Sayfa 1

Eski Anadolu Dinlerinde Su: Arkeolojik ve Filolojik Bir Araştırma

Hitit Kanıtı
Yazar (lar): Yiğit Erbil ve Alice Mouton
Kaynak: Yakın Doğu Çalışmaları Dergisi, Nisan 2012, Cilt. 71, No. 1 (Nisan 2012), s.53-
74
Yayınlayan: Chicago Press Üniversitesi

Kararlı URL: http://www.jstor.com/stable/10.1086/664572

JSTOR, akademisyenlerin, araştırmacıların ve öğrencilerin geniş bir alanı keşfetmesine, kullanmasına ve geliştirmesine yardımcı olan, kar amacı gütmeyen bir hizmettir.
güvenilir bir dijital arşivdeki içerik aralığı. Verimliliği artırmak için bilgi teknolojisi ve araçları kullanıyoruz ve
yeni burs biçimlerini kolaylaştırmak. JSTOR hakkında daha fazla bilgi için lütfen support@jstor.org ile iletişime geçin.

JSTOR arşivini kullanmanız, şu adreste bulunan Kullanım Hüküm ve Koşullarını kabul ettiğinizi gösterir.
https://about.jstor.org/terms
 Chicago Press Üniversitesi, dijitalleştirmek, korumak ve genişletmek için JSTOR ile işbirliği yapıyor
Yakın Doğu Çalışmaları Dergisi'ne erişim

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 2

Eski Anadolu Dinlerinde Su: Bir

Arkeolojik ve Filolojik Araştırma
Hitit Kanıtı Üzerine
Y IğIT E RBIL , Hacettepe Üniversitesi, Ankara
A LICE M OUTON , UMR 7044, Centre national de la recherche scienceifique , Strasbourg 1

Hitit çivi yazısı metinlerine göre su, "nehre gitmek" ifadesinin altında. 5 Tanrılar olarak,
etkili bir arındırıcı unsur olarak görülüyor. 2 Kullanılan nehirler genellikle dağ tanrılarıyla ilişkilendirilirdi.
ritüel sırasında şehvet ve hatta tam banyo şekli metinler sıklıkla gösterilir. Bu ilişki de iblis
performansları, temizleme gücü apaçık ortadadır. yakınına sistematik olarak yerleştirilmiş kaya rölyefleri ile
Üstelik Hitit metinleri de kutsal olanı tasdik etmektedir. nehirleri. 6 Su ile ilgili diğer anıtlar fark ediliyor
nehre verilen kült aracılığıyla suyun karakteri- çeşitli Hitit yörelerinde: Boğazköy (şek. 1),
ve bahar tanrıçaları. 3 Su yeri de kullanıldı Orijinal metin aynı zamanda Yalburt, Kuşaklı ve Eflatun Pınar. Bunda
kehanet için. Bu daha spesifik olarak makale, aşağıdaki soruları ele almak istiyoruz-
altanni- bir havza olabilecek su yeri, nerede performances, its cleansing power
tions: Sözde is self-evident.
suyun modaliteleri neydi?
iktiyomani yapılır. 4 Bir de düşünmeli Hitit
Daha iyi bir çeviri ile katkıda dininde kült? "Su kültü" ifadesi
bulunun
Hitit Kanunlarında belirtilen çile uygulamalarının var olan ilişkiyi belirtmek için uygun
su ve antik Anadolu dini uygulamaları arasında
göçmenlik ve? Bu soruları cevaplamaya çalışmak için,
şu noktaları göz önünde bulundurun: (1) su bir yol olarak,
1Bu makalenin arkeolojik tartışmalarından esinlenmiştir. Suyun hem tanrılar hem de insan tarafından nasıl kullanılabileceği
Yiğit Erbil'in doktora tezi “Hitit dönemi su kültü” (Su bir dünyadan diğerine seyahat eden insan varlıkları;
Hitit Döneminde Kült), Hacettepe Üniversitesi, Haziran 2005.
(2) kült / ritüel faaliyetlerle bağlantılı su yerleri;
filolojik yorumlar Alice Mouton tarafından yapılmıştır. Metinsel
delil, yalnızca bir temsilci için kapsamlı değildir.
ve (3) bir kült alanı ile
örnek yazarlar tarafından seçilmiştir. Bu makale ödüllendirildi arkeolojik kanıtlarda su.
2009'da Liverpool Üniversitesi tarafından ikinci Oliver Gurney Deneme Ödülü.
Örneğin bakınız, R. Strauss, Reinigungsrituale aus Kizzu-
2

watna (Berlin, 2006), 137–40.

3 V. Haas, Die Geschichte der hethitischen Religion (Leiden, 5 J. Puhvel, Hitit Etimoloji Sözlüğü. Linguis'deki Eğilimler
1994), 464–65. tikler (Berlin, 1988) (bundan sonra HED olarak anılacaktır), cilt. H, 114, kaynakça ile.
 4 D. Lefèvre-Novaro ve A. Mouton, "Aux origins de l'ichthyo- 6K. Kohlmeyer, "Felsbilder des hethitischen Grossreichszeit,"
mancie en Anatolie ancienne: kaynaklar archéologiques et textuelles, ” Açta Prehistorica et Archaeologica 15 (1983): 7-153; ve T. Ökse's
Anatolica 34 (2008): 7-51. son araştırma (hala yayınlanmamış).

[JNES 71 no. 1 (2012)] © 2012 Chicago Üniversitesi. Tüm hakları Saklıdır. 022–2968–2012 / 7101–006 10,00 ABD Doları.

53

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

3. Sayfa

54 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

Şekil 1 —Boğazköy / Hattuša'nın genel planına göre (J. Seeher [ed.], Ergebnisse der Grabungen an den Ostteichen und am mittleren
Büyükkale-Nordwesthang in den Jahren 1996–2000 , Boğazköy-Berichte 8, Mainz am Rhein, 2 Abb. 1).

I. Yol Olarak Su I.1.1. Oda 1 ve 2

I.1. Arkeolojik Kanıt: Südburg Oda 1, 7'de arkeolojik materyal bulunamamıştır.

 Kompleks Boğazköy'de (şek. 2 ve 3) Aynı gözlem Oda 2 için de geçerlidir.

Südburg kült kompleksi Nişantaş'a çok yakın

7 P. Neve, Hattuša. Stadt der Götter und Tempel , Sonderhefte
Büyükkale'ye yönelmiştir. Site eski der antiken Welt (Mainz am Rhein, 1993), 69; P. Neve, "Die Aus-
1988'den itibaren P. Neve tarafından oyulmuştur. grabungen, Boğazköy-Hattuša 1988, ” Archäologischer Anzeiger

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

4. sayfa

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 55

Şekil 2 - Boğazköy'deki Südburg Kompleksi'nin planına dayanmaktadır (JD Hawkins, ed. The Hieroglyphic Inscription of the Sacred Pool
Kompleks, Hattuşa [ Südburg ], Studien zu der Boğazköy-Texten Beiheft 3 [Wiesbaden, 1995], Abb. 2).

kireçtaşı bloklardan yapılmıştır. Bunun bazı blokları savaş. Ayrıca bir güneş tanrısını temsil eden bir kabartma
oda başka bir inşaatta yeniden kullanıldı (ya da Büyük Kral'ın temsili altında
Demir Çağı dönemi. 8 Oda 2'nin doğu duvarı Güneş Tanrısı mı, hatta aynı anda ikisi birden mi?) 9 tutma
bitmemiş bir kabartma ile bezenmiştir. sağ elinde hiyeroglif VITA işareti gösteriliyor
Savaşçı kılığında Büyük Kral Šuppiluliuma odanın girişine bakan güney duvarındadır.
kısa bir yazıt eşliğinde "PU-
RUS.FONS. MI MAGNUS.REX ”(Šuppiluliuma,
E. Masson, "Le complexe culture du 'Südburg' (Hattuša):
9

Harika kral). Bu temsil bir hiyeroglif ile karşı karşıyadır. Quelques réflexions, ” Akten des IV. Internationalen Kongresses für
Oda 2'nin batı duvarındaki yazıt com- Hethitologie , Studien zu den Boğazköy-Texten 45, ed. G. Wilhelm
plex. JD Hawkins'e göre, yazıt ... (Wiesbaden, 2001), 378. Diğer olasılık, bunu dikkate almaktır.

Šuppiluliuma II'nin bu kompleksi, bazılarında bahsedilen "suyun güneş tanrısı" olarak temsil
çivi yazısı metinler (J. Börker-Klähn, "Unterweltskonstruktionen,"
tanrılar, başarılı bir
Anısına I: Metin Akyurt Bahattin Devam , ed. A. Erkanal,

(1989): 313–32; P. Neve, “Boğazköy-Hattuşaş 1988 kazı mevsimi
sonuçları, ” 11 . Kazı Sonuçları Toplantısı I (1989): 230.
8 J. Seeher, Hattuşa-Kılavuzu. Hitit Başkentinde Bir Gün (Is-
tanbul, 1999), 86.
et al. [İstanbul, 1995] 66, kaynakça ile). Masson'dan farklı olarak biz
çift güneş diskinin şeker için yeterli kanıt olduğunu düşünmeyin.
Güneş'in yanında yeryüzünün Güneş tanrıçasının varlığını işaret ediyor
2. odanın güney kabartmasında tanrı. İkili güneş kursu mayıs
daha az spesifik bir anlamı var.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

5. Sayfa

56 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

Şekil 3 - Südburg Kompleksinin yeniden inşasına dayanmaktadır (Hawkins baskısı, Hieroglyphic Inscription , Abb. 18).

Güneş tanrısının ayaklarının dibinde dikdörtgen bir delik açılmıştır. batı köşesinde. Güneydoğu tarafında
keşfedildi (şek. 4). 40 cm genişliğinde ve 50 cm derinliğindedir.
Güney duvarında, bazı izler bulundu.
doğrudan temas halindeki bir nesne tarafından yapılmış olabilir. 10
Oda 2'nin kuzey tarafında Tapınak 31 duruyor.
ile işlevsel olarak bağlantılı olabilir
kompleksi.
I.1.2. Kutsal Havuzun içindeki ...
Boğazköy'de Ostteiche Ensemble
Gölet 1, başka bir gölet daha bulunabilir, yani Gölet 2.
Her iki havuz da iç taraflarında eğimli ve astarlıdır.
taşlarla. 11 Alt yüzeyler inşa edildi
su geçirmeyen doğal serpantin taştan. üzerinde
serpantin taşının tepesi, kalın bir toprak tabakası
keşfedildi. Bu katman muhtemelen karşılık gelir
göletlerin terk edildiği dönem.
Alanın topografyası, suyun
şehrin dışından gelirdi (bir konum-
İbikçam'da su kaynağı su kaynağı olabilir,
 Ostteiche topluluğundaki 1 numaralı gölet de şu şekilde tanımlanır: güneyde yakındaki ormanlık ve dağlık alan
Hawkins'in yayınındaki "kutsal havuz". Oda 2
P. Neve, "Kammer 2 und der 'Heilige Teich," The Hi-
Gölet 1'in kuzey köşesinde, Oda 1
11

Hattuşa'daki Kutsal Havuz Kompleksi'nin Eroglif Yazıtı

(SÜDBURG) , Studien zu den Boğazköy-Texten Beiheft 3, ed. JD
10 Neve, Hattuša , 70. Hawkins (Wiesbaden, 1995), 9.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 6

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 57

Şekil 4 — Südburg Kompleksi'nin 2. odasının görünümü (Neve, Hattuša , 76, Abb. 211). Kaynak: Alman Arkeoloji Enstitüsü, Boğazköy
Projesi.

