W orkshops

7 3 - 17 maart 2020

Opdrachten
Slechts
€ 3,85 maken in iOS

NOG MEER GENIETEN

De slimste hacks
voor YouTube

In Excel

Formule 1 Race' mee me t Max

DEEPFAKE-VIDEO

UW PC SCHOON EN SLANK

PO
PORTABLE
MICROSOFT FOTO’S

LEKKER GEZOND

Fitter met
me uw
uw
smartphone

Slimmer en grondiger 2007

Installeren
1 en verwijderen
| 23 | 2017
8 718226 109118
 Inhoud

Deze editie
Inhoud
10 Formule 1 in Excel
Houd alle standen bij van
het aankomende F1-seizoen.
14 Fitter met uw smartphone
Gebruik uw smartphone als
personal trainer.
18 Veilig downloaden
Vals virusalarm, of toch niet?
24 Installeren en verwijderen
Erop en eraf: het kan beter.
28 Deepfake-video of echt?
Beangstigende manipulatie.

34
De Verstappen-formule
10 Op 15 maart barst het F1-geweld weer los.
Workshops Als u de resultaten na elke race intypt in
20 Filefort Backup uw eigen Excel-schema, weet u meteen
Betrouwbaar back-uppen. hoe Max ervoor staat.
40 iOS-app Opdrachten
Taken automatiseren en 36 Portable software
commando’s koppelen. 24 Efficiënt Programma’s gebruiken
42 Microsoft Foto’s (de-)installeren zonder ze te installeren.
Fijne videobewerker voor Software installeren 46 Haal meer uit YouTube
fraaie vakantiefilms. kan soms efficiënter en Tweaks en trucs voor een nog
het verwijderen ervan leukere YouTube-ervaring.
een stuk grondiger. 54 Smartphone uit Nederland
Maak kennis met Fairphone.

58 Word abonnee
Kies zelf het
abonnement
dat het best
bij u past!

Trainen met de smartphone

14 Afvallen, fitter worden of meedoen aan Draagbare soware Rubrieken
een prestatieloop? Gebruik uw smart- 36 Steeds meer programma’s hebben een 4 Mailbus
phone als personal trainer. zogeheten portable variant die u kunt Lezers geven hun mening
gebruiken zónder te installeren. Dat 6 Nieuws

Buikge voel
kan in meerdere opzichten handig zijn. Ontwikkelingen, trends en
nieuwe producten
23 Hoe? Zo!
Freeware thematisch

H et is ’s ochtends een
regelmatig terugkerend
ritueel. Nadat ik mijn eerste
kop koffie achter de kiezen
heb, rol ik mijn yogamatje
uit. Vervolgens pak ik mijn
mobiel erbij en start ik de app
‘Dagelijkse buiktraining’. In
een minuut of acht komen er
tien oefeningen voorbij om
de spieren in m’n buik (en
deels de rest van mijn lijf)
sterk en fit te houden. Elke
oefening duurt 45 seconden,
waarna een piep aangeeft
dat de volgende aan de beurt
is. Het klinkt misschien stoer
als ik dit zo opschrijf, maar
dat gezwoeg op zo’n matje is
natuurlijk bittere noodzaak.
Met al het lekkers dat dag in
dag uit binnen handbereik is
én het klimmen der jaren is het
anders volstrekt onmogelijk
om de vetlaag rond de taille
in bedwang te houden. Die
buik-app is overigens maar
een van de talloze apps en
apparaatjes die de moderne
mens te hulp kan roepen om
zijn gezondheid op peil te
houden. Met de Huawei Watch
GT2 bijvoorbeeld, die ik een
paar weken mag testen, kan ik
allerlei andere sportieve activi-
teiten bijhouden, mijn hartslag
meten, mijn slaap monitoren
en meer. Niet onmisbaar,
wel handig. Mede daarom in
deze editie een leerzaam stuk
over het fitter blijven met de
smartphone. Veel lees- en
doeplezier!
Dick van de Schraaf
Hoofdredacteur
dvdschraaf@reshift.nl
besproken
31 Tips & Trucs
Handige slimmigheden
50 Voor Nop
De leukste gratis software
52 Vers Getest
Nieuw spul, voor u bekeken
57 Gespot in Area 120
Experimenteren met Google
60 FAQman
Problemen opgelost
64 FAQtips
Antwoord op uw vragen
66 Uitsmijter
Strijd tegen plastic soep
67 Abonneeservice/colofon
Plus: volgend nummer

computeridee.nl 7 | 2020 3
 Tekst Mark Gamble

Mailbus
Zegt u he t maar!

Html4 of html5?
In het artikel ‘Eigen site ontwer-
pen met RocketCake’ op pagina
36 in Computer Idee 4 ontbreekt
een belangrijke aanwijzing. Bij
de start van het programma
moet een keuze worden gemaakt
tussen html4 en 5. Vermeden
steeds meer mensen om. Ieder-
een weet ondertussen wel dat
ik een Umidigi gebruik, na mijn
model Super is dat inmiddels
de F1 Play, een Ferrari-rode
smartphone met uitstekende
specificaties. En dat voor 179
euro. Ik werd zelfs vanuit België
meteen een groene. Ja, want die
kleur is er ook! Dan komt mijn
zoon met de vraag of de Power 3
niet een betere keus is? Met een
nog forsere batterij, meer geheu-
gen, een extra kabel om hem als
powerbank te kunnen gebruiken
en ook in het groen! Na wat
zoekwerk bij AliExpress met een
kortingscoupon, 128 euro. Maar
dan heb je ook wel een smart-
phone met ballen! En dus bestelt
mijn zoon er één voor hemzelf
en één voor zijn vrouw, mijn
buurman gaat ook om en bestelt
ook een Power 3. Vier mensen

moet worden dat html4 wordt
gekozen, omdat deze standaard
een aantal opties mist. Zo kun-
nen bewegende beelden niet
worden verwerkt, anders dan
via de rommelige insluiting van
bijvoorbeeld een YouTube-url.
W.H. Evers
gemaild met de vraag of ik tevre-
den was. Vast een Computer
Idee-lezer. En dan vraagt mijn
buurman hoe ‘dat ding’ bevalt.
Een paar dagen later komt mijn
zoon – hij en zijn vrouw fanatiek
iPhone-gebruikers – met de
mededeling dat hij bij Umidigi
W inbrief
Wachtwoord als qr-code
Ik heb een handige tip voor als de visite weer eens vraagt:
“Wat is de naam van je wifi-netwerk en het wachtwoord?”
De oplossing: www.qrstuff.com. Je kiest waarvoor je een
qr- code wilt maken, dan vul je de naam en het wachtwoord
in, je kiest een kleur, je downloadt de code en print hem uit.
Je bezoek scant de code en klaar is Klara!
Arie J. van Andel

Een erg handige manier om snel een qr-code af te drukken, en

bovendien scheelt het uitleg en spellen van een wachtwoord
aan bezoekers.

Bedankt voor deze terechte een A3X-smartphone had

toevoeging. Kortgezegd biedt
de in 2014 geïntroduceerde
html5-standaard meer moge-
lijkheden met betrekking tot
het gebruik van multimedia
en is er minder code nodig om
hetzelfde te bewerkstelligen dan
bij html4 het geval was. Kortom:
html5 heeft de toekomst en alle
huidige browsers kunnen met
deze standaard overweg.
Leve Umidigi!
Vanwege de belachelijke hoge
prijzen voor smartphones gaan
gezien voor 79,99 dollar, met
de korting eraf iets van 64
euro! Gratis thuisbezorgd.
Of ik wist of dat wat was?
Nou, dat was het wel!
Android 10, een forse
batterij, 2 simslots (2
keer 4G) en geheugen uit
te breiden met 256 GB! En
inclusief screenprotector
en cover! Mooie processor
en camera, alles bij elkaar
voor die prijs een erg leuke
instapper. Ik vertel het rond,
en mijn beste vriend bestelt

4 7 | 2020

in één week om, waarvan drie
iPhone-gebruikers; ze zullen toch
niet allemaal dom zijn? Voor de
prijs van een iPhone kun je met
Umidigi-telefoons zeker 10 jaar
vooruit!
Hans M. Roeper
Verduidelijking
Ik las in de Mailbus van Compu-
ter Idee 1 dat lezer Beckers mijn
vorige lezersbrief niet voldoende
duidelijk vond. Hopelijk kan ik
een en ander rechtzetten. De
reden dat ik het had over de
‘gebruikersmap’ en ‘profielmap’
van Firefox, heeft er enerzijds
mee te maken dat ik wel vaker
in deze mappen duik om een
restore-sessie uit te voeren als er
eens iets misloopt met Firefox –
dat maakt het voor mij misschien
iets te vanzelfsprekend over
welke mappen het gaat. En
anderzijds omwille van het feit
dat de exacte locatie van deze
map nogal afhankelijk is van het
gebruikte besturingssysteem.
Vandaar deze verduidelijking:
- Onder recente versies van Win-
dows gaat het inderdaad om de
map: C:\Users\gebruikersnaam\
AppData\Roaming\Mozilla
- Onder een Linuxdistro, zoals
Linux Mint of Ubuntu, gaat het
om de map: \home\gebruikers-
naam\.mozilla
Het is in elk geval raadzaam
verborgen bestanden te tonen
om de mappen eenvoudig te
kunnen terugvinden. De onder-
liggende profielmap waarvan
ik de inhoud heb teruggezet, is
de map met willekeurige tekens
eindigend op ‘.default’ onder:
C:\Users\gebruikersnaam\App-
computeridee.nl
Mailbus
Prijswinnaars
In Computer Idee 26 moch-
ten we van Pacsafe twee-
maal een Metrosafe X-rug-
zak ter waarde van € 129,95
weggeven. De winnaars zijn
bekend: Wim Maas en Fred
van Dam. Van harte gefelici-
teerd met uw prijs!
Data\Roaming\Mozilla\Firefox\ map. Hopende het nu voldoende
Profiles, of onder Linux een map te hebben verduidelijkt!
met willekeurige tekens eindi- Davy Kindt
gend op .default-release onder: \
home\gebruikersnaam\.mozilla\ Second opinion
firefox\ Naar aanleiding van de work-
Soms staan daar verschillende shop ‘Second opinion’ op pagina
profielmappen; dan is het een 51 in Computer Idee wil ik het
kwestie van het juiste profiel volgende melden. Ik heb een
achterhalen. Meestal is dat de systeem met Windows 10 en ESET toegevoegd aan de firewall
meest recente (sorteer de datum alles gaat perfect; geen proble- voor het geval deze de connectie
op ‘gewijzigd op’). Open, om men. Echter: ik heb ESET online zou blokkeren. Dit geeft niet het
absoluut zeker te zijn, de map en virusscanner gedownload en gewenste resultaat. Kunt u mij
controleer de datum en de tijd deze wil een module-update zeggen wat ik zou moeten doen?
waarop het bestand sessionstore. downloaden en dat lukt niet. Rob Swaans
jsonlz4 werd gewijzigd; als dit Ik zou de internetverbinding
tijdstip overeenkomt met de moeten controleren, maar daar Wat precies de reden is waarom
laatste keer dat Firefox werd heb ik geen problemen mee; de software geen updates kan
gesloten, gaat het over de juiste alles doet het perfect. Ik heb binnenhalen, is lastig te zeggen.
Schri jf ons!
Uiteraard hebben wij het ook
meerdere malen op verschillen-
de computers getest en zonder
problemen. Werkt het updaten
Wilt u reageren op een artikel uit Computer Idee? van ESET wel op een andere
Dan kunt u dit mailen naar: mailbus@computeridee.nl computer binnen uw thuisnet-
Vergeet bij reacties op artikelen niet de editie te vermelden. werk? Ook niet? Dan zou het aan
de (te strenge) instellingen van
Hebt u een leuk computeridee? de router in uw thuisnetwerk
Mail dan naar: idee@computeridee.nl kunnen liggen.
7 | 2020 5
 Tekst Randolf Bouwma

Nieuws
Nieuwe producten,
gadge ts en apps

TOP 5 Knappe
M ediaspelers klapper
Onze collega’s van Kieskeurig.nl weten precies Klaptelefoons maken een comeback
welke producten het meest gewild zijn, ook op nu schermen zélf opvouwbaar zijn.
techgebied. Deze keer: vijf van de populairste De Galaxy Z Flip is de tweede ‘folda-
mediaspelers van het moment. ble’ van Samsung, een toestel dat in
de lengte dicht te klappen is. Een
wezenlijk verschil met de Galaxy
Google Chromecast 3 € 39,- Fold, die juist in de breedte uit-
Resolutie: Full hd klapbaar is tot (klein) tablet-for-
Opslagruimte: Geen (enkel streaming) maat. Eenmaal dichtgevouwen
Connectiviteit: Wifi, hdmi heeft de Z Flip het formaat
van een poederdoos
en zijn notificaties
Nvidia Shield alsnog af te lezen. Op en in een soort tent-
Resolutie: 4K de achterkant is voor modus neer te zetten.
Opslagruimte: 16 GB € 169,- dit doeleinde namelijk een Onder meer handig bij het
Connectiviteit: Wifi, hdmi, extra schermpje geplaatst. De videobellen. Maar die prijs ...
ethernet, bluetooth telefoon is ook deels open te vouwen € 1.500,– www.tiny.cc/galflip

Apple TV 4K € 219,- Op het oog

Resolutie: 4K
Opslagruimte: 64 GB
Connectiviteit: Wifi, hdmi,
ethernet, bluetooth
Xiaomi Mi Box
Resolutie: 4K € 66,-
Opslagruimte: 8 GB
Connectiviteit: Wifi, hdmi, bluetooth
Google Chromecast Ultra
Resolutie: 4K
Opslagruimte: Geen (enkel streaming)
Connectiviteit: Wifi, hdmi, ethernet
Meer informatie?
www.kieskeurig.nl/mediaspeler
Google Glass voor consumenten werd op z’n zachtst gezegd geen succes, maar
met bedrijven doet Google betere zaken. Die kunnen vanaf heden investeren
in de Glass Enterprise Edition 2. Op de afbeelding ziet u hoe de gadget over
een normale bril heen wordt gedragen. Door het schermpje zien monteurs
bijvoorbeeld instructies vanuit hun ooghoek, zodat ze verder hun handen
vrij kunnen houden. De camera aan de voorzijde laat collega’s met de werk-
zaamheden meekijken; de beelden zijn namelijk te
streamen. Op de werkvloer lijkt Google
zijn niche uiteindelijk dus toch te
hebben gevonden.
$ 1.062,–
www.google.com/glass/start
€ 79,-
Speeluurtje Ingeprent
7,6 miljoen Nederlanders gamen Vorig jaar zijn er tussen juli en
gemiddeld een uur per dag, aldus december maar liefst 21.327
Multiscope. Games worden meer op boetes uitgeschreven aan
smartphones gespeeld (35 procent) appende fietsers. Zo’n prent kost
dan op spelcomputers (15 procent). overtreders zomaar 95 euro.

6 7 | 2020
 Nieuws

Driemaal twintig Nummertje

De Samsung Galaxy S10-serie wordt opgevolgd door
de Galaxy S20 (in twee uitvoeringen), de S20+ en S20
Ultra. Alle toestellen hebben een 120Hz-scherm. Door
deze hogere verversingssnelheid beweegt het beeld
soepeler, bijvoorbeeld bij het scrollen of het spelen
van spelletjes. Ook kunnen ze allemaal 5G-internet
ontvangen, behalve de instapversie van de standaard
S20. Die heeft ook als enige ‘slechts’ 8 GB aan werk-
geheugen; andere modellen hebben minstens 12 GB.
Verder zet Samsung stevig in op cameracapaciteiten.
Zo heeft de S20 Ultra een 108 megapixel-hoofdsensor
en kan er tot 100x mee worden ingezoomd. Voor
deze paradepaardjes zijn wel diepe zakken nodig: de
duurste configuratie kost 1.549 euro.
Vanaf € 899,–
www.tiny.cc/gals20
trekken
Ergonomie-specialist BakkerElkhui-
zen breidt zijn toetsenbordenlijn
uit met het UltraBoard 960. Deze
keer betreft het een compact
keyboard mét numeriek gedeelte,
dus geschikt voor Excel-minnend
Nederland. Neemt niet weg dat de
afmetingen binnen de perken zijn
gebleven (8 cm smaller dan een
gemiddeld toetsenbord) en het
gewicht net zo laag is gehouden:
628 gram. Boven het numpad vindt
u onder andere toetsen voor het
openen van mail-software en het

Vol(t)treffer maken van een schermafbeelding.

Apple iPhones staan niet bekend om
hun uitmuntende batterijduur. Wie een
poosje zonder stopcontact verwacht te
zitten, kan een powerbank dan ook goed
gebruiken. Als hofleverancier van officiële
Apple-accessoires komt Mophie nu met
deze Powerstation Plus, voorzien van een
geïntegreerde lightning-kabel. Dankzij het
vermogen van 18 watt zit een
iPhone binnen een halfuur
laden weer voor de helft vol.
Voor het geld is de capaciteit
van 6.000 mAh wel wat aan
de krappe kant, hoewel het
voldoende is voor maximaal
Draadje los Aan weerszijden zijn twee extra
usb-poorten aangebracht. Het toet-
In dit nummer van Computer Idee vindt u vanaf senbord zelf wordt ook aangesloten
pagina 54 een artikel over de Fairphone, een via usb; het betreft geen draadloos
smartphone waarvan de meeste onderdelen exemplaar.
eenvoudig te vervangen zijn. Dit met het oog op € 90,74 www.tiny.cc/
duurzaamheid, een visie die nu ook naar andere ub960
producten van dit merk wordt doorgetrokken.
Neem deze zogeheten modular earphones..
De kabel daarvan is los te koppelen van de
dopjes. Stel, er is in de toekomst sprake van
een kabelbreuk, dan hoeft alleen dit deel
vervangen te worden. Zo’n reservekabel kost
12,95 euro. Scheelt toch twee tientjes, gelet
op de oorspronkelijke prijs van een
volledig setje.

