8

Araling

Araling Panlipunan
Ikalawang Markahan – Modyul 1
Kabihasnang Minoan at Mycenaean
at Kabihasnang Klasikal ng Greece
 Alamin
Sadyang isinulat at inihanda para sa iyo ang Modyul na ito bilang
kagamitan sa pag-aaral nitong panahon ng bagong normal. Sa kabila ng
krises na ating kinaharap sa kasalukuyan, ang pagkatuto ay dapat
maipagpatuloy. Magiging kasama mo itong modyul sa pag-aaral ng Araling Panlipunan sa
pagtuklas ng mga bagong konsepto at kaalaman sa paggamit ng mga kaalamang natutuhan
sa pakikipagtalastasan sa kapwa at magiging kaakibat sa pagpapa-unlad ng bansang
Pilipinas.
Ang modyul na ito ay dinisenyo at isinulat nang may pagpapahalaga sa iyong
kakayahan at interes. Ito ay naglalayong matulungan kang matuto tungkol sa tunay na
kahulogan ng konseptong nasyonalismo o damdaming makabayan. Dito ay madidiskubre
mo rin kung paano sumibol ang kaisipang liberal ng mga sinaunang Pilipino at kung paano ito
humantong sa pagkagising ng kanilang damdaming makabansa.
Ang mga salitang ginagamit dito ay akma sa iyo at sa sa lebel ng iyong
bokabolaryo. Ang daloy ng mga aralin ay dito ay alinsunod sa wastong pamantayan.

Pagkatapos mong pag-aaralan ang modyul, inaasahan sa iyo na:

1. Nasusuri ang Kabihasnang Minoan, Mycenaean at ang Kabihasnang Klasiko ng
Greece.

Tuklasin

Ang mga Minoans

Ayon sa mga arkeologo, ang kauna-unahang sibilisasyong Aegean ay
nagsimula sa Crete noong 3100 BCE o Before Common Era. Kabihasnang
Minoan ang tawag nito na hango sa pangalan ni Haring Minos, ang maalamat na
haring sinasabing tagapagtatag nito.
Sila’y kilala bilang mahuhusay na gumagamit ng metal at iba pang
teknolohiya. Sila’y nakatira sa mga bahay na yari sa laryo at bricks. Magaling din
silang mandaragat.
Ang Knossos ay kinikilala bilang isang makapangyarihang lungsod at
sinakop nito ang kabuuan ng Crete. Dito matatagpuan ang isang napakatayog na
palasyo na nakatayo sa dalawang ektarya ng lupa at napapaligiran ng mga bahay na
bato ngunit ang mga palasyong ito ay nasira ng sunod-sunod na sunog at iba pang
mga natural na kalamidad.
Noong 1600 hanggang 1100 BCE, narating ng Crete ang kanyang tugatog.
Umunlad ng husto ang kabuhayan dala ng pakikipagkalakalan ng mga Minoan sa
Silangan at paligid ng Aegean. Dumarami ang nga bayan at lungsod at ang
Knossos ang pinakamalaki.
Sa Minoan may apat na pangkat ng tao : ang mga Maharlika, mga
mangangalakal, mga magsasaka at mga alipin. Sila ay masayahing mga tao at
mahilig sa magagandang bagay at kagamitan. Hindi sila nagpapahuli sa palakasan
at sila ang unang nakagawa ng arena sa buong daigdig kung saan nagsasagawa ng
mga labanan sa boksing.
1
Gawain 1
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.
1. Saan nagsimula ang Kabihasnang Minoan?
2. Ano ang dahilan sa pag-unlad ng kabuhayan ng mga Minoan?
3. Bakit nagwakas ang Kabihasnang Minoan?

Gawain 2
Panuto: Punan ang graphic organizer ayon sa hinihingi.