Yukarı Şehir), ancak yağış da olabilir büyük ihtimalle hala su sağlamaktı. 14 Bir baraj
göletleri doldurdu. Havuzlar iki yıl boyunca kullanıldı iki gölet arasına inşa edilmiştir. 15
dönemler: ile çakışan sonraki dönemde
Oda 1 ve 2'nin inşaatı, havuzlar
I.1.3. Südburg Kompleksi'nin Olası Önemi
onarıldı. 12 Bu sonraki inşaat dönemi,
İmparatorluk dönemine (on üçüncü yüzyıl İlk soru Šuppiluliuma'nın rahatlamasını çevreliyor
b. c . e .). 13 Her iki havuzun içinde birkaç adak seramiği bir savaşçı olarak (şek. 5). Boynuzlu bir başlık taktığı için,
ortaya çıkarıldı, bu da göletlerin onun ölü bir kral olduğu söylenebilir. Orada-
kısmen kutsal havuz olarak kullanılmıştır. Südburg ne zaman ön, kabartma ya ölüleri temsil eder
karmaşık inşa edildi, Ostteiche en- Šuppiluliuma I veya yaşayan Šuppiluliuma II. İçinde
semble muhtemelen onunla bağlantılı olarak da kullanılmıştır. ikinci durumda, boynuzlu başlık daha çok
Bu, sözde kutsal havuz için özellikle açıktır. kabartma, Büyük Kral un temsilidir.
yani Gölet 1. Ancak Gölet 2'nin ana işlevi Stormgod görüntüsünü derleyin. 16 Ancak, Hawkins
fikrini temel alarak ilk yorumu tercih eder
 12 J. Seeher, "Die hethitischen Ostteiche", Ergebnisse der 14 Seeher, “Die hethitischen Ostteiche,” 22–23.
Grabungen an den Ostteichen und am mittleren Büyükkale- 15 Neve, Hattuša , 70.
Nordwest hang in den Jahren 1996–2000 , Boğazköy-Berichte 8, ed. 16 E. Masson, "Le complexe culture du 'Südburg': Quelques
J. Seeher (Mainz am Rhein, 2006), 3. réflexions, ” Archivum Anatolicum 4 (2000): 126; Masson, "Le
13 Neve, "Kammer 2," 11–12. complexe culuel du 'Südburg' ”, G. Wilhelm, ed., Akten , 380.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

7. Sayfa

58 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

Şekil 5 —Şuppiluliuma'yı (Neve, Hattuša , 76, Abb. 214) temsil eden Südburg Kompleksi'nin 2 numaralı odasının kabartması . Kaynak: Almanca
Arkeoloji Enstitüsü, Boğazköy Projesi.

çeşitli paralellikler. 17 Hawkins haklıysa ölüler Šuppiluliuma II 19 ve son cümlesinde,

Šuppiluliuma ben koruyucu olarak temsil edilirdim
Ancak şunu da belirtmek gerekir ki,
Süd'ün kurucusu Šuppiluliuma II'nin atası 19

Bu yazının anahtar ifadesi için 'maruz kaldım' çevirisi-

burg kompleksi. INFRA á-ka . HC Melchert bu çeviriyi reddediyor
Batıdaki hiyeroglif yazıt E. Rieken ve I. Yakubovich bunu kabul ederken (H. Craig Melchert,
duvar JD Hawkins tarafından düzenlendi. 18 göre "Südburg Hiyeroglif Yazıtı'ndaki Tarhuntašša", Son
 onun, zaferle sonuçlanan askeri kampanyalarını anlatır. Hitit Arkeolojisi ve Tarihindeki Gelişmeler. Bellekteki Makaleler
Hans G. Güterbock, ed. K. Aslıhan Yener ve Harry A. Hoffner
17 Hawkins, Hiyeroglif Yazıt , 19–20. Farklı bir [Winona Gölü, 2002 İÇİ], 137–43; E. Rieken, "Lat. 'egi, führte,
görüş, bkz. Masson "Le complexe culture du 'Südburg", G. Wil- ieci, warf 'und h.-luw. INFRA a-ka, unterwarf ", Verba Docenti'de:
dümen, ed., Akten , 380 n. 48, kaynakça ile. Jay'e Sunulan Tarihsel ve Hint-Avrupa Dilbilim Çalışmaları
18 Hawkins, Hiyeroglif Yazıt , 22–23. Jasanoff, Öğrenciler, Meslektaşlar ve Arkadaşlar , ed. AJ Nussbaum

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 8

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 59

(DEUS) adı olabilir VIA + Terra bir kült yapı: Südburg kompleksi,
Südburg kompleksinin kendisi: zi / a + a-ti (DEUS) VIA + TERRA doğal bir yer altı suyolu oluştur, kabul edersek
pa-ti-ʾ 20 ANNUS i (a) -zi / a ("Burada bir İlahi yaptım Gordon'un yorumu. İkinci olasılık,
O yılki Toprak-Yol ”). Öyleyse, yazıt- VIA + TERRA = KASKAL.KUR denklemini reddedin. İçinde
bir adak işlevi olabilir, aynı zamanda bu durumda, bağlamın görünen farklılıkları
Südburg, yeryüzüne giden bir yol olarak, Hawkins'in Südburg'un hiyeroglif yazıtı ve cu-
yorum doğrudur. Hittoloğun dediği gibi, neiform tanıklıklar açıklanacaktı. Lehine
aynı hiyeroglif işareti VIA + TERRA Hawkins'in çok çekici önerisi,
Karahöyük yazıtında SCALPRUM ile bağ diğer tapınakların veya kült yerlerinin açık olduğunu iddia etmek-
yani bu yapının doğal ortamları tamamen sembolize ediyor. Bu açıkça
taş. Hawkins ayrıca aşağıdakiler arasında bir denklik önerdi: hekur tapınağı için durum , örneğin 23 . Bunu not et
hiyeroglif (DEUS) VIA + TERRA ve çivi yazısı J. Börker-Klähn da KASKAL.KUR'un
DKASKAL.KUR. 21 asla çivi yazısıyla inşa edilmiş bir yapı olarak tanımlanmadı
1967'de EI Gordon aşağıdaki bağlamları analiz etti: metinler. 24 Bu nedenle,
burada D KASKAL.KUR belirtilmiştir. 22 Metin fiil izi (ya) - ( yazıttaki son cümlenin
Bulduğu ikili olaylar birkaç gerçeği açıklığa kavuşturdu: of Südburg) "inşa etmek" yerine "kutlamak" olarak,
(1) KASKAL.KUR, bir "inşa etmek" fiilinin (AE-
dağ, nehir ve kaynak; (2) sık kullanılır DIFICARE) aynı metinde başka yerlerde kullanılmıştır. 25
antlaşmalarda sınır çizgisi olarak; (3) meydana gelmez- Ayrıca izi (ya) 'yı da çeviren E. Masson - "kutlamak
inşa edilmiş bir KASKAL.KUR kökü — bu unsur (bir festival) ", ayrıca"
doğal olmak. Yorumlamanın iki yolu vardır. izi (ya) fiili için inşa ” - başka bir yerde onaylanmamıştır
KASKAL.KUR'un yapılacağının asla söylenmemesi, hiyeroglif Luvi. 26 Ancak, en az bir
VIA + TERRA'nın aksine. Bir durumda denklem Luvice fiil kullanım örneği izi (YA) - anlamsızdır:
Hawkins tarafından önerilen doğrudur ve ifade Kötükale yazıtında "yapmak, inşa etmek"
genellikle doğal bir özelliği belirtir. Sonra ifade- siyon. 27 Bu nedenle, böyle bir anlamın
sion, sembolik anlamda pasajımızda da var.
KASKAL.KUR arasındaki bağlantı olsa bile
[Ann Arbor, 2007], 293–300; I. Yakubovich "Luvian Tr-
ve VIA + TERRA terk edilmeli, şekil
emy, ” Kadmos 47 [2008]: 1–19). Bu çevirinin zorunlu olması durumunda
metnin doğasını bir zafer olarak sorgulayacağı için reddedilebilir
hiyeroglif işareti * 202 (VIA + TERRA) olabilir
yazıt. cehennem dünyası ile bir ilişki önermek: 28 rağmen
20 pa-ti-ʾ , * apati olarak yorumlanmalıdır . iki belirli işaretin bir kombinasyonu gibi görünüyor
Hawkins, The Hieroglyphic Inscription , 44–45, bibliog ile
21 (VIA * 221 ve TERRA * 201), aynı anda olabilir
ekokardiyografi.
zaman, grafiksel olarak bir tünel öncüsü olarak yorumlanmalıdır.
EI Gordon, “İdeogramın Anlamı KASKAL.
bir yeraltı su yolunun bulunduğu bir mağaraya
22 d

KUR = 'Yeraltı Suyu Kursu' ve Önemi

Tunç Çağı Tarihi Coğrafya, " Çivi Yazısı Araştırmaları Dergisi (şek.6). A. Archi kısa süre önce anlambilimsel
21 (1967): 70–88. M. Korfman'a göre bir başka KASKAL. KASKAL.KUR ideogramı arasındaki bağlantı
KUR, 1997 yılında Aşağı Troya / Hisarlık şehrinde bulundu. Orada,
içinde su kaynağı bulunan bir mağara ortaya çıkarılmıştır. Korfman, gözlemci 23KBo 17.62 iv 7′ – 12 ′'nin büyüsüne bakın: G. Beckman, Hit-
mağaradaki su seviyesinin değişmesi, tite Doğum Ritüelleri , Studien zu den Boğazköy-Texten 29 (Wiesbaden,
bu inşaat ve KASKAL.KUR “yeraltı suyu” de- 1983), 34–35.
Gordon (M. Korfman, "1998 yılı Troia kazı sonuçları," J. Börker-Klähn, " KASKAL.KUR: Bauen oder 'feiern'?" içinde
24 D