Hebben? Hebben!
32 uur extra batterijduur. € 34,95 www.tiny.cc/fairears
€ 89,95
www.tiny.cc/mophiepower
Van BakkerElkhuizen mogen we
driemaal een UltraBoard 960-
toetsenbord weggeven. Kans
maken? Laat dan vóór 16 maart
uw persoonlijke gegevens achter op
www.computeridee.nl/winnen.

Doorjassen
Communicatie tussen fietsers en
automobilisten gaat niet altijd van
een leien dakje, wat in gevaarlijke
verkeerssituaties kan uitmonden.
Ford bedacht daarom deze Emoji
Jacket. Geïntegreerde ledlampjes op
de achterkant van het jack kunnen
verschillende symbolen tonen aan
achterliggende verkeersdeelnemers,
waaronder smileys, maar ook pijlen
naar links en naar rechts. De fietser
bepaalt welk figuur hij wil tonen met
behulp van een draadloos bedienings-
paneel dat op het stuur wordt gemon-
teerd. Voorlopig blijft het bij een
concept en is de jas niet te koop.
Prijs n.v.t.
www.tiny.cc/emojack

Vrouwelijke touch Beurs(af)gang Meldplicht

Vrouwen besteden meer tijd aan
spelletjes op hun smartphone dan
mannen. Bij pc- en consolegames
is dat juist andersom. Candy Crush
en Wordfeud zijn het populairst.
Dit jaar vindt er voor het eerst in
drie decennia geen Mobile World
Congress plaats. Veel partijen
zegden de smartphone-beurs al
af vanwege het coronavirus.
In 2019 heeft de Autoriteit Persoons-
gegevens 26.956 meldingen van
datalekken ontvangen. Sinds 2016
zijn bedrijven verplicht dergelijke
informatie over te dragen.

computeridee.nl 7 | 2020 7
 Flitsende
look
Fotograferen wordt steeds laagdrempeliger,
mede dankzij allerlei vernuftige automatische
camera-instellingen. De makers van de Jollylook
Auto-camera willen daar allemaal niks van weten. Hier
is nog sprake van ouderwets handwerk; zaken als het
bijstellen van het diafragma, het scherpstellen en zelfs
het ontwikkelen verloopt door aan de verscheidene
hendeltjes te draaien. Wel enigszins modern is de
micro-usb-aansluiting voor het opladen van de flitser.
Op crowdfunding-site Kickstarter blijkt er al veel
interesse; de financiering is ruimschoots rond.
Vanaf november is-ie dan ook te koop.
$ 129,–
www.tiny.cc/ouweleuk

Sterrenbeeld
De Amerikaanse astronaut Jessica Meir
had geen spiegel bij de hand en gebruikte
daarom de reflecterende zonnepanelen
van het ruimtestation ISS voor deze bui-
tenaardse selfie. De camera in kwestie –
een Nikon D5 – zit stevig ingepakt, anders
zou die de extreme kou van ons heelal
niet overleven. Zo’n space-selfie maken,
dat doen weinigen haar na!
Fotobron: www.twitter.com/Astro_Jessica

Lezen en schijven
NVMe-ssd’s zijn de snelste
solid state drives van het
moment en de Sandisk
Extreme Pro Portable SSD
is daar opnieuw een voor-
beeld van. Bestanden zijn
daarop over te zetten met
een snelheid van maximaal
1 GB per seconde. Volgens
de makers is dat ook snel
genoeg om video’s mee te
bewerken zonder ze eerst
over te zetten naar een pc.
De schijf heeft een rubber
rand, zodat-ie tegen een
BRON: COMPUTERIDEE.NL (POLL)

stootje kan. Daarnaast is de

externe ssd spatwaterdicht.
De opslagruimte betreft
500 GB, 1 TB of 2 TB.
Vanaf € 149,99
www.tiny.cc/prossd

Whats-update
WhatsApp heeft een mijlpaal
bereikt: de chat-app kent nu meer
dan twee miljard gebruikers!
Het enige andere platform dat SPOTNET
hier aan kan tippen is Facebook.

8 7 | 2020

Iets te vieren
Synology brengt een nieuwe nas uit
voor grootverbruikers: de w. Daar
passen vier schijven in voor een
maximale opslagcapaciteit van maar
liefst 64 TB. De schijven dient u er wel
zelf los bij te kopen. De aanwezige
quadcore-processor zorgt ervoor dat
alle taken soepel verlopen. Enkele
Anders piepen
Er bestaan muizen voor gamers en
er bestaan ergonomische muizen.
Waarom die twee niet combineren,
dacht Speedlink. Het resultaat is deze
Sovos Vertical RGB Gaming Mouse.
Naast het feit dat deze muis een
ergonomische houding voor de pols
mogelijk maakt, wordt het
apparaat met gekleurde
ledverlichting
omringd. Alsof
dit product niet
genoeg opvalt,
zit er ook nog
een joystick
in verwerkt
die met de duim
te bedienen is. De
dpi-waarde – dus
gevoeligheid – is in vijf
gradaties in te stellen. Deze
muis is overigens niet draadloos.
€ 39,99 www.tiny.cc/vosmuis
Doorzetter
De Moto G8 Power dankt zijn naam aan de bijzonder
hoge accucapaciteit van 5.000 mAh. Volgens
Motorola houdt het toestel het op één oplaadbeurt
ruim twee dagen vol. Aan de achterzijde vinden
we vier camerasensoren terug; een boel voor een
smartphone in deze prijsklasse.
Luistercijfers
Spotify heeft nu 271 miljoen
gebruikers, en dat aantal blijft
groeien. 124 miljoen daarvan
betalen voor een Premium-abo,
de rest luistert de muziek gratis.
computeridee.nl
toepassingen zijn het openen van
bestanden op tal van verbonden
apparaten (zoals pc en smartphone)
en het streamen van media naar uw
tv. Ook verscheidene opties voor
automatische back-ups zijn aanwezig.
€ 314,60
www.tiny.cc/ds4nas
Gaatje vrij
Nomad is een merk dat bekendstaat
om zijn lederen Apple-accessoires,
zoals iPhone-hoesjes en Apple
Watch-bandjes. Nieuw in het assorti-
ment is dit opbergdoosje voor Air-
Pods Pro-oordoppen, wederom uit
(echt) leer opgetrokken. Aan de voor-
zijde is een klein gaatje vrijgehouden,
zodat het statuslampje zichtbaar
blijft. De case wordt namelijk ook
gebruikt om de doppen mee op te
laden en het ledje geeft een indicatie
van de huidige accustatus.
$ 34,95 www.tiny.cc/lerendoos
Daarmee zijn onder meer ultra-
wide-beelden te schieten en is in
te zoomen tot op macroniveau.
Andere specificaties zijn onder
andere 4 GB aan werkgeheugen
en 64 GB aan opslagruimte, dat
met een geheugenkaartje uit
te breiden is.
€ 229,99
www.tiny.cc/motog8
Niet zo Net-jes
Netfl ix is niet langer een maand
lang gratis uit te proberen. Nieuwe
kijkers dienen dus per direct een
betaald abonnement van mini-
maal € 7,99 p/m af te sluiten.
Nieuws
W eb & App
W elke websites u bezoekt, is
voor Facebook interessant,
omdat het een beeld schetst van
uw interesses, hetgeen weer voer
is voor adverteerders. Dat werkt
door Facebook-trackers die op
veel sites – vaak goed verstopt –
aanwezig zijn. Sinds kort is deze
informatie ook voor uzelf inzich-
telijk. Volg onderstaande link en klik rechts op Je
activiteit buiten Facebook beheren.
beheren Nu ziet u alle sites
waarvan Facebook weet dat u er geweest bent. De
data is te wissen, maar Facebook begint daarna
gewoon weer opnieuw met verzamelen.
www.tiny.cc/ofba
T och is ook daar inmiddels
(deels) iets aan te doen. Gaat
u naar de link hieronder om de
optie Toekomstige activiteit bui-
ten Facebook uit te schakelen. Het
doet vermoeden dat Facebook
nu stopt met achtervolgen, maar
dat is niet helemaal waar. Dat gebeurt namelijk nog
steeds, maar richting adverteerders toe worden die
gegevens voortaan geanonimiseerd. Advertenties
die u hierna voorgeschoteld krijgt zijn dan minder
gepersonaliseerd dan eerst.
www.tiny.cc/fbfa
S telt u zich voor hoe het ooit
was om voor het eerst bewe-
gend beeld te zien. In 1896 zagen
mensen de korte fi lm ‘L’Arrivée
d’un train en gare de La Ciotat’.
Daarin rijdt een trein richting de
kijker. Zo indrukwekkend vond men dat destijds, dat
er spontaan opzij werd gesprongen. De fi lm in kwes-
tie is nu voor het eerst te bekijken in 4K. Kunstmatige
intelligentie in de software voor beeldrestauratie is
daarvoor verantwoordelijk. Bekijk het knappe resul-
taat op YouTube.
www.tiny.cc/eerstetrein
F ilmtrailers kunnen een aar-
dige indruk geven van wat u
kunt verwachten. Handig dus
wanneer u niet zeker weet of een
bepaalde titel de moeite waard is.
Op Netfl ix starten trailers echter
automatisch en dan wordt het snel vervelend. Wel zo
fijn dat u dat nu een halt kunt toeroepen. Volg onder-
staande link en klik op uw profiel. Haal daarna het
vinkje weg bij Tijdens het browsen op alle apparaten
worden automatisch previews weergegeven. Bevestig
met Opslaan.
www.netflix.com/profiles/manage
7 | 2020 9
 o le p o s it io n m e t E x c e l
Op p
Formule 1 in for
Sinds Max Verstappen hoge ogen gooit,
is de Formule 1 weer hot. En helemaal
nu de Grand Prix na 35 jaar weer naar
Zandvoort komt. Op 15 maart barst het
geweld los in Melbourne, Australië.
De stand houdt u bij in Excel. Als u de
scores na elke race intypt, wordt het
klassement steeds supersnel bijge-
werkt.
Tekst Wim de Groot
T
ypt u om te beginnen de teams over, eenmaal
in kolom I en tweemaal in kolom B. Die
namen moeten in die beide kolommen exact
gelijk zijn, anders klopt de puntentelling
straks niet. Dat gaat veilig en snel als volgt: typ de
teams in kolom I (vanaf I6), selecteer die tien cellen,
kopieer ze en plak ze in B6 en daaronder, en plak ze
nog een keer vanaf B16. Als u B6 tot en met B25 dan
even sorteert, staan ze op alfabetische volgorde onder
elkaar (afbeelding 1).
1 komen, maar dan steeds in één grote
Dit zijn de teams die in 2020 strijden om de Grand Prix, de Grote
Prijs van de Formule 1.
10 7 | 2020
Ieder team be-
staat uit twee cou-
reurs. Daarom
voegen we steeds
twee cellen samen
voor een teamnaam
en kunnen er twee
namen naast.
Teams en coureurs opstellen
Deze teams moeten ook in kolom K
cel die bestaat uit twee cellen onder
elkaar. Die maakt u als volgt: kopieer
‘Alfa Romeo’ vanuit cel I6 naar K6,
selecteer K6 en K7 en klik op de knop
Samenvoegen en centreren. Die knop
doet precies wat hij zegt: hij voegt de
beide cellen samen tot één en zet de
tekst in het midden. Om de tekst ook
qua hoogte in het midden te krijgen,
klikt u op Midden uitlijnen. Zo kopieert
u het tweede team uit I7 naar K8, voegt
u K8 en K9 samen enzovoort (afbeel-
ding 2). Typ uit afbeelding 2 de namen
van de coureurs over, met het nummer
dat ze op de wereldranglijst hebben.
Het scorebord inrichten
Dan gaan we het scorebord inrichten.
De kolommen voor de cijfers kunnen
een stuk smaller. Selecteer kolom M
tot en met CB en klik met de rechter-
muisknop; er verschijnt een menu.
Kies Kolombreedte en vul in het ven-
stertje 3,57 in. Typ Datum in cel M1,
Land in M2 en Circuit in M3. Deze drie
cellen gaan we ook samenvoegen
en centreren met hun buurman in
kolom N, maar we gaan dat niet voor
elk tweetal apart doen. Selecteer de
2
cellen M1 tot en met N3, klik op het
pijltje naast de knop Samenvoegen en
centreren en kies Rijen samenvoegen.
Nu worden M1 en N1 één geheel, gaat
M2 samen met N2 en M3 met N3; met
één klik.
Dan vult u in O1 de datum van de
eerste race in: 15 maart 2020. Daar-
onder komt het gastland: Australië
en daaronder het circuit: Albert Park
Melbourne. Om te zorgen dat de
naam van het circuit binnen dezelfde
cel op twee regels komt, drukt u na
Albert Park op de toetsen Alt+Enter
en typt u daarna Melbourne. En klik
op de knop Terugloop. Deze drie cel-
len zijn kopjes die midden boven de
kolommen O, P en Q moeten lopen.
Selecteer O1 tot en met Q3, klik op het
pijltje naast de knop Samenvoegen
en centreren en kies Rij samenvoegen
(afbeelding 3). Net als zojuist krijgt u
drie brede cellen onder elkaar.
Het is al handig dat u deze drie
cellen steeds voor drie rijen tegelijk
kunt samenvoegen. Om de kopjes
voor alle 22 races ook zo in te richten,
kan het nog sneller. Kent u de knop
Opmaak kopiëren/plakken? Deze
knop met de verfkwast vindt u onder
de knoppen Knippen en Kopiëren.
Daarmee brengt u de opmaak van

mules
een cel over op andere cellen. Is een
cel bijvoorbeeld geel en vet, en wilt u
meer cellen zo opmaken, dan selec-
teert u de cel die al geel en vet is,
klikt u op de knop Opmaak kopiëren/
plakken en sleept u de muisaanwijzer
(met ingedrukte linkermuisknop)
over een aantal andere cellen; die
krijgen dezelfde opmaak. U mag
ook vooraf meer cellen selecteren,
dan wordt de opmaak van die groep
overgebracht. Dat kan ook met
samengevoegde cellen, want dat is
tenslotte ook opmaak. Daar gaat-ie:
selecteer de cellen O1 tot en met Q3,
klik op Opmaak kopiëren/plakken
en sleep over R1 tot en met CB3. Nu
worden al die cellen samengevoegd:
steeds drie naast elkaar en dat in rij 1
tot en met 3. Is dat snel of is dat snel?
U vult daar verder de datums, landen
Uw klassement is al bijgewerkt
voordat de winnaars de champagne
hebben kunnen ontkurken
en plaats van handeling in. U vindt ze
op een site als www.f1-fansite.com/nl/
f1-calendar.
Kwalificatierondes
In rij 4 ziet u steeds Kwal, Fin en Vgl.
In deze kolommen kunt u de positie
na de kwalificatieronde noteren en de
positie waarop er gefinished wordt. In
het bestand dat u kunt downloaden
hebben we formules gezet, om die
twee met elkaar te vergelijken. Het
voert te ver om die hier te bespreken.
U typt in O5 Race 1. Selecteer O5 tot
en met Q5 en klik op Samenvoegen
computeridee.nl
en centreren; deze drie cellen worden
één brede cel. Profiteer nu van het
volgende trucje van Excel: selecteer
deze drie-in-één cel (O5 tot en met
Q5), klik op het blokje rechts onder
deze selectie en sleep naar rechts
tot in CB5. Nu wordt deze brede cel
gekopieerd én telt Race 1 verder: Race
2, Race 3 enzovoort. Handig toch?
Punten toekennen
De snelheidsduivels verdienen
punten door in de top tien te finishen.
De nummer 1 krijgt 25 punten, de
nummer 2 krijgt er 18 enzovoort.
Excel
3
Om brede kopjes
boven de smalle
Enfin, neemt u de tabel uit afbeelding
5 over, helemaal rechts in het werk-
kolommen te krij-
gen, zetten we
blad in kolom CD en CE. Daar komt
u snel als u op de toetsen Ctrl+End
Samenvoegen en
centreren in. Met de
knop met de verf-
drukt (NumLock moet uitstaan). Als
u ook wilt kunnen invullen dat een
coureur niet gefinisht is of werd
kwast kopiëren we gediskwalificeerd, zet u onder aan
die opmaak naar de de lijst dnf (voor: did not finish) en
volgende kolom- dq (disqualified) met 0 punten, maar
men. nodig is dat niet.
Om de coureurs de juiste punten
te geven, gaan we straks naar deze
tabel verwijzen. Het is handig om dit
gebied een zogeheten bereiknaam te
geven. Selecteer hiervoor de cellen
CD4 tot en met CE17, klik op de tab
Kopieert u het Formules en klik op Naam definiëren;
woord Race met een er verschijnt een venstertje. Vul bij
nummer, dan wordt Naam Punten in en klik op OK.
de nummering bij Om de punten toe te kennen
het kopiëren door- maken we een tabel vol formules. Typ
gevoerd. hiervoor in CG5 Race 1, selecteer CG3
tot en met CG5 en klik op Samenvoe-
4 gen en centreren; deze drie cellen
worden één hoge cel. Klik op de knop
Afdrukstand en kies Tekst omhoog
draaien. Selecteer deze drie-in-één cel
en sleep aan de vulgreep naar rechts
tot in DB3-5. Deze hoge cel wordt
gekopieerd en de telling loopt op.
U zet in CG6 een formule met de
functie Verticaal Zoeken: klik op de
tab Formules en klik op de knop
7 | 2020 11

