Mini-słowniczek

archeologii brytyjskiej
 Datacja

Lower Palaeolithic - ok.700-245 000 BC.

Middle Palaeolithic-ok.245-40 000 BC
Upper Palaeolithic -ok. 40 -10, 700 BC

Mesolithic Period ok.11,600-7,800 BP

Epi-Mesolithic 7,800-5,500 BP

Neolithic Period 4000-2200 BC

Early Neolithic- 4000-3500BC
Middle Neolithic-3500-2700 BC
Late Neolithic-2700-2200 BC

The Bronze Age Period 2400 do 700 B.C.

Early Bronze Age 2150-1500 B.C,
Middle Bronze Age 1500-1150 B.C
Late Bronze Age 1150-800 B.C

Iron Age 800 BC -43 AD

The Romano-British Period 43 AD - 410 A.D

The Early Medieval Period –or Anglo-Saxon Period, 410/450 -1066

The Medieval Period- 1066 -1540
The Post-Medieval Period-1540 - XVII/XVIII w

Modern Age - XIX-do dzis

!
 The Palaeolithic Period

W paleolicie Wyspy Brytyjskie nie byly jeszcze wyspami-odrywaly sie po kawalku

od obszarow dzisiejszej Danii. W literaturze opisuja cale masy procesow
postlodowcowych, ksztalowanie sie ekologii Wysp, odlaczenie sie Irlandii itp.ale ja
moze skupie sie na podstawowych faktach i poprawnym nazewnictwie.

- ok.700-245 000 BC.

Wystepuja dwa przemysly krzemienne: Clatonian Industry oraz Acheulean Industry
(Aszelien- z obszarow Francji).
-ok.245-40 000 BC
Wystepuje Levallois technique (przemysl lewalusaki) oraz pod koniec Mousterian
Industry.(Musterien-tez z Francji).
-ok. 40 -10, 700 BC
Pojawiaja sie szczatki ludzkie, malunki i ryty w jaskiniach kolo Notthingam, lowcy
reniferow i mamutow, przemysly to: Aurignacian – z Francji oraz Gravettian (takze z
obszarow Francji).

Vocabulary
Cave site-stanowisko jaskiniowe
Tool-narzedzie
Core-rdzen (w narzedziu)
Flakes-odlupki
Scraper-skrobacz
Chopper-tluczek
Axe-siekierka
Knife-l mn.knives-noz/noze
Flake removal-odlupywanie (z rdzenia)
Piercer –przekluwacz
Blade-ostrze
Microliths-mikrolity
Bone –kosc
Antler-rog (material i u zywego zwierzecia)
Ivory-kosc sloniowa
Bulb of percusion- powierzchnia negatywowa narzedzia
Point of percusion- miejsce uderzenia (na narzedziu)
Flint-krzemien
Burnt flint-przepalony krzemien
Sandstone-piaskowiec
Chalk-kreda (skaly kredowe-b.duzo w okolicach Wessex)
Mamooth- mamut
Cave bear-niedzwiedz jakiniowy
Quaternary –czwartorzed
Environment- srodowisko
Glacier- ladolod-lodowiec
Icesheet- tafla lodowa
Moraine –morena lodowcowa
Glacial land formation- uksztaltowanie terenu przez lodowiec
 Mesolithic Period

Mezolit na Wyspach Brytyjskich to bardzo duza formacja archeologiczna,

nieporownywanie bardziej rozbudowana niz np. w Polsce.
Datowanie: ok.11,600-7,800 BP, daty sa w duzej mierze oparte na C14,(daty
kalibrowanie-Wielka Brytania ma najdlusze w Europie kompletne krzywe dendro-
prawie od mezolitu do XX wieku z mala przerwa w III w AD.)
Mezolit dzieli sie na podokresy-Early-Middle-Late.