21. Kazı Sonuçları Toplantısı I [1999]: 289). Ancak bu mağara Studi e Testi 1 , Eothen 9, ed. S. de Martino ve F. Imparati (Flor-
üçüncü milenyumdan beri kullanılmış gibi görünüyor b . c . e . a kadar ence, 1998), 14.
Bizans dönemi (M. Korfman, “2001 yılı Troia / Wilusa kazı 25 Age., 16.
sonuçları, ” 24. Kazı Sonuçları Toplantısı II [2002]: 116). Öyleydi 26Masson, "Le complexe culture du 'Südburg", G. Wilhelm,
muhtemelen şehir içinde su kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bunun kullanımı olarak ed., Akten , 384, 386.
Hitit dönemindeki tesis belirsizliğini koruyor, üzerinde duracağız 27 Journal of Near'ın eleştirmenlerine teşekkür ederiz.
 buraya. Bununla birlikte, " KASKAL.KUR of Wiluša" dan bahsedildiğine dikkat edin. Bize bu bilgiyi verdiği için Doğu Çalışmaları . Kötükale yazıtı
D

Alakšandu Antlaşması'nda. Wiluša, Truva'nın Anadolu adı ise, şudur : § 3: za-ha-wa / i SCALPRUM- na VIA- na i-zi- ˹ ha ˺ “I
birçok bilim adamının inandığı gibi, bu mağara yukarıda bahsedilen mağara olabilir. bu asfalt yolu yaptı ”(JD Hawkins, Corpus of Hieroglyphic Lu-
KASKAL.KUR (bkz. I. Yakubovich, "Luvian Sosyodilbilim wian Yazıtları I: Demir Çağı Yazıtları [Berlin, 2000], 300).
Dil ”[Doktora tezi, Chicago Üniversitesi, 2008], 150, 28 Roman mundusu ile paralellik için bkz. Masson, “Le com-
Kaynakça). plekse kültüel du 'Südburg', ”G. Wilhelm, ed., Akten , 387–88.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 9

60 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

Şekil 6 — Südburg yazıtından hiyeroglif işareti * 202 "VIA + TERRA" (Hawkins, Hieroglyphic Inscription 1995, Abb.35 part V).

"cehennem yolu" nu tercüme ediyor, 29 ve I.2. Filolojik Kanıt

VIA + TERRA. Bu kompleks kanıtlanmamasına rağmen
mezar olmak, ilk yorumunun aksine
ekskavatörler, 30 bir giriş olarak kabul edilebilir
belirli ayinler sırasında kullanılan cehennem dünyasına
als ve festivaller. Arkeologların kendileri daha sonra
Oda 2'nin bu amaçla kullanıldığına inanıyordu. 31
Ancak, okumadaki belirsizlik nedeniyle
hiyeroglif yazıtın sonu, 32 adak
Südburg kompleksinin işlevi kanıtlanamaz.
Ayrıca kompleksin yakın konumu
akropolis, akropolis ile kendisi arasındaki bağı gösterebilir.
J. Börker-Klähn'ın önerdiği gibi, Büyük Kral'ın oğlu. 33
Ayrıca, Oda 2'nin ikonografisi
Šuppiluliuma'yı iki farklı şekilde gösterdiği şeklinde yorumlanabilir. ve bir tanrının görülebileceği farklı yerler
ent yollar (güneş tanrısı ve fırtına tanrısı olarak?)
hiyeroglif yazıtın kendisi güçlü bir
Südburg kompleksi ile
Büyük Hitit Kralı'nın şahsiyeti.
I.2.1. Su ve Yedi Yol
"Yedi Yol" (7 KASKAL MEŠ ) referansları ,
Tanrıları ve ruhları diyara götüren
insanoğlunun, Hitit cunei'de yaygındır.
form metinleri. Bu yollar,
kumaş, ince yağ, bal ve diğer malların kullanımı
tanrıları cezbetmeye yardım etmesi gerekiyordu. 34 Bunlar
dağdan, denizden, nehirden, vadiden geldiği söyleniyor,
çayır, gökyüzü, toprak veya daha nadiren ateş 35 . Bu nedenle,
su, nehir şeklinde ( hapa- = I 7 ) veya deniz
( aruna- = A.AB.BA), bunda önemli bir unsurdur
bağlamı. Yedi Yol arasındaki bağlantı
armut, aralarında farklı metinlerden bilinmektedir.
Kiz'den Ammihatna, Tulbi ve Mati ritüeli
bir tapınağı arındırmak için zuwatna (§ 8-10): 36
nu DİNGİR LAM HUR.SAG HÁ - az I 7 MEŠ - az
arunaz IŠTU 7 KASKAL MEŠ = ya hūittiyazzi nu
memai § DINGIR LUM kuedani kuedani papranni

A. Archi, "Ruh Yaşayanlar Ülkesini Terk Etmeli"

29 Üniversite Doğu Enstitüsü Hitit Sözlüğü'ne bakınız .
34

Eski Yakın Doğu Dinleri Dergisi 7 (2008): 187. Chicago versity , ed. HG Güterbock, HA Hoffner ve TPJ
30 Neve, "Die Ausgrabungen" 331 ve Neve, "Boğazköy- van den Hout (Chicago, 1989-) (bundan sonra CHD olarak anılacaktır), cilt. P, 73. Açık
 Hattuşaş 1988, ”232. Ayrıca bkz. Masson,“ Le complexe culture du
'Südburg', ”122.
31 Seeher, "Die hethitischen Ostteiche," 3.
32 Börker-Klähn, " KASKAL.KUR" ve Masson, "Le complexe
D çağlar du feu dans les rituels hitites et mésopotamiens, " Revue de
kültuel du 'Südburg', ”G. Wilhelm ed., Akten , 364–91.
33 Ibid ., 17–18.
Bu içerik, adresinden indirildi
188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir
Sayfa 10
peran arha piddaitta nu = (š) ši mān nepiši paitta
mān = kan HUR.SAG- i paitta mān = šan aruni
paitta mān = kan 7 KASKAL MEŠ paitta § kinun = a
nepišaz ehu HUR.SAG- az I 7 MEŠ - az ehu arunaz
ehu IŠTU 7 KASKAL MEŠ ehu IŠTU 7 PĀDANI
EHU
Tanrıyı dağlardan çekiyor,
nehirler, denizden, yedi yol boyunca
ve diyor ki "Tanrım, seni kirleten ne olursa olsun
kaçtı, eğer, (bundan dolayı), gittin
gökyüzü dağa gidersen git
Denize, şimdi yedi yola gidersen
gökten gel dağdan
(veya) nehirler denizden gelir
yedi yol, yedi yoldan gelir! "
Bu ilişkiye bir başka açık örnek
Yedi Yol ve tanrıların egemenliği,
Kizzuwatnian ritüeli KBo 24.45. Ritüel tanımlar
bir tanrının olduğu birkaç ardışık sekans
farklı konumların ilgisini çeken: (1) Yedi Yol
(§ 15); (2) "yedi haruwa yolu" (§ 16); (3)
dağ (§ 17); (4) nehir (§ 18). 37 Bu pas-
adaçayı gösteriyor ki, dağın durumu ve
nehir, Yedi Yol'unkiyle aynı olabilir:
ayrıca tanrıların
insan dünyasına ulaşmak için kullanabilir. Kizzuwatna
Gecenin Tanrıçasını bir yere yerleştirmek için ritüel
yeni tapınak benzer şekilde belirtiyor (§ 25): 38 nu DİNGİR LAM
(...) HUR.SAG- az I 7 - az arunaz hāriyaz uēlluwaz
uššaruntaz nepišaz taknaz IŠTU 7 KASKAL MEŠ Ù
IŠTU 7 KA.GÌR = ya huittiyanzi ("
Tanrı . . . dağlardan, nehirlerden,
deniz, vadilerden, çayırlardan
yaylar yeryüzünden boyunca gökten,
yedi yol ve yedi patika boyunca ”). En sonunda,
başka bir Kizzuwatnian ritüel metninden alıntı yapılmalıdır, bunun için š = bir pēdi = (š) ši dāu [ takš ] anni = kuw = at ! = ša <n>
"yapılan" yaylara önemli bir rol verir
ritüel uygulayıcılar tarafından (iii 24-25: peran katta = ma
7 TÚL MEŠ iyanzi ). Sediri çekmek için yapılır
Yedi Yol boyunca tanrılar. Hazırladıktan sonra
arpa püresi ve ballı yollar, metinde
(KUB 15.34 iii 31–40):
nu kuetaniyaANA 1 TÚL 1 NINDA.SIG paršiya
šer = a = ( š ) šan NINDA.Ì.DÉ.A zikkizzi n = at = šan
ritüeller tanrıları cezbetmeye odaklandı, bkz. R. Strauss, Reini-
gungsrituale aus Kizzuwatna (Berlin, 2006), 47–56.
Bu husus için bkz. A. Mouton, "Quelques us-
35
l'Histoire des Religions 223 (2006): 259–61.
36 Strauss, Reinigungsrituale , 259.
Eski Anadolu Dinlerinde Su F 61
arha paršāizzi n = at = šan ANA 7 TÚL MEŠ anda
išhu [ w ] āi nu GEŠTIN šipanti nu tezzi § mān = za
DINGIR Mes içinde I Mes CBS ERIN- ANA gibi TUL Mes
peyanteš kinun = a = šmaš = kan kāšaIŠTU 7 TÚL MEŠ
šarā huittiyanniškiueni n = ašta šarā uwatten nu
varsaymaktadır Tul Mes DINGIR Mes - Nas kuwapi varsaymaktadır
wātar pišteni ar [( ru )] manzi = ya = šmaš kuwapi
pišteni n = Asta DINGIR mes - aš SA'ya [(LU)] GAL
MUNUS.LUGAL TI- tar haddulātar MU HÁ
GÍD.DA DUMU- latar DUMU.NITA MEŠ
DUMU.MUNUS MEŠ hāšuš hanzaššuš uiwakten
O [= AZU-rahibi] bir düz somun kırdı
her bahar için ekmek ve bir ekmek koyar
üstüne yağdan yapılmıştır. Yerleştiriyor
yayların uzak tarafında. Yedi somunu kırar
ekmeği parçalara ayırır ve onları
yedi yay. Şarap içiyor ve şöyle diyor:
(siz), erkek sedir tanrılar,
yaylar, şimdi sizi çekiyoruz
yedi yay. Buraya gel! Ve sen yaylar
tanrıların, suyunu verdiğinde ve
yıkaması için (insanlara) verdiğinde, talep et
tanrılara kral ve kraliçe yaşam, sağlık,
uzun yıllar, yavrular, yani oğulları, kızları ve
torunları!" 39
Başka benzer örnekler de verilebilirdi, ama o adamlar ...
burada belirtilen suyun durumunu göstermek için yeterli olmalıdır
bir geçit olarak, özellikle Kizzuwatnian kültünde.
Dikkate alınması gereken ilginç bir unsur,
sözde "Ölümsüz İnsan Ruhunun Yolculuğu"
insan ruhunun benzer yollar alabileceği
yukarıda belirtilenler (KUB 43.60 i 4–17): 40
[. . . d ] andukiš ZI- anza [ kuwapī ] t = še = pa uitta
HUR.SAG- i = kuw = at = šan [NI] M.LÀL- udau'da
NIM.LÀL- udau'da ! [ n = ] pēdi = (š) ši dāu kuit = a'da
[ ter ] ippiaz = ma n = NIM.LÀL MEŠ udandu'da [ n = ]
pedi = (š) ši tiandu NIM.LÀL teriyaš U 4 - aš
mīuwa <š> U 4 - aš KASKAL- an pāndu n = apa
iyatar = mit udandu takku arunaz = ma n = at
lahanza udau n = at = šan pēdi = (š) ši dāu takku
Ben 7 - az = ma n = huwalaš udau'da n = at = šan pēdi = (š)
ši dāu § kuit = a nepišaz = ma n = tapakaliya'da <š>
haraš MUŠEN kaddud udau
 TÚL MEŠ - aš irhi zikkizzi 7 NINDA.SIG = ma