Zoeken en verwijzen; er gaat een lijst
met rekenfuncties open. Selecteer
VERT.ZOEKEN; dit opent een venster
waarin u de formule samenstelt.
Bij Zoekwaarde is de vraag: wat
zoekt u? Geef daar P6 op, de positie
waar de eerste coureur in race 1
finisht. Bij Tabelmatrix is de vraag:
waarin zoekt u? Hier geven we de
tabel met de puntentelling op. Typ
gewoon Punten, het naambereik dat
we net hebben ingesteld. Excel zoekt
de zoekwaarde dan op in de linker-
kolom van die tabel en wil weten:
de hoeveelste kolom van die tabel
moet opgehaald worden? Dat wordt
bedoeld met Kolomindex_getal (maar
waarom makkelijk doen als het ook
moeilijk kan?). Typ daar een 2.
En de vierde vraag is: als de zoek-
waarde niet in de linkerkolom van
de tabel staat, mag Excel dan naar
de waarde gaan die kleiner is? Dat
gebeurt al als u niets opgeeft, maar u
12 7 | 2020
Groene vlag voor Excel!
mag bij Benaderen ook WAAR invul-
len. Sluit dit venster. Uw formule is nu:
=VERT.ZOEKEN(P6;Punten;2;WAAR)
(afbeelding 5)
Formules kopiëren
Als de coureur in rij 6 nu eindigt als
nummer 1, typt u deze 1 in P6, zoekt
Excel in de tabel naar 1 en ziet u 25 die
daarnaast staat. U hoeft een finish-
plaats lager dan 10 niet in te vullen,
maar mocht u toch bijvoorbeeld 16
noteren, dan komt 16 niet in de tabel
voor. Omdat benaderen mag, gaat
Excel naar 11 en geeft het 0 weer. Is de
cel onder Fin leeg, dan is dat nul en
wordt er 0 uit de tabel opgehaald,
U stelt een formu- omdat de 0 linksboven in de tabel
le samen met de staat.
functie VERT.ZOE- Kopieer deze formule omlaag voor
KEN. U vult in op de andere coureurs.
welke plaats iemand Voor Race 2 komt er in CH6:
finisht en Excel haalt =VERT.ZOEKEN(S6;Punten;2;WAAR)
de punten erbij. Want voor Race 2 staat de finish-
5 af: het rijnummer waarin de formule
plaats in S6. De punten voor race 3
worden toegekend in CI6 met:
=VERT.ZOEKEN(V6;Punten;2;WAAR)
Zo past u in elke formule voor de
volgende race de kolomletter aan. Is
dat gelukt, dan kopieert u CG6 tot en
met DB6 naar beneden tot in rij 25.
Automatisch klassement
maken
We willen een automatisch klasse-
ment en trekken daarvoor de volgen-
de trukendoos open. De punten die
door de vorige formules verzameld
worden, tellen we op. Typ hiervoor in
C6 de formule:
=SOM(CG6:DB6)-RIJ()/10000
Kopieer deze naar beneden. Als we
nog geen uitslagen hebben, staan alle
renners op nul punten. Daardoor zou
de coureur die boven in kolom N staat
op alle plekken in het klassement
komen. We gunnen Kimi Räikkönen
best wat, maar om dit te voorkomen
trekken we van de punten een fractie
staat gedeeld door 10.000.
Om de scores van kolom C van
groot naar klein te zien, zetten we in
D6 het grootste getal met de formule:
=GROOTSTE(C$6:C$25;1)
In D7 komt het op één na grootste
getal met:
=GROOTSTE(C$6:C$25;2)
Maar we hebben geen zin om in
elke volgende formule een 3, 4 enzo-
voort te typen, en omdat we toch een
lijst van 1 tot en met 20 nodig hebben,
typen we die cijfers in kolom A, vanaf
A6. En we laten de functie GROOTSTE
daarnaar verwijzen. Typ in D6 de
formule:
=GROOTSTE(C$6:C$25;A6)
En kopieer die omlaag. U hebt dan
de scores van groot naar klein. Om
daar de bijbehorende coureur bij te

zetten, nemen we weer VERT.ZOE-
KEN. Open in E6 het venster waarmee
u de formule met VERT.ZOEKEN
samenstelt. Geef bij Zoekwaarde
D6 op, sleep bij Tabelmatrix over
de cellen C6 tot en met L25 en druk
tweemaal op de functietoets F4 zodat
de dollartekens ertussen komen, dus:
C$6:L$25. Typ bij Kolomindex_getal
10 (want we zoeken in kolom C en
willen de naam uit kolom L halen, dat
is de tiende kolom). Nu mag
Excel de zoekwaarde niet
benaderen, daarvoor typen we bij
Benaderen een nul (ONWAAR mag
ook). De formule is:
=VERT.ZOEKEN(D6;C$6:L$25;10;0)
Kopieer deze omlaag en de cou-
reurs staan op volgorde in de ranglijst
(afbeelding 6).
Teamklassement
We hebben ook een klassement per
team. Typ daarvoor de cijfers 1 tot en
met 10 vanaf F6 onder elkaar. Omdat
de punten voor de teams in kolom C
in verschillende rijen staan, harken
we die bij elkaar met de functie SOM.
ALS. Klik in G6 op de tab Formules,
klik op de knop Wiskunde en trigono-
metrie en kies uit de lijst SOM.ALS.
In het volgende venster stelt u de
formule samen. Klik vanuit het vak
Bereik in het werkblad, sleep over
computeridee.nl
de cellen B6 tot en met B25 en druk
tweemaal op de functietoets F4 zodat
u B$6:B$25 krijgt. Typ bij Criterium
I6, want u wilt hier de punten van Alfa
Romeo verzamelen, die in I6 staat.
Sleep vanuit het vak Optelbereik over
C6 tot en met C25 en verander dat
door middel van de functietoets F4 in
C$6:C$25. Uw formule is:
=SOM.ALS(B$6:B$25;I6;C$6:C$25)
Excel
6
Kant-en-klaar be-
stand downloaden
Geen zin of tijd om dit klasse-
ment voor Formule 1 in Excel
zelf te maken? Surf dan naar
www.computeridee.nl/
downloads en haal daar het
bestand: CID Formule 1 - 2020.
xlsx op.
Om ook deze scores van groot
naar klein te zien, typen we in H6 de
formule:
=GROOTSTE(G$6:G$15;F6)
Kopieer G6 en H6 omlaag. Bij deze
punten zet Excel de bijbehorende
teams met de formule in J6:
=VERT.ZOEKEN(H6;G$6:I$25;3;0)
U weet inmiddels hoe u die samen-
stelt (of typ hem gewoon over). Deze
formule zoekt naar H6, zoekt in G6 tot
en met I25 en geeft van dat gebied
de derde kolom weer; en benaderen
mag niet, vandaar de nul aan het eind
(afbeelding 7).
Om het geheel er professioneel te
laten uitzien, sluit u de kolommen
met de tussenstappen. Selecteer
Excel zet de scores kolom B en C, klik met de rechter-
van groot naar klein, muisknop en kies Verbergen (of druk
haalt de coureurs op Ctrl+nul). Doe hetzelfde met kolom
erbij en u ziet steeds G en I.
het klassement. Het enige wat u nog hoeft te doen,
is genieten van de races en de uit-
Vul de uitslagen in slagen invullen. Door de combinatie
en het klassement van de formules met GROOTSTE en
wordt steeds auto- VERT.ZOEKEN wordt het klassement
matisch bijgewerkt. steeds automatisch bijgewerkt.
7
7 | 2020 13
 e t d e s m a r tp h o n e
Fitter m
Uw mobiel als trai
De lente klopt weer voorzichtig aan de deur, dus is het
de hoogste tijd om fit te worden! Vergeet dure abonne-
menten bij de sportschool of personal trainers. Gebruik
gewoon uw smartphone om te helpen bij het afvallen,
fitter worden of het trainen voor een prestatieloop.
Tekst Richard Veenstra

E
en van de belangrijkste
vereisten om fitter te wor-
den, is genoeg bewegen.
Maar in plaats van meteen
aan de slag te gaat met krachttraining
of intensieve conditietraining, is het
beter om geleidelijk te wennen aan
iets meer fysieke inspanning. U hebt
hiervoor niks anders nodig dan uw
smartphone.

Stappen tellen
In zowel iOS als Android zit standaard
een app waarmee u uw stappen kunt
tellen of andere activiteiten kunt
bijhouden.
In Android opent u de app Fit, op de
iPhone gaat u naar de app Gezond-
heid. Fit telt niet alleen uw stappen,
maar registreert ook beweegminuten
en deelt zogeheten hartpunten uit.
Elke minuut beweging, zoals een
wandeling, wordt geteld als een
beweegminuut. Met een iets actie-
vere wandeling of een stukje rennen
kunt u extra hartpunten verdienen.
In de app geeft u zelf aan wat uw
dagelijkse doel is. Tik op Profiel en
geef de Beweegminuten en Hartpun-
ten aan die u dagelijks wilt behalen
(afbeelding 1). Veel stappentellers
houden 10.000 stappen aan als een
goed doel voor uw dagelijkse bewe-
ging, maar een recent onderzoek gaf
aan dat u met een doel van 7.500
stappen per dag al een aanzienlijk
lager risico loopt om vroegtijdig te
sterven aan allerlei aandoeningen.
Om een idee te geven hoeveel 7500
stappen is: circa 75 minuten of zo'n 6
kilometer wandelen op een normaal
tempo. Als u van de 7500 stappen al
1500 aftrekt voor uw normale bewe-
ging binnenshuis, dan valt het doel
best wel mee.

14 7 | 2020

ningsmaatje
1
In Android kunt u zelfs bewegingsdoelen
per dag instellen.
Zeven minuten per dag
Naast rustig wandelen, moet u ook
intensief bewegen. De Wereldgezond-
heidsorganisatie raadt volwassenen
aan om minstens 75 minuten per
week een work-out te doen, en dan
het liefst verdeeld over minstens
twee dagen. Wilt u niet meteen twee
keer per week een halfuur intensief
trainen, dan kunt u beginnen met
een dagelijkse work-out van zeven
minuten.
Er zijn veel apps die deze magische
zeven minuten aanhouden, de app
Seven - 7 Minute Workout is van het
bedrijf Perigee en beschikbaar voor
iOS en Android. U krijgt dagelijks
twaalf oefeningen, die u met behulp
van de app moet doen (afbeelding
2). Het leuke van de app is dat deze
motiveert om écht dagelijks de
oefeningen te doen door middel van
notificaties. U kunt zelf instellen op
welke tijd u een herinnering wilt zien.
Met de training van zeven minuten
per dag wordt u niet automatisch fit,
maar het kan wel een goede motiva-
computeridee.nl
tie zijn om een dagelijkse sportrouti-
ne in te bouwen. Als u gewend bent
aan het dagelijkse sporten, dan is de
stap naar een langere work-out niet
zo heel groot meer.
Work-outs plannen
Bent inmiddels een beetje fitter? Dan
wordt het tijd voor een stevige work-
out. Er zijn talloze apps die beloven
dat u snel een sixpack of strakke billen
krijgt. Veel ervan kosten zeker tien tot
vijftien euro per maand.
De app Jefit is gratis te gebruiken
om een paar basistrainingen te doen
en voor 35,99 euro per jaar hebt u
toegang tot allerlei premium-functies.
Installeer de app op uw Android-toe-
stel of iPhone en meld u gratis aan. Dit
kan via e-mail of met uw Google- of
Facebook-account. U kunt ervoor
kiezen om de app aan uw Google Fit-
account of de iPhone-app Gezondheid
te koppelen. Handig, want zo ziet u in
de standaardapp van uw smartphone
niet alleen uw normale beweging,
maar ook de intensievere work-outs
die u met Jefit doet. Vul eventueel
nog wat gegevens in, zoals uw lengte,
2 wat uw vooruitgang is. Het is daarom
Actief leven
Elk trainingsplan
kent een aantal
onderdelen met elk
weer een paar
oefeningen. U ziet
animaties van elke
oefening terwijl u de
oefening zelf moet
doen.
gewicht en leeftijd en we kunnen aan
de slag! Kies vervolgens voor Home
with minimal equipment als u de
vraag krijgt of u thuis of in de gym
wilt trainen. Hierna geeft u aan welk
niveau u hebt en wat u wilt bereiken.
U kunt er bijvoorbeeld voor kiezen
fitter te worden, spieren te kweken of
gewicht te verliezen. De oefeningen
worden hier vervolgens op aangepast.
Jefit werkt volgens een tracking-
principe waarbij u altijd kunt zien
aan te raden om op Help Me Find
A New Workout te tikken en een
trainingsschema te kiezen dat bij u
past (afbeelding 3). De app zal u ook
notificaties sturen als het tijd is om te
sporten. U kiest zelf op welke dagen
en op welk tijdstip u de notificaties
wilt ontvangen. Kies vervolgens een
trainingsschema dat goed bij u past.
Sommige schema’s zijn alleen met het
premium Elite-abonnement te volgen.
Beginnen met hardlopen
Misschien werkt u liever aan uw con-
ditie. Er zijn talloze apps beschikbaar
waarmee u uw hardlooprondjes kunt
tracken, maar trainingsschema's zijn
iets moeilijker te vinden. Hebt u altijd
al eens aan een prestatieloop willen
meedoen, dan is een app als C25K
Met de app Seven een goede optie. C25K staat voor
– 7 Minute Workout Couch to 5 kilometer, oftewel van de
went u aan een bank tot uw eerste 5 kilometer. De
dagelijkse inspan- app begeleidt u stap voor stap naar
nende activiteit. uw eerste 5 kilometer-loop.
7 | 2020 15
Actief leven

5
Als u nog nooit hebt hardgelopen,
dan belooft de app dat u met het
trainingsprogramma in acht weken
in staat bent om vijf kilometer achter
elkaar hard te lopen. De loopjes die u
volgens de app moet doen, variëren
van snelle intervaltrainingen tot lan-
gere afstanden achter elkaar op een
gematigd tempo (afbeelding 4).
Let wel even goed op als u de app
installeert. Aan het einde van de
configuratie laat de app u een aantal
selectievakjes zien en kunt u op
Accept All And Continue tikken. Doe
dit niet, want hiermee geeft u de app
allerlei toestemmingen die niet nodig
zijn. In plaats daarvan tikt u op het
driehoekje voor elke optie en kiest u
voor No, Thanks.. Er verschijnen kruis-
jes achter de opties. Nu kunt u rechts
bovenin op het kruisje tikken.

Stress achterlaten
Bij fit worden, hoort natuurlijk ook uw
lichaam flexibel houden en stressvrij
de dag doorkomen. Yoga kan hierbij
een goede hulp zijn. U kunt natuurlijk
elke week één of twee keer een yoga-
les volgen, maar er zijn prima apps te
vinden van goede trainers waarmee
u thuis yoga kunt beoefenen. U hebt
alleen een yogamat en eventueel een
handdoek nodig.
Een heel goede app is Fresh Body
Wilt u dagelijks Fit Mind van Amanda Bisk, een voor-
thuis yoga doen, dan malige polsstokhoogspringster. De
is een tientje voor app staat boordevol afwisselende
een maandabonne- yogasessies (afbeelding 5). Hebt u
ment op Fresh Body rugpijn, dan kiest u een sessie die
Fit Mind het geld speciaal voor de onderrug is bedoeld.
zeker waard. Wilt u yoga doen voor het slapen-
gaan, dan is daar weer een andere
optie voor. De app kent een aantal
gratis sessies, maar als u er echt
dagelijks gebruik van wilt maken, dan
moet u een abonnement nemen. Dit
kost een tientje per maand. Er zijn
natuurlijk ook gratis opties te vinden,
zo kunt u kosteloos de lessen van
YouTube-beroemdheid Adriene
Mishler bekijken. U vindt haar lessen
op www.yogawithadriene.com.

4
Smartwatch of fitnesstracker gebruiken?
Hebt u na het lezen van het artikel zin gekregen om vaker en meer te sporten, dan kunt u
ervoor kiezen om dit nog wat professioneler aan te pakken.
Wilt u niet steeds uw smartphone bij u hebben tijdens een rondje hardlopen, een stuk
fietsen of een kanotocht? Investeer dan wat geld in een fitnesstracker. Deze zijn verkrijg-
baar vanaf een paar tientjes tot enkele honderden euro’s. De goedkoopste apparaten kun-
nen alleen stappen tellen en een ruwe inschatting maken van uw hartslag, duurdere
exemplaren hebben vaak goede gps-functionaliteit. U kunt ze op allerlei manieren laten
samenwerken met apps op uw smartphone. Dit betekent dat u na een hardlooprondje ’s
ochtends alle data meteen naar uw smartphone of pc kunt sturen.
Een smartwatch is ook een optie, deze kruising tussen horloge, smartphone en fitness-
coach is in vele vormen en maten verkrijgbaar. Sommige apparaten werken ook zonder
smartphone, andere maken via bluetooth constant verbinding met uw
Android-toestel of iPhone. Bent u op zoek naar een apparaat voor om
uw pols, kijk dan eens in de winkel bij de afdeling wearables, de
gangbare naam voor deze gadgets. Voordat u een product gaat
aanschaffen, moet u even goed op een rijtje zetten wat u alle-
maal van het apparaat verwacht. Moet het bijvoorbeeld
waterdicht zijn, wilt u dat de wearable meerdere activiteiten
goed kan tracken of is alleen hardlopen genoeg? Er zijn zelfs
wearables op de markt voor golfers. Hiermee kunt u op uw
horloge de hele baan zien en stelt het horloge automatisch
de beste club voor. U ziet ook meteen wat de windsnelheid en
de windrichting zijn.