Najwazniejsze zgadnienia, ktorych nie bede tutaj rozwijac to:

- okres przejsciowy miedzy paleolitem i

mezolitem
epipaleolityczny i polodowcowe
grupy lowcow-zbieraczy
srodowiskowe i
geograficzne przemiany epoki Holocenu (chodzi gl. o ocieplenie i zmiany ekologii
Wysp)
- - nowa technika narzedzi krzemiennych
- - mezolityczne wyroby z drewna
- - rekonstrukcja diety ze szczatkow kostnych w oparciu i badania
izotopowe-bardzo trendy ostatnio.
- czyli osadnictwo mezolityczne i
ekonomia gospodarcza.
Przejscie od mezolitu do neolitu jest bardzo dlugie- 7,800-5,500 BP

Vocabulary
Absolute dates- daty absolutne
Tundra/boreal forest- tundra, las borealny
Microlith composit tool- mikrolityczne narzedzie kompozytowe
Retouch-retusz, retouched tool-narzedzie retuszowane
Burin-półtylczak
Arrow –strzala
Harpoon-harpun
Oyster shells- muszle ostryg (bardzo duzo sie znajduje,nie tylko w mezolicie ale np.w
okresie saxonskim)
Antler mattock- kilof wykonany z rogu
Fish hook- haczyk na ryby
Braid-plecionka, plecionkarstwo
Wicker- wiklina, wickerwork-wyrob z wikliny
 Neolitic Period

Datowanie -4000-2200 B.C. –nie wliczajac spornego neolitu pre-ceramicznego

wywodzacego sie byc moze jakos z formacji mezolitu na Wyspach.
PPNA-Pre-Potery Neolithic A-neolit pre-creamiczny typu A
PPNB Pre-Potery Neolithic B
PPNC Pre-Potery Neolithic C

Early Neolithic- 4000-3500BC

Middle Neolithic-3500-2700 BC
Late Neolithic-2700-2200 BC
Najwieksze kultury neolityczne-chronologicznie-pod katem ceramiki/inna sytuacja w
Szkocji i Irlandii:
· Peterborough ware-ceramika Peterborough
· Grimston-Lyles Hill tradition
· Southern Decorated Bowl Tradition
· Impressed ware tradition
· Grooved ware tradition
· Beaker pottery—przechodzi do Epoki Brazu

Vocabulary
Depositional context-kontekst depozycyjny
Neolithic Revolution-rewolucja neolityczna
Domestication –udomowienie
Aceramic-aceramiczny
Enclosure- zagroda
Long barrows- typowe dla neolitu na Wyspach kurhany neolityczne-podluzne,sporych
rozmiarow, pochowki zbiorowe- np. w Stonehange jest jeden
Deforestation- wycinka drzew
To clear the forest-wyciac las
Ploughing/plough scars- orka/ slady po orce dosl. blizny po orce
Showel-lopata
Spade-szpadel
Hoe-gracka
Carbonised grain- zweglone ziarna zboz
Settlement-osadnictwo
Wheat-pszenica (Triticum Monocot.)
Barley-jeczmien
Emmer –pszenica (plaskurka)
Einkorn-pszenica (samopsza)
Bean-fasola
Pea –groch
Lentil –soczewica
Rye-ryz
Sickle-sierp
Querns /grinding stones- zarna
Henge monument np. timber, pit and stone circles –okregi drewniane, jamy lub
kamienne,setki w calej UK –najwieksza kumulacja okregow w Wiltshire,
k.Salisbury-Stonehange
Shred of pottery-kawalek naczynia ceramicznego= Piece of pottery
Concentric stone circle- koncentryczny krag kamienny
Alignment –polozenie np.north aliggned feature –obiekt polozony na polnoc od...
Stone embankment- kiemienny mur-umocnienie-lub falochron
Burial chamber-komora grobowa
Burial-grave-inhumation-tomb-grob/pochowek
Passage grave- groby typu korytarzowego-kurhan z komora i dlugim korytarzem
Stone slabs-plyty kamienne
Round barrows-typowe dla epoki brazu kurhany okragle, z jednostkowymi
pochowkami
Ditch –row
Ring ditch-szczegolny obiekt archeologiczny, najczesciej z epoki zelaza ale nie tylko-
koncentryczny okop
Pyre debris-popioly ze stosu
Quarry-kamieniolom
Surface deposit-depozyt powierzchniowy
Neolithic axes-siekiery neolityczne
Polished stone knives-wypolerowane noze kamienne
Flint scatter –krzemienica
Leaf-shaped arrowhead-grot strzaly w ksztalcie liscia
Soft hammer-miekki tluk dosl.mlot
Oblique picture –zdjecie obiektu po przekatnej
Local pottery making tradition-lokalna tradycja garncarska
Vessel-naczynie
Neck-szyja (w naczyniu)
Base-baza (w naczyniu)
Rim-wylew (w naczyniu)
Handles-uszka lub trzymadelka (w naczyniu)
Impressed linear decoration- wyciskana dekoracja liniowa
Cup-kubek
Bowl-misa
Plate-talerz
Chalk figurine-figurka wykonana z kredy
Wood logs-bale drewna
Peat-torf
Bog body- naturalnie zmumyfikowane szczatki ludzkie
Bog-moczary torfowe
Glass pendant-szklana zawieszka
Beads-paciorki
Bone chisel- kosciane dluto
Antler rake- grabie wykonane z rogu
Hearth, grate-palenisko