Mga Pangkat ng Tao

sa Kabinasnang
Minoan

Ang mga Mycenaean

Sa katimugang bahagi ng Greece naisilang ang siyudad ng Mycenaea sa
pamumuno ni Haring Agamemnon. Maganda ang lokasyon ng lungsod kaya ang
kalakalan ay masigla at maunlad. Ang mga lungsod nito ay pinag-uugnay ng
maayos na daan at mga tulay. Napapaligiran ng makapal na pader ang lungsod
bilang pananggalang sa mga maaaring lumusob dito. Maraming mga salitang
Minoan ang naidagdag sa wikang Greek. Ang sining ng mga Greek ay
naimpluwensiyahan ng mga istilong Minoan. Sa bandang huli, hindi nailigtas ng ng
mga pader ang paglusob ng mga mananalakay. Noong 1100 BCE, isang pangkat ng
mga tao mula sa hilaga ang pumasok sa Greece at iginupo ang mga Mycenaean at
kinikilala silang mga Dorian. Samantala may mga pangkat ng tao na may
kaugnayan sa mga Mycenaean ang tumungo sa timog Greece at nagtatag sila ng
pamayanan at tinawag itong Ionia.
Ang mga pangyayaring ito ay tinaguriang “dark age” o madilim na panahon
na tumagal halos 300 taon. Palasak ang digmaan ng iba’t ibang kaharian kaya
nahinto ang kalakalan, pagsasaka, at iba pang gawaing pangkabuhayan, maging
ang paglago ng sining at pagsulat ay unti-unting naudlot.
Gawain 3. Sagutin mo!
1. Saan matatagpuan ang Kabihasnang Mycenaean?
2. Paano nakatulong ang magandang lokasyon sa kanilang kabuhayan?
3. Bakit nangyayari sa Kabihasnang Mycenaean ang “dark age” o “madilim na panahon” na
tumagal ng halos 300 na taon?

2
Suriin

Ang mga Polis

Polis ang tawag sa sinaunang lungsod-estado na nabuo sa gilid ng mga burol
at taloktok ng mga bundok upang protektahan ang kanilang mga sarili laban sa
pagsalakay ng mga kaaway.
Acropolis naman ang tawag sa mga pamayanang nabuo at matatagpuan sa
matataas na bundok. Dito makikita ang mga matatayog na palasyo at templo kaya ito
ang naging sentro ng politika at relihiyon ng mga Greek.
Agora o pamilihang bayan ang ibabang bahagi ng burol. Napapaligiran ng
mga pamilihan at iba pang mga gusali na nagbigay-daan sa malayang bilihan at
kalakalan.
Sa lungsod-estado, nararamdaman ng mga Greek na sila ay bahagi ng
pamayanan dahilan kung bakit ipinagkaloob ang kanilang katapatan at paglilingkod
ngunit hindi lahat sa loob nito ay mamamayan. Ang lihitimong mamamayan ay may
mga karapatan tulad ng karapatan sa pagboto, magkaroon ng ari-arian, humawak ng
posisyon sa pamahalaan at ipagtanggol ang sarili sa korte.
Kapalit ng nasabing karapatan, sila ay dapat makilahok sa pamahalaaan at
tumulong sa pagtatanggol sa mga polis sa panahon ng digmaan. Naging maunlad
ang mga lungsod-estado at naging mabilis ang paglobo ng populasyon na naging
dahilan sa pangingibang lugar ng mga Greek ngunit hindi nawala sa kanilang
ugnayan sa pinagmulang lungsod-estado o metropolis.
Sa kanilang pakikipagkalakalan sa iba’t ibang panig ng daigdig, natutunan nila
ang mga bagong ideya at teknik tulad ng sa Phoenician nakuha nila ang ideya ng
alpabeto na naging bahagi ng kanilang sariling alpabeto. Ang teknik sa paggawa ng
mas malaki at mabilis na barko ay ginamit din nila. Sa mga Sumerian namana nila
ang sistema ng panukat. Sa mga Lydian natutunan nila ang paggamit ng sinsilyo o
barya sa pakikipagkalakalan.

Gawain 4
1. Ano-ano ang mga karapatang tinatamasa o natatamo ng mga lehitimong mamamayan
ng isang lungsod-estado?
2. Ibigay ang mga responsibilidad ng isang mamamayan sa lungsod-estado.
3. Bakit kaya mahalaga ang pakikipagkalakalan para sa mga Greek?
Gawain 5- Punan mo na!
Punan ang Chart ayon sa mga bagong ideya at tiknik bunga ng pakikipagkalakalan ng
mga Greek sa iba’t ibang bansa sa daigdig.