Tijd voor de eerste work-out: een halfuur- De Garmin Vívoactive 4s is een all-in-one wearable
tje wandelen met af en toe een minuutje waarmee u allerlei soorten activiteiten kunt tracken.
joggen.

16 7 | 2020
 Excel ingewikkeld? Valt mee!
Werk razendsnel met Excel!
Met het cursusboek én de online cursus heeft u een
compleet naslagwerk voor thuis, op school of kantoor.

€ 139,95
voor
€ 39,95

Cursusbundel: Excel in de praktijk

Bestel op techacademy.id.nl

100% tevredenheids- Niet goed, Inclusief

garantie. geld terug. cursusboek.
 d e n b in n e n h a le n
Zorgeloos bestan
Downloaden
Soms wilt u iets installeren en slaat
de virusscanner alarm. Vaak terecht,
maar lang niet altijd. Hoe scheidt u het
kaf van het koren en hoe downloadt u
zo veilig mogelijk?
Tekst Ap de Smits
M
et enige regelmaat meldt een lezer ons
dat een download uit het blad of van onze
site een virus bevat, en of we toch maar
vooral willen stoppen met het plaatsen
van dergelijke gevaarlijke links. Er zijn gevallen waarin
inderdaad sprake is van een probleem, maar doorgaans
gaat het om een vals alarm dat zich om allerlei redenen
kan voordoen.
De juiste scanner
Dat iedere computergebruiker anti-
virussoftware op de pc geïnstalleerd
moet hebben, is natuurlijk een open
deur. Er zijn nogal wat programma’s
in omloop – gratis én commercieel.
Zeker binnen Windows 10 scoren de
ingebouwde firewall en antimalware-
programma Defender uitstekend
als het aankomt op het beveiligen
tegen dreigingen. Wilt u toch liever
een commercieel product dat aan-
1 ervaren. Bedenk daarbij echter wel
vullende functies biedt (zoals extra
beveiliging bij telebankieren), dan is
het goed om vergelijkende tests te
lezen en te kiezen voor producten die
bieden wat u zoekt.
Het scanproces
Antivirussoftware hanteert vaak
meerdere technieken om gevaren te
18 7 | 2020
herkennen. Zo is er de database met
kenmerken van bekende malware.
Meldingen van dreigingen die aan de
hand hiervan worden herkend, zijn
vrijwel 100 procent betrouwbaar. De
ene dreiging is echter de andere niet.
Virussen, trojans en ransomware zijn
vormen van kwaadaardige software
die echte schade berokkenen. Er
bestaan ook ‘potentieel ongewenste
programma’s’, in het Engels Potenti-
ally Unwanted Programs of kortweg
PUP’s. Hieronder vallen onder meer
adware en spyware. Deze dreigingen
brengen het systeem geen schade
toe, maar u kunt ze als ongewenst
dat veel mensen zichzelf vrijwillig
Scanners zijn het regelmatig oneens.
VirusTotal geeft het oordeel van tientallen
verschillende fabrikanten.
Winja biedt een eenvoudiger route naar
een scan op VirusTotal.
2 dreiging meestal meteen in quaran-
3
Sommige scan-
ners waarschuwen
vanuit de filosofie:
onbekend maakt
onbemind.
blootstellen aan ongewenste
advertenties en het verzamelen van
gebruikersgegevens (ook een soort
‘spyware’) door bijvoorbeeld het
gebruiken van Facebook.
Het herkennen van dreigingen
vanuit een database helpt niet tegen
de allernieuwste gevaren die nog
niet in de database staan. Daarom
kijken de meeste scanners ook naar
het gedrag van programma’s. Aan dat
proces zitten haken en ogen. Neem
bijvoorbeeld programma’s om een
vergeten wachtwoord te achterhalen
of om wijzigingen in het systeem aan
te brengen. Dat zijn acties die u vaak
bewust wilt uitvoeren. Toch zal menig
scanner zulke software in eerste
instantie blokkeren. U moet zich dus
bij elke waarschuwing afvragen:
waarom wil mijn scanner dit tegen-
houden en is dat wel terecht?
Second opinion
Als uw scanner een mogelijk gevaar-
lijk programma vindt, dan komt de
taine te staan om het te isoleren van
de andere bestanden. Zolang u niets
met het bestand doet, is het niet
gevaarlijk. U kunt het uit quarantaine
halen en vervolgens laten scannen
op www.virustotal.com. Hier krijgt
u een second opinion van tientallen
verschillende scanners (afbeelding 1).
Uiteraard is het raadzamer om zo’n
scan meteen na het downloaden van
de betreffende software te doen (ten-
zij uw scanner dan al ingrijpt en het
bestand in quarantaine plaatst).

zonder risico’s
Elk programma dat u downloadt
stuk voor stuk handmatig uploaden
bij VirusTotal is natuurlijk vervelend.
Dat kan makkelijker en wel met het
programma Winja (www.tiny.cc/
winjafree). Dit programma voegt
een optie toe aan het contextmenu
van de Verkenner, waardoor u met
één muisklik een scan bij VirusTotal
kunt aanvragen (afbeelding 2). De
resultaten krijgt u in een venster van
Winja te zien en kunt u ook per virus-
scanner bekijken. Ook kunt u met
één klik het rapport op de site van
Virustotal opvragen.
Resultaat beoordelen
Wanneer u via VirusTotal een scan
uitvoert, zijn er drie mogelijkheden:
1) de scan vindt niets, 2) een paar
scanners geven een waarschuwing of
3) er gaan een heleboel alarmbellen
af. De eerste en laatste situatie zijn
het makkelijkst; in het eerste geval
is het vrijwel zeker dat er geen
probleem is met het bestand, in het
laatste geval is direct verwijderen van
het gedownloade installatiebestand
sterk aan te bevelen. Maar wat als
één of twee scanners zeggen iets te
vinden? Dan is het goed om naar de
details te kijken. Zijn het scanners van
een gerenommeerd merk? Zo zijn er
bijvoorbeeld scanners die proberen
dreigingen met kunstmatige intelli-
gentie te herkennen, en die techniek
is nog niet echt volwassen. Ze
waarschuwen dan ook voor bijna elk
onbekend programma (afbeelding 3).
Vaak duidt zo’n enkele waarschuwing
(zeker als die van een weinig gere-
nommeerde scanner komt) op een
zogeheten ‘false positive’ en is er dus
niets aan de hand. Alleen u kunt dat
oordeel echter vellen. Bij twijfel: niet
installeren!
Hulptroepen
Zelfs als geen enkele scanner alarm
slaat, is het goed om uw ogen open
te houden bij het installeren van
programma’s. Soms willen ze extra
software installeren in de vorm van
producten van derden. Tijdens de
installatie zijn deze ‘extra’s’ vaak
aangevinkt en moet u de vinkjes
handmatig verwijderen. Het bekende
computeridee.nl
5 Unchecky helpt bij
programma Unchecky (www.
unchecky.com) kan bij elke installatie
over uw schouder meekijken en
zelf ongewenste vinkjes weghalen
(afbeelding 4). Maar zelfs dan moet
u de schermpjes blijven lezen, want
aanbieders van ongewenste extra’s
verzinnen steeds weer iets nieuws.
Updates
Het is in het algemeen verstandig om
beschikbare updates te installeren
op de pc. Van Windows en gerenom-
meerde (commerciële) programma’s
moet u dat ook zeker doen. Updates
van minder gangbare freeware
verdienen echter een wat kritischer
benadering. Ook freeware die u al
jaren gebruikt kan (zelfs zonder
kwade wil van de maker) ineens
narigheid bevatten (afbeelding 5).
Als u al automatisch op updates laat
controleren, voer dan in elk geval de
Downloaden
4 installatie niet automatisch uit, maar
controleer de download eerst op de
hiervoor beschreven wijze.
Ons magazine en de site
Producten die we in het blad
bespreken en waarnaar we linken op
onze website zijn grondig getest op
VirusTotal en door onze eigen bevei-
ligingssoftware. Hoe kunt u dan soms
toch een échte beveiligingswaar-
schuwing (dus geen false positive)
krijgen als u een product downloadt
waarover we schrijven?
Eén oorzaak kan zijn dat u de soft-
ware downloadt uit een andere bron.
Dat kan gebeuren wanneer u niet de
door ons opgegeven url gebruikt,
maar het programma zoekt via een
zoekmachine. Gebruikt u de links
op onze eigen website (afbeelding
het voorkomen van 6), dan verwijzen die doorgaans om
ongewenste extra’s technische redenen niet rechtstreeks
tijdens de installatie. naar het downloadbestand, maar
naar de site waarop u het product
Veilige software kunt vinden. Sinds wij de toepassing
waarover we eerder hebben getest, kan het echter zijn
schreven, kunnen vervangen door een nieuwe versie
later alsnog als waarin inmiddels een bedreiging zit.
bedreiging worden Maar de oorzaak van een
gezien. waarschuwing kan ook liggen aan
voortschrijdend inzicht bij de virus-
scanners in kwestie, die een product
Updates van aanvankelijk onschuldig vonden en
programma’s die u (soms zelfs jaren) later ineens niet
al jaren gebruikt, meer. Ook bij downloads uit bekende
kunnen opeens bronnen blijft dus het advies: altijd
onbetrouwbaar scannen en opletten!
(b)lijken.
6
7 | 2020 19
 u w b a a r b a c k- u p p e n
Be tro
Schijf gecrasht?
90 procent van de harde schijven haalt 1
zijn derde verjaardag, maar als ze zes
zijn, ligt de helft op de schroothoop.
Maar niet alleen schijfproblemen kun-
nen ertoe leiden dat u niet meer bij foto-
albums, muziek of werkdocumenten
kunt ... Iedereen maakt vroeg of laat een
systeemcrash mee. Klavertjes vier en
U kiest als
konijnenpootjes helpen niet. Wat wel bron één of
helpt, is een betrouwbare tool om een meerdere stan-
daardlocaties, of
reservekopie te maken op een extern u navigeert naar
station of in de cloud. de mappen die
Tekst Dirk Schoofs het programma
moet back-up-

E
r was een tijd dat alleen commerciële back-up-
tools betrouwbare oplossingen boden voor het
maken van reservekopieën zonder inzet van
de ingebouwde back-upfunctie van Windows.
Inmiddels kunnen freeware-oplossingen bijna alles wat
dure programma’s bieden. FileFort Backup blinkt bijvoor-
beeld uit door zijn gebruiksvriendelijkheid. Dat levert niet
alleen gemak op; het betekent in de wereld van back-up-
tools ook minder risico op vergissingen bij het instellen.
Wat niet kan …
Deze freeware heeft uiteraard enkele beperkin-
gen. U kunt geen kopie maken van de volledige
systeempartitie. Ook een volledige schijfback-up is
niet mogelijk. U kunt met deze software dus geen
zelfstartende kopie maken van de huidige harde
schijf. Een minder belangrijke beperking is dat als
de back-upprocedure op dreef is, u die niet zomaar
kunt pauzeren. Als u de procedure toch onder-
breekt, moet u helemaal opnieuw beginnen. Een
laatste minpunt is dat FileFort Backup nooit op
voorhand waarschuwt als er op de bestemming te
weinig vrije ruimte is voor de back-up. Pas als het
programma tijdens de procedure vaststelt dat er
onvoldoende ruimte is, geeft het een foutmelding.
U moet dit dus altijd vooraf even controleren.
Er is geen manier om een lopende back-upprocedure te
onderbreken zonder dat u helemaal opnieuw moet beginnen.
pen.
U kunt de gratis versie voor niet-commercieel gebruik
downloaden op www.tiny.cc/nchsoft. NCH software
belooft dat deze gratis editie geen enkele beperking heeft
qua functies.
Er is zowel een versie voor macOS als voor Windows en
het valt op dat het installatiebestand heel klein is, slechts
366 Kb. Ook de installatie heeft nauwelijks iets om het
lijf en de setup verloopt razendsnel. Daarna staat deze
nieuwe tool in het Startmenu bij uw programma’s, maar u
opent hem ook via het Systeemvak.
Als u een
reservekopie Bron
wilt opslaan op Als u FileFort Backup de eerste keer start, stelt het
een nas, kiest u programma meteen een nieuwe back-uptaak voor. In het
de optie Net- venster New Backup Job geeft u aan van welke gegevens
work Folder. u een reservekopie wilt maken. In eerste instantie gaat het
programma uit van een aantal
2 standaardlocaties: de map Docu-
menten, E-mails of de mappen
Muziek, Video’s, Afbeeldingen of
Downloads (afbeelding 1).
Niets belet u echter om meer-
dere items aan te vinken of om
specifieke bestanden of mappen
op de harde schijf te selecteren.
Daarvoor gebruikt u knoppen
Add Folder of Add File. Onderaan
in het venster staan enkele
opties om deze taak te verfijnen.
Zo kunt u bijvoorbeeld aangeven
dat het programma tijdens de
back-up de videobestanden, de
audiobestanden, of bestanden
groter dan een bepaald aantal
MB’s achterwege moet laten.