http://www.youtube.com/watch?v=Z7ndvcAYlE4&feature=related
 The Bronze Age Period
Zasadniczo datacje epoki brązu na Wyspach to 2400 do 700 B.C.
Okres eneolitu, stopniowego pojawiania się wyrobów z miedzi to 2400-2200 B.C,
dalej 2200-do ok.1000 B.C to właściwy rozkwit kultur brązowych i pojawinie sie
pierwszych wyrobów żelaznych to 1000 do 800 B.C.
Okres eneolitu często jest określany w literaturze jako " # $
Fazy właściwej epoki brązu- wczesny 2150-1500 B.C, środkowy-1500-1150 B.C i
późny 1150-800 B.C
Najwazniejszą kulturą dominująca w południowej Anglii jest kultura Wessex.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_Wessex

Vocabulary

Main archaeological units- główne jednostki archeologiczne (w znaczeniu kultury ale

także np.firmy czy organizacje ect.)

Bell Beaker culture- kultura pucharów dzwonowatych

Burial Mound culture- kultura grobów mogiłowych
Lusatian culture- kultura łużycka
Unetice culture- kultura unietycka
Urnfield culture- kultura pól popielnicowych
Nordic Bronze Age circle- nordyjski krąg kultur brązowych
Trzciniec culture- kultura trzciniecka
Catacombe culture- kultura grobów katakumbowych
Deverel-Rimbury culture- kultura Deverel-Rimbury, zaraz po Wessex jedna z
głównych kultur brązowych na Wyspach Brytyjskich, rozwijała się od ok.1600 do
1100 B.C ale niektorzy datuja ja troche poźniej
Scythian culture- kultura scytyjska

Landscape- krajobraz
Environment-środowisko np.życia
Agriculture/farming- rolnictwo
Dendrochronology/tree ring dating-dendrochronologia,datowanie słojami drzew
Field system- system pól w sensie, rowy,murki, podziały geodezyjne ect. np. Roman
field system, Celtic field system, medieval field system
Decline of Neolithic formation- schyłek /lub upadek formacji neolitycznej
Burial rite- obrządek pogrzebowy
Introduction- wprowadzenie np. an introduction of cooper and bronze metallurgy to
Britain- wprowadzenie metalurgi miedzi i brązu w Wielkiej Brytanii
Cremation/cremation burial- grób typu kremacyjnego
Biritual funeral practises- birytualny obrządek pogrzebowy
Cooper-miedz
Bronze-brąz
Lead-ołów
Tin –cyna
Gold-złoto
Silver-srebro
Arsenic bronze-brąz arsenowy/wykorzystywany tylko we wczesnej epoce brązu
Nickel-nikiel
To incrust- incrustation-inkrustacja, inkrustować np. encrust wood panelling with
ivory/inkrustować panele drewniane kością słoniową
Embellishment- ornament, ozdoba, zdobienie np. celling embellishemnt /zdobienie
sufitu
Gold plated object –przedmiot pokryty złotem
Cooper ore- złoże (w sensie geologiczne) miedzi,
gold mine-kopalnia złota
Granulation-granulacja
Ear-rings-kolczyki, zausznice
Bracelet-branzoleta
Pendant-zawieszka
Armlet-naramiennik
Loop-pętla, np. Sussex loop: typ pętli brązowej
Pin-szpila
Ring/finger-ring-pierścień, pierscionek
Twisted torc-torkwes/rodzaj naszyjnika, tu: skręcony torkwes
Wire-drut, np.sliver wire-drut srebrny
Chisel-dłuto
Sickle-sierp
Saw blade- ostrze piły,saw-piła
Razor-brzytwa
Knife-nóż
Tweezers-penceta, szczypczyki
Bone needle- igła kościana
Textile-tkanina
Belt hook- haczyk na pasie,
buckle-klamra
Bronze axe-siekierka brązowa
Spear-włócznia
Dagger-sztylet
Sword-miecz
Shield-tarcza

