start

November 2001 nr 11

ELECTRON
Maandblad voor de Nederlandse radioamateur

inhoud

Toespraak
algemeen
voorzitter DvdA 2001
Ga ook eens op EHF experimenteren
PLC een gevaar voor de radioamateur?
ELECTRON In dit nummer...
Jaargang 56. Nummer 11 2001
Redactie
G.J. Huijsman, PA0GJH, hoofdredacteur
Eindredactie: vacature
A. Nijveld, PA0XAB, redacteur
A.N. van der Molen, PA3GCO, redacteur
G.J. Hekkert, PA3HCD, redacteur
W.H. de Vries, PA0ME, redacteur DvdA 2001
Redactiesecretaris: Toespraak algemeen
voorzitter
W.J. van de Laar, PD2WLA
Fazantstraat 4 Technische
2941 RB Lekkerkerk
Tel. (0180) 66 50 16
Fax (0180) 66 50 52
E–mail electron@veron.nl
448 Notities
Arie, PA0EZ, moedigt
Vaste medewerkers (techniek) ons aan om op EHF te
J.A.J.M. Disselhorst, PA3ACJ; A. Dogterom, PA0EZ; experimenteren en laat
A. Harteveld, PA1ARE; J.F.M. v.d. List, PA0JOZ;
D.W. Rollema, PA0SE; M.J.H. Simons, PE1RRT. PA0EHG aan het
Overige medewerkers
woord.

450
W.J. v.d. Broek, PA0JEB; A. Butselaar, PE1AAP;
J. Evers, PA0CX; F.J.N. de Vroom, PA3FDC;
A.B.M. Hüsken, PE1KEH; G.J.H. van Kleef, PA0GVK;
M.B.L.F. Kolb-van de Ven, PA3GMK; M.C.P. Mandos,
PA0MPM; P.M.H. Meijers, PA2PME; W.B. Mudde,
PA3GGM; B. Munneke, PA0MUN; C.H. Murre,
PA2CHM; T. den Ouden, PA5TT; E. de Ruiter,
PA0OKA; T. Sprenger, PA3AVV; W.H. de Vries,
PA0ME; F.W. van Wijk, PA3BVD; P. van der Zalm,
PE1AHQ.
Overname van artikelen en schema’s is slechts Modernisering van
toegestaan met schriftelijke toestemming van de
redactie. Aanbieders van artikelen en schema’s
ter publicatie worden uitdrukkelijk gewezen op
een conventioneel
bepalingen van de Auteurswet.
Electron (ISSN: 0013-4767)
rotorsysteem
De verschijningsdatum is ± de 28e van de maand.
Sluitingsdatum voor alle kopij elke 28e van de PA0PLY maakt een bestaand
maand. Berichten bestemd voor de vaste rubrieken
sturen naar het adres van de daarbij vermelde me- rotorsysteem geschikt voor
dewerkers. EME-gebruik.
VERON
Vereniging voor Experimenteel Radio On-
derzoek in Nederland. Opgericht 21 okto-
ber 1945. In de VERON werden de oude
amateurradioverenigingen NVVR, NVIR
454
en VUKA opgenomen. De VERON is de
Nederlandse sectie van de International
Amateur Radio Union (IARU). Website:
www.veron.nl Toegangscode: 90836
Contributie
De contributie is met inbegrip van het verenigings-
orgaan Electron en de bijdrage aan de plaatselijke
afdeling voor het jaar 2002: Gewoon lid € 35,00; Bij de voorpagina
Ferrieten in
juniorleden (tot 18 jaar): € 25,00; gezinslid (zonder
Electron) € 12,50. Bij aanmelding als nieuw lid, voor HF-toepassingen
de 15e van de maand, ontvangt men Electron van
dezelfde maand. Bij melding van overlijden duide- In het derde deel van deze serie artike-
lijk aangeven als de nabestaanden Electron de rest
van het jaar willen blijven ontvangen. len behandelt Bob van Donselaar de
Contributiebetaling s.v.p. na ontvangst van een ac- toepassing van ferrietkernen in afstem-
ceptgirokaart.
Statuten staan op www.veron.nl. Ze kunnen ook spoelen, smoorspoelen en trans-
gratis worden aangevraagd bij de afdelingssecreta- formatoren.
rissen of het Centraal Bureau van de VERON.
Aanmelding nieuwe leden, adreswijzigingen etc.:
VERON, Centraal Bureau,
Postbus 1166, 6801 BD Arnhem,
tel. (026) 442 67 60.
E-mail: veroncb@worldonline.nl
457
Giro 365900 t.n.v. VERON, Arnhem.
DRINGEND VERZOEK
Wilt u bij onjuiste adressering of tenaamstelling
adressticker met verbeterd adres a.u.b. zenden aan:
Centraal Bureau VERON – Postbus 1166 –
EMC-commissie
6801 BD Arnhem – Holland. PA0JMG bespreekt de ontwikkeling
op het gebied van Power Line
Uitgave:
Koninklijke BDU Uitgeverij B.V. Communications (PLC)
Wilko, PA3BWK, de maker van
465
Marconistraat 33, 3771 AM Barne-
veld, Postbus 67, 3770 AB Barneveld.
Tel. (0342) 49 49 11 deze foto, probeert de
Fax. (0342) 49 42 99 vakantiesfeer nog wat vast te
Advertenties: houden.
Advertenties dienen de 5e van de maand in ons
bezit te zijn om in aanmerking te komen voor
plaatsing in het nummer dat dezelfde maand wordt
verzonden. Opdrachten voor commerciële adver- NL-Post ...............................466 Ongedempte trillingen..484
tenties en/of advertentiemateriaal voor ’Electron’
zenden aan: Koninklijke BDU Uitgeverij B.V. Specia-
en verder... 18e Radio Onderdelen Radio AA een extra
le Media Produkties. t.a.v. Arjan v.d. Bosch, Markt Assen......................469 VERON Service .................485
Postbus 67, 3770 AB Barneveld.
Tel. (0342) 49 42 66. Fax. (0342) 49 42 99
Gouden Speld voor Kees Belgian Microwave Komt U ook? ....................485
Raaijmakers, PE1BEY ....449 Roundtable 2001 ...........469 VERON Servicebureau...486
Website Jonge luisteramateurs VHF en Hoger ..................470 Agenda...............................488
Een overzicht van de inhoud van ELECTRON,
inclusief foto’s in kleur is te zien op de website in het zonnetje.................449 Amateursatellieten .........474 In memoriam ...................489
www.veron.nl/electron/. Doorgaans wordt dit Bibliotheeknieuws..........462 Traffic Nieuws..................475 Nieuwe leden...................489
overzicht ca. 10 dagen vóór het verschijnen Boekbespreking ..............463 Vossenjagen.....................482 Wie helpt mij... ................490
van het blad geplaatst.
Van de HB-tafel...............464 YL-Nieuws .........................484 Adverteerdersindex .......490

Electron november 2001 447

 DvdA
„Als algemeen voorzitter van de VERON is het mij een eer u op deze
Dag voor de Amateur in het jaar 2001 welkom te heten. Zeer in het
bijzonder heet ik mevrouw Olthof-Kosters en de heer de Hoog van het
Wetenschappelijk Radiofonds Veder welkom. Voorts een hartelijk wel-
kom aan de delegatie van de Divisie Telecom van de Inspectie Ver-
keer en Waterstaat, de heren Westenberg, van Osselen en de presi-
dent van de IARU Region I, Louis van de Nadort, PA0LOU. Verder heb-
ben wij vandaag als gasten in ons midden: Hans Berg, DJ6TJ, IARU
liaison officer van de DARC en Gaston Bertels, ON4WF, erevoorzitter
van de UBA en voorzitter van de Eurocom Working Group van de
IARU. En vanzelfsprekend een hartelijk welkom aan alle leden van de
VERON.
De laatste jaren is door mij en mijn gewaardeerde voorgangers in toe-
spraken en artikelen verzucht dat amateurradio moeilijke tijden door-
maakt en bent u gewaarschuwd voor diverse van buiten komende be-
dreigingen die het uitoefenen van onze hobby onmogelijk kunnen
maken. Wij signaleren maatschappelijke processen die ons in hun
greep nemen en ons amateurs en onze vereniging dwingen tot aan-
passingen. De magie van de radiogolf is verdwenen. Is deze zwaar-
moedigheid terecht? Laten we ervoor oppassen voortdurend in som-
bere termen over onze hobby te denken. Laten we niet vergeten te
benadrukken hoe volmaakt onze hobby vandaag de dag is en hoe
sterk en veelzijdig onze vereniging is. De technische mogelijkheden
waarover een willekeurige amateur kan beschikken zijn oneindig. Ie-
der die het echt wil, kan onze hobby bedrijven; talloze amateurs ne-
men dan ook dagelijks met plezier deel aan het radioverkeer. Bedrei-
gingen houden wij tot nu toe buiten de deur, de vereniging functio-
neert hier uitstekend. Ten koste van het aspect van technische ontwik-
keling is onze hobby geëvolueerd tot een sterk sociaal georiënteerde
activiteit. In ons land hebben wij twee verenigingen, VERON en VRZA,
die beide meer dan een halve eeuw bestaan en bloeien als nooit te
voren. Amateurradio heeft alles te maken met het ontmoeten van an-
dere mensen, op de band of persoonlijk. Is het in deze tijd van crisis
niet juist fantastisch om deel uit te maken van de wereldomspannen-
de gemeenschap die amateurradio heet? Een gemeenschap waar
mensen van alle rangen en standen van over de hele wereld deel van
uitmaken. Zie al deze positieve elementen niet over het hoofd en ge-
niet juist van onze hobby!
Graag bespreek ik met u enige actuele zaken:
IARU
RUDe voorbereiding voor de World Radio Conference, die in het jaar
2003 wordt gehouden, gaat gestaag door. Zoals u weet maakt Arie
Dogterom, PA0EZ, deel uit van de voorbereidingscommissie. Twee za-
ken kan ik melden: het lijkt erop dat de belangrijkste betrokken partij-
en het eens zijn geworden over een nieuwe indeling van de 41 meter
omroepband. Het goede nieuws is dat hierbij voorzien is in een 300
kHz breed segment voor de amateurs. Dit is een grote vooruitgang ten
opzichte van de huidige 100 kHz waar de amateurs in Region 1 nu
over beschikken. De 7 MHz amateurband heeft talloze gebruiksmoge-
lijkheden en is vrijwel 24 uur per dag bruikbaar. Voorts is in de ITU,
mede in overleg met de IARU, een voorlopige aanbeveling aangeno-
men die de minimumeisen regelt waaraan een amateurstation qua
kennis en vaardigheden moet voldoen, de exameneisen dus. Onder-
deel van deze aanbeveling is dat een zendamateur over theoretische
kennis van morse moet beschikken; de eis van praktische vaardigheid
in seinen en opnemen is vervallen. Tijdens de WRC 2003 zal deze
aanbeveling met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een ver-
plicht karakter krijgen. Het aannemen van deze aanbeveling in de ITU
was voor de Administrative Council van de IARU aanleiding om met
448
Toespraak van de algemeen voorzitter van de
VERON Frank van Dijk, PA7FF, tijdens de
Dag voor de Amateur in Apeldoorn op
zaterdag 13 oktober 2001
een helder standpunt naar buiten te treden, en dat is dat de IARU
voorstander is van het laten vervallen van de morsevaardigheidsproef
voor de toegang tot frequenties beneden 30 MHz. In de tussentijd, dus
tot de WRC 2003, adviseert de IARU een examensnelheid van 5 woor-
den per minuut. Dit is de doorbraak waar velen voor hebben gepleit,
al zal het nog enige jaren duren voordat in Nederland het morse-exa-
men definitief tot het verleden behoort.
PLC
Reeds geruime tijd volgen wij de ontwikkelingen op het gebied van te-
lecommunicatie via diverse media. ADSL, Short Range Devices en nu
zeer actueel internet via het lichtnet. Het energiebedrijf NUON is begin
september in Arnhem met een proef gestart. Deze toepassing die offi-
cieel Powerline Communication of PLC heet, vormt een bedreiging
voor het gebruik van onze HF-amateurbanden. Met een amateuran-
tenne op ongeveer 10 meter afstand van een PLC-systeem kunnen we
een behoorlijk stoorniveau verwachten aan de ingang van onze ont-
vangers. We staan in onze zorg niet alleen, ook zusterorganisaties zo-
als DARC en RGSB nemen duidelijk stelling tegen de invoering van PLC
en staan op het standpunt dat een storingsniveau van 0 dBuV/m op
10 meter afstand van de bron het maximaal toelaatbare niveau mag
zijn. Daarmee wordt PLC in feite onmogelijk. Wat doet de VERON? Het
Hoofdbestuur heeft de EMC-commissie gevraagd om zoveel mogelijk
gegevens te verzamelen en het HB te ondersteunen bij haar taak om
de belangen van onze leden zo goed mogelijk te behartigen. De start
voor de commissie was moeizaam omdat zowel de NUON als IVW/Di-
visie Telecom (de voormalige RDR) zich zeer terughoudend opstelden
en geen informatie verstrekten. Tot voor kort waren we aangewezen
op de berichten in de pers. Gelukkig is daar nu, dankzij de actieve be-
middeling van leden van ons HB, verandering in gekomen en heeft
IVW/Divisie Telecom de amateurverenigingen uitgenodigd voor een
eerste informatieve bijeenkomst samen met NUON en de andere dien-
sten. Aan de amateurverenigingen is gevraagd voorstellen te doen
voor het meetprogramma en deel te nemen aan een technische werk-
groep over de kwaliteit van verbindingen. Deze werkgroep komt op
16 oktober bijeen. Ook is gevraagd om de ervaringen van amateurs in
de omgeving van de proef te rapporteren. Een erkenning van de bij-
drage die wij als amateurs kunnen leveren! In eigen land staan andere
gebruikers waaronder Defensie en Radio Nederland Wereldomroep
zeer kritisch tegenover PLC, omdat ook zij een vermindering van de
ontvangstkwaliteit vrezen. Rekent u erop dat ook deze organisaties se-
rieus actie zullen ondernemen.
Het plaatsen van antennes
Het Nationaal Antennebeleid heeft tot doel de Telecom-operators een
duidelijk wettelijk kader te geven, zodat zij hun netwerken snel kun-
nen uitrollen. Deze wetgeving was niet gericht op zendamateurs. Een
aanpassing van de Woningwet dreigde voor ons echter wel roet in het
eten te gooien. Volgens de voorgenomen wetgeving zouden horizon-
tale antennes die deel uitmaken van installaties tot 5 meter hoogte
nog maar tot beperkte afmetingen vergunningvrij zijn, en als zij deel
zouden uitmaken van grotere vergunningplichtige installaties zouden
zij in alle gevallen vergunningpichtig zijn. Hiermee zal voor het gebruik
van een HF-beam een bouwvergunning vereist zijn, die in veel geval-
len niet verleend zal worden. Na overleg met het ministerie van VROM
is het uiteindelijk gelukt de horizontale lengtebeperking geheel uit het
ontwerp te verwijderen. Voorts zullen antenne-installaties tot 5 meter
vergunningvrij blijven, d.w.z. niet alleen de antenne, maar de installa-
tie met inbegrip van de mast. Ook de vergunningvrije plaatsing van
een horizontale antenne op een vergunningplichtige mast blijft moge-
lijk. Met deze aanpassingen blijft het experimentele karakter van de
amateurdienst behouden. De tekst van het voorschrift moet nog via
de Raad van State en de politiek gaan, maar het ziet ernaar uit dat wij
het maximaal haalbare hebben bereikt. Hoewel dit goed nieuws is,
blijft er nog een ander punt van aandacht, namelijk de milieumel-
dingsplicht die in het kader van het Nationaal Antennebeleid is voor-
genomen. Ook hier hopen wij een ingang voor overleg te kunnen vin-
den.
Public Relations
Naast het direct onder de aandacht brengen van onze belangen bij
VROM en V&W, kunnen wij met de beperkte mankracht van het
Hoofdbestuur en commissies niet veel meer doen dan proberen om
onze hobby op nationaal niveau in een goed daglicht te stellen, onder
Electron november 2001
meer door het produceren van informatiemateriaal. Het gebruik van
onze VERON-website is nog steeds sterk groeiend. Helaas kunnen we
echter niet achterhalen hoe de verdeling bij het gebruik ligt tussen
zendamateurs en geïnteresseerden van buiten. Belangrijker is dat ook
bij lokale en regionale activiteiten aandacht besteed wordt aan de re-
laties tot de buitenwacht. Dat is een belangrijke taak voor afdelingsbe-
sturen. Ook u als individuele zendamateur of als afdelingsbestuurder
kunt bijdragen aan goede pr voor onze hobby. Want public relations
is niets anders dan het leggen en onderhouden van goede betrekkin-
gen tot de kring van personen waarmee men te maken heeft. En dat
is iedereen: uw buurman, uw huisbaas, uw gemeente, uw plaatselijke
krant, etc. Vanuit het Hoofdbestuur is er daarom op aangedrongen om
in elk afdelingsbestuur en in elke commissie iemand te zoeken die be-
last is met pr. Laten we ervoor zorgen dat buitenstaanders een goed
beeld van onze hobby hebben, iets wat helaas meestal niet het geval
is.
Dames en heren, tot slot het volgende: in deze tijd van dreigende cri-
sis en oorlog moge het insignificant lijken, maar net als sport, speelt
onze hobby een rol in de bevordering van internationale vriendschap
en verbroedering. Laten wij ons hier terdege van bewust zijn. In feite is
dit geen vrijblijvende aangelegenheid. Ik nodig u allen uit na te den-
ken over hoe wij hieraan gestalte kunnen geven en wat er nodig is
om deze functie beter te vervullen. De organisatie van de Dag voor de
Amateur, onder leiding van Henri Molhuizen, PA3DUA, is er weer in
geslaagd een aantrekkelijke bijeenkomst te organiseren met een va-
riatie aan activiteiten. Ik wens u een goede Dag voor de Amateur toe!”
Frank van Dijk, PA7FF, algemeen voorzitter VERON

Gouden Speld voor Kees Raaijmakers, PE1BEY

Op maandag 3 september 2001 is op de
verenigingsavond tijdens de veiling en
verkoop van de VERON afdeling Eindho-
ven door Sjoerd Ypma, PA0SHY, lid van
het HB van de VERON, op
verrassende wijze de gouden
speld uitgereikt aan Kees
Raaijmakers, PE1BEY. Kees
was 5 jaar lang secretaris
van de afdeling. In die perio-
de heeft hij onder andere
een ledenlijst samengesteld
met Lotus 123 waar we nu
nog mee werken. In zijn
functie als voorzitter van de
afdeling, ook 5 jaar lang,
heeft hij veel ruimte gelaten
voor eigen initiatieven. Hij
heeft een hekel aan formeel
gedoe. Op z’n Brabants ge-
zegd: „Kees is een hendige
mens”.
Hij heeft een warme belang-
stelling voor Amateur Televisie (ATV). Als
lid van de ATV commissie van de afde-
ling zet hij zich ook hier al jaren volledig
voor in, met name in het verzorgen van
de nodige materialen, waaronder prin-
ten. Kees heeft zich bijzonder ingezet
voor het tot stand komen van de DTNC
(Dutch Terminal Node Controller). Als vei-
lingmeester op de eerste maandag van
de maand van de afdeling is Kees volle-
dig in zijn element. Op de vele Bossche
vlooienmarkten heeft hij de afdelingskas
rijkelijk weten aan te vullen. Denk maar
eens aan de componentenverkoop per
kilo, per schep of per zak. Tevens was hij
de verantwoordelijke amateur in de ma-
teriaalcommissie van de afdeling. Ook
heeft hij een jarenlange bijdrage gele-
verd aan de wekelijkse zondagochtend-
ronde van de afdeling door de ronde op
voortvarende wijze te leiden en iedereen
te voorzien van de nodige informatie.
Namens leden en bestuur: Kees, bedankt
voor de jarenlange trouwe inzet.
Karel Slegers, PA0KMS
secretaris VERON afdeling Eindhoven

Jonge luisteramateurs in het zonnetje

Op de HF-dag in Apeldoorn
werden zaterdag 1 september
traditiegetrouw de prijzen uit-
gereikt van de PACC-, de
PA-Beker- en de Velddagcon-
test. De beker voor de eerste
plaats in de Velddagcontest
ging naar PI4R/p en werd in
ontvangst genomen door de
jongste deelnemers van die
groep: Ruben, Michel en
Steffen Witvliet, NL-4496.
Deze drieling, die 10 jaar oud
is, zit tijdens de velddag (nog)
niet achter de seinsleutel,
maar zorgt voor de morele
ondersteuning van de
operators, helpt bij de op-
bouw van de antennes
en houdt de score bij.
Thuis zijn de jongens ac-
tief als luisteramateur met
de call NL-4496, het luis-
ternummer dat vroeger
van hun vader was. Ze
zijn begonnen met luiste-
ren toen ze 7 jaar oud
waren en sinds anderhalf
jaar sturen ze ook luister-
rapporten. Inmiddels zijn
er rapporten verstuurd
naar 173 landen en heb-
ben ze 37 landen beves-
tigd, waaronder hele
mooie als Clipperton Ei-
land en Mount Athos. Ru-
ben en Steffen hebben dit
jaar voor het eerst mee-
gedaan aan de Nieuwjaars-
contest en Michel aan de
BARTG RTTY contest. Michel
haalde daarbij zelfs de tweede
plaats bij de SWL’s!
Deze talentvolle jongelui zijn
zoons van PA5BW en klein-
zoons van PA0CWI.

Electron november 2001 449

 Technische Notities van PA0EZ
Heel korte golflengten voor spullen hebben gebouwd is er om- Velen van u zullen denken ’ze doen
We hebben allemaal de nieuwe versie bouwwerk aan de winkel. Helaas liggen maar’, want iets maken voor die erg kor-
van de machtigingsvoorwaarden gekre- de nieuwe 122 GHz band en de nieuwe te golflengten lijkt erg moeilijk. Ik moet
gen en de meesten van u zullen het pa- 137 GHz band vrij dicht bij elkaar, maar toegeven dat het niets voor de beginner
pier na een vluchtige blik snel hebben het schijnt dat de atmosfeer zich op bei- is. Maar spullen maken voor deze ban-
opgeborgen. Maar wie nauwkeuriger de banden heel anders gedraagt. den is wel het meest uitdagende deel
keek zal gezien hebben dat er boven van onze hobby. Het is allemaal pionie-
70 GHz van alles is veranderd. Dit is het 4. De 250 GHz band ren in onbekend gebied en met wat
gevolg van beslissingen van WRC 2000. De toewijzing was en blijft 241 – 248 10 GHz bouwervaring is het best te doen.
Die veranderingen zijn voornamelijk ge- GHz secundair en 249 – 250 GHz exclu-
beurd om de radio-astronomen ter wille sief. Een van die pioniers in ons land is Hans
te zijn. Op die hoge frequenties zijn er van Alphen, PA0EHG. Wie VHF-conferen-
onnoemelijk veel interessante spectraal- Nog hoger ties bezoekt heeft al fraaie spullen van
lijnen te vinden. Maar er was ook een De komende WRC’s zullen zich ook be- hem kunnen zien. Maar voor wie daar
aantal amateurbanden. Zelf heb ik ook zig gaan houden met de indeling tot niet was beschrijft EHG in de volgende
aan de voorbereiding van de ’refarming’ 1000 GHz = 1 terahertz. De ARRL heeft bijdrage hoe hij op 47 en 76 GHz QRV is.
namens de IARU meegedaan. Met die ra- hier alvast (via een USA discussiedocu-
dio-astronomen is het prima samenwer- ment) voor de amateurdienst segmenten PA0EHG op de
ken. Eigenlijk zijn het ook amateurs want geclaimd. Zoals u in figuur 1 kunt zien millimeterbanden
hun werk levert geen geld op. Alleen ge- komen we in het sub-millimetergebied Nadat ik enkele jaren QRV was op
ven de regeringen grote subsidies en zij terecht. Zelf heb ik de indruk dat op kor- 10 GHz en 24 GHz volgde eigenlijk van-
moeten dat geld wel ’waar maken’. Wat te termijn deze korte golflengten niet zelf een stap naar de nog hogere fre-
is er nu veranderd? veel amateurbelangstelling zullen trek- quenties in de millimeterbanden. In die
ken. Want een ’klein’ beetje hoger ko- tijd, rond 1987, waren er nog geen echt
1. De 76 GHz band men we bij de lichtgolven. De laatste tijd goede ontwerpen die nagebouwd kon-
is er ook steeds meer te lezen over den worden. Met hulp van een 1N53,
amateurverbindingen zo rond een kleine coaxiale mengdiode, werd
Segment Oud Nieuw
400000 GHz (400 THz). Inderdaad dat een subharmonischenmixer gebouwd
75,5 – 76 GHz Exclusief Secondair tot 2006 zijn de frequenties van het licht. La- welke tevens dienst kon doen als ver-
76,5 – 77,5 GHz Secondair Secondair sers en fotodetectors komen langza- dubbelaar en dus als zender. Door twee
77,5 – 78 GHz Secondair Exclusief merhand binnen amateurbereik. Hier van deze subharmonischenmixers te
78,5 – 81GHz Secundair Secondair is niet zozeer de radiotechniek (of bouwen en daarbij de locale oscillator-
lichttechniek) de uitdaging, maar het frequenties zodanig te kiezen dat er
richten van de bundel naar het tegen- 144 MHz tussen zat kon een systeem ge-
Voorlopig houden we wat we hadden, station. Overigens heb ik heel lang gele- realiseerd worden waarmee een verbin-
maar vanaf het jaar 2006 hebben we den al over experimenten gelezen waar- ding gemaakt kon worden. Het principe
hier 500 MHz secundair minder. Maar bij als bron een gewone gloeilamp werd lijkt op het oude systeem bij 10 GHz
dat is elders meer dan gecompenseerd. gebruikt die werd gemoduleerd met een Gunnplexers met 100 MHz middenfre-
Wel zullen de amateuractiviteiten bij signaal op enkele 10 tallen kHz. De mo- quentie. Beide stations horen elkaar op
voorkeur 2 GHz naar boven moeten dulatiediepte schijnt bij verschillende dezelfde middenfrequentie. Doordat de
schuiven. lampen nog redelijk te zijn bij modulatie- oscillators kristalgestuurd waren kon ui-
frequenties in het kHz gebied. Ook wie teraard een hoge frequentiestabiliteit ge-
2. De 122 GHz band geen vermogenslasers heeft kan dus ex- maakt worden en er dus met smalband
perimenten met gemoduleerde licht- gewerkt worden. Met een SSB-ontvanger
Segment Oud Nieuw signalen uitvoeren. werden de draaggolven door het aan- en
119,98 – 120,02 GHz Secundair In figuur 1 kunt u zien dat er voorlo- uitzetten van de LO-gedetecteerd.
122,25 – 123 GHz Secundair pig nog heel wat frequenties ’braak’
liggen voor onze experimenten. Uitgaande van deze simpele opzet werd
op 8 maart 1992 de eerste verbinding in
Dit bandje is de afgelopen jaren in de Nederland op 47 GHz gemaakt. Een van
ITU tabel verschenen. Het ligt vlak bij mijn stations werd uitgeleend aan
een voor astronomen en meteorologen PA0PLY die op de schoorsteen van de
erg interessant gebied. Daarom moesten centrale in Diemen stond tijdens een
de amateurs wat opschuiven en dat le- contest, terwijl het andere door mijzelf
verde tegelijk 710 MHz extra op wat het werd bediend vanuit Almere. De eerste
verlies bij 75 GHz goed compenseert. verbinding was een feit, waarvoor ik eni-
Doordat deze toewijzing in sommige lan- ge tijd later werd uitgeroepen tot Ama-
den nog niet in de amateurvergunning teur van het jaar 1991 wat wel een heel
staat (in NL ook maar sinds kort) is er bijzondere stimulans gaf voor verdere
nog geen activiteit in Europa gemeld, experimenten. Op 4 juli 1992 werd met
maar dat zal wel komen. deze opzet de eerste verbinding gemaakt
tussen DL en PA door een verbinding
3. De 137 GHz band met DC0DA/p waarbij DC0DA zijn eigen
station gebruikte gebaseerd op een ont-
Segment Oud Nieuw werp van DB6NT.
134 – 136 GHz Primair
136 – 141 GHz Secundair In de jaren daarna heb ik een aantal ke-
142 – 144 GHz Primair
144 – 149 GHz Secundair ren deelgenomen aan de Microwave Ac-
tivity Week in Denemarken waar op
47 GHz een verbinding met DB6NT over
Het totaal is hier niet veranderd maar de ca. 40 km gemaakt werd met deze spul-
band is 8 GHz naar beneden geschoven Figuur 1. Het EM-spectrum van 1 hertz naar len. Michael DB6NT had in die jaren al
en voor de (weinige) stations die hier- boven (10 GHz = 1010 hertz) vele ontwerpen gemaakt voor de micro-

450 Electron november 2001

golfbanden en had ook voor 47 GHz en
76 GHz ontwerpen gemaakt. Vergelijking
tussen de stations van hem en mij gaven
een duidelijk betere werking van zijn sys-
teem te zien en dus werd besloten dit
ontwerp ook te bouwen. Verder was na-
tuurlijk ook de wens om meer zendver-
mogen te hebben en liefst ook met SSB.
Na mijn eerste deelname aan de Micro-
wave Activity Week in Denemarken
werd ik ook gestimuleerd om voor
76 GHz spullen te bouwen. In de daarop
volgende winter werd een zender ge-
bouwd voor 76 GHz en een DB6NT
transverter mark 1 gebouwd. Deze trans-
verter heeft een beamlead diode als
mixer die tegelijk als verviervoudiger
werkt. Met een uiterst minimaal vermo-
gen van minder dan 50 microwatt kon
toch een verbinding met DB6NT over
40 km gemaakt worden. Ook mijn zen-
der met ’groot’ vermogen werd over de
40 km ontvangen waarbij zelfs met al-
leen een open golfpijp, dus zonder spie-
gel, dit signaal bij DB6NT te ontvangen
was. In de jaren daarna werd een nieuw
station voor 47 GHz gebouwd met een
DB6NT transverter en een zendversterker
met ca. 15 mW uitgangsvermogen. Met
één golfpijpschakelaar wordt omgescha-
keld tussen zenden en ontvangen. Ver-
der is een PLLSSB schakeling gebruikt die
de LO van de zender lockt aan de
PLLSSB generator. Op deze manier wordt
de zender voorzien van SSB/FM modula-
tie.
Met dit station zijn daarna diverse ver-
bindingen gemaakt.
Het eerst werd tijdens de IJsselmeercon-
test dit station gebruikt voor verbindin-
gen over afstanden tot 15 km. Verder
werd met PA0HRK een verbinding ge-
maakt over ca. 40 km vanaf Schiphol
naar Rotterdam. Ook werd met PA0HRK
een first gemaakt door portabel vanuit
Oostende naar Zoutelande een verbin-
ding te maken. Dit werd gevolgd door
een QSO met G3PYB/p tussen Frankrijk
en Engeland van Calais naar Dover.
In Nederland is sinds de introductie van
de IJsselmeercontest het aantal stations
op 47 GHz gegroeid. Tijdens de IJssel-
Figuur 2.
Het 47 GHz-station
van PA0EHG.
Electron november 2001
Figuur 3. Het
76 GHz-station
van PA0EHG.
meercontest in mei 2001 was er maar
liefst een zevental stations QRV maar het
lukte helaas niet om met allen een ver-
binding te maken. Ook tijdens de VERON
VHF-UHF-SHF wedstrijden ontstaat activi-
teit op de millimeterbanden. Sinds ca.
3 jaar is vanuit Rotterdam PA3AWJ op
47 GHz QRV die ik met de antenne in
mijn slaapkamerraam kan werken. We
maken deze verbinding over 15 km vrij-
wel elke contest waarbij afhankelijk van
het weer de verbinding matig tot zeer
goed te realiseren is. Het station van
PA3AWJ heeft echter nog volop moge-
lijkheden tot verbetering en als dat up-
to-date is dan zal een uitstekende verbin-
ding altijd mogelijk zijn.
Ook op 76 GHz is als gevolg van de IJs-
selmeercontest een groei van stations
opgetreden. Zowel ikzelf als PA0HRK
hebben in de afgelopen winter een
nieuw station gebouwd uitgaande van
het ontwerp van DB6NT. Harke heeft
echter een andere manier gebruikt om
het LO signaal op 38 GHz te maken na-
melijk via een vermenigvuldiger uit de
dump, die op 38 GHz voldoende vermo-
gen kan maken om de subharmoni-
schenmixer te sturen. Beide stations wa-
ren net op tijd klaar om te gebruiken tij-
dens de IJsselmeercontest van dit jaar.
Na een mislukte test tussen PA0JGF en
PA0EHG lukte het wel om een verbin-
ding te maken tussen PA0HRK/p en
PA0EHG/p waarmee het eerste Neder-
landse QSO op 76 GHz een feit was ge-
worden. Verdere QSO’s zijn er tot nu toe
nog niet gemaakt maar zullen zeker vol-
gen.
Werkfrequenties
In aansluiting op het eerste deel van
deze notities van PA0EZ even de huidige
werkfrequenties waarop met SSB of CW
verbindingen gemaakt worden. Op
47 GHz wordt met smalband gewerkt
rond 47.088,100 MHz. Zoals te zien in
het overzicht van Arie zijn in deze band
geen wijzigingen gekomen. Op 76 GHz
wordt op het moment door smalband
stations gewerkt rond 76.032,100 MHz.
Hier is de status secundair en die zal in
de toekomst ook niet veranderen. Alhoe-
wel ik het streven van IARU ondersteun,
dat het goed is om wereldwijd één en
dezelfde frequentie in het exclusieve seg-
ment te gebruiken, is mijn verwachting
dat die amateurs die QRV zijn, op de
oude frequentie zullen blijven en niet
naar het nieuwe primaire deel van de
band gaan schuiven.
Bouwontwerpen en het bouwen
Goede ontwerpen voor 47 en 76 GHz
zijn tegenwoordig beschikbaar. Geba-
seerd op ontwerpen van DB6NT waar-
voor naast de benodigde printplaatjes
ook de aluminium freesbakjes te koop
zijn, is het tegenwoordig niet al te moei-
lijk een goed werkende transverter te
maken. Enig fijnmechanisch werk is
daarbij wel nodig; gaatjes van 1,7 mm
boren en m2 tappen moet vaak gebeu-
ren. Ook het precies aftekenen waar een
gaatje of doorvoer moet komen is van
belang. Bij DB6NT is het printmateriaal te
bestellen en bij DG1KBF zijn aluminium
bakjes te koop die geschikt zijn voor het
ontwerp. Nadat enkele gaatjes geboord
zijn en de printplaatjes voorzien zijn van
de massavlakcontacten kunnen zij in het
bakje gemonteerd worden. Dit monteren
doe ik door het bakje in te smeren met
2-secondenlijm en daarna het printje erin
vast te lijmen en te borgen met 4 stuks
m2-schroefjes. De secondenlijm is ge-
wenst om een mechanisch stabiele op-
bouw te krijgen. Ook zonder de lijm gaat
het maar als het printje een beetje bol
451

staat kan het bewegen en dus ook HF-
matig zorgen voor variatie. Nadat het
printje gemonteerd is worden weerstan-
den en FET’s erop gesoldeerd waarbij ui-
teraard gelet moet worden op statische
ontladingen. Dus alles aan aarde leggen
en voorzichtig monteren. Zeker in de
winterdag wanneer de luchtvochtigheid
laag is oppassen met het monteren van
de FET’s want dan is het risico op be-
schadiging door statische elektriciteit ze-
ker aanwezig. Het afregelen van verster-
kers en vermenigvuldigers is een zaak
van geduld. De kleine restanten van de
aansluitingen van de gebruikte FET’s zijn
prima vaantjes om te gebruiken voor het
afregelen. Met een tandenstoker wordt
het vaantje over de schakeling bewogen
totdat er duidelijk winst gehaald wordt.
Daarna wordt het vaantje vast gesol-
deerd en wordt het tijd om het volgende
vaantje te proberen. Het resultaat van
het optimaliseren hangt af van je geduld
waarbij het een strijd is om iedere dB
winst. Wees daarbij niet snel tevreden en
realiseer dat iedere halve dB weer een
stapje voorwaarts is en veel halve dB’s
echt merkbaar zijn. In figuur 5 is (als het
in Electron nog te zien is) te zien hoe
vaantjes experimenteel zijn gemonteerd
in de 12/24 GHz verdubbelaar en de
24 GHz versterker.
Nadat het laatste vaantje gemonteerd is
kan er nog met de plaats van het deksel
geoptimaliseerd worden. Plaats het dek-
sel en kijk wat het effect is. Als het winst
geeft prima, anders kan een stukje dub-
belzijdig printplaat tegen het deksel ge-
plakt worden om een positieve reflectie
te maken. Ook hiermee valt vaak weer
winst te halen soms wel meer dan 1 dB,
dus zeker de moeite waard.
Voor de 47 en 76 GHz transverters
wordt als mixerdiode een beamlead mo-
del gebruikt met in één huisje twee dio-
des welke anti-parallel staan. De monta-
ge van een beamlead diode is een ver-
haal op zich waarbij enige oefening ze-
ker verstandig is. We hebben het hier
over een diode die pakweg ƒ 120,– kost
en zo klein is dat hij met het blote oog
net te zien is. Afmetingen zijn ca. 0,1 bij
0,1 mm en dus veel te klein om te solde-
ren of met de blote hand beet te nemen.
Een absolute must is het gebruik van een
microscoop, liefst een stereo microscoop,
waarmee de plaats waar de diode ge-
452
Figuur 4. Het
76 GHz-station
van PA0HRK.
monteerd moet worden goed in beeld
gebracht kan worden. De diode hanteren
kan gedaan worden met een tandensto-
ker of met een fijne speld. De montage
wordt gedaan met hulp van zilverlijm
waarbij de lijm eerst op het printbaantje
gelegd wordt en daarna de diode in de
lijm geduwd wordt. Enig geduld maar
ook een stabiele hand zijn daarbij onont-
beerlijk. Als de zenuwen op gaan spelen,
het is en blijft tenslotte ook nog een
duur ding, dan is het wellicht beter even
te wachten. Tot nu toe heb ik een tiental
diodes gemonteerd en slechts een enke-
le keer heb ik tijdens de montage een
diode verloren doordat deze doormidden
brak. Gelukkig betrof het toen een type
dat aanmerkelijk goedkoper was. Alter-
natief voor het zelf inlijmen van de diode
is het door iemand te laten doen die het
goed kan. Onlangs zag ik de 76 GHz
transverter van PA0HRK waarin de diode
door Bart PE1PFW op een zeer fraaie
manier gemonteerd was.
Antennes
Als antennes voor de millimeterbanden
kunnen hoornantennes of niet al te gro-
te paraboolantennes gebruikt worden.
Voor een paraboolantenne geldt wel dat
de vormnauwkeurigheid erg goed moet
zijn wil de antenne optimaal werken. De
meeste paraboolantennes zijn maar ma-
tig geschikt om te gebruiken omdat de
afwijkingen t.o.v. de werkelijke parabool-
vorm vaak groter zijn dan 1 mm. Toch
valt door het optimaliseren van de
brandpuntsafstand het totaal wel mee.
Dat optimaliseren moet dan wel gedaan
worden op een manier waarbij de zen-
der voldoende weg staat van de anten-
ne. Minimaal enige tientallen meters is
nodig en beter is om enige honderden
meters aan te houden tussen de zender
en de te optimaliseren antenne.
Het maken van verbindingen
Voor de millimeterbanden geldt dat het
maken van zichtverbindingen eigenlijk
het enige is wat redelijk kans op succes
geeft. Op dit ogenblik zijn er nog te wei-
nig stations QRV om over de horizon
propagatietesten mee te doen. Het is ze-
ker dat er tijdens sommige weersomstan-
digheden ook op de millimeterbanden
verbindingen over grotere afstand moge-
lijk zijn. De komende jaren zal wellicht
hiermee getest worden maar het zal aan-
zienlijk meer moeite kosten om 200 km
op 47 GHz te overbruggen dan op bijv.
24 GHz. Voor het maken van zichtver-
bindingen hebben we in het vlakke Ne-
derland een voordeel maar ook een han-
dicap. Het voordeel is dat er voor relatief
korte afstanden bijna altijd wel een vrij
pad te vinden is. Voor wat grotere af-
standen ontbreekt het hier echter aan de
hoge bergen om ver te komen. Daarom
wordt gebruik gemaakt van hoge gebou-
wen en soms de duinen om toch een
verbinding over iets grotere afstand te
maken. Om de verbinding tot stand te
brengen moeten de beide stations de an-
tennes al redelijk goed gericht hebben
voordat er iets ontvangen kan worden.
Met name door de nauwe bundel van de
antennes wil dit probleem wel eens zo
lastig zijn dat juist door het niet vinden
van de goede antennestand het niet tot
een verbinding komt. De verbindingen
die tot nu toe gemaakt zijn geven in feite
de praktijkervaring dat het zoeken naar
de juiste antennestand soms lang kan
duren. Toch is het zo dat de meeste ver-
bindingen die ik op de millimeterbanden
gemaakt heb binnen 2 minuten na begin
van het zoeken tot stand kwamen. Het is
maar zeer zelden dat na langdurig zoe-
ken de verbinding pas tot stand komt.
Meestal is langdurig zoeken alleen nodig
wanneer het te ontvangen signaal erg
zwak is. Bij afstanden tot 40 km is bij
een zichtverbinding de signaal-ruisver-
houding meestal zo groot dat signalen
vrijwel direct gevonden worden.
Frequentiestabiliteit
Voor het maken van de verbinding moe-
ten beide antennes redelijk goed staan
maar moet ook de frequentie waarop ge-
werkt wordt redelijk goed kloppen. We
maken de verbindingen met een SSB-ont-
vanger en dus een bandbreedte van 3
kHz. Als er dan onverhoopt een grote fre-
quentiefout zou bestaan van bijv. meer
dan 100 kHz moet dus een groot stuk
van de band afgezocht worden. Het risico
dat daardoor de verbinding mislukt wordt
dan aanzienlijk groter. Tijdens de laatste
IJsselmeercontest mislukte een
76 GHz-verbinding tussen twee stations
omdat een van hen, zo werd achteraf ge-
constateerd, meer dan 300 kHz verkeerd
zat. Als de frequentie goed was geweest
dan was een verbinding vrijwel zeker ge-
lukt. Voor het opwekken van een stabiele
frequentie wordt gebruik gemaakt van
een kristaloscillator in kristaloven die
doorgaans opgebouwd is naar een ont-
werp van DF9LN. Dit is een ontwerp
waarbij de hele oscillator verwarmd
wordt naar 75 graden en zeer stabiel op
deze temperatuur gehouden wordt. Af-
hankelijk van de kwaliteit van het ge-
bruikte kristal is met deze opzet een zeer
goede stabiliteit te maken.
Helaas is het voor de Nederlandse kris-
talfabrikanten erg moeilijk om een der-
gelijk stabiel kristal te maken. Goede er-
varingen zijn er met KVG kristallen die in
Duitsland gemaakt worden. Ze kosten
wel iets meer en de levertijd is lang maar
daarmee heb je een zeer stabiel signaal.
Het exact op frequentie zetten moet dan
gebeuren met een zeer goede referentie-
Electron november 2001