20 7 | 2020

Geen probleem!
Doel
Na een klik op Volgende, komt u in het venster om de
doellocatie op te geven. Dit venster is verdeeld in twee
groepen: cloudopslagdiensten en eigen hardware. In
de eerste groep ziet u de bekende namen, zoals Google
Drive en Dropbox. FileFort Backup in combinatie met uw
favoriete cloudopslag vormt een erg goedkoop online
back-upduo. U kunt ook uploaden naar een ftp-server, dan
moet u Classic FTP Client installeren (zie de laatste tip),
al is die optie eerder gericht op bedrijven dan op thuis-
gebruikers. Wanneer u een clouddienst zoals Dropbox
kiest, moet u FileFort Backup natuurlijk via uw login en
wachtwoord toegang verlenen tot de service.
In de groep Hard Backup Options staan allerlei moge-
lijkheden: usb-stick, cd/dvd/blu-ray, externe harde schijf
of een bepaalde map op de harde schijf van de pc. Bent
u eigenaar van een nas, dan kunt via de optie Network
Folder op regelmatige tijdstippen een back-up laten weg-
schrijven naar deze netwerklocatie (afbeelding 2).
Methode
Als de bron en de opslaglocatie
van de back-up-taak vastliggen,
kiest u de methode. Een volle-
dige back-up maakt een kopie
van alle bronbestanden en/of
bronmappen. U kunt ook voor
een historische back-up kiezen,
die is gekoppeld aan een bepaal-
de datum. FileFort Back-up zal
dan een reservekopie maken,
waarbij het een versie opslaat
voor iedere maand. Op die manier is het mogelijk om alle
gegevens van een bepaalde maand terug te plaatsen.
Wilt u liever een snelle methode, dan kiest u voor de
incrementele back-up. Daarbij controleert het programma
na de eerste keer telkens welke bestanden nieuw of gewij-
zigd zijn, zodat alleen die bestanden worden opgeslagen
(afbeelding 3).
Bestandstype back-up kiezen
Welke methode u ook kiest, onderaan kunt u selecteren
hoe FileFort Back-up de reservekopie wegschrijft. Het
eigen formaat is een bkz-bestand, dat is ook de stan-
daardinstelling. Wilt u later de gegevens zonder gedoe
met hetzelfde programma terugplaatsen, dan houdt u
4 in het systeemvak.
computeridee.nl
FileFort Backup
5
Elke week zal
het programma
op dinsdag om
22.00 uur een
reservekopie
maken.
het gewoon bij deze optie. Het nadeel is wel dat u dan
ook FileFort moet gebruiken om alles te herstellen. U
kunt de reservekopie ook als een zelfuitpakkend .exe-file
3 wegschrijven, waarbij u geen enkel hulpprogramma
nodig hebt om de gegevens te herstellen. Dan is er nog
het bekende zip-formaat. Zip en bkz hebben het voordeel
dat u door de back-up kunt bladeren zonder de gegevens
zelf te herstellen. Met FileFort maakt u ook een zogeheten
spiegel-back-up, die de bestanden onaangeroerd en zon-
der te comprimeren naar de bestemming kopieert.
Ten slotte kunt u de back-up versleutelen, zodat er
een wachtwoord nodig is om de gegevens te herstellen
(afbeelding 4). De meeste mensen beschermen de
toegang tot hun pc met een wachtwoord, maar vergeten
dezelfde informatie op hun back-updrive te beschermen.
De incremen-
tele methode is Planning
de snelste De zwakste schakel in back-upbeheer blijft altijd de
back-upvariant. gebruiker, die vaak slordig en vergeetachtig is. Daarom is
het 't veiligst om deze taak volgens een bepaald schema
te laten lopen. In het venster Job Start Interval regelt u
de planning van de back-uptaken. Met de optie Schedule
backup to run automatically at fixed time laat u iedere dag
of iedere week op een bepaald tijdstip een back-up maken
(afbeelding 5). Het is ook mogelijk om automatisch een
reservekopie te laten maken bij het opstarten van het
systeem als de computer uitstaat op de ingeplande tijd.
Onderaan het venster verschijnt de samenvatting van alle
instellingen. Controleer die even voordat u op Voltooien
klikt. Zodra een back-up klaar is, ontvangt u een melding
Redding
Als het noodlot heeft toegeslagen, zijn er vier manieren
Het is verstan- om uw gegevens op eenvoudige wijze te herstellen. U
dig om uw kunt het programma openen, dan selecteert u een eerder
back-upbestand gemaakte back-up en gebruikt u de knop Restore. Het pro-
te beveiligen met gramma zal altijd om een bevestiging vragen, want door
een wachtwoord. deze actie overschrijft FileFort dezelfde bestanden op de
harde schijf (afbeelding 6). U kunt dezelfde opdracht uit
7 | 2020 21
FileFort Backup
Logboek
FileFort Backup houdt een logboek bij van alle
back-ups die het maakt. Zo’n logboek is een reeks
tekstbestanden die allemaal slechts 1 kB groot zijn.
Ze komen terecht in de map Gebruikersnaam\
AppData\Roaming\NCH software\FileFort\Logs.
Uiteraard kunt u in deze map de oude logs regel-
matig verwijderen. Dat kan handmatig via de Ver-
kenner of u gebruikt het menu FileFort, View Logs.
In zo’n log leest u wanneer een taak is gestart en of
die opdracht succesvol is afgerond.
Van iedere back-up zal het programma een log aanmaken.
het snelmenu halen als u met de rechtermuisknop op de
gewenste back-uptaak klikt.
Is uw systeem helemaal in de soep gedraaid, moet u
zelfs FileFort Backup opnieuw installeren en is de taken-
lijst helemaal leeg? Dan navigeert u in het menu Filefort
naar de opdracht Restore Backup File. Op die manier
selecteert u de externe locatie van de reservekopie. Zo
kunt u de gegevens alsnog herstellen. Hebt u een back-up
door middel van ftp gemaakt, dan moet u eerst naar het
menu FileFort, waar u de optie Download FTP Backup File
kiest. Vervolgens komt u in een venster waar u de ftp-
gebruikersnaam en het wachtwoord invoert.
Gecombineerde taken
Stel dat u iedere nacht een snelle incrementele back-up
wilt maken van de map Documenten op een externe har-
de schijf. Van uw muziek wilt u iedere week een reserve-
kopie op Dropbox hebben en uw persoonlijke foto’s wilt
u iedere dag back-uppen op Google Drive. Kortom: u wilt
een combinatie maken van verschillende back-uptaken.
In de kolom Destination leest u waar de reservekopieën
terechtkomen. Bij Schedule staat wanneer de taak is inge-
pland. De laatste kolom, Last Run, toont wanneer de taak
voor het laatst werd uitgevoerd. Als u wilt dat alle taken
22 7 | 2020
7
Met de rech- meteen worden uitgevoerd zonder rekening te houden
termuisknop met de planning, dan gebruikt u de opdracht Filefort,
verwijdert u Backup All jobs. Uiteraard kunt u ook taken verwijderen,
back-uptaken. door er met de rechtermuisknop op te klikken en dan te
kiezen voor Delete Job, of u gebruikt de rode knop in de
knoppenbalk (afbeelding 7).
Link naar de beste link
Bij een laatste check op de redactie, net voor dit
6 nummer naar de drukker zou gaan, merkten we
dat er problemen kunnen optreden bij het berei-
ken van de gratis versie van FileFort Backup.
Redacteuren die via Google op de site terechtkwa-
men, vonden de knop Get it Free wél, wie www.tiny.
cc/nchsoft rechtstreeks invoerde, zag die link niet.
Om eventuele problemen te omzeilen, raden we
u aan rechtstreeks naar www.tiny.cc/fi lefree te
surfen.
Nog meer tools
Onder het Help-menu (we bedoelen niet de Help-knop)
zit de mogelijkheid om extra tools te installeren bij Install
Optional Tools and Extras (afbeelding 8). Standaard staat
Express Burn van NCH Software al aangevinkt, een pro-
Selecteer de gramma voor Windows en de Mac om optische schijven
back-uptaken te branden. Voor wie nog cd’s en dvd’s gebruikt, is dit dé
die u wilt herstel- manier om vanuit de back-uptool rechtstreeks schijfjes
len. te branden. U kunt ook een ftp-client installeren, Classic
FTP, en een tool om de snelheid van uw pc te verbeteren
en het register te optimaliseren, maar daar lopen we niet
warm voor.
8
U kunt extra
tools voor uit-
eenlopende
klusjes op de pc
installeren.
 Hoe? Zo!

Tekst Toon van Daele

Hoe? Zo!
rintbeheer P

In deze reeks stellen we u in een notendop telkens twee minder bekende freewares
rond hetzelfde thema voor: wat kunt u met de tools doen en hoe pakt u het aan? In
deze aflevering een Windows-tool om afdruktaken te combineren en optimaliseren,
en een programma om allerlei afdrukactiviteiten te monitoren.

FinePrint PaperCut Print Logger

FinePrint installeert zich als een virtuele printer. Wanneer u
documenten naar deze printer ‘afdrukt’, duikt een programma-
venster op van waaruit u allerlei manipulaties op uw afdruk-
taken kunt uitvoeren, zoals taken bundelen of briefhoofden en
watermerken toevoegen.
www.fineprint.com
Met het Engelstalige PaperCut Print Logger houdt u in Win-
dows nauwgezet bij welke gebruikers hoeveel afdrukken, en
welke documenten wanneer naar welke printer(s) zijn afge-
drukt vanaf uw pc. Op dezelfde site is ook een netwerkversie
voor gecentraliseerd beheer beschikbaar (PaperCut NG) dat u
gratis kunt gebruiken tot vijf gebruikers; de betaalde variant
kost wel een pak geld (vanaf 435 dollar).

Hoe? Zo! www.tiny.cc/printlogger

Op het einde van de installatie stelt de tool voor om zich
als standaardprinter te installeren, of u dat wilt is aan u.
Wanneer u vervolgens vanuit een willekeurige toepassing een
document naar deze virtuele printer stuurt, wordt dat aan de
wachtrij toegevoegd.
Alle toegevoegde documenten kunt u dan in één keer (al
dan niet gescheiden) afdrukken, waarbij u bijvoorbeeld tot
acht pagina’s op één blad papier kunt plaatsen (selecteer in dit
geval 8 op 1). Met een vinkje bij Verwijder afbeeldingen drukt u
uitsluitend tekst af en met een vinkje bij Lichter zorgt u dat de
tekst minder zwart – dus met minder inkt – wordt afgedrukt.
Andere mogelijkheden zijn nog de tekst schalen, een
paginastempel en -randen plaatsen, of een band of rugmarge
toevoegen. Uiteraard kunt u hier ook het aantal af te drukken
exemplaren bepalen en aangeven of u dubbelzijdig wilt
afdrukken. In een uitklapmenu selecteert u ten slotte de
gewenste fysieke printer. In de gratis versie wordt wel onder-
aan elke pagina
een advertentie-
regel afgedrukt; de
betaalde variant
vinden we met
46,45 euro wel vrij
prijzig.
Hoe? Zo!
PaperCut Print Logger installeert zich als een service, zodat
de tool continu op de achtergrond de printactiviteiten kan
monitoren. U kunt de log bekijken vanuit uw browser door het
volgende bestand te openen: \Program Files (x86)\PaperCut
Print Logger\logs\html\index.htm. U krijgt dan een lijst met
de dagen waarop iets werd geprint. Klik vervolgens op View
naast de gewenste dag om detailinformatie als Time, User,
Pages, Copies, Printer, Document, Client, Duplex en Grayscale
te zien. Met een druk op de knop CSV/Excel is het eveneens
mogelijk het dagelijkse of maandelijkse gebruik te exporteren
in tabelvorm.
Mocht u overigens ook het gebruik van virtuele printers wil-
len monitoren, zoals een pdf-printer, dan moet u in het tekstbe-
stand papercut-logger.conf (in de installatiemap van PaperCut)
de regel Ignorevirtualprinters=off toevoegen onder de
regel IgnorePrinters. Om de wijziging door te voeren drukt u
op Windows-toets+R,
voert u services.msc
uit en klikt u bij Paper-
Cut Print Logger op
De service opnieuw
starten.

FinePrint drukt al PaperCut Print Logger

uw taken in één houdt een gedetailleerd
beweging af, met overzicht bij van alle
keuze uit diverse afdrukken die via uw pc
printopties. lopen.

computeridee.nl 7 | 2020 23
 g ro n d ig v e rw i jd e re n
Ef ficiënt installeren en
Erop en eraf: zo
Programma’s installeren gaat doorgaans met een 2
dubbelklik op het exe-bestand, waarna een installatie-
wizard u verder door de procedure loodst. Een toepas-
sing deïnstalleren loopt via een verwijdertool of via de
Instellingen van Windows. Maar soms kan het installe-
ren net wat efficiënter en het verwijderen grondiger.
Tekst Toon van Daele

Installeren

E
en programma installeren
gaat vaak rechttoe, rechtaan
en u hoeft zelden meer te
doen dan een paar keer op
Next of Volgende te klikken.
U doet er goed aan het bestand
eerst grondig op potentiële malware
te laten scannen. Veel moeite kost
dat niet via www.virustotal.com. Klik
op Choose file en upload het instal-
latiebestand. Even later krijgt u het
oordeel van tientallen online virus-
scanners. Zodra er pakweg meer dan
drie scanners aan de alarmbel trek-
ken, is het opletten geblazen. Googel
dan even naar gebruikerservaringen.
Blijkt alles koosjer, houd dan toch de
aandacht erbij. Sommige installaties
proberen namelijk ongemerkt extra
software mee op uw computer te
zetten (afbeelding 1). Daarom is het
een goed idee om, als die optie er is,
tijdens een installatie voor Aangepast
(Custom) of Geavanceerd (Advanced)
te kiezen; u krijgt dan vaak de gele-
genheid extra software af te wijzen.
Ninite
Eén programma installeren
neemt weliswaar niet zoveel tijd
in beslag, maar dat wordt anders
als u meerdere tools na elkaar wilt
installeren, bijvoorbeeld na een verse
Windows-installatie. Het ligt voor de
hand om dan bijvoorbeeld een paar
browsers te installeren, een extra
mediaspeler, een gratis antivirustool
en een aantal handige systeemtools.
Het kost best een hoop tijd om ze
allemaal los van elkaar te downloa-
den en te installeren.
Met de gratis webapp Ninite kan het
veel efficiënter. Surf naar www.ninite.
com en zet een vinkje bij alle gewens-
te toepassingen; er zijn meer dan 80
ondersteunde freeware-applicaties
(afbeelding 2). Vervolgens drukt u op
de knop Get Your Ninite en haalt u het
bijhorende installatiebestand op.
Zodra u dit programma start, con-
troleert Ninite welke van de geselec-
teerde applicaties al op uw systeem
geïnstalleerd zijn en of ze up-to-date
zijn. Indien nodig haalt Ninite zelf
de nieuwste installatiebestanden
op en installeert één voor één alle
gevraagde programma’s, in principe
zonder u daarbij lastig te vallen. Klik
op Show details om het download- en
installatieproces beter te volgen.
Mocht de installatie van een of meer
onderdelen mislukken, dan kunt
u het alsnog proberen met retry/
re-install. Let wel op: programma’s die
als ‘up-to-date’ werden aangemerkt,
worden nu alsnog gedownload en
Ninite maakt het opnieuw geïnstalleerd. Ninite is wel
downloaden en zo slim om de toepassingen in de taal
installeren van van uw systeem te zetten en als dat
diverse populaire kan ook met de juiste architectuur
gratis apps veel (32- of 64-bits).
handiger en sneller.
Roboget
Ook het nieuwe programma Roboget
(www.tiny.cc/roboget) kan u helpen
om allerlei freewarepakketten sneller
op uw systeem te krijgen. De eventu-
ele installatie moet u weliswaar zelf
nog uitvoeren, maar de download van
de installatieprogramma’s gebeurt
bijna volautomatisch.
Start de tool op en zet een vinkje bij
Het is niet altijd alle gewenste programma’s – dat zijn
duidelijk dat een er op dit moment bijna honderd. Bij
programma stan- elke geselecteerde toepassing krijgt
daard extra soft- u feedback en ziet u of het om een
ware mee instal- zogeheten portable versie gaat (zie
leert. het gedeelte over LiberKey). U krijgt
ook een of meer downloadlinks te
1 zien; handig als u de download zelf
wilt uitvoeren. Klik op Settings en vul
eenmalig het gewenste downloadpad
in, zowel bij cURL Integration als bij
Wget Integration. Vervolgens klikt u
op Get all, waarna de downloadopera-
tie kan beginnen.
U kunt zelf ook extra programma’s
aan de downloadlijst toevoegen.
Dat lijkt ons handig als u vaker pro-
gramma’s downloadt en installeert
op diverse systemen. Stel, u wilt de
tool TweakPower toevoegen in de
categorie Systeemtools. Navigeer dan
met de Verkenner naar de map met

24 7 | 2020

gaat het beter
Roboget.exe. Hier opent u de map
packages en creëert u de submap
Systeemtools.
Kopieer het voorbeeldbestand
Sample.rgp naar de map Systeemtools
en verander de naam in TweakPower.
rgp. Open dit (tekst)bestand met het
Kladblok. Vul de gewenste informatie
in achter Name=, Ver= (versienummer),
About=, Dev= (ontwikkelaar) enzovoort.
In de rubriek [Links] vervangt u de
bestaande regels door bijvoorbeeld:
Link1=GetFile|https://
kurtzimmermann.com/files/
TweakPower.exe
Link2=GetPortable|https://
kurtzimmermann.com/files/
TweakPowerX32.zip
Link3=GetPortable|https://
kurtzimmermann.com/files/
TweakPowerX64.zip|P
(afbeelding 3) Bewaar het rgp-
bestand en herstart Roboget. Klik hier
achtereenvolgens op root, Systeem-
tools: ook TweakTools laat zich nu
met een muisklik downloaden.
Chocolatey (installeren)
Ziet u er niet tegenop om installaties
vanaf de opdrachtregel – of vanuit
een batchbestand – uit te voeren,
computeridee.nl
Met één comman-
do installeert u een
van de vele honder-
den beschikbare
tools (hier: browser
Brave).
dan verdient Chocolatey absoluut
uw aandacht. Chocolatey is een pak-
ketmanager die het met een simpel
opdrachtregelcommando mogelijk
maakt programma’s te downloaden,
te installeren, te updaten en ook weer
te verwijderen.
Chocolatey is technisch gezien
een zogeheten PowerShell execution
engine en die moet u wel eerst
even installeren. Deze installatie
gebeurt ook met een opdracht-
3 -Scope Process -Force; iex
Uw persoonlijke
sneldownloader
voor al uw favoriete
tools.
(De-)installeren
4
regel. U vindt de instructies op
www.chocolatey.org/install, maar
het komt in het kort hierop neer.
Start Windows PowerShell op
als administrator en voer vanuit
deze omgeving eerst de opdracht
Get-ExecutionPolicy uit. Krijgt u
hierop de melding Restricted, voer
dan Set-ExecutionPolicy AllSigned
uit en bevestig met Y.
Vervolgens voert u het volgende
commando uit en bevestigt u met Y:
Set-ExecutionPolicy Bypass
((New-Object System.Net.
WebClient).DownloadString
('https://chocolatey.org/
install.ps1'))
Chocolatey (gebruiken)
Als alles goed is, kunt u even later
Chocolatey als administrator inzetten
vanuit PowerShell – maar ook vanuit
de gewone cmd-opdrachtprompt
(afbeelding 4).
Voer choco -? uit voor een over-
zicht van commando’s en (schakel)
opties. Met choco <commando> -help
krijgt u uitgebreide feedback over het
betreffende commando, bijvoorbeeld
choco install -help. Met choco
install <programmanaam> kunt u
een applicatie installeren en met
choco uninstall <programmanaam>
en choco upgrade <programmanaam>
verwijdert respectievelijk upgradet
7 | 2020 25
 com). De tool pakt zich standaard uit
Herinstallatie? in c:\LiberKey, maar kies een usb-stick
U hebt een hele reeks programma’s op de computer staan, maar na een tijd kiest u voor om hem draagbaar te maken.
een verse installatie van Windows. Dan kunt u weliswaar een van die handige tools uit dit Zodra u LiberKey opstart, klikt u op
artikel inzetten om uw geliefde programma’s en apps snel weer te downloaden en te Download de lijst met beschikbare
installeren, maar de confi guraties bent u inmiddels wel kwijt. Met het gratis en portable suites. U kunt uit drie suites kiezen:
CloneApp (www.tiny.cc/mirinca) kunt u de confi guraties van circa 250 toepassingen Basic (14 toepassingen), Standard
bewaren om die na de herinstallaties opnieuw in te laden en te gebruiken. (85 toepassingen) en Ultimate (153
Start de tool op en klik op Select Installed, zodat CloneApp alle reeds geïnstalleerde toepassingen) (afbeelding 6). Zelfs
toepassingen markeert. Verwijder het vinkje naast items die u niet mee wilt back-uppen. de meest uitgebreide suite gebruikt
Vervolgens klikt u op Settings en stelt u bij Clone Path een doellocatie in voor de back-up- slechts 1,4 GB schijfruimte, maar u
bestanden. Tot slot kiest u Backup, Ja, zodat alle gevraagde confi guraties worden kunt bij elke suite ook het vinkje weg-
geback-upt. Deze confi guraties naderhand terugzetten kan eenvoudigweg met Restore, halen bij ongewenste applicaties. De
nadat u het Clone Path bij Settings opnieuw correct hebt ingesteld. Of u rechtsklikt op een knop Installeer alle toepassingen van
geselecteerdeapplicatie en u kiest Restore als u de confi guratie van één applicatie tegelijk de gekozen suite zorgt voor de rest.
wilt herstellen. Naarmate de downloads vorderen,
vult het LiberKey-menu zich, mooi
opgedeeld in handige rubrieken als
Beeld, Bestandsbeheer, Geluid, Kan-
toor enzovoort.