Natural communication routes-naturalne drogi komunikacyjne

Trade/commerce-handel
Exchange- wymiana np. amber from Baltic countries was an object of exchange
/bursztyn z krajów bałtyckich był obiektem wymiany..
Timber structures- struktury drewniane
Fertile river valleys-żyzne doliny rzeczne
Tidal flow-przypływ np. w ciesninie,pływ rzeczny ect.
Feature of no archaeological value-uzyteczne wyrażenie: obiekt nie-archeologiczny
np. korzenie krzaka ect.
Tree-throw w skrócie TT- specyficzny obiekt archeologczny bedacy pzoostałościa
duzego drzewa, z odwroconą stratygrafią

Bone assemblage- zbiór kości

Cattle-bydło
Cow-krowa
Bull-byk
Aurochs-tur / forma bizonowatych
Pigs-świnie, flock-trzoda
Goat-koza
Sheep-owca
Livestock- żywy inwentarz /zarówno swinki jak krówki
Rabbit-królik,
Hare-zając
Fox-lis
Wolf/ plur.wolves-wilk-wilki
Mouse/plur.mice -mysz-myszy
Rodent-gryzoń
bird bones-kości ptaków
fish bones-ości ryb
amphibian-płazy (zool.)
fossil- skamieniałość, skamienielina
Domesticated animals-zwierzeta udomowione
Coffin-trumna
Stake-kij/palik
Post-pal, kłoda
Log-kłoda drewna
Logboat-łódź wykonana z bali drewna, lub jednego kawałka drewna
Waterhole- typ obiektu archeologicznego-głęboka (2-5m) jama na wode,ale nie
studnia. Mozliwa depozycja obiektow na dnie waterhole, jakis votów,drewna nawet
szczatkow ludzkich ect.

Iron Age
Epoka zelaza dzieli sie na wczesna (800-400 BC),srodkowa (400-100 BC) i pozna
(100 BC -43 AD). Wydziela sie takze Iron Age A,B,C co ma swoje odpowiedniki z
kolejnymi okresami Hallstatt na kontynencie).
Rzeczami charakterystycznymi dla epoki zelaza na Wyspach sa:
nowe wzorce osadnicze (oparte na okraglych domach), siec tzw.hillfords czyli
grodow obronnych polozonych na wysokich wzgorzach (w samym tylko Wiltshire
jest kilkanascie,setki w calej Anglii-to sa imponujace czasami rozmiarami refugia i
fortece, z obwalowaniami, cokolami, palisadami-istniej cala ich typologia ale
generalnie naleza one do wczesnej epoki zelaza, hillfords sa rozumiane jako stolice i
grody poszczegolnych plemion i sa czescia plemiennej organizacji terytorialnej),
crannogs- kranogi-czyli fortece (i wioski-gl. Szkocja) polozone na wyspach (tez
sztucznych) na jeziorach lub rzekach-
b.charakterystyczne nowe typy ceramiki, nowe typy gospodarki rolniczej i podzialow
agrarnych pol (celtic fields- murki ograniczajace pola), na masowa skale powstaja
saliny (handel sola), wyrob szkla, zlotnictwo (era torkwesow), naplyw importow z
obszarow Imperium rzymskiego i kontynentalnej Galii, gl.dobr luksusowych,
nowe typy mieczy oraz pojazdow, rydwanow ect., pojawia sie na duza skale celtyckie
mennictwo (stad znane sa nazywy plemion celtyckich i ich wladcow) oraz
monumentalna rzezba kamienna (np.figury koni i gigantow widoczne tylko z lotu
ptaka-motyw obcietych glow w rzezbie statuarycznej).
Brytania stanowi w tym okresie bez watpienia czesc celtyckiej Europy, i jest b.blisko
powiazana ze sasiadujaca Galia- wyprawa Cezara na Galie i jej podboj rozluzniaja te
wiezy.Dwukrotna proba ataku Cezara na Brytanie konczy sie fiaskiem,i dopiero
Klaudiusz w 43 laduje na wyspie-dokonuje podboju i przyjmuje tytul ‘Boga Brytow’.