Mga Bansa Mga Natutunan

3
 Sparta, Pamayanan ng mga Mandirigma
Ang polis o lungsod-estado ng Sparta ay itinatag ng mga Dorian sa
Peloponnesus na nasa timog bahagi ng tangway (peninsula) ng Greece. Ang
lungsod –estado ng Sparta lamang ang hindi umaasa sa kalakalan. Dahil sa
magandang klima, sapat na patubig at matatabang lupa na angkop sa pagsasaka.
Pinalawak ang mga Spartan ang kanilang mga lupain sa pamamagitan ng
pananakop ng mga karatig na lupang sakahan at pangangamkam nito. Ang mga
magsasaka sa mga nasakop nila ay dinala sa Sparta at ginawang Helot o tagasaka
ng mga lupang sakahan. Naging alipin ang mga helot kaya maraming beses silang
nag-alsa ngunit di nagtagumpay. Ang pag-aalsang ito ay siyang dahilan upang
palakasin pa ng mga Spartan ang kanilang hukbong military at magtatag ng isang
pamayanang mandirigma upang maging handa sa kahit anong pag-aalsa ng mga
Helot.
Ang pangunahing layunin ng Sparta ay magkaroon ng magagaling na mga
sundalo. Lahat ng mga malalakas at malulusog na sanggol ang tanging pinayagang
mabuhay habang ang mga mahihina ay dinala sa paanan ng kabundukan at
hinayaang mamamatay. Pagsapit ng ika-pitong taong gulang ang mga batang lalaki
ay dinala sa kampo-militar upang sumailalim sa mahigpit na pagsasanay. Sa gulang
na 20, sila’y maging ganap na sundalo at ipinadala sa mga hangganan ng labanan.
Sa edad na 30, maari na silang mag-asawa ngunit kumain at manirahan pa rin sa
kampo at sa edad na 60, sila’y maari ng magretiro.
Ang Sparta ang may pinakamahusay na sandatahang lakas sa buong mundo.
Sila’y naging maparaan sa kanilang pakikipagdigma na tinatawag nilang phalanx na
binubo ng 16 na hanay ng mga mandirigma.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang pangunahing layunin ng Sparta?
2. Paano inilarawan ang Sparta bilang isang lungsod-estado?

Gawain 6: Ihambing mo na!

Gamit ang Venn Diagram, isulat ang pagkakaiba at pakakatulad ng Sparta at Athens
bilang mga lungsud-estado ng Sinaunang Greece.

Athens Sparta
Pagkakatulad

4
 Athens at ang Pag-unlad Nito
Ang Athens ay matatagpuan sa Attica na naging tirahan ng mga Ionian. Ang mga
Athenian ay nabubuhay biang mga mandaragat. Itinayo ang lungso ng Athens sa isang
mabatong burol sa Acropolis na pinapaligiran ng matitibay na pader bilang proteksiyon

Pamprosesong Tanong
1. Para sa iyo, ano ang pinakamahalagang ambag ng Athens sa daigdig?
2. Pumili ng isa sa mga larangang naging tanyag ang Athens na sa palagay mo ay
nakakatulong sa pandemyang kinaharap natin at ipaliwanang kung bakit ito ang napili mo.

Ang Banta ng Persia 5

Sa paghahangad ng Persia na palawakin ang kanilang nasasakopan, sinalakay

 Larawan ng Trireme na isang sasakyang pandagat Larawan ng labanan sa Salamis
na ginagamit ng mga Greek laban sa Persia

Digmaang Peloponnesian
Nais ni Pericles na manatili ang kapayapaan di lamang sa Athens kundi
maging sa mga kalapit nitong –lungsod estado at maging sa Persia. Umunlad ang
Athens at lumawak ang kanilang kapangyarihan sa kalakalan. Sa panahon ng
Delian League naging isang imperyo ang Athens at naging kontrolado nila ang liga.
Maraming lungsud-estado ang hindi sumang-ayon sa Athens kaya nagtatag sila ng
sarili nilang alyansa sa pamumuno ng Sparta at tinatawag itong Peloponnesian
League.
Noong 431 BCE, nangyari ang paglusob ng Sparta sa mga karatig pook ng
Athens na naging simula ng digmaang Peloponnesian sa pagitan ng Sparta at
Athens. Umabot ang labanan sa dalawawpu’t pitong taon (27 na taon) na itinuring
na isang malaking trahedya para sa Greece.
Bunga nito nagkaroon ng malawakang pagkawasak ng mga ari-arian at
pagkamatay ng mga tao, lumala ang suliranin sa kawalan ng hanapbuhay, pagtaas
ng presyo ng mga bilihin at kakulangan sa pagkain.

