob

r ozm nażani a płci ow e go skrę tni cy.

Zadanie 79.
./ Na podstawie analizy informacji podanych w tabeli 5. wyjaśnij, dlaczego,
mimo podobieństwa budowy zewnętrznej brunatnic do wielokomorko-
wych zielenic i krasnorostów, uważa się, że sąone bliżej spokrewnione
z jednokomorkowymi okrzemkami niż z zielenicami i krasnorostami.

Zadanie 80.
Na rysunku przedstawiono schemat ilustrujący rozmnażanie przez podział
u okrzemek.

Rys. 41
 73

o) Na podstawie analizy rysunku podaj przyczynę zmniejszania się

wielkości komorek u okrzemek.
b) Wyjaśnij,w jaki sposob okrzemki zapobiegającałkowitemu skar-
łowaceniu komorek.

Zadanie 81 .
Na rysunku przedstawi ono schematyczni e izomorf iczną przemionę pokoleń
u gałęzatki.

--ł a'
d ----.....--..----___>/7
>
""/_
--ż' -,----"ł
-->\ aLr ll

j}\ b.(
bF

Rys. 42.

,/ Na podstawie analizy rysunku zaznacz, ktore z poniższych zdań prawidto-

wo opisuje przemianę pokoleń u gałęzatki.
a) Pokolenie l jest gametofitem, ponieważ wytwarza gamety ,,a".
b) Pokolenie ll jest haploidalne i wytwarza gamety ,,b".
c) ,,b" sQgametami, gdyż pokolenie ll jest sporofitem.
d) ,a" sQsporami, gdyż pokolenie l jest gametofitem.

Zadanie 82.
Przeczytaj poniższy tekst.
G lony te są organizmami wyłączni e j ednokomor kowymi, rzadko ko loni j nymi,

Występujązarówno w wodach stodkich, jak i słonych. Pod względem liczby

gatu n kow p rzewyższaj ą wszystki e i nne grupy glonow.
,/ Na podstawie analizy tekstu okreśI, ktorąz niżej podanych grup glonow
opisuje podany tekst.
Zielenice, brunatnice, okrzemki, krasnorosty.
74

Zadanie 83.
tAejoza jest podziałem redukcyjnym, w wyniku ktorego następuje redukcja
chromosomow w komórkach z liczby 2n do 1n.
./ zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
W wyniku mejozy powstają:
a) zlwsze gamety.
b) zawsze zarodniki.
c) gamety u zwierzqt, zarodniki u rośIin.
d) organizmy haploidalne u rośIin i zwierząt.

Zadanie 84.
./ wyjaśnij, posługując się dwoma argumentomi, dlaczego cykl rozwojowy
organizmow, w ktorym zachodzi mejoza postgamiczna jest stosunkowo
rzadki w przyrodzie i zachodzi wyłącznie u pierwotnych organizmow
wodnych.

Zadanie 85.
,/ przyporządkuj podane grupy glonow do produkowanych przez nie związ-
kow.
A) eugleniny l. fukoksantyna
B) brunatnice ll. agar
C) krasnorosty lll. paramylon

Zadanie 86.
Pochodzenie krasnorostow jest jednym z bardziej spornych zagadnień, jeśIi
chodzi o ewolucję glonów, ponieważ majądużo cech wspolnych z sinicami,
tch barwnikami osymilacyjnymi są fikobiliny - fikocyjan i fikoerytryna -
niewystępujące u innych glonow. Budowa skrobi krasnorostowej jest po-
dobna do skrobi wytwarzanej przez sinice. Ogromna większośĆkrasnorostów
ma plechy, ktore wykazują duże zrażnicowanie w budowie wewnętrznej.
kr asno r osty m aj dzo ko m p Ii kow o n e p r oce sy r ozm nażani a płci ow e go po -
ąb ar s

łqczone z przemianąpokolen, chociaż w cyklu rozwojowym brak jest jakich,

kolwi ek stadiow uwi cionych.
,/ korzystając z inf ormacji podanych w tekście,podaj cechy krasnorostów:
a) wspolne z sinicami,
b) dowodzące wysokiego stopnia ich specjalizacji ewolucyjnej.
 75

Zadanie 87.
Brunatnice sąglonami typowo morskimi. lch plecha zoopatrzona w pęcherze
wypełnione powietrzem osiąga niekiedy długośćkilkudziesięciu metrów, jak
np. u wielkomorszczu. Podobne pęcherzykowate zgrubienia plechy wy-
pełnione powietrzem mo morszczyn występujący w Bałtyku.
,/ wyjaśnij, jakąrolę u brunatnic petniąpęcherze wypełnione powietrzem.

Zadanie 88.
Na rysunku przestawiono cykl rozwojowv morszczynu

komórka jajowa

zbiornik z lęgniami tęgnia

plecha
zygota

kiełkowanie
zygoty
p[emnik

zb,iornik z plemniami plemnie

Rys. 43.

,/ Na podstawie analizy cyklu rozwojowego morszczynu:

a) okreśI typ rozmnażania płciowego,
b) podaj etap cyklu, podczas ktorego zachodzi mejoza,
c) wyjaśnij, dlaczego przedstawionego cyklu nie można nazwać
przemianą pokoleń.
76

Zadanie 89.
Duże zrożni cowani e sposobow rozm nażani a ptci owe go można zaobse rwowaĆ
u zielenic. Wielokomorkowa taśmaczy gałęzatka zbudowane z komorczakow
wykazuj ą wy r aźnąi zogami ę. Sałata morska o dużych Ii ściowatych p Ie chach
(rys. 36.) rozmnaża się płciowo przez anizogamię, a jednokomorkowa za-
włotnia rozmnaża się oogamicznie.
,/ okreśI,czy typ rozmnażania ptciowego jest skorelowany z postępującym
zróżnicowaniem budowy ciała glonow. Podaj wyjaśnienie udzielonej od-
powiedzi.

Zadanie 90.
Przeprowadzono kilkuletnie badania nad występowaniem glonow w dwoch
jeziorach. Jezioro A - było otoczone dookoła polami, na ktorych uprawiano
rośIiny,zaśjezioro B - potożone byto w górach, z dala od siedzib ludzkich.
Po upływie kilku lat w jeziorze A zaobserwowono zakwit wód, a w jeziorze B
stwierdzono stopniowe zmniejszanie się liczebności glonow, zośzawartoŚc
tlenu w obu jeziorach uległa obniżeniu.
a) Podaj przyczynę wystqpienia zakwitu wod w jeziorze A.
b) Wyjaśnij przyczyny spadku zawartości tlenu w jeziorze A oraz B.

Zadanie 91.
,/ wyjaśnij,dlaczego zielenice nie wchodzą w skład bentosu występu-
jącego na dnie zbiornikow wodnych.

Zadanie 92.
,/ podaj dwa orgumenty uzasadniające, że glony nie są jednostką syste-
matyczną, tylko stanowi ą grupę morfologiczno-ekologiczną.