Vocabulary

· Atlantic roundhouse 3 typy domow z epoki zelaza

· Courtyard house
· Wheelhouse
Hillford-grod warowny na szczycie wzgorza
Cliff-castel-grody broniace wybrzeza,na wysokich kredowych klifach
Rampart- szaniec,obwalowanie
Palisade-palisada
Berm-nasyp
Entrance-wejscie (np.do grodu)
Territorial oppida-terytorialne oppidum (siedziba plemienia),typ grodu z Galii
Cluster of forts- skupienie grodow
Village-wies
Highland-lowland- wyzyny-niziny np. The IA settlement was concentrated on
highlands/ osadnictow ep.zelaza koncentrowalo sie na wyzynach…
Boundary-granica (w kazdym znaczeniu)
Beehive-ul (dla pszczol)

Typy jam zasobowych IA: IA storage pits

· Beehive- ul (o ksztalcie)
· bottle- butelka
· barrel-beczka
· cylindrical -cylindyczny
· bathshaped-wannienkowaty
Rotary querns-zarna obrotowe
Comb-grzebien
Loomweights-ciezarki tkackie
Glastonebury wear-b.powszechnie wystepujaca ceramika ep.zelaza (szcz.pd Anglia)
Saucepan-patelnia
Saline-salina (miejsce wydobycia soli-najwieksze sa w Norfolk)
Leather-skora
Wooden mallet-drewniany mlotek
Stone lamp-kamienna lampka
Basketwork-koszykarstwo (wyrob koszykow)
Clay-glina
Chalk-kreda
Oven-piec (pottery oven-piec do ceramiki)
Wheel-made pottery/ceramics- ceramika robiona na kole
Hand-made pottery-ceramika lepiona recznie
Chariot-rydwan
Cart-furmanka, powoz
Wheel-kolo (w wozie),circle (w geometrii)
Iron tyre- zelazna obrecz kola
Raft-tratwa
Tankard- kufel z przykrywka
Jet-jadeit (material)
Amber-bursztyn
Coral-koral (material i kolor)
opaque red glass- metne/nieprzezroczyste czerwone szklo
electrum-elektron, stop zlota i srebra,podstawowy material do wyrobu
torkwesow (naszyjnikow celtyckich)
brooch-brosza,np.La Tene brooch/brosza latenska,np. bow brooch-brosza z
kabłączkiem:)
tongs-szczypce (np.takie uzywane przy palenisku)
adze-topor ciesielski
awl-szydlo
gouge-wzlobnik/dluto wklesle, to gouge out sth-wyzlobic cos
saw-pila (narzedzie)
torc-torkwes
weapon-bron (ogolnie)
armour-uzbrojenie,zbroja np.parade armour- zbroja paradna
strap suspension-zawieszenie na pasku (np. the sword strap suspension-miecz
zawieszony na pasie)
sling stones-kamienie do procy-sling:proca
helmet-helm
horn-rog, ale horned-helmets-typ helmow z rogami (jak u Asterixa :)
coinage-mennictwo
sculpture-rzezba
wooden figurines- figurki drewniane
temple-swiatynia
warrior burial- pochowek wojownika

The Roman Period 42-410 AD

Potezny dzial archeologii brytyjskiej. W punktach:

1. miltary sites and settlement- osadnictwo wojskowe, fortece,forty pomocnicze,

grodki,wieze, tzw. The Yorkshire Stations (typ fortyfikacji w
Yorkshire),obozy, dalej: linia graniczna-mur Hadriana i Antonina, tzw. The
Saxon Shore (fortyfikacje limesowe Walii)
2. Miasta-nomenklatura z laciny: municipium (miasto), civitas capitals (glowne
jednostki administracyjne), insulae- dzielnice miasta, typy domow i sklepow,
budynki publiczne-fora i basiliki, macellum-czyli rynki miejskie,teatry i
amfiteatry,cyrki, luki monumentalne, mury miejskie, dalej- wodociagi, kanaly
i systemy sciekowe, laznie i latryny.
3. Religia-swiatynie i praktyki relgijne, bostwa eklektyczne (bryto-rzymskie,kult
Mitry), po wprowadzeniu chrzescijanstwa , ok.330 -pierwsze koscioly.
4. Zycie wiejskie-Villa jako jednostka agrarno-administracyjna, okragle domy,
posiadlosci imperialne (folwarki cesarskie).
 5. Rzeczy,techniki i wynalazki czasow rzymskich-hypocaustum-ogrzewanie
podlogowe,techniki budowlane (cegla rzymska,cement ect),okna i
szklenia,dachy i dachowki, ogrody i meble.
6. Drogi rzymskie, rozklad glownych drog i szlakow handlowych, nowe typy
powozow, transport wodny, latarnie morskie.
7. Rzezba i dekoracje- mala i wielka, prywatna i publiczna.
8. Nowe wykorzystanie surowcow naturalnych-kamieniolomy, nowe saliny,
kopalnie
9. Tkactwo i tekstylia, nowe typy odzienia, tkanin, import-export, moda.
10. Rolnictwo i narzedzia zelazne. Przedmioty uzytkowe domowe. Militaria i
uzbrojenie rzymskie.
11. Szklo rzymskie-potezny mini-dzial. Techniki produkcji, asortyment,
skladowanie i sprzedaz, uzytkowanie, szklo okienne.
12. Emalie i techniki emalierskie. Produkcja bizuterii ,zlotnictwo i srebro.
13. Ceramika i techniki produkcji. Asortyment,przeznaczenie ect.
14. Oswietlenie-lampki. Osobna typologia lampek.
15. Miary i wagi.
16. Monety i mennictow imperialne. Wymiana walutowa,przeliczniki ect.
17. Gry i zabawy-rzymski styl zycia i rozrywki.
18. Instrumenty muzyczne, toaletowe, chirurgiczne, przybory do pisania.
19. Pochowki-typy, lokalne zroznicowanie ect. Zasadniczo wystepuje kremacja
(ludnosc latynska) i inhumacja (gl.wsrod Brytow).

Vocabulary
Camulodunum- Colchester
Londinum-Londyn
Verulamium-Hertfordshire

Legionary fortress- forteca legionowa

Horrea(granaries)-spizarnie
Auxiliary forts- forty pomocnicze
Barracks- baraki legionowe
Garrison-garnizon
Tower-wieza
Gate-brama
Camp-oboz
Inhabitants- mieszkancy
Hadrian’s/Antonine Wall- mur Hadriana/Antonina
Mound-pagorek
Fort-fort
Bastion-bastion
Gateway-droga wyjsciowa
Courtyard-podworze, dziedziniec
Theatres-teatry (plur.)
Amphitheater-amfiteatr
Monumantal arches- luki monumentalne
Town walls- mury miejskie
Marble-marmur
Water supply- system zaopatrzenia w wode, wodociagi
Drainage- system sciekowy
Baths- laznie rzymskie, ale takze miasto rzymskie o tej nazwie na polnoc od Swindon
Aqueducts-akwedukty
Latrines-latryny
Romano-Celtic temple –swiatynia celtycko-rzymska
Votive tablets- tabliczki ofiarne
Diadem-diadem (bizuteria)
Crown-korona
Inscription-inskrypcja
Christianity- chrzescijanstwo
Church-kosciol
Chaple-kaplica
Wall painting- malarstwo nascienne
Country estate- posiadlosc ziemska, np.villa
Mosaic-mozaika
Luxurious rural residence- luksusowa rezydencja wiejska
Corridor-korytarz
Wing-skrzydlo (w budynku)
Attic-strych
Barn-stodola
Tile/tiles-dachowka, dachowki
Furniture-meble
Stool-taboret
Bench-lawka
Milestone-kamien milowy (rzymska miara odleglosci)
Harness- popreg dla konia
Lighthouse-latarnia morska
Mill-mlyn
Watermill-mlyn wodny
Windmill-wiatrak
Iron ore-zloze zelaza
Rope-lina
Saddle-siodlo
Military tent-namiot wojskowy
Hobnails-gwozdzie z butow rzymskich (warto zapamietac-bo czesto wystepuja w
grobach i sa dobrym datownikiem).
Chest-szkatulka, kuferek
Button-and loop-guzik z petelka:) wynalazek rzymski:) w modzie
Carpenter-ciesla (zawod)
Rasp-pilnik
Carpenter’s plane-hebel ciesielski
Pick- inna nazwa na kilof
Nail-gwozdz
Rotary key-klucz obrotowy (tez ich sie sporo znajduje)
Gladius-miecz rzymski
Pilum-dluga wlocznia
Archer-lucznik
Cavalry-kawaleria
Flask-flaszka
Rectangular,hexagonal,octagonal,cylindrical bottle- prostokatna, szeciokatna,
osmiokatna,cylindyczna butelka
Flagon-flakonik
Window glass-szklo okienne
Enamelling-emalierstwo
Fabric- mieszanka schudzajaca w ceramice
Slip- slip,gladzona powierzchnia naczynia
Ware-ceramika ogolnie
Fine ware- ceramika cienkoscienna (lepszy gatunek)
Samian pottery/ware- ceramika znana w Polsce jako .
Potter-garncarz
Potteries-warsztaty garncarskie
Grog-rodzaj mieszanki schudzajacej dodawanej do ceramiki rzymskiej (gl.III-V
wiek), to sa np.pokruszone skorupki jajek albo slabo wypalona glina,ajkies inne
naczynia rozbite
Balance scale-waga szlakowa
Bronze weight- odwaznik wagowy wykonany z brazu
Candlestick- swiecznik
Corn measure-miara zboza
Aureus, solidus, antonianus, argentues, follis- rozne typy monety rzymskiej
znajdowane w Anglii
Gaming board-plansza do gier
Dice-kosci
Counter-licznik
Mirror-lustro,zwierciadlo
Glass bangle-szklana branzoleta
Writing implements-przybory do pisania
Waxed tablets-tabliczki woskowe
Tombstone-kamien nagrobny
Sarcophagi-sarkofagi
The ashes of the dead-prochy zmarlego
Lead/wooden coffin-trumna olowiana/drewniana
Interment-pochowek
Decapitation-obciecie glowy
Defleshing-odarcie z ciala/miesa, do kosci
 The Early Medieval Period/ Anglo-Saxon
Nie bede moze streszczac historii politycznej Anglii w tym okresie-wiadomo- czasy
b.burzliwe, regres osdaniczy, cofka ekonimii i technologii, najazdy
Anglow,Sasow,Fryzow, potem od VIII w.Wikingow. Kilkuje sobie
chrzescijanstwo,co rusz maltertowane przez Skandynawow, pod koniec ksztaluje sie
monarchia angielska.

