PRZESZŁOŚĆ GEOGRAFICZNA POLSKI

Era prekambryjska (4,6 mld - 590 mln lat temu)

Z tej ery pochodzi fundament krystaliczny platformy wschodnioeuropejskiej. Poza obszarem platformy,
gnejsy prekambryjskie znajdują się w Górach Sowich.

Era paleozoiczna (590 mln - 250 mln lat temu)

a) kambr - z tego okresu pochodzą piaskowce kwarcytowe Gór Świętokrzyskich i wapienie

wojcieszowskie w Sudetach,

b) ordowik - utworzyła się ropa naftowa w niektórych częściach platformy wschodnioeuropejskiej;

c) sylur - wytworzyły się rudy niklu i cyny na Dolnym Śląsku. Na przełomie syluru i dewonu miała miejsce
orogeneza kaledońska. Jej ślady są widoczne w południowej części Gór Świętokrzyskich, w Górach
Kaczawskich oraz w okolicy Kłodzka;

d) dewon - powstały wapienie i marmury Gór Świętokrzyskich i okolic Krakowa oraz kwarcyty w Górach
Świętokrzyskich;

e) karbon - powstały złoża węgla kamiennego Górnego i Dolnego Śląska. Od końca dewonu przez karbon i
perm miały miejsce hercyńskie ruchy górotwórcze. W Polsce objęły środkowe i wschodnie Sudety oraz
Góry Świętokrzyskie. Powstały wówczas granity Karkonoszy, Strzelina, Strzegomia i Tatr;

f) perm - wytworzyły się rudy miedzi Bolesławca i Głogowa, sól kamienna i potasowa na Kujawach. Z
okresu tego pochodzą również porfiry rejonu Krzeszowic.

Era mezozoiczna (250 mln - 65 mln lat temu)

a) trias - powstały wapienie i margle oraz rudy cynku i ołowiu Górnego Śląska. Wytworzyły się również
najstarsze skały karpackie (w Tatrach);

b) jura - powstały wapienie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Tatr i Pienin oraz rudy żelaza okolic Kielc
i Częstochowy;

c) kreda - wytworzyły się wapienie okolic Krakowa, Lublina i Chełma oraz kreda na Wyżynie Lubelskiej.
Ruchy górotwórcze, będące wstępem do orogenezy alpejskiej, utworzyły wał kujawsko-pomorski i
towarzyszący mu system niecek.

Era kenozoiczna (od 65 mln lat temu do dziś)

a) trzeciorzęd - wytworzył się flisz karpacki (piaskowce i łupki). W czasie orogenezy alpejskiej zostały
sfałdowane i wypiętrzone Tatry, Pieniny i Beskidy. Sudety zostały wypiętrzone w formie zrębu
tektonicznego. W trzeciorzędzie powstały złoża węgla brunatnego, karpackiej ropy naftowej i gazu
ziemnego, siarki w okolicy Tarnobrzega, gips w Niecce Nidziańskiej oraz sól kamienna rejonu Wieliczki i
Bochni

b) czwartorzęd - w plejstocenie wielokrotnie z północy nasuwał się lądolód. Zlodowacenia górskie miały
miejsce w Tatrach i Karkonoszach. Wytworzyły się pokrywy lessowe.