LiberKey (configureren)
Met een dubbelklik start u een pro-
U kunt ook gramma vanuit het menu op. Klikt u
selectief de confi- één keer op zo’n item, dan kunt u via
guratie van een Eigenschappen bepaalde onderdelen
specifieke app aanpassen. Op het tabblad Geavan-
terugzetten met ceerd geeft u onder meer aan met
CloneApp. welke parameters u de toepassing op
wilt laten starten. De meeste opties
vindt u echter bij LiberKey Gereed-
5 Een grafische schappen en vooral bij LiberKey
omgeving voor wie Configuratie.
de opdrachtprompt Deze laatste is opgedeeld in een
liever niet gebruikt. hoop deelrubrieken. We beperken ons
hier tot een paar interessante opties.
Bij LiberKey Gereedschappen (afbeel-
De uitgebreidste ding 7) zorgt u er met Associeer Liber-
suite telt meer dan Key met alle bestanden voor dat u in
150 draagbare het snelmenu van Verkenner de optie
applicaties. Open met LiberKey verschijnt, zodat u

u een reeds geïnstalleerd pakket. langer de opdrachtregel gebruikt om 6

Ook Chocolatey zelf is soms aan
een update toe: choco upgrade
chocolatey. Of u upgradet alle
pakketten in één keer met choco
upgrade all -y. Wordt om uw
toestemming gevraagd, bevestig dan
met A (of met Y).
Om een overzicht van de reeds
geïnstalleerde pakketten te zien,
voert u choco list uit. Een lijst van
alle beschikbare pakketten vindt u op
www.chocolatey.org/packages, met
meer dan zevenduizend pakketten
is dat best indrukwekkend. Bij elk
pakket leest u bovendien de juiste
installatie-instructie, bijvoorbeeld
choco install 7zip.install of
choco install chocolateygui.
Met dit laatste commando instal-
leert u een handige grafische interfa-
ce voor Chocolatey zelf, zodat u niet
uw Chocolatey-pakketten te beheren
(afbeelding 5).
LiberKey (installeren)
Tools als Ninite en Chocolatey maken
het installeren van applicaties meteen
een heel stuk sneller, maar het kan
natuurlijk nog sneller … als er hele-
maal geen installatie nodig is! Dan
hebben we het natuurlijk over por-
table programma’s en u zou versteld
staan hoeveel er daarvan zijjn. Zelfs
van bekende tools bestaan er vaak
ook ‘draagbare’ versies die u dus bij-
voorbeeld gewoon op een usb-stick
kunt meenemen en die u zomaar op
een ander toestel kunt starten zonder
verdere installatie.
Een uitstekende beheertool voor
al dit draagbare geweld is het gratis
en portable LiberKey (www.liberkey.

26 7 | 2020

documenten met een geschikte porta-
ble toepassing kunt openen. Hiervoor
laat u ook het vinkje staan bij Schakel
de bestaande associaties uit wanneer
het menu sluit.
Handig is ook de rubriek Toe-
passings vernieuwing: hier vindt u
Download en installeer deze updates
automatisch, zodat prioriteitsupdates
zonder uw tussenkomst kunnen wor-
den geïnstalleerd. Dat zijn updates
die de stabiliteit en veiligheid van uw
systeem verbeteren.
Verwijderen
Standaard
Tenzij er een specifieke ‘uninstall-
functie’ beschikbaar is, verwijdert
u een geïnstalleerd programma
waarschijnlijk via Instellingen, waar
u Apps, Apps en onderdelen selec-
teert en vervolgens de betreffende
app selecteert en twee keer op de
knop Verwijderen klikt. Of u doet dat
vanuit het Windows Configuratie-
scherm waar u voor Een programma
verwijderen kiest (afbeelding 8) – u
gaat hier rechtstreeks naartoe via
Windows-toets+R, waarna u appwiz.
cpl uitvoert. Rechtsklik op een appli-
catie en kies Verwijderen.
Het nadeel van zo’n standaard-
aanpak is wel dat u slechts één
programma tegelijk kunt verwijde-
ren en dat er regelmatig nog allerlei
restanten, zoals bestanden en
registersleutels, achterblijven.
IObit Uninstaller (basis)
Er bestaan tools speciaal voor het
grondig verwijderen van geïnstal-
leerde programma’s. Een van de
betere is IObit Uninstaller (www.tiny.
cc/uninstal); let wel even op voor
optionele software die men mee wil
computeridee.nl
LiberKey laat zich vlot naar uw hand zetten.
9 verwijderen te laten staan, voor u
IObit Uninstaller: installeren). Toegegeven, de Pro-ver-
programma’s gron- sie (circa 20 euro) is de krachtigste
dig verwijderen én variant, maar ook met de Free-editie
in batch. komt u al een heel eind, zij het soms
wat minder geautomatiseerd. Op
www.tiny.cc/iobitverschil krijgt u een
goed idee van de verschillen.
Wat kunt u nu zoal doen met de
Free-editie (afbeelding 9)? Na het
Windows laat u opstarten klikt u het best eerst op
geïnstalleerde het knopje met de drie streepjes
programma’s één rechtsboven en stelt u Settings, User
voor één verwijde- Interface, Current Language in op
ren. Vlaams (Dutch levert een minder
complete vertaling op).
8 Vervolgens sluit u het instellin-
genvenster en opent u de rubriek
Programma’s, Alle programma’s. U
krijgt nu een opsomming van alle op
uw systeem geïnstalleerde toepassin-
gen. Door op de kolomtitel Grootte
of Installatiedatum te klikken, krijgt
u snel een idee van de grootste of de
oudste toepassingen.
Plaats een vinkje naast alle items
die u wilt de-installeren en klik op de
knop De-installatie. We raden u aan
om het vinkje bij zowel Een herstel-
punt aanmaken voor de-installatie als
Resterende bestanden automatisch
(De-)installeren
7
nogmaals klikt op De-installatie.
Vervolgens gaat IObit Uninstaller
aan het werk om de gevraagde
applicatie(s) te verwijderen.
IObit Uninstaller (extra’s)
De Pro-versie kan automatisch
alle programma’s monitoren die u
installeert en legt daarbij alle aan-
gebrachte wijzigingen vast, zodat
u bij een onhandige de-installatie
alles weer terug kunt draaien. In
de gratis editie kan dat ook, alleen
moet u er net voor het installeren
zelf even aan denken. Open de
rubriek Installatie Monitor en klik
op de grote plusknop. Verwijs naar
het setup-bestand van de tool
die u gaat installeren en voer de
installatie uit. Zodra die is voltooid,
meldt IObit u dat de installatie werd
gelogd. U vindt hiervan de details
via Installaties gelogd, Details. In de
lijst met geïnstalleerde programma’s
staat de indicatie LOGGED achter de
betreffende applicatie. U kunt ervan
op aan: de de-installatie zal nu 100
procent grondig worden uitgevoerd.
Handig is de optie Verwijdering
forceren die u onder de knop
Gereedschappen aantreft. Wanneer
u een snelkoppeling van een
programma dat zich niet (goed)
wilt laten verwijderen naar dit veld
versleept, dan is de kans groot dat
het u alsnog lukt als u vervolgens op
De-installeren klikt.
Ook goed om te weten: via de
rubriek Werkbalken & insteekmodu-
les kunt u allerlei browserplug-ins
en -werkbalken laten weghalen. Bij
het onderdeel Windows app is het
mogelijk vrijwel alle geïnstalleerde
apps uit de Microsoft Store van uw
systeem te verwijderen.
7 | 2020 27
 ti e s te e d s re a li s ti s c h e r
Beeldmanipula
Deepfake-video
Van foto’s is algemeen bekend dat ze
eenvoudig te manipuleren zijn, maar
voor bewegend beeld is dat lastiger.
Toch is het dankzij toenemende reken-
kracht en deep learning tegenwoordig
relatief eenvoudig om het hoofd van
een willekeurig iemand op een ander
persoon te monteren, zelfs met bewe-
ging. Hoe werkt dat en kunnen we
videobeelden tegenwoordig dan nog
wel vertrouwen?
Tekst Jeroen Horlings
M
et een populaire app als FaceApp kan een
foto geavanceerd worden bewerkt, zodat een
persoon er jonger of ouder uitziet. De app
kwam een tijdje geleden in het nieuws omdat
het gezichtskenmerken op Russische servers zou opslaan.
Daarnaast zijn er apps die gezichten kunnen ‘omwis-
selen’, zoals Snapchat en FaceSwap, evenals brillen
toevoegen en de achtergrond veranderen. Chips zijn
DeepNude
In juni vorig jaar verscheen er DeepNude-software
voor Windows en Linux. Het laat zich raden wat de
software deed: het stripte de kleding weg op basis
van deep learning en genereerde een bijpassend
lichaam met behulp van een uitgebreide dataset.
De resultaten zagen er vrij overtuigend uit, al werk-
te het ’t beste als de dame (de software was gericht
op vrouwenlichamen) in kwestie al schaars
gekleed was. De makers kregen zeer veel kritiek
over zich heen omdat het vrouwen kwetsbaar
maakte – bijvoorbeeld voor wraakporno. De ver-
spreiding van DeepNude werd gestopt, maar inmid-
dels zijn er talloze klonen die hetzelfde kunnen.
DeepNude-software kan digitaal de kleren van vrouwen
strippen.
28 7 | 2020
tegenwoordig zo krachtig dat vrijwel
iedere smartphone realtime bewerkte
videobeelden kan genereren. Toch,
ondanks de best indrukwekkende
resultaten, is het meestal overduide-
lijk te herkennen als nep (afbeelding
1).
Wat is deepfake?
Bij deepfake-video’s is, in tegenstel-
ling tot eerdergenoemde apps, het
resultaat vaak nauwelijks van echt te
onderscheiden.
Het begrip deepfake is een samen-
voeging van twee Engelse woorden:
deep learning en fake. Deep learning
is een onderdeel van machine learn-
ing, dat gebaseerd is op kunstmatige
neurale netwerken. De AI kan zichzelf
trainen met data, waardoor de vaar-
digheden toenemen. Die data kunnen
bijvoorbeeld bestaan uit foto’s of
video’s van een persoon, waarbij
software de gelaatskenmerken ana-
lyseert. Door die vanuit verschillende
hoeken te analyseren, ontstaat een
3D-model van het gezicht. Niet alleen
van de positie van de ogen, neus
en mond, maar ook die van andere
kenmerken zoals wenkbrauwen en
1
haar. De manier van praten en bewe-
gen wordt eveneens opgeslagen.
Wanneer er genoeg bronmateriaal
is geanalyseerd, kan er met behulp
van Computer-Generated Imagery
(CGI) een volledig 3D-model gemaakt
worden.
Bij deepfake-video’s wordt meestal
alleen een gedeelte van een persoon
vervangen, zoals zijn gelaatstrekken
(ogen, neus, mond). Dit scheelt niet
alleen kostbare rekenkracht, het
is ook beduidend minder complex
omdat bijvoorbeeld niet al het
haar, het lichaam, de kleding en de
achtergrond hoeft te worden ver-
vangen. Zo’n gezichtsverwisseling of
faceswap is tegenwoordig zo eenvou-
dig dat praktisch iedere consumen-
tencomputer het kan. Er bestaat zelfs
kant-en-klare opensource-software
voor: DeepFaceLab.
Verjonging
In films wordt de deepfake-techniek
al jaren gebruikt, maar tot voor kort
waren daar zeer krachtige (en dus
dure) werkstations voor nodig, even-
als complexe software.
FaceApp gebruikt deep learning-
technologie om een persoon er totaal
anders uit te laten zien.
 Videomanipulatie

of echt? 2
Nepvideo’s herkennen
* Is het denkbaar dat iemand dit doet of zegt?
Zijn er wellicht (politieke) belangen in het spel?
* Zoek (andere) betrouwbare bronnen die de
echtheid van de video bevestigen.
* Bekijk de reacties van mensen op de video.
Wellicht heeft iemand al bewijs dat het nep is.
* Zijn er oneffenheden in de video te zien, zoals
details die er te kunstmatig uitzien?
* Beweegt het lichaam en zien die bewegingen er
realistisch uit? Knippert een persoon wel af en
toe met zijn/haar ogen.
* Komt de stem overeen met de werkelijke
persoon?
* Klopt de kleur van de ogen?
* Bestaan er andere versies van de video, bijvoor-
beeld vanuit een andere hoek gefi lmd, en laten
deze exact hetzelfde zien?

In Terminator Genisys uit 2015 zagen In Captain Marvel 3

we een oude en een nieuwe versie was de 70-jarige
van Arnold Schwarzenegger – oftewel Samuel L. Jackson
de T-800 – tegen elkaar vechten. ineens 25 jaar jon-
Dus een 67-jarige Arnold tegen de ger.
37-jarige Arnold uit 1984. Die laatste
was natuurlijk niet echt, maar digitaal
gerenderd op basis van de originele Jim Carrey (links)
beelden uit de eerste Terminator-film. in plaats van Jack
Digitaal spelen met leeftijden is Nicholson in The
een trend in Hollywoord: vorig jaar Shining. (bron: Ctrl
zagen we in Captain Marvel een 25 Shift Face)
jaar jongere Samuel L. Jackson als
‘jonge’ Nick Fury (afbeelding 2) en in rekening te houden met het figuur en
het recent verschenen The Irishman de kleur haar, leek het resultaat vaak

Elke consumenten-pc kan levensecht.

Het gevolg was dat de video’s

een overtuigende deepfake zich snel over het internet ver-

spreidden en onder andere op sites

produceren als Pornhub terechtkwamen. Dat

kregen Al Pacino en Robert de Niro
een digitale verjongingskuur omdat
ze eigenlijk te oud waren voor hun
rollen. Deze beelden werden gegene-
reerd met behulp deep learning.
Beroemdheden en porno
Eind 2017 dook de term deepfake
voor het eerst op. Een Reddit-gebrui-
ker genaamd ‘deepfakes’ plaatste
video’s van beroemdheden op de
site. Het ging niet om echte video’s,
maar om nepbeelden. Aanvankelijk
werd het gezicht van acteur Nicolas
Cage op dat van andere filmacteurs
gemonteerd. Later verschenen er
pornovideo’s waarin het hoofd van
vrouwelijke filmsterren op dat van
pornoactrices gemonteerd was. Door
leidde tot serieuze reputatieschade
voor beroemdheden, die dan ook
juridische procedures startten om
de beelden weer van websites af te
krijgen. Het ging onder anderen om
Daisy Ridley, Emma Watson, Katy
Perry, Taylor Swift en Scarlett Johans-
son. In augustus vorig jaar overkwam
voormalig NOS-nieuwslezeres Dionne
Stax hetzelfde.
Technische verbeteringen
Bij de eerste deepfake-video’s kon
een oplettende kijker nog wel zien dat
er iets niet helemaal klopte. Er waren
bijvoorbeeld glitches te zien; snelle
bewegingen waarbij het 3D-model
iets sneller of langzamer bewoog dan
het echte hoofd. Ook zag men af en
toe fouten bij de belichting of bij de
overgang van het nepgezicht naar
het echte gezicht.