37 Ibid., 317–18. V. Haas ve G. Wilhelm, Hurritische und luwische Riten

39

38 JL Miller, Kökenler, Geliştirme ve Yorum Üzerine Çalışmalar aus Kizzuwatna , Alter Orient ve Altes Testament Sonderreihe 3
Kizzuwatna Ritüelleri , Studien zu den Boğazköy-Texten (Neukirchen-Vluyn, 1974), 196–99.
46 (Wiesbaden, 2004), 292. 40 Archi, "Ruh," 172–73.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 11

62 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

[. . .] ölümlü ruh. [Bunun için geldi ZI- anza = wa = kan uriš 45 ZI- anza = wa = kan uriš
o? (Eğer) dağdaysa arı getirsin kuel = wa = kan ZI- anza uriš dandukeš = wa = kan
ve yerine koyun. (Eğer) düzlükteyse, bırak ZI- anza uriš nu kuin KASKAL - bir harzi uran
arı onu getirir ve yerine koyar. Nedir KASKAL - bir harzi marnuwalan KASKAL - bir
sürülmüş tarladan, arılar getirsin ve harzi s = bir = tr = pa KASKAL- ši lu KASKAL-
yerine koy. Arıların bir yolculuğa çıkmasına izin verin laš handāi šuppi D UTU- aš ZI- anza annan 46
üç gün, dört gün, ve bırak beni getirsinler ZI- anza dandukišnaš kuwat arušan paimi
bol. Denizden geliyorsa (göçmen) dāšana ? 47 = šan paimi I 7 = p [ am ] ūhhi luli [ ya ]
lahanza- ördek getir ve yerine koy. Fakat muhhi tenawa = šan paim [ il ] ē pai [ mi ] tēnawaš
Nehirden geliyorsa kuğu getirip koysun idāluš . . . [. . .] uelluwa li - [. . .] šiuniya [ h -. . . ? ]
onun yerine. Ama gökten ne varsa bırak
tavşan kapma kartalı onu pençeleriyle getiriyor. 41 Ruh harika. Ruh harika. Kimin ruhu
Harika? Ölümlülerin ruhu harika. Ne yol
Birleri yankılanan konumların bu sayımıyla
alır mı? Büyük Yolu alır,
daha önce görüldüğünde ölü insanın
marnuwala- Yol. Kılavuz hazırlar 48 için
ruh - ve sözde yenidoğanın ruhu
seyahat. Kutsal şey güneşin ruhudur
çocuk - tarafından kullanılan yolların aynısını izlemesi gerekir.
42.
Tanrıça, Annelerin ruhu. Neden yapayım
tanrıların kendileri yaşayanların aleminden ayrılması.
gitmek cehennem azabı 49 ölümlünün? Tercih ederim
içine gidin. . . Nehre düşmeyi tercih ederim.
I.2.2. Su ve Büyük Yol Gölete düşmeyi tercih ederim. Tercih ederim
gitmek tenawa- . 50 [. . .] Tenawa- kötüdür
"Büyük Yol" ifadesi yalnızca bir kez görünür,
[. . . le] tn [ot. . . gitmek çayır [to]. . .] ile
bildiğimiz kadarıyla: "Yolculuk Yolculuğu" nda bahsediliyor
Tanrı [. . .].
Ölümsüz İnsan Ruhu. " Bu olayın yanında,
adak metni KUB 15.5+ i 10-15 bir ölüden bahsediyor Bu çeviri, esas olarak HA Hoffner'ın
"yola yerleştirilen" kişi. Önceki bir çalışmada, A. yorumların, 51 geçenlerde zorlamakta;
Mouton, o yolu Büyük Yol ile karşılaştırdı. 43 A. Archi, pasajın çevirisini öneren
Aynı zamanda Appu Mitinde de yankıları var. takip eden yol:
Babanın "iyiyi / kötüyü aldığı söylenir
"Ruh harika! Ruh harika! Kimin ruhu
yol." Mouton'a göre, bu "yol almak"
Harika? Ölümlülerin ruhu harika! Ne yol
yenidoğanın ruhunun yolculuğunu
var mı Harika bir yolu var. Yol var
cehennem dünyasından insan alemine. 44 Bu bir
bu, şeyleri ortadan kaldırır. " Adamın
bağlama hoş bir şekilde uyan varsayım, ancak diğer
yorumlar da mümkündür. "Yolculuk" a kadar
Mouton, Les Rituels de naissance kizzuwatniens , 70 n. 135,
Ölümsüz Ruh ”metni, KUB 43.60, a
45

Yazar, dönüşüm yazıda bir hata yaptı ve okumak uriuš in

tüm geçiş, aşağıdakilerle ilgili su geçiş yollarını ifade eder:
Büyük Yol (i 26–34):
41 "Souvent, ces deux mondes [= yaşayanların ve
insanüstü varlıkların yaşadığı 'öteki dünya'] görünüşü
séparés par une masse d'eau. [. . .]. Dans ce cas, l'eau oluşturur
l ' espace de médiation par où communiquent deux mondes bien
séparés ”(M. Mesnil,“ Présentation, ” Le monde d'où viennent les
uriš yerine . Bu birinci dizisine kaynaklanmaktadır u-ri-us görünen
KUB 43.60 i 26'da, u-ri- iš olarak düzeltilmesi gerekir ! (BİZE). O
bu yanlış okumayı tüm pasaj boyunca tekrarladı.
46 C. Watkins tarafından alternatif bir okuma önerilmiştir, How to Kill
a Dragon: Aspects of Indo-European Poetics (Oxford, 1995), 285,
Kim DİNGIR- nan ( annan ?) yazar . Bu ilk okuma DINGIR-
nan , Archi'nin metnin sonraki çevirisinde tercih ettiği kişidir.
Belirsiz okuma. Bkz. H. Hoffner, "A Scene in the Realm of
47

çocuklar, Civilizations 37: 2 [1987]: 15). Ölü,” İbrahim Anısına Çalışmaları: Bir Bilimsel Humanist
HA Hoffner, Hitit Mitleri , Antik Çağlardan Yazılar
42
Sachs , Ara sıra Samuel Noah Kramer Fonu Yayınları 9,
Dünya Serisi 2, 2. baskı. (Atlanta, 1998), 32–33; Archi, "Ruh." ed. E. Leichty, M. de J. Ellis ve P. Gerardi (Philadelphia, 1988),
A. Mouton, Les rituels de naissance kizzuwatniens: Un exemple
43 193, başka bir olasılık için.
de rites de passage en Anatolie hittite (Paris, 2008), 70–71. 48 Yani ölümlünün ruhu.
 44Antropolojide, geleneksel so- için arruša- HW bkz A, 355; E. Neu, Hethitisch'in gözden geçirilmesi-
49 2

cieties, yeni doğan çocuğun ruhunun deutsches Wörterverzeichnis, yazan J. Tischler, Indogermanische For-
"Öteki dünya", giden ölü ruhla aynı yolu izliyor schungen 89 (1984): 304; ve Archi, "The Soul", 187.
yaşayanların aleminden; bkz Mouton, Les rituels de naissance kiz- 50 Bu terim için bkz. Hoffner, "Alemin Alemindeki Sahne
zuwatniens , 72, kaynakça ile. Ayrıca bkz. Mesnil, "Présentation" Ölü, ”193–94.
ve K. Garroway, "Gendered or Ungendered?", JNES'in bu sayısı. 51 Hoffner, Hitit Mitleri , 33.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 12

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 63

yol (yani psikopat mı?) onu hazırladı Hitit inisiyatifi hakkında yeterince bilgi bulunmadığı için-
yol için. Güneş tanrıçasının kutsal bir şeyi yon ayinleri. 56
(Dünyanın) ruhtur. Tanrılara aittir
ruh. "Neden ölüme gitmeliyim
II. Bağlantılı Su Yerleri
ölümlü? Dāšanata'ya gitmeli miyim ? düşeceğim
Kült / Ritüel Etkinlikler
nehre. Havuza düşeceğim. Yapmalımıyım
tenawa gitmek -? Gitmeme izin ver! Tenawa - olduğu II.1 . Arkeolojik Kanıt: Dini
kötü. . . [. . .] çayıra gitmeme izin ver Hitit Su Yerlerinin Kullanım Alanları 57
hızlı bir şekilde . . . Beni vurmasın (?)
II.1.1. Hattuša Göletleri
bir tanrı [. . .] ” 52
Ostteiche topluluğunun 1. Göleti içinde,
Geçit gösteriyor ki, Büyük Yol
minyatür adak kaplarının çanak çömlek parçaları ortaya çıkarıldı.
insan ruhu 53'ün alabileceği cehennem dünyasına girer
zı. Bu seramik türü,
aralarında su geçişi olan çeşitli yönlerden-
Yukarı Şehir'in tapınak alanı ve Büyük-
yollardan bahsedilir. İnsan ruhu bir şeye düşebilir
lahana. 58 sözde Südteiche, ilgili 59 olduğunu,
ölü ruhların alemine ulaşmak için nehir veya gölet
Gölet 1, büyük miktarda seramik malzemesi sağladı.
onun. Güneş Tanrıçası'na atıfta bulunulduğuna dikkat edin.
riyal, özellikle adak / ritüel kapları. J. Seeher önerdi
cehennem dünyasının metresi. Birini hatırlatıyor
o gemilerin başka bir yerde ezildiğini ve
"dünyanın Güneş tanrıçasının yolu"
sonra havuza atılır. Topluluğu arasında
Telepinu'nun Efsanesinde bahsedilen (KUB 17.10 iv 8-13):
seramikler, 60 tane kol şeklinde kırk civarında fark edilebilir
ücretlidu D Telipinuwaš karpiš kardimiyaz wašdul šāuar
libasyon kapları ve otuz iğlik şişe parçası
. . . miyantili A.ŠÀ- ni GIŠ KIRI 6 - ni GIŠ TIR- ni lē paizzi
Erken İmparatorluk Döneminden (15. - 14. yüzyıllar)
taknaš = D'de UTU- aš KASKAL- an Paeddu ("May Te-
b . c . e .). 61 Ayrıca kabartma bezemeli bir çömlek parçası bulundu,
lipinu'nun öfkesi, gazabı, günahı ve somurtkanlığı başlar. . . .
muhtemelen Eski Hitit döneminden,
Verimli tarlaya, bahçeye girmesin ya da ...
boynuzlu sfenksler temsil edilmektedir. 62 Bu seramik
est. Güneş tanrıçasının yoluna gitsin
malzeme havuzun dibinden gelmiyor
Dünya"). 54 Telipinu'nun “saf olmayan
daha ziyade dolgu toprağından. Bu gözlemden
"( papratār) ayrılmak ve etki alanına ulaşmak için
Dünyanın güneş tanrıçası, yani cehennem dünyası,
Ölülerin geçiş ayini için bkz. Archi, “Ruh”.
safsızlıklar muhtemelen düşünüldüğü için mantıklı
56