standaard, bijv. afgeleid van Droitwich.
Ondertussen zijn aan dit oscillatoront-
werp enkele wijzigingen aangebracht en
door G8ACE gepubliceerd waarbij met
name de signaalruisverhouding aanzien-
lijk verbeterd is.
Nog hoger?
In de jaren dat ik net QRV was op
24 GHz wist ik zeker dat ik nooit op ho-
gere frequenties zou beginnen. Toen de
stap naar 47 GHz gedaan was voldeed
een kleine stimulans om ook op 76 GHz
wat te bouwen. De banden daarboven
zijn in Nederland nog niet gebruikt, maar
toch kriebelt het niet echt om voor deze
banden wat te bouwen. Wat niet is kan
echter nog komen zoals dat ook in het
verleden gold voor de stap naar 47 GHz.
De millimeterbanden zullen de komende
jaren steeds actiever door amateurs ge-
bruikt gaan worden. Dit is voor een be-
langrijk deel te danken aan die amateurs
die de afgelopen jaren als pionier hierop
zijn bezig geweest. Hierbij is met name
door goed reproduceerbare ontwerpen
van DB6NT voor velen een mogelijkheid
ontstaan om ook daadwerkelijk zelf een
station te bouwen. DB6NT kreeg hier-
voor de IARU Region 1 medaille.
Naarmate het aantal stations groeit zul-
len ook anderen nieuwe ontwerpen pu-
bliceren en dit zal meer experimenten sti-
muleren. Hierbij valt dan met name te
denken aan verbindingen over grotere
afstanden, zoals bijv. een first op 47 GHz
met Engeland of wellicht als er ooit
TWT’s beschikbaar komen om vermogen
te maken een EME-verbinding op deze
millimeterbanden.
73 de PA0EHG
Figuur 6 Het maximum frequentiegebied van ver-
schillende coax-stekers
Electron november 2001
Coaxiale stekers en contacten
op de microgolven
Op UHF en hogere frequenties is een goe-
de coaxiale steker belangrijk. Hoewel golf-
pijp nog steeds, zeker boven 18 GHz, de
beste keuze is, is voor de lagere micro-
golffrequenties coax toch wel erg prettig.
Zelf gebruik ik voor niet al te hoge fre-
quenties de typen N en BNC. Maar hoe-
wel N-stekers het op 10 GHz nog redelijk
doen, is hier voor amateurgebruik het
type SMA aan te bevelen. Een prima over-
zicht van de voor hoge frequenties ont-
worpen coaxiaalstekers is te vinden in het
EW and Radar Engineering Handbook. Dit
is op het internet te vinden en de coaxiale
zaken staan in
http://ewhdbks.mugu.navy.mil/coax_con.htm.
Een heel leuk plaatje hieruit is in figuur 6
te zien. Nu stellen we als amateur iets
lichtere eisen en SMA is bij ons doorgaans
wel bruikbaar op 24 GHz. Opvallend is
het verschil tussen BNC en TNC. Hoewel
eigenlijk dezelfde geometrie blijkt het vast
kunnen schroeven van enorm belang bo-
ven zo’n 3 GHz. Om wat meer inzicht te
krijgen in al die verschillende stekertypen
is er een werkelijk uitstekend overzicht
gemaakt door WA1MBA. Onmisbaar voor
wie op de microgolven experimenteert.
Dat overzicht is op het internet te vinden
op http://www.wa1mba.org/rfconn.htm. Na
het lezen van dit artikel weet je beter te
kiezen op rommelmarkten. Wat het arti-
kel helaas niet vertelt is het probleem van
het monteren van de stekers aan de ka-
bel. Hoewel bijvoorbeeld het type N goed
is voor 10 GHz gaat de zaak snel ver-
keerd wanneer een coaxkabel met de ge-
bruikelijke gevlochten buitenmantel wordt
gebruikt. Zelf geef ik de voorkeur aan die
typen, waarbij een bus om het diëlectri-
Figuur 5 De 23,5 GHz
oscillator/vermenigvuldiger van
het 47 GHz station
cum wordt geschoven in plaats van dat
uitvlechten van de buitenmantel over een
ring. Ook is het bij buitenmontage van be-
lang of er water door kan lopen. Bij goe-
de N-contacten is dit geen probleem even-
als bij SMA. Maar ik vertrouw daar toch
niet op en wikkel die stekers en contacten
buiten in met zelfvulcaniserend band.
Een elektronische zekering
Voor het voeden van de eindtrap van
mijn 13 cm zender gebruik ik een scha-
kelende voeding. Oorspronkelijk zat daar
een smeltzekering van 2*10A in. Maar
zo’n zekering mag dan wel de voeding
zelf beschermen (die dan wordt uitge-
schakeld), de uitgangselco’s bevatten
nog ruim voldoende lading om grote
schade in de gevoede schakeling aan te
richten. Daarom ben ik overgegaan op
een elektronische beveiliging. Het sche-
ma is getekend in figuur 7. Hart is de
MOSFET (n-kanaal) type IRF9540. Die
kan vrij veel stroom hebben (zo’n 19 A)
en heeft een lage doorlaatweerstand. De
stroom wordt gemeten over R1. Het is
een 0,06 ohm vermogensweerstand (pa-
rallel geschakelde 0,12 ohm weerstan-
den).
Bij 10 A is de spanningsval erover 0,6 V
en bij een grotere stroom gaat T2 open
die de gate met de source verbindt waar-
door de MOSFET niet meer doorlaat en
tegelijk wordt de RS Flipflop omgezet die
de schakelende voeding uitzet. Met pot-
meter R2 kan worden ingesteld bij welke
stroom de begrenzing/afschakeling be-
gint. D1 beschermt de MOSFET tegen
een te grote Vgs (max +- 20 V). De span-
ningsval over R1 en de MOSFET kost wel
wat vermogen, maar mijn voeding (uit
Budel) heeft nog genoeg reserve.
Figuur 7 De elektronische zekering/stroombegren-
zing voor meer dan 10 ampère
453
Modernisering van een
conventioneel rotorsysteem
Na ruim 25 jaar trouwe dienst is mijn rotor uiteindelijk Band Samenstelling Oppervlakte
(MHz) (m2)
bezweken. De harde wind en vooral het nieuwe an- 14 3-elements 0,7
14 5-elements 1,7
tennesysteem voor 432 MHz EME was te veel ge- 21 3-elements 0,45
21 2-el. Quad 0,3
vraagd. Een nieuwe rotor was al snel geselecteerd, 28 3-elements 0,3
14/21 4-el. trapped 0,5
maar voldeed niet aan mijn eisen, vandaar een ’mo- 14/21/28 4-el. trapped 0,5
50 4-elements 0,25
dernisering’. 50 6-elements 0,37
144 10-elements 0,2
144 10-el. x4 x2 2,0
432 12-elements 0,06
432 12-el. x4 x2 0,6

J.A. Kappert, PA0PLY, Hoofddorp Tabel 1: Windlast van diverse antennesamen-

stellingen

Selectie Max. windbelasting 2,2 m2

De keuze van de rotor is voornamelijk
gemaakt op basis van de mechanische
kwaliteiten, zoals minimale speling en
grote trekkracht. Met name grote anten-
negroepen veroorzaken veel windlast
met als gevolg een groot draaimoment.
Tabel 1 geeft een overzicht van de wind-
last voor diverse configuraties. Op basis
hiervan werd de G-1000C van Yaesu ge-
selecteerd.
Specificaties
Het motordeel is ondergebracht in een
waterdichte aluminium behuizing. Het is
voorzien van een overbrenging met rem.
De controller is uitgevoerd met een wij-
zerindicator om de antennerichting aan
te geven.
Wijzigingen
Na het aansluiten van het rotorsysteem
in de shack bleek, dat de aanwijzing op
de schaal een minimum van 5 graden
had. Ook bleek de wijzer door te lopen
terwijl de motor al stil stond. Voor
EME-toepassingen is dit ontoelaatbaar.
De uitlezing moest dus worden aange-
past. Ook de snelheid waarmee deze ro-
tor draait is voor grote antennes te hoog,
waardoor de positionering onnauwkeu-
rig wordt. Een variabele snelheidsrege-
ling zou wenselijk zijn. Ideaal zou een
toevoeging zijn om het systeem met be-
hulp van een computer te kunnen bestu-
ren.
Gedetailleerde werking van de
rotor
De aangebrachte modificaties hadden
wellicht efficiënter en beter uitgevoerd
kunnen worden als de schema’s voor-
Koppel 800 kgf.cm (80 Nm)
Speling 1 graad
Snelheid 1 omw/55 s
Tabel 2: Specificaties van de G-1000C rotor
handen waren geweest. Hoewel zowel
de dealer als de importeur hierover re-
gelmatig zijn aangesproken, moest het
’professionele’ amateuronderzoek eraan
te pas komen om inzicht te krijgen in de
mogelijkheden.
De G-1000C is een nieuw ontwikkeld ro-
torsysteem, aangepast vanwege de CE-ei-
sen. Hierdoor zijn de schema’s (nog) niet
beschikbaar. Om een snelheidsregeling
in te bouwen is het noodzakelijk te we-
ten welk type motor er is toegepast. De
meeste rotoren maken gebruik van een

Fig.1. Principeschema van de snelheidsbesturing en de standaanwijzing

454 Electron november 2001

2-fase 26V wisselspanningsmo-
tor, terwijl zwaardere systemen
ook wel een 28V gelijkspan-
ningsmotor toepassen. De G-
1000C is uitgerust met een ge-
lijkspanningsmotor, terwijl twee
12V relais worden gebruikt voor
het wijzigen van de draairichting.
De richtingwijzer maakt gebruik
van de spanningsinformatie
(twee draden) afkomstig van de
rotorpotentiometer. Gelukkig
bleek dat wel alle drie draden
van de potentiometer beschik-
baar zijn in de besturingseen-
heid. Het wijzerdeel met motor is
een op zichzelf staande eenheid
met een kleine connector naar
de printplaat . Deze unit is rela-
tief eenvoudig uit te bouwen en
wordt in zijn geheel verwijderd,
waarmee voldoende plaats ont-
staat voor een digitale uitlezing.
Een kleine voedingsprint verzorgt
de 28V gelijkspanning voor de
motor van het rotorsysteem. Op
deze print bevinden zich tevens
de twee relais, die worden be-
diend door de richtingschakelaars op de
voorzijde van de bedieningskast.
Hiervoor wordt 12V gelijkspanning ge-
bruikt.
Snelheidregeling
Een snelheidregeling volgens een puls-
breedteprincipe verdient de voorkeur.
Doordat per puls de volledige voedings-
spanning wordt aangeboden verliest de
motor geen trekkracht bij lage snelhe-
den. WB4EXW publiceerde in Hamradio
een simpele schakeling, die zowel voor
gelijk- als wisselspanningsmotoren ge-
schikt is.
De schakeling voorziet in mogelijkheden
Foto 1. Het mechanische indicatorsysteem. Dit onderdeel wordt in zijn geheel
verwijderd.
Electron november 2001
Foto 2. Plaatsing van de snelheidsregeling tegen de achterwand
om zowel de pulsfrequentie als de puls-
breedte aan te passen, al naar de toe-
passing. Naast deze schakeling werd ver-
der een zogenaamde ’kameleon’-LED
aangesloten op de motordraden
(rood=rechts, groen=links). De snelheids-
regeling moet worden opgenomen in de
minleiding van de oorspronkelijke scha-
keling. Het koperbaantje van de gelijk-
richter naar de relais dient hiervoor te
worden onderbroken. (voor wisselspan-
ningsmotoren kan dezelfde schakeling
worden toegepast als de FET wordt ver-
vangen door een TRIAC). Over de FET
staat een zogenaamde ’snubber’: een se-
rieschakeling van een weerstand en een
condensator, om te voorkomen dat in-
ductiepieken uit de motor de FET om
zeep helpen.
De pulsbreedte en frequentie zijn afhan-
kelijk van de toepassing. In de hier gete-
kende situatie is de pulsbreedte ca.
24 ms; de herhalingsfrequentie is mini-
maal 0,5 Hz.
Digitale indicator
Met een 3-digit digitale voltmeter kan de
analoge spanning van de rotorpotentio-
meter direct worden uitgelezen. Hiervoor
dienen alle drie aansluitingen van de
potmeter beschikbaar te zijn. Aangezien
geen extra aansluitpennetjes voor de
connector verkrijgbaar waren, is de com-
plete connector vervangen door een an-
der type met zes aansluitingen.
De gebruikte A/D-converter voor de
computerbesturing verlangt een span-
ning van 3,60 V voor 360 graden. Om-
dat de rotor ca. 540 graden kan draaien,
moet de potentiometer gevoed worden
met een spanning van iets meer dan
+5 V, uit een spanningsstabilisator.
Een 3-digit voltmeter zoals de Velleman
kit K2032 die hier is toegepast, heeft een
ingangsspanning van 0-360mV nodig
om een aanwijzing van 0-360 graden
weer te geven.
Deze voltmeter heeft zowel een offset-
als versterkingsinstelling, waarmee de in-
dicator kan worden gecalibreerd. Met be-
hulp van een variabele spanningsdeler
met een 10-slags instelpotmeter is de
spanning eenvoudig in te stellen op
360mV.
Mechanische constructie
De print met de snelheidsregeling is op
de achterwand gemonteerd. De snel-
heidsinstelling is bereikbaar via een klein
455

Foto 3. Vooraanzicht van de gewijzigde besturingseenheid
gaatje in de achterzijde. De pulsfrequen-
tie kan aan de hand van de knipperfre-
quentie van de LED worden afgelezen.
Deze LED wordt in het midden van de
richtingsschaal gemonteerd, daar waar
eerder de as van de wijzer zat. De com-
plete mechanische aanwijsunit wordt
verwijderd.
Een smalle rechthoekige uitsparing wordt
gemaakt in de schaal, net boven de hori-
zontale middellijn. Hierachter wordt de
digitale voltmeter gemonteerd.
De verticale witte lijn op de doorzichtige
ruit (richting 0 graden), wordt ter hoogte
van de 7-segmentsuitlezingen voorzichtig
verwijderd met een oplosmid-
del (bijvoorbeeld nagellakre-
mover). Heel voorzichtig, an-
ders tast het oplosmiddel ook
de kunststof plaat aan!
Verder wordt een kleine print-
plaat gemonteerd met daarop
een 5V stabilisator en de
spanningsdeler voor de digita-
le voltmeter.
Calibratie en
afstelling
De optimale snelheidsinstel-
ling is afhankelijk van de toe-
passing en de gemonteerde
antenne(s). In mijn geval werd
een scherpe array van 8 an-
tennes voor 432 MHz EME ge-
bruikt.
De omloopsnelheid werd in-
gesteld op 8 minuten voor
360 graden. Het calibreren
van de indicator wordt gestart
met de rotor op 0 graden.
Met behulp van de offsetin-
stelling kunnen eventuele af-
wijkingen als gevolg van ka-
belweerstanden worden ge-
corrigeerd. Door een merkte-
ken aan te brengen op de Foto 4. Achterzijde van de gewijzigde bedieningskast
456
buitenzijde van het rotorhuis kan de ro-
tor mechanisch ingesteld worden op 360
graden. Met behulp van de versterkings-
instelling kan nu ook de indicator afgere-
geld worden op een aanwijzing van 360
graden.
Aangezien de rotorpotentiometer lineair
is, kunnen nu ook de 270, 180 en 090
graden uitlezingen worden gecontro-
leerd.
Computer-interface
Op de achterzijde werd een 9-pins sub-D
connector aangebracht om een eenvou-
dige interface te maken.
Twee aansluitingen worden
aangesloten op de
links/rechts-toetsen; een der-
de aansluiting is de 12V voe-
ding van de bedieningskast.
Twee andere aansluitingen
worden gebruikt voor de
analoge spanning van de ro-
tor (0-3,6V).
Door gebruik te maken van
een A/D converter kan deze
informatie worden verwerkt
in een computer. Voor het
volgen van de maan werd
de interface met succes aan-
gesloten op het trackingsys-
teem van F1EHN.
Conclusie
Voor een bedrag van zeg
ƒ 140,– werd een commer-
cieel rotorsysteem van
ƒ 1.900,– opgewaardeerd tot
een zeer waardevol instru-
ment met een grote verschei-
denheid aan toepassingsmo-
gelijkheden.
Gezien de geringe investering zouden de
fabrikanten in staat moeten zijn om der-
gelijke ’state-of-the-art’ toevoegingen bij-
na kosteloos te integreren in de stan-
daarduitvoering van hun product.
Referenties:
W.R. Gabriel, WB4EXW: Pulse-position
control of the CDE Tailtwister rotor;
Hamradio, januari 1981
User manual G-1000C;
YAESU MUSEN Co., Ltd
Catalogus Velleman Components;
http://www.velleman.be
An English version of this article can be
found on
http://www.qsl.net/pa0ply/yaesu.htm
Electron november 2001
Ferrieten in HF-toepassingen
Deel 3: Spoelen en transformatoren

In de eerste twee artikelen van deze vijfdelige serie optreedt in de 40-meterband. Via formu-
le 16 en tabel 2 vinden we voor 4C65
behandelde Bob van Donselaar de eigenschappen materiaal op een frequentie van 7 MHz
een kwaliteitsfactor van 125. Bij een an-
van ferrieten, de betekenis die deze hebben voor de tenne-ingangsvermogen van 100 watt
berekenen we m.b.v. EZNEC dat over de
toepassing ervan en het gebruik ervan in trap een spanning komt te staan van ca
berekeningen. 450 volt. Laten we eens kijken wat deze
hoge spanning voor consequenties heeft
Formules zijn afgeleid voor de zelfinductie van een voor onze trap.
spoel, voor de toelaatbare inductie met het oog op Inductie
niet-lineaire effecten en voor de thermische Om niet-lineaire verschijnselen te vermij-
den mag de inductie in het ferriet, en dus
belastbaarheid van ringkernen. Ook werd de spoelspanning, niet te groot zijn. Met
formule 5 kunnen we de maximaal toe-
aangegeven, hoe de belangrijkste eigenschappen laatbare effectieve waarde van de spoel-
door meting bepaald kunnen worden. spanning berekenen:

In dit derde artikel komen enkele practische UL (inductie) = 0,89•Bsat • f•n•A

toepassingen aan de orde, met name afstemspoelen,
smoorspoelen en inductief gekoppelde
transformatoren.
Bob van Donselaar, ON9CVD
Ferriet als HF-spoelkern
Als we in het algemeen spoelen willen
toepassen in een schakeling, dan veron-
derstellen we meestal dat deze zuiver in-
ductief zijn.
We weten echter, dat spoelen doorgaans
ook een verliesweerstand vertonen die
o.a. samenhangt met de weerstand van
het draad van de spoel. De kwaliteitsfac-
tor Q van de spoel volgt dan uit de ver-
houding van de impedantie van de spoel
tot de verliesweerstand, (formule 15):
Q = XL/Rs = ωL/Rs.
Verder zagen we in het begin al dat bij
toepassingen van ferriet als spoelkern
ook (en op de HF-banden voornamelijk)
de ferrietverliezen de kwaliteit van de
spoel bepalen.
We wezen er ook al op, dat we tevoren
een indruk van de kwaliteitsfactor van
een spoel op een ferrietring kunnen krij-
gen met formule 16:
Q = µ’ / µ”.
en de waarden uit tabel 2.
We krijgen alvast een eerste indruk van
het gebruik van spoelen in HF- vermo-
genstoepassingen uit het boek van de
bekende HF-amateur en auteur Moxon,
’HF antennas for all locations’. Hij be-
toogt hierin, dat een kring in een HF
trap-antenne een Q moet halen die beter
is dan 200 om de verliezen erin te be-
perken; ferrieten zijn derhalve naar zijn
mening niet geschikt voor toepassing in
HF-traps.
Antennetrapspoelen
We kunnen de opmerking van Moxon
onderzoeken door zelf ook eens aan
zo’n trapspoel te rekenen. Als voorbeeld
nemen we dan de spoel van 5,4 µH die
gebruikt wordt in de antenne als eerder
beschreven in ’Multiband-trapantennes’
(ON9CVD, Electron, december 2000 en ja-
nuari 2001). In deze trap wordt overi-
gens een luchtspoel toegepast, om rede-
nen die hierna duidelijk zullen zijn.
We zouden kunnen overwegen om deze
spoel kleinere afmetingen te geven door
toepassing van een ferrietringkern. Een
handzame kern met afmetingen van
23/14/7 uit 4C65 materiaal (paars) heeft
een AL = 87 nH. (tabel 1). Het aantal be-
nodigde windingen voor onze spoel van
5,4 µH is te berekenen met formule 7:
L = n2•AL (nH). We vinden: n = 7,87 en
nemen hiervoor n = 8 windingen.
De zelfinductie wordt nu 5,6 µH.
Uit antenneberekeningen (EZNEC) blijkt
dat de grootste spanning over de trap
De verzadigingsinductie van 4C65 is
Bsat=380 mT. Van een 23 mm ringkern is
A = 31 mm2. Van een spoel met 8 win-
dingen bij een frequentie van 7,05 MHz
mag de spoelspanning dus niet groter
zijn dan: UL (inductie) = 590 volt. De spanning
wordt echter maar 450 volt, dus is er
geen lineariteitsprobleem.
Permeabiliteit
Er speelt echter wel een ander probleem:
Op 7,05 MHz is de reactantie van de
spoel gelijk aan XL = ωL = 248 Ω.
Met een spanning van 450 volt wordt de
stroom 1,8 A(eff), dus maximaal 2,6 A.
Dit geeft bij deze kernafmetingen een
magnetische veldsterkte H die te bereke-
nen is met formule 1:
H = n•I/l
Bij deze kern is l = 56 mm = 0,056 m,
dus H = 8•2,6/0,056 = 370 A/m.
Uit verdere fabrikantengegevens (data-
boeken, niet in onze tabellen) leren we
dat bij deze veldsterkte de permeabiliteit
µ’ van 125 terugloopt tot ca. 70. Bij de
berekeningen zijn we uitgegaan van
AL=87 nH., bij een impliciete initiële µ
van 125. Doordat µ fors is teruggelopen
is de zelfinductie veranderd en krijgen
we een forse verstemming van de trap.
Hierdoor is de antenne niet meer in reso-
nantie en ontstaat een andere stroom-
verdeling over de antenne, resulterend in
een hoge SWR op de ingang!
De conclusie moet dan ook zijn dat deze
kern ongeschikt is voor deze toepassing.
Grotere kernen, bijvoorbeeld de veelge-
bruikte 36 mm ring, zijn wat beter maar
niet genoeg: H wordt met deze kern
168 A/m maar pas bij veldsterktes klei-
ner dan 100 A/m blijft de permeabiliteit
vrijwel constant.
Vermogen
Omdat µ’ is teruggelopen tot 70, vinden
we ook een lagere kringkwaliteit