computeridee.nl 7 | 2020 29
Videomanipulatie
Maar er is in korte tijd veel veranderd.
Onder andere de Reddit-community
hielp actief mee om zwakheden in de
deepfake-video’s te verminderen door
de software-algoritmes te verbeteren.
Deepfake-video’s zijn daardoor
steeds beter geworden en voor een
leek bijna niet meer als zodanig te
herkennen (tenzij er bewust iets geks
gedaan is – zoals het gezicht van
een man op dat van een vrouw). Zo
komen oneffenheden minder vaak
voor, werkt het ook met verschillende
huidskleuren en is het ook prima
mogelijk om gezichtskenmerken
naadloos te integreren op een doel-
persoon met een baard of andere
haarkleur.
Nepvideo’s
Op YouTube zijn honderden deepfake-
video’s te bekijken die ironisch van
aard zijn. Vaak zijn acteurs uit films
vervangen door andere personen,
zoals Elon Musk in A Space(X) Odys-
sey, Tom Cruise in American Psycho,
Jim Carrey in The Shining (afbeelding
3) en komiek Bill Hader van Saturday
Night Live die de stemmen van
diverse artiesten nadoet en daar
vervolgens ook qua gezicht in ver-
andert. Een populaire scène van het
YouTube-kanaal ‘Ctrl Shift Face’ is die
waarin Sylvester Stallone aartsrivaal
Arnold Schwarzenegger vervangt in
Terminator 2 (afbeelding 4).
Nepvideo wordt nepnieuws
Toch kunnen nepbeelden ook seri-
euze gevolgen hebben. In mei 2019
werd een speech van de Amerikaanse
Democratisch leider Nancy Pelosi
zo bewerkt dat het net leek alsof
ze dronken was en lastig uit haar
woorden kwam. De nepvideo werd
uitgezonden door Fox Nieuws, ervan
uitgaande dat hij echt was. Ook
Donald Trump retweette de video.
Het probleem is dat nepnieuws
zich vaak razendsnel verspreidt, in
tegenstelling tot rectificaties en fact-
checks.
30 7 | 2020
4 Sylvester Stallone
in plaats van Arnold
Schwarzenegger in
Terminator 2. (bron:
Ctrl Shift Face)
Spraaksynthese
Nepvideo’s van een bekend persoon
zijn vaak te herkennen aan de spraak
die niet helemaal overeenkomt
met de geportretteerde. Bij een
simpele deepfake, waar simpelweg
de gezichtskenmerken van een
ander over een bestaand persoon
worden geprojecteerd, is de spraak
nog steeds van de oorspronkelijke
persoon. Voor een beetje oplettende
luisteraar valt dat al snel op. Dit is te
verbeteren door een stemacteur te
gebruiken die de stem van de bewus-
Adobe Voco te persoon goed kan nadoen of door
Audio Manipulator eerdere uitspraken achter elkaar te
spraaksynthese- plakken, al klinkt dit vaak erg nep.
software kan een Een nieuwe methode is het gebruik
persoon woorden van spraaksynthese. Daarmee kan
laten uitspreken die men een persoon woorden laten
nooit door hem of uitspreken die hij nooit eerder heeft
haar gezegd zijn. gezegd. Net als bij deepfake-video’s
5 of bokser, kan een persoon de bewe-
De volledige
besturing van een
compleet lichaam
op basis van de
bewegingen van een
ander. (bron:
Caroline Chan)
moet de software eerst gevoed
worden met voorbeelden, zoals in dit
geval audiofragmenten; een dikke
10 minuten is vaak al voldoende.
Wanneer het systeem weet hoe
iemand bepaalde klanken uitspreekt,
kan nieuwe spraak worden toege-
voegd door deze als tekst in te typen
(afbeelding 5). Op basis van de
uitspraak van een combinatie van
letters kan dit voor nieuwe woorden
gebruikt worden. Ook de intonatie
kan worden veranderd en het is zelfs
mogelijk dat een ander persoon
woorden uitspreekt met een bepaal-
de intonatie of stemverheffing die
de software vervolgens omzet naar
de doelpersoon. Deze ontwikkeling
is ook best beangstigend, want als je
mensen op deze wijze in feite alles
kunt laten zeggen wat je wilt, zou
daar op allerlei manieren misbruik
van gemaakt kunnen worden.
Toekomst
Deepfake kan zelfs nog verder gaan
dan faceswaps en spraaksynthese;
het is ook al mogelijk om een persoon
gemanipuleerde bewegingen te
laten doen met het hele lichaam. Ook
daarvoor geldt dat er voldoende data
beschikbaar moet zijn, waarbij het
lichaam vanuit meerdere punten te
zien is. Op basis van de beweging van
een secundaire bron, zoals een danser
gingen overnemen (afbeelding 6).
Wat in ieder geval duidelijk is, is
dat de mogelijkheden om video’s
te manipuleren in korte tijd enorm
gegroeid zijn. Het lijkt een kwestie
van tijd voordat met een simpele
app een geloofwaardige deepfake
gemaakt kan worden op basis van
een korte video of een enkele foto.
Het gebruik ervan – of dat nu humo-
ristisch bedoeld is of in de vorm van
misbruik – is niet te voorkomen. Dus
we kunnen ons er maar beter bewust
van zijn dat ook bewegend beeld
nooit 100 procent te vertrouwen is.
6
 Tips & Trucs

Tekst Toon van Daele

Tips & Trucs

Van snelmenu tot
talen leren

macOS Schermdeling
Loopt u tegen problemen
Top tip!
aan met uw Mac en kunt Printen Ecofonts
wel wat hulp gebruiken, Afdrukken kost geld en
dan biedt Schermdeling is slecht voor de natuur.
uitkomst. U stuurt uw Minder inkt verbruiken
schermbeeld dan door naar een andere Mac, die uw computer vervolgens kan is in elk geval beter. Dat
overnemen. Op uw Mac kiest u Systeemvoorkeuren. Klik op Delen en selecteer kan op verschillende
Schermdeling. Een effectieve sessie starten doet u door vanuit de ‘helpende’ manieren. Zo kunt u
Mac Schermdeling via Spotlight te openen. Hier vult u dan het Apple ID of de met nagenoeg alle
hostnaam in van de hulpbehoevende Mac. Deze laatste ontvangt nu een uitno- printer(driver)s in een
diging en zodra die daarop ingaat, wordt het scherm gedeeld. kladmodus afdrukken.
Ga naar Windows
Google Maps Pitstops Instellingen en kies
U hebt een route in uw mobiele Apparaten, Printers en
Google Maps-app ingevoerd, maar scanners. Klik op de
onderweg besluit u halt te willen printer en kies Beheren,
houden bij een café, supermarkt, Voorkeurinstellingen van lezer
restaurant of benzinestation. Waar voor afdrukken. Hier vindt u een Ger Kocks
bevinden die zich in de buurt, zonder optie voor een toner-spaarstand.
uw route(berekening) te moeten U kunt ook een (gratis) ‘eco-font’
onderbreken? Eenvoudig: tik op het gebruiken dat minder inkt vereist,
vergrootglasicoon en vervolgens zoals Spranq Eco Sans (www.tiny.cc/
op het beoogde locatietype. U krijgt ecofont) of Ryman Eco (www.rymaneco.co.uk).
meteen geschikte locaties in de buurt Pak het zip-bestand uit, rechtsklik op het ttf- of otf-
te zien, inclusief de extra tijd die het bestand en kies Installeren (voor alle gebruikers).
u kost om naar die locatie te gaan.
Zo’n locatie aantikken volstaat om die
in uw route op te laten nemen. Om

Tip ons!
die extra stop weer weg te halen, tikt
u op het onderste paneel en kiest u
Volgende stop verwijderen.
Stuur uw veelbelovende pc-tip of computertruc,
PowerPoint Anders … met uw naam en liefst ook met een verduidelijkende
U hebt een PowerPoint- schermafdruk naar tiptruc@computeridee.nl.
presentatie gemaakt en Misschien wordt uw tip wel de toptip!
de kans is groot dat u het
standaardformaat pptx
hebt gekozen. Er zijn echter Android Apparaatnaam
nog veel andere mogelijk- Als u een openbare ruimte binnenkomt, dan roept u
heden waar gebruikers vermoedelijk niet uw naam hardop in het rond. Uw
zich vaak niet van bewust smartphone hoort dat evenmin te doen en daarom geeft
zijn. Kies Bestand, Opslaan u uw apparaat bij voorkeur een generieke naam. Ga naar
als (of: Kopie opslaan) en klik op het pijlknopje. Een van de opties is een Instellingen, kies Netwerk en internet, Wifi, Wifi-voorkeu-
PowerPoint-voorstelling (*.ppsx). Wanneer u dat bestand opent, start meteen ren, Geavanceerd, Wifi Direct en tik het pictogram met de
de presentatie. Of wat dacht u van een heuse video (via MPEG-4-Video of drie puntjes aan. U kunt dan beter ook meteen de blue-
Windows-mediavideo), of elke dia in een apart beeldbestand zoals gif, png of tooth-naam aanpassen. Open opnieuw Instellingen en kies
jpg, of een universeel inzetbare pdf enzovoort? Verbonden Apparaten, Bluetooth, Apparaatnaam.

computeridee.nl 7 | 2020 31
 Netflix Talen leren
Hebt u een Netflix-abonnement, kijkt
u vaak series of films vanaf uw pc of
laptop en wilt u een taal beter onder
de knie krijgen, dan is er een uitste-
kende Chrome-extensie: Language
Learning with Netflix (www.tiny.cc/
llwn). Als u na de installatie van de
extensie vanuit uw browser naar Net-
flix kijkt, ziet u onder de ondertiteling
van de gesproken taal tegelijk ook de
ondertitels in een andere taal. Er is
tevens een transcript van deze onder-
titels beschikbaar. Op een woord in
dit transcript klikken, volstaat om de
uitspraak evenals de mogelijke verta-
lingen te zien. De betaalde Pro-versie
biedt nog enkele nuttige extra’s.
Miniworkshop Jovial Menu
Uw hoogstpersoonlijke snelmenu
Er zijn verschillende tools die een alter-
natief bieden voor het Windows-start-
menu. Jovial Menu is zo’n tool. Die neemt
nauwelijks ruimte op schijf of scherm in
beslag, is portable en makkelijk aanpas-
baar met behulp van … Kladblok.
1 U vindt Jovial Menu op www.
tiny.cc/jovmen. Pak het
gedownloade zip-bestand uit (naar een
lege map) en dubbelklik op het exe-
bestand. U start de tool via een pictogram
in de Windows taakbalk.
2 Zodra u op dit pictogram klikt,
verschijnt een startmenu met
enkele kant-en-klare snelkoppelingen
(Notepad en Chrome), webkoppelingen
1 2
32 7 | 2020
Windows Verkenner
Ook in Computer Idee komt u gere-
geld tips tegen die een registeraan-
passing vereisen. Vervelend is dat
veel registeraanpassingen pas door-
Edge Chromium Extensies gevoerd worden nadat u Windows
Onlangs heeft Microsoft de nieuwe, op Chromium geba- hebt herstart. Maar veelal kunt u de
seerde versie van Edge beschikbaar gemaakt, waarin u aanpassing ook zonder herstart laten
voortaan ook bijna alle mogelijke Chrome-extensies kunt doorvoeren. Druk op Ctrl+Shift+Esc
installeren. Dat kan als volgt. Druk op het knopje met de voor het Taakbeheer en open het
drie puntjes en kies Extensies. Klik desgewenst op de tabblad Processen. Klik op de kolom-
menuknop en zet de schuif bij Sta extensies van andere titel Naam en scrol naar Windows
winkels toe op Aan. Vervolgens surft u naar de Chrome- Verkenner. Rechtsklik hierop en kies
store (www.tiny.cc/chrexts) om de gewenste extensies te Opnieuw starten. Dit kan trouwens
installeren. Elders in deze rubriek stellen we u trouwens ook helpen als uw Verkenner plotse-
een interessante extensie voor. ling moeilijk doet.
Zoekmachine DuckDuckGo Lite
De zoekmachine DuckDuckGo is erg populair aangezien
die privacygewijs meer garanties geeft en ook enkele
handige functies biedt. Onlangs hebben de makers een
lichtvoetiger versie van hun zoekmachine uitgebracht:
DuckDuckGo Lite (www.duckduckgo.com/lite). De startpa-
gina bevat uitsluitend een zoekbalk en u krijgt alleen de
‘naakte’ resultaten te zien. Zo’n pagina is vaak niet groter
dan 35 KB tegenover wel 2 MB van de gewone zoekpagi-
na. De Lite-versie is dus vooral geschikt in situaties met
een beperkte internetverbinding of wanneer u niet veel
downloadquota of systeembronnen wilt aanspreken.
(Google, Face- 3
book) en docu-
mentkoppelingen
(dummy links).
Dit standaardme-
nu wilt u natuur-
lijk aanpassen:
dat kan met Edit
Entry File.
naar Word. Het juiste pad vindt u via het
3 Kladblok opent nu het bestand
JovialMenu.ini (in de program-
mamap) en u kunt nu eenvoudigweg aan-
Eigenschappen-venster van uw Word-
snelkoppeling.
Sla het gewijzigde ini-bestand op.
passingen doorvoeren. Voegt u bijvoor-
beeld
Word = C:\Program Files (x86)\
Microsoft Office\root\Office16\
4 Op vergelijkbare wijze creëert u
uw eigen submenu’s. Stel, u wilt
het submenu Tools met het item opnemen,
WINWORD.EXE dan volstaan de volgende twee regels –
toe onder [---], dan verschijnt een link drie eigenlijk, inclusief de extra witregel op
het einde:
[Tools]
Rekenmachine = C:\Windows\
System32\calc.exe
U kunt de complete mapinhoud van
JovialMenu trouwens ook op een usb-stick
plaatsen en met u meenemen naar een
ander Windows-apparaat.
 Tips & Trucs

Edge Chromium Tabblad

5 tips voor
bi j spear-ph ing
is h … Met de meest recente versie van Edge kunt u een nieuw
tabblad helemaal naar eigen smaak inrichten. Open zo’n
tabblad en klik op het tandwielpictogram. Hier kunt u

ople tten
Het begrip phishingmail hoeven we u ongetwijfeld niet meer toe te
lichten, maar kent u ook de term ‘spear phishing’? Dat zijn phishing-
mails die op een bepaalde ontvanger (zoals u) zijn toegespitst en die
ook persoonlijke informatie kunnen bevatten. Waarop dient u zoal te
letten?
TIP 1 Het risico dat u in de val van spear-phishingmails trapt is niet te
onderschatten omdat deze persoonlijke informatie bevatten, waardoor u
wellicht denkt dat het om een vertrouwde bron gaat. Denk echter goed
na: u zult versteld staan hoeveel informatie er bijvoorbeeld via sociale
media over u kan worden vergaard (zie de infografiek op www.tiny.cc/
pansoc).
TIP 2 Spear-phishingmails trachten u er vaak van te overtuigen dat
de boodschap zeer dringend is. Ze proberen een gevoel van urgentie te
creëren en vaak verleiden ze u door de vertrouwelijkheid van het bericht
te benadrukken: ‘U alleen krijgt dit bericht, geef dit zeker niet door aan
iemand anders.’ Maar laat u nooit opjagen!
TIP 3 Spear-phishingmails bevatten soms een gebrekkig voorbeeld
van een document of bericht. Tegelijkertijd krijgt u instructies om
bepaalde (veiligheids)instellingen aan te passen, zodat u dat document
of bericht alsnog in volle glorie kunt bekijken. Niet doen dus, want juist
het aanpassen van die instellingen verhoogt het risico.
uw standaardtaal (en land) instellen en een van de drie
beschikbare pagina-indelingen selecteren: Uitgelicht,
Inspirerend of
Informatief. Klik
op Aangepast als
u zelf wilt bepalen
of u ook een snel-
koppeling of een
afbeelding wilt en
hoe u de gepresen-
teerde inhoud wilt
zien.
Word In stijl
Stel, u creëert vaak hetzelfde type document, zoals een
verslag van een wekelijkse vergadering. Telkens geeft u
hiervoor een header met een specifieke lay-out op. Dat kan
ook met minder tijdverlies. Voorzie het tekstfragment van
de gewenste lay-out, ga naar het tabblad Start en klik op
Stijlen. In het Stijlen-paneel rechtsonder klikt u op Nieuwe
Stijl. Geef een naam op, plaats een vinkje bij Nieuwe docu-
menten op basis van deze sjabloon en bevestig met OK.
Voortaan vindt u uw stijl terug in het Stijlen-paneel. Vanuit
het contextmenu kunt u die trouwens ook weer weghalen.

TIP 4 Het lijkt vreemd, maar soms sporen de verzenders van zulke
berichten de ontvanger aan om contact met hen te zoeken, bijvoorbeeld
via e-mail, een website of zelfs een telefoonnummer. Dat maakt u wel-
licht wat minder wantrouwig, maar neemt u daadwerkelijk contact op,
dan krijgt u nog meer leugens opgedist.

TIP 5 Net zoals bij ‘klassieke’ phis-

hingmails zijn er ook in het geval
van spear phishing bijna altijd links
in het bericht opgenomen. Klik daar
zeker niet op, maar houd wel even
de muisaanwijzer boven zo’n link. In
het pop-upvenster of de statusbalk
krijgt u dan de url te zien, en die
verraadt doorgaans dat de link niet naar een koosjere website leidt.
Gmail Donkere modus
Sinds kort biedt ook Gmail een donke-
re modus aan, zowel mobiel als voor
Website Klimatoloog
Er zijn diverse sites en diensten waar u het actuele weer
in diverse locaties in de wereld kunt opvragen. Climate
Finder (www.tiny.cc/clifi) pakt het anders aan: zoek naar
meetresultaten en deze dienst brengt die informatie – mede
gebaseerd op historische data – van over de hele wereld
samen. Zo kunt u bijvoorbeeld opvragen welke steden of
landen in februari een temperatuur, neerslag en/of voch-
tigheidsgraad hebben met een bepaalde gemiddelde mini-
mum- en maximumwaarde. Kleurcodes zorgen er mede
de desktop. Dat laatste is vooral nut- voor dat u de resultaten eenvoudig kunt interpreteren.
tig op laptops omdat donkere pixels
minder energie vereisen. Meld u aan
bij Gmail (www.gmail.com) en
klik op het tandwielpictogram
rechtsboven. Kies Thema’s,
selecteer het zwarte paneel
met de naam Donker en beves-
tig met OK. In Android 10 vol-
staat het om het systeemwijde
donkere thema te activeren, of
u opent de (geüpdatete) Gmail-
app en u kiest Instellingen,
Algemene instellingen om het
thema aan te passen.

computeridee.nl 7 | 2020 33
 Grenzen verkennen
Het overklok-lab
E van Intel
lke processor draait met een vaste kloksnel-
heid die bepaalt hoe vaak per seconde er een
bewerking plaatsvindt. Bij 5 GHz is dat bijvoor-
beeld vijf miljard keer per seconde. Sommige
gamers gaat het echter nooit snel genoeg, en ook
elektronicaliefhebbers verkennen graag de grenzen.
Vlak voor de millenniumwisseling werd het daarom
mode om processors te versnellen door ze net als
brommers op te voeren: overklokken genaamd. Daar-
naast sloegen – vooral in Azië – oplichters hun slag door
goedkopere processors als duurdere modellen aan de
man te brengen … na deze eerst in een hogere versnel-
ling te hebben gezet. Computerfabrikanten werden
daar niet blij van. Intel maakte het vervolgens jarenlang
fysiek zelfs onmogelijk om te overklokken.
Tegenwoordig kan dat vaak weer wel, al weigeren
veel fabrikanten garantie te geven op zulke opgevoerde
systemen. Dat is niet zo vreemd, want boven een
bepaalde kloksnelheid raken processors oververhit,
gaan ze rekenfouten maken en loopt hun levensduur
rap terug.
Om de grenzen van hun eigen ontwerpen te verken-
nen – en om klanten van overklokbare systemen opti-
maal te kunnen informeren – doet Intel zelf echter ook
aan overklokken. Hier zien we systeemingenieur Navya
Pramod in Intels overklok-lab in Hillsboro vloeibare stik-
stof (-196°C) uitgieten over een processor. Zo hoopt het
testteam het aantal bewerkingen per seconde steeds
hoger op te voeren voordat er rook uit de chip komt.
Tekst Jolein de Rooij

34 7 | 2020
computeridee.nl
7 | 2020
35
Hete chips

FOTO: WALDEN KIRSCH/INTEL CORPORATION

 a’s z o n d e r in s ta ll a ti e
Prog ramm
Houd uw pc
Hebt u een nieuw programma? Wilt
u dat installeren en er dan meteen
mee aan de slag? Dan kunt u ook kie-
zen voor de portable variant. Daarbij
gebruikt u het programma zónder dat
u het installeert. Bent u er klaar mee,
dan is uw computer nog even schoon
als daarvoor. We bekijken de mogelijk-
heden en opties van portable software.
Tekst Dennis Gandasoebrata
Register
Het register vormt het hart van Windows. U kunt het zien als de centra-
le database van het besturingssysteem waarin allerlei informatie is
opgeslagen. U vindt hier bijvoorbeeld terug welke hardware op de
computer is aangesloten, welke programma’s zijn geïnstalleerd en
welke gebruikersinstellingen van toepassing zijn.
Bij elke installatie wordt het register uitgebreid met vermeldingen
en andere informatie. Bij het verwijderen of de-installeren van het
programma wordt deze inhoud in principe weer verwijderd. Toch
gebeurt dat niet altijd even netjes. Met portable software hebt u geen
last meer van deze vervuiling van het register. U installeert het
programma niet en daarom blijft het register schoon en opgeruimd.

