Podział mejotyczny komórki

MEJOZA
- to proces zachodzący w komórkach linii płciowej, który poprzedza powstanie gamet - komórek
jajowych i plemników oraz u roślin i grzybów - powstanie zarodników - (mejospor )
- gamety powstają w procesie gametogenezy, a zarodniki w procesie sporogenezy
- diploidalna komórka (2n) przystępująca do mejozy (zwana mejocytem) zawiera tetraploidalną ilość
DNA (4c) podobnie jak przed mitozą
- proces mejozy obejmuje dwa podziały bez replikacji DNA między nimi

* I podział -redukcyjny prowadzi do utworzenia dwóch komórek mających o połowę mniejszą

liczbę chromosomów niż mejocyt, następuje redukcja liczby chromosomów, ale pozostają one
dwuchroamtydowe, komórki są haploidalne pod względem liczby chromosomów (1n) lecz
zawierają diploidalną ilość DNA (2c)

* II podział - wyrównawczy- przebiega jak typowa mitoza komórki somatycznej tj.

bez zmian liczby chromosomów w komórkach potomnych w stosunku do komórki macierzystej
w wyniku tego podziału powstają komórki haploidalne pod względem liczby chromosomów (1n)
zawierające haploidalną ilość DNA (1c)

- zmiany ilości DNA w komórce podczas interfazy i mejozy

Ilość DNA

4c

2c

1c

G1 S G2 P M A T P M A T Czas
I II
INTERFAZA INTERFAZA
MEJOZA

* liczba cząsteczek DNA przed mejozą, po replikacji (4c), a po I podziale mejotycznym (2c)
po II podziale mejotycznym (1c)

* liczba chromosomów przed mejozą, po replikacji (2n), po I podziale mejotycznym (1n)

po II podziale mejotycznym (1n)
PRZEBIEG MEJOZY - FAZY

PROFAZA I
- przez cały czas trwania tego okresu obserwuje się sukcesywną kondensację chromatyny
w chromosomy i stopniowy zanik jąderka

*stadium - leptoten
- początek procesu kondensacji chromatyny, powstają
nitkowate cienkie chromosomy, które nie są jeszcze
podzielone na chromatydy

*stadium - zygoten
- następuje zbliżanie się chromosomów homologicznych
(chromosomy zawierające geny alleliczne odpowiedzialne
za te same cechy)z których jeden pochodzi od matki
drugi od ojca, chromosomy te układają się parami

stopniowo przylegając do siebie i tworzą tzw. biwalenty,

jest to koniugacja chromosomów w wyniku tego procesu
w komórce jest o połowę mniejsza liczba biwalentów niż
uprzednio było chromosomów

*stadium pachyten
- koniugujące chromosomy splatają się silnie, przylegając
ściśle do siebie na całej długości. Każdy z chromosomów
składa się z dwóch chromatyd ,czyli biwalent stanowią

chromatydy-tetrada dochodzi do wymiany odcinków

chromatyd należących do chromosomów homologicznych -
crossing-over, czyli rekombinacji genów matczynych i
ojcowskich (jest to wymiana odcinków pomiędzy
niesiostrzanymi chromatydami chromosomów homologicznych)
miejsca takiej wymiany określa się jako chiazmy, powstają inne
kombinacje genów niż było to w komórkach macierzystych

*stadium diploten
- ramiona chromosomów homologicznych rozsuwają się
ujawniając miejsca skrzyżowań chromatyd powstałych
na wskutek crossing-over w postaci chiazm (czyli rejonów
w których nastąpiła wymiana fragmentów chromatyd)

*stadium diakineza
- chromatydy skracają się i grubieją ,tworzy się wrzeciono
kariokinetyczne, zanika jąderko, otoczka jądrowa ulega
rozerwaniu ,a jej błony rozpraszają się w komórce

METAFAZA I
-w płaszczyźnie równikowej układają się biwalenty
(tetrady), następuje rozejście się chromosomów
homologicznych (każdy z nich składa się z dwóch
chromatyd i nie podzielnego centromeru ,centromer
nie ulega podziałowi
ANAFAZA I
- chromosomy dwuchromatydowe homologiczne rozchodzą
się do przeciwległych biegunów (jako diady )

TELOFAZA I
- chromosomy skupiają się na biegunach komórki,
następuje podział cytoplazmy (cytokineza) i powstają
dwie oddzielne komórki, każda z tych komórek zawiera
zredukowaną do połowy - haploidalną (1n) liczbę
chromosomów, zatem I podział to podział redukcyjny,
ilość DNA na komórkach po I podziale wynosi 2c

PROFAZA II
- trwa bardzo krótko, zanika błona jądrowa,
wytwarza się wrzeciono kariokinetyczne

MATAFAZA II
- chromosomy układają się w płaszczyźnie
równikowej następuje podział centromery

ANAFAZA II
- chromatydy siostrzane wędrują do
przeciwległych biegunów, w związku z
tym na każdym biegunie znajduje się
haploidalna liczba chromosomów
1n stanowiąca 1c DNA

TELOFAZA II
- następuje odtworzenie jąder potomnych,
każda z chromatyd staje się chromosomem
jednego z czterech jąder potomnych, kolejny
etap to cytokineza, tworzenie się błony
komórkowej