Larawan ng Digmaang Peloponnesian

Pamprosesong Tanong?
1. Sa nagyaring labanan ng Graeco-Persiano, bakit hindi basta-basta natatalo
ang mga Greek laban sa mga Persian?

Gawain 7

Panuto: Punan ang hinihingi sa graphic organizer.

Digmaang Peloponnesian

Ang naging sanhi ng digmaan Mga bunga ng digmaan

6
 Isaisip

Ang mga kabihasnang Minoan, Mycenean at kabihasnang

Klasikal ng Greece ay dumaan sa masalimoot na pangyayari bago nakamit ang kani-
kanilang tagumpay at mga naging ambag sa sanlibutan na kakitaan ng mga bagay na
maaaring ginagamit at nagagamit natin bilang gabay sa pang- araw-araw na
pamumuhay tulad na lamang sa larangan ng demokrasya, politika, ekonomiya,
relihiyon, sandatahang lakas, sining, iskultura, medisina, kasaysayan, matematika at
iba pa.

Magbasa at Matuto. Basahin at unawain ang nilalaman ng ng teksto tungkol sa paglakas ng

imperyong Macedonia at pagbagsak ng ng mga lungsod-estado ng Greece.

Imperyong Macedonian
Ang Macedonia ay pinaninirahan ng mga
taong paladigma na pinamumunuan ng malakas
na maharlika. Umupo bilang hari si Philip ng
Macedonia at hinangad niyang pag-isahin ang
mga lungsod-estado sa Greece sa ilalim ng
kanyang pamamahala. Upang matupad ang
kanyang hangarin, bumuo siya ng hukbo at
sinanay sa pinakamabisang paraan sa
pakikidigma. Madaling tinalo ni Philip ang Athens Laraw
at Thebes na naging hudyat ng pagtatapos ng an ni
kapangyarihang ng mga lungsod-estado.
Napasailalim sa kanyang kapangyarihan ang
Alexander the Great
Greece maliban sa Sparta. Nais din niyang
sakupin ang Persia ngunit siya’y napatay noong Gabay na mga tanong:
336 BCE.
1. Paano pinaghandaan ni
Ipinagpatuloy ng anak ni Philip na si Haring Philip ang kanyang
Alexander the Great ang kanyang hangarin. Sa hangaring pag-isahin ang mga
edad na dalawampu’t isang taong gulang naging lungsod- estado ng Greece?
hari siya ng Macedonia. Natutunan niya mula kay
Aristotle ang pagmamahal sa kultura at 2. Ano ang dahilan ng paghina
ng mga lungsod-estado ng
katarungan. Natutunan din niya ang kagalingan
Greece?
sa pakikidigma. Matalino, malakas ang loob at
magaling na pinuno si Alexander. Nagtatag siya 3. Ipaliwanag ang ibig sabihin ng
ng imperyo at pinalaganap ang kaisipang Greek Panahong Hellenistik.
sa Silangan. Nakapagtayo siya ng pitumpung
lungsod at isa nito ang Alexandria. Pinanatili niya
ang kulturang Griyego sa mga lungsod na
kanyang itinatag at tinatawag itong Panahong
Hellenistik, ang pagsasama ng kultura ng Greece
at Asia.
Noong 323 BCE, sa gulang 32 taon
namatay si Alexander sa Babylon sa hindi
matiyak na karamdaman.

7
 Isagawa

Sa mga katangiang taglay ni Alexander the Great bilang isang magiting na

pinuno, alin ang pipiliin mo at bakit?