Vocabulary
Angles-Anglowie
Saxons-Sasi
Jutes-Jutowie
Franks-Frankowie
Frisians-Fryzowie
Old English language- jezyk staroangielski
Podzial administracyjny Wysp: krolestwo Wessex, Mercia, East Anglia i
Northumbria.
The Vikings-wikingowie
Danelaw-obszar wschodniej i srodkowej Anglii podporzadkowany polit-
ekonomicznie krolewstwom skandynawskim,obszar intensywnej kolonizacji
wikinskiej.
Picts-Piktowie,mieszkancy polnocnej czesci Szkocji
Iona- wielki monaster chrzescijanski na Hebrydach,zal.przez sw.Kolumbana
wspaniale kodeksy i szkola pismiennicza, Book of Kells (b.znany kodeks), miejsce
pierwszego ataku Wikingow na Anglie w 794.Wielokrotnie pladrowany.Beda
Czcigodny i Alkuin pochodzili z Iony.
Marine diet-dieta oparta na produktach z morza
nutrition-odzywianie
Cod-dorsz
Herring-sledz
Oyster-malze morskie
Flat fish-fladra
haddock-lupacz (ryba)
Byzantine pottery-ceramika bizantynska
coptic textiles-tkaniny koptyjskie
Sutton Hoo- wspanialy pochowek goscia w lodzi w Suffolk, wielki skarb
wczesnosredniowieczny-wiecej informacji: http://pl.wikipedia.org/wiki/Sutton_Hoo
hut-chatka
hearth-palenisko

manorial system-system manorowy (manorow ziemskich)

longhouse- tzw.dlugi dom chrakterystyczny dla Wikingow
monastery-monaster
abbey-opactwo
ship/boat barrials- pochwki w lodziach (charakterystyczne dla Wikingow)
sceptre-berlo np.Egyptian sceptre, berlo egipskie
Offa’s Dyke- tzw.fosa Offy, wielki row obronny wczesnosredniowieczny miedzy
Anglia i Walia,czesc wiekszego sytemu fortyfikacyjnego
mortar-mozdzierz

Vikings raids-rajdy Wikingow

silver hoeard- skarb srebra
pommel- łęk,kula
pagan Saxons-poganscy Sasi
shield boss-umbo, naszczytnik tarczy
bows and arrows- luki i strzaly
clasp- sprzączka, zapięcie
disc brooches-brosze dyskowe, np.Kentish disc brooch-kentyjska brosza dyskowa
tortoise brooch- brosza zolwiowa, b.charakterystyczna dla Wikingow,wielka i
wypukla
garment-odzienie
wooden bucket-drewnine wiadro/kubelek
ogams and runes- ogamy i runy (pismo)
Winchester ware-ceramika Winchester, wczesnosredniowieczna ceramika z poludnia
Anglii.