Electron november 2001 457

Q = µ’/µ” = 70/1 = 70.
De ferriet-verliesweerstand parallel aan
de spoel wordt dan:
RFp = Q•XL = 70•248 = 17360 Ω.
Met 450 volt over de spoel geeft dat een
verliesvermogen van 4502/17360 =
11,7 watt!
We kunnen de opmerkingen van Moxon
(zie boven) nu ook beter begrijpen als
we bovendien bedenken dat deze trap
tweemaal voorkomt en dus in totaal
2x11,7 = 23,4 watt
in warmte op zal gaan in plaats van in
antennestraling!
Als de temperatuur van de spoel te hoog
gaat oplopen zouden we in de buurt
kunnen komen van het Curiepunt van
het materiaal. We dienen daarom bij dit
soort vermogens te zorgen voor een ste-
vige luchtkoeling; bij enige bescherming
van de trap tegen de grillen van de na-
tuur zal de temperatuur in ieder geval
sterk oplopen, met verdere verstemming
tot gevolg.
Algemene conclusie
Het gebruik van ferriet als spoelmateriaal
in zendantennetraps en andere vermo-
genstoepassingen is af te raden, tenzij
men heel grote ferrietkernen gebruikt, of
een luchtspleet toepast. Deze luchtspleet
zorgt er dan tevens voor dat AL een stuk
lager wordt, zodat het aantal windingen
van de spoel moet worden verhoogd om
dezelfde impedantie te krijgen.
De eindconclusie moet dan ook zijn dat
ferriet zonder speciale maatregelen on-
bruikbaar is als afstemspoel-kernmateri-
aal bij HF-vermogenstoepassingen.
Ferrieten in smoorspoelen
Waarom juist ferrieten
Als we onze spoel-op-oranje-kern van 10
mH uit aflevering 1 willen gebruiken als
smoorspoel, gaat het erom een zo hoog
mogelijke impedantie te krijgen tussen
de aansluitpunten. We kunnen nu weer
van tabel 1 gebruikmaken maar corrige-
ren de toepassingsfactor AL (die bepaald
was bij een zeer lage frequentie) voor de
nieuwe, hogere frequentie als in formule
14. Een voorbeeldje voor 4 MHz.
AZ(4 MHz) = AL•µC(4 MHz)/µi
In tabel 2 vinden we voor oranje (3E25)
ferriet op 4 MHz de samengestelde per-
meabiliteitwaarde µC van 601. We zien
ook dat de permeabiliteit bij lage fre-
quentie, µi, bepaald was op 6000. De
toepassingsfactor voor de totale impe-
dantie van de smoorspoel op 4 MHz
wordt dan:
AZ(4 MHz) = AL(DC)•601/6000 = 0,1•AL (DC)
De impedantie op deze oranje kern be-
palen we dan op 4 MHz met:
|Zt| = ω•n2•0,1•AL (DC)
Op nog hogere frequenties vinden we
458
steeds lagere waarden voor de samenge-
stelde permeabiliteit, op 30 MHz bijvoor-
beeld nog maar 90. Dat wil dus zeggen
dat tussen 4 en 30 MHz (factor 7,5), AZ is
teruggelopen tot een fractie 90/601 =
0,15. De totale impedantie van onze
smoorspoel zal daardoor veranderd zijn
met een factor 7,5x0,15 = 1,125.
Met andere woorden: de totale impedantie
is vrijwel constant gebleven.
Hier vinden we dus een belangrijke re-
den waarom we ferrieten zo goed kun-
nen gebruiken in smoorspoelen voor
HF-toepassingen.
Welke ferrieten voor
HF-smoorspoelen?
Een smoorspoel is bruikbaar zolang er
geen resonantie optreedt van de zelfin-
ductie met de parasitaire windingcapaci-
teit. Boven deze resonantiefrequentie
neemt de waarde van de totale impe-
dantie weer af en verliest de component
zijn functie. Hieruit volgt dat we een zo
laag mogelijke parasitaire capaciteit na-
streven en dus een zo klein mogelijk
aantal windingen. Voor een bepaalde
impedantiewaarde van onze smoorspoel
gebruiken we dus het liefst een materiaal
met een zo groot mogelijke permeabili-
teit over een zo groot mogelijk frequen-
tiebereik. In tabel 2 vinden we verschil-
lende materialen die een hoge samenge-
stelde permeabiliteit vertonen over het
hele HF-bereik (1.5 - 30 MHz); kijk maar
eens naar de factor µC bij 3S4, 3F4,
4A11, 31, 43 en 4B1.
Het bekende 4C65 (paars) staat echter
niet in dit rijtje, omdat we met de eerder-
genoemde materialen met minder win-
dingen sneller een hoge impedantie kun-
nen bereiken.
Bij grote vermogens dient echter een af-
weging te worden gemaakt tussen de
maximale bandbreedte (hoge µ, weinig
windingen, lage parallelcapaciteit) en de
maximale kernbelasting (hoge Q, weinig
verliesvermogen in de kern, minder tem-
peratuurverhoging van het ferriet). We
komen hier nog op terug bij de transmis-
sielijntransformatoren.
Voor HF-toepassingen bij lage tot middel-
grote vermogens lijkt het helroze 4A11
moeilijk te overtreffen. Dit materiaal
werd daarom ook toegepast in de trans-
missielijntrafo uit het artikel over de co-
axgevoede 5-bandantenne in Electron
van januari 2001.
Uit de tabel is verder te zien dat de fer-
rieten met een relatief lage permeabili-
teit, dus materialen als 4C65, 61, en 68,
in smoorspoeltoepassing pas tot hun
recht komen bij frequenties boven 30
MHz, omdat daar pas de samengestelde
permeabiliteit µC die van de eerderge-
noemde reeks materialen overtreft. Bij
deze frequenties neemt echter ook voor
deze ferrieten de maximaal toegestane
belasting af, omdat Q sterk afneemt (toe-
nemende kernverliezen).
Ferrieten stapelen?
Men ziet soms toepassingen met meer-
dere ringkernen van verschillende mate-
rialen, bijvoorbeeld 3E25 (oranje) met
4C65 (violet). Omdat de windingen om
beide kernen tegelijk worden geslagen
heeft het materiaal met de hoogste µ
steeds de overhand. Het hoge-µ-materi-
aal is daarmee dominant op de lagere
frequenties en het lagere-µ-materiaal op
de hogere frequenties. Hierdoor kunnen
we een constant hoge impedantie met
deze smoorspoel bereiken over een zeer
brede frequentieband.
Beperken we ons tot de HF-banden, dan
vinden we in tabel 2 dat het 3E25 mate-
riaal bij 4 MHz. al een lagere µC heeft
dan het 4A11 ferriet. Dat laatste heeft op
die frequentie bovendien een veel hoge-
re permeabiliteit dan het 4C65 materiaal.
Op 30 MHz. is de impedantie die we met
hetzelfde kernformaat kunnen maken
met 4A11 nog steeds hoger dan met
4C65 materiaal.
Hieruit volgt dat het enkele materiaal
4A11 superieur is aan de combinatie van
de twee andere materialen voor het ge-
hele HF-gebied.
Stapelen heeft dan ook pas zin als we
een smoorspoel willen maken die vanaf
enkele tientallen kHz moet doorlopen tot
enkele tientallen MHz en daarom maar
een beperkt aantal windingen mag heb-
ben.
Smoorspoelen bij
RFI-problemen
Vanwegen hun bruikbaarheid over een
groot frequentiebereik worden smoor-
spoelen op ferriet veel toegepast bij de
oplossing van storingsproblemen. Als
voorbeeld nemen we het HF-signaal, dat
via bijvoorbeeld luidsprekerkabels de
versterker (van de buren!) kan binnen-
dringen. Deze kabels zijn doorgaans aan
de lange kant en vormen aldus een
prachtige antenne voor HF-signalen (van
ons of van nabije omroepzenders).
Door deze kabel vlak bij de versterker
enige malen rond een ferrietkern te
draaien creëren we een hoge impedantie
voor signalen tussen deze ’antenne’ en
de versterker, die verder via een relatief
lage impedantie aan ’aarde’ ligt (de capa-
citeit van de voedingstransformator naar
het lichtnet). Via de aldus gevormde
spanningsdeler houden we dan weinig
HF-signaal op de versterker over.
De hoge impedantie geldt in gelijke mate
voor beide geleiders (common mode).
De verschilstroom door deze geleiders,
het gewenste audiosignaal naar de luid-
sprekers, wordt niet door deze smoor-
spoel beïnvloed omdat de velden van de
heengaande en teruggaande audiostro-
men elkaar opheffen in de ferrietkern
(differential mode). Toepassingen waarbij
elke luidsprekerdraad apart door een fer-
rietring worden gehaald zijn dus uit den
boze (we hoorden zo’n aanbeveling
’over de band’).
Ook andere stoorproblemen kunnen
vaak op gelijke wijze worden beschouwd
en vervolgens opgelost. We komend
deze zaken later nog tegen bij de trans-
missielijn-transformatoren, in de vorm
van de 1:1 balun.
Ferriet in transformatoren
Ferriet kan met succes worden toegepast
in diverse soorten transformatoren,
meestal voor hogere frequenties dan de
netfrequentie. We vinden ferriet in puls-
Electron november 2001
transformatoren (1-100 kHz), schakelen-
de voedingstransformatoren (20-1000
kHz), en HF-transformatoren voor smalle
of brede-frequentiebandtoepassingen
(1-50 MHz).
In dit artikel houden we ons verder bezig
met lineaire, brede-band HF-transforma-
toren voor kleine en grotere vermogens,
waarbij we onder ’brede-band’ minimaal
enkele octaven verstaan en de ’grotere
vermogens’ laten lopen tot ca 2 kW.
Daarbij kunnen we weer onderscheid
maken tussen twee hoofdgebieden,
waarvan de werking op verschillende
achterliggende principes berust:
* Inductietransformatoren, het ’conven-
tionele’ type
* Transmissielijn-transformatoren.
Aan de laatste groep zullen we een apart
hoofdstuk wijden.
De inductietransformator
Inductietransformatoren zijn de klassieke
transformatoren met een primaire en
een secundaire wikkeling om een kern.
De kern in een inductietransformator
heeft tot doel de magnetische veldlijnen
te bundelen en zo de koppeling tussen
de windingen te maximaliseren.
In dit artikel bestaat de transformator-
kern steeds uit een of ander ferrietmate-
riaal, waarvan de eigenschappen mede
(en vaak voornamelijk) het toepassings-
gebied van de transformator bepalen.
Naast het koppelen van de wikkelingen
zorgt de kern ervoor, dat de zelfinductie
van de wikkelingen wordt verhoogd en
dat is noodzakelijk, omdat we deze zelf-
inductie parallel aan de transformator te-
rugvinden. De stroom die door deze pa-
rallelzelfinductie loopt is een storende
factor bij onze transformatorwerking, die
we zo klein mogelijk willen houden. Ons
eerste streven is dus steeds naar een
maximale zelfinductie voor een minimale
verstoring van de transformator.
Een verdere bepalende factor wordt ge-
vormd door het aantal wikkelingen van
de transformator en het aantal windin-
gen waaruit deze op hun beurt weer be-
staan.
Elke keer dat een draad van een wikke-
ling om de kern wordt geslagen neemt
de capaciteit van deze wikkeling toe. Net
als de zelfinductie vinden we deze capa-
citeit parallel aan de transformator terug.
Bij toenemende frequentie zal de impe-
dantie van de parallelcapaciteit afnemen
en de stroom door deze parasitaire impe-
dantie zal dus de bruikbaarheid van de
transformator aan de hoge frequentie-
kant doen afnemen.
Een algemeen principe bij elke inductie-
transformator is daarom, dat we steeds
het aantal windingen zo klein mogelijk
proberen te houden als we de band-
breedte van de transformator zo groot
mogelijk willen maken.
Omdat we de zelfinductie zo groot mo-
gelijk willen maken en tegelijk het aantal
windingen zo klein mogelijk, zullen we
dus steeds een ferrietkern proberen toe
te passen met een zo hoog mogelijke
permeabiliteit voor het frequentiegebied
van toepassing.
Electron november 2001
De brede-bandtransformator
Uit de eerdere formules m.b.t. de flux in
het kernmateriaal, maar ook uit onze ba-
sis-elektronicakennis, weten we dat voor
een ideale transformator geldt (zie
figuur 5):
u2 / u1 = n2 / n1
dus hoe meer wikkelingen de secundaire
zijde van onze transformator heeft (in
verhouding tot de primaire zijde), hoe
hoger de spanning wordt.
Fig.5. De spanningstransformator
Iets dergelijks weten we ook van de
stroomverhouding in een transformator:
i2 / i1 = n1 / n2
waarbij we vinden dat hoe meer windin-
gen de secundaire zijde heeft (t.o.v. de
primaire zijde), hoe minder stroom hierin
kan gaan lopen.
Doorgaans definiëren we de wikkelver-
houding (= transformatiefactor) als
t = n2/n1
Voor het over te brengen ingangsvermo-
gen P1 naar de secundaire zijde P2 kun-
nen we nu gemakkelijk afleiden:
P2/P1 = (u2•i2)/(u1•i1) = (u1•n2/n1)•(i1•n1/n2)/
(u1•i1) = 1
Hiermee zien we wat we al verwachtten,
nl. dat we nooit meer vermogen uit de
transformator kunnen halen dan we er
in stoppen; de in- en uitgaande vermo-
gens zijn gelijk. Als we derhalve aan de
uitgang minder vermogen overhouden
dan we erin gestopt hebben moet het
verschil dus in de transformator zijn ach-
tergebleven, die hierdoor in temperatuur
zal stijgen.
Op analoge wijze berekenen we hoe de
ingangsimpedantie Z1 ’gezien’ wordt aan
de uitgang Z2:
Z2/Z1 = (u2/i2)/(u1/i1) = {(u1•n2/n1)/(i1•n1/n2)}/
(u1/i1) = (n2/n1)2
In tegenstelling tot de stroom en de
spanning verhouden de impedanties zich
dus als het kwadraad van de windingen.
We komen daarom ook de impedantie-
transformatiefactor tegen, die we definie-
ren als:
T = (n2/n1)2 (26)
Het bovenstaande is natuurlijk bij ieder
bekend maar omdat we verder regelma-
tig met de impedantieverhoudingen
gaan werken misschien toch even nuttig
om op te halen.
De Magnetic Long-wire Balun
Een bekend voorbeeld van een brede-
band spanningstransformator is de zoge-
naamde ’Magnetic Long-wire Balun’ kort-
weg MLB, die volgens de tekst in de ad-
vertenties wordt aanbevolen om een
ontvanger aan te passen aan een wille-
keurige (’lange-draad’zegt de naam) an-
tenne.
Een MLB is niets anders dan een 3 : 1
spanningstransformator, soms doorge-
wikkeld in ’auto-transformator’-vorm en
gemaakt voor de LG, MG en lagere KG-
banden.
Een onderzoekje aan een bekende ver-
schijningsvorm leverde op, dat hierin een
ferriet ringkern wordt toegepast met af-
metingen 14x9x5 mm., met hierop een
secundaire spoel (ontvangerzijde) van 10
windingen en 30 windingen primair. Uit
verdere metingen blijkt dat het ferrietma-
teriaal goed te vergelijken is met type
3S4 van Ferroxcube en type 31 van Fair
Rite. In tabel 2 vinden we dat dit materi-
aal een initiële permeabiliteit heeft van
1700 en dat de verliezen pieken bij
ca. 1,5 MHz.
De MLB is naar zijn constructie overigens
geen balun (balanced-to-unbalanced)
maar een unun (unbalanced-to-unbalan-
ced) transformator en meestal niet zo ge-
schikt voor echte long-wires, die boven-
dien in het bedoelde frequentiegebied in
onze streken niet zo vaak voor zullen
komen; een long-wire is minimaal één
golflengte lang, op 1,5 MHz (midden van
het toepassingsgebied van het 3S4 mate-
riaal) dus langer dan 200 meter.
Over de MLB zijn de meest fantastische
verhalen in omloop wat betreft de te be-
halen antenne’winst’, waar we in het ka-
der van dit verhaal niet verder op in
gaan, maar wel zo onze gedachten over
hebben. In Electron van mei 1991 heeft
Dick, PA0SE een onderzoekje naar deze
component gedaan.
Ieder is het er echter over eens, dat een
MLB niet gebruikt kan worden in zend-
bedrijf, en juist dit geval zullen we eens
nader gaan bekijken.
Laten we als voorbeeld nemen dat de
transformator steeds is aangesloten op
een antenne met een impedantie van
450 Ω en dat de transformator deze im-
pedantie steeds naar 50 Ω omlaag trans-
formeert (3:1 spanning geeft 9:1 imped-
antieverhouding). Voor sommige varian-
ten van de Windomantenne zou dit in-
derdaad op meerdere banden kunnen
voorkomen.
Uit de afmetingen van de kern kunnen
we met formule 17 het materiaalvolume
berekenen (0,63 cm3) en door toepassing
van de belastingsconstante van
1,25 watt/(V (let op: V in cm3) uit het
hoofdstuk over ’De maximale kerntem-
peratuur’, kunnen we voorts het maxi-
male vermogen berekenen dat we in
deze kern mogen dissiperen voor een
temperatuurverhoging van ca. 28 K; we
bepalen dit op ca. 1 watt.
In tabel 7 hebben we voor verschillende
frequenties de primaire impedantie (Zp)
uitgerekend (aan de 10-windingenzijde;
bij zendbedrijf wordt dit de primaire
kant), de maximale spanning (Udissipatie)
voor een verliesvermogen van 1 watt in
de transformator (formule 19) en de
459
maximale spanning voor lineair gebruik
(Uinductie, zie formule 5).
frequentie Zp Udissipatie Uinductie
MHz Ω volt volt
1,5 1036 48 70
7 1622 44 329
15 1944 46 705
30 2565 54 1410
Tabel 7. Magnetic Long-wire Balun. Maximale
spanningen over de 50 Ω wikkeling.
In de eerste plaats valt op dat de trans-
formator een hoge impedantie vertoont
vanaf de laagste HF-band. Verderop to-
nen we aan dat een parallelimpedantie
van 2,5 maal de ingangsimpedantie (hier
dus 125 Ω) ruim voldoende was om de
trafo-ingangsverstoring aanvaardbaar
laag te houden. Uit de impedantie van
de MLB mogen we derhalve concluderen
dat deze bedoeld is voor een laagste fre-
quentie van (125/1036)•1,5 MHz =
181 kHz of nog lager.
Deze frequentie ligt aan het begin van
de LG-band en dit onderstreept onze eer-
dere opmerking over de toepassing van
deze component.
In de derde kolom van tabel 7 zien we
dat, zolang we minder dan ca. 44 volt op
de 50 Ω wikkeling van de transformator
zetten, er weinig mis kan gaan met onze
MLB. Deze spanning treedt op indien we
ca. 38 watt in het systeem sturen. Als we
deze transformator gebruiken voor ons
amateurstation en daarin alleen SSB als
modulatie toepassen dan vinden we met
behulp van tabel 4 dat de spanning zelfs
tot ca. 124 volt mag oplopen en dit is
goed voor ruim 300 watt PEP in een
50 Ω systeem. Voor kleine zenders zou
de MLB zeker een aanvaardbare (Win-
dom)antenneaanpasser kunnen zijn en
zelfs zwaardere stations kunnen er hun
voordeel mee doen. Van nietlineair ge-
drag als gevolg van te hoge inductie zul-
len we geen last hebben omdat de maxi-
maal toelaatbare spanningen daarvoor
steeds hoger liggen (zie tabel 7, vierde
kolom: de laagste spanning bij 1,5 MHz
is 70 volt, goed voor 98 watt continu-
vermogen).
We dienen bij deze vermogens te beden-
ken dat de berekeningen gebaseerd zijn
op een transformator die zijn warmte vrij
naar de omgeving kan afstralen. De on-
derzochte MLB was echter geheel inge-
goten zodat we toch wat voorzichtig
moeten zijn met de maximale dissipatie.
Bij deze Windomtoepassing vergeten we
natuurlijk ook niet om een goede man-
telstroomsmoorspoel toe te passen om-
dat de Windom om een symmetrische
voeding vraagt.
De al eerder genoemde hoge parallelim-
pedantie werd verkregen door een groot
aantal windingen (30 aan de hoogohmi-
ge kant) dicht naast elkaar te leggen
(kleine kern). Deze wikkelwijze zorgt
voor een relatief grote capaciteit, parallel
aan de tranformator, die de frequentie-
karakteristiek aan het eind van het HF-
gebied zal laten afvallen. Dit effect wordt
gemaskeerd door de capaciteit die tus-
460
sen de primaire en secundaire winding
staat en die door de gevolgde wikkelwij-
ze ook al niet zo klein is. Hierdoor
wordt de transformatorwerking over-
genomen door capacitieve koppeling
en blijft er steeds enige HF-spanning
’overwaaien’.
Van enige impedantietransformatie is
dan allang geen sprake meer en de
MLB is daarmee veranderd in een ex-
tra demping op de antenne. Dit laat-
ste geldt natuurlijk zowel voor zend- als
ontvangbedrijf.
Brede-band inductie-
transformator, nadere analyse
Als we over brede-bandtransformatoren
praten is het vaak handiger om over de
parallelschakeling van inductiviteit en
verliezen (weerstand) te praten dan over
de serieschakeling hiervan, zoals we tot
nog toe gewend zijn.
We kunnen de seriewaarden voor µ’ en
µ” echter gemakkelijk omrekenen naar
de parallelequivalenten met de volgende
formules:
µp’= µs’(1+1/Q2) en µp” = µs”(1+Q2) (27)
Hieraan zien we meteen dat voor
Q-waarden groter dan drie, de parallel-
zelfinductie ongeveer gelijk is aan de
seriezelfinductie en dat de parallelweer-
stand snel groot wordt.
Als voorbeeld nemen we een 1:1 trans-
formator. Andere transformatieverhou-
dingen kunnen hier dan gemakkelijk uit
worden afgeleid.
We kunnen ons afvragen wat het tussen-
schakeleffect is van deze trafo in de tota-
le transmissieweg. Als we de seriewaar-
den voor de zelfinductie en de verlies-
weerstand omrekenen naar parallelwaar-
den met behulp van formule (27) dan
komen we tot het vervangingsschema
van figuur 6.
Fig. 6. Vereenvoudigd vervangingsschema van een
inductietrafo.
We zien hier een perfecte 1:1 transfor-
mator met aan de primaire zijde de ge-
transformeerde componenten van de tra-
fozelfinductie (LP), de trafoverliezen (RFP)
en aan de secundaire zijde de belastings-
weerstand Rb.
Deze eenvoudige voorstelling is toege-
staan bij niet al te hoge frequenties en
bij een perfecte koppeling tussen de pri-
maire en secundaire zijde van de trafo (k
= 1). We veronderstellen hierbij even dat
vrijwel alle inductie binnen de gesloten
ferrietring blijft, wat overigens een zeer
reële veronderstelling is bij hoge waar-
den van µ.
Als voorbeeld zullen we deze trafo eens
uitrekenen op een paarse (4C65) ring-
kern van 36 mm. We veronderstellen
verder dat deze trafo bedoeld is als sym-
metreertrafo (balun) voor een multiband-
trapantenne met een impedantie van
50Ω en moet werken in het gebied van
1,5 tot 30 MHz. We veronderstellen ver-
der dat we de trafo maken door twee-
maal zes windingen keurig tegenover el-
kaar op de kern te wikkelen (n=6).
Onderzoek op 1,5 MHz
We vinden in tabel 2 dat ons leven erg
gemakkelijk is omdat er nog geen verlie-
zen zijn (µ” = 0), dat de Q dus erg hoog
is en ook dat we AL niet hoeven om te
rekenen omdat µ’ nog gelijk is aan de ini-
tiële waarde. Met formule 7 berekenen
we
XLp = XL = jωL = jωn2AL =
j•2•π•1,5•106•62•170•10-9 = j•57,7 Ω
Deze reactantie staat parallel aan de
naar de primaire zijde getransformeerde
antenneweerstand Rb’.
De totale impedantie van deze parallel-
schakeling wordt dan:
ZT = jXL•Rb’/(jXL+Rb’) = 28,6+j•24,7
(let op: complexe vermenigvuldiging en
deling!)
Deze complexe samenstelling van de ge-
transformeerde belastingsweerstand Rb’
(de antenne) met de transformatorimpe-
dantie XLp wordt nu aangesloten op een
voedingskabel met een karakteristieke im-
pedantie Z0 = 50 Ω.
Omdat deze voedingskabel hierdoor niet
meer is afgesloten met zijn karakteristieke
impedantie, wordt een gedeelte van het
signaal gereflecteerd en voldoen we niet
meer aan de perfecte afsluitingsvoorwaar-
de voor SWR = 1.
Velen zijn vertrouwd zijn met de vergelij-
king SWR = Z0/R (of omgekeerd: de uit-
komst is steeds groter dan 1), die geldt
bij een kabelafsluiting met een ohmse
belasting. Bij een complexe belasting
wordt deze berekening echter iets inge-
wikkelder, zodat we voor de bovenge-
noemde situatie moeten schrijven:
SWR = ( |Z0+ZT| + |Z0–ZT| )/( |Z0+ZT| –
|Z0 – ZT|) = 2,32
De vertikale strepen staan hier voor de
absolute waarde (de modulus) van de
uitdrukking hiertussen.
Op deze frequentie is de transformator
dus nog niet zo geschikt, of we moeten
het aantal windingen verhogen, hetgeen
de parasitaire capaciteit weer verhoogt
en daarmee het gedrag aan de hoogfre-
quente kant kan bederven. In deze confi-
guratie (aantal windingen, ferrietsoort)
kunnen we de trafo pas toepassen vanaf
de volgende HF-band (3,5 MHz), met een
aanvankelijke SWR van ca. 1,45.
Onderzoek op 30 MHz
In tabel 2 vinden we op 30 MHz µ’ =
150 en µ” = 45, waarmee Q = 3,33
wordt en we echt moeten gaan rekenen.
Voor de werkfrequentie berekenen eerst
weer de vormfactor met formule (8),
F = µ0•A/l = AL/µi = 170•10-9/125 =
1,36•10-9
Electron november 2001
waarna we met formule (11) en (12) de
impedanties kunnen uitrekenen:
XLs = jωL = jωn2µ’F =
j•2•π•30•106•62•150•1,36•10-9 = j•1384 Ω
RFs = ωn2µ”F = 2•π•30•106•62•45•1,36•10-9
= 415 Ω
Dit zijn de waarden voor de serieschake-
ling van spoel en weerstand, die we ver-
volgens m.b.v. (27) omrekenen naar de
parallelwaarden
XLp = XLs(1+1/Q2) = j•1380(1+1/3,332) =
j•1509 Ω
RFp = RFs(1+Q2) = 415(1+3,332) = 5017 Ω
Met 50 Ω parallel wordt de totale ohmse
belasting 49,5 Ω, met hieraan parallel de
vrijwel te verwaarlozen hoge impedantie
van het inductieve deel.
Dit levert een staandegolfverhouding
SWR = 1,05.
In de praktijk is het echter de al eerder
genoemde parasitaire capaciteit tussen
de windingen die roet in het eten gooit
en het gedrag aan de hoogfrequente
kant bepaalt en veel minder de inductie-
ve reactantie of de verliezen van de tra-
fo.
Als we de trafo maken op 4A11 ferriet ,
eveneens met n = 6, zien de getallen er
anders uit.
Op de frequentie 1,5 MHz vinden we de
waarden XLp = j•425 Ω en RFp = 2250 Ω.
De totale ohmse belasting wordt daar-
mee 48,9 Ω. Dit levert een staandegolf-
verhouding van SWR = 1,13. De tra-
fo op 4A11-materiaal is daarmee al
veel beter op 1,5 MHz dan de 4C65
trafo op 4 MHz!
Aan de hoogfrequente kant op 30
MHz vinden we voor het 4A11-mate-
riaal
XLp = j•9350 Ω en RFp = 2430 Ω.
Deze waarden zijn weer zo hoog dat we
eigenlijk niet verder hoeven rekenen; de
belasting van de trafo is hier vrijwel ’on-
zichtbaar’; SWR = 1.02.
Op 30 MHz is de trafo op 4A11 dus even
goed als die op 4C65 ferriet.
Uit dit rekenvoorbeeldje blijkt wederom,
dat het 4A11 materiaal superieur is aan
het meer bekende 4C65 omdat er veel
breedbandiger toepassingen mee zijn te
verwezenlijken op onze HF-banden. Bij
verdere bestudering van tabel 2 kunnen
we voor specifieke toepassingen zelfs
nog betere materialen vinden.
Het vervangingsschema van
een inductietrafo
Zoals gezegd is het vervangingsschema
van figuur 6 een sterk vereenvoudigd
model.
Voor een betere benadering moeten we
eigenlijk in serie met de primaire wikke-
ling een weerstandje opnemen dat alle
koperverliezen vertegenwoordigt. Al eer-
der meldden we, dat we op onze fre-
quenties en toepassingen meestal maar
een paar windingen nodig hebben en
daarom doorgaans deze koperverliezen
kunnen verwaarlozen.
Electron november 2001
Een andere factor heeft te maken met de
niet-perfecte koppeling tussen de wikke-
lingen. Hierdoor ’ontsnapt’ een deel van
de magnetische inductie. Deze factor
kunnen we weergeven als de spreidings-
zelfinductie, die we in het model aan-
brengen in de vorm van een zelfinductie
in serie met de koperverliezen. Deze
spreidingszelfinductie zorgt ook voor het
afvallen van de frequentiekarakteristiek
aan de hoge kant. Door onze trafo zoda-
nig te wikkelen dat de primaire en se-
cundaire wikkelingen zo goed mogelijk
gekoppeld zijn (strak naast elkaar of wik-
kelen met getwiste draden), kunnen we
dit effect nog wat terug dringen. We wor-
den hierdoor als het ware opnieuw ge-
dwongen in de richting van een trans-
missielijn-transformator!
De spreidingszelfinductie kunnen we be-
palen uit impedantiemetingen met kort-
gesloten secundaire wikkeling, op niet te
hoge frequentie.
Verder dienen we parallel aan de trans-
formator een capaciteit te tekenen, die
de parasitaire windingscapaciteit verte-
genwoordigt. Deze kunnen we meestal
aan de laagfrequente kant (< 10 MHz, bij
Z<100 Ω) verwaarlozen. Aan de hoge
kant echter veroorzaakt deze capaciteit
de afval van de frequentiekarakteristiek
en moet daar wel worden meegenomen.
Hoe groot deze capaciteit is zal echter
proefondervindelijk vastgesteld moeten
worden, bijvoorbeeld door meting van
de resonantiefrequentie van de transfor-
mator.
Een betere benadering van het transfor-
matormodel ziet er daarom uit als in fi-
guur 7:
Fig.7. Het totale inductietrafo vervangschema
In figuur 7 herkennen we de eerderge-
noemde componenten, te beginnen met
de ’ideale’ transformator met wikkelver-
houding 1 : n, aan de uitgang waarvan
we de spanning terugvinden die over-
blijft nadat alle circuitcomponenten zijn
doorlopen.
Daarnaast vinden we in volgorde:
Rb: de belastingsweerstand, te transfor-
meren naar de primaire zijde (delen
door n2)
Cs’: de getransformeerde, secundaire
windingcapaciteit (vermenigvuldi-
gen met n2)
Lp: de parallelinductantie (meten met
onbelaste uitgang)
RFP: de totale kernverliezen
Ls: de spreidingszelfinductie (meten
met kortgesloten uitgang)
Rw: de som van de primaire windings-
weerstand en de getransformeerde
secundaire windingsweerstand
Cp: de primaire windingscapaciteit
Rs: de inwendige weerstand van de ge-
nerator
U: de generator
Het is duidelijk dat een computer met
spread-sheet een handig hulpmiddel is
bij een volledige doorrekening van een
inductietransformator als functie van de
frequentie.
Dit totale vervangschema is overigens
niet anders voor transformatoren met
ferrietkern dan voor alle andere inductie-
transformatoren; ieder herkent het waar-
schijnlijk ook van de berekeningen aan
LF-transformatoren voor microfoonver-
sterkers, buizenuitgangen en modulator-
trappen.
De inductiestroom-
transformator
Een speciaal geval van een inductietrans-
formator ontstaat als we de stroom door
de primaire wikkeling dwingend gelijk
maken aan de stroom door de secundai-
re zijde.
In figuur 8 is het principe van zo’n induc-
tiestroomtransformator getekend.
Fig.8. De inductiestroomtransformator.
Bij de inductiestroomtransformator zijn
de stromen i1 en i2 aan elkaar gelijk en
tegengesteld gericht. Als de aantallen
windingen van beide wikkelingen aan el-
kaar gelijk zijn, is het magnetische veld
in de kern nul. Dit gebeurt dus bij een bi-
filair gewikkelde spoel en ook bij een
spoel die gemaakt is van een transmis-
sielijn zoals een tweedraads geleider
(twin-lead) of een coaxkabel.
We zien hier hetzelfde effect optre-
den als bij de transmissielijn, die
ook gemaakt is om het complete
elektromagnetische veld binnen
het geleiderpaar te houden.
Dit type stroomtransformator wordt
daarom ook wel transmissielijn-
transformator genoemd. Het principe is
steeds, dat de spanning aan de ingang
van de trafo en/of transmissielijn gelijk is
aan de spanning aan de uitgang, dus
hier op de belasting Rb.
Inductietransformatoren kunnen in het
algemeen minder vermogen overbren-
gen dan transmissielijn-transformatoren
onder dezelfde kernomstandigheden.
Omdat de laatste beschouwd kunnen
worden als een bijzonder geval van een
stroomtransformator wordt in principe de
inductie in de kern ook bij de transmis-
sielijn-transformator steeds gecompen-
seerd door gelijke heen en teruggaande
stromen.
Er blijft meestal nog wel een kleine in-
ductie in de kern over, omdat parasitaire
invloeden tot enige asymmetrie tussen
beide stromen leiden. Deze asymmetrie
maken we steeds zo klein als praktisch
mogelijk is waardoor slechts een mini-
maal verliesvermogen wordt opgewekt
in de kern.
In de volgende aflevering komen we uit-
gebreid terug op deze transmissielijn-
transformatoren.
73 de Bob, ON9CVD@amsat.org
461
Bibliotheeknieuws
Andere tijdschriften bieden
CQ Amateur Radio
July 2001
– The ’Lowe’s Dipole’ [2].
– CQ reviews: the Hi-Q Stealth II Anten-
na and KO6YD SAM Controller [3].
– A Large, Remote-Tuned Loop for HF
DX [9].
CQ-DL
8/2001
– Phased Arrays für 7 MHz, zweiter
Teil [3].
– Mechanische Geber von Morsezeichen
entprallen [2].
– Bandpassfilter für Langwellen-Empfän-
ger [1].
– Eine erweiterte Ganzwellenschleife als
Dreiband-antenne [2].
Dubus
2/2001
– Low Noise VHF Crystal Oscillators [8].
– Antennenschalter für 47 GHz [2].
Funk
8/2001
– Praxistest MA-144 und MA-440: kleine
Monobander für kühle Rechner [3].
– Praxistest Ten-Tec KW-DSP-Transceiver
Jupiter [3].
– Prüfgenerator mit RGB- und FBAS-Signa-
len [4].
– Ein aktiver Preselektor für 3-8 MHz [3].
– Leitungen unter der Lupe, Teil 7: die
letzten Geheimnisse der Hoch-
frequenzleitung [4].
– J-, Sperrtopf- oder Koax-Antenne [5]?
Funkamateur
7/01
– TS-(B)2000 getestet: Mit oder ohne
Knöpfe auf 13 Bändern QRV [5].
– Winzling VR-120 macht die Yaesu-
1/8 pag. adv.
Classic International
(film)
462
Kopieën van deze artikelen kunt u aanvragen bij:
VERON Bibliotheek, Postbus 748, 3800 AS Amers-
Empfängerfamilie kom- foort of via ons E-mailadres veronbib@xs4all.nl. De
plett [3]. titels van artikelen die een complete bouwbe-
– Neues vom Eigenbau- schrijving bevatten zijn cursief afgedrukt. Het ge-
Milliwattmeter von KW tal tussen vierkante haken [] geeft het aantal foto-
bis SHF [1]. kopieën per artikel weer. Tegelijk met de kopieën
– HP-48-Taschenrechner ontvangt u van ons een rekening voor kopie- en
steuert DDS für Direkt- verzendkosten. Bij uw aanvraag dus geen geld of
mischempfänger, erster betaalcheques meesturen! Momenteel wordt
Teil [4]. hard aan een nieuwe, bijgewerkte bibliotheek-
– Versuche mit 6-m-An- catalogus gewerkt, welke binnenkort vanaf inter-
tennen [4]. net te downloaden zal zijn.
– Digifun – PSK31-Selbst-
bauprojekt mit Bausat-
zunterstützung, zweiter Teil [2]. – Software Radio, a Closer Look, Part
– Ein automatisch umgeschaltetes Vorfil- One [4].
ter für FT-817 & Co, zweiter Teil [2].
Surplus Radio Bulletin
Practical Wireless 2001 – 23
August 2001 – De EKD-315, een surplusprofi van RFT
– PW Review: Yaesu FT-1000MP MkV [5].
HF Transceiver [4]. – Restauratie T1154M zender [2].
– Zig-Zag Log Periodic [2]. – De BC-191 en het afstemmen [5].
– A Multi-Impedance Balun [3]. – Netvoeding voor de GRC 9 [2].
– Go Loopy: Build the Table-Top 80
Metre Antenna [3]. UKW Berichte
2/2001
QST – Pegelverstärker bis 70 MHz für Fre-
July 2001 quenzzähler [3].
– A Three Element Lightweight Mono- – Das interessante Programm:
bander for 14 MHz [4]. TRL85.EXE [4].
– The Miracle Whip: A Multiband QRP – Die fraktale Antenne - ein revolutionä-
Antenna [4]. rer Begriff [9].
– A Three-Element ’Monobander’ for – Moderner Entwurf von Streifenlei-
17-10 Meters – with Two Elements tungs-Bandpässen aus gekoppelten
on 20 [6]! Leitungspaaren [13].
– Getting Started with AMSAT-OSCAR
40 [4]. 73 Amateur Radio Today
– Product Review: the Kenwood June 2001
TS-2000 All-Mode Multiband Trans- – EZ-Build Preselector [3].
ceiver [8]. – 73 Review: Kenwood’s Hot New TS-
2000, Part Two [6].
RADio COMmunication – 73 Review: Up-‘n‘-at-‘em Stealth Verti-
July 2001 cal [2].
– Review: the Icom IC-910 Transceiver
[4]. Dolf PE1AAP
Electron november 2001
Boekbespreking
Understanding BASIC
Electronics
uitgever: ARRL
samengesteld door: diverse schrijvers
ISBN: 0-87259-398-3
First edition 1995
Formaat: A4, ca. 314 blz.
No. 159 of the Radio Amateur’s Library
Dit boekwerk is een introductie voor die-
genen die graag radioamateur willen
worden en nog nooit iets over elektroni-
ca hebben geleerd maar wel de Engelse
taal machtig zijn.
Het behandelt in 4 categorieën de basis-
kennis die onder andere nodig is voor
het radio amateurisme, t.w.
Unit 1. Some Needed Math Skills
Unit 2. Elementary DC Electronics
Unit 3. Elementary AC Electronics
Unit 4. Few More Building Blocks.
Dit is uit te splitsen over 30 hoofdstuk-
ken die zwaar worden verluchtigd met il-
lustraties om het een en ander duidelijk
te maken.
1. Learning to Work with Numbers
2. Working with Large and Small Numbers
3. Tricks for Manipulating Equations
4. The Metric System of Measure
5. Basic Trigonometry
6. Logarithms for Electronics
7. Voltage – The Pressure of Electricity
8. Current – The Flow of Electricity
9. Electricity and Magnetism
10. Conductors, Insulators and Resistors
11. Electrical Circuits
12. Ohm’s Law
13. Kirchhoff’s Law
14. Energy and Power
15. Decibels
Het boek is nuttig voor hen die geheel
blanco starten met de studie voor de
amateurlicentie. Ook de cursusleiders
kunnen hierin aanknopingspunten vin-
den in de trant van: hoe vertel ik het zo
simpel mogelijk, waarna de stof dan wat
Electron november 2001
meer toegespitst kan worden gegeven. hetzelfde onderwerp? Wel het is echt
Nogmaals, dit boek dekt niet de gehele een verschil een zeer actief amateur in
kennis voor een van de radioexamens. Engeland of in USA te zijn. Het is soms
Het doel is duidelijk: beginkennis op- met een glimlach als je de beschrijvingen
doen voor de examenstudie maar wel in beide boeken leest of vergelijkt.
voor echte beginners! In dit boek wordt duidelijk beschreven
de geheimen van DX werken en hoe
Dit boek is opgenomen in het pakket contesten te winnen zijn. M.a.w. de
van het VERON-Servicebureau onder arti- background kennis die nodig is om te
kelnummer 682. De prijs van dit boek begrijpen wat en waarom DX ineens wel
vindt u in de advertentie van het Service- of niet mogelijk is, wordt uitgebreid be-
bureau, kolom 1 onder ARRL uitgaven. handeld en toegelicht met grafieken en
diagrammen.
Van harte aanbevolen. Maar ook meer gespecialiseerde onder-
werpen als datacommunicatie, mobiel
Amateur Radio werken, satellietverkeer, televisie en in-
OPERATING MANUAL praatstations etc. komen aan de orde.
Laatste nieuw toegevoegde onderwerpen
zijn: digitale communicatie, 2 meter vos-
senjagen, microwave en moonbouncing.
De indeling van dit boek is als volgt:
1.The Amateur Service
2.Setting up a station
3.Operating practices and procedures
4.DX
5.Contest
6.Mobile and portable operation
7.Amateur satellite and space communica-
tions
8. Data communications
9. Image techniques
10 Special-event stations
Appendices:
1. Continental and regional maps
2. International callsign series holders
3. Callsign list
4. DXCC countries list
5. Worldwide legal time
6. Amateur Service frequency allocations
7. Standard frequency stations
8. Foreign-language phone contacts
9. Band plans
10. Beacons
11. Repeaters
uitgever: RSGB 12. Packet mailboxes and nodes
Fourth edition 1995
samengesteld door: Ray Eckersley
G4FTJ Zeker voor de pas gelicenseerden (die se-
Formaat: A4, 250 blz. rieus alles uit deze hobby wensen te ha-
ISBN: 1-872309-34-8 len) is dit een zeer nuttig boek, dat hen
snel zal invoeren in het wereldje van de
Dit boek is, naast het in het Servicebu- zendamateurs. Ook als naslagwerk is dit
boek handig. Als ’nieuwe’ amateur kan
16. Frequency and Wavelength
men vaak vreemde vaktermen tegenko-
17. Capacitors men. Deze zijn dan terug te vinden in dit
18. Capacitive Reactance boek. Bijvoorbeeld: IOTA. Dit is dan terug
19. Inductors te vinden als ’Island on the Air’ (pag. 61).
20. Inductive Reactance Een waarschuwing: Probeer niet alles te-
21. Circuit Q – The Quality Factor of Components
22. Transformers gelijk uit te proberen wat hier aan de
23. Impedance orde is gekomen. Dat kost veel tijd en
24. Resonant Circuits geld!
25. Semiconductor Materials Dit boek is opgenomen in het pakket
26. Diodes van het VERON Servicebureau onder arti-
27. Bipolar Transistors
28. Field-Effect Transistors kelnummer 687. De prijs van dit boek
29. Integrated Circuits vindt u in de advertentie van het Service-
30. Vacuum Tubes bureau, kolom 1 c.q. 2 onder RSGB uitga-
ven.
reau al aanwezige Operating Manual van Veel plezier ermee.
de ARRL, een standaardwerk dat het Koos Holleboom, PA3CVJ@PI8ZAA
meeste van de benodigde operationele E-mail K.G.Holleboom@tue.nl
technieken van het radioamateurisme
dekt. Koos Holleboom, PA3CVJ@PI8ZAA
Waarom twee van deze boeken over E-mail K.G.Holleboom@tue.nl
463
 Van de HB tafel
Sluiting CB, SB en DQB
In verband met de Arbeidsduurverkorting
(ADV) zullen het Centraal Bureau van de
VERON, het VERON Servicebureau en het
Dutch QSL Bureau in 2001 gesloten zijn op
de volgende dagen: 2/11, 24/12, 27/12,
28/12 en 31/12.
Contributie 2002
Het betalen van contributie is een noodzake-
lijk kwaad voor ieder lid van een vereniging.
Met de contributieopbrengsten kan een ver-
eniging zich inzetten voor zijn leden en de sta-
tutair opgedragen taken uitvoeren. Bij ons is
dat niet anders. De hoogte van de contributie
werd voor het laatst gewijzigd in 1997. Er was
toen een verhoging van ƒ 5,–, waardoor deze
kwam te liggen op ƒ 70,–. Door de Vereni-
gingsraad was in 1996 toestemming gegeven
voor een maximale contributie van ƒ 80,–. De
afgelopen vijf jaar is de contributie op een ge-
lijk niveau gebleven.
De stijging van de kosten is in de afgelopen
jaren echter wel gewoon doorgegaan. Ook de
geleidelijke afname van het ledental leidt niet
tot een evenredige verlaging van de vereni-
gingskosten. Vorig jaar al bereikten we het
punt waarop een contributieverhoging nodig
werd geacht. Door hier en daar te bezuinigen
kon een verhoging nog worden uitgesteld.
Om de ontwikkeling van de vele activiteiten
die binnen de vereniging plaatsvinden niet te
hoeven beperken en nieuwe activiteiten niet
om financiële redenen onmogelijk te maken,
is besloten om nu met ingang van 2002 de
contributie te verhogen naar rond ƒ 77,–. Te-
rug gerekend over de afgelopen 5 jaar komt
dit neer op een verhoging van nog geen 2%
per jaar. We hopen met dit nieuwe contributie-
bedrag weer enige tijd vooruit te kunnen.
De contributie voor 2002 is als volgt:
Categorie guldens (ƒ) euro (€)
Gewoon lid 77,12 35,00
Junior lid (tot 18 jaar) 55,09 25,00
Gezinslid (zonder Electron) 27,54 12,50
Collectief abonnee Electron
voor UBA-leden 61,70 28,00
Omdat we in een overgang van de gulden
naar de euro zitten is op dit moment nog niet
helemaal zeker in welke valuta de acceptgiro-
kaarten zullen zijn voorbedrukt. Let u hierop
bij de betaling van uw contributie.
Hoofdbestuursvergadering
Op 1 september jl. heeft te Nieuwegein, in de
Heidehal, een Hoofdbestuursvergadering
plaats gevonden. Daarbij waren alle HB-leden
aanwezig m.u.v. PA0SHY en PA3DUA die an-
dere verplichtingen hadden. Verder was we-
gens vakantie afwezig PA0GJH, de hoofdre-
dacteur van Electron.
Tijdens de HB vergadering werden onder meer
de volgende zaken besproken.
Persoonlijke zaken
– HB-lid H.O.F. Molhuizen, PA3DUA, heeft
aangegeven dat hij zijn taak als HB-lid en
voorzitter van de Evenementen werkgroep
na de komende VR niet kan voortzetten. De
oorzaak is gelegen in het feit dat hij een
functie heeft gekregen bij een nieuwe werk-
gever die hem hiervoor te weinig tijd vrij
laat. Henri heeft een opvolger voorgesteld
464
die al zal meewerken aan de organisatie
van de komende Dag voor de Amateur.
– Van algemeen tweede vice-voorzitter
G.M.M. van den Berg, PA0GMM, is bericht
ontvangen dat hij als notaris te Hoorn een
samenwerkingsverband is aangegaan met
drie andere notarissen. Gezamenlijk werken
ze nu vanuit een nieuw pand in Hoorn on-
der de naam Jellema Van den Berg Notaris-
sen.
– Algemeen secretaris J. Hoek, PA0JNH, deelt
mee dat zijn actieve loopbaan per 1 sep-
tember jl. op initiatief van zijn werkgever is
beëindigd. De activiteiten die hij voor de
VERON in zijn vrije tijd verrichtte kunnen nu
op meer normale tijden worden gedaan.
Redactiecommissie Electron
Op voorstel van de hoofdredacteur, PA0GJH,
heeft het hoofdbestuur besloten W. de Vries,
PA0ME, te Odijk te benoemen tot lid van de
Redactiecommissie van Electron.
Opheffing afdeling Noord Limburg
Van het bestuur van de afdeling Noord Lim-
burg (A61) is bericht ontvangen dat men geen
mogelijkheden meer ziet om de afdeling draai-
ende te houden. De afdeling was opgericht in
1983. In overleg met het bestuur is daarom
besloten te onderzoeken bij welke afdeling de
leden willen worden ingedeeld. De overschrij-
ving zal dan voor het eind van het jaar plaats-
vinden. De VR zal t.z.t. de afdeling dan formeel
kunnen opheffen.
Contributie 2002
Deze is vastgesteld. Zie de publicatie in deze
’van de HB-Tafel’.
63e vergadering van de VR
In het oktobernummer van Electron is de op-
roep voor deze vergadering geplaatst. De af-
delingen hebben inmiddels ook een brief over
de komende VR ontvangen. We wijzen eenie-
der er op dat de bedragen die in de Beschrij-
vingsbrief worden opgenomen in euro’s (€)
zullen zijn.
Alle afdelingen wordt gevraagd hun financiële
jaaroverzicht volledig om te zetten in euro’s.
Ook de begrotingen van de Bureaus en Com-
missies zullen in euro’s zijn.
PLT/PLC proef in Arnhem
Begin september start NUON in Arnhem onder
toezicht van de Divisie Telecom (ex.-RDR) een
proef met een beperkt aantal Internetaanslui-
tingen via het lichtnet. Binnen de VERON is de
EMC Commissie belast met de coördinatie en
de uitvoering van activiteiten rond de bescher-
ming van onze belangen. Door de EMC Cie.
zal hierop in Electron nader worden ingegaan.
Afscheid directeur RDR
Op 23 augustus jl. was er een receptie ter ge-
legenheid van het afscheid van de directeur
van de RDR, de heer C.G.H.M. Dijkmans. Voor
de VERON is PA0JNH hierbij aanwezig ge-
weest.
Verslagen van Bureaus en Commissies
Diverse verslagen zijn besproken en goedge-
keurd.
Nieuwe HB-leden
Tijdens de vergadering van de Verenigings-
raad in april jl. werden vier nieuwe HB leden
gekozen. Dit zijn PA0SHY, PA0WJG, PA3BWK
en PA3CWS. In het juli-, augustus- en septem-
bernummer maakte u al kennis met PA0SHY,
PA3CWS en PA0WJG. We sluiten de reeks af
met ons nieuwe HB-lid PA3BWK.
W.J. Hollemans, PA3BWK
Wilko Hollemans is geboren op 18 september
1963 te Breukelen. Op 13-jarige leeftijd heb ik
kennis gemaakt met elektronica bij de plaatse-
lijke hobbyclub. Daar kwam ik mijn oude lage-
re school vriendje Marcel Verzijden (later
PD0JSL) tegen. Via hem maakte ik kennis met
3-meter zendertjes, tegelijkertijd werd mijn
aandacht getrokken door een echt 27 MC bak-
kie van mijn buurman, dit was nog tijdens het
’AM’-tijdperk. Marcel was inmiddels VERON-lid
geworden en had een NL-nummer aange-
vraagd, dit als dekmantel om legitiem een
mast te kunnen plaatsen. Kort daarop beluis-
terden wij samen op een CUNA het tweeme-
terverkeer, toen was ik verkocht. Ik heb om-
streeks 1980 het luisternummer NL-7513 mo-
gen ontvangen, een jaar later was PD0KBR
(King Baker Radio!) geboren. In een jaar tijd
heb ik de toenmalige 6 ’D’-kanalen volledig
versleten. Mijn voorliefde voor CW begon toen
al, na dat jaar heb ik mijn PD-call ingeruild
voor mijn huidige call PA3BWK (met dank aan
Joop PA3BMV voor de technische ondersteu-
ning, Henry PA3ACI gaf de CW cursus). In de
twee volgende jaren heb ik het lidmaatschap
van de HSC, VHSC, SHSC en EHSC verworven.
In de periode ’80-’90 heb ik mij bezig gehou-
den met DX-en op alle banden tot 23 cm. Ook
contesten is iets wat mij is bijgebracht door de
toenmalige groep PA3BPC/P. In de periode ’90
tot heden is het contesten (al dan niet als
guest-operator) gebleven, ook is de belangstel-
ling voor het amateursatellietverkeer gerezen.
Na de komst van Internet ben ik 5 jaar gele-
den begonnen met een eigen CW homepage
welke binnen een maand de officiële homepa-
ge voor bovengenoemde CW-clubs is gewor-
den en nog steeds is: www.morsecode.dutch.nl .
Sinds twee jaar zit ik in het bestuur van de af-
deling het Gooi, dit jaar ben ik verkozen tot
vice-voorzitter, deze functie zal volgend jaar
door iemand anders worden voortgezet. Ook
verzorg ik de eigen PI4RCG homepage. Uiter-
aard heb ik door de jaren heen het solderen
niet verleerd, het afgelopen jaar heb ik o.a.
een vossenjachtontvanger, frequentieteller,
multiband vertical, etc. gebouwd. O ja, ik ben
ook nog de trotse bezitter van een hele lieve
verloofde die mij geweldig steunt, bij zowel de
hobby alsmede mijn werk als Account Ma-
nager bij Rohde & Schwarz Nederland.
Namens het VERON Hoofdbestuur
J. Hoek, PA0JNH
Algemeen secretaris
Electron november 2001
EMC-commissie
Powerline Communication
(PLC) van start in Arnhem
Begin september is de proef met internet
via het lichtnet in Arnhem van start ge-
gaan. Een belangrijke proef omdat mo-
gelijk de ontvangst op de HF-banden
voor ons luister- en zendamateurs op het
spel kan staan als het systeem landelijk
zou worden ingevoerd. De te verwachten
storingsniveaus in de amateurbanden
zijn zo hoog dat we DX wel kunnen ver-
geten. [1]
Het Hoofdbestuur heeft daarom de
EMC-commissie gevraagd om zoveel mo-
gelijk gegevens te verzamelen en het HB
te ondersteunen bij zijn taak om de be-
langen van de leden zo goed mogelijk te
behartigen. De start voor de commissie
was moeizaam omdat zowel de NUON
als IVW/Divisie Telecom (was RDR) zich
zeer terughoudend opstelden en geen in-
formatie verstrekten. Tot 25 september
waren we aangewezen op de berichten
in de pers. Gelukkig is daar nu, dankzij
de actieve bemiddeling van leden van
ons HB, verandering in gekomen en wer-
den de amateurverenigingen uitgeno-
digd voor een eerste informatieve bijeen-
komst.
Internet via het lichtnet
Het Energiebedrijf NUON is begin sep-
tember met het plaatsen van de appara-
tuur gestart in Arnhem in de wijk Rijkers-
woerd. De proef duurt in principe tot fe-
bruari 2002. Doel is te onderzoeken of
het concept technisch haalbaar is en een
alternatief kan vormen voor internet via
kabelsystemen. Het maximum aantal
deelnemers is vastgesteld op 250 aan-
sluitingen. De deelname is gratis en deel-
nemers kunnen beschikken over een
volwaardig internetpakket.
Hoe werkt het?
Details van de gebruikte technieken zijn
op dit moment nog niet bekend. Wat we
wel weten is dat de verbinding met het
internet (de internet feed) gemaakt wordt
in de middenspanningsstations (MS). In
ieder MS zijn modems geïnstalleerd die
het gemoduleerde HF-internetsignaal op
de 220 V kabels naar de woningen zet-
ten. Bij iedere deelnemer is thuis een ex-
tern modem geïnstalleerd. De modems
worden in veel gevallen voor de kWh
meter gemonteerd omdat de spoel van
de meter het signaal teveel dempt. Ver-
hogen van het signaalniveau is geen op-
lossing omdat dan ook het stralingni-
veau toeneemt. Het modem is vervol-
gens met de PC verbonden en normaal
internetbedrijf via een provider is moge-
lijk. NUON streeft naar een gemiddelde
snelheid van 300 kBs tijdens de piekuren
bij een gelijktijdigheidfactor van 5%.
Evenals kabelsystemen is PLC een ’shared
medium’ d.w.z. dat bij een toenemend
aantal gebruikers de hoeveelheiddata per
gebruiker afneemt. Een MS heeft een
’feed’ van 2 MBs en 30-40 aansluitingen.
Electron november 2001
Postbus 1166,
6801 BD Arnhem
Als iedereen actief is, ligt de maximale
snelheid tussen de 66,6 en 50 kBs. Ver-
gelijkbaar dus met ISDN.
Frequentieband
De frequenties waarop het systeem
werkt liggen ook in de amateurbanden.
Zowel voor het buitentraject als in de
woningen worden frequenties in de
band van 3 - 30 MHz gebruikt. De pre-
cieze frequenties zijn nog niet bekend.
Inspectie Verkeer en Waterstaat/
Divisie Telecom (IVW/ DT)
De rol van IVW/ DT bij deze proef is faci-
literend [2], d.w.z zij ondersteunt de ont-
wikkeling van (tele)communicatie via het
lichtnet en heeft aan NUON onder be-
paalde voorwaarden toestemming gege-
ven voor het houden van deze proef.
Hoofddoel is echter vast te stellen onder
welke EMC voorwaarden PLC/PLT als
toepassing mogelijk is binnen Nederland.
Uitgegaan wordt daarbij van de EMC
richtlijn dat de werking van apparatuur,
als gevolg van Elektromagnetische Inter-
ferentie (EMI), niet wordt aangetast en
dat radio-ontvangst wordt beschermd
vanwege haar kwetsbaarheid. Om het
storingsniveau na de inschakeling van
het systeem te kunnen beoordelen zijn
er op verschillende plaatsen in de wijk,
voorafgaande aan het inschakelen van
de modems, ’nulmetingen’ uitgevoerd.
Ook tijdens de proef worden regelmatig
metingen gedaan zowel overdag,
’s avonds als ’s nachts.
Storing en Normen
Eenmaal aangesloten voeren alle netlei-
dingen HF signalen, ongeacht of er inter-
netverkeer is of niet. Hoe hoog is dan de
ongewenste straling? Omdat er nog geen
Europese of zelfs Nederlandse normen
zijn vastgesteld houdt NUON de Duitse
voorlopige gebruikersnorm NB 30 aan.
Deze norm geldt voor een frequentiege-
bied van 9 kHz tot 3 GHz en staat stra-
lingslimieten van 27,7 dBµV @ 10 meter
op 1,8 MHz en 17 dB µV @ 10 m op
30 MHz toe. Dit zou voor een antenne-
opstelling op 10 meter afstand van een
woning met PLC betekenen dat we op
3,6 MHz een stoorsignaal op de ontvan-
geringang kunnen verwachten van
70 µV (SSB/ 2,5kHz) of wel S9 + 3 dB.
Een dergelijk niveau zou volledig onac-
ceptabel zijn en niet alleen voor radio-
amateurs! De VERON staat samen met
de zusterorganisaties DARC en RGSB op
het standpunt dat de toename van het
storingsniveau zo laag als mogelijk dient
te zijn ten opzichte van het natuurlijke
niveau. Het storingsniveau gemeten op
10 meter afstand van de bron mag de
0 dBµV/m niet overschrijden.
Taak voor de amateurs
Radioamateurs maar ook andere profes-
sionele diensten staan kritisch tegenover
de invoering van PLC en volgen de proef
kritisch. Een positieve ontwikkeling is dat
IVW/DT ook ons amateurs heeft uitgeno-
digd om bijdragen te leveren voor de te
houden testen. Ook zijn we uitgenodigd
om deel te nemen aan een technische
werkgroep over de kwaliteit van verbin-
dingen.
Een belangrijke taak is hier weggelegd
voor de radioamateurs in de omgeving
van het proefgebied om gedurende de
proef te letten op mogelijke storing in de
amateurbanden. Meldingen hierover
kunnen worden gedaan bij de contact-
man van de EMC-commissie, PE1CAT,
tommar@wxs.nl
De EMC-commissie houdt u van de ont-
wikkelingen op de hoogte.
PA0JMG
Voorzitter EMC commissie
pa0jmg@amsat.org
[1] Powerline Ethervervuiling,PA3AVV,
Electron, mei 2001.
[2] www.rdr.nl/pu/nieuwsbrieven
465
NL-Post
Techniek toegankelijk
gemaakt
Al jaren heeft het radioamateurisme de
radiotechniek toegankelijk gemaakt voor
wie dat maar wil. Er is geen opleiding of
voorkennis vereist, alleen interesse en
geduld. De definitie van het radioama-
teurisme zegt het al, een dienst van zelf-
ontwikkeling. Je moet het gewoon zelf
onderzoeken en zo leren. Ik vind niets
leuker dan allerlei onbegrijpelijke tech-
nieken te doorgronden. Daar kun je heel
handig in worden. Dat betekent niet dat
het radioamateurisme een hobby is die
een studiehoofd vereist. Gewoon leuk
bezig zijn met techniek waar je het fijne
niet van begrijpt is ook leuk. We doen
zoveel leuke dingen in het dagelijks le-
ven zonder de technische details te be-
grijpen, denk maar eens aan de auto, de
TV, internet, GSM...
Ik wil het vooroordeel bestrijden dat de
radioamateurs de nieuwe technieken
niet bij kunnen houden. Ze lopen zelfs
mee voorop als het gaat om nieuwe mo-
dulatietechnieken, netwerken, microgol-
ven, ontvangerontwerpen en propagatie.
Op het moment dat een onderzoeker
zich stort op zo’n onderwerp blijkt dat de
radioamateurs een voorsprong op hem
hebben. Menig afstudeerder bouwt zijn
werk op amateurervaringen.
Wat dat voor ons betekent? Gewoon,
meedoen en niet bang zijn voor techniek
of je schamen voor je amateurstatus. Er
zijn mogelijkheden te over, voor wie zijn
eerste schreden in de techniek wil zetten
tot amateur wetenschappers die de gren-
zen willen verkennen.
Tussen theorie en praktijk
Er zit nogal eens een verschil tussen
theorie en praktijk. Op mijn werk hoor je
nogal eens gekscherend: Je hebt meer
aan een praktisch werkend iets zonder
theorie, dan aan een theorie die in de
praktijk niet werkt. Zo is het met ons ra-
dioamateurs ook, zeker als ik weer eens
zo’n dubieuze theorie hoor over hoe iets
werkt. Ik wil dan ook iedereen van harte
aanbevelen om eens wat praktisch te
bouwen en wat theorie te bestuderen.
De zendcursus is een uitstekende basis
om wat van techniek te leren. De boe-
ken zijn begrijpelijk geschreven voor ie-
dereen en richten zich op theorie waar je
als amateur ook nog wat aan hebt. Ik
begrijp dat het wel eens taaie stof is voor
sommigen van ons, maar schaam je niet
om uitleg te vragen aan een medeama-
teur. Als NLC willen we ook wel eens wat
uitleg geven, maar geef zeker niet op. De
ervaring leert dat de combinatie van
zendcursus bestuderen en zelfbouw nog
de beste basis is voor het examen. De
theorie die je daar voor moet kennen
staat niet zo ver van de praktijk af. Het
bestuderen van de zendcursus hoeft niet
als doel een examen te hebben, het
helpt je ook de dingen begrijpen waar je
als luisteramateur mee bezig bent.
Voor de beginner weet ik eigenlijk geen
466
NL-Postredacteur, secretariaat:
M.C.P. Mandos, NL-199,
Wezel 21, 5508 MC Veldhoven,
ander goed boek dan de tel. (040) 242 51 61
zendcursus. Helaas is de bij voorkeur tussen 20.00 en 21.00 uur.
techniek die in bladen als E-mail nl199@amsat.org
Electron en Elektuur staat
meestal niet beschreven op
instap-niveau. Begrijpelijk, want
voor de meeste lezers wordt het
saai om weer eens te lezen hoe de
wet van Ohm werkt, hoe je van
frequentie naar golflengte gaat of
hoe een transistor versterkt. Maar
niet iedereen heeft de kennis op
het niveau van het zendexamen
paraat. Je moet toch ooit beginnen
op nulniveau. Mijn eerste schreden
in de elektronica waren het na-
doen van de experimenten van
dokter Blan. Als er interesse is (en
laat dat dan wel horen) dan kun-
nen we in Electron ook wel een ko-
lom vrijmaken om het verband uit
te leggen tussen theorie en prak- Printplaat
tijk.
Variaties op het thema stap is de ’afstrijkfolie’. Dan moet je een
zelfbouw zwart-wit ontwerp van de print hebben.
Er wordt wat afgeknutseld in dit land. Die staan soms in de tijdschriften of
Dat hebben we weer eens kunnen zien maak je met een programma (al weer
tijdens de zelfbouwtentoonstelling op de een avond leuk hobbyen). De zwartwit-
Dag voor de Amateur, maar ook op me- tekening kopieer je op de folie, waarna
nig afdelingsbijeenkomst zien we juweel- je de print verwarmt met een strijkijzer
tjes. Het is zo jammer dat veel daarvan en de zwarte kopieer ’inkt’ van de folie
de lezers niet bereikt. Knutselen is leuk, op de ruwe print overzet. Dan weer et-
maar om het zo te maken en te beschrij- sen en je hebt een print met fijne sporen.
ven dat een ander het na kan bouwen Daar kun je zelfs IC’s op monteren. Nog
kost nog veel meer tijd. Ook bij mij in de mooier is de methode met negatieven
junkbox liggen veel van die experimen- en fotolak, maar voor je daar aan begint
ten die eigenlijk heel eenvoudig zijn, adviseer ik je eerst wat ervaring op te
maar niet rijp zijn voor nabouwen. Daar- doen. Zo een printplaat maken gaat je
om nu wat aandacht voor de basistech- tussen de 10 en 30 gulden kosten voor
niek van de zelfbouw. 10 bij 10 cm. Er zijn ook enkele ama-
teurs te vinden die met plezier een print-
Printplaat plaat voor je etsen, maar je moet wel het
De meeste amateurs denken aan een ontwerp hebben.
printplaat met geëtste kopersporen als
basis voor een zelfbouwschakeling. Dat Experimenteerprint
is een van de betrouwbaarste manieren Er is ook printplaat te koop waar alvast
om te starten. Zo’n printplaat betekent flink wat gaatjes en sporen op aange-
immers dat de schakeling al meermalen bracht zijn. Niet voor een bepaalde scha-
uitgeprobeerd is en je weinig verkeerd keling of ontwerp, maar voor universeel
kunt doen. Je prikt de onderdelen in de gebruik. Je kunt hierop de onderdelen
juiste gaatjes, soldeert alles netjes vast solderen, maar moet nog wel met draad-
en doet de benodigde instellingen. Mijn jes of de aansluitingen van de onderde-
ervaring is dat bij een grotere schakeling len de verbindingen maken. Het vraagt
zo nog van alles mis kan gaan. Zelfbouw wat handigheid, maar is heel goed te
is meer dan het in elkaar prikken van
een ontvanger! Begin ook in dat geval
met iets eenvoudigs en kleins.
Wie een leuk schakelingetje ontdekt,
maar geen printplaat erbij kan vinden,
kan die ook goed zelf maken. Het kost je
de eerste keer een aantal avonden, maar
dan heb je ook wat netjes gemaakt. De
eenvoudigste vorm is om de koperbanen
op ruw printplaat materiaal te tekenen
met een zuurbestendige viltstift. Bij wat
bredere printsporen lukt dat heel goed.
Het etsen is een wat vieze bedoeling,
waarbij je netjes en schoon moet werken
om geen ruzie thuis te krijgen. Heb je
hier wat handigheid in dan maak je in
een uur een net printje. De volgende Experimenteerprint
Electron november 2001