Süel tarafından hazırlanan bir ön raporda ("Ortaköy-Şapinuva 'D'

57

oradan doğar. Dahası, C. Watkins Yapısı. Hitit Dini Mimarisinde Değişik Bir Yorum, ”in Acts of the
Büyük Yol arasında bir benzetme Vth International Congress of Hittitology , ed. A. Süel [Ankara,
insan ruhunun yolculuğu efsanesi ve 2005], 687–700), tapınağın içindeki küçük bir havuzdan bahsediliyor

Yunan Orfik kültünün "kutsal yolu" da
marnuwala- (görünmez / yapar) sıfatının kullanımı
görünmez şeyler). 55 Yine de bu benzetme kanıtlanamaz,
52 Archi, "The Soul," 173–74.
53AM Polvani'ye göre (“KUB Hakkında Bazı Düşünceler
43.60 ['Ölümsüz İnsanın Yolculuğu' Metni
Soul '], ” Vth International Congress of Hititology'de ,
ed. A. Süel [Ankara, 2005], 613–22), “Ruhun Yolculuğu”
metin yenidoğanın ruhunun güzergahını daha çok tanımlayabilir
Ortaköy / Šapinuwa'da "D binası" olarak anılır. Tüm havuz ve
su sağlayan kanal hem taşlarla kaplıydı hem de
altlarında ve yanlarında sıva. Adamları da fark edebilirsiniz.
ana kırmızı kumtaşı platformunun arkeoloğu tarafından
D binasının girişi, burada bir Fırtına tanrısını temsil eden bir kabartma
ayaklar (s. 688). Bu yapı kırmızı kaldırımı hatırlatıyor
Aşağı Boğazköy Mağarası önünde bulundu. D
bina, aralarında bronz olan zengin arkeolojik malzeme sundu.
zırh ve bronz bir miğfer en çok dikkat çeken nesnelerdi (s.
690). Bu nesneler, dünyanın ilahi sakinlerine teklifler olabilir.
bu tapınak, yani ve büyük olasılıkla Stormgod için.
58 Neve, "Kammer 2," 9.
J. Seeher, “Boğazköy-Hattuşa 2000 yılı çalışmaları,” 23. Kazı
59

çocuk. Mouton'un burada ve Archi ("Ruh Sonuçlar Toplantısı II (2001): 189–96; J. Seeher, "Die Ausgrabun-
Yaşayanlar Ülkesini Terk Etmeli "190) yazdı, benzerlik gen in Boğazköy-Hattuša 2000 ”, Archäologische Anzeiger (2001):
doğum ve ölüm arasındaki belirsizlik ve bu metnin belirsizliği olmayabilir 333-62.
 şu şekilde anlaşıldı: Hititler düşünmüş olabilir 60 Seeher, “Boğazköy-Hattuşa 2000,” 191 ve 196, şek. 12.
ölümleri yeniden doğuş. Ibid., “Boğazköy-Hattuşa 2001,” 24. Kazı Sonuçları
61

E. Laroche, "Metinler mitolojiler Hititler en transkripsiyon

54 Toplantısı II (2002): 106 ve 109, şek. 5.
I: Mythologie anatolienne, ” Revue Hittite et Asianique 23, no. 77 62 Age., “Boğazköy-Hattuşa 2000,” 196, şek. 13. Öncesi için
(1965): 37 ve Hoffner, Hittite Myths , 17. bu çanak çömlek parçasının tarihlendirilmesi,
55 Watkins, Ejderha Nasıl Öldürülür , 288. gölet, bkz. aynı eser, 191.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 13

64 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

Şekil 7 — Yalburt Külliyesi'nin genel planı (Temizer, “Giriş”, 172 şekil 60).

havuzun yaratılmasının önceden taştan yapılmış bir kanal buldu (kuzeye doğru gidiyor)
bu seramik malzemenin çökeltisini tarihlemektedir. binanın alt köşesi) ve ördek şeklinde bir kap,
, Büyükkale'nin C binasının anda 63 100'den fazla çanak çömlek parçaları
askos vazoya çok benzer . 69 Bu iki buluntu
diğer kült kaplarının yanı sıra kült kapları bulundu bu binanın zaten bir bağlantısı olduğunu belirtmek için
nesneler: kaseler, tabaklar, sehpalı veya sehpasız vazolar, suyla veya suyun bir parçası olarak su kullanan bir yerle
sürahi, minyatür kaseler, emzikli testiler ve deniz kült ve zaten dini amaçlarla kullanılıyordu
kabuklar. 64 Buna ek olarak, şunu da hatırlamak gerekir: İmparatorluk Döneminden önce. P. Neve,
IV. Tudhaliya'nın kireçtaşı stelinin bulunması Büyükkale gölet inşaatı C ilişkilendirilmelidir
Aynı odada 65 bir flört sağlar bir yağmur kültü ile ( Regenkult ). 70 Bu amaçla, H. Otten
bina. 66 Stel herhangi bir reklam vermiyor gibi görünüyor. metinsel kanıtları araştırdı 71 ve bir bağlantı kurdu
Binanın ikili dini anlamı, sadece onun için bir içki dökmenin kült uygulaması arasındaki ilişki
Tudhaliya IV'ün şeceresini veriyor gibi görünüyor. Nitekim onun bir pencereden ve göletin yapısından. Hala
içerik başka bir Tud steline çok benziyor kullandığı metin lehine ikna edici ipuçları vermiyor
Haliya IV'ün tapınak mahallesinde bulunan bir yağmur kültünün varlığı.
Yukarı Şehir. 67 C binasının altında daha eski bir bina yatıyor Büyükkale'deki K ve A Binaları arasında 72 bot-
(IVb katmanında, erken Impe- başka bir göletin tamamı da küçük
riyal dönem, XIV. c. b . c . e .), 68'de ekskavatörler seramik adak kapları. 73 Gölete erişilebilir
yan tarafta ortaya çıkan üç adımla. Diğerinin aksine
P. Neve, “Boğazköy-Hattuša. Ergebnisse der Ausgrabungen
63
Hattuša'nın göletleri, bu almış gibi görünüyor
in der Oberstadt, ” Anatolica 14 (1987): 41–88.
64 P. Neve, Regenkult-Anlagen, Boğazköy-Hattuša , Istanbuler
Mitteilungen Beiheft 5 (Tübingen, 1971), 10.
65 agy, 11, şek. 1 'dir; ve HG Güterbock, "Die Texte aus der 69 K. Bittel, Hattuşa: Hititlerin Başkenti (New York,
 Grabung 1934 Boğaköy'de, ” Mitteilungen der Deutschen Orient- 1970), 71.
Gesellschaft 73 (1935), 36–37: şek. 21. 70 Neve, Regenkult-Anlagen, Boğazköy-Hattuša'da .
66 Neve, Regenkult-Anlagen, Boğazköy-Hattuša , 12. Otten Apud Neve, Boğazköy-Hattufla'da Regenkult-Anlagen ,
71

67 Neve, “Boğazköy-Hattuša. Ergebnisse der Ausgrabungen, " 43-44.

86, şek. 13. 72 Ibid., 46–48.
68 Age., 43. 73 Seeher, Hattuşa-Kılavuz , 109.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 14

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 65

Şekil 8 — Yalburt Külliyesi'nin Yeniden Oluşturulması (Temizer, "Giriş", 172 şekil 61).

sadece yağmurdan gelen su, çünkü hiçbir kanal olamaz Šuppiluliuma II. Bir kez daha, adak karakteri
ondan çıkan bulundu. hiyeroglif yazıt belirsizdir. K. Emre inanıyor
Yalburt havzasının temel işlevinin
en yakın kaynaklardan su toplayın. 76 Ancak biz
II.1.2. Yalburt Havzası (şek. 7 ve 8)
hiçbir Hitit yerleşiminin olmadığı büyük bir karşı argüman sunar.
Yalburt'ta dikdörtgen bir Hitit havzası bulundu 74 havzaya yakın görünüyor, bu yüzden daha çok
Konya ilinde. Havza şunlardan yapılmıştır: bu bölgenin kutsal bir yer olduğunu. En yakın izler
kireçtaşı, uzun duvarları doğu-batı yönündeydi. Sorun- ikinci bin yıl b . c . e . yerleşim yerleri henüz bulunamadı
havzanın tüm dibinin kaplanmış olması mümkün Yalburt'a 8 km. mesafede, Çobankaya'da (Şuhut Höyük) bulunmaktadır.
güneydoğuda hala görülebildikleri için taşlarla
yapının ern köşesi. Bir hiyeroglif yazıt
II.1.3. Yapay Göl
IV. Tudhaliya'dan kalma, iç kısım boyunca uzanır.
Kuşaklı (şek. 9 ve 10)
havzanın içinde görülebilecek tarafı
antik çağın yüzeyinin üzerinde yer aldığı için Sivas'ta yapay göl bulundu
Su. 75 Yazıt 22 bloktan oluşmaktadır. Kuşaklı Hitit yerleşim yerinin yakınındadır. Kuşaklı,
arkeologlar tarafından yeniden düzenlendi. eski Šarišša, metinlerden bir yer olarak bilinir
etrafa dağılmış olarak bulundu. Yazıt Tud ile ilgili ... Bir stormgod'a saygı duyulan yer. Yapay göl
haliya IV'ün Südburg'a benzer askeri kampanyaları 1996 yılında bulunan Kuşaklı'ya 2,5 km.
muhtemelen kampanyalarını anlatan yazıt ve bir tepenin üzerindedir. 77 Dairesel şekli değişmez
ralli normaldir ve yakındaki bir veya birkaç kişi tarafından sağlanır
R. Temizer, "Giriş", İnandıktepe , ed. T. Özgüç
74

(Ankara, 1988,) xxv – xxvii. 76 Emre, “Karakuyu Hitit Barajı”, 13.