Tayahin
Panuto: Isulat lamang ang titik ng tamang sagot.
1. Ano ang tawag sa lungsod- estado kung saan ito’y may kinalaman sa
pamayanan
tulad ng pulisya, politika at politiko?
A. Agora B. Helot C. Polis D. Tyrant

2. Dito matatagpuan ang matatayog na palasyo at temple kung kaya’t ito ang naging
sentro ng politika at relihiyon.
A. Acropolis B. Agora C. Metropolis D. Polis
3. Ang itinuring na pamayanan ng mandirigma.
A. Athens B. Corinth C. Megara D. Sparta

4. Ang Digmaang Peloponnesian ay labanan sa pagitan ng ___________.

A. Athens at Persia B. Graeco at Persia C. Athens at Sparta

5. Ang pinakamahalagang kontribusyon ng Athens sa kasaysayan na sinusunod ng

maraming bansa ngayon sa larangan ng pamamahala.
A. Burukrasya B. Demokrasya C. Oligarkiya D. Tyrant

6. Ang kinikilalang Ama ng Kasaysayan.

A. Archimedes B. Herodotus C. Plato D. Socrates

7. Alin ay dahilan kung bakit pinaigting ang hukbong sandatahan ng mga Sparta?
A. dahil nilusob sila ng mga kaaway
B. bilang paghahanda sa paglusob ng mga kaaway
C. dahil sa palaging nag-aalsa ang mga Helot
D. lahat ay tama

8. Sa nangyaring labanan sa Salamis, paano tinalo ng mga Greek ang mga Persian
A. sa pamamagitan ng patibong sa dagat.
B. sa pamamagitan ng paggamit ng Trireme o maliit na sasakyang pandagat
C. sa pamamagitang ng kakaibang taktika sa pakikidigma sa karagatan.
D. sa pamamagitan ng mga pana na may lason.

9. Isang mambabatas noong 594 BCE na kilala bilang matalino at patas dahil
inalis niya ang pagkakautang ng mga mahihirap at ginawang ilegal ang pang-
aalipin ng dahil sa utang at iba pang mga pagbabago sa Athens.
A. Cleisthenes B. Draco C. Pisistratus D. Solon

10. Ang natutunan ng mga Greek sa pakikipagkalakalan sa mga Lydian.

A. Alpabeto B. Paggawa ng barko C. Paggamit ng barya D. Panukat

8
Republika ng Pilipinas
Rehiyon VII
Probinsya ng Bohol
TABUAN NATIONAL HIGH SCHOOL
TABUAN, GARCIA- HERNANDEZ, BOHOL

ARALING PANLIPUNAN 8
SAGUTANG PAPEL WEEK 1
Kabihasnang Minoan at Mycenaean at Kabihasnang Klasikal ng Greece
PANGALAN: _______________________________________________ ISKOR: _________________
TAON AT PANGKAT: ________________________________________ PETSA: _________________

Gawain 1

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na mga tanong.

1.

2.

3.

Gawain 2

Panuto: Punan ang graphic organizer ayon sa hinihingi.

Mga Pangkat ng Tao

sa Kabinasnang
Minoan

Gawain 3. Sagutin mo!

1.

2.
3.

Gawain 4

1.

2.

3.

9
Gawain 5- Punan mo na!

Mga Bansa Mga Natutunan

Pamprosesong Tanong:

1.
2.

Gawain 6: Ihambing mo na!

Athens Sparta

Pagkakatulad

Pamprosesong Tanong

1.

2.

Pamprosesong Tanong?

1.

10
 Gawain 7
Panuto: Punan ang hinihingi sa graphic organizer.

Digmaang Peloponnesian

Ang naging sanhi ng digmaan Mga bunga ng digmaan

Isaisip

Gabay na mga tanong:

1.

2.

3.

Tayahin:
1. ________ 6. ________

2. ________ 7. ________

3. ________ 8. ________

4. ________ 9. ________

5. ________ 10. _______

NOTE: HUWAG SAGUTAN ANG MODYUL AT IBALIK ITO KASAMA NANG SAGUTANG PAPEL NA
MAY SULAT NG IYONG SAGOT, SALAMAT SA PAGSUNOD.

11
12