D
e benaming portable
geeft direct het grootste
voordeel aan: u maakt
de software ‘draagbaar’
(denk aan een usb-stick) en laat het
programma draaien zonder dat u het
eerst hoeft te installeren. Van veel
installeerbare programma’s zijn er
portable versies verkrijgbaar. Als u
volop van portable software gebruik
wilt maken, dan maakt PortableApps
het u nóg makkelijker. Hier komen we
straks uitgebreid op terug, maar laten
we eerst eens kijken wat portable
software voor u kan betekenen.
Meerdere voordelen
Portable software heeft meerdere
voordelen. Zo houdt portable
software Windows schoon. Bij de
installatie van elk programma’s raakt
Windows namelijk vervuild. Er wor-
den mappen aangemaakt, het Win-
dows-register wordt aangepast (zie
kader) en uw schone werkomgeving
wordt gevuld met verwijzingen. U
vindt bijvoorbeeld opties terug in het
menu onder de rechtermuisknop of
programmanamen in het startmenu.
Naast het schoonhouden van uw
computer zijn er meer voordelen.
Met portable software bespaart u
zich de moeite van het de-installeren,
wanneer u een programma niet meer
nodig hebt. Verder zijn portable
programma’s ideaal voor werkom-
gevingen waarin u gebruikmaakt
van een computer die niet van u is of
waarop het installeren van program-
ma’s is geblokkeerd. U kunt dan tóch
van het programma gebruikmaken
(afbeelding 1).
Eerste stappen
Veel softwaremakers zien de voor-
Met portable delen van portable programma’s ook
software hoeft u in en bieden naast de installeerbare
een programma een portable versie aan. Deze variant
niet op uw compu- vindt u in de downloadsectie van de
ter te installeren. software en is vaak herkenbaar aan de
beschrijving standalone edition, porta-
1 risico onopgemerkt kwaadaardige
ble edition of no-installation needed.
Is er een portable versie beschik-
baar, dan bent u snel klaar en kunt u
meteen aan de slag. Is er geen porta-
ble versie beschikbaar? Op internet
circuleren verschillende onofficiële
versies van populaire programma’s
die door derden portable zijn
gemaakt. Het downloaden hiervan
is alleen niet verstandig. U maakt
hiermee namelijk mogelijk inbreuk
op de voorwaarden van de makers
van de officiële software. Daarnaast –
minstens even belangrijk – loopt u het
software in huis te halen. U weet
tenslotte niet wat er met de oorspron-
kelijke code is gebeurd tijdens het
portable maken van het programma.
Kies dus bij portable software alleen
voor officiële bronnen, zoals u ook
doet bij het downloaden van instal-
leerbare programma’s.
PortableApps
Het kan nóg eenvoudiger als u volop
gebruik wilt maken van portable
software. De makers van het gratis
PortableApps hebben een omgeving
gemaakt waarin u een eigen collectie
kunt aanleggen. U hebt vervolgens
via één centrale omgeving altijd
toegang tot die collectie portable
programma’s. Bovendien kunt u deze
meenemen, bijvoorbeeld door de
collectie op te slaan op een usb-stick
(zie kader) of in de cloud.
Wij gaan aan de slag met Portable-

36 7 | 2020
 Portable software

schoon
Apps en gaan daarin onze eigen set
portable programma’s samenstellen.
Op www.portableapps.com/download
vindt u de laatste versie die in het
Nederlands beschikbaar is. Klik in het
installatiescherm op Volgende om
de voorwaarden te bekijken en klik
hierna op Akkoord om verder te gaan.
Kies in het volgende scherm voor
Nieuwe installatie.

Opties voor opslaan

PortableApps vraagt waar u het pro-
gramma wilt installeren. U krijgt vijf
opties. Het is belangrijk dat het hier
gaat om de locatie waar straks al uw
portable programma’s worden onder-
gebracht: het gaat dus niet alleen om
PortableApps zelf.
Kies voor Portable als u de portable
programma’s wilt onderbrengen
op een draagbaar apparaat. In de
praktijk is dit meestal een usb-stick.
PortableApps vraagt u de usb-stick
aan te wijzen: zorg dat u de stick hebt
geplaatst en wijs de stationsletter
aan. Wilt u in plaats hiervan gebruik-
maken van een onlinemap in bijvoor-
beeld OneDrive of Dropbox, dan kiest
u voor Cloud.
Als u niet van plan bent om de pro-
gramma’s vanaf verschillende loca-
ties en op verschillende computers
te gebruiken, dan kunt u kiezen voor
een lokale opslag. Kies voor Lokaal
als u de programma’s alleen zelf
gebruikt. Kies voor Lokaal alle gebrui-
kers als u de programma’s ook voor
andere gebruikers van de computer
toegankelijk wilt maken (afbeelding
2 Geef aan waar u uw collectie met
portable programma’s wilt opslaan.
PortableApps toont een overzicht van
de programma’s die u kunt openen.
3
2). Als laatste kunt u kiezen voor Aan-
gepaste locatie selecteren. Hiermee
geeft u een zelfgekozen map op.
Direct starten
Nadat u de locatie hebt opgegeven,
doorloopt u de rest van de instal-
latieschermen. Klik niet te snel op
Voltooien in het laatste venster, maar
plaats nog een vinkje bij de optie
Het platform automatisch samen
met Windows starten. Dat is handig,
omdat u hiermee altijd direct toegang

hebt tot de portable programma’s.

Handig: in de cloud Zet ook een vinkje bij Portable-
Een goed alternatief voor een Apps.com Platform starten, zodat het
usb-stick is het opslaan van de programma direct wordt geopend.
portable programma’s in de PortableApps haalt een lijst binnen
cloud. U hebt hierna met een van apps waarvan een portable
internetverbinding altijd en Wilt u altijd en variant beschikbaar is en die u op het
overal toegang tot de installa- overal bij uw platform kunt opnemen.
tie. PortableApps ondersteunt programma’s Het hoofdvenster is opgebouwd
de populairste onlinediensten, kunnen? Sla uw uit verschillende categorieën, zoals
zoals OneDrive, Dropbox en collectie dan op in Afbeeldingen en foto’s, Spellen en
Google Drive. de cloud. Hulpprogramma’s. De rechterkolom
geeft de grootte per programma aan.

computeridee.nl 7 | 2020 37
 4 Met het toevoe-
gen van categorieën
zorgt u voor een
opgeruimde werk-
omgeving.
Via de Windows-
taakbalk hebt u
toegang tot uw
collectie.
Plaats nu vinkjes bij de programma’s
die u wilt installeren en klik op
Volgende.
PortableApps haalt de program-
ma’s binnen en voegt ze toe aan
de verzameling. Als u op een later
moment uw collectie wilt aanpassen,
bijvoorbeeld door nieuwe program-
ma’s toe te voegen, kiest u voor Apps,
Meer apps verkrijgen. Selecteer
de apps op categorie, titel, nieuwe
release of recent bijgewerkt, en maak Verberg portable
uw keuze (afbeelding 3). programma’s die u
niet vaak gebruikt,
Programma’s openen maar toch niet wilt
Nadat u de software hebt geselec- verwijderen.
teerd en toegevoegd aan het plat-
form, kunt u de programma’s eenvou-
dig openen. U dubbelklikt hiervoor
op het pictogram van PortableApps
in het systeemvak van de Win-
dows-taakbalk (naast de klok). Links
in het menu worden de programma’s
getoond. Klik op een programma om
Nóg meer overzicht
Zorg ervoor dat uw favoriete programma’s nóg
beter in het oog springen. Kies in het hoofdvenster
van PortableApps voor Opties en ga naar het tab-
blad Algemeen. Kies vervolgens voor de optie
Favorieten in vet weergeven. Kies ook voor de optie
Categorieën in vet weergeven: hiermee zorgt u
ervoor dat de categorieën duidelijk van elkaar
worden onderscheiden.
Nóg meer overzicht is mogelijk. In het instellin-
genvenster kiest u voor de tab Organisatie. Bepaal
vervolgens hoe het menu moet worden ingedeeld.
Zo kunt u favoriete programma’s en recente apps
tonen op het eerste scherm en apps op het tweede
scherm onderverdelen in verschillende categorie-
en. U kunt in plaats van de categorieweergave ook
kiezen voor een alfabetische sortering. Dat doet u
in hetzelfde venster.
38 7 | 2020
5 U kunt ook een andere naam kiezen
6 van beide werelden: de app is nog
het op te starten (afbeelding 4).
Afhankelijk van de hoeveelheid pro-
gramma’s die u hebt toegevoegd, kan
de lijst aardig volraken. Tijd om orde
op zaken te stellen en het overzicht
te structureren. Dat kan door eigen
categorieën toe te voegen. Klik met
de rechtermuisknop op het program-
ma dat u een nieuwe plek wilt geven
en kies voor Categorie, Categorie
toevoegen. Geef nu een titel op voor
de nieuwe categorie en sla deze op
door te klikken op OK (afbeelding 5).
PortableApps
heeft een flinke
hoeveelheid extra
opties in huis.
voor de app of deze uitbreiden met
een extra naam. Klik met de rech-
termuisknop op het programma en
kies voor Naam wijzigen. Geef een
nieuwe naam op. Er zijn meer opties
om de werkomgeving overzichtelijk
te houden. Zijn er programma’s die u
in de praktijk minder vaak gebruikt,
dan kunt u deze bijvoorbeeld ver-
bergen. U bereikt hiermee het beste
altijd aanwezig en kan nog worden
gebruikt, maar neemt geen kostbare
schermruimte meer in beslag. Klik
met de rechtermuisknop op het pro-
gramma dat u wilt verbergen en kies
voor Verbergen (afbeelding 6).
Wilt u het programma op een later
moment alsnog gebruiken, dan klikt
u op een programma in het menu en
kiest u voor Verborgen pictogram-
men weergeven. De apps worden
weer toegevoegd aan de lijst en zijn
beschikbaar om op te starten. Wilt u
het betreffende programma niet meer
gebruiken? Haal het dan weg: klik met
de rechtermuisknop op het program-
ma en kies De-installeren.
Usb-stick afmelden
Hebt u gekozen voor een usb-stick als
opslag voor de portable apps, zorg er
dan voor dat u deze altijd afmeldt bij
Windows en pas hierna loskoppelt.
Daarmee voorkomt u dat de gege-
vens op de usb-stick beschadigen. In
de Windows-taakbalk klikt u met de
rechtermuisknop op het pictogram
van de usb-stick. Kies daarna voor
Externe schijf uitwerpen.
Windows meldt het zodra de usb-
stick kan worden losgekoppeld. Als
7

Ander uiterlijk
U hoeft geen genoegen te
nemen met het standaard
uiterlijk van PortableApps.
Zet de gebruikersomgeving
naar uw hand in het instellin-
genvenster en selecteer
Thema’s. Kies vervolgens het
gewenste uiterlijk.
de melding niet verschijnt of het
afmelden niet lukt, controleert u dan
eerst of alle portable apps netjes zijn
afgesloten. Check eveneens of er
geen documenten van de usb-stick
zijn geopend in een ander program-
ma; daardoor kan het afmelden bij
Windows ook mislukken.
Gevorderde opties
PortableApps controleert bij elke
start van het programma of er nieu-
were versies van de programma’s
beschikbaar zijn. U kunt ook handma-
tig controleren op de beschikbaar-
heid van nieuwe programma’s: kies
Apps, Op updates controleren. Naast
het gewoon opstarten van een pro-
gramma via het menu van Portable-
Apps, kunt u opties voor gevorderde
gebruikers aanspreken.
Is het nodig om een
programma met de rechten
van administrator uit te
voeren, dan klikt u erop
met de rechtermuisknop
en kiest u voor Als
administrator uitvoeren.
Ook interessant is de
mogelijkheid om veel-
gebruikte apps toe te voegen
aan de favorietenlijst, zodat u er
snel toegang toe hebt. Klik met de
rechtermuisknop op het pro-
gramma en kies voor Favoriet
(afbeelding 7).
Opties aanpassen
Nog interessanter wordt het als we de
opties van PortableApps aanpassen.
Klik in het hoofdvenster op Opties.
Het optievenster is opgebouwd uit
verschillende tabbladen (afbeelding
8).. Het is mogelijk om naast de pro-
ductieversies aan de slag te gaan met
testversies.
Klik op de tab App Store en kies
voor de optie Geavanceerde apps
weergeven (bèta/test). Voortaan
worden ook vroege testversies aan
de verzameling beschikbare software
toegevoegd. Klik hierna op de tab
computeridee.nl
Portable software
8
PortableApps
heeft meer mogelijk-
heden in huis: de
opties zijn onderver-
deeld op verschil-
lende tabbladen.
Geavanceerd. Als u geen behoefte Apps sluiten bij afsluiten van Plat-
hebt aan de openingsschermen van form. Wilt u PortableApps liever in
programma’s die worden getoond een andere taal uitvoeren, dan kiest
zodra u een programma start, plaatst u voor de tab Algemeen en kiest u de
u een vinkje bij de optie Splash gewenste taal.
screens van apps uitschakelen.
U zorgt ook voor een opgeruimde Reservekopie
werkomgeving door PortableApps U beschikt nu over uw eigen collectie
geopende programma’s automatisch portable programma’s waartoe u
te laten sluiten. Kies voor de optie altijd toegang hebt. Het is verstandig
om nu een reservekopie van deze
collectie te maken. Een back-up biedt
verschillende voordelen. Zo kunt
Uw eigen collectie portable u de back-up op een later moment
aanspreken als u dezelfde program-
programma's waartoe u macollectie van PortableApps op
een andere computer wilt gebruiken.
altijd toegang hebt Bovendien kunt u meerdere back-ups
maken, telkens als u de collectie
aanpast. Zo hebt u uiteindelijk meer-
dere collecties, waartussen u kunt
schakelen.
Verder is een back-up handig als u
eerder in dit artikel hebt gekozen
voor een lokale opslag van de col-
lectie en u uw computer opnieuw
(schoon) installeert. Kies de tab
Back-up en klik op de optie Back-up
maken. Klik op Volgende en kies
maken
welke onderdelen de reservekopie
moet bevatten. Wij kiezen hier voor
Compleet en geven de gewenste
opslaglocatie van de back-up aan in
het onderliggende vak Back-up
opties. Klik nu op Back-up om de
opties
reservekopie te maken. U kunt later
altijd op de gemaakte back-up terug-
vallen. Kies Back-up, Back-up herstel-
len.
len
Veilige usb-sleutel
Bewaar uw portable programma’s op een draagba-
re usb-stick die u meeneemt. Zo hebt u de software
altijd bij de hand en kunt u gebruikmaken van de
programma’s op elke computer. Kies voor een
usb-sleutel waarop u de programma’s versleuteld
bewaart. Ook interessant: een usb-sleutel met
vingerafdrukherkenning. Alleen als u succesvol
wordt geïdentificeerd, geeft deze stick toegang tot
uw portable software. Handig én vooral veilig.
7 | 2020 39
 Commanderen in iOS
Taken automatiseren m 1 2
Sinds iOS 13 is er de app Opdrachten,
voorheen ook bekend als Workflow.
Met deze app kunt u commando’s voor
diverse apps aan elkaar koppelen
en deze met één druk op de knop