 M.Poetto , L'iscrizione luvio-geroglifica di Yalburt: Nuove
75 A. Müller-Karpe, "Untersuchungen in Kuşaklı 1996," Mit-
77

acquizioni göreceli alla geografia dell'Anatolia sud-occidentale ,
Studia Mediterranea 8 (Pavia, 1993) ve Hawkins, Hiyeroglif
Yazıt , 66–85. Ayrıca bkz. K. Emre, “Kara Hitit Barajı-
kuyu, ” Anadolu Arkeolojisi Üzerine Denemeler , ed. T. Mikasa (Wies-
baden, 1993), 12.
teilungen der Deutschen Orientgesellschaft 129 (1997): 118–20 ve
A. Müller-Karpe, "Untersuchungen in Kuşaklı 1997," Mitteilungen
der Deutschen Orientgesellschaft 130 (1998): 108–10 ve 152–53.
Ayrıca bakınız T. Ökse, "Grabungen am Quellteich Suppitassu," Mit-
teilungen der Deutschen Orientgesellschaft 131 (1999): 86–91.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 15

66 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

Şekil 9 - Kuşalı / Šarišša ve yapay gölün genel planı (A. Müller-Karpe, "Kuşaklı-Sarissa. Kultort im Oberen Land," Die
Hethiter und ihr Reich: Das Volk der 1000 Götter , J. Wenzel [Bonn, 2002], 176 Abb. 1).

yaylar. Gölün batı tarafında bir gölün 135 m genişliğinde olduğunu göstermektedir. 79 Doğuda
taş zemin ortaya çıkarıldı ve kuzey tarafında göl kenarında, üç parçalı dikdörtgen bir bina
doğrudan zemine kazılmış bir kanalın izleri bulundu. Gölün kuzey tarafında temel-
bulundu. Taş bloklar, başka bir taş yapının tonları Hit'i anımsatıyor.
kanalın kısmen inşa edildiğini gösteren Boğazköy'de tite Imperial inşaatları. Ayrıca,
taş. Gölün güneydoğu kıyısında, Gölde 2.40 m derinlikten sondalar yapıldı,
Kara'dakilere çok benzeyen bir taş set ve Carbon'a göre tarihlendirilebilen turba çıkarıldı
 kuyu barajı ve Südburg Kutsal Havuzunda da 14 - 2200 ile 1600 arası b . c . e . 80 Turba gösterileri
belgelenmiş. 78 Bazı Hitit çanak çömlek parçaları bulundu Göl o dönemde kurudu, belki
kanal ile bağlantı, tarihini garantilemek. AC-
manyetik araştırmalar için kordon, taş set A. Hüser, Hethitische Anlagen zur Wasserversogung und Ent-
79

sorgung , Kuşaklı-Sarissa 3 (Rahden, 2007), 120.

78 Ökse, "Grabungen am Quellteich Suppitassu," 86–87. 80 agy, 121.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 16

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 67

Şekil 10 —Yapay göl çevresinin planı (A. Müller-Karpe, "Kuşaklı'da Untersuchungen 1999," MDOG 132 (2000) 1999,
81 Abb. 20).

depremin nedeni. Bu nedenle gölde olmalı onunla ilgili Šuppitaššu'ya karşılık gelebilir
ondan sonra kısmen inşa edilmiş bir kült yeri olarak yeniden düzenlendi
su yeri. 82
tarihi. Kanıtlar hep birlikte bunun yapay olduğunu gösteriyor
göl ve bununla ilgili tesisler dur-
II.1.4. Eflatun'un Kutsal Havuzu
Hitit dönemi. Boğazköy'e göre
Pınar (şek. 11 ve 12):
ve KuĢaklı çivi yazısı metinleri, Šarišša'ya yakın bir alan
bir huwaši- stone ve adı verilen bir su yerinden oluşur Eflatun Pınar'ın kutsal havuzu,
Šuppitašu'ya "yukarı çıkarak" ulaşılabilir ( šar
TÚL Konya ili, modern şehre 25 km
pāi- ) bir tepeye. 81 Bu nedenle A.Müller-Karpe, Beyşehir. Havuzun altında bulunan bir kaynakla beslenir.
 yapay göl kompleksi ve yapının ...
82 A. Müller-Karpe, "Kuşaklı-Sarissa," 188. TÚL genellikle
bir yayı belirtmeyi düşündü, ancak göründüğü kadarıyla
başka herhangi bir tür su yeri: bir çeşme, bir havuz veya bir gölet. Aslında,
81 G.Wilhelm , Keilschrifttexte aus Gebäude A , Kuşaklı-Sarissa bu logogramın Hitit dilinde birkaç olası okuması var gibi görünüyor
I / 1 (Rhaden, 1997), 9–15. metinler (CHD Š, 78).

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 17

68 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

Şekil 11 — Eflatun Pınar Külliyesi Planı (Özenir, “Eflatunpınar,” 66 lev. XXVII).

Sadece en son arkeolojik anıt, ilahi bir çifti temsil ediyor. Erkek
1996 yılında Hititlerin figür sol tarafta bir tahtta oturuyor ve onun
havuz tamamen ortaya çıkarıldı, 83 kalıntı kadın mevkidaşı sağda oturmaktadır. Erkek
daha önce modern bir balık gölünün suları altında. şekil muhtemelen bir fırtınayı temsil etse de
Önceki çalışmaların çoğu ikonografiye odaklandı kabartma üzerinde net özellikler görülmektedir. Benzer şekilde,
Anıtın 84'ü tüm Hitit'i tasvir ettiği için en çok tipik bir Hitit polosu giyen oturan tanrıça
panteon (şek.13). Merkezindeki ana sahne muhtemelen dünyanın Güneş tanrıçasını tasvir ediyor.
en çok bilinen kadın partneridir.
83 Eflatun Pınar'daki son keşifler için bkz.S.Özenir, Hitit İmparatorluk resmi panteonunda Stormgod.
"Eflatun Pınar Hitit Anıtı 1996 yılı temizlik ve kazı çalışmaları,"
İlahi çifte iki mitoloji eşlik ediyor.
VIII. Müze Kurtarma Kazıları Semineri (1997): 139; S. Özenir,
"Eflatunpınar Hitit Kutsal Anıt-Havuz 1998 yılı testleri" cal atlantes: alt sıradaki boğa adamlar ve aslan adamlar
 Akten des IV. Internationalen Kongresses für Hethitologie , Studien onların üstünde. Aslan adamlar kendileri taşıyor
zu den Boğazköy-Texten 45, ed. G. Wilhelm (Wiesbaden, 2001), güneş diskleri, yukarıdaki Güneş Tanrıçasını güçlendiriyor. En sonunda,
37-38; ve M. Bachmann ve S. Özenir, "Das Quellheiligtum Efla-
tun Pınar, ” Archäologischer Anzeiger (2004): 85–122.
A. Erkanal, "Eflatun Pınar anıtı", Bedrettin Cömert'e
84 meyer, "Felsbilder des hethitischen Grossreichszeit," Açta Prehis-
Armağan , ed. G. Renda (Ankara, 1980), 287–301; ve K. Kohl- torica et Archaeologica 15 (1983): 7-153 (bibliyografyayla birlikte).

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 18

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 69

Şekil 12 — Eflatun Pınar Kompleksi'nin genel görünümü (Bachmann / Özenir, “Das Quellheiligtum,” 94 Abb. 13).
 Şekil 13 —Eflatun Pınar Külliyesi ana anıtının görünümü (K. Emre, "Felsrelief, Stelen, Orthostaten, Die Hethiter'de
und ihr Reich , ”ed. T. Özgüç (Stuttgart 2002], 222 Abb. 4).