The Medieval Period. Zbiorczo-najwaznjesze pojecia i terminy.

Wiecej na filmie: http://www.youtube.com/watch?v=-vv5GCIk83s&feature=related

Vocabulary

Doomsday Book-pierwszy spis ziemski sporzadzonyw w Anglii dla Wilhelma

Zdobywcy. Ogloszony w Salisbury, na Old Sarum.
street village-tzw.ulicowka,typ wsi sredniowiecznej
fishpond-sadzawka z rybami
manure-gnoj, obornik
cottage- chata,ale raczej wiekszy dwor-znaczenie sie zmienialo z czasem
dwelling-siedlisko
shed-szopa
hedgerow dating-datowanie zywoplotami :) taka ciekawostaka, zywoploty na polach
sredniowiecznych sa notowane na mapach parafialnych, i rzadko sie zmienialy,sa
czasami datownikami
parish-parafia
market town-miasto targowe
chamber-komora, izba
manor house- dwor panski, rezydencja pana feudalnego
castle-zamek
bailey-mury zewnetrzne zamku,obwarowania
keep-grod obronny
moat-fosa
rulership-wladztwo
bridge-most
bishop’s throne- dosl. tron biskupi, biskupstwo
Norman style-styl normanski
Romanesque/Gothic style-styl romanski/gotycki
romanesque arch-luk romanski
spire-wieza (w kosciele-dosl.iglica)
stained glass-barwione szklo (dosl.plamione szklo)
coats of arms-herby, np.imperial British coats of arms-Brytyjskie herby imperialne
cloister-klasztor
Carthusian-Kartuzi, zakon
Franciscans-Franciszkanie
Dominican-Dominikanie
Knights Templar-Templariusze
Knights Hospitaller- Szpitalnicy, zakon Krzyzacki
friars- bractwa, w sensie zakonnicy
altar-oltarz
cereals-owsianka
terrestial meats- mieso zwierzyny ladowej
falconry-sokolnictwo
heron-czapla
swan-labedz
swanary-labedziarnia, labedzie w Anglii sa wlasnoscia krolowej i sa pod jej opieka
freshwaters-wody slodkie
longbows- luki typy angielskiego, b.dlugie,wysokosci czlowieka, trzeba je oprzec na
ziemi zeby strzalac.
crossbow-kusza
tournament- turniej rycerski
bombard-bombarda,typ wczesnej arylerii z poznego sredniowiecza
cannon-dzialo, to load the cannon-zaladowac armate
seal-pieczec
horseshoes-podkowy
cooking untensils- przybory kuchenne, rzeczy uzywane w kuchni
stainer-sito,cedzak
saucer-polmisek,talerz
urinal-urinal,prymitywna toaleta
pitcher- dzban
jug-dzban (tez)
cauldron-kociolek
padlock-klodka
loop handle-koładka
inlaid tails- kafle z piecow poznosredniow, czasami b.ozdobne
soda glass-szklo sodowe
apothecarie-aptekarz
alchemist-alchemik
Tudor green-zielona emalia, gleboka czysta zielen, wprowadzona w pol.XVI w.
b.czesto wystepuje, jest datownikiem dla ceramiki epoki Tudorow
 Archaeologicla techniques-informacje dodatkowe

survey-sondaz,ale tez badanie,przeglad

aerial photography-fotografia lotnicza
NMR-National Monuments Record- narodowy spis zabytkow obowiazujacy w UK
pipeline-wodo/gazociag
resistivity meters-miernik oporu gruntu, georadar
GPS-Global Positioning System
trench- sondaz w terenie-niewielki wkop
test pit-to samo,tylko kwadratowe, do 40cm glebokosci.
environmental sample-probka srodowiskowa,probka ziemi najczesciej=soil sample

pits-jamy:
rubbish/waste pit-jama odpadkowa
cesspit-gnojownik, gnojny dol
storage pit-jama zasobowa
ritual pit-jama rytualna
quarry pit- jama ofiarna
stratigraphy-stratygrafia
assemblage-zbioor czegos
dump-level/leweller-niwelator
river sendiment-osad rzeczny
weathering-tzw.wyswiecenie, rodzaj patyny, np.weathered flint –wyswiecony, przez
pogode krzemien