Jonathan
doen. Voor wie zo nu en dan eens wat
bouwt, een uitstekende manier. Ook in
de industrie wordt dit nog heel veel ge-
daan. Als je een schakeling maar een
keer bouwt gaat er immer veel energie
zitten in het ontwerp van de print. Met
experimenteerprint kun je je concentre-
ren op de schakeling. Een verandering
aanbrengen lukt ook heel goed, wat ze-
ker op prijs gesteld wordt voor wie nog
niet helemaal weet wat het moet wor-
den. De kans op fouten is wel groter,
want behalve de onderdelen op zijn
plaats prikken moet je nu ook de juiste
doorverbindingen maken.
Breadboard
Er zijn verschillende manieren
om je experimentele schakeling
op te zetten. In de industrie werd
wire-wrap nogal eens gebruikt,
waarbij draden om pinnen ge-
draaid wordt en zo van pin tot
pin een verbinding maken. Op
de pinnen zitten de onderdelen
gesoldeerd of via IC-voetjes ge-
prikt. Een degelijke, maar kost-
bare en bewerkelijke manier. Er
zijn wel bordjes beschikbaar met
gaatjes en klemstrippen. Hierin
kun je snel even wat onderdelen
prikken en een schakeling uit-
proberen. Erg grote schakelingen
Breadboard
Electron november 2001
lenen zich hier niet voor. Er zijn voor de
amateur experimenteersets te koop
waarbij de onderdelen onder veertjes of
schroeven geklemd worden. Dit soort
sets zijn steeds zeldzamer en niet goed-
koop. Je kunt er een aantal leuke scha-
kelingen mee bouwen, maar meestal
niet veel op het gebied van radio.
Spijkerplankjes
Voor de verkenners organiseren we al
meer dan 25 jaar tijdens de Jota een
elektronica project. Dat moest betaalbaar
blijven en door alle verkenners vanaf
5 jaar te maken zijn. Hiervoor hebben
Spijkerplank
Luchtankers
we de plank met messingspijkertjes als
basis gekozen. Tussen de spijkertjes sol-
deren we de onderdelen. Dat geeft een
goedkoop en ruim opgezette schakeling.
Het werkt zelfs voor een radio, zoals
Klaas, PA0KLS met zijn spijkerradio be-
wezen heeft. Jonathan, de kleinzoon van
PA3HCD, toont op de foto dat je zo je
carrière in radio kunt beginnen.
Luchtankers
Zo noemen mijn collegae de bouwwijze
als ik weer eens een aantal onderdelen
op een blikken plaat of ruwe printplaat
soldeer. In een schakeling zitten veel on-
derdelen met een zijde aan massa ver-
bonden. De bodem waar je op bouwt is
het massavlak. De onderdelen zweven er
boven en hangen aan elkaar. Dat is een
snelle, flexibele en goedkope manier van
werken, ook geschikt voor radio-
schakelingen. Meer stevigheid
krijg je als je een metalen bakje
van printplaat of blik gebruikt,
bijvoorbeeld een blikken sigaren-
doos. Daar kun je ook nog de
pluggen in de zijkant monteren
en tot slot het geheel hoogfre-
quent dicht maken. Denk nou
niet dat het altijd primitief ge-
knutsel is op deze manier. Met
nette doosjes kun je een geavan-
ceerd ontwerp samenstellen.
Zoals je ziet hoeft het begin van
zelfbouw niet kostbaar te zijn.
Spijkers, blik of ruwe printplaat
zijn een goede basis voor je
schakelingen. De kosten van de
onderdelen vallen heel erg mee, als je
niet direct met complexe IC’s aan de slag
gaat. Weerstanden en condensatoren
zijn een zaak van dubbeltjes, transistoren
en IC’s heb je voor enkele kwartjes. Het
duurste is meestal het kastje en de knop-
pen, maar als je die nodig hebt werkt het
apparaat al. Die kun je ook heel goed
opduiken op een radiovlooienmarkt of
demonteren van een afgedankt appa-
raat. Er is genoeg variatie op het thema
zelfbouw, zeker ook een variatie die jou
aanspreekt.
Contestnieuws voor de SWL
Op het nippertje hopen we je nog te be-
reiken met deze tip, 27 en 28 oktober
vindt de laatste SLP van dit jaar plaats.
De SLP, de luisterwedstrijd met korte luis-
terperiodes, valt samen met wat we de
wereldkampioenschappen radioamateur-
467
isme noemen. Veel DX en activiteit dus,
altijd een log vol. Voor een eerste plaats
moet je hard werken, maar gewoon
meedoen en je activiteit tonen stellen we
ook op prijs. Kies drie blokken van een
uur in dat weekend en probeer zoveel
mogelijk verschillende landen en pre-
fixen te loggen. Neem de beschrijving
van NL-Post januari of oktober er bij en
bereken je punten. Veel plezier en doe
zeker mee!
Certificaten voor
luisteramateurs
We hebben de laatste tijd niet zoveel
aandacht aan certificaten voor luister-
amateurs (awards) gegeven. Dat komt
vooral doordat er weinig veranderingen
waren in de voorwaarden, de clubs die
de awards uitgeven en er weinig of geen
nieuwe awards worden uitgegeven. Veel
clubs wachten op de invoering van de
Euro wanneer er toch een nieuwe be-
schrijving moet worden gemaakt met
daarin de oude munt vervangen door de
Euro. Van twee landen heb ik de berich-
ten ontvangen dat we de kosten in US
dollars mogen omzetten naar de Euro.
Wel is er weer een aantal awards QRT
gegaan (opgeheven) zoals; VK1 Award,
alle WSDXC awards, Pro Vita Diplom, YL
Diplom Westfalen Sud, City of Pompei,
DD 54, Islam award, Aligator Award,
Spectrum Award. Jammer voor wie hier-
op aasde, maar gelukkig is er nog een
overvloed aan certificaten beschikbaar,
voor ieder wel wat passends. Ook zijn er
weer heel wat awardmanagers gewisseld
maar het wordt een te lange lijst om
deze allemaal in deze rubriek te geven.
Het advies blijft om voordat je je aan-
vraag opstuurt nog even te checken naar
wie de aanvraag toe moet.
Het Crimea Award
Dit is een award dat wordt uitgegeven
door Crimea Branch van de UARL. Dit
award is te behalen door zowel luister-
als zendamateurs. Alle verbindingen na
1 januari 1994 tellen mee voor het
award. Om in aanmerking te komen
voor dit award dient men als Europeaan
20 verschillende stations te horen of te
werken. Alle stations met de roepletters;
UU,UT#J, EM#J,EN#J en EO#J zijn geldig
voor het award. De roepnaam moet dus
bestaan uit twee van de aangegeven let-
ters, gevolgd door een cijfer en een suf-
fix (laatste deel van de roepnaam) begin-
nend met J. Ieder station telt maar
1 maal ongeacht de mode en band. Aan-
vragen gaan met een GCR lijst (lijst met
alle details, gecontroleerd en getekend
door medeamateurs), de kosten bedra-
gen 10 Irc’s of € 5 of $5. Awardmanager:
Dainius Savicius, LY1DS, PO Box 1274,
Vilnius-56, Lithuania.
Mochten er mensen zijn die hierover of
over andere awards informatie willen
dan kan dit altijd door een mailtje te stu-
ren naar nl7909@amsat.org.
NL-7909, Peter
Sinterklaas- en Kerstwensen
We hebben allemaal wel wat te wensen
voor de komende feestdagen. Bij mij
staat hoog op de lijst een paar extra va-
468
kantiedagen om weer eens lekker met
de hobby bezig te zijn. De lekker lange
winteravonden komen weer. Daarom al-
vast een paar tips voor je wensenlijstje,
of voor je familieleden?
Wat denk je van een paar interessante
boeken. Elk jaar brengt Klingenfuss Pu-
blications een aantal nieuwe producten
op de markt. Hun boeken en CD’s blin-
ken uit door nauwkeurigheid en actuali-
teit. Daarom zijn er elk jaar weer nieuwe
uitgaven. Voor wie wil weten wat er alle-
maal op de kortegolf te horen is, is er de
2002 Shortwave Frequency Guide. Deze
gids, vergelijkbaar met de telefoongids
voor de kortegolf, geeft een helder over-
zicht van de omroep- en utilitystations
(radio diensten) in alfabetische en fre-
quentie lijsten. Een dikke pil met ruim
550 pagina’s vol met details als de uit-
zendschema’s. Zeker weer meer dan
10.000 vermeldingen. Als het hier niet in
staat vind je het nergens, maar geen bal-
last. De stations zijn nog recent gecontro-
leerd, je vindt er vrijwel geen vervallen
stations in. Een enkele concurrent maakt
daar zijn boek dik mee, maar Klingen-
fuss niet. Ik heb het niet allemaal kun-
nen controleren, maar vertrouw er deze
keer ook weer op.
De utility luisteraars en codekrakers zet-
ten de 20e editie van de 2002 Guide to
Utility Radio Stations op hun wensenlijst-
je. Een boek met meer dan 600 pagina’s
met alle details van meer dan 10.000
utility stations. De utility stations zijn de
stations die allerlei diensten verzorgen
als scheepvaart, diplomatie, weerstations,
luchtvaart en militaire stations. De korte-
golf zit er vol mee, luister maar eens
naar al die piepende en krassende gelui-
den. Heel wat stations vereisen een de-
coder, maar ook daar helpt dit boek je
bij. Details over codering, modulatie, fre-
quentie, uitzendschema en te verwach-
ten resultaten staan er in evenals uitleg
over een aantal coderingen. Een interes-
sant boek voor de ware onderzoeker
van de kortgolf. Je bent er weer een heel
jaar zoet mee.
Wie wat voor bij de PC wil vraagt de
2002 Super Frequency List on CD-ROM.
Deze CD-ROM is geschikt voor de moder-
ne Windows systemen en biedt enkele
databases met al de stations uit de twee
voorgaande boeken, plus wat er in het
verleden aan stations gelogd is. Samen
zo’n 40.000 stations toegankelijk met
een snel zoek- en selectiemechanisme.
Nu eens niet met een dik boek op de
bank, maar actief achter de ontvanger
en PC. Op het randje van de CD staat
ook nog een programma om de nodige
codes te decoderen. Niet alle, maar ge-
NL-ers van 16 augustus t/m 15 september 2001
NL-ers Regio Naam
6778 42 J. Verschoor
12889 40 J.E. Cornelissen
12890 19 M. Franx-Eissing
12891 25 J.A.C. vd Haterd
12892 06 P. vd Meijde
12893 25 A. Verstegen
12894 19 J. Wolf
12895 06 P.J. vd Poel v. Eldik
noeg om de lange avonden mee vol te
maken.
Wie wat groter wensenbudget heeft dan
25 of 40 Euro voor een boek of CD, die
wenst zich het neusje van de zalm als
het om een decoder gaat. De nieuwe
Wavecom decoders kraken werkelijk
elke code. Ook die vind je bij Klingenfuss
Publications. Hagenloher Str 14, D-72070
Tuebingen Duitsland *0049.7071.62830
of via www.klingenfuss.org.
Wie zijn wensen meer laat uitgaan naar
een leesboek in plaats van een boek vol
tabellen en technische details die kijkt
eens bij Siebel Verlag. Helaas wel Duits-
talig leesvoer, want er zijn waarschijnlijk
niet genoeg lezers voor een goed Neder-
lands boek. Mijn advies voor je wensen-
lijstje is het Weltempfanger Testbuch 10
dat alle moderne ontvangers beschrijft.
Geen technische opsomming maar een
praktische beschrijving doorspekt met
praktische tips voor bij het luisteren. De
ontvangers zijn bekeken door de ogen
van een radioamateur en omroep-Dxer.
Na 320 pagina’s weet je precies wat er
te koop is en is keus waarschijnlijk al-
leen maar moeilijker geworden. Dus nog
maar eens lezen, van voor af aan.
Er is ook een aantal andere boeken be-
schikbaar via deze uitgever. De titel ver-
klaart wat je mag verwachten; Antenne
Ratgeber, Spionage Satellieten, Technik-
Tips & Tricks rund um den Empfänger,
Computer-radio & Internet, ionosphare
en Wellenausbreitung. Allemaal boeken
met een paar honderd pagina’s die de
praktijk rondom het onderwerp beschrij-
ven op een onderhoudende manier. Ook
het boek Zusatzgeräte fur den Funkempf-
ang is bijzonder interessant. Allerlei ap-
paraten die je bij de ontvanger kunt ge-
bruiken passeren de revue. Hieruit doe je
vast weer een idee op voor een uitbrei-
ding van je shack. De uitgever Siebel
Verlag, Auf dem Steinbuchel 6, D-5334
Meckenheim Duitsland Telf.
*0049.2225.8808200 , www.siebel-ver-
lag.de heeft ook een boek met frequen-
tielijsten. Een voor omroep en een voor
utility. Deze boeken geven meer beschrij-
vende achtergronden dan technische de-
tails waardoor ze beter leesbaar zijn,
maar de veeleisende expert wil meer.
Beide uitgevers leveren betrouwbaar
naar Nederland, zonder veel extra kos-
ten. Bestellen kan via internet of tele-
foon. Actuele prijzen heb ik op dit mo-
ment niet omdat de meeste nieuwe pu-
blicatie’s in december beschikbaar ko-
men. Gewoon even bellen of op je
wensenlijstje zetten.
Thieu, NL-199
Adres Postcode Woonplaats
Koolwitje 2 3225 CB Hellevoetsluis
Elzenstraat 60 7605 EM Almelo
W.F. Bathoornstraat 6 9731 CG Groningen
J. Gagarinstraat 6 5351 HC Berghem
Pietersbergseweg 1-M 6862 BS Oosterbeek
Tilderdstraat 13 5343 NJ Oss
Zaaibak 29 9932 AD Delfzijl
Marshallstraat 75 6671 BJ Zetten
Electron november 2001
18e Radio Onderdelen Markt Assen
Zaterdag 3 november 2001
Op de eerste zaterdag van november is
het weer zover. Dan wordt voor de 18e
achtereenvolgende keer de Radio Onder-
delen Markt georganiseerd door de Ra-
dio Contest Groep Assen.
Ook dit jaar zal de markt als vanouds in
de Arriva-remise plaatsvinden tussen
9.30 en 15.30 uur, waar ongeveer 75
handelaren gehuisvest kunnen worden
die o.a. apparatuur, materialen, onderde-
Belgian Microwave Roundtable 2001
Bouwend op het succes van de
vorige jaren organiseert de Ra-
dio Club Leuven (RCL) op zon-
dag 18 November 2001 weer
een Microwave Roundtable
evenement. We hebben een
nieuwe en goed bereikbare lo-
catie gevonden in de gebou-
wen van het Koninklijk Athe-
neum Redingenhof te Leuven.
U bent van harte uitgenodigd
om daar vanaf 10.00 uur aan-
wezig te zijn. De bedoeling van
de bijeenkomst is om actieve in
techniek geïnteresseerde radio-
amateurs bijeen te brengen en
om radio-amateur activiteiten
te promoten.
We doen dit met:
– Interessante lezingen over
actuele ATV, Microgolf en
VHF onderwerpen.
– Demonstraties met werken-
de apparatuur te geven
(ATV, 10 GHz, DATV, PUFF).
– Een aantal zeer gedegen
meetstands in te richten
(VHF, SHF, ATV; ruisgetal,
Electron november 2001
len, antennes, documentatie enz. in
de aanbieding hebben. De afgelopen
jaren trok de markt vele duizenden
bezoekers, die uit een groot assorti-
ment hun keuze konden maken. Ook
van handelaarszijde bestaat er altijd
grote belangstelling om op de Markt
aanwezig te zijn. Ofschoon traditio-
neel veel gebruikt materiaal wordt
aangeboden, is er toch weer voldoen-
de aanbod van nieuwe onderdelen,
apparatuur, meetinstrumenten, hob-
bygereedschap enz.
De Markt is er in de eerste plaats om
iets te kopen of te keuren. Ook ko-
men velen zomaar voor de gezellig-
heid, of om weer eens oude beken-
den te ontmoeten. Hiervoor is de ver-
pozingsruimte een uitstekend trefpunt
waar ook een hapje en een drankje
genuttigd kunnen worden. Tegelijker-
tijd worden dan herinneringen opge-
haald en ervaringen uitgewisseld.
Vaak worden hier contacten gelegd,
of wordt het zo pas aangekochte ma-
teriaal even rustig bekeken.
De organisatie rekent ook dit jaar
weer op een grote publieke belangstel-
ling. Dit optimisme is onder meer geba-
seerd op de positieve reacties die vorig
jaar al werden ontvangen van zowel
handelaren als van de vele bezoekers.
Ook dit jaar heeft de Markt weer een in-
ternationaal karakter omdat zich enkele
standhouders uit Duitsland hebben aan-
gemeld.
Als u met eigen vervoer naar de Markt
komt, volg dan de borden naar de Arri-
va-remise, aan de Wenkebachstraat op
het industrieterrein. Helaas beschikt Arri-
va niet over voldoende parkeergelegen-
heid, zodat autobezitters er goed aan
doen in de directe nabijheid een parkeer-
plaats te zoeken en niet tot aan de remi-
se door te rijden. Op het terrein van Arri-
va zijn wel enkele invalidenparkeerplaat-
sen gereserveerd. Degenen die met het
openbaar vervoer reizen, kunnen vanaf
het NS-station in Assen verder te voet
gaan, dan wel een (trein)taxi nemen. De
Arriva-remise ligt op ongeveer 30 minu-
ten loopafstand van het NS-station.
Gedurende de gehele dag is het inpraat-
station QRV, zowel op 145,275 als op
430,050 MHz.
De entreeprijs bedraagt ƒ 7,50 per per-
soon. Kassa’s zijn bij de hoofdingang op-
gesteld en gaan om 9.30 uur open. He-
laas bestaat er geen gelegenheid om in
de hal van de remise te wachten, zodat
de organisatie bij voorbaat uw begrip
vraagt ingeval u buiten, onder slechte
weersomstandigheden, in de rij staat. De
wachttijden bij de kassa’s kunnen even-
wel worden beperkt, door zoveel moge-
lijk met gepast geld te betalen.
De organisatie stelt alles in het werk om
er weer een geslaagd evenement van te
maken en hoopt u op de eerste zaterdag
van november te kunnen begroeten. Wij
wensen u alvast een prettige dag.
Graag tot ziens op 3 november a.s.
Roelof, PA3FAM
tel. (0592) 31 61 97
spectrum, vermogen, frequentie). Af te
regelen spullen dus meebrengen!
– Mogelijkheden te bieden om speciale
ATV/VHF/UHF/SHF onderdelen en mo-
dules te kopen.
– Het uitbrengen van een boek met de
lezingen en andere interessante artike-
len.
– Een VHF meetingpoint in te richten
waar actieve VHF-ers elkaar kunnen
ontmoeten en hier zal ook een aantal
interessante zaken te zien zijn zoals
computerprogramma’s, eindtrappen,
meteoorscatter demo’s, etc.
Het definitieve programma wordt gepu-
bliceerd op onze (RCL) website
(http://www.on4cp.org).
Wilt u via e-mail op de hoogte blijven
van actuele zaken van het evenement,
stuur dan een berichtje naar roundta-
ble@on4cp.org en u komt op de ’mailing
list’.
We hopen u op ons evenement te mo-
gen begroeten.
Breng gerust zelfbouwapparatuur mee
om het aan anderen te tonen.
Tot ziens in Leuven
469
 Redactie: Wim de Vries, PA0ME, Singel 89,

VHF en Hoger 50 MHz:

Van de VHF-commissie
Radioverkeer
50 MHz
De zomermaanden met de betere Es-pro-
pagatie liggen inmiddels al enige tijd
achter ons. De propagatie echter bestaat
natuurlijk niet alleen uit Es en zo rond de
tijd dat dit verschijnt zou er dus regelma-
tig van alles te doen moeten zijn op 50
MHz. In het vorige overzicht zijn we ge-
bleven bij de maand augustus. Welis-
waar wat minder Es, maar daardoor juist
meer DX mogelijkheden in het verlengde
daarvan. Op 29 juli was er rond 0900 in-
eens 3V8SM (Tunesië, JM53 )te werken.
Het was weekend, dus een gigantische
pile-up was het gevolg. Voor velen een
nieuw land natuurlijk. Maar voor de vak-
jesjagers ook een nieuw vak. In de mid-
dag volgde er een opening naar Noord-
Amerika, met zo ongeveer alle bekende
stations van over de grote plas. Een dag
later was de band bijna de gehele dag
’open’ al gebeurde er niet zo verschrikke-
lijk veel. Juist de stations vanuit Europa
laten het later in het Es-seizoen wat af-
weten, waardoor het lijkt alsof de propa-
gatie niet zo goed is.
Echter tot 2030 was er nog ’DX’ te wer-
ken. Vervolgens werd het behoudens
wat uitschieters toch wat stiller. Tussen-
3984 NW Odijk, (030) 656 35 91,
e-mail pa0me@amsat.org
Dennis Robbemond, PA7FM, Iependaal 155,
3181 AJ Rozenburg, (0181) 21 29 44,
e-mail pa7fm@amsat.org
144 MHz
en hoger: Adriaan Koopman, PE2KP, Marie Koenen-
straat 7, 7321 JA Apeldoorn, (06) 547 784 00,
e-mail pe2kp@amsat.org
Contesten: Gert Doodeman, PA0NZH, Braak 122,
5501 DM Veldhoven, BBS PI8ZAA,
e-mail pa0nzh@amsat.org
door was er echter soms van alles moge- het voor ons moeilijk werkbaar (beetje
lijk. Op 4 augustus rond 1500 EK6AD ver voor tropo en te dichtbij voor Es). Op
(Armenië, LN20), het blijft zeldzaam. Op 11 augustus was er een grote opening
5 augustus rond 2000 (inderdaad 2200 naar het Caribisch gebied. Gelukkig was
uur lokale tijd), VE1YX en VE1ZZ. Op het weer weekend, zodat er activiteit in
7 augustus rond koffietijd, 1800 Z22JE overvloed was. Gedurende maar liefst
(Zimbabwe, KH52), 6W4RK (Senegal, 5 uren was KP4EIT (Puerto Rico, FK68) te
IK26) en PY5CC. Al met al toch geen on- werken (van 1645 tot 2145). In deze pe-
aardige DX lijkt me, dat terwijl het Es-sei- riode was er ook nog andere DX. WP4U
zoen eigenlijk zo ongeveer al afgelopen (Puerto Rico, FK68), FG5FR (Guadeloupe,
was. Wederom was er een late NA ope- FK96), ZD7VC (St.Helena, IH74) en PY5CC
ning op 9 augustus, vanaf 2030. Een half (Brazilië, GG54). Waarschijnlijk is er nog
uurtje met weer de grote bekende sta- niet eerder, zo laat in het Es-seizoen, een
tions, maar ook VO1BC vanaf New dergelijke goede opening geweest. Maar
Foundland (Canada, GN38) wat toch niet het was daarmee nog niet op. Een dag
zo heel actief is. Tussendoor was er re- later, zondag, waren er al in de morgen
gelmatig nog wat short skip-Es. 4X, OD en 5B te werken, net na de mid-
HB0/PI4TUE betekende zo voor diverse dag gevolgd door TT8JE (Tsjaad, JK72).
stations in ons land weer een nieuwe Dit station is inmiddels definitief QRT,
DXCC op de score lijst. De activiteit is in want de operator F5JKK is terug naar
HB0 (Liechtenstein, JN47) nog wel rede- huis. Verder was HZ1MD (Saudi Arabië,
lijk. De afstand van zo’n 600 km maakt LL34) rond 1145 nog actief.

Activiteitenkalender
3 nov. 1400 – 4 nov. 1400 5 dec. 1900 – 2130 26 dec. 0700 – 1100
VERON telegrafiecontest (Marconi RSGB 1.3 en 2.3 GHz cumulative OK 144 MHz Christmas deel I
contest) 144 MHz 13 dec. 1900 – 2130 26 dec. 1200 – 1600
4 nov. 0800 – 1400 RSGB 432 MHz cumulative OK 144 MHz Christmas deel II
RSGB 6-uurs telegrafiecontest 16 dec. 0800 – 1100 26 dec. 0800 – 1100
144 MHZ OZ 144 MHz DAVUS quarterly OZ 144/432 MHz DAVUS
5 nov. 1900 – 2130 16 dec. 0800 – 1100 Christmas contest
RSGB 1.3 en 2.3 GHz cumulative OK activity 144 MHz en hoger 26 dec. 1100 – 1200
6 nov. 1900 – 2200 26 dec. 29 dec. 1400 – 1600 OZ 1.3 GHz DAVUS Christmas
RSGB 144 MHz activity RSGB 50 – 432 MHz Christmas contest
13 nov. 1900 – 2130 cumulative
RSGB 432 MHz cumulative
18 nov. 0500 – 1100
Frankrijk contest korte duur Maandelijkse activiteitencontesten:
144 MHz Eerste dinsdag: 1800 - 2200 144 MHz LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G
18 nov. 1000 – 1300 Tweede dinsdag: 1800 - 2200 432 MHz LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G
Friese Elfstedencontest 144 MHz 1900 - 2200 50 MHz en hoger VRZA regio contest
20 nov. 1900 – 2130 Derde dinsdag: 1800 - 2200 1.2 GHz en hoger LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G
RSGB 1.3 en 2.3 GHz cumulati- Vierde dinsdag: 1800 - 2200 50 MHz LA/OH/OZ/SM/LY/ON/G
ve Derde zondag: 0800 - 1100 144 MHz – 10 GHz Tsjechië
0700 - 1200 432 MHz – 10 GHz Oostenrijk
1 dec. 1400 – 2300 432 MHz en hoger Duitsland
Italië 144 MHz Vecchiacchi Me-
morial VHF Wekelijkse activiteitencontesten:
2 dec. 0700 – 1300 Elke dinsdag: 1900 – 2100 144 MHz-10 GHz Berlijn
Italië 432 MHz en hoger Elk weekend:
Vecchiacchi Memorial za 1300 – 1700 50 MHz Italië ARI
UHF zo 0600 – 1000 50 MHz Italië ARI
2 dec. 0500 – 1100
Frankrijk contest korte duur Alle tijden in UTC
144 MHz cumulatief
2 dec. 0900 – 1700 Info voor deze kalender graag aan:
RSGB 144 MHZ AFS Hans, PA0WYS

470 Electron november 2001

In de avond was er TEP met een Es-link
naar Noord-Europa en dat bracht ons
7Q7RM (Malawi, KH74) en wederom
TT8JE. Een dag later was er een uren du-
rende Noord-Amerika opening. Nu einde-
lijk eens ook met wat minder bekende
stations. W1FC en K1DAM (FN41), W1BCI
(FN42), N1RZ (FN44) konden worden ge-
noteerd, maar ook vanuit het zuidelijker
Florida, K2RTH (EL95). De opening begon
rond 1400, terwijl de laatste signalen pas
rond 1930 verdwenen.
En het leek wel of het niet op kon. Op
14 augustus, wederom aan het begin
van de avond werd TY68F gehoord in
ons land. Nog geen QSO’s zo ver ik weet.
Rond 1740 TR8XX (Gabon, JJ40) en weer
ZD7VC voor zo’n 20 minuten vanaf on-
geveer 1900, om vervolgens de avond
af te sluiten met LW1DZ (Argentinië,
GF05) rond 1930.
Zo alles bij elkaar begon het er op te lij-
ken dat je je het eigenlijk geen dag kon
permitteren afwezig te zijn op 50 MHz
zonder iets mis te lopen. Na een paar
magere dagen was er op 18 augustus
om 1130 TY68F (Benin, JK00). Nu zijn er
wel een aantal QSO’s gemaakt en dat
betekent dat er iemand de gelukkige is
met een first TY–PA op 6 m, daar het
niet eerder in ons land is gewerkt. Laat
op de avond was ZD7VC nog een kwar-
tiertje te horen. 19, 20 en 21 augustus
brachten volop Es naar alle uithoeken
van Europa. Daar tussenin op de 20e
CE3RR en CE4WJK (Chili, FF46 en FF45),
maar heel lokaal en niet al te sterk. Alles
bij elkaar wel ongeveer een uur lang. Je
moet echt geluk hebben om een station
uit Chili te werken. Echt goede openin-
gen zijn erg zeldzaam. Een van de laatste
bijzondere openingen in de maand au-
gustus was op de 22e. Tezamen met wat
Europese Es was het ET3VSC (Ethiopië,
KJ99) die menigeen een uur lang wist te
boeien vanaf ongeveer 1530. Wat later
waren er nog TT8JE ,ZS6WB en ZS6PJS.
Met wat korte Es-openingen en een enke-
le keer wat zwakke DX tussendoor werd
er pas op 31 augustus, vooral in het
noorden van ons land, weer wat ’echte’
DX gewerkt. LU9HIP (Argentinië, FF76),
LU7FA (FF96), PY2HN en PY2VA (Brazilië,
GG66) om er een paar te noemen. Inmid-
dels is, op het moment van dit schrijven,
de maand september ook alweer voorbij
met niet al te veel bijzonderheden...
maar toch. Volgende maand meer hier-
over.
Veel DX
73,
Dennis
144 MHz
144 MHz en hoger overzicht nummer
143 november 2001
Sporadische E
Kan het nog vreemder? Ja, het was nog
niet gedaan met de openingen. Op
27 augustus hadden we een opening
vanuit Engeland en Duitsland naar Span-
je. Een kleine opening, maar met hele
mooie verbindingen. De opening in Euro-
pa begon om 1345 en duurde tot aan
1438. EA3GJO (JN11) maakte een verbin-
Electron november 2001
ding met DG5BD (JO43) en DL2NUD
(JO63). GW4VEQ (IO73) maakte verbin-
dingen met IK7UXU (JN81) en I8MPO
(JN70). Maar dan, het kan nog vreemder.
Niemand verwachtte het, maar tijdens de
IARU 144 MHz contest, opnieuw een
opening. Het was inmiddels wel 2 sep-
tember! De MUF steeg naar 160,6 MHz.
Om 0700 tot 0718 werkte OZ1IEP (JO55)
de volgende stations: YO3DMU (KN34),
YO3FFF/P (KN24), LZ1ZP (KN22) en
YO5CFI (KN16). Toch behoorlijke afstan-
den. Eltje, PA3CEE, verbaasde zich toen
UT0YW (KN38CM) rond 0730 plots op
144,3 MHz in CW door kwam, een af-
stand van ongeveer 1500 km. Toch
maar eens mijn logboek op nageslagen
(1984-2001), maar ik kon geen opening
vinden die nog zo laat in het jaar had
plaats gevonden en dat gaven meerdere
OM’s aan in hun verslagen. Wie zich ook
nog een late opening kan herinneren uit
het verleden, vraag ik een lijstje naar mij
te sturen. Ik verneem het graag.
IARU contest
Het weer was niet al te gunstig voor
VHF-contesten, maar het ging toch in het
algemeen eigenlijk wel aardig. Richting
Engeland: de G’s aan de kust waren
weer erg hard, ook op de achterkant van
de antenne, hoorbaar. Echter waren de
meer binnenlandse stations, GM’s en
GW’s, bijna niet te ontvangen. Waar-
schijnlijk durven ze geen antennes hoog
te zetten. Zo werkte ik een GW station
met de antenne op 10 meter asl. Maar
zeer sterk was weer MD6V (IO74). Welk
vermogen gebruiken deze jongens wel
niet? Richting Oostenrijk: OE75D (JN68)
was weer actief en te werken, evenals
OL2R (JN89), OK1KCR (JN79) en SK6HD
(JO68).
Richting Scandinavië: het was vooral
SK7MW die goed te werken was, SK6HD
(JO68) kreeg ook een volle S9 uitslag op
mijn meter.
PA6NL hoorde ik wel hele vreemde sig-
nalen produceren. Zij hadden nogal wat
’equipementproblemen’, zoals ze zelf al
aangaven. En heel bijzonder, ze geven
dat ruim toe: ’Onze excuses, aan eenie-
der die hier last van heeft gehad’. Uniek
bij dit station is toch wel dat ze gelijktij-
dig full power kunnen gebruiken in elke
windrichting. In de eindtrap zit dan ook
een 4CW600, dat zegt meer dan genoeg
over het beschikbaar vermogen. Op de
foto zien we Frank, PA3FAQ en Henk,
PA0CIS, (met bril).
Op de achtergrond de watergekoelde
PA’s. Ook zien we dat het loggen op pa-
pier wordt gedaan. Remco schreef hier-
over: „Ja, we loggen altijd op papier. Dit
om te voorkomen dat er databasevervui-
ling optreedt. Echter we verliezen het
soms van ’databases’. Als bv. G3XYZ/p in
JO02XX zat, maar voor deze context in
bv. XT, nemen wij XT, maar merken dat
de meeste XX invullen. ’Want de databa-
se is goed’. Het ergst is nog dat soms
onze entry wordt afgekeurd omdat de
meeste dezelfde database gebruiken”.
Hierin heeft Remco wel gelijk, maar dan
zouden de andere stations allemaal
slecht luisteren. En eigenlijk zijn die ver-
bindingen dan niet geldig. Het vooraan-
zicht van de PA’s is indrukwekkend,
maar wat er achter zit nog meer. Dat
kun je op de tweede foto zien.
Daarop zichtbaar de vele kabels met ook
de leidingen (tuinslang) voor de water-
koeling van de eindtrap. De crew van dit
toch wel bijzonder station bestond uit:
Frank PA3FAQ, Gert PA3BZZ, Hans
PE1CKK, Henk PA0CIS, Ian G4EZP, Marco
PE2MB, Remco PA3FYM, Richard PE2RT
en Ron DL3BPC. Zij maakten met PA6NL
764 verbindingen, met een score van
271.759 km. Hun ODX was UT0YW
(KN38CM) met een afstand van 1610 km.
PD2DB had zijn antenne-installatie klaar,
zodat de antennes op een top stonden
van meer dan 20 meter hoogte. Zijn
ODX was OE2M, goed voor 752 km.
PA0GSM had last van een wel hele
vreemde storing. Hij schreef hierover:
471
 Contesten
Uitslag van de ATV junicontest 23 cm Sectie A
1 PA5DD 48 11486 OK1KEI/p JN79CX 705 518
70 cm Sectie 1 2 PA0EZ 51 10207 OK1KIR/P JO60PM 592 461
nr. call QSO punten best DX QTH QRB beker 3 PA3AWJ 36 6802 OK2KKW JO60JJ 600 307
1 PE1JMZ 7 370 ON6AJ JO21MB 103 km 1000 4 PA0WWM 30 5725 DK0FLT JN59FW 489 258
2 PE1LZZ 6 341 ON6AJ JO21MB 91 km 922 5 PA0SQE 25 4730 DK0FLT JN59FW 475 214
3 PA1AS 5 171 DH8YAL JO31MO 105 km 46 6 PA3AOH 16 2904 DF0TEC/P JO73CF 538 131
23 cm Sectie 1 7 PA0PFW 21 2058 DG5FEB/p JO40PL 290 93
1 PE1LZZ 13 1639 ON6AJ JO21MB 91 km 1000 8 PE1EWR 6 1322 PI4GN JO33KK 313 60
2 PE1JMZ 12 1312 ON6AJ JO21MB 103 km 800 9 PA0JNH 8 1067 DL3YEE JO42GE 258 48
3 PA1RK 11 1266 DO1EP JO31HG 108 km 772 10 PA0ME 4 873 DK0FLT JN59FW 437 39
4 PA1AS 4 800 DH8YAL JO31MO 105 km 488 11 PE1BTL 12 852 PI4AJS JO32LG 129 38
5 PD3DLJ 2 316 DH8AL/p JO31MO 114 km 193 12 PE1PTQ 1 72 PA6NL JO21BX 72 3
6 PE1GQE 3 306 ON6AJ JO21MB 58 km 187 23 cm Sectie B
7 PE1NKP 7 268 PE1MUQ JO22XG 33 km 164 1 PA6NL 89 22153 DK0OG JN68GI 722 1000
13 cm Sectie 1 2 PI4GN 57 15176 HB9FX/P JN37SG 687 685
1 PA1RK 7 1745 DH8YAL JO31MO 105 km 1000 3 PA6C 58 13400 DK0OG JN68GI 676 605
2 PE1JMZ 6 685 PE1GQE JO21JN 48 km 393 4 PI4TUE 44 7975 DF0TEC/p JO73CF 627 360
3 PA1AS 1 525 DH8YAL JO31MO 105 km 301 5 PI4ZLD 33 5472 DL0GTH JO50JP 493 247
4 PE1GQE 3 360 PE1JMZ JO21DU 52 km 206 6 PI4AJS 33 5333 OZ9EDR/P JO64GX 476 241
5 PE1NKP 3 250 PE1RBU JO21TX 10 km 143 7 PI4FRG 17 2920 DK2XZ JO40XL 415 132
8 PE1MMP 26 2845 G3MEH IO91QS 436 128
3 cm Sectie 1 9 PE1RLF 17 1632 PI4ZLD JO11WM 174 74
1 PE1JMZ 3 320 PE0HHM JO22FB 20 km 1000 10 PI4KGL/P 5 257 PA6C JO33FB 146 12
2 PA1RK 4 240 PA0BCA JO22SA 12 km 750
3 PE1LZZ 2 160 PE0HHM JO22FB 18 km 500 13 cm Sectie A
4 PE1NKP 3 120 PE1RBU JO21TX 10 km 375 1 PA0EZ 25 4042 DL0GTH JO50JP 426 467
2 PA0WWM 20 3226 DL0GTH JO50JP 472 372
Sectie 2 3 PA5DD 18 2878 DL0GTH JO50JP 453 332
Geen inzendingen 4 PA0SQE 10 1789 DL0GTH JO50JP 463 206
5 PA3AWJ 13 1437 PI4GN JO33KK 229 166
Uitslag van de 6 meter contest 2001 6 PA3AOH 9 1166 DL0GTH JO50JP 329 135
Juni Single Operator 7 PE1BTL 4 238 PA6NL JO21BX 94 27
Call QSO punten best DX DX QTH QRB 13 cm Sectie B
1. PA7FM 151 81110 9H0O JM75EW 1945 km 1 PA6NL 32 6498 DG7NBE/P JO40XI 445 750
2. PA2TAB 143 76872 4Z5AO KM72MW 3133 km 2 PI4GN 19 4364 DF0TEC/P JO73CF 487 504
3. PE7TWO 118 64336 YO4NF KN43GT 1995 km 3 PA6C 18 3749 DF0TEC/P JO73CF 517 433
4. PE4AD 28 21125 9H0O JM75EW 1902 km 4 PI4TUE 15 2059 DL0GTH JO50JP 384 238
Juni Multi Operator (velddag 6 meter) 5 PI4ZLD 14 2048 PI4GN JO33KK 295 236
1. PA6M/p 319 143129 4Z5AO KM72MW 3201 km 6 PI4AJS 7 964 DL0GTH JO50JP 322 111
2. PI4ZOD/p 117 50869 IG9SIX JM65HL 1974 km 9 cm Sectie A
3. PI4RCK/p 81 31294 IG6SIX JM65HL 1987 km 1 PA0EZ 12 1432 DL3YEE JO42GE 227 419
4. PI4KST/p 37 19685 9H0O JM75KO 2029 km 2 PA0WWM 10 1209 DL3YEE JO42GE 279 354
Juli Single Operator 3 PA5DD 9 929 DL3YEE JO42GE 262 278
1. PA7FM 190 245449 ZS6WB KG44EE 8955 km 4 PA3AWJ 7 635 DK2MN JO32PC 189 186
2. PA2TAB 184 225298 4X1RF KM72LT 3139 km 9 cm Sectie B
3. PE7TWO 149 198568 ZS6WB KG44EE 8988 km 1 PA6NL 15 2564 DF9QX JO42HD 308 750
4. PE4AD 53 76991 WP4KJJ KF78 6947 km 2 PA6C 12 1916 PI4ZLD JO11WM 245 560
5. PA1RBZ 16 20793 EH7GTF IM87CS 1779 km 3 PI4ZLD 7 1053 PA6C JO33FB 246 308
6. PE1EWR 53 74359 YO/ER1BL KN45BG 1930 km 4 PI4GN 1 50 PA6C JO33FB 50 15
Juli Multi operator 6 cm Sectie A
1. PI4KGL 107 130227 UT8AS KO61XP 1988 km 1 PA0EZ 12 1417 DL3YEE JO42GE 227 393
checklog: PA3GZC 2 PA5DD 11 1272 DL3YEE JO42GE 262 353
3 PA3AWJ 9 929 PI4GN JO33KK 229 257
Totaal Single Operator Totaal Multi Operator 4 PA0WWM 8 812 DK2MN JO32PC 194 225
1. PA7FM 326559 1. PA6M/p 143129
2. PA2TAB 302170 2. PI4KGL 130227 6 cm Sectie B
3. PE7TWO 262904 3. PI4ZOD/p 50869 1 PA6NL 16 2706 DF9QX JO42HD 308 750
4. PE4AD 98116 4. PI4RCK/p 31294 2 PA6C 12 1916 PI4ZLD JO11WM 245 531
5. PE1EWR 74359 5. PI4KST/p 19685 3 PI4GN 7 1353 PI4ZLD JO11WM 294 375
6. PA1RBZ 20793 4 PI4ZLD 9 1289 PI4GN JO33KK 295 357
3 cm Sectie A
Uitslag van de Juli VHF/UHF-contest 1 PA0EZ 33 4699 G3XDY JO02OB 274 530
2m Sectie A 2 PA5DD 27 3931 DF9QX JO42HD 268 443
nr. call QSO punten best DX QTH QRB beker 3 PA0WWM 27 3897 G6SPS JO01IT 261 440
1 PE1AHX 206 67317 Z32UC KN11CR 1703 248 4 PA3AWJ 20 2981 F6DKW JN18CS 389 336
2 PA0GSM 215 55859 Z32UC KN11CR 1674 205 5 PA3AOH 12 1950 DK0FLT JN59FW 354 220
3 PA0WGL 215 54680 SV2DFA KN10LQ 1812 201 6 PA0SQE 11 1185 PI4GN JO33KK 233 134
4 PE1PTQ 153 52660 EA4CTF IM89AT 1418 194 3 cm Sectie B
5 PA5WT 54 16808 OL3Y JN69JJ 657 62 1 PA6NL 37 6650 G8OHM IO82XJ 423 750
6 PA0ME 30 13755 OK1KCR JN79VS 784 51 2 PA6C 23 4423 DK0FLT JN59FW 444 499
7 PE1CRF 61 13363 F6KCP/p JO18OK 755 49 3 PI4GN 16 3220 PI4ZLD JO11WM 294 363
8 PE1EWR 32 13331 OK1KIM JO60RN 700 49 4 PI4ZLD 18 2757 DL1YMK/p JO33RP 339 311
9 PE1NNX 29 11646 OK1KIM JO60RN 638 43 5 PI4TUE 16 1998 G3XDY JO02OB 301 225
10 PA5DD 1 1752 Z32UC KN11CR 1752 6 6 PE1MMP 13 1121 PI4ZLD JO11WM 130 126
2m Sectie B 12 mm Sectie A
1 PI4GN 699 271974 SV3/DK7ZB KM06UE 2237 1000 1 PA0EZ 2 116 PA6NL JO21BX 79 284
2 PA6C 622 245661 SV0LR KM18UH 2107 903 2 PA5DD 3 102 PA6NL JO21BX 43 250
3 PE1RLF 329 102791 SV0LR KM18UH 2060 378 3 PA3AOH 2 63 DK2MN JO32PC 55 154
4 PI4AJS 251 93941 EA4AMX IM89AT 1618 345 4 PA3AWJ 2 51 PA6NL JO21BX 29 125
5 PI4FRG 260 75457 OK1KPA JN79UV 776 277
6 PI4ZLD 171 56700 LZ2ZY KN13OT 1675 208 12 mm Sectie B
7 PE1GUR/A 112 34825 EI7KRC/P IO63TE 800 128 1 PA6NL 4 204 PA0EZ JO22OF 79 500
8 PI4KGL/P 114 32998 F4SGU/P IN97GW 653 121 2 PA6C 2 104 PE1CQQ JO23WJ 54 255
9 PA1TK 51 29322 SV2DFA KN10LD 1944 108 3 PI4ZLD 1 54 PA6NL JO21BX 54 132
10 PA1RBZ 44 9865 I0GLU JN62KK 983 36 4 PI4GN 1 50 PA6C JO33FB 50 123
5 PI4AJS 1 30 DK2MN JO32PC 30 74
2m Sectie C
1 PD1AIQ 110 38370 SV0LR KM18UH 2124 141 Checklog: PE7TWO (2m)
2 PD2DB 108 32568 Z32UC KN11CR 1736 120
70 cm Sectie A Uitslag van de VHF-UHF-SHF velddag contest
1 PE1EWR 25 8264 EI9E/P IO62RH 697 88 Tussenstanden per band
2 PA0PFW 30 7915 OE75D JN68PC 675 84 6m
3 PA5DD 23 6103 OK1OKH JN79NU 771 65 call QSO km punten best DX QTH QRB
4 PA0ME 12 4599 DK0MN/p JN58TH 618 49 PA6M/p 319 143129 x1 143129 4Z5AO KM72MW 3201 km
5 PE1BTL 24 4594 OK1KIM JO60RN 577 49 PI4ZOD/p 117 50869 x1 50869 IG9SIX JM65HL 1974 km
6 PA0JNH 20 4383 OK1KIM JO60RN 639 46 PI4RCK/p 81 31294 x1 31294 IG6SIX JM65HL 1987 km
7 PA3AOH 17 4336 DK0OG JN68GI 585 46 PI4KST/p 37 19685 x1 19685 9H0O JM75KO 2029 km
8 PE1GRJ 21 4188 DK0MN/p JN58TH 669 44
9 PA3AWJ 17 3382 DK0MN/p JN58TH 646 36 2m
10 PE1PTQ 4 921 DK0BN JN39VX 348 10 PI4RCK/p 249 63991 x2 127982 F6FKT/p IO22IK 1352 km
PI4ZOD/p 227 51813 x2 103626 GM4AFF IO86ST 752 km
70 cm Sectie B PI4KST/p 76 16116 x2 32232 GM4AFF IO86ST 737 km
1 PA6NL 274 94300 OE5MKM JN78CJ 820 1000 PI4EME/p 64 11929 x2 23858 GM4AFF IO86ST 693 km
2 PI4GN 227 77216 OE75D JN68PC 745 819
3 PA6C 208 68242 SP6MLK/P JO80JG 776 724 70 cm
4 PI4AJS 88 27844 OL7Q JN99FN 860 295 PI4ZOD/p 32 3722 x3 11166 F1RYW/P JO01KA 460 km
5 PI4ZLD 50 15144 EI9E/p IO62RH 720 161 PI4KST/p 20 3327 x3 9981 F8KTH/P JN18QI 780 km
6 PI4FRG 61 14941 DK0OG JN68GI 716 158
7 PE1RLF 61 14500 OE75D JN68PC 686 154 23cm
8 PA1TK 36 13232 DK0MN/p JN58TH 668 140 PI4KST/p 17 2447 x4 9788 F1RYW/P JO10KA 434 km
9 PI4KGL/P 49 8260 DK0MN/P JN58TH 652 88 Einduitslagstand
70 cm Sectie C call 6m 2m 70 cm 23 cm totaal
1 PD2EZ 11 928 DK0BN JN39VX 247 10 1 PI4ZOD/p 50869 103626 11166 0 165661
2 PI4RCK/p 31294 127982 0 0 159276
3 PA6M/p 143129 0 0 0 143129
4 PI4KST/p 19685 32232 9981 9788 71686
5 PI4EME/p 0 23858 0 0 23858