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 19

70 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

1996'da bulunan en alt sırada, beş II.2. Filolojik Kanıt

dağ tanrıları ayakta. Üç dağ tanrısı
Hattia kentinde düzenlenen bir festival sırasında
orta kısımda birkaç delik vardır. 85 İnanılıyor
Zippalanda, bir havzanın üzerinde kurban edilen hayvan
suyun bu deliklerden
(KBo 2.12 ii 33–39): 88 lūliyaš šēr kuiuš [(GU 4 HA - US )]
bir çeşme şeklinde havuz. Her iki tarafında
hukanzi LÚ.MEŠ hāpeš LÚ.MEŠ UR.BAR.RA (....) 1 ÀM
ana sahne üzerinde iki ayrı rölyef bulundu
ÚR GU 4 ANA LÙ hami [( ni )] pianzi (“Öküz
UZU
Kadınları temsil eden havuzun kuzey duvarı
havzanın üstünde kestikleri , mutluluk ve
her biri polo giyen tanrıçalar . Güney duvarında
kurt adamlar. . . öküzün bir vücut kısmını ver
havuzun, oturan bir kadın tanrıça kabartması ac-
hamina- ”) . Zippalanda şehri festivalinde
ayaklarının dibinde bir blok tarafından eşlik edildi, sözde olarak
Daha Dağı için bir pasajda (KBo 16.49 i 5–11) şöyle okunur:
bir sunak. Muhtemelen ikinci bir kabartma
DTaha = šta KÁ.GAL- az pān [ zi ] D IŠTAR - aš lūliaš
yanında bir stormgod da duruyordu. Önünde
KÁ.GAL- az uwa [ nzi ] GEŠTIN- aš išpanduzzi = ya
sunak, parça parça bir heykel ortaya çıkarıldı, rep-
lul [ iya ] Tianzi udu HA - US LÚ.MEŠ MUHALDIM
bir insan gövdesine kızmak. Doğu duvarında
appanz [ i ] t = uš edi lūliaš arhi LUGAL- i [ menahhanda ]
havuz, muhtemelen kabartmalı iki figür var
iškaranzi § LUGAL- uš uizzi lūliaš šer AŠAR = Š [ U
aynı ilahi çift ile özdeşleşmek için (yani,
ēpzi ], ("Daha Kapısı'ndan ayrılırlar, gelirler
Stormgod ve dünyanın Güneş Tanrıçası). Onlar
(geri mi?) Ištar'ın kapısının yanına ve
kuzeye doğru yürüyormuş gibi temsil edilmektedir. İçinde
Havza [yanında] şarap libasyon kapları. Aşçılar yakaladı
havuzun güneybatı köşesi,
koyunlar ve onları havzanın uzak tarafında sıralayın
bir zamanlar bir trakit ile doldurulmuş olabilecek duvar
kralın [önünde]. § Kral gelir ve kendi
yakınlarda bulunan blok. Bu blokta iki delik var
havzanın üstüne bir yer ”). 89
Boğa protomları şeklinde biten. içeride
Allī of Arzawa'nın büyücülüğe karşı ritüelinde, 90
havuz, on iki parçalı boğa figürleri ve iki
nehir kıyısının ana tanrıçası işin içinde
aslan figürleri bulundu, kafaları sistematik olarak
(§§ 40–41), Tunnawi'nin ayininde olduğu gibi (aşağıya bakınız).
çıkarıldı. Aslan figürinleri bir başkasında bulundu
Bu tanrının pusuda yer aldığı öne sürülebilir.
havuzun bir kısmı, boğa figürinleriyle birlikte değil.
Metin olmasa da hastanın rifikasyonu
Adak minyatür seramik kaplar bunlara çok benzer
bunu açıkça belirtin. Hem yiyecek ikramı hem de içki
Boğazköy'de bulunan göletler de içeride ortaya çıkarıldı
ana tanrıçanın onuruna yapılır
havuzun bir bronz iğne ile birlikte.
nehir kıyısının yanı sıra nehrin " weluila " sı . Not
Bu sitenin dini işlevi açıktır, teşekkürler
metinde ekmeğin dağıldığından bahsettiğini
ikonografi ve arkeolojik malzemeye.
bu durumda nehir (l. 285-286: [ n = aš = ka ] n
tüm kompleks muhtemelen kutsal bir havuz oluşturur
I 7 -as kurkišni 1 NINDA.SIG wappūwaš DINGIR .
dini törenlerde ve bayramlarda kullanılır. Ayrıca
MAH- an [ n ] i paršiya [ nu = ka ] n I 7 -i 2 NINDA.SIG MEŠ
Anıt Büyük Hitit ile doğrudan ilişkili görünüyor
I 7 -aš uēluilaš paršiya ) ve daha sonra bir şey
Kral. İlk olarak, güneş diski üç kez temsil edilir.
içine dökülür (l. 299:... [I] 7 - i ve lāhuwai ).
anıtın üst kısmı. İkincisi, tanrılar fig-
Son olarak, Tunnawi'nin ritüelini düşünmeliyiz. 91 Öyle
Anıtın üzerinde vesayet tanrılar gibi görünüyor
aslında "nehrin ritüeli" olarak adlandırılır (KUB 7.53+ i
Hitit kralının kendisi: Hititlerin başları
9: ŠA I 7 = at = za SKSKUR halziššanzi ). Bu konuda,
belirli bir saltanat sırasında resmi panteon genellikle
amacımız için önemli bir tanıklıktır. Bu ritüel
kralın kişisel vesayet tanrıları. Bu nedenle,
Ana tanrıçanın içinde bulunduğu arındırıcı bir ritüeldir.
bu kutsal havuzun önemli olduğunu öneriyoruz
nehir kıyısı ( wappuwaš DINGIR.MAH) sorulur
Büyük Kral'ın hac ziyareti için istasyon
hastalardan kirliliği "fırçalamak" ( šapiyai- ). Bir bahar
kült festivaller. 86 yerleşim kalma Not
ayrıca bir hastanın kirliliğini temizlemek için de gereklidir (KUB
ikinci milenyum b . c . e . yakınlarda ortaya çıkarıldı. 87
7.53+ i 33–38):

85 Özenir, “Eflatunpınar Hitit Kutsal Anıt-Havuz 1998 yılı 88 M. Popko, Zippalanda. Ein Kultzentrum im hethitischen
 test, ”539. Kleinasien , Texte der Hethiter 21 (Heidelberg, 1994), 102–103.
86Y. Erbil, “Eflatunpınar Kutsal Anıtı ve Hitit Su Kültü Üzerine Ibid., 146–47.
89

Bazı Yorumlar, Eskiçağ'ın Mekanları Zamanları İnsanları, ed. 90 Bu kompozisyonun A. Mouton tarafından yazılan yeni baskısına bakınız.
Lale Özgenel (İstanbul, 2005), 153–54. Konkordanz web sitesi (yakında çevrimiçi görünecek). Paragraf
87 Özenir, “Eflatunpınar Hitit Kutsal Anıt-Havuz 1998 yılı Bu makalede kullanılan numaralar, o yeni baskıya aittir.
test, ”540. 91 CHD P, 72 ve Goetze 1938, 54.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 20

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 71

namma = aš šakuniya paizzi nu 1 NINDA.SIG Aynı mantıkla, babilili ritüeli (KUB 39.71 iv
paršiya n = šakuniyaš'da purut dāi NIN [DA.Ì.ED] 21) 93 , kötülüğü taşımak için bir tekne modeli kullanır
É.A memal šuhhai GEŠTIN šipanti nu memai hastadan uzakta. Benzer bir model bilinmektedir
zik = kan mahhan šaku <n> iš GE 6 - az KI- az purut nehrin olduğu Yeni Asur namburbi ritüellerinde
EGIR šarā šakunieškiši nu edani antuhši ANA kötülüğü hastadan uzaklaştırırdı. 94
EN SISKUR IŠTU UZU ÚR HÁ = ŠU idalu papratar
arha QATAMMA mutāi
III. Tarikat Arasındaki Belirsiz Bağlantılar
Sonra [= Yaşlı Kadın] kaynağa gider. Arkeolojik Kayıtlarda Alan ve Su
Bir yassı somun ekmeği kırar. Kil alıyor
Hattuša'ya dönerek Tapınak I'den
Baharın. Yağdan ekmek dağıtır
Aşağı Şehir, tapınağın güneybatı tarafında,
ve memal , şarap içiyor. Diyor ki: "Tıpkı
bir pınara çıkan merdivenli bir mağara var 95
sen, bahar, kili fışkırmaya devam et.
(şek. 14–16). Mağaranın lentoları süslendi
Dark Earth, aynı şekilde kötülüğü ortadan kaldırır
bir insan karakterini temsil eden bir kabartma ile. 96
bu kişinin vücut bölümlerinden gelen kirlilik,
karakterin yuvarlak bir başlığı ve küpeleri vardır ve elleri
hasta!"
dua eden bir hareketle başının önünde kaldırılır.
Çeviride çok ileri gitmemeliyiz Bu figür muhtemelen Büyük Kral'dır. Önünde
Bu geçit, yayları Karanlık ile açıkça birleştiriyor O, başka bir karakterin kalıntıları hala görünüyordu
Dünya, yani cehennem dünyası. Ritüel bahseder kimin önünde bir tanrı olarak yorumlanabilir ki
hem nehir hem de kaynak arındırıcı yerlerdir ama Büyük Kral hayranlık işareti yapıyor. üzerinde
cehenneme giden araçlar olması gerekmez. mağara merdivenleri, yazılı bir kireçtaşı stel
Doğrusu, ritüelin Anne ile ilgili kısmı- Hiyeroglif yazı ve Hitit'ten tarihleme
nehir tanrıçası daha çok bir temizlik teknolojisinden bahseder. İmparatorluk dönemi ortaya çıkarıldı. 97 H.
nehir kıyısındaki çamurun yanında. Ve kili gibi G. Güterbock, bu yazıt bir pınar-
yay da metinde geçiyor, muhtemelen tanrıça. 98 Onun yorumu doğruysa, bu
İlkbahardan aynı temsil. İşte burda bir su kültüyle net bir bağlantı kurar.
nehri veya pınarı mağarada yapıldı. Ancak, onun ...
yakın olmasına rağmen cehennem dünyasına geçiş yolları yorumuna meydan okuyan Hawkins,
kaynak ve Karanlık Dünya arasındaki bağlantı. stelde belirtilen tanrının
Bazı metinlerde su, yeniden kullanım için de kullanılabilir. Kılıç tanrısı (DEUS.ENSIS). 99 İlginçtir ki,
kirleri bir kişiden uzaklaştırmak. Şeytan çıkarma
ritüel CTH 447 aşağıdaki pasajı sunar: J. Friedrich, A. Kammenhuber ve I. Hoffman, editörler, Hethi-
93

tisches Wörterbuch. 2., völlig neubearbeitete Auflage auf der Grund-

[ nu = za ada ] nzi akuwanzi haštai = ma [ arh ] a lage der edierten hethitischen Texte , Indogermanische Bibliothek 2

warnuwanzi n = šarā'da [ d ] āi n = paizzi'de I 7 - i (Heidelberg, 1975), 353.

S. Maul, Zukunftsbewältigung: Eine Untersuchung altorien-
EGIR- bir tarnai nu kiššan memai kī mahhan
94

talischen Denkens anhand der babylonisch-assyrischen Löserituale

urīnan n = I 7'de - aš pēdai HUL- un = (n) bir EME- an (Namburbi), Baghdader Forschungen 18 (Mainz am Rhein, 1994),
šarā dāi n = aš QĀTAMMA hāš kišaru n = I 7 - aš 86–87, 286 ve 493.
parā pēdāi 95 Seeher, Hattuşa-Kılavuz , 25. İki insan figürü hakkında
Lento üzerindeki ures, bkz. P. Neve, "Eine hethitische Quellgrotte in
Atlar ve içerler. Kemikleri yakarlar ve Boğazköy, ” Istanbuler Mitteilungen 19–20 (1969–1970): 101–102.
o [= ritüel uygulayıcı] onları alır K. Bittel ve P. Neve, "Vorläufiger Bericht über die Aus-
96

yukarı. Gidiyor (ve) onların nehre girmesine izin veriyor. grabungen in Boğazköy im Jahre 1969, ” Mitteilungen der Deutschen
Orientgesellschaft 102 (1970): 19: şek. 13. Bu rakam çok benzer
Şöyle konuşuyor: "Bu yandığında ve
Taşçı II'de temsil edilene, yine imparatorluktan
nehir onu (uzağa) taşır - kötülüğü alır
dönem: bkz. HG Güterbock, "Zwei hethitische Zeichnungen"
dil - kül olsun ki nehir Mansel'e Armağan (Ankara, 1974), 424.
götürün! " 92 97 “Boğazköy 12” adlı stel: HG Güterbock, “Hiero-
 glyphische Inschriften ”,” Boğazköy IV: Funde aus den Grabungen
1967 ve 1968 , ed. K. Bittel vd. (Berlin, 1969), 51, şek. 13.
98 Ibid., 50–51.
99Hawkins, "Išuwa Ülkesi: Hiyeroglif Kanıtı"
92 M. Popko , Das hethitische Ritual CTH 447 (Varşova, 2003), içinde Hititoloji IIIrd Uluslararası Kongre Resullerin , ed. S. Alp
24 ve 35. ve A. Süel (Ankara, 1998), 288.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 21

72 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

Şekil 14 —Boğazköy / Hattuša Tapınağı I'e bağlı mağara planına dayanmaktadır (Seeher, Hattuša Rehberi , 9 şekil 9).

Hawkins şöyle yazıyor: "Quellgrotte'nin adanması zaten önerildi. 101 Bu konfigürasyon,

yeraltı su kaynağı ile bu chthonic'e burada gerçekleşen ritüel ya da ayinle ilgili dramın.
tanrı uygun görünebilir. " Ancak mağara Çivi yazısı verilerini incelerken,
birden çok dönemde kullanılmış gibi görünüyor, bu nedenle Kizzuwatnian kültü ile
figüratif kabartmalar ve hiyeroglif yazıt suyun “öteki dünyaya” geçiş yolu olarak kullanılması.
Bu dönemde daha sonra eklenebilirdi. Sadece Kizzuwatnian verilerinin üstünlüğü çarpıcıdır.
mağara girişinin önünde biraz kırmızı kum- anlamlı ama anlamlı değil: bu en iyi dokümandır
kulağın parçası gibi görünen taşlar ortaya çıkarıldı. Hitit bölgesini genel olarak dini konular için düzenledi.
yalancı kaldırım. 100 Benzer bir kırmızı kaldırımın Ancak bu özel durumun
Büyükkale'nin giriş kapısında bulundu. Kizzuwatnian kültündeki su miktarı biraz ...
sayısız havza ve diğer tarikatlarla ilgili
İmparatorluk döneminden kalma su tesisatları.
Sonuç
Kizzuwatnian'ın etkisinin kesin olduğunu biliyoruz.
Arkeolojik ve metinsel kanıtlara bakıldığında- İmparatorluk döneminde din arttı.
dence, olası işlevi araştırmamıza yardımcı oldu. Yazılıkaya'daki IV.Tudhaliya'nın resmi panteonu,
Hitit su tesisatlarının özellikleri. İle ilgili olarak bu fenomenin en bilinen örneği. Ancak,
En çarpıcı unsurlardan biri olan Südburg kompleksi Hattiye alanıyla ilgili festival metinleri de
ile kuvvetli bir zıtlık oluşturan anıtsal boyutları havuzlar veya havzalar için önemli bir rol. Ayrıca,
Oda 2'nin darlığı. Büyükkale'nin gölet yapısının C
Açıkça bütünün ana unsuru olan Oda 2 Hattuša, İmparatorluk döneminden önce zaten kullanılıyordu.
 karmaşık, muhtemelen anlamlıdır, çünkü E. Masson'ın Bu nedenle, çok fazla önem vermemeliyiz
kanıta.

Masson, "Le complexe culture du 'Südburg", Wilhelm ed.,

101

100 Neve, “Eine hethitische Quellgrotte in Boğazköy,” 105. Akten , 376–77.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 22

Eski Anadolu Dinlerinde Su F 73

Şekil 15 — Boğazköy mağarasının restorasyonu (Neve, "Eine hethitische Quellgrotte," 105 Abb. 8). Kaynak: Alman Arkeolojik
Enstitü, Boğazköy Projesi.

Şekil 16 — Boğazköy mağarası girişinin görünümü (Seeher, Hattuša Rehberi , 24 şekil 24).

Arkeolojik kanıtlar düşünüldüğünde, 3) Su rezervuarları: Hattuša'nın tüm havuzları, eski

bize su tesisatlarının olabileceği göründü Südburg kompleksinin Kutsal Havuzunu oluşturdu.
üç türe ayrılmıştır:
Üç kategori farklı olsa da, aynı zamanda
1) Su geçitleri: Aşağı mağaranın mağarası birbiriyle örtüşüyor. Örneğin, havuzlar
Hattuša Şehri ve Südburg kompleksi (bu su temini için kuyu inşa edildi, ancak daha sonra
sözde Kutsal Havuz veya Gölet 1 kategorisini kült faaliyetlerinde aynı anda kullanılır.
Ostteiche topluluğu, özel bir Gordon'un zaten fark ettiği gibi, 102 tüm merkez
 durumda, önce su temini için kullanıldığından sonra yalnızca Anadolu platosu, yeraltının bulunduğu karstik bir alandır.
kült alanı olarak yeniden düzenlenen ikinci aşamada); su girip çıkıyor. Muhtemelen bu faktör
2) Kutsal havuzlar veya göller: Yalburt ve Eflatun
Pınar havzaları ve Kuşaklı yapay gölü. 102 Gordon, “İdeogramın Anlamı KASKAL.KUR,” 70.
d

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir

Sayfa 23

74 F Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi

yeraltını düşünmede Anadoluluları etkiledi
cehennem dünyasına bir geçit olarak su. İkisi de
arkeolojik ve filolojik kanıtlar bir
su ve cehennem arasındaki yakın ilişki.
Daha genel olarak, birçok çivi yazısı metni şunu göstermektedir:
eski Anadolulular - ya da en azından bazıları -
Suyu diğer dünyaya giden bir yol olarak kabul etti, yani
ölü ruhlar alemine, ama aynı zamanda diyara
tanrıların. M. Popko'ya göre, “Hititler
ruhu maddi bir varlık, sıvı bir alt-
belirli koşullar altında damlayabilen duruş,
bir kişiden damlalar halinde akar ve
tanrılar 'su sever.' ” 103 Bu ifadeyle Popko yeniden
Kantuzzili'nin duasının bir pasajına değinerek
okuruz (KUB 30.10 Vo 14–15): nu = mu pittuliyai
peran ištanzaš = miš tamatta pedi zappiškizzi ("Çünkü
ıstırap, ruhum başka bir yere akıyor ”). 104
Ancak, yorumlamanın birkaç yolu olabilir.
bu cümle: ya kelimenin tam anlamıyla anlaşılmalıdır,
Popko'nun yaptığı gibi ya da olmaması gereken bir metafor
Aşırı yorumlanır. İkinciyi düşünmeyi tercih ederiz
lehine net bir kanıt olmamasına rağmen seçenek.
Ayrıca, olasılık akılda tutulmalıdır.
bu metnin kısmen Hititçe tercümesi olabileceği
eski bir Babilce metni, eskiye benzer
diğer Hitit dualarında görev yaptı. Bu nedenle, bu pasaj
açık bir kanıt olarak görülmemelidir. Ancak,
"Ölümsüz İnsanın Yolculuğu" analizimiz
Ruh efsanesi ölü insan ruhunun
aslında tanrılarla aynı yolları kullanması gerekiyordu
kendilerini. Bu nedenle, su kullanmak için de kullanabilirler.
"Karanlık Dünya" ya ulaşın.
Bu çalışma sayesinde, göstermeyi umuyoruz
"su kültü" mezhebinin muhtemelen
her zaman belirli bir Hitit'in işlevine uygun
su tesisatı. Örneğin Südburg kompleksi
daha ziyade bir yer altı geçidi olarak yorumlanmalıdır.
cehenneme giden bir yol ve muhtemelen ilgisiz
herhangi bir su kültü. Ancak bir su kültünün varlığı
hem nehirler hem de çivi yazısı metinleri ile kanıtlanmıştır.
pınarlara tanrılar olarak gerektiği gibi saygı gösterilirdi.
Gösterdiğimiz gibi, Hitit kutsal sularının çoğu
bölgelerin kraliyet ideolojisi ile yakın bir ilişkisi var.
Bu en çok Südburg, Yalburt ve Efla'da belirgindir.
tun Pınar. Bu bağlamda, diğer birçoklarında olduğu gibi,
Büyük Kral ana figür olarak temsil edilmektedir. Bir mayıs
"Güneş tanrısının çeşmesi" ( D UTU- waš wattaru )
ve bir havzadan ( luli (ya) - ) bir
Büyük Kral için arınma ve koruma ayini. 105
Büyük Kral kutsal su kompleksleri inşa ederek
göstermek için ek bir fırsat buldu
gücü ve tanrılarıyla olan özel bağlantısı.
Bu bağlamda Hitit çivi yazısı ifadesi "
Labarna havzası ”( Labarnaš luliya- ) not edilmelidir.
Tapınağa verilen talimatta bahsediliyor ...
itaatsiz bir tapınağın bulunduğu bir yer olarak görevliler
memur ceza olarak su getirmeli
kez (KUB 13,4 iii 31–34):
n = an = kan mān ULkunanzi luriyahhandu = ma = an
nu nekumanza TÚG- aš = ši = kan NÍ.TE = ši an [ d ]
a lē = pat ēšzi nu wātar 3 = ŠU labarnaš luliyaza
INA É.DINGIR LIM = ŠU pēdāu nu = ( š ) ši apāš
lūreš ēšdu
"Onu [= suçlu] öldürmezlerse
aşağıla onu: (o çıplak olacak), bırak kıyafetlerini
onun vücudunda olmayın ve (böylece) taşımasına izin verin
Labarna havzasından üç kez su
onun tapınağı. Bu onun aşağılaması olsun! " 106
Bu nedenle, tartıştığımız kanıtlara dayanarak
Bu yazıda, kültün
tik su kompleksleri ve havzaları doğrudan ilişkiliydi
devlet kültüne ve daha sonra,
Büyük Hitit Kralı. Bu bakımdan, biri
görünüşte izole edilmiş olma olasılığını düşünün
Yalburt ve Eflatun Pınar havzaları aslında
iki eyalet dininden oluşan daha geniş bir tapınak kompleksinin
merkezleri. Bulunan bir yerleşim yerinin kalıntıları
Eflatun Pınar'a yakınlar daha fazla araştırılmaya değer,
çünkü bütünü daha iyi anlamamıza yardımcı olabilirler
alanı. Benzer şekilde,
ikinci milenyum b . c . e . henüz yakınında bulundu
en yakın olan Yalburt havzası
8 km uzakta kaplandığında, bu alandaki yeni araştırmalar
yeni bilgiler sağlayın.
105 G. Kellerman, “Eski Hitit'te Kral ve Güneş Tanrısı
Dönem, ” Tel Aviv 5 (1978): 199–208. V. Haas ("Die hethitischen
Din, ” Die Hethiter und ihr Reich: Das Volk der 1000 Götter ,
ed. J. Wenzel [Bonn, 2002], 108) çeşmeyi karşılaştırmayı öneriyor
ve bu metinde anlatılan gölet Eflatun Pınar ile. Not,
ayrıca Hitit metni KBo 21.22'yi de hatırlayın. ancak, bu metin, anıttan daha öncesine dayanıyor.
Eski Hitit dönemi.
103 M. Popko, Religions of Asia Minor (Varşova, 1995), 152. A. Süel, Hitit Kaynaklarında Tapınak Görevlileri ile İlgili bir
106

104 CHD P, 366. Direktif Metni (Ankara, 1985), 60–61.

Bu içerik, adresinden indirildi

188.57.46.132 on Cmt, 18 Tem 2020 11:37:43 UTC
Tüm kullanım https://about.jstor.org/terms'e tabidir