472 Electron november 2001


„Op een gegeven moment liep de staan-
degolfverhouding sterk op, zelfs zo dat
de set zijn vermogen tot ongeveer de
helft reduceerde. Alle antennekabels en
pluggen nagekeken. Niets hielp, andere
staandegolfmeter aangesloten, ook zon-
der resultaat. Dus begon ik al sterk aan
de set te twijfelen. Tot echter mijn broer
de shack binnenkwam en vroeg of ik
geen last had van al die spreeuwen op
de antenne. En ja hoor, er zaten zeker
wel 30 spreeuwen op de bovenste an-
tenne. Een flinke tik tegen een van de
tuidraden heeft vervolgens het euvel
snel verholpen. Een half uurtje zijn we
toch wel op zoek naar de storing ge-
weest.” Hij logde 248 verbindingen met
een score van 67.129 km. Zijn ODX was
OL7M (JO80FG), goed voor 764 km.
Inmiddels is de IARU UHF en hoger con-
test ook geweest en zijn de punten ver-
deeld voor de beker. Een verslag van die
laatste contest volgende maand in deze
rubriek.
mijn station had getest en mijn eigen
echo’s goed kon ontvangen heb ik een
sked afgesproken, maar moest er ge-
wacht worden op een gemeenschappe-
lijk maanvenster. Ondanks het slechte
weer, met veel regen, heb ik mijn
station opgebouwd en kon de ver-
binding zonder veel problemen ge-
maakt worden. Mijn TWT met voe-
ding moest ik deels buiten opstel-
len, vandaar dat het droog moest
zijn om iets te doen. Mijn station
bestaat uit een drie meter Andrew-
antenne die verticaal gepolariseerd
is en in azimut en elevatie gericht
wordt. De besturing werkt betrouw-
baar binnen 0,1 graad, maar moet
nog verder geautomatiseerd wor-
den. Nu moet ik de waarden van
de computer aflezen en zelf instel-
len met behulp van twee uitlezin-
gen van elevatie en azimut. De zen-
der is ook nog niet af. Om te zen-
den moet ik eerst het golfpijprelais
omschakelen en daarna de zender
aanzetten. Al met al is het station
dus nog niet af, maar het begin is
er. Ook werden diverse andere sta-
tions gehoord, maar werd er geen
poging ondernomen om met hen
een QSO te maken.” We wensen
Hans veel succes toe met zijn
EME-experimenten op 10 GHz.
Tot zover het ’VHF en hoger’ over-
zicht van deze maand. Graag tot de vol-
gende maand, dan met mijn 144e bijdra-
ge. Voor mij een bijzonder getal.
73, Adriaan PE2KP

EME
De ’Italian EME contest’ werd gehouden
met niet al te best weer. Velen hadden
last van statische regen. Dit ligt echter
ook heel vaak aan de keuze van aan-
passing van de straler in de antenne aan
de coax. Niet elke antenneaanpassing is
daar gevoelig voor. September was wel
een hele natte maand met ook veel on-
weer. Toch was Jac, PA3DZL, QRV op
twee meter tijdens de contest. Hij maakte
een aantal geslaagde verbindingen. Op
15 september met: WùHP, KB8RQ
(529/529!), N5BLZ, F3VS en met OK1MS.
Op 16e waren er verbindingen met:
F1FLA, I3DLI, SM5BSZ (een 1 YAGI-sta-
tion) en met IK1FJI.
Hans PA0EHG, maakt zijn eerste 10 GHz
EME-QSO met W6HD. De verbinding, die
via een sked was geregeld, verliep uitste-
kend en binnen 15 minuten was het
rond. Signaalrapporten waren ontvangen
RST 559 en gegeven M. Verder schreef
Hans hierover: „Nadat ik in augustus

Electron november 2001 473

Amateursatellieten
Drie nieuwe satellieten
Op zondag 30 september om 02:40 GMT
is de lancering van de groep PCSat, Stars-
hine en Sapphire eindelijk doorgegaan.
Het meeste oponthoud werd veroorzaakt
door het weer en gedurende de laatste
week ook nog eens door de zonne-uit-
barstingen die veel aurora veroorzaakten
in de omgeving van de lanceerbasis Ko-
diak in Alaska.
PCSat
PCSat, nu overigens al omgedoopt tot
PCST, heeft als hoofddoel het doorgeven
van GPS-gegevens van vaartuigen, expe-
dities en andere reizigers die geen gebruik
kunnen maken van normale APRS digipe-
aterstations. Tevens bevat de satelliet de
mogelijkheid om noodsignalen, in packet
uitgezonden, van gebruikers buiten bereik
van de normale packet digipeaters zoals
expedities in Antarctica of eenzame gebie-
den op te vangen en door te geven. De
noodoproep wordt in een speciale buffer
vastgehouden en daarna elke 10 minuten
opnieuw verzonden. De baanhoogte van
ongeveer 800 km levert een redelijk groot
dekkingsgebied. Met het zendvermogen
van 3 watt zorgt dit binnen het zichtge-
bied van de satelliet voor uitstekende sig-
nalen. De uplinkfrequentie voor Europa
wordt 145,825 MHz.
Sapphire
Sapphire staat voorlopig nog in de baken-
mode. Op 437,100 MHz (SSB) is op dit
moment elke 60 seconden een ongeveer
2 seconden durend morsesignaal hoor-
baar. De zender werkt dus. Het belangrijk-
ste doel van Sapphire is het uittesten van
een nieuw soort sensor die voor de ruim-
tevaart belangrijk is. Daarnaast bevat de
Sapphire satelliet een digitale camera en
een spraaksynthesizer. De digitale camera
kan 32 beelden met een resolutie van
496 x 360 beeldpunten opslaan en later
uitzenden. De spraaksynthesizer bestaat
uit een RC Systems V8600 Voice Synthesi-
zer die via een RS232 aansluiting op de
474
Kampakker 24, 5625 VG Eindhoven.
boordcomputer zit. Vanaf de
grond kan een boodschap wor-
den ingetoetst die door de Deze rubriek komt tot stand in nauwe
spraaksynthesizer in audio samenwerking met HAMSAT-Veldhoven.
wordt uitgezonden. Dit spraak-
signaal is inmiddels ook al op
437,100 MHz gehoord. Een uitgebreide
webpagina met info over deze satelliet is
te vinden op:
http://students.cec.wustl.edu/~sapphire/
sapphire–overview.html
Starshine
De Starshine satelliet heeft onder meer tot
doel schoolkinderen te betrekken bij een
ruimtevaartproject. Het oppervlak van
deze bolvormige satelliet is bedekt met
ongeveer 1500 door schoolkinderen ge-
polijste spiegels. Alleen deze spiegels
moeten de satelliet al als een zeer helder
object, dat met het blote oog waarneem-
baar is, tussen de sterren laten zien. Daar-
naast is de satelliet voorzien van 31 retro-
reflectoren en 7 zonnecelclusters. Voor
ontvangst kan gebruik gemaakt worden
van normale zendamateurapparatuur.
Met een Kenwood THD-7, die standaard
al een packetinterface voor 9600 baud en
een RS232 interface voor de computer in-
gebouwd heeft, kan elke school op een
redelijk eenvoudige manier meedoen aan
dit ruimtevaartproject door telemetriege-
gevens te ontvangen, met een pc te ana-
lyseren en via internet door te sturen naar
een centrale databank. De downlink is te
vinden op 145,825 MHz. Het zendvermo-
gen van de satelliet is ongeveer 1,25 watt.
Meer uitgebreide info staat op
http://www.azinet.com/starshine/
AMSAT OSCAR-40
Rond OSCAR-40 is er de afgelopen maand
weer het een en ander gebeurd. Allereerst
natuurlijk het bericht dat de S1 downlink-
zender geactiveerd is. De S1 zender heeft
een antenne met een kleinere openings-
hoek. Het gevolg is dat de signalen op de
grond zeer sterk zijn zolang de antenne
van de satelliet maar voldoende naar de
aarde wijst. Op 13 augustus stopte het sig-
naal van de S1-zender echter midden in
Redactie: A.B.M. Hüsken, PE1KEH,
E-mail: pe1keh@amsat.org
Packet: PE1KEH@PI8ZAA
de uitzending. Pogingen van het grondsta-
tion om de zender weer te activeren zijn
tot op heden vergeefs gebleken. Nog
steeds zijn niet alle experimenten die in
OSCAR-40 zijn ondergebracht werkelijk in-
geschakeld geweest. Zo is er nog het GPS-
project dat door NASA gesponsord is. Dit
project bestaat uit twee GPS-ontvangers
die speciaal zijn aangepast voor positiebe-
paling. De ene GPS-ontvanger is bedoeld
voor passages van het apogeum en de
andere GPS-ontvanger voor passages van
het perigeum. Bij het passeren van het
apogeum bevindt OSCAR-40 zich ruim-
schoots buiten de ring van GPS-satellieten.
Tijdens de passage van het perigeum be-
vindt OSCAR-40 zich juist binnen de ring
die door de GPS-satellieten wordt ge-
vormd. Doel van het onderzoek is na te
gaan of met beide ontvangers een juiste
plaatsbepaling mogelijk is. De meetgege-
vens van beide GPS-ontvangers worden
hiervoor via het RUDAK systeem en de
S2-zender naar de aarde doorgegeven.
Als eerste resultaat blijkt dat de signaal-
sterkte tijdens de passage van het apo-
geum, nu op 52000 km hoogte, nog uit-
stekend te noemen is. Voorlopig gaat
men dan ook door met het verzamelen
van meetgegevens en het analyseren er-
van. Met dit GPS-project hoopt men aan
te tonen dat satellieten zelfstandig in de
ruimte kunnen navigeren als plaatsbepa-
ling met behulp van GPS-ontvangers mo-
gelijk is. Vooral veel satellieten met een
hoge baan, zij bevinden zich dus buiten
de ring van GPS-satellieten, kunnen hier in
de toekomst van profiteren. Van Pieter
Tjerk, PA3FWM, komt het bericht dat hij
een nieuw programma gemaakt heeft
voor het decoderen en weergeven van de
telemetriegegevens van AO-40 dat werkt
onder het operating system Linux. De
naam van het programma is ao40tlm-
view.
Tezamen met nog meer voor amateurs
interessante software is dit programma op
internet te vinden:
http://janus.cs.utwente.nl/~ptdeboer/ham/
ARISS
Van Frank Bauer, KA3HDO, voorzitter van
ARISS, komt het bericht dat de antennes
voor het amateurstation in ISS naar NASA
zijn verzonden om daar hun goedkeuring
voor gebruik in de ruimtevaart en met
name in ISS te verkrijgen. Als alles vol-
gens plan verloopt worden de antennes
met vlucht STS-108 eind november naar
het ruimtestation gebracht. Met deze an-
tennes die uit diverse onderdelen bestaan
zijn verbindingen in de HF-, VHF-, UHF-, L-
en S-band mogelijk. De HF antenne be-
staat uit een flexibel lint van 2,5 meter
lang dat zeker op 10 meter maar waar-
schijnlijk ook op 15 en 20 meter nog
goed kan werken. De antennes zijn ont-
wikkeld door een team bestaande uit
Amerikanen, Russen en Italianen.
Electron november 2001
 Traffic Nieuws Redacteur T. den Ouden,
PA5TT, Boeijesbosch 14,
4328 LP Burgh-Haamstede,
Tel. (0111) 65 38 33.
Activiteitenkalender
E-mail: pa5tt@xs4all.nl
27/28 okt.: CQ WW SSB DX Contest 2)

1/7 nov.: HA 80 meter CW QRP week [*]

3 nov.: IPARC CW Contest
3/4 nov.: Oekraïnische DX Contest Het station bij de contestmanager aanwezig is. De
4 nov.: High Speed Club CW Contest Aan de PA-Bekerwedstrijden kan alleen totale score is de som van het puntento-
4 nov.: IPARC SSB Contest worden deelgenomen in de klasse Single taal (QSO’s op 80 en 40 bij elkaar opge-
9/11 nov.: Japanse SSB DX Contest Operator Single Transmitter. Dit betekent teld) maal de multiplier (het aantal ver-
10/11 nov.: PA-Bekerwedstrijden CW en SSB
10/11 nov.: OK/OM DX CW Contest
dat al het werk tijdens de wedstrijd door schillende QSL regio’s op 80 en 40 meter
10/11 nov.: WAE DC RTTY Contest [1] [*] uzelf gedaan wordt en dat u slechts met zonder de eigen regio).
17/18 nov.: LZ DX CW Contest één signaal tegelijk mag uitzenden. U Verbindingen met stations waarvan geen
17/18 nov.: EUCW QSO Party neemt ALTIJD deel onder uw eigen roep- tegenlog aanwezig is tellen niet mee
17/18 nov.: RSGB 160 m CW Contest naam, ook wanneer u het station van voor de einduitslag behalve wanneer de
18 nov.: AGCW HOT Party (CW)
18 nov.: Friese Elfsteden Contest een andere amateur bedient. roepnaam van de niet-loginzender in 20
24/25 nov.: CQ WW DX CW Contest [2] [*] De enige uitzondering op de vorige regel of meer van de ontvangen wedstrijdlogs
vormt het gebruik van een afdelings- of voorkomt.
9/10 feb.: PACC Contest clubstation; dan wordt de roepnaam van
het afdelings- of clubstation gebruikt. Luisteramateurs
(*) zie kort contestnieuws
(1) zie Electron augustus Voor luisteramateurs geldt de regel dat
(2) zie Electron oktober Uitwisselen niet meer dan vijf maal aan hetzelfde
RS(T) en QSL regionummer, bijvoorbeeld primaire station mag worden ’aange-
599R25 of 599R13. Uw regionummer is haakt’. Bijvoorbeeld: PA3XYZ is het pri-
PA-Bekerwedstrijden 10 en 11 het nummer van de regionale QSL-ma- maire station. Nadat u vijf tegenstations
november 2001 nager (niet de sub-QSL-manager) waar- (secundaire stations) van PA3XYZ heeft
Het is bijna weer zover, de PA-Bekerwed- van u uw QSL-kaarten ontvangt. Gebruik gelogd mag u PA3XYZ niet meer als pri-
strijden. Zijn de antennes al weer opge- niet uw afdelingsnummer (de zogenaam- mair station gebruiken.
steld en getest voor deze leuke contest? de A nummers) want dat hoeft niet over- Wel mag PA3XYZ nog gelogd worden
Ik ben er in ieder geval weer helemaal een te komen met het QSL regionum- als secundair station, dus als tegensta-
klaar voor om de vele logs te checken. Ik mer. tion van een ander primair station. Het
hoop op een grote deelname waardoor aantal punten wordt uitsluitend bepaald
het een leuke en spannende wedstrijd Multiplier door het aantal gelogde tegenstations
wordt. Het aantal verschillende gewerkte en be- (secundaire stations). Het totaal aantal
Hieronder de wedstrijdregels. vestigde QSL-regio’s per band, zonder de gelogde QSL-regio’s van de tegenstations
eigen regio, bepaalt de multiplier. vormt de multiplier.
Algemeen
Aan de PA-Bekerwedstrijden kan uitslui- Bijzondere situaties Logs
tend worden deelgenomen door Neder- In het verleden is er wel eens verwarring Er dient gebruik te worden gemaakt van
landse stations, werkzaam vanuit een geweest over de uit te wisselen volg- standaard HF-logs. Zie het voorbeeld in
van de Nederlandse QSL regio’s alsmede nummers in bijzondere situaties. De re- het onvolprezen VERON Vademecum
R50. De logs van in Nederland woonach- gels zijn op dit punt eenvoudiger gewor- (pag. 212-213, 12e druk 2000). Zelfge-
tige amateurs met een buitenlandse den. Lees dit deel daarom extra goed maakte logs dienen dezelfde indeling en
roepnaam (bijv. PA/ZL9CI) dienen als door. afmetingen te hebben. Computerlogs ge-
checklog. PA0XYZ woont in afdeling 13 maar is lid genereerd met de meest gebruikte con-
van afdeling 25. Hij ontvangt zijn test software zoals CT (K1EA) en het
Datum en tijd QSL-kaarten via QSL regio 25, dus PA-beker logprogramma van Werner
PA0XYZ geeft als rapport/volg- (PA0FLE) zijn ook geschikt. Tijden dienen
CW Zaterdag 10 november van 0900 UTC tot 1130 UTC. nummer 59(9)R25. te worden vermeld in UTC. De multiplier
SSB Zondag 11 november van 0900 UTC tot 11.30 UTC. Wanneer PA3XXX uit regio 47 mag alleen worden vermeld als deze
niet vanuit zijn eigen QTH aan nieuw is.
de wedstrijd meedoet, maar hij Geef in dat geval in de betreffende ko-
Frequenties maakt gebruik van het station van lom aan om welke multiplier het gaat,
De wedstrijden spelen zich af op 80 en PA3YYY in regio 19, dan gebruikt hij als bijvoorbeeld R25. Gebruik geen streep-
40 meter in de volgende bandsegmen- roepnaam PA3XXX en geeft toch als rap- jes, kruisjes o.i.d.! Dubbele verbindingen
ten: port/volgnummer 59(9)R47. dienen duidelijk als DUPE te worden ge-
Hij ontvangt immers zijn QSL kaarten via markeerd en tellen uiteraard niet mee in
SSB: 3700 – 3775 en 7050 – 7100 kHz.
regio 47. In feite verandert er dus niets. de eindscore. Voor elke band dient een
CW: 3510 – 3560 en 7005 – 7035 kHz. Ook wanneer PA3XXX besluit om met afzonderlijk logblad te worden gebruikt
een portable station vanuit regio 19 mee en logbladen mogen uitsluitend enkelzij-
te doen geeft hij als rapport/volgnum- dig worden beschreven.
Secties mer 59(9)R47. Luisteramateurs dienen zowel de roep-
De PA-Bekerwedstrijden kennen een af- Het noemen van twee regio’s is dus niet naam van het primaire als het secundai-
zonderlijke SSB- en CW-sectie, die elk meer aan de orde! re station alsmede de uitgewisselde rap-
weer bestaan uit een aparte QRO- en porten te vermelden.
QRP-sectie. Onder QRO verstaan we het Punten en puntentelling
volgens de machtigingsvoorwaarden Ieder gewerkt station telt eenmaal per Om voor klassering in aanmerking te ko-
maximaal toegestane zendvermogen. band. Elke verbinding waarvan het rap- men dient het log vergezeld te gaan van
Onder QRP verstaan we het gebruik van port en regionummer door het tegensta- een summary sheet (samenvatting).
een uitgangsvermogen van maximaal tion zijn bevestigd (bijvoorbeeld door R, Daarop de score per band en de totaal-
5 W. QRP-stations dienen duidelijk op TU, CFM of QSL) geldt zowel op 80 als op score vermelden. De summary sheet
het log aan te geven dat zij in de QRP- 40 meter voor een punt. moet zijn ondertekend voor naleving
sectie ingedeeld wensen te worden. Voorwaarde is wel dat ook het tegenlog van de machtigingsvoorwaarden en de

Electron november 2001 475

 Date Time (UTC) Call
10-nov.’01 0900 PA0SHY
0903 PA4AO
0904 PA3BXC
0911 PA0VDV
0912 PA3DSR
0931 PA3GPX
0932 PA5TT
0934 PA0LOU
Voorbeeld van een stukje uit een 80 meter CW-log van PA3ZZZ uit regio 14:
contestregels. Met uw ondertekening ver-
klaart u zich tevens neer te leggen bij be-
slissingen van de contestmanager. Logs
die niet aan de gestelde regels voldoen
kunnen tot checklog worden verklaard.
Inzenden
Logs dienen uiterlijk op 15 december
2001 in het bezit van de contestmanager
te zijn. U dient uw logs te sturen naar
H.Koster, PB5DX, van Galenstraat 23,
1971 DZ IJmuiden of per e-mail naar:
pb5dx@qsl.net Te laat ontvangen logs
worden tot checklog verklaard en tellen
niet mee in de einduitslag.
Uitslagen
Er wordt naar gestreefd de resultaten te
publiceren in Electron van maart 2002.
Over de uitslagen kan niet worden ge-
correspondeerd. Eventuele opmerkingen
en commentaren kunt u wel kwijt op de
HF-Dag te Apeldoorn.
Prijzen
Voor de winnaar in elke sectie (SSB en
CW, zowel QRO als QRP) is een wisselbe-
ker beschikbaar. De wisselbeker komt
definitief in uw bezit wanneer u driemaal
achtereen of vijf maal onderbroken als
winnaar in de betreffende sectie eindigt.
Verder ontvangen de nummers een,
twee en drie van elke sectie, inclusief de
luistersectie, een beker als blijvende her-
innering aan de zege. De prijzen zullen
worden uitgereikt tijdens de eerstvolgen-
de HF-Dag.
Diversen
Het is van groot belang dat u ALTIJD uw
log instuurt, zelfs wanneer u slechts één
verbinding heeft gemaakt. U dupeert uw
tegenstations door uw log niet in te zen-
den. De PA-Bekerwedstrijden zijn traditio-
neel dagen die gekenmerkt worden door
plaatselijke pile-up’s, HAM-spirit en het
ontmoeten van oude bekenden op de
band.
Ik hoop dat u ook aan deze PA-Beker-
wedstrijden weer veel plezier beleeft.
Veel succes in de wedstrijd!
Harry, PB5DX
Verslag van de HF-Dag 2001
(met dank aan Cor, PA0COR)
De Kayersheerdt te Apeldoorn was 1 sep-
tember weer de ontmoetingsplaats voor
DX’ers en Contesters. Dick, PA3FQA had
voor deze dag weer een interessant pro-
gramma samengesteld. Ad, PA0ADT en
zijn ’crew’ zorgden er voor dat alles weer
perfect kon verlopen. Om 1030 uur
opende Sjoerd, PA0SHY de bijeenkomst.
In zijn speech vertelde hij over de vorde-
ringen van de uitbreiding van de 40 me-
476
Sent Received Multiplier Points
599R14 599R25 25 1
599R14 599R13 13 1
599R14 599R30 30 1
599R14 599R14 . 1
599R14 599R11 11 1
599R14 599R25 . 1
599R14 599R33 33 1
599R14 599R07 07 1
terband, maar zoals zo vaak, alle
goede dingen komen langzaam
en voordat uitbreiding van deze
band een feit is zullen we nog wel
wat geduld moeten opbrengen.
Vast punt op de agenda is de uit-
reiking van de bekers en vanen
van de diverse contesten. De HF-
contestmanager Ad van Tilborg
(PA0ADT) ging nog even in op de
laatste PACC. Hij constateerde dat
de deelname aan deze contest dit
jaar iets teruggelopen is, zowel bij
de PA’s als bij de buitenlandse
deelnemers. Door in binnen- en
buitenland wat meer reclame te
maken hoopt hij de deelname
weer wat op te voeren.
Zo wordt aan 147 landen een uit-
nodiging gestuurd om aan de
eerstvolgende PACC mee te doen. mens de VERON, PA6HQ in deze contest
De eerste spreker was Tom Sprenger, actief. Tijdens deze contest zijn 11297
PA3AVV. De lezing ging over PLT (Power QSO’s gemaakt, goed voor een 3e plaats.
Line Telecommunicatie). In een wijk in 436 QSO’s van dit aantal was met PA-
Arnhem zal door NUON een proef wor- stations (83 verschillende calls) en dat
den gedaan met internet via de stroom- moeten er volgens Dick (PA3FQA) vol-
kabels. In 1998 zijn de proeven van gend jaar aanzienlijk meer worden. Dit
EDON gestaakt vanwege de hoge kosten jaar waren er 4 stations die 12 QSO’s
en de vele protesten. NUON wil echter met PA6HQ gemaakt hebben op de di-
de proef doorzetten. Internet via elk verse banden, te weten PA3AAM, PA5TT,
stopcontact is het devies. De vrees is dat PA0CLN en PA9KT. De door de VERON
deze digitale techniek veel storing op uitgeloofde Goudse kaas voor het station
vooral de lage banden zal veroorzaken dat de meeste verbindingen met PA6HQ
door de open structuur van het stroom- gemaakt heeft ging (na loting) naar
net. PA3AAM.
De VERON zal daarom, in samenwerking Zij die PA6HQ op alle banden hebben
met Divisie Telecom van de Inspectie gewerkt kunnen een fraai certificaat aan-
Verkeer en Waterstaat, metingen doen in vragen bij Theo, PB7CW (zie Traffic
deze wijk, zowel voor als tijdens de proe- Nieuws oktober 2001).
ven met PLT.
Tijdens de IARU Championship was, na- Het LLDXT (Low Land DX Team) is dit
HF-Dag 2001 te Apeldoorn
Electron november 2001
jaar ook weer naar de Carib-
bean geweest. De groep be-
stond deze keer uit PA0ZH,
PA3EWP, PA5ET en PA7FM.
Ronald, PA3EWP nam ons
mee op deze trip aan de hand
van een dia serie. De eerste
halte was Barbados waar een
vliegtuig gehuurd werd dat
het team naar Carriacou Isl.
(IOTA NA-147) bracht. Dit ei-
land behoort bij Granada (J3).
De pile-ups mochten er zijn al
was het lokale stoorniveau
vooral op de lage banden
soms erg hoog, aldus Ronald.
Er werden zo’n 25.000 QSO’s
gemaakt en aan 160 en 80
meter werd extra aandacht
besteed. Het tweede deel van deze
DX-peditie ging naar St. Vincent (J8). Het
einddoel in J8 was het eiland Bequia
(IOTA NA-025). Ook hier weer enorme
pile-ups en vooral uit Japan was het aan-
bod groot.
De audio opnames gaven een goede in-
druk van wat bedoeld wordt met een
pile-up.. Ook hier werden zo’n 25.000
QSO’s gemaakt met weer de nodige aan-
dacht voor 160 en 80 meter. Arme
PA5ET die de QSL’s gaat beantwoorden..
Een pluim voor de groep, die, pas enkele
dagen terug in Nederland, nu al deze le-
zing in Apeldoorn gaf!
De laatste lezing was van Dietmar,
DL3DXX. Dietmar was een van de opera-
tors van 3G0Y op Paaseiland. Ook hier
kreeg je een goede indruk van wat er
zoal komt kijken voordat een station in
de lucht kan komen. Pech bleef ook hen
niet bespaard. Zo was er een aggregaat
dat op een bepaald moment dienst wei-
gerde en zelfs een brand in het droge
gebied kon maar net buiten de tent wor-
den gehouden. Met een dia-rondleiding
over het eiland besloot Dietmar deze
mooie lezing.
Tot slot de uitslag van Dr DX. Dick
(PA3FQA) had weer een vragenlijst opge-
steld die ingevuld moest worden. Ge-
makkelijk had hij het de deelnemers niet
gemaakt..Dr DX werd (voor de tweede
keer) Nico, PA0MIR. Hans, PA3CSR en
Bert, PA7MM kwamen eervol op de
tweede en derde plaats.
In de toekomst zal de HF-Dag op de der-
de zaterdag in september worden gehou-
den.
Rond 1700 uur sloot Dick (PA3FQA) de
bijeenkomst en was het tijd om naar de
plaatselijke Chinees te verhuizen voor
het 4e VERON DX-diner!
Een zeer geslaagde dag.
Cor, PA0COR
Van her en der
Tijdens de EUDXF meeting, gehou-
den op 25 augustus 2001 te Bad
Bentheim, zijn Dick (PA3FQA/N7QA)
en Jukka (OH2BR) benoemd als Di-
rector in the Board of Directors van
de EUDXF.
Binnen het door de EUDXF verder uit
te bouwen Europese netwerk van
landen-ambassadeurs werden beide
Electron november 2001
Roger, G3SXW, en Nigel, G3TXF, op Chatham
Island (ZL7).
heren ook benoemd tot EUDXF-ambassa-
deur voor respectievelijk Nederland en
Finland.
DX-ing
September, het DX-seizoen begint weer
Eigenlijk begint in september het DX-win-
terseizoen, tenminste als je van seizoe-
nen kunt spreken.
De lagere banden beginnen dan weer
aandacht te krijgen en de grote contes-
ten, CQWW-SSB en CQWW-CW staan
weer voor de deur. Alleen al in de week
van 16 tot 23 september werden meer
dan 220 landen gehoord.
Het behalen van het DXCC certificaat
moet dus een simpele opgave zijn, of
niet soms?
Maar om in het log te komen van de sta-
tions uit die 220 landen is toch niet zo’n
makkelijke opgave. Hier is operating
practice voor nodig, van beide QSO part-
ners. En als het DX-station de pile-up be-
heerst, dan is het aantal QSO’s dat per
minuut gemaakt wordt, hoog.
Bert, PA3GIO beheerst duidelijk de pile-
up. Hij heeft in de loop der tijd een enor-
me ervaring opgebouwd. In september
was Bert o.a. als VK9CQ en VK9XV ac-
tief. En Gerard, PA3AXU toonde ook
weer zijn expertise door pile-ups gemak-
kelijk af te handelen. Bij hem hadden de
Nederlanders het vaak makkelijker dan
de buitenlanders.
Tijdens zijn pacific trip, waarbij gewerkt
werd als T30XU, 3D2XU en C21XU,
werkte Gerard veel met call-area’s. Eerst
kwamen stations met een 1 in de call
aan de beurt, dan met een 2 enz. De Ne-
derlanders kregen daarbij extra kansen,
Fraaie QSL-kaart van Johnston Island.
doordat Gerard regelmatig
vroeg of er nog Nederlandse
stations aan het wachten wa-
ren.
K3J, Johnston Islands
We weten natuurlijk allemaal
wat het wereldnieuws
beheerste op 11 september
en de dagen daarna. Ver-
schrikkelijk. De invloed op de
hele samenleving was duide-
lijk merkbaar en op onze
amateurbanden was het op-
merkelijk stil. Alle vluchten
boven Amerikaans grondge-
bied werden stilgelegd. Daar-
door liep de geplande DX-pe-
ditie naar Johnston eiland
een behoorlijke vertraging op. Pas later
in de week waren de signalen van K3J te
horen. Meer dan eens ging K3J QRT
doordat de aanwijzingen van het DX-sta-
tion niet opgevolgd werden. En het aan-
tal dagen dat de groep op Johnston Is-
land actief kon zijn, was helaas beperkt.
Een gewilde trofee,
het 5 banden
DXCC.
De operators waren duidelijk niet te
spreken over het Europese gedrag op de
banden. Hun voorkeurs-mode was duide-
lijk SSB, het percentage CW QSO’s was
19. Hun doel was 20.000 QSO’s, maar ze
bleven steken op 19.500 QSO’s. Neder-
land kwam niet voor in de top 20 van
landen met de meeste QSO’s met K3J.
Heeft u toch een of meer QSO’s kunnen
maken met K3J, de QSL manager is Ron
Phillips, AH6HN, HCR 2 Box 6637, Keaau,
HI 96749, USA.
Meer informatie over de DX-peditie is te
vinden op internetsite:
http://www.qsl.net/k3j/
ZL7, Chatham Island
Vrijwel tegelijkertijd met K3J waren twee
Engelse globetrotters weer op pad. Nigel,
G3TXF en zijn vriend Roger, G3SXW wa-
ren gedurende tien dagen QRV vanaf
Chatham Island, aan de andere kant van
de aardbol. Zoals gebruikelijk van deze
twee, was het weer een CW only
DX-peditie. Beiden hebben CW tot
een ware kunst verheven en heb-
ben volgens mij geen slaap nodig.
Roger (ZL7/G3SXW) nam de tradi-
tionele HF-banden voor zijn reke-
ning, terwijl Nigel (ZL7/G3TXF) zich,
gewoontegetrouw, concentreerde
op de WARC banden. Deze keer
werden geen pogingen onderno-
men om ook op 160 meter QSO’s
te maken.
Gedurende de expeditie kregen
deze twee Engelsen veel schouder-
klopjes voor de wijze waarop zij de
enorme pile-ups afhandelden. Een
477
Nederlandse DX’er maakte de vergelij- station en gebruik mijn call voor het wer- kunnen aantonen dat zij het volgende
king tussen K3J en ZL7 op volgende ma- ken van een nieuwe. Mag ik de QSL- aantal stations in Friesland gewerkt/ge-
nier kenbaar. „Zaten deze twee (Roger en kaart van dit QSO voor mijn DXCC ge- hoord hebben:
Nigel) maar op K3J, sniff.” bruiken?
QSL-kaarten kunt u via het bureau stu- Antwoord: Friese stations: moeten 15 Friese stations
ren, of via e-mail aanvragen, of, als u dit Ja, dit is vastgelegd in artikel 9 gewerkt/gehoord hebben
liever doet, rechtstreeks sturen. van het DXCC. Je moet wel in je Andere PA stations: 10 Friese stations
Stations in DL, ON, G 7 Friese stations
Hier zijn hun adressen. eigen land (DXCC entiteit) blij- Overige Europese stations: 5 Friese stations
G3TXF, Nigel Cawthorne, Falcons, ven. Stations buiten Europa: 3 Friese stations
St. George’s Avenue, Weybridge, Surrey, Artikel 9:
KT13 0BS, Engeland. All stations must be contacted
G3SXW, Roger Western, 7 Field Close, from the same DXCC entity. The location Het opsturen van een loguittreksel,
Chessington, Surrey, KT9 2QD, Engeland. of any station shall be defined as the lo- (mede) ondertekend door een tweede
Hun e-mail adressen zijn: G3TXF@compu- cation of the transmitter. For the purpo- amateur + ƒ 7,50 (3,5 Euro) in geld, post-
serve.com en G3SXW@compuserve.com. ses of this award, remote operating zegels of betaalkaarten is voldoende.
points must be located within the same De aanvraag sturen naar: Friesland
DXCC, vragen en antwoorden DXCC entity as the transmitter. Award, p/a Joop van Polen, PE1BVZ,
Vraag: Schapestraat 18, 8921 PP Leeuwarden.
Mijn call en station wordt gebruikt door Vraag:
een groep plaatselijke amateurs. Mag ik Ik gebruik een speciale call, waarvan ik
de QSL-kaarten van deze actie gebruiken de licentiehouder ben. Mag ik de QSL’s
voor mijn persoonlijk DXCC? van QSO’s, gemaakt met deze call ge-
Antwoord: bruiken voor mijn persoonlijk DXCC?
Ja, dit wordt (helaas) bepaald door DXCC Antwoord:
artikel 10. Voor april 1998 was dit artikel Ja, dit wordt ook bepaald door artikel
iets anders. Toen stond in het reglement 10. Het is dezelfde persoon die de QSO’s
dat alle QSO’s door dezelfde machtiging- maakt. VERON IOTA competitie
houder gemaakt moesten zijn. september 2001
Artikel 10: Vraag: Hier is weer een verse tussenstand. Het
All contacts must be made using callsig- Mijn vriend zit achter ZIJN zender en ge- wordt dringen aan de top bij de zend-
ns issued to the same station licensee. bruikt MIJN call voor het maken van een amateurs. Onduidelijk wie de uiteindelij-
Operation by an operator other than the QSO. Mag ik de QSL-kaart gebruiken ke winnaar wordt, er is nog van alles
licensee must be in accordance with the voor het DXCC? mogelijk, de laatste loodjes wegen het
regulations governing the license grant. Antwoord: zwaarst. Veel IOTA informatie treft u aan
You may combine confirmations from NEE, natuurlijk niet, hoor ik u volmondig op: http://www.rsgbiota.org/4. Logs kunt u
several call signs held for credit to one beamen. De ARRL noemt dit een Proxy- sturen via e-mail naar pb7cw@qsl.net, of
DXCC award, as long as the provisions of QSO. Alsof u uw vriend heeft gemachtigd per post naar: Theo Koning, PB7CW,
Rule 9 are met. Contacts made from club om het QSO namens u te maken. Rosa Manusstraat 2, 1991 SZ Velser-
stations using a club callsign may not be Maar wat is het verschil met de eerste broek. Voor de actuele tussenstand kunt
used for credit to an individual’s DXCC. vraag? Als mijn vriend achter MIJN zen- u kijken op http://www.pb7cw.net of
der zit dan mag de QSL-kaart wel ge- http://www.veron.nl/cie/traffic/index.htm
Vraag: bruikt worden voor DXCC. Helaas komen
Ik zit achter de zender van een ander Proxy-QSO’s veel te vaak voor, zeker als
call score aantal
er op DX-pedities wordt ge- inzendingen)
jaagd. PA3FXO 296 4
PA0MIR 239 7
Ik denk dat de ARRL artikel 9 PA3ENL 212 4
en 10 van het DXCC nog eens PB7JOS 116 4
PA3EXS 88 3
goed moet bekijken! PA3AFF 77 6
PA0WMR 58 4
Wino, PA0ABM PA5RA 26 1
PA3GXT 6 3

Certificatennieuws NL-11553
NL-692
585
293
9
6
NL-11976 146 4
Het Friesland Award
Het Friesland Award, uitge- Theo, PB7CW
voerd in kleurendruk, kan
aangevraagd worden door Contestcorner
zend- en luisteramateurs die Bij de contestuitslagen treft u onder meer

Friesland op z’n mooist. Deelname aan de Friese Elfsteden Con-

test levert u waarschijnlijk genoeg punten op om het te kunnen
aanvragen.

478 Electron november 2001

 Propagatieverwachtingen!!
De bij deze herfstcondities en dit gemiddelde zonnevlekkengetal behorende hoogst bruikbare frequenties
blijven waarschijnlijk hoog. De openingen ’s morgens vroeg op het lange pad naar VK en ZL verschuiven
weer naar een later tijdstip.
Coen, PA3ARR
de 10 meter ARRL contest aan. Daarin
staan in verband met ruimtegebrek voor-
namelijk Nederlandse contestresultaten
vermeld. Indien u het volledige overzicht
wilt hebben in de vorm van een pdf-file,
stuur dan een verzoek via e-mail naar
pa3eld@amsat.org
Nederlandse Contestclub Competitie
Door een bijdrage van Jim, PA2SWL
heeft de afdeling Waterland zich in de
strijd geworpen. Mogelijk krijgt hij vanuit
de afdeling binnenkort ondersteuning.
Zie verder bij de contestuitslagen.
CQ WW SSB Contest 2000
Bij de resultaten treft u de uitslag aan
van de Nederlandse deelnemers. Opval-
lend is de knappe prestatie van het
MOST station van PA7MM. De inzet van
de afgelopen jaren is te zien. De groep
van PA7MM wist deze maal meer punten
te scoren dan in de MOMT sectie (de
zwaarste sectie voor een conteststation).
Ook Jan, PA0IJM, liet van zich horen tij-
dens deze contest en score hoog door
het maken van 1799 verbindingen. Hij
wist daarbij net PA0AGA voor te blijven.
Ook PA0MIR en PA0RBS waren in een
flinke strijd gewikkeld. De laatste kwam
deze maal als eerste uit de strijd. De tien
meterband was favoriet en ook daar een
behoorlijk aantal deelnemers. Winnaar
werd PA9JJ met 410 QSO’s. In de nog
niet zo bekende categorie Assisted (men
mag gebruik maken van het cluster als
SO) behaalde Peter, PA3FNE, weer een
Electron november 2001
respectabele score. Vanuit België waren
ook een aantal Nederlandse contesters
actief bij OT0A. Door het station werden
in 48 uur 11906 QSO’s gemaakt, goed
voor een vierde plaats in Europa!
PA Beker logprogramma
PA0FLE maakt bekend dat er een nieuwe
versie is van het door hem ontwikkelde
PA-Beker contest logprogramma. U kunt
het vinden op www.xs4all.nl/~fwerner. De
informatie op de site van Werner luidt:
Beker Programma Versie 1.0 (freeware).
De volgende functies zijn beschikbaar:
– Real time werkend in UTC
– Automatische opslagfunctie
– Geschikt voor de CW en SSB contest
– Ingebouwde CW generator program-
meerbaar op acht functietoetsen, in-
stelbare snelheid, en toonhoogte.
– Direct afleesbare gewerkte regio’s,
multipliers gewerkt per band en eind-
resultaat.
– De contestresultaten direct na de con-
test beschikbaar.
Contestprogramma’s
Bent u op zoek naar een contestpro-
gramma dan heeft u wellicht iets aan de
volgende websites:
TRLog van N6TR: www.qth.com/tr/
Super Duper van EI5DI: www.ei5di.com
CT van K1EA: www.k1ea.com
WriteLog: www.writelog.com
Propagatiesoftware
Voordat u aan een contest begint is het
vaak handig op de hoogte te
zijn van de propagatieverwach-
tingen. Ook inzicht op welk mo-
ment de band open gaat is van
belang.
Door Shel Shallon werd een
nieuwe versie (2.02) ontwikkeld
van het programma W6Elprop.
Beschikbaar op site:
http://www.qsl.net/w6elprop/
Nieuw boek over DX en
contesten
Door AC6V is een boek geschre-
ven waarin veel aspecten die
van belang zijn voor de DX’er
en contester. Het boek bestaat
uit 10 hoofdstukken, t.w.: Intro-
ductie, DX-apparatuur (trancei-
vers en antennes), DX/Contest
benodigdheden (o.a. software
informatie), HF-Propagatie, Het
werken van DX (pile-up technie-
ken etc), Alles over QSL-kaarten,
DX geheimen, Alles over contes-
ten, CW procedures, Overig (DX-
clubs, DX-clusters etc.)
Het boek is rechtstreeks te be-
stellen bij AC6V. Het is ook mo-
gelijk via mij te bestellen, e-mail:
pa3eld@amsat.org.
Voor uitgebreide informatie
kunt u terecht op de website
van AC6V: http://www.ac6v.com.
Contestsites
Ukrainian DX Contest:
http://www.qsl.net/ucc/
OK/DX:
http://www.radioamater.cz/okomdxc
DARC homepage:
http://www.darc.de/referate/dx/
IPARC Contest
Doel: werken met IPARC stations;
Data: 3 en 4 november 2001; UTC:
0600-1000 en 1400-1800; Mode: CW op
zaterdag en SSB op zondag;
Banden: 80 t/m 10 meter. Men dient na
een verbinding minstens 15 minuten op
dezelfde band actief te blijven.
Klasse: SO, MOST, MOMT en SWL;
Uitwisselen: RS(T) en volgnummer (IPARC
leden vermelden tevens IPA, USA-leden
ook nog hun staat);
Punten: met IPA leden 5 punten, overi-
gen 1 punt; Multiplier: de IPA leden per
DXCC entiteit en de USA staat;
Score: puntentotaal maal multipliers;
Log naar: Wat onduidelijk informatie op
internet gaf: Uwe Greggersen, DL8KCG,
Hurststr. 9, D-51645 Gummersbach,
Duitsland. Per E-mail: dl8kcg@darc.de.
Voor alle duidelijkheid: het betreft een
afzonderlijke contest in CW en in SSB.
Als u aan beide contesten deelneemt
dient u per contest een afzonderlijk log
te sturen.
Oekraïnische DX Contest
Doel: werken met elk conteststation;
Data: 3/4 november 2001; UTC:
1200-1200;
Mode: CW, SSB en RTTY of Mixed (een
station kan in SSB en CW worden ge-
werkt, minimaal 10 minuten verschil tus-
sen beide verbindingen);
479
Banden: 160 t/m 10 meter;
Klasse: SO, SOSB, SO QRP 5 W), MOST
(hier is de tien minuten regeling van toe-
passing), MOMT en SWL;
Uitwisselen: RS(T) en volgnummer, de
stations uit Oekraïne geven hun regio af-
korting (057-VI, 058-VO, 059-LU, 060-
DN, 062-ZH, 063-ZA, 064-ZP, 065-KO,
066-KI, 067-KR, 068-LV, 069-NI, 070-OD,
071-PO, 072-RI, 073-DO, 074-IF, 075-SU,
076-TE, 077-HA, 078-HE, 079-HM,
080-CH, 081-CR, 082-CN, 186-KV,
187-SL);
Punten: stations uit Oekraïne 10 punten,
stations binnen Europa 2 punten, buiten
Europa 3 punten. Nederland telt voor
1 punt; Multiplier: per band de gewerkte
DXCC/WAE entiteiten/landen en de re-
gio’s uit de Oekraïne; Score: puntentotaal
maal multipliers;
Log (voor elke band een apart logblad
gebruiken) binnen 30 dagen naar Ukrai-
nian Contest Club HQ, P.O.Box 4850,
Zaporozhye, 69118, Oekraïne.
Uw log kan ook per E-mail naar:
uy5zz@qsl.net
High Speed Club CW Contest
Doel: werken met elk conteststation. Let
er op dat men een station gewerkt in de
1e periode nogmaals mag werken in de
2e periode;
Datum: 4 november 2001;
UTC: periode 1: 0900-1100 en periode 2:
1500-1700;
Mode: CW;
Banden: 80 t/m 10 meter;
Klasse: 1. HSC leden, 2. Overigen, 3. QRP
en 4. SWL;
Uitwisselen: RST en volgnummer (eventu-
eel het HSC nummer);
Punten: binnen Europa 1 punt en daar-
buiten 3; Multiplier: de DXCC/WAE enti-
teiten/landen; Score: puntentotaal maal
multipliers;
Log naar: Frank Steinke, DL8WAA, Post-
fach 1188, D-56238 Selters, Duitsland.
Japanse SSB DX Contest
Doel: werken met Japanse stations;
Data: 9, 10 en 11 november 2001;
UTC: 2300-2300 (vrijdag/zondag), deel-
name maximaal 30 uur;
Mode: SSB;
Banden: 160 t/m 10 meter;
Klasse: SO, SOSB, MOST;
Uitwisselen: RS en CQ zone (14). Japanse
stations geven hun prefecture (provincie);
Punten: 160 meter 4 punten, 80 en
10 meter 2 punten en op overige ban-
den 1 punt; Multiplier: de per band ge-
werkte JA-provincies; Score: puntentotaal
maal multipliers;
Log naar: Five-Nine Magazine, PO Box
59, Kamata, Tokyo 144, Japan. Eventu-
eel via e-mail: jidx-log@ne.nal.go.jp
Tsjechisch/Slowaakse (OK/OM)
CW Contest
Sinds 2000 is dit een contest die uitslui-
tend in CW plaatsvindt. Men heeft hier-
toe besloten omdat ook tijdens dit week-
end de Japanse SSB DX contest wordt
gehouden.
Doel: werken met stations uit OK of OM;
Data: 10 en 11 november 2001;
UTC: 1200-1200;
Mode: CW;
480
Banden: 160 t/m 10 meter (bij MO is de
tien minuten regeling van toepassing);
Klasse: SO, MO, QRP en SWL;
Uitwisselen: RST en volgnummer; sta-
tions uit OK of OM geven hun provincie;
Punten: per QSO 1 punt; Multiplier: de
per band gewerkte provincies; Score:
puntentotaal maal multipliers;
Log naar: Martin Huml, OK1FUA, Radio-
amater magazine, Vlastina 23,
161 01 Praha 6, Tsjechië. E-mail:
okomdx@radioamater.cz
LZ DX CW Contest
Doel: werken met elk conteststation.
Data: 17/18 november 2001;
UTC: 1200-1200; Mode: CW;
Banden: 80 t/m 10 meter;
Klasse: SO, SOSB, MOST en SWL;
Uitwisselen: RST en ITU zone
(Nederland 27);
Punten: verbindingen met stations buiten
Europa 3 punten, binnen Europa 1 punt
en met LZ stations 6 punten; Multiplier:
de per band gewerkte ITU zones; Score:
puntentotaal maal multipliers;
Log naar: The BFRA, P.O.Box 830,
1000 Sofia, Bulgarije. Voor elke band
een ander logblad gebruiken. E-mail logs
naar: LZ1BJ@yahoo.com. De SWL-stations
dienen beide roepnamen te noteren.
Men krijgt 3 punten als beide rapporten
zijn ontvangen en 1 punt indien slechts
één rapport werd ontvangen.
EUCW QSO Party
Doel: werken met Europese stations;
Data: 17 en 18 november 2001;
UTC: zaterdags 1500-1700 op 20 en
40 meter en 1800-2000 op 80 en 40 me-
ter en zondags van 0700-0900 op 80 en
40 meter en van 1000- 1200 op 20 en
40 meter;
Mode: CW; Klasse: SO-EUCW lid, SO-QRP-
EUCW lid, SO geen EUCW lid en SWL sta-
tions; Uitwisselen: RST-QTH-naam-club-
lidnummer;
Punten: met Nederland 1 punt, met ove-
rige entities 3 punten. SWL stations
3 punten per gelogde verbinding; Multi-
plier: de EUCW clubs: AGCW, BQRP, BTC,
CTCW, EHSC, FISTS, FOC, GQRP, HACWG,
HCC, HSC, HTC, INORC, MCWG, OHTC,
OKQRP, SCAG, SHSC, UCWC, UFT,
UQRQC, VHSC, 3A CWG; Score: puntento-
taal maal multipliers;
Log naar: Guenther Nierbauer, DJ2XP,
Illinger Strasse 71, D-66564 Ottweiler,
Duitsland.
RSGB 160 Meter CW Contest
Doel: werken met stations in United
Kingdom;
UTC: 2100-0100;
Mode: CW;
Band: 160 meter;
Klasse: SO;
Uitwisselen: RST en volgnummer; Sta-
tions uit de UK geven ook hun districtsaf-
korting;
Punten: per QSO 3 punten plus een bo-
nus van 5 punten voor elk nieuw ge-
werkt district; Multiplier: geen; Score: het
puntentotaal;
Log naar: RSGB; attn. G3UFY, 77 Bens-
ham Manor Road, Thornton Heath, Sur-
rey CR7 7AF, Engeland. E-mailadres:
hf.contests@rsgb.org.uk
AGCW Home Brew/Old Timer (HOT)
Party (CW)
Doel: werken met zelfbouw of appara-
tuur ouder dan 25 jaar. Eventueel RX/TX
ouder dan 25 jaar in combinatie met
moderne TX/RX;
Datum: 18 november 2001;
UTC: 40 meter 1300-1500 en 80 meter
1500-1700;
Mode: CW;
Banden: 80 en 40 meter;
Klasse: SO (onderverdeeld in): A. TX en
RX zelfbouw of ouder dan 25 jaar, B. TX
of RX zelfbouw of ouder dan 25 jaar,
C. QRP (5 W) zelfbouw of ouder dan
25 jaar;
Uitwisselen: RST en volgnummer en klas-
se;
Punten: 3 punten: klasse A met A, klasse
A met C en klasse C met C, 2 punten:
klasse B met A, klasse B met C, 1 punt:
klasse B met B; Multiplier: geen; Score:
het puntentotaal;
Log met omschrijving van gebruikte ap-
paratuur voor 15 december 2001 naar
Dr. H. Weber, DJ7ST, Schlesierweg 13,
D-38228 Salzgitter, Duitsland.
Friese Elfsteden Contest 2001
Op zondag 18 november 2001 van
1100 tot 1400 uur lokale tijd vindt weer
de Friese Elfsteden Contest plaats. Het re-
glement is ongewijzigd. Zowel op 2 m
als 80 m zijn er weer secties voor sta-
tions die zich in of buiten regio 14 bevin-
den.
Ook dit jaar is er alleen een sectie voor
luisteramateurs op 80 meter. Doe mee,
wij wensen u een heel fijne Elfsteden
Contest toe!
Namens de organisatie,
Peter Wijbenga, PE1CDA
Reglement
Periode: Zondag 18 november 2001,
1100 – 1400 uur lokale tijd.
Banden: 2 m en 80 m band.
Mode: SSB en FM. Secties: 2 m stations
buiten R-14, 2 m stations in R-14, 80 m
stations buiten R-14, 80 m stations in
R-14. Alle secties single band single
transmitter (evt. multi-operator, maar
1 zender per band). SWL sectie 80 m.
Uitwisselen: Call, Rapport + Regionum-
mer en QTH.
Punten: Stations in de eigen regio: 2 pun-
ten. Stations buiten eigen regio: 5 pun-
ten. Buitenlandse stations: 2 punten. Ie-
der station mag per band maar eenmaal
gewerkt worden en verbindingen via
omzetters e.d. zijn niet geldig.
Multiplier: Elke gewerkte Friese stad en
klûnplaats.
Steden: Leeuwarden, Sneek, IJlst, Sloten,
Staveren, Hindelopen, Workum, Bols-
ward, Harlingen, Franeker en Dokkum.
Klûnplaats: Bartlehiem.
Score: Het totaal aantal punten maal de
behaalde multipliers. (elke stad/klûn-
plaats telt als multiplier maar eenmaal,
maximaal dus 12). SWL
Sectie: SWL’s mogen niet meer dan
5 maal aaneen met hetzelfde primaire
station aangehaakt blijven (zelfde regel
als bij de PA-Bekerwedstrijd). De tegen-
stations bepalen het aantal punten; de
steden en de klûnplaats de multiplier.
Electron november 2001
Logs: Voor iedere band een apart log Oceania Contest 2000 (voorheen VK/ZL) Florida Contest Group
met daarin: tijd, call, ontvangen en gege-
ven rapport + regionummer, QTH en roepnaam sectie QSO’s punten mult. score)
punten. PA0MIR 15 m SOSB 20 40 16 640
De ondertekende logs moeten voor iede-
re band ook een aparte berekening van
de score bevatten. All Asia Contest 2000
De logs voor 8 december 2001 sturen
aan: Friese Elfsteden Contest, Buorren roepnaam sectie QSO’s mult. score)
CW:
91, 9081 AP Lekkum. Per e-mail kan PA0MIR 21 54 45 2430
ook: pa2ipp@hetnet.nl PA5GU AB 177 114 20178
PA0JR AB 74 54 3996
Deze Amerikaanse contestgroep uit de
Kort Contestnieuws SSB: staat Florida kent een aantal behoorlijk
PA0RRS AB 34 23 782
actieve contesters. In 2000 bracht de
HA QRP week (CW) groep het ARRL Headquater station (HQ)
Deze vindt plaats in de eerste week van ARRL 10 Meter Contest 2000 in de lucht tijdens de IARU contest. Men
november op 80 meter in CW. was actief met de roepnaam W1AW/4.
Uitwisselen RST-naam-QTH. roepnaam score QSO’s mult. sectie) Een van de initiatiefnemers was Jim Whi-
Elke verbinding binnen Europa 1 punt en PA3AAV 111872 292 128 MIX LP te, K4OJ. Nadat Jim toestemming had ge-
PA3FDO 463722 863 183
daarbuiten 2 punten. ” kregen van de ARRL om de roepnaam
PI4TUE 284832 711 172 ”
Log naar Radiotechnika Szerkesztosege, PA3ELD 234768 506 146 MIX QRP van het HQ-station te gebruiken ontdek-
PA0KHS 90064 433 104 SSB LP
Budapest, Pf.603, H-1374 Hongarije. PA0JNH 38400 240 80 ”
te hij dat het nog een hele klus was om
PA3GZC 12264 146 42 voor de multi-multi opzet voldoende
”
PA9JJ 4410 63 35
WAE DC RTTY Contest ” operators te vinden. Tijdens de IARU
PA0KDM 3420 57 30 ”
In het weekend van 10 en 11 november PA0RBO 2378 41 29 ” contest mag een HQ-station vanuit meer-
PA1GS 810 27 15
2001 vindt in de mode RTTY de WAE- PA3DVA 234 13 9
” dere locaties in de lucht gebracht wor-
”
contest plaats. Let op; in tegenstelling tot PA3FQA 358708 1114 161 SSB HP den. Jim moest dus ook op zoek naar
PA0IJM 340600 1300 131
andere modes, mag in de RTTY Contest PA3EMN 134688 366 92
”
CW LP geschikte locaties. Uiteindelijk werd voor
met ieder continent gewerkt worden (dus PA3ARM 128820 348 95 ” 160 meter gebruik gemaakt van het
PA3BGQ 80300 275 73
ook binnen Europa). Men mag echter PA0JED 59640 213 70
” AM-omroepstation WEAG. Vanuit deze
”
geen QTC’s geven binnen het eigen con- PA3BFH 51968 224 58 ” locatie was NU4Y in beide modes QRV.
PA1MRK 21280 132 40
tinent. PA3HBX 3864 46 21
” Voor de 80 meter band in CW werden
”
De DXCC/WAE entiteiten/landen tellen PA5WT 216432 500 108 CW HP
als multiplier en ieder station mag QTC’s PA3ADJ 91512 279 82 ”
PI4RCK 241384 528 143 MO LP
weggeven aan een station in een ander PA1AW 214676 451 119 ”
continent. Uitgebreid reglement van deze PI4COM 1501760 1704 304 MO HP
PA1TT 683316 1346 222
contest is te vinden in Electron van au- ”
gustus 2001. Checklog: PA5TT, PA3GAB, PA3HGF en PA4DO
Het log kan via e-mail naar: Operators:
waedc@darc.de of via de post: WAEDC PI4RCK: PE1PZF, PA3GZM, PA4MRS, PA3GPC,
PB9FN, NL-12818, PA5TG, PB5DX, PB7CW
Contest Commitee, Duererring 7, PA1AW +packet
D-74372 Sersheim, Duitsland. PI4COM: +packet
PA1TT: PA1TT, PA3FGI, PA2AWU

CQ WW DX CW Contest
In het weekend van 24/25 november
2001 vindt het CW gedeelte van de CQ WW SSB Contest 2000 W1AW/4 QRV tijdens IARU contest 2000
CQ WW DX Contest plaats. Het uitgebrei-
de reglement staat in Traffic Nieuws van roepnaam score QSO’s zones DXCC sectie)
PA0IJM 1078350 1799 84 311 AB HP
oktober 2001. Het log kan naar: PA0AGA 1059428 1682 91 280 de phased verticals benut van N8PR.
cw@cqww.com. Het postadres is CQ Ma- PA0RRS 9922 49 34 48 Ook was men bij N8PR QRV op de
PA0RBS 282051 665 57 202 AB LP
gazine, 25 Newbridge Road, Hicksville, PAOMIR 228165 643 34 125 10 meterband. In CW was men op
NY 11801, USA. PA2SWL 217272 553 61 239 80 meter in de lucht met de 4-elements
PA5CM 141150 397 51 150
PA0KDM 109996 311 59 155 80 meter Quad van K4XS. Bij K4XS werd
Dank aan AC6V, PA0FLE, PA0MIR en PA1TT 72954 229 57 136 ook 20 meter geactiveerd middels de
PA3HBI 17460 99 3159
PA1TT voor de ontvangen informatie. PA3GZC 15397 101 32 57 4 over 4 gestackte yagi’s. De 40 meter-
PA3CAL 10206 52 32 49 band (CW) werd ondergebracht bij N4TO,
PA0LRK 9545 80 23 60
Contestresultaten PA0FEI 7350 95 18 52 die net een nieuw antennepark had ge-
Nederlandse Contestclub Competitie PA9JJ 115258 401 34 109 10 M maakt. N4TO had kort daarvoor in zijn
PA0JNH 57500 325 22 70
In januari startte deze competitie. Om PA1AW 35526 203 26 67
achtertuin een gestackte 40-2CD ge-
mee te doen stuurt u de tijdens een con- PA0JR 28900 153 22 63 plaatst, die goed van pas kwam. Voorts
test behaalde resultaten ook naar mijn PA3ELD 209667 1006 31 110 20 M beschikt N4TO over diverse 15 meter an-
PA9RZ 2145 20 15 18 AB QRP
e-mailadres: pa3eld@amsat.org. PA3FNE 1247816 1525 102 386 AB tennes. Vanuit de contestlocatie van
Via normale post kan uiteraard ook. Ver- Assisted N4PN was men ook QRV op 40 en
PAOKHS 395520 799 67 253
meldt uw contestclub of afdeling, de PA7MM 7492721 4664 152 587 SOMT 10 meter in SSB. De contestlocatie van
naam van de contest en de geclaimde PI4CC 4539737 3471 146 563 K4OJ/W1CW is voorzien van diverse
PI4ZWN 267900 622 67 215
score. PI4COM 4753524 3430 144 572 MOMT 4/4/4 gestackte antennes voor 20 meter.
OT0A 19281152 11906 180 722 In de mode CW was men dus ook op
De stand is momenteel: Operators: 20 meter QRV. Uiteindelijk lukte het om
ADXC3 236739 punten
PA7MM: PA1XA, PA7MM, PA3AAV, PA3BLS, een 12 band multi-mode team te forme-
PA3CEF, PA7MH, PA0COR
Afd. Hoogeveen (A26) 1043287 punten PI4CC: PA0CIS, PA3BAG, PA3BSQ, PA3EPD, ren. Onderling stonden de conteststa-
Afd. Waterland (A56) 373550 punten
Afd. Fr. Wouden (A63) 336820 punten PB0AIU, PB5KT, PE7GK tions via een chatbox op internet met el-
PI1ZWN: PA3HFJ, PD4JWA, PD3JDM, PD1ABK,
PD4AVO, PA-105, PA-9013, PA-9822
kaar in contact. De contest was een
PI4COM: PA0RRS, PA3BWD, PA3EWP, PA5ET, groot succes, er werden 11376 verbin-
Deelnemers: PA7FM dingen gemaakt. Men werkte 199 zones
OT0A: o.a. PA1BX, PA3EZL, PA7BT
ADXC: PA0MIR, PA3EMN en PAOASD en 130 HQ-stations.
Hoogeveen: PA0IJM Meer informatie over de Florida Contest
Waterland: PA2SWL Jan, PA3ELD Group (FCG) is te vinden op hun website:
Friese Wouden: PA3GZC (e-mail: pa3eld@amsat.org) http://www.qsl.net/frg/

Electron november 2001 481

Vossenjagen
Redactie: Ferry de Vroom, PA3FDC en
Ewout de Ruiter PA0OKA,
Mantingerdijk 2, 9436 PN Mantinge
Nieuw seizoen, nieuwe
kalender
De afgelopen tijd is er druk gepland Voor het eerst werden tijdens
in diverse afdelingen om er weer een deze kampioenschappen de
actief vossenjachtseizoen van te ma- nieuwe reglementen toege-
ken. In de agenda zijn de inmiddels past. Dit betekende dat met
bekende jachten opgenomen tot en name de vrouwen nu einde-
met de eerste helft van 2002. De be- lijk ook in verschillende leef-
doeling van deze vroege publicatie is tijdscategorieën werden inge-
om zo een goede afstemming met deeld. Tot voor kort was er
andere (indien mogelijk ook buiten- voor hen maar een groep. De
landse) organisatoren te krijgen zon- nu gehanteerde categorieën
der te veel ’dubbelplanningen’. Wij vertonen veel overeenkomst
nodigen iedereen uit die een aanvul- met de indeling, die de oriën-
ling hierop heeft om dit liefst vroeg- tatieloopsport hanteert.
tijdig door te geven aan de redactie De vrouwen worden onder-
van deze rubriek. Uw jacht wordt verdeeld in D19, de groep
dan ook opgenomen in de kalender t/m 19 jaar D21, tot 35 jaar
en gepubliceerd in Electron en op in- D35 voor de 35 tot 50 jarigen
ternet. Reacties via e-mail: en tenslotte D50 voor de
pa3fdc@amsat.org of via het redactie- vrouwen ouder dan 50 jaar.
adres boven deze rubriek. De mannen kennen een
soortgelijke indeling, t.w.
Aankondiging Ommen, M19, M21, M40, M50 en
Sahara 80-meterjacht M60. Alleen de M21 groep
Op zondag 18 november wordt er moet 5 vossen opsporen. De
nabij Ommen een 80-meter jacht ge- D50 en M60 hoeven er maar
organiseerd. Inschrijven vanaf 12.00 drie te zoeken. Alle andere
uur en de eerste start is om 13.00 groepen moeten het doen
uur. met 4 vossen.
De Sahara is te bereiken vanuit Om- Woensdag was de dag van
men door bij de brug over de Vecht De eerste Nederlandse medaille, zilver voor de training en de openingsce-
de Beerzerweg te nemen. Sla bij de 2e Jenny NL12125 remonie. ’s Morgens waren een aantal
spoorwegovergang rechtsaf (spoorlijn zenders rond het meer verstopt ter trai-
kruisen), de startplaats is na 150 m op ning. De deelnemers waren in de gele-
een parkeerplaats in het bos. deze tent gebruikt voor de uitslagen en genheid, om hun apparatuur uit te pro-
Organisatie: Veron afdeling Meppel huldigingceremonie en ook het hamfest beren en zich een indruk te verschaffen
(A32), Ton PE1PBQ. waar een prima muziekband optrad op van de sterkte van de te gebruiken zen-
de slotavond. Aan het festijn nam een ders. Voor de openingsceremonie wer-
Nederland haalt voor het eerst twintigtal landen deel met gezamenlijk den alle deelnemers per bus naar La Sal-
een medaille meer dan 300 sporters. Bijzonder was vetat vervoerd. Traditiegetrouw was dit
Van 11 tot en met 16 september werden dat Oman ook weer vertegenwoordigd weer een kleurrijke gebeurtenis naast de
in het zuid Franse La Salvetat sur Agout was met twee sportieve radioamateurs, toespraken met een stuk streekfolklore
de 13e Region 1 ARDF Championships A41LX en A41LR. in muziek en dans.
gehouden. Het wedstrijdgebied is gele-
gen in de Haut-Languedoc tussen Tou-
louse en Montpellier. Op een plateau
met enkele meren bevindt zich het oude
’stadje’ La Salvetat sur Agout. Een schitte-
rend vakantiegebied, waar naar het ons
bleek enkele Nederlanders een camping
bezaten. Tijdens de openingsceremonie
in La Salvetat werden we door verschei-
dene landgenoten aangesproken, die op
ons trainingspak ARDF-team Nederland
lazen en zich afvroegen, wat voor sport
dit nu wel mocht zijn.
Behalve coach-captain Henk Vrolijk,
PAØHPV, bestond de Nederlandse verte-
genwoordiging uit: Jan, PA0JNH, Ferry,
PA3FDC, Evert, PA3BNU met xyl Grietje,
Jenny, NL12125 en Dick, PA0DFN. De
huisvesting van de teams was in een
aantal vakantieappartementen even bui-
ten La Salvetat, gelegen aan een meer.
De hoogte boven zeeniveau was een
800-1000 m. Het weer was wanneer de
zon scheen warm, maar zodra deze ach-
ter de ’toppen’ verdween werd het al
snel aardig fris. Aan de rand van het
meer op een afstand van goed 500 m
van onze appartementen was een grote
tent opgezet, waar de deelnemers naar
toe moesten voor de maaltijd. Ook werd Het Nederlandse team tijdens de openingsceremonie.

482 Electron november 2001

 ons team legden de wed- nen. Toch kwam iedereen terug bij de fi-
strijd binnen de limiet van nish, hoewel niet iedereen de sokken
120 minuten af, maar kwa- nog droog had.
men nog niet op het erepo-
dium.
De uitslag in de ARDF wedstrijd:
Met een goed gevoel over
Naam/call aantal tijd
de wedstrijden keerden we vossen
zondag 16 september huis- 1. Ferry PA3FDC 5 45 minuten
2. Jenny NL12125 5 1 uur 12 minuten
waarts. Het was weer een 3. Dick PA0DFN 5 1 uur 18 minuten
leerzame ervaring. Met eni- 4. Jos PA7KY 5 1 uur 21 minuten
ge ’jaloezie’ keken we naar 5. Janneke PA3BFA 4 1 uur 26 minuten
6. Nanne PA3GIL en Hennie 3 1 uur 35 minuten
het grote aantal jeugdige 7. Stefan en Jos 3 1 uur 55 minuten
deelnemers, die vooral de Recreatief:
landen uit het voormalige 1. Albert PA0AWN en
Oost-Europa steeds weer in Ans PA1ANS 4
2. Piet PA3ANM en hr Joling 1
deze sport weten te interes- 3. René de Heus en XYL 0
seren.
Dick, PAØDFN
Ferry mocht dus weer eens de Trofee in
Schoonloo, 23 ontvangst nemen en we hopen dat de
september 2001 wisselbeker die ons is toegezegd volgend
Op zondag 23 september jaar inderdaad aanwezig is.
werd er door de afdeling Het blijkt dat het vinden van de kleine
Zuid-Oost-Drenthe (A11) zendertjes bij vos-1 toch nog wel enige
van de VERON de jaarlijkse problemen opleverde en dus is er een
jacht op ’de Noordelijke 80 taak voor onze vossenjachtcommissie
meter Trofee’ georgani- om de jagers te leren goed met hun ont-
seerd. vanger om te gaan. Iedereen ging tevre-
Er kwamen, ondanks de den huiswaarts, nadat een aantal de
wat sombere weersver- keuken van café Hegeman op de proef
wachting 10 groepjes aan gesteld hadden, waarbij vooral de pan-
de start. Zeven in de ARDF nenkoeken hoog scoorden.
en drie in de recreatieve Albert, PA0ABE
wedstrijd. In de recreatieve
jacht moest men eerst vos1 Verslag Rheine, 28 juli 2001,
van de ARDF zenders op- 80 m
zoeken en dan de daar in In de omgeving van Riesenbeck werd
de buurt verstopte ’spoet- door Siegfried, DL3BBX een regionale
niks’ lokaliseren. Totaal vijf vossenjacht georganiseerd op 80 meter.
stuks. Het weer was bijzon- Riesenbeck ligt aan de rand van het Teu-
der goed en de regen toburgerwald, een schitterend bosgebied
wachtte keurig tot ongeveer met zo’n 100 m hoogteverschil. Ik herin-
zes uur en toen waren de ner me het gebied nog van kampeer-
jagers reeds lang klaar met weekeinden van vroeger, nostalgie dus,
het jagen. op ca. 50 km vanaf de Nederlands-Duitse
De wisselbeker Hoewel er geen water van grens.
boven kwam, was er toch nog genoeg Om ongeveer kwart voor twee arriveer-
gevallen tijdens de laatste dagen en het den we op de start-parkeerplaats, waar
Donderdag en zaterdag waren de wed- bos was erg nat met veel modder. Som- het al behoorlijk druk was. Gelukkig was
strijddagen. Allereerst was de 144 MHz mige trajecten kon je beter met zwem- er nog een plekje in de schaduw. Omdat
aan de beurt. In het gebied moesten een vliezen nemen dan met gewone schoe- ik zo slim was geweest om alleen maar
paar ’toppen’ worden genomen. De
sterkst doorkomende zender lag ook nu
weer het verst weg. Vanwege zijn positie Agenda
op een top wekte deze na de start de in- ARDF
druk het eerst te moeten worden ’geno- datum plaats/opmerkingen band tijd info
men’. Velen maakten hier een vergissing. za 27 okt Kaulille (B) 80 m 14.00 ON5BU
za 27 okt Bottrop (D) 80 m/2 m 10.00/14.00 DH1YHU
Jenny, NL12125 echter niet. Zij nam de do 1 nov Dülmen / Grillplatz Mehrfeld (D) 80 m 11.00
goede beslissingen in de keuze van het 3,4 nov Damme (D) DM Foxoring 80 m 13.00/9.00 DL3BBX
traject en behaalde in de D50 categorie za 17 nov Haltern Uhlenhof (D) 80 m+2 m 14.30 DL3YDJ
de zilveren medaille na Rusland en voor zo 18 nov Ommen, Sahara 80 m 13.00 PE1PBQ
zo 16 dec Havelte, Vlindertuin 2m 13.00 PA0DFN
Tsjechië. ’Nieuwkomer’ Jan doorkruiste
zo 27 jan 2002 Gaasterland (Frl) 80 m 13.00 PA3BNU
het gebied met ferme tred en vond drie zo 17 feb 2002 Steenwijk, Woldberg 2m 13.00 PA3AKK
van de vier posten. Een heel aardig re- zo 17 maart 2002 Meppen, boswachterij Gees 13.00 PA3FDC
sultaat wanneer je voor het eerst aan zo 21 april 2002 Twente 2m 13.00 PA1FOX
dergelijke wedstrijden meedoet. 19/20 mei 2002 Odoorn, Veron Pinksterkamp 80 m/2 m PA0OKA
za 1 juni 2002 Staphorsterbos velddag 2m 15.00 PA0DFN
Vrijdag was de rustdag en maakten we zo 1 juni 2002 Staphorsterbos velddag 80 m 10.00 PA0DFN
een uitstapje naar de schitterende mid- za 15 juni 2002 Nunspeet, Zandenbos open NK ARDF 2 m/80 m 10.00/13.30 PA3EQR
deleeuwse stad Carcasonne. Zaterdag
was de 3,5 MHz-wedstrijd. Wanneer je Recreatief
voor de kortste weg naar de posten ver- datum plaats/opmerkingen band tijd info
ma 5 nov Amersfoort autojacht PI4RMN 2m 20.15 PE1HFJ
koos de paden te verlaten, liep je de ma 3 dec Amersfoort autojacht PI4RMN 2m 20.15 PE1HFJ
kans vrijwel vast te lopen in moeilijk za 5 jan 2002 Dalfsen, Hutspotjacht 2m 19.30 PE1PBQ
doorwaadbaar nat en soms dichtbebost do 9 mei 2002 Friesland, Noordelijke Bekerjacht 2m 13.00 PE1CDA
gebied. Jenny deed het dit keer weer aar- 19/20 mei 2002 Odoorn, Veron Pinksterkamp 80 m/2 m PA0OKA
dig. Zij kwam helaas een minuut te kort 16 juli 2002 Kalenberg, Otterjacht 2 m+80 m 10.00 PA0WSO
Voor actuele informatie: http://home.introweb.nl/~pa3fdc/kalender.htm
voor de bronzen plak en eindigde op de Aanvullingen naar: pa3fdc@amsat.org
vierde plaats. De andere deelnemers van

Electron november 2001 483

een koptelefoon en een 2 m peildoos
mee te nemen heb ik van Ferry een
’pool’ geleend. Deze ontvanger heeft nl.
niet, zoals ik gewend ben een ferrietstaaf
als antenne, maar een loop. De richting
van het signaal is hierbij 90 graden ge-
draaid t.o.v. een ferrietstaaf en dat is wel
wennen.
Het was dus maar goed dat ’voorpeilen’
was toegestaan. Bij de start lijkt vos 2
heel dicht bij te zitten en dat is dus het
eerste doel.
De afstand bepalen met een vreemde
peildoos is lastig, veel te vroeg de berg
op en vervolgens weer naar beneden en
daarna weer omhoog en dat alles bij een
hitte van 28 graden en op sandalen
(bergschoenen ook thuis laten liggen)!
Siegfried vermeldde bij de start dat alle
vossen via paden te bereiken waren,
maar bij de eerste vos blijkt dat niet ge-
heel juist. Het laatste stuk moet wel dege-
lijk dwars door het bos, maar is dan toch
redelijk snel gevonden.
Tevreden dat deze binnen is en nu ook
wat beter in staat om de afstand in te
schatten, ga ik op weg naar vos 4, die al
snel gevonden wordt. Vervolgens naar
vos 1, berg op in een greppel was lastig
te vinden.
De andere 2 vossen zitten aan de andere
kant van de bergrug.
Na vos 5 (weer een bult op, zweten!)
blijkt de laatste helemaal in de diepte te
zijn opgesteld.
Aangezien mijn temperatuur inmiddels
bijna tot het kookpunt is gestegen, besluit
ik deze te laten zitten en rechtstreeks te-
rug te lopen naar de finish. Daar blijkt dit
een wijs besluit, want nu ben ik nog net
op tijd binnen. Bij de finish hebben ze
ook heel wat werk verzet, er is koffie en
thee en om de calorieën weer op peil te
brengen, gebak. Na nog een tijdje bijge-
praat te hebben volgt nog een warme zit
naar huis.
De eerste keer jagen met een loopanten-
ne is mij overigens uiterst goed bevallen,
het peilt toch wel een stuk scherper,
waardoor ik in staat was een aantal vos-
sen te vinden zonder dat ze in de lucht
waren doordat ik de richting heel precies
gepeild had en dwars door het bos er bij-
na over struikelde. Het was weer eens
een heel gezellige dag en zoals hiervoor
al beschreven was er uitstekend gezorgd
voor de inwendige mens.
Janneke, PA3BFA

YL-Nieuws
YL 2002 in Palermo
Volgend jaar is er wederom een interna-
tionale YL-meeting en deze wordt gehou-
den in Palermo (Italië).
Gelukkig voor ons iets dichterbij en wel-
licht nu een optie om hier eens heen te
gaan! (Voorgaande YL-meetings vonden
o.a. plaats in Nieuw Zeeland en op Spits-
bergen).
Van diverse YL’s heb ik al vernomen dat
zij plannen hebben om die kant op te
gaan en ikzelf zou er ook graag bij zijn,
wie weet lukt dat wel!
YL-2002 wordt gehouden van 20-23 juni
te Palermo-Mondello. Mondello is het
strand van Palermo en ligt ca. 8 km van
het stadscentrum, het is makkelijk be-
reikbaar met de bus of met een taxi. Er
zijn verschillende overnachtingsmogelijk-
heden, waaronder de keuze uit drie ho-
tels en een camping!
Rubriek door vrouwelijke
zend- en ontvangstamateurs.
Redacteur:
M. Kolb-v.d. Ven, Limburgiastraat 2,
6415 VT Heerlen, tel. (045) 570 80 29
e-mail: genmkolb@hetnet.nl
Ook bestaat de mogelijkheid om vooraf (PA9JAM en PE4ELF). Elke eerste vrijdag
een 5-daagse excursie te boeken, waar- van de maand maken de dames gebruik
bij alle bezienswaardigheden op het ei- van de clubcall PI4YLC.
land (en dat zijn er nogal wat, denk al- Deze ronde is zeker niet alleen voor
leen al aan de Etna) aangedaan zullen vrouwelijke inmelders bedoeld, dus hier-
worden. bij ook een oproep voor OM’s, meldt jul-
lie in, dan maken we er met z’n allen
Nieuwsgierig geworden? Neem dan ze- een leuke ronde van. De QSL voor
ker een kijkje op de volgende webpagi- PI4YLC gaat via Chantal, PA3GQG
na: http://www.qsl.net/yl2002 (regio 22).
YL-ronde 73 de Chantal Koekkoek, PA3GQG
Er is nog steeds elke vrijdagavond een Olmenplein 3
YL-ronde te beluisteren op 145,425 MHz 6463 EV Kerkrade
vanaf 21.00 uur (20.00u utc) Dit gebeurt Tel: 045-5457093
onder leiding van twee enthousiaste YL’s Email: jkoekkoek@freeler.nl

Ongedempte trillingen
Market Garden
Ik moest helaas in een uitzending van TV Gelder-
land op 27 september jl., aanmatigende conclu-
sies vernemen, gedaan in naam van de VERON,
afdeling Arnhem, die mijn tenen werkelijk deden
krullen. Op 15 en 16 september had deze VE-
RON-afdeling een velddag georganiseerd ter ge-
legenheid van operatie ’Market Garden’.
Men had aldaar een WS19 met High Power ter
beschikking. Men stelde in de uitzending, dat zij
wel de verbindingen met de WS19 perfect kon-
den maken rondom met alles origineel en zelfs
tot in midden Engeland!
Met min of meer de tendens in het gesprek „kijk
eens hoe goed wij toch zijn als zendamateurs”.
Met dit soort uitspraken voor een publiekmedi-
um doet men de mensen die voor onze vrijheid
hebben gevochten geen eer aan!
Enkele feiten op een rij:
Men werkte vanuit een geheel andere locatie
met een totaal verschillende grondgeleiding.
Hebt u klachten, ideeën of opmerkingen van algemeen belang of mis-
schien wel lof... dan is dit de rubriek die voor u ter beschikking staat.
Aanvaarding en plaatsing van een inzending houdt echter niet in dat
het Hoofdbestuur van de VERON, resp. de redactiecommissie van
ELECTRON het met de inhoud ervan eens is. De redactie houdt zich het
recht voor ingezonden stukken in te korten of niet te plaatsen.
1. De gebruikte Windom was geen originele an- Tevens met het grote voordeel, dat de kogels en
tenne, men had destijds alleen de whips. granaten ons niet over het hoofd floten. Het is
2. De verbindingen zijn niet gemaakt binnen de toen niet gelukt om een betrouwbare AM-verbin-
juist zo kritische dode zone net buiten de ding te leggen, alleen CW was mogelijk. What
grondgolf. say?
3. Men had toen niet (meer) de zogenaamde
High Power tot beschikking. Op zich een leuk en te prijzen initiatief, een der-
4. Men had geen CW operators ter beschikking, gelijke velddag.
onverhoopt helemaal geen ervaren verbin- Niets mis mee. Maar laat men zich als rice-
dingsmensen. cooker operator onthouden van ’historisch ont-
Jaren geleden, na een degelijke voorstudie, is hutsende’ publiekelijke conclusies zonder een de-
deze proef al een keer gedaan vanaf dezelfde lo- gelijke kennis van zaken!
caties met dezelfde uitrusting als ’Market Garden’
door ervaren zendamateurs. PA0MER

484 Electron november 2001

Radio AA een extra VERON service
De komende maand zal PI4AA de
luisteraars kennis laten maken met de
nieuwe vorm van CW-examen. Er
wordt CW uitgezonden volgens de
’Farnsworth methode’ in examensnel-
heid van 5 woorden per minuut.
Op het examen zal de seinproef uit
125 tekens bestaan en dat is ca. 25
woorden. Hierin mag de kandidaat 4
fouten maken. Vanaf heden bij PI4AA
de mogelijkheid uw kennis te testen.
Het vetgedrukte zou zelfs de examen-
tekst kunnen zijn, want dat zijn (ruim)
125 tekens die in 5 minuten opgenomen een luidspreker met geld toe!
en geseind behoren te worden.Wat een
discussies over die paar regels...
Onze oproep om reacties, opmerkingen,
wensen enz. heeft tot nu toe niets opge-
leverd. Geen enkele reactie. We gaan er
dus maar vanuit dat u tevreden bent of
in het geheel geen belangstelling heeft.
Dat wij als radioamateurs enigszins ver-
zadigd zijn blijkt wel uit het experiment morse qso te maken? S4 tot S5 QRM is
wat wij van PI4AA op een afdelingsbij-
eenkomst hebben uitgevoerd. Er werd
een 20-tal luidsprekers GRATIS aangebo-
den. Iedereen die er een hebben wilde
kon er een zo van de tafel pakken. Nie-
mand dus. Echter dat was niet het einde
van het experiment. Op diverse luidspre-
kers was op de magneet GELD aange-
bracht, kwartjes en guldens. Een ieder
die dus een luidspreker meenam kreeg
dus behalve de luidspreker ook dat geld.
Dat werd bekend gemaakt. Gratis luid-
Uitzendtijden PI4AA:
Elke maandagavond:
20.30 Radio AA nieuws en info magazin.
21.05 Crew qrv
21.15 CW in 5 wpm
21.30 Herhaling Radio AA
22.05 Crew qrv
Frequenties: 3,603 MHz, 14,120 MHz (+/- qrm).
145,787.5 MHz via PI3AMF.
spreker met geld toe!! De luidsprekers
bleven liggen. Niemand had interesse in (onafgeschermde) elektraleidingen. In het
buitenland al afgekeurd wegens te grote
Je kunt je met een dergelijk experiment storing. In Nederland lopen er experi-
afvragen waar de amateur van deze tijd menten... en wat doet de gelicenseerde
dan nog behoefte aan heeft. Aan zendamateur? Eindtrap kopen om er bo-
PI4AA?? venuit te komen...? Toch iets voor radio
Doordat er duidelijk een verzadiging is AA om u over te informeren of niet
opgetreden verslapt ook de aandacht. soms? Toch een reden om eens naar ra-
Wel eens op 2 meter met een 6 ele- dio AA te luisteren en een opmerking of
ments in de stad geprobeerd een SSB of adhesiebetuiging te plaatsen? Daarom
ook zonder reacties van onze achter-
heden ten dage normaal. Op veel fre- band gaan we gewoon door. Er zijn nog
quenties zelfs meter-hoek. genoeg zaken die voor de amateur van
Wel eens op de hf banden geluisterd op (levens)belang zijn. Maar dan niet achter-
een stille plaats ver van de bewoonde af mekkeren dat uw vereniging maar
wereld in de vakantie in het buitenland? niets doet. Doet u zelf wel iets?
Heerlijk zo lekker rustig. ’Je hoort alles’.
Kom je thuis dan is het een herrie. Met First operator:
alle verzwakkers ingeschakeld en met Evert Beitler, PA3AYQ.
voldoende signaalsterkte van je tegen- Calabrie 3
station heb je net een redelijk rustige 3831 EB LEUSDEN
ontvangst. Tja, er komt nog meer aan Email: pi4aa@amsat.org
misschien. Internetten via de gewone tel/fax: 033 4942239

Komt U Ook?
Afd. Gorinchem
Agenda: donderdag 1 november softwareavond met soft-
waredemonstratie. Op zaterdag 3 november excursie naar
het Jan Corver museum in Budel en op zaterdag 10 novem-
ber OOA vergadering. Op donderdag 1 november organise-
ren wij een software demonstratie avond. Op deze avond
worden verschillende programma’s gedemonstreerd. Werkt
u zelf met het ideale programma, neem het dan mee en
geef een korte demonstratie aan uw mede-amateurs. Com-
puters zijn aanwezig. Op zaterdag 3 november brengen we
een bezoekje aan het Jan Corver museum te Budel. Op
donderdag 1 november wordt er een verzamelplaats afge-
sproken. Aspirant zendamateurs kunnen nog steeds terecht
bij de cursusleider Wim Koppelaar, PA3BRP, voor de cursus-
sen N, C en CW. Heeft u een handicap? Geen probleem, na
overleg met de cursusleider kunnen hiervoor aanpassingen
geregeld worden! Meer informatie hierover bij Wim, tele-
foon (0184) 614 201. De afdelingen van de VERON en de
VRZA te Gorinchem houden iedere 1e donderdag van de
maand een bijeenkomst in ’t Valkennest van de Scouting
APV. Voor verdere info kunt u contact opnemen met onze
afdelingssecretaris Hugo, PE1GIG, telefoon/fax (0183) 636
203 of e-mail. Of kijk op onze homepage. Het altijd gezelli-
ge Valkennest is gelegen aan de Sportlaan 4 (Sportpark
Mollenburg) te Gorinchem en de koffie is klaar om 20.00
uur. Wij zien u graag bij onze gezamenlijke activiteiten in
november!
Afd. Gouda
Op 2 november is er de meetavond. Op veler verzoek een
avond die in het teken staat van meten. Naast metingen
aan apparatuur is deze avond ook uitstekend geschikt om
vragen achter de meting te stellen. Met andere woorden
wat is nu ’DBI’ en wat is een ’ruisgetal’. Natuurlijk nodigen
wij u uit ook uw (draagbare) apparatuur mee te nemen. Op
16 november software avond. Daar software niet meer weg
is te denken binnen onze hobby is dit het thema van deze
avond. Naast uitwisseling van de diverse share- en freeware
programma’s is het ook zinvol om van gedachten te wisse-
len over de ervaringen met de verschillende programma’s.
Alle bijeenkomsten zijn weer in de Zuivelboerderij in Gou-
derak. U bent welkom om 20.00 uur in de Zuivelboerderij,
Gouderakse Tiendweg 99 te Gouderak.
Afd. Groningen
Op de 3e dinsdag van de maand november houdt de afde-
ling weer haar volgende bijeenkomst in buurtcentrum de
Aankondigingen moeten altijd voor de 28e van elke maand in het bezit
zijn van de redacteur van deze rubriek: Piet van der Zalm, PE1AHQ,
Alk 61, 2201 XL Noordwijk.
Geef wijzigingen door aan onze verenigingszender PI4AA.
Aankondigingen kunnen op 2 manieren worden ingediend: Schriftelijk of
via E-mail (SALMON@XS4ALL.NL). Packet is niet meer mogelijk, omdat
de node PI1ESA niet goed werkt.
Wende, Goudlaan 555 te Groningen, telefoon (050) 571 34 van uw QSL-kaarten, het kennismaken met andere leden en
60. De aanvang is 19.30 uur. De QSL-manager zal tijdig het nuttigen van een natje aan onze gezellige bar, of het
aanwezig zijn. We hopen iedereen weer te zien voor de in- uitwisselen van gegevens m.b.t. de hobby. Op de 3e don-
teressante lezingen en het onderlinge QSO. Op Internet be- derdag wordt getracht een lezing te organiseren. Op de ver-
vat http://www.intercon.nl/v2g het laatste afdelingsnieuws. enigingsavonden is er, op verzoek, meetapparatuur aanwe-
Wil je graag van wijzigingen op de website een bericht ont- zig. De cursus techniek wordt regelmatig gehouden. Infor-
vangen stuur dan even een e-mail naar pe0mot@amsat.org. meer hiervoor bij een van de bestuursleden. Het vereni-
Afd. Den Haag gingsnieuws van onze en ook van andere afdelingen in
Op elke woensdagavond vanaf 19.30 uur staat de deur van Noord Holland Noord wordt iedere zondagmorgen om
onze clublokaliteit aan het Catharinaland 189 voor een ie- 11.00 uur op 145,225 MHz in de kop van Noord Holland-
der uitnodigend open. Dit jaar staat in het teken van een ronde (KNH-ronde) bekend gemaakt. Heeft u vragen, op- of
voortdurende inspanning om nieuwe leden in onze Haagse aanmerkingen neemt u dan gerust contact op met een der
afdeling te introduceren. Dus u moet ’uitnodigend’ dan ook bestuursleden. Wij hopen u binnenkort ook eens persoon-
letterlijk nemen. Er is gelegenheid voor onderling QSO aan lijk welkom te heten op een verenigingsavond in ons ver-
gezellig nieuw meubilair onder het genot van een goed ver- enigingsgebouw aan Heiligharn 5a te Den Helder.
zorgd hapje of drankje. Er is de mogelijkheid om verbindin- Afd. Helmond
gen te maken met onze afdelingsapparatuur op VHF en De afdeling houdt in principe op elke 3e dinsdag van de
UHF en met onze nieuw aangeschafte HF zendontvanger op maand een bijeenkomst in zaal van Dijk, Heistraat 5 te Hel-
de kortegolf. Het is ook mogelijk verbindingen te maken mond, aanvang 20.00 uur. Tijdens deze avonden zullen het
met ons eigen afdelings packet station in onze eigen com- QSL-bureau en de bibliotheek aanwezig zijn. Luister verder
puterruimte. Ook de zelfbouwer is bij ons nog niet vergeten, op de overige dinsdagavonden van de maand voor het
er is altijd technische hulp en meettechnische ondersteuning laatste nieuws om 20.30 uur naar de uitzending van
bij ons aanwezig. Over het algemeen is er ook altijd wel PI4HMD op 145,400 MHz. Op dinsdag 20 november zal
een bestuurslid aanwezig om vragen over de afdeling, het Wim, PA0WGV, een lezing geven over schakelende verster-
zendamateurisme in het algemeen of de Veron in het bij- kers. Luister voor actuele informatie en de activiteiten van
zonder te beantwoorden. Nieuwe aanmeldingen worden in- de afdeling Helmond naar PI4HMD of raadpleeg via packet
gewacht bij onze secretaris Hans Lourens, PE1RTA. Ook de ’HMDINFO’ directory in PI8ZAA of bezoek onze website
info- en promotie-materiaal kunt u ons zo bereiken, tele- www.qsl.net/pi4hmd. Voor informatie over de zend- en CW-
foon (070) 388 71 28, per fax (070) 330 05 33 of e-mail cursus kunt u contact opnemen met PA0NDS, telefoon
PE1RTA@AMSAT.ORG. (0492) 537 138. Tot horens op de lokale frequenties
Afd. Den Helder 433,400, 145,400 en 50,400 MHz.
Op de maandagavonden zijn er bouwavonden. U kunt met Afd. ’s-Hertogenbosch
uw (defecte) toestellen en apparaten komen sleutelen. Op Iedere vrijdag vanaf 20.00 uur bent u welkom voor onder-
de donderdagen is gelegenheid tot het halen en brengen ling QSO en andere zaken in onze vergaderruimte in Sociaal

Electron november 2001 485

 VERON Servicebureau
POSTBUS 1166 6801 BD ARNHEM. VOOR AL UW BESTELLINGEN. Tel.: (026) 442 67 60 tijdens kantooruren.
Fax.: (026) 368 58 99
Levering uitsluitend d.m.v. storting giro 235000. Alle prijzen onder voorbehoud van tussentijdse prijswijzigingen en zetfouten. E-Mail: veroncb@worldonline.nl
Porto- en administratiekosten bij binnenlandse bestellingen ƒ 7,50 € 3,40 per zending. Inclusief BTW. Bestellingen: Postbus 1166, 6801 BD Arnhem.
Kantoor: Simon Stevinweg 12, 6827 BT Arnhem.
Bestelnr. ....................................................................................Prijs ƒ Prijs € 581 G. QRP Club Circuit Handbook...........................40,00 18,15 Geopend Ma. t/m Vr. van 8.00 uur tot 12.45 uur en
582 G. QRP Club Circuit Antenna Handbook........42,50 19,29 van 13.15 uur tot 16.30 uur.
VERON Uitgaven 622 Practical Wire Antennas. ......................................45,00 20,42
261 Vademecum voor de Nederlanse Radio Amateur 632 Radio Auroras...........................................................36,00 16,34 256 NL-kaarten, ca. 250 stuks. ...................................20,00 9,08
ed. 2000 ......................................................................15,00 6,81 637 Space Radio Handbook ........................................60,00 27,23 257 P-kaarten, ca. 250 stuks.......................................20,00 9,08
578 F. Coen ON4ACN RTTY ervaringen en 638 Microwave Handbook Volume 1......................50,00 22,69 299 QSL-kaarten Eigen Ontwerp, evt. formulier
beschouwingen. ........................................................7,00 3,18 639 Microwave Handbook Volume 2......................75,00 34,03 aanvragen, ....bijv. 1000 stuks zwart/wit.......275,00 124,79
545 Immuniseren. ..............................................................9,00 4,08 647 HF Antenna Collection ..........................................42,50 19,29 580 VERON sticker, per 10 stuks. .................................3,00 1,36
575 Roepnamenlijst 1999/2000 incl. CD-ROM ...15,00 6,81 654 Microwave Handbook Volume 3......................75,00 34,03 465 QTH locator kaart Nederland,
576 Rollema, D. (PA0SE), De ontvanger met 662 Practical Antenna’s for novices .........................35,00 15,88 (oude + nieuwe) gev..................................................3,50 1,59
directe conversie .........................................................1,00 0,45 668 Technical Topics Scrapbook ...............................60,00 27,23 466 Idem, op rol..................................................................8,50 3,86
616 TCP/IP Introduction to internet protocols....12,00 5,45 683 Test Equipment for the radio amateur ...........55,00 24,96 514 QTH locator kaart Europa, 4-kleurendruk
675 VERON Jubileumboek, Vijftig jaar VERON 684 Amateur Radio Direction Finding.....................30,00 13,61 (DARC) geplastificeerd op rol. ..............................17,50 7,94
Honderdjaar Radio ..................................................45,00 20,42 686 Packet Radio Primer..............................................35,00 15,88 283 Azimuthale Radiokaart v.d. wereld gev............5,00 2,27
689 VERON Lijst houders NL-Nummer 1996..........5,00 2,27 687 Amateur Radio Operating Manual...................50,00 22,69 284 Idem, op rol. ..............................................................10,00 4,54
695 Ferriet Info .................................................................15,00 6,81 703 The Antenna Experimenter’s Guide................70,00 31,76 605 Rad. Amt. World Atlas cont. all 32499
808 Reflecties voor PA0SE ...........................................25,00 11,34 705 Pract. Receivers for Beginners...........................60,00 27,23 Maidenhead Loc. Squares........................................8,00 3,63
809 Electron uitg. 1997 en Pubblic Domain 804 Practical Transmitters for Novices...................67,50 30,63 674 Radd Amt. World Atlas DARC in kleur. ...........27,50 12,48
Diskettes op CD-ROM ............................................15,00 6,81 807 VHF/UHF Handbook ..............................................80,00 36,30 665 Azimuthale kaart, 5 kleurendruk
810 Electron 1998 op CD-ROM ..................................15,00 6,81
op rol (DARC) formaat 54x50 cm.......................13,00 5,90
812 Electron 1999 op CD-ROM ..................................15,00 6,81 Engelstalig 666 Idem, formaat 30 x 28 cm. ..................................11,00 4,99
813 Electron 2000 op CD-ROM (Nieuw)..................17,50 7,94 513 CD-ROM Foreign and 670 VERON Luxe stropdas. ..........................................22,50 10,21
North. America 2000...........................................100,00 45,38 672 TRAXEL QTH Locator kaart Europa,
Opleiding
480 Handleiding morsecursus A + B ed. juni ’97..................................................................12,50 5,67
Duitstalig 673 TRAXEL World Prefix Map, ed. 2000
behoren bij cassettes.................................................9,00 4,08 506 Weiner, UHF Unterlage, 1 + 2. ..........................55,00 24,96
481 Morsecursus op cassettes (1-4), beginners (B).35,00 15,88 gevouwen, in plastic hoesje.................................12,50 5,67
547 Weiner, UHF Unterlage, teil 3. ...........................50,00 22,69 696 VERON Badge. Geweven t.b.v. b.v. colbert .......5,00 2,27
482 Morsecursus op cassettes (5-8), 503 Weiner, UHF Unterlage, teil 4. ...........................45,00 20,42
gevorderden (A). .......................................................35,00 15,88 697 VERON videoband. Radio zendamateurisme
290 Rothammel, Das Antennenbuch ..................................herdruk op weg naar 2000...................................................29,95 13,59
483 Morsecursus oefenbandjes .................................35,00 15,88 610 Weiner, UHF Unterlage, teil 5. ...........................52,50 23,82
507 Examens C-Zendvergunning, (RDR) 648 Packet Radio, Funk Technik Berator...............40,00 18,15
Voorj. ’95 t/m Voorjaar. 2000 (Nieuw) ............22,50 10,21 Radio & Computer (inhoudsopgave op aanvraag)
661 Das DARC Antennenbuch (DARC). 3e ed. ......50,00 22,69 633 Public Domain Disk PC-001 V01..........................7,50 3,40
525 Cursusboek voor de C-Zendvergunning, 680 Funkempfanger-Schaltungstechnik
(A-C techniek). (Nieuwe Uigave) .........................55,00 24,96 641 Public Domain Disk PC-002 V01..........................7,50 3,40
Praxisorientiert ........................................................30,00 13,61 642 Public Domain Disk PC-003 V01..........................7,50 3,40
596 Wiskunde voor zendamateurs...........................12,50 5,67 681 DUBUS Technik V (Nieuwe uitgave)................45,00 20,42
702 Cursusboek voor de N-Zendvergunning .......40,00 18,15 643 Public Domain Disk PC-004 V00..........................7,50 3,40
685 Das Fax/SSTV Praxisbuch für 644 Public Domain Disk PC-005 V00..........................7,50 3,40
805 400 Examenvragen N-Zendvergunning, Funkamateure..........................................................35,00 15,88
(RDR)..............................................................................15,00 6,81 645 Public Domain Disk PC-006 V00..........................7,50 3,40
688 WEINER, UHF Applikations IV ............................42,50 19,29 646 Public Domain Disk PC-007 V00..........................7,50 3,40
811 Cursusboek voor C en N Zendvergunning, 692 Grundlagen und software für die
voorschriften (Nieuw)............................................12,50 5,67 649 Public Domain Disk PC-008 V00..........................7,50 3,40
bahnberechnung von satelliten ........................30,00 13,61 652 Public Domain Disk PC-009 V00..........................7,50 3,40
700 Internet Radio Guide First ed. 653 Public Domain Disk PC-010 V00..........................7,50 3,40
ARRL (Amerikaanse) Uitgaven
(Klingenfuss) ..............................................................35,00 15,88 660 Public Domain Disk PC-011 V00..........................7,50 3,40
219 Solid State Design....................................................50,00 22,69
701 Guide to Worldwide Weatherfax Service 671 Public Domain Disk PC-012 V00..........................7,50 3,40
221 Radio Amateurs Handbook
Sixteenth. (Klingenfuss) ........................................40,00 18,15
(nieuwe ed. 2001) ....................................................80,00 36,30
704 Kurzwellen-Amateurfunktechnik ....................45,00 20,42
222 Antennabook, (Nieuw 19th edition) ................75,00 34,03
803 Amateurfunk im VHF/UHF-Bereich
223 The ARRL Antennabook 18th op CD-ROM. .90,00 40,84
Nieuwe uitgave ........................................................42,50 19,29
583 Satellite Experimenters Handbook..................60,00 27,23
601 QRP Notebook, 2th edition. ................................40,00 18,15
Bouwpakketten e.d.
620 Operating Manual ARRL. Nieuwe Uitgave
522 Morsepieper, (PA0KLS) compleet.......................17,50 7,94
6 th. edition ................................................................70,00 31,76
593 Bouwbeschrijving voorversterker EZ85...........3,00 1,36
226 Hints en Kinks. 15 th edition
565 Voorversterker voor de 144 MHz
Nieuwe Uitgave.........................................................45,00 20,42
(DJ7VY) bouwpakket...............................................37,50 17,02 Porto- en
629 UHF/Microwave Experimenter’s Manual......60,00 27,23
636 Weather Satellite Handbook. 5e edition ........60,00 27,23
555 Bouwbeschrijving NL 99 ontvanger. .................1,00 0,45 administratiekosten
588 Bouwbeschrijving FET-Dipper..............................3,00 1,36
640 The ARRL spread spectrum source book ......60,00 27,23
200 Antennemateriaal t.b.v. zelf bouwen en ƒ 7,50 € 3,40 per zending
657 Radio Frequency Interference...........................60,00 27,23
659 Physical Design of Yagi Antenna’s...................57,00 25,87
ontwerpen van Antennes. binnenland
Dipool 70 cm incl. aansluitdoos. ........................16,00 7,26
667 Antenna Compendium volume 3 .....................50,00 22,69
Dipool 2 meter incl. aansluitdoos DL6WU. ....19,00 8,62
677 UHF/Microwave Projects Manual ....................60,00 27,23
Vracht hiervoor. ........................................................10,00 4,54
678 Antenna Compendium vol. IV
2101 Jubileum ontvanger, hoofdprint etc..............102,50 46,51
incl. software..............................................................60,00 27,23
2102 Jubileum ontvanger, VFO Print..........................38,50 17,47
679 Speed, more Speed and Applications.
2103 Jubileum ontvanger, Jackson vertraging. ......75,00 34,03
Nieuwe uitgave .........................................................45,00
682 Understanding Basic Electronics.......................50,00
20,42
22,69
2104 Jubileum ontvanger, Kast. ...................................64,00 29,04 POSTBUS 1166,
2105 Jubileum ontvanger, S meter. ............................40,50 18,38
693 Your Ham Antenna Companion. ......................35,00
694 Practical Packet Radio. .........................................55,00
15,88
24,96
558 DTNC 1 Manual........................................................25,00 11,34 6801 BD ARNHEM
698 QRP-Power................................................................45,00 20,42
Onderdelen e.d. Betaalt u via een giro-overschrijving dan niet de achterzijde
800 Antenna Compendium vol. V.............................60,00 27,23
258 Ferroxcube ringkern 4C6 gebruiken voor mededelingen.
801 Satellite Anthology .................................................42,50 19,29
(violet) 36x23x15 mm............................................11,00 4,99 Betaling via Girotel, vergeet dan niet uw adres en postcode
806 Personel Computers in the Ham Shack .........55,00 24,96
528 Idem 9x6x3 mm 5 st. ...............................................4,00 1,82 te vermelden. Dit gebeurt niet automatisch. Bestellingen
Diverse: 538 Idem 3E1 (groen) 36x23x15 mm. .....................10,00 4,54 uitsluitend via gironr. 235000 t.n.v. VERON Servicebureau.
691 CQ-Europe..................................................................45,00 20,42 Bij buitenlandse bestellingen uitsluitend postwissels of
Operationele hulpmiddelen e.d. Eurocheques gebruiken. Porto- en administratiekosten
RSGB (Engelse) Uitgaven 254 VERON Speld ...............................................................7,00 3,18 bedragen bij buitenlandse bestellingen ƒ 12,50 € 5,67.
542 Moxon HF Antennas for all locations..............35,00 15,88 252 Pennenband Electron............................................12,50 5,67 Bij binnenlandse bestellingen mag men ook gebruik maken
541 Radio Communication Handbook paperback, 238 Losse nrs. Electron uitsluitend via Centraal Bureau. van Eurocheques en girobetaalkaarten.
6 th edition .................................................................80,00 36,30 255 VERON: Logboek form. A4 inh. 70 pag..........11,00 4,99 1
) Zetfouten voorbehouden.

Cultureel Centrum de Helftheuvel in Den Bosch, telefoon Afd. Hunsingo
(073) 621 79 73. Iedere eerste vrijdag van de maand is er De afdeling houdt haar bijeenkomsten iedere laatste vrijdag
afdelingsvergadering. Iedere zondagmorgen is PI4SHB vanaf van de maand (behalve juni, juli en augustus) in het N.A. de
11.30 uur te beluisteren op 145,250 en 3,750 MHz. Deze Vriesgebouw, Nieuwstraat te Winsum (Gn). Aanvang 20.00
en verdere informatie is ook te lezen en bekijken op onze uur. Leden en geïnteresseerden zijn van harte welkom.
clubwebsite: http://www.qsl.net/pi4shb. Afd. IJsselmeerpolders
Alhoewel het eind september nog niet geheel rond was, ziet
Afd. Hoekse Waard
het er naar uit dat we dinsdag 6 november een heel interes-
De bijeenkomsten van onze afdeling zijn altijd de 1e dins- sante lezing te bieden hebben. We hebben de VHF/UHF-
dag van de maand. Onze locatie is het dorpshuis Concordia, commissie gevraagd een lezing te komen houden over pro-
Koetsveldlaan 17 te Westmaas t.o.v. de Witte Molen aan- pagatieverschijnselen in de 2 m band. In deze band komen
vang 19.30 uur. Wat er te gebeuren staat zult u tijdig te we- verschillende verschijnselen voor en als eerste willen we
ten komen (een gezellig onderling QSO is er altijd) via een ons verdiepen in het aspect tropo. Waarom gedraagt de
convo of door middel van de verenigingszender. Hoekse band zich bij tropo, zoals hij zich gedraagt? We verwachten
Waardse frequentie 145,575 MHz. Iedereen is van harte u allen om 20.00 uur in het clubgebouw van de Flevo-
welkom. scouts, Gildepenningdreef 1 te Dronten. Zegt het voort!
Afd. Hoogeveen Afd. Kennemerland
De afdeling komt elke 1e maandag van de maand (behalve Dit jaar gaat in de afdeling alleen de afdelingscursus voor
CW en CW+ door. Informeer bij Cock Bakker, PE1LLI, tele-
in de maand augustus) om 20.00 uur bijeen in café Haver-
foon (0252) 525 631 of Joost Hilders, PA2EAR, telefoon
kort te Schuinesloot. Nadere gegevens over lezingen en (023) 528 97 28. Op vrijdagavond 2 november heeft Ken-
vossenjachten worden elke zondagavond om 20.30 uur op nemerland weer de meetavond met medewerking van di-
het Tamboernet op 145,250 MHz bekend gemaakt. Ieder- verse meetspecialisten. Laat uw frequentiemeters ijken en
een is van harte welkom. Ook kunt u deze gegevens vinden neem gerust zelfbouwapparatuur mee om te meten of te la-
op onze homepage: http://www.rendo.dekooi.nl/~pa3elq. Ie- ten zien aan anderen. Tijdens dit weergaloze evenement
dereen is van harte welkom. bent u weer in de gelegenheid om uw (zelfgebouwde) appa-
ratuur te laten meten met behulp van uitstekende meetap-
paratuur. Ook het laten zien van amateur-software behoort
tot de mogelijkheden, neem hiervoor even contact op met
een van de bestuursleden. Wij rekenen op uw komst. De
avond begint om 20.00 uur. U bent welkom in de zaal van
de kantine van de SV Alliance’22 te Haarlem (Zeedistelweg
achter sporthal Life Fit Centre a/d Randweg, t/o de Pijlslaan).
Zaal open vanaf 19.30 uur. Gert-Jan, PA3DVA, zal er weer
staan met de QSL-bakken en Kees, PA5WT, staat er met het
Servicebureau. Op zaterdag 17 november willen we in de
afdeling weer onze mobielcross houden. Wilt u hieraan
meewerken om deze cross te organiseren voor uw mede af-
delingsleden neem dan contact op met de afdelingssecreta-
ris. Wij rekenen op een groot enthousiasme en een grote
opkomst. Let wel op de informatie hierover in Hot Lines Ma-
gazine of de homepage. Onze TIP-kaartenactie loopt nog
steeds. Denkt u er aan? Een fles wijn voor de tip die leidt tot
een leuke lezing! Verdere informatie via Hot Lines Magazine
of de ge-update homepage op Internet
http://www.qsl.net/pi4kml.
Afd. Leiden
De afdeling houdt haar bijeenkomsten iedere 3e dinsdag
van de maand in het gebouw de Eendracht, Lage Morsweg
14a te Leiden. Aanvang 20.00 uur. Op dinsdag 20 novem-
ber is het de traditionele zelfbouwavond. Iedereen wordt
uitgenodigd zijn bouwsels mee te nemen.

486 Electron november 2001

Afd. Alkmaar
De maandelijkse bijeenkomst is in principe op de 3e vrijdag
van de maand, behalve juli en augustus. Aanvang 20.00
uur in de kantine van de Fa. Buigstaal, Herculesstraat te
Alkmaar. Elke maand is de QSL-manager aanwezig om uw
kaarten af te geven en in ontvangst te nemen. Wijzigingen
komen in ons blad EVA-Nieuws en op de Internet site van
de afdeling: http://veron.alkmaar.net. Voor verdere informa-
tie betreffende de afdeling kunt u terecht op de site of via
de secretaris, pa0xaw@pi8sat of telefoon (0223) 53 25 35.
Afd. Amersfoort
De afdeling komt iedere 2e vrijdag van de maand bijeen in
het Burg. van Randwijckhuis, Diamantweg 22 te Amers-
foort (9 november – verkoping van courante radioamateur-
spullen; 14 december – bingo). Zaal open 19.30 uur, aan-
vang 20.00 uur. Elke maandag is er een VAM-avond, met
de mogelijkheid om na de uitzending van Radio AA verbin-
dingen te maken. Adres Radio AA, Bedrijfsweg 11 te Leus-
den (industrieterrein de Ambachtsweg), aanvang 20.00 uur.
Dinsdagavond is er om 20.30 uur een RTTY-bulletin op
145,7875 MHz (inmelden in phone op 430,050 MHz of
145,7875 MHz). U probeert toch ook het AMMA-award te
verwerven? Zie voor info en het laatste afdelingsnieuws:
http://www.veron.nl/afdeling/amersfoort.
Afd. Amstelveen
Bijeenkomst is op de 2e maandag van de maand in wijk-
centrum Alleman, Den Bloeyenden Wyngaerdt 1 te Amstel-
veen aanvang 20.00 uur. Op dit moment is nog geen speci-
fieke lezing of andere activiteit bekend. Wel bestaat altijd de
mogelijkheid om bouwprojecten waar hulp bij wordt ge-
wenst mee te nemen. Graag verwijzen we voor andere af-
delingsactiviteiten, zoals een eventuele excursie en ander
nieuws naar onze homepage www.qsl.net/pi4asv die wordt
bijgehouden door Dick, PA1DR. Ons clubstation PI4ASV is
QRV op maandag om 21.00 uur op 145,400 MHz behalve
op onze clubavond. Op vrijdagavond zijn we QRV in packet
mode ook om 21.00 uur op 144,850 en 430,825 MHz. Ten-
slotte hebben we op zondagavond, eveneens om 21.00 uur,
een 6 m-net in de lucht op 50,500 MHz onder de naam: de
Amstelveense ronde. Veel inmelders werken dan met sur-
plus apparatuur en door hen wordt deze ronde ook al aan-
geduid als: de groene ronde. Op de homepage is inmiddels
een surplushoekje te vinden waar je kunt snuffelen naar
schema’s en andere gegevens van deze spullen. Deze ronde
is elke week weer verrassend mede door de eigenschappen
van de 6 m-band. Inmelden van buiten de afdeling gebeurt
steeds meer en wordt zeer op prijs gesteld. Tenslotte zij ver-
meld dat onze QSL-manager met de bekende koffer aanwe-
zig is op de clubavond.
Afd. Amsterdam
Op donderdag 8 november komt Cor Buijs, ex-PA9COR, de
uitgestelde lezing houden met als titel ’Hoe deel je een ge-
heim? Deel 2: over huidige toepassingen van de cryptogra-
fie’. Dit is een vervolg op de zeer succesvolle lezing die Cor
vorig jaar heeft gegeven. Een spannende avond waarin ge-
heimhouding en verbindingen centraal staan. Zoals altijd is
ook de QSL-manager aanwezig. Op Internet kunt u zien of
er kaarten voor u klaar liggen
http://www.xs4all.nl/~pb0anx/qsl2001.htm. De bijeenkomst
wordt gehouden in de Conducteursruimte aan de achterzij-
de van het Haarlemmermeerstation, Amstelveenseweg 264.
De ingang ligt aan het begin van de Havenstraat direct
linksaf door het hek en begint om 20.00 uur. Op de 1e en
3e donderdag van de maand zijn er uitzendingen van het
clubstation PI4RCA op 145,350 MHz. Aanvang 20.30 uur.
Luister hiernaar voor de laatste actuele informatie, DX-news
etc. Inmelders zijn van harte welkom.
Afd. Apeldoorn
Op 16 november zal de avond gevuld zijn met een verko-
ping, de zaal gaat om 19.30 uur open en om 20.00 uur
start de verkoping. Op de afdelingsavond van 21 december
zullen we weer het jaar afsluiten met een eyeball QSO. In
het nieuwe jaar beginnen we op 18 januari met de jaarver-
gadering. Hierin zullen ook de voorstellen van de afdeling
voor de Verenigingsraad behandeld worden. Heeft u voor-
stellen omschrijf die dan duidelijk en motiveer ze ook. Voor-
stellen kunt u schriftelijk of via e-mail indienen bij de secre-
taris Ben, PA1BS (voor de adresgegevens zie het APD
Nieuws of de afdelingssite). Heeft u ideeën voor de invulling
van een afdelingsavond laat dit dan even aan een van de
bestuursleden weten. Kijk voor actuele informatie op de In-
ternet site van onze afdeling of luister naar PI4APD. Onze
activiteiten op de verenigingsavond vinden steeds plaats
vanaf 20.00 uur in de Kayersheerdt, Eerste Wormenseweg
te Apeldoorn. Langs deze weg bent u uitgenodigd en na-
tuurlijk van harte welkom. De verenigingszender PI4APD is
elke zondagavond in de lucht om 20.15 uur op de frequen-
tie 145,725 MHz. De Internet site van onze afdeling is te
vinden via http://www.veron.nl/afdeling/apeldoorn. Veel ple-
zier met de hobby.
Afd. ARAC
De Achterhoekse Radio Amateur Club houdt elke laatste
dinsdag van de maand haar afdelingsbijeenkomst in café-
restaurant de Olde Mölle te Neede. De eerstvolgende bij-
eenkomst is op 30 oktober en begint zoals gebruikelijk om
20.00 uur. Op deze avond zal Koos, PA0KDF, een lezing ver-
zorgen over Power Line Communication (PLC). Denkt u allen
aan de jubileumavond ter gelegenheid van het 50-jarig be-
staan van de ARAC? Die wordt gehouden op 17 november
in café-restaurant ’t Haantje te Neede! Een convocatie met
nadere bijzonderheden is in voorbereiding en wordt medio
oktober rondgestuurd. Zie ook de ARAC-homepage. De
avond is uitsluitend toegankelijk voor A21/ARAC-leden. In-
Electron november 2001
dien u deze avond wilt bijwonen, graag vooraf even een
berichtje aan het afdelingssecretariaat. Over convocaties ge-
sproken: om te besparen op portokosten c.q. rondbrengtijd
zou uw aller secretaris toekomstige convocaties graag zo-
veel mogelijk per e-mail willen distribueren. Wil eenieder
die van deze mogelijkheid gebruik wil maken s.v.p. zijn e-
mail-adres doorgeven (voor zover nog niet gedaan)? Tot nu
toe heeft ca. 20% van het ledenbestand dit gedaan; een
beetje magertjes. Kort nadat het feestgedruis rondom jubi-
leumviering verstomd is zijn we al weer toe aan de laatste
bijeenkomst van dit jaar. Deze zal plaatsvinden op 27 no-
vember en zal ingevuld worden als verkoopavond. Ruim de
zolder eens op en breng mee dat spul, wellicht kan een an-
der er nog wat mee! Zoekt u contact met of informatie over
de ARAC, kijk dan eens op de homepage van de ARAC
(www.veron.nl/afdeling/arac ) of stuur een e-mailtje naar de
afdelingssecretaris (pi4ajs@amsat.org). Op de homepage is
tevens het programma voor de afdelingsbijeenkomsten te
vinden. Bellen mag natuurlijk ook (0315) 241 339. Het be-
stuur probeert intensief om ook volgend jaar weer enkele
interessante lezingen te organiseren. Tips/suggesties zijn ui-
teraard van harte welkom. Graag tot ziens!
Afd. Arnhem
Elke vrijdagavond is er bijeenkomst in het clubhonk, Nas-
saustraat 4a te Arnhem. Is er geen specifieke activiteit dan
is er het gezellige onderlinge QSO. Op de laatste vrijdag-
avond van elke maand is onze QSL-manager Bert,
NL11889, aanwezig. Elke donderdagavond om 21.30 uur
geeft Fred, PE1PBZ, op 145,425 MHz via PI4ANH het actuele
verenigingsnieuws door. Inmelden kan natuurlijk. De Inter-
netsite van onze afdeling is te vinden via
http://www.qsl.net/pi4anh/ of via http://www.veron.nl waar
webmaster Berry zorgt voor steeds weer actueel nieuws.
Ook zijn er nog de mededelingenborden in het clubhonk.
Dus... meld je eens in via 145,425 MHz, bezoek eens de
clubavond of bekijk onze website.
Afd. Assen
Als regel is er iedere 1e donderdag van de maanden sept.
t/m juni een bijeenkomst in zalencentrum de Aanleg te
Deurze. Aanvang 20.00 uur. De huisfrequentie voor de re-
gio is 145,275 MHz.
Afd. Noord en Zuid Beveland
Op de laatste vrijdag van de maand is de afdelingsbijeen-
komst in de Radioclub. De Radioclub is iedere vrijdagavond
en zaterdagmiddag geopend. Aanvullende informatie wordt
gegeven tijdens de ronde op zondag om 12.00 uur op
145,725 MHz (PI3GOE). De Radioclub ligt thv km paal 4,0
aan de Langeweg te Wilhelminadorp. Internet http://welco-
me.to/pi4zld.
Afd. Breda
De afdeling houdt iedere 1e dinsdag van de maand, met
uitzondering van augustus, bijeenkomst in de Dorpsherberg,
W. Alexanderplein 4 te Teteringen. Telefoon (076) 571 32
02. Aanvang 20.00 uur, QSL-bureau en Servicebureau aan-
wezig. Voor verdere informatie: kijk in het afdelingsblad de
Sleutel (bel (0162) 316 005 voor een abonnement) of in de
mailbox van PI8HWB, directory ’regio07’, subdir Sleutel.
Afd. Delft
Elke 3e dinsdag van de maand, met uitzondering van juli
en augustus, is er een bijeenkomst in het zaaltje van Stich-
ting Speeltuin Bomenwijk, Beukenlaan 1 te Delft. Het QSL-
bureau, het Servicebureau en de leesmappen zijn aanwezig.
Aanvang 20.00 uur, zaal open vanaf 19.30 uur. Voor het
programma verwijzen wij u naar Delfts Blauw of onze Inter-
net pagina: http://verondelft.tiscaliweb.nl. Delft ontmoet el-
kaar elke zondag rond 11.30 uur op 28,700 en 145,2875
MHz.
Afd. Deventer
De afdelingsbijeenkomsten worden gehouden op elke 2e
donderdag van de maand, met uitzondering van de maan-
den juli en augustus, in het wijkgebouw het Haarhuus, Gan-
zeboomsweg 5 te Schalkhaar, aanvang 20.00 uur. Het QSL-
bureau is dan ook aanwezig. Onze huisfrequentie is
145,275 MHz. Iedere vrijdagavond begint om 20.30 uur op
deze frequentie de ronde van Deventer geleid door PI4DEV.
Meldt u eens in of kom eens langs.
Afd. Doetinchem
Zoals al jaren gebruikelijk vindt er weer in de maand no-
vember de verkoopavond plaats. De ideale gelegenheid om
eindelijk eens wat plaats te maken voor de nieuwe dingen
die aangeschaft gaan worden, al of niet gedwongen door
onze vaste marktmeester Charles, PA0PUY. De avond be-
gint om 20.00 uur in het clubgebouw van postduivenvereni-
ging Eureka, sportpark Bezelhorst te Doetinchem.
Afd. Dordrecht
Elke vrijdagavond bent u vanaf 20.00 uur welkom in ons
clubgebouw, Touwslagerstraat 6 te Dordrecht. U kunt dan
onder het genot van een consumptie even bijpraten en er-
varingen uitwisselen met de aanwezige zendamateurs of
gebruik maken van de afdelingszenders. Ook de QSL-ma-
nager is dan aanwezig om uw QSL-kaarten in ontvangst te
nemen. Tevens heeft hij het beheer over het winkeltje
waarin diverse zaken betreffende de radiohobby worden
verkocht. Het laatste afdelingsnieuws en aankondigingen
van lezingen kunt u vinden op de packet-bbs PI8VAD en
onze website http://www.qsl.net/pi4vad. Tot ziens in ons
clubgebouw te Dordrecht!
Afd. Zuid Oost Drenthe
De afdelingsbijeenkomsten worden gehouden op de 1e vrij-
dag van de maand om 20.00 uur in het Nivon gebouw aan
de Panstraat 16a te Emmen. Voor afdelingsnieuws kunt u
luisteren naar de uitzendingen van PI4ZOD op zondagmor-
gen om 10.30 uur en woensdagavond om 20.30 uur op
145,625 MHz of kunt u vinden op het bulletin-board van
onze ATV-repeater PI6ZOD.
Afd. Eemsmond
De afdeling houdt iedere 2e vrijdag van de maand haar bij-
eenkomsten, behalve in de maanden juli en augustus. Aan-
vang 20.00 uur in café zaal Koster, Hoofdstraat 27 te
Meedhuizen.
Afd. Eindhoven
In de regel is er elke maandag een activiteit in de zaal van
het wijkgebouw de Ketting, Tinelstraat 3a te Eindhoven. Op
5 november veiling, verkoop en onderling QSO. Op 12 no-
vember schakelende versterkers. Een lezing door Wim,
PA0WGV. Op 14 november bijeenkomst van de digitale-
commissie op de Technische Universiteit te Eindhoven. Aan-
vang 20.00 uur Op 19 november onderling QSO, QSL-bu-
reau en info-commissie. Op 26 november low cost zelfbouw
transceiver van HF tot 13 cm SSB/FM en tevens demo ont-
vangst van Amsat Oscar 40 door Jan Ottens, PA0SSB. Voor
wijzigingen en eventuele nieuw geplande activiteiten raad-
pleeg voor de laatste informatie onze afdelings BBS PI8ZAA
te bereiken via PI1PAC op 144,850 MHz (1k2), 430,750
MHz (1k2-4k8) en via PI1EHV op 430,9125 MHz (4k8-9k6).
Type het woord ’CONVO’ of ’VERON’ of kijk in de directorie
’EHVINFO’ voor meer detail informatie (let op: horizontale
antenne polarisatie met uitzondering van PI1PAC op
430,750 MHz (1k2-4k8) deze werkt met verticale polarisa-
tie). Linux gebruikers kunnen de experimentele home-page
van PI8ZAA ophalen door middel van het cmd Lynx PI8ZAA
of kijk op Internet http://www.veron.nl of
http://sharon.esrac.ele.tue.nl/veron/veron.htm. Luister ook naar
onze verenigingszender PI4ZA (zondagochtend 11.00 uur
op 145,700 MHz) of luister naar ons internationaal automa-
tisch bulletin relaisstation, deze zendt een herhaling uit op
dinsdag om 21.00 uur ARRL Audio News, woensdag om
21.00 uur VERON bulletin (Radio AA), donderdag om 21.00
uur RSGB News Broadcast, vrijdag om 21.00 uur DARC
Rundspruch, zondag om 13.00 uur VERON bulletin (Radio
AA), zondag om 14.00 uur ARRL Audio News, zondag 15.00
uur RSGB News Broadcast en zondag om 16.00 uur DARC
Rundspruch. De zendfrequentie van dit bulletin station is
438,625 MHz. De uitzendingen zijn veelal van beperkte
duur, maximaal een half uur en kijk op het mededelingen-
bord in de Ketting, daar worden de nieuwtjes doorgegeven.
Afd. Etten-Leur
Bijeenkomst iedere 2e dinsdag van de maand. Aanvang
20.00 uur in café ’Biljartcentrum’, Markt 40 te Etten-Leur.
Ronde Etten-Leur, iedere zondagavond om 20.30 uur op
145,350 MHz.
Afd. Friese Meren
Op iedere 2e vrijdag van de maand houden wij een bijeen-
komst in het wijkgebouw de Hen, Hugo de Grootstraat 2 te
Sneek. Aanvang 20.00 uur. Voor deze bijeenkomsten zal
het afdelingsbestuur interessante lezingen organiseren. In
de pauze is er een verkoping van eventueel meegebrachte
spullen. Het QSL-bureau en Servicebureau zijn aanwezig.
Afd. Friesland-Noord
De afdeling Friesland-noord houdt haar bijeenkomsten in
het dorpshuis van Goutum bij Leeuwarden. De vergadering
deze maand is op maandag 12 november. Dorpshuis Ien
en Mien vindt u aan de Buorren 13a, in het midden van het
dorp. Ruime parkeergelegenheid achter het gebouw. Aan-
vang 20.00 uur. Voor meer info zie het afdelingsblad CQ-
friesland-Noord of op de afdelings home-page:
www.qsl.net/pi4lwd. Afdelingssecretaris is Peter Wijbenga, te-
lefoon (0517) 396 717 (na 18.00 uur). Graag tot ziens op 12
november in Goutum.
Afd. ’t Gooi
Elke donderdagavond vanaf 21.00 uur op 145,225 en
433,450 MHz kunt u de nieuwsronde horen van PI4RCG.
De afdeling heeft een eigen kledinglijn: T-shirts, sweaters en
caps zijn te bezichtigen en te koop bij Otto, PE1BBV. Onze
wekelijkse bijeenkomsten zijn op dinsdagavond op de 1e
verdieping aan de rechterzijde in het Ceciliagilde. Het adres
is Cornelis Drebbelstraat 56 te Hilversum. De zaal is open
vanaf 20.00 uur. We zijn dit jaar een hoop van plan. Ook
kunt u binnenkort een nieuwsbrief verwachten, zowel op
papier als via de e-mail. Op 6 november is er een verko-
ping. Wegens gezondheidsredenen heeft Otto aan Maarten,
PE1MQI, verzocht de verkoping te verzorgen. Zoals altijd is
10% van de verkoopprijs voor de club. We willen dit jaar
een minimum verkoopprijs introduceren. We hopen dat
hierdoor meer interessante spullen verkocht gaan worden.
Omdat we te gast zijn in de ruimte die we nu gebruiken en
we deze ruimte delen met andere organisaties is het van
het grootste belang om geen rommel achter te laten. Daar-
om is het niet toegestaan om eerder dan de dag van de
verkoping al spullen mee te nemen en moet IEDEREEN zijn
eigen meegebrachte spullen, die niet verkocht zijn, alsmede
de door hem gekochte of gedoneerde (ik betaal en Peer
neemt het mee) spullen meenemen. Ook dumpen op het
terrein buiten is niet toegestaan. Hierop zal streng worden
toegezien. Op 13 november is er een lezing over antennes
door Wim Telkamp, PA3DJS. Wim geeft professioneel cur-
sus op dit gebied, dus dit belooft een interessante lezing te
worden. Op 20 november verzorgt Maarten, PE1MQI, een
meetavond. Er kan gemeten worden tot maximaal 100 watt
en tot 1 GHz. Spectraal tot zelfs 3,6 GHz. Wilt u iets laten
meten, laat dit dan a.u.b. van tevoren even aan Maarten
weten. De secretaris Edward Kleinjan, PE1PPQ, kunt u berei-
ken op (035) 628 02 36 of 06 515 581 45 of op het e-mail-
adres pe1ppq@amsat.org. Onze website vindt u op
www.dutch.nl/pi4rcg.
487
Afd. Midden-Limburg
Wegens omstandigheden was er vorige maand geen tekst
ingestuurd. We pakken daarom de draad weer op vanaf
waar we gebleven zijn. Op vrijdag 16 november is er een
ledenbijeenkomst in de zaal van de Oude Smidse, Stations-
straat 26 te Baexem (dus dit keer niet allemaal richting ELL
rijden). Er zal dan een lezing worden gegeven door Jan,
PA0SSB, over communicatie en de apparatuur die er ge-
bruikt werd in WO-II. Tegenwoordig zijn er modernere me-
thodes om verbindingen te maken, maar wat ze vroeger al-
lemaal uitvonden... Tot werkens in de afdelingsronde van
PI4LIM, elke donderdag vanaf 21.00 uur op 145,250 MHz.
Deze uitzendingen worden tevens gerelayeerd via PI2WRT
op 430,375 MHz. Het inbelnummer voor de luistertelefoon
zal tijdens de ronde bekend worden gemaakt.
Afd. Zuid Limburg
Op de laatste vrijdag van de maand (30-11), is het thema is
’GPS en APRS’ door Thijs, PE1RLN. Wie niet weet wat dit is,
of wat de zendamateur hiermee kan heeft de gelegenheid
om hierover meer te weten te komen. Plaats: Sterrenwacht
Schrieversheide, Schaapskooiweg 95 te Heerlen (op de
grens van Brunssum en Heerlen). Laatste nieuws om 11.00
uur op de zondagochtendronde op 145,725 MHz.
Afd. Maastrichtse Radio Amateurs
Wie de eerdere optredens in lang vervlogen tijden van
Henk Schanssema, PA2HJS, heeft meegemaakt zal het hart-
grondig met ons eens zijn. Het is de hoogste tijd voor een
vervolg. Op vrijdagavond 2 november is hij wederom onze
gast en ook zijn onderwerp zal u zeker aanspreken: Glasve-
zeltechniek.
Afd. Meppel
De afdelingsbijeenkomsten van de afdeling worden gehou-
den op elke 3e maandag van de maand in wegrestaurant
de Lichtmis, gelegen aan de A28, afslag Nieuwleusen. De
aanvang is 20.00 uur. Op deze avonden zijn er lezingen
over de vele facetten van onze mooie hobby. Via de Mep-
pelronde, elke zondag om 12.00 uur op onze repeaters
PI3MEP en PI2MEP en via het PI4MPL-bulletin in packet en
e-mail worden de onderwerpen en sprekers van deze lezin-
gen bekend gemaakt. Eens per 2 weken, op dinsdagavond,
komt de hobbyclub bijeen op hetzelfde adres. Aanvang
20.00 uur. Het PI4MPL-bulletin kunt u per e-mail ontvangen.
Even een e-mail aan schaap@nlr.nl. Verder info via onze ho-
mepage te bereiken via www.veron.nlof via de secretaris
Rob Kreukniet, PA3EMS, telefoon (0527) 616 998, e-mail
pa3ems@amsat.org.
Afd. Nieuwegein
De afdeling houdt haar bijeenkomsten op de 2e woensdag
van de maand in het Rode-Kruisgebouw, Constructieweg 6
te Nieuwegein. Aanvang 20.00 uur, zaal open om 19.30
uur. Telefoon (030) 606 77 99. Bijzonderheden worden zo-
nodig in de uitzending van de afdelingszender PI4NWG, ie-
dere 1e dinsdag van de maand op 145,425 MHz vanaf
20.30 uur en via http://home.wxs.nl/~ppwm/veron/vero-
na29.htm bekend gemaakt. Het QSL-bureau is reeds voor
aanvang van de vergadering aanwezig.
Afd. Nijmegen
Op maandag 5 november QSL-avond. Voor de maandagen
12, 19 en 26 november nog geen activiteiten bekend voor
het ter perse gaan vanElectron. Bij geen activiteiten onder-
ling QSO. Zie met regelmaat onze homepage voor eventu-
ele ingelaste activiteiten op ons nieuwe adres
http://home-3.tiscali.nl/~ti006065/, in de linker kolom Komt U
ook. Info telefoon/fax (024) 344 20 16 of 06 232 111 62.
Het e-mail adres is pe1hsb@amsat.org. Het e-mailadres se-
cretariaat is verona35@tiscali.nlof veron35@tiscalimail.nl. Zie
ook het prikbord voor eventuele activiteiten.
Afd. Oss
de verkoping vanaf tafeltjes. De avond wordt gehouden in
het Hamnus, Havenstraat 28 te Hengelo. Voor nadere infor-
matie kunt u terecht bij uw bestuur.
Afd. Noord Oost Veluwe
De afdeling houdt elke 1e donderdag van de maand de ra-
diohobbyclub. Tijdens deze avonden wordt veel aandacht
besteed aan diverse bouwprojecten. Elke 3e donderdag van
de maand vinden de reguliere afdelingsbijeenkomsten
plaats. Alle bijeenkomsten worden georganiseerd in het
Prot. Militair tehuis de Knobbel, Eperweg 140 in ’t Harde.
Aanvang is steeds 20.00 uur.
Afd. Vlissingen
Elke zondag is de Bunker geopend vanaf 14.00 uur. Tegen-
woordig vindt de maandelijkse vergadering plaats op de
eerste zondag van de maand in de bunker. De vergadering
begint om 14.30 uur. U vindt de bunker aan de Zuidweg 2
te Biggekerke. Elke zondagavond om 21.00 uur is er de
Walcherse radioronde op de frequentie 145,225 MHz.
Afd. Voorne Putten
Op donderdag 8 november zal onze najaarsverkoping wor-
den gehouden van uitsluitend radioamateurmateriaal. Voor
de spelregels wordt u verwezen naar het mededelingenbord
in het clublokaal. De verkoping staat deze avond onder lei-
ding van de afslagers Hans, PA3GXB en Arie, PE0APH. Ook
zal deze avond vanaf 19.45 tot 20.00 uur Hans, PA3EPO,
voor de QSL-post aanwezig zijn, in ons clubgebouw, Achter-
dorp 1 te Hellevoetsluis (wijk Nieuwenhoorn).
Afd. Wageningen
De afdeling houdt elke 1e dinsdag van de maand haar bij-
eenkomst in het buurtcentrum Ons Huis, Harnjesweg 84 te
Wageningen. Wij stellen het op prijs u daar vanaf 19.30
uur te mogen ontmoeten. De managers van het QSL-bureau
en Servicebureau zijn dan aanwezig. Ook wordt elke maand
ons clubblad de Nieuwsbrief op de afdelingsbijeenkomst uit-
gereikt. Het laatste nieuws kunt u horen op de maandag-
avond voorafgaand aan de afdelingsbijeenkomst in de ron-
de PI4WAG op 145,250 MHz. De ronde start om 19.30 uur.
Laat het niet alleen bij luisteren, maar meldt u zich ook in.
Op de clubavond van dinsdag 6 november houdt ons lid
Ron Pennders, PA2ION, een lezing over straling van anten-
nes en alles wat daarmee samenhangt. Verder zal op deze
avond ook gesproken worden over eventuele voorstellen
op de regiobijeenkomst van 19 november. Luister voor na-
dere info naar onze ronde PI4WAG op maandagavond 5
november. Graag tot ziens.
Afd. Walcheren
De maandelijkse bijeenkomst zal plaatsvinden op woens-
dag 14 november in ontmoetingscentrum Dauwendaele, in
het gelijknamige winkelcentrum te Middelburg-Dauwenda-
ele. Deze avond begint om 20.00 uur en staat wederom in
het teken van onderling QSO. Mocht u suggesties hebben
voor invulling van de bijeenkomsten, meldt u dit dan bij de
afdelingssecretaris Rens, PA1IJF. Zaterdag 17 november
staat weer in het teken van de nachtvossenjacht; de laatste
buitenactiviteit van het jaar. Voor info kunt u terecht bij
Hans, PE1MMB. We willen u er alvast op attent maken dat
er op woensdag 12 december de jaarlijkse verkoping zal
zijn. Meer hierover leest u in de komende DELTAloep. Ook
het afdelingsstation PI4WAL zal meedoen met de herden-
king van de watersnoodramp in 2003. Voor info kunt u te-
recht bij Dan, PA1FZH. Graag tot ziens op de bijeenkomst
en de activiteiten komende periode.
Afd. Nieuwe Waterweg
Iedere 1e dinsdagavond van de maand is er vanaf 19.30
uur afdelingsbijeenkomst in wijkcentrum ’t Nieuwlant, Rot-
terdamseweg 180 te Vlaardingen. Tevens kunnen QSL-
kaarten afgehaald worden. Elke zondagochtend wordt er
vanaf 11.00 uur een Waterwegronde gehouden op
145,525 MHz. Hier worden ook de afdelingsberichten be-
kend gemaakt.
Afd. Woerden
Onze afdelingsbijeenkomsten worden elke 3e woensdag
van de maand gehouden in gebouw Concordia, Kerkplein 7
te Woerden, met uitzondering van de maanden juli en au-
gustus. De aanvang is 20.00 uur en ons inpraatstation,
PI4WNO, is aanwezig om eventueel te assisteren bij het
zoeken naar een parkeerruimte en de locatie. Het onder-
werp van de lezingen cq activiteiten wordt iedere zondag
door ons clubstation PI4WNO op 145,575 MHz bekend ge-
maakt. Het uitzendschema voor PI4WNO is als volgt: 10.30
uur RTTY bulletin gevolgd door de phone-ronde om 11.15
uur. Om 12.30 uur vindt de herhaling van het bulletin
plaats in de Amtor-Fec mode, USB op 3,575 MHz. Elke
maandagavond op 28,700 MHz een regioronde met indivi-
duele calls. Onze huisfrequentie is de gehele week 145,575
MHz.
Afd. Zaanstreek
De afdeling houdt iedere 2e woensdag van de maand de
verenigingsavond vanaf ongeveer 20.00 uur. De avond
wordt gehouden in clubhuis de Ham, Noordersteegweg te
Wormerveer (tegenover het zwembad de Watering). Op
woensdag 14 november bijeenkomst. Deze avond wordt er
een lezing gegeven door Geert, PA7ZEE, over
packet/GMDSS. Meer gegevens volgen in de convo van no-
vember. QSL-kaarten kunnen afgehaald worden bij onze
QSL-manager Jan, PA0VSS, op de verenigingsavonden. Iede-
re zondag wordt de Zaansche ronde gehouden vanaf 11.30
uur op 145,325 MHz door PI4ZAZ met het laatste nieuws.
Zendamateurs kunnen zich inmelden, terwijl luisteramateurs
zich telefonisch kunnen aanmelden bij Kees, PA3HCA, tele-
foon (075) 642 65 20 of Peter, PA3FBZ, telefoon (0299)
674 037. Het laatste nieuws staat ook in de convo. Tevens
kunt u ook onze homepage bezoeken
www.xs4all.nl/~ivok/vz.html. Luister ook eens naar PI4ZAZ
en doe mee voor het Zaanstreek Award!!!!!!!
Afd. Zeeuws Vlaanderen
Iedere 4e donderdag van de maand is er een bijeenkomst
in de Graanbeurs te Axel. Zaal open om 19.30 uur en de
aanvang is 20.00 uur. Mededelingen over de inhoud van de
bijeenkomst worden elke zondag gedaan via PI3ZVL op
145,600 MHz vanaf 11.30 uur.
Afd. Zutphen
De afdeling houdt elke 1e maandag van de maand haar
bijeenkomst in de Eekschuur te Warnsveld. Laatste berich-
ten over activiteiten in onze ronde op maandagavond (als
er geen bijeenkomst is) om 20.30 uur op 145,550 MHz. Kijk
eventueel ook op onze home-page qsl.net/PI4ZUT. Wil je
mailen dan kan dat naar PI4ZUT@hotmail.com.Tot ziens, tot
horens en tot mails.
Afd. Zwolle
Iedere 1e woensdag van de maand is er een bijeenkomst in
de Vrolijkheid, Oude Meppelerweg 3 te Zwolle. Daar is ook
de QSL-manager. Laatste berichten over activiteiten in onze
ronde op de laatste woensdag van de maand (een week
voor de bijeenkomst). Aanvang 20.30 uur op 145,475 MHz.
Aansluitend indien nodig, gaan e-mails uit.
PE1AHQ

Agenda
De afdeling houdt iedere laatste maandag van de maand
haar bijeenkomst. Naast onze leden zijn alle geïnteresseer-
den van harte welkom. De bijeenkomst wordt gehouden in
wijkcentrum ’t Hageltje, Hagelkruisstraat 13 te Oss. Aanvang
20.00 uur. PI4OSS is er iedere donderdagavond om 22.00 Redactie: W.J. van den Broek,
uur op 145,475 MHz in de lucht om de Osse ronde te lei- PA0JEB, De Steenkamp 115,
den. Het afdelingsnieuws en de rubriek gezocht/overcom- 3781 VV Voorthuizen.
pleet zijn er te horen. Hierna komen de inmelders aan de Deze agenda verschijnt elke twee
beurt om hun vragen/opmerkingen te plaatsen. fax. (0342)47 87 19.
maanden in Electron en is bedoeld E-mail wvdbroek@euronet.nl
Afd. Schagen
Op vrijdag 16 november houden wij de verkoping samen om activiteiten op landelijk niveau
met de afdeling Den Helder. Deze keer wordt het in Scha- te coördineren.
gen gehouden. De verkoping wordt geleid door PA3BGJ.
Onze verenigingsavonden worden gehouden in een ge-
bouw van de GSG, Wilhelminalaan 4 te Schagen. De aan-
vang is 20.00 uur. Luister voor het laatste nieuws naar de 3 november: Radio Onderdelenmarkt in de Arriva remise te Assen. Open van
KNH-ronde, elke zondag om 11.00 uur op 145,225 MHz. Of
kijk op onze homepage www.qsl.net/pi4sra.
9.30 tot 15.30 uur. Inl. bij PA3FAM tel.: (0592) 31 61 97 of e-
Afd. Tilburg
mail: pa3fam@amsat.org.
Op de verenigingsavond van dinsdag 13 november zal er *10 en 11 november: PA Beker wedstrijden. Inl.: zie Traffic Nieuws in de oktober Elec-
een ruil en verkoopavond gehouden worden. Heeft u nog tron.
oude spullen staan, neem ze mee op deze avond en biedt
ze te ruil en verkoop aan. Voor informatie en verenigings-
*17 november: Jubileum avond van de 50-jarige ARAC. Inl. op: www.veron.nl/afde-
nieuws verwijs ik u naar onze web-site: ling/arac of pi4ajs@amsat.org
http://www.qsl.net/pi4til. Abonneren op afdelingsnieuws en *18 november: Microwave Roundtable in Leuven België, inl.: www.on4cp.org en
ronde bulletins kan via e-mail aan pi4til@amsat.org. U ont-
vangt dan elke week de directe links van de 3 bulletins via dan de links ’Microwave Roundtable’ volgen.
e-mail en verenigingsnieuws. De verenigingsavonden wor- 16 december: Grote Info/radiovlooienmarkt in centrum ’De Herd’, Emmaplein te
den gehouden in wijkcentrum ’t Sant, Beneluxlaan 74 te Bladel. Open van 10 tot 16 uur. Entreeprijs: ƒ 2,50 inclusief deel-
Tilburg. Iedereen die geïnteresseerd is in onze hobby is wel-
kom. name aan de verloting. Tot 14 jaar gratis. Vanaf Eindhoven bus-
Afd. Twente lijn 150, in Tilburg lijn 143 en in Turnhout lijn 43.
De afdeling houdt op woensdag 28 november haar afde- De met een * gemerkte evenementen worden in de agenda van dit nummer van Elec-
lingsavond. Aanvang 20.00 uur. Op het programma staat tron voor de eerste maal vermeld.

488 Electron november 2001

In memoriam
Op dinsdag 24 juli 2001 is toch nog ge-
heel onverwacht op 84-jarige leeftijd
overleden
OM HENK NOORDA, PA3CXO
Henk was reeds 20 jaar radiozendama-
teur, eerst met een C- licentie onder de
roepletters PE1IVM, daarna door de con-
tacten met Cees Grauwelman, PA3AFD,
heeft hij zijn A-machtiging gehaald.
Henk had een bijzondere belangstelling
voor RTTY en later PSK.
Regelmatig kwamen Henk en Cees en
petit comité bijeen om de laatste ontwik-
kelingen te bespreken.
Henk we zullen je missen als vriend en
radiozendamateur
Wij wensen de nabestaanden veel sterk-
te toe met het dragen van dit verlies.
Namens leden en bestuur VERON afd.
Eindhoven
Karel Slegers, PA0KMS
secretaris
Op 21 september is plotseling overleden
OM HENK DENKER
’PA0HENK’
OM Henk heeft van 1950 tot aan de
midden jaren 60 gewerkt op de afdeling
’Ontwikkeling zendbuizen’ bij Philips te
Eindhoven. In die periode heeft hij on-
der andere de QB 5/1750 en de QB
08/200 ontwikkeld. Daarnaast heeft OM
Henk ervoor gezorgd dat de QQE 03/20
en de QQE 06/40 verder werden uitont-
wikkeld, alsmede de TB 3/750 en de TB
2,5/300, beter bekend als de ’garenklos
buizen’ in verband met de vorm van de
anode.
In het verlengde hiervan heeft OM Henk
de zogenaamde Sliding Vacuum Capaci-
tor ontwikkeld waarvoor in diverse lan-
den een patent is verleend. Later heeft
Henk aan de fabricagetechnieken van
talloze andere, bij amateurs meer en
minder bekende, componenten gewerkt.
Nieuwe leden
Van 16 augustus 2001 t/m
15 september 2001
Apeldoorn: W.S. de Groot, Ambtsrichters-
veld 403.
Arnhem: E. vd Lelie, Penningkruidstraat
18; P. v.d. Meijde, Pietersbergseweg 1-M,
Oosterbeek; J.H. Rijkmans, PA1ZS,
Driemondplein 9.
Bergen op Zoom: J.A. van Hooijdonk,
PE5RSD, Dubbelberg 80, Roosendaal.
Breda: A.A.G. Oerlemans, Noortbergh-
moeren 140.
Centrum: J. Jansen, PE1DLX, Marnixlaan
29, Utrecht.
Dordrecht: R.C. Snijders, PE1IVF, Krom-
medijk 80.
Eindhoven: I.T. Melville, PA4ZP, Mignot
Electron november 2001
Het gedreven enthousiasme voor de ra-
diotechniek heeft ervoor gezorgd dat
beide zonen, OM Remy en OM Roger,
alsmede hun vriend OM Joost al op jon-
ge leeftijd hun licentie hebben gehaald.
Dit heeft ertoe geleid dat binnen een
zeer beperkte vriendenkring aan OM
Henk ere-call ’PA0HENK’ werd verleend
welke call in het dagelijks spraakgebruik
geregeld werd gebruikt.
’PA0HENK’ is Silent Key en wij zullen
hem blijven herinneren als een gedre-
ven radiotechnicus.
Hij blijft in onze gedachten.
Remy F.G. Denker, PA3AGF
Roger H. Denker, PA3ADH
Joost W.A. Strijbos, PA WRT
Op 19 september is op 48-jarige leeftijd
overleden
OM ALEX VAN TIGGELEN,
PA3ASF
Alex was jarenlang penningmeester van
de afdeling Amsterdam van de VERON
en een enthousiast zendamateur met
een brede belangstelling voor o.a. scha-
ken, elektronica en kunstmatige intelli-
gentie.
Wij wensen de familie veel sterkte met
het verwerken van dit verlies.
Namens de afdeling Amsterdam
van de VERON,
Cees Jan Keessen, secretaris
Op Texel is op 21 september 2001 op
de leeftijd van bijna 91 jaar overleden
OM MAARTEN DE GORTER,
PA0MDG
Hij was van het begin af een radiopio-
nier. Hij gebruikte de seinsleutel bij de
koopvaardij en marine. Maar ook als
amateur werd de sleutel veel gebruikt,
en de Blockplein 38; D. Muis, Koe-
straat 32.
Friese Meren: Sj. De Vries, Bockamstraat
44, Ylst..
’t Gooi: J. Zijlstra, J. Tooropstraat 32,
Weesp.
’s-Gravenhage: P.J. v. Duijkeren, Emma-
straat 6, Voorburg; D. Pakvis, PD3DPA,
Het Veld 32, Monster.
Hoogeveen: L.W. Otten, Coevorderstraat-
weg 59, Noordscheschut.
Kanaalstreek: J. Bos, Leemakkers 11,
Borger.
Meppel: K. Seinen, Roerdompstraat 1,
Zwartsluis.
Oss: P.H.A.S. v. Iersel, Landweerstraat-
Noord 26; A.G.P. Moes, Terwaenen 10.
terwijl toch ook van de microfoon ge-
bruik werd gemaakt. Zijn signaal ging de
hele wereld over.
Wij wensen zijn familie veel sterkte toe.
Namens de zendamateurs op Texel
PE1CMT
In de nacht van maandag op dinsdag
25 september is op 73-jarige leeftijd
overleden
OM BERNARD WILHELM
LEUVERING, PA3HFQ
Ben, zoals iedereen hem noemde, leed
al geruime tijd aan een ernstige kwaal,
waardoor hij herhaaldelijk in het zieken-
huis werd opgenomen.
Maar taai als hij was en een man die
niet gauw opgaf wist hij toch steeds
weer een beetje beter te worden.
De laatste keer echter, na een toch ta-
melijk lange opname in het ziekenhuis
kwam zijn overlijden voor ons toch nog
plotseling.
Wij hebben Ben leren kennen als een
goudeerlijk mens en ook behulpzaam
voor anderen, waar dit nodig was.
Hij kwam op tegen onrecht. Daar kon
hij zich geweldig over opwinden.
Ben heeft zich zo’n 50 jaar ingezet voor
Philips en techniek was zijn leven.
Verschillende vrienden van onze afde-
ling hebben hem ook geholpen met ex-
tra oefeningen met morseseinen, hoe-
wel hij het A-diploma al had gehaald.
Een goed mens is ons ontvallen en we
zijn dankbaar, dat we hem hebben leren
kennen.
Zijn vrouw en verdere familie wensen
we alle sterkte toe om dit verlies te dra-
gen
Namens leden en bestuur afdeling
Eindhoven
Karel Geense, PA0KGV
Karel Slegers, PA0KMS
Bezwaren tegen toetreden dienen
binnen veertien dagen na
verschijnen van dit blad te worden
ingediend bij het Hoofdbestuur (art. 8
lid 3 van de statuten).
Rotterdam: R. Catsburg, PD4RCN, Schel-
de 45, Nieuwerkerk ad IJssel.
Twente: M. Timmerman, PD3MTK, Irene-
straat 27, Vroomshoop.
Voorne & Putten: M. v.d. Maas, Dr. W.
Vosstraat 55, Poortugaal; J. Steenbak-
kers, Traviataweg 62, Hoogvliet RT.
Wageningen: A.J.M. Kruijt, Kon. Wilhel-
minaweg 73, Amerongen.
Zeeuws-Vlaanderen: H.D. Hommers,
Axelsestraat 1, Zaamslag.
Zuid-Limburg: B.H.J. Gouw, Eloy-
straat 29, Geleen.
Zutphen: J. Akkerman, De Moes-
mate 129.
489
Wie Helpt Mij
Eraan
Eraan
QSL-KAARTEN MUSEUM. Gezocht
worden die QSL-kaarten welke u
heeft ontvangen van: PA0, PI,
PA6, PK en EN0-stations, dit om
de historie van Nederlandse
Hams te bewaren! Onkosten
worden vergoed. Gerard Nieboer,
PA1AT, van Speyckstraat 18,
7141 VZ Groenlo. Tel na 18.00
uur (0544) 46 59 06 of
pa1at@amsat.org
PA9CW verzamelt alles wat met
seinen te maken heeft. Dus
seinsleutels, boeken en cursus-
materiaal. Mag oud of nieuw zijn.
Heeft u iets liggen mail me even
via tonnie@box.nl
Kan iemand mij helpen aan sche-
ma’s (doc) van de FT-747
HF-transceiver. Nwe of gebr. Bui-
zen 4CX250b of 350b en een an-
tenne-tuner FT-901. Reacties naar
PE1GUR. Tel. of SMS (0628)
79 96 56.
Bandrecorders uit de jaren ’50,
met name de merken
Petrovox/Peeters, Stolz, Sacora,
Echo en Telefunken (alleen de
Magnetophon 74). Sony tuner
VTX100. Tel. (071) 517 58 98 of
jpeeters@elnet.nl
Gevraagd 2 stuks BA110 cap.
diode tbv PSM5 en van HP teller
5245L de decade 05212-6016
(print +nixie + decodeercicuir +
10 deler) PA0WAN, e-mail
w.anoomen@freeler.nl
PS120 voeding voor transceiver
TS120 (10W versie), reacties met
vermelding van vraagprijs
uitsluitend naar e-mail
PEEVEE@planet.nl
RS 232-c module type CMH-532
voor de NRD 525 inclusief soft-
ware. Tel: (026) 362 80 94 of
rcj.robben@chello.nl
Technische documentatie, sche-
matuur van de Slowfax-2, fabri-
kant D.S.H. Electronics. SSTV, fax
en weersatellietmonitor. PA3CTC.
Tel. na 19 u. (078) 615 56 06
Eraf
Eraf
Laat DL6EQ uw QSL-kaarten
drukken. Boekje van 24 pagina’s
vol met zelfontwerpen, voorbeel-
den, monsters en prijzen tegen
inzending van 2 postzegels van
85 cent (en uw adres) aan
PA0VDZ. Jos Stierhout, Postbus
265, 6950 AG Dieren.
Vakwerkmast (Rovosan) 6 m
hoog (lang) basis 30 cm met
grondplaat (vast) eventueel met
RVS tuien, t.e.a.b. telf: (010)
422 34 50. pa3cuj@amsat.org.
490
KENWOOD TS570D inclusief:
MC-80 tafelmic. en handmic;
YK-88CN-1 270 hz CW smalfilter;
DRU- 3A ingebouwde opname-
eenheid voor spraak; ideaal voor
contesten. De TS570 is een mo-
derne transceiver met veel moge-
lijkheden o.a. DSP. Compleet met
handleiding; accessoires worden
niet los verkocht. Prijs ƒ 2500,–
bellen na 20 u. (038)
460 04 21 of pa3fdo@qsl.net
Automatische antennetuner, Ken-
wood AT 250 met kabels en
handleiding ƒ 450,-. PA1ALG. Tel
(0181) 41 78 73
Tijdschriften aangeboden voor
radiozendamateur ELECTRON
jaargangen 1996 - heden, ongev.
60 stuks en RAM jaargangen
1993 - 2000, ongev. 80 stuks. Al-
les in 1 koop t.e.a.b. PA3HGE,
Arie. Tel. (0416) 69 30 91 of
pa3hge@hetnet.nl
Weinig gebruikte Kenwood por-
tofoon TH-D7E, 2/70 met ingeb
TNC, incl. extra accupack PB-39,
alsook speakermicrofoon SMC-32
en een ontstorings voedingska-
bel voor in de auto. Als nieuw in
doos. Vaste prijs ƒ 700,–.
PA3HGE, Arie. Tel (0416)
69 30 91 of pa3hge@hetnet.nl
Antenne Fritzel FB-33. Ant. Cush-
craft R-7. Ant. Barker & William-
son T2FD. Heath Intellirotor HD-
1780. Hy-Gain Ham IV antennne-
rotor. Weerstation Digistar. Zend-
buizen RCA-813. HF ontv.
Telefunken ELK-639. HF ontv.
Marconi ’Ätalanta’. Alles in prima
staat met documentatie. Tegen
elk aannemelijk bod. PA0WSL.
Tel. (072) 540 22 47.
Rotor interface, van EA4TX, voor
besturing vanuit de PC. Zowel
Adverteerdersindex
Baco Electronica ... VI
Bijzen Antennebouw ... V
Classic International ... 462
Dierking NF/HF Technik ... 465
Doeven Communications &
Meteo ... II
Dolstra Elektronika ... II
Advertenties voor deze rubriek kunt u zenden aan
VERON Eraan/Eraf, Schieland 101,
NL-9405 ND Assen, of per E-mail naar
pa3bvd@amsat.org, giro 2294115. De prijs van
1 advertentie, per rubriek, is € 2,30 (ƒ 5,00)
per 350 karakters. De betaling moet de laatste
maandag van deze maand evenals de tekst bekend
zijn op bovengenoemd adres. Uw advertentie staat
dan in de eind volgende maand verschijnende editie
van ELECTRON.
Voor de laatste volledige voorwaarden zie
ELECTRON oktober 2001.
voor Azimuth als Elevatie. Ge- computer MTC029, RTTY, CW,
schikt voor veel rotoren oa Yae- FEC, ARQ plus interface TPI056
su, Create, Kenpro enz. Werkt sa- voor printer en monitor. Plus mo-
men met veel programma’s o.a. nitor, voeding 12 V totaal
Winorbit, Nova, DXWin, HAM- ƒ 200,–. Home built CW-zender
LOG, Logger enz. Complete unit met buizen 80/40/20 m. ƒ 100,–.
AZ ƒ 250,–, AZ en EL ƒ 375,–. Zie Voeding 10-15V/14 A ƒ 100,–.
ook: www.qsl.net/pa4fp of Tel. Regelbare voeding 0-400 V/
(0512)53 07 83 200 mA plus 6,3 V. Professioneel
Kenwood TS-440SAT met CW en ƒ 150,–. Telex machine Siemens
SSB filters en Junker seinsleutel T100 plus papier met interface
samen voor ƒ 1500,–. Voeding voor ontvanger ƒ 125,–. CB trans-
20 A met volt en amperemeter ceiver Major ƒ 100,–. Ongebruikt
ƒ 200,–. Kenwood MC 60A, spea- vergrotingsapp. Durst M605 met
ker SP 430, Diamond SX-200, Schneider Componon ƒ 500,–.
Dierking Dubbelnotch/peak-LF- Buizentester AVO160 met boek
Filter halve prijs. PA3GVA, tel. ƒ 100,–. Marconi signalgenerator
(072) 506 18 52 10 kHz – 72 MHz + boek ƒ 125,–.
Div. kleine app. en onderdelen
Scoop 100MHz. P.n.o.t.k. Tel. p.n.o.t.k. PA0IZ. Tel. (030)
(040) 242 27 40
271 29 04
HF Trcvr Icom IC-730, 80-10 mtr
Transverter 28-432MHz 15 watt
100 W ƒ 995,–. Kenwood R-1000
output ontwerp DJ9ES, preamp
ontvanger 0,2-30 MHz ƒ 500,–.
MGF1302 ontwerp DJ9BV, alles
Kenwood HF ant-tuner AT-200
in een mooi 19 inch kast. ƒ 495,–
ƒ 300,–. PA0HIT. Tel. (0318)
PA7TA tel: (0512) 54 06 04 of
65 55 91
pa7ta@amsat.org
Computer monitor Apple Color
Fyne Display, 20 inch, type Transceiver Kenwood TR-2300
M-3705. ƒ 250,–. Tel. na 19 u. en VB-2300 amplifier ƒ 175,–. Tel.
(078) 615 56 06 (030) 232 27 63.
Transceiver Heathkit SB101 + 73,
voeding + LS. Werkend te zien. Frans
Met res. bzn. ƒ 400,–. Morse/telex PA3BVD
GB Antennes and Towers ... 462
Hardwarecare ... V
Jacobs Breda Electronics ... 473
Ministerie van Verkeer
en Waterstaat ... III, IV, VII
Rohde & Schwarz ... VI
Schaart Communications ... I
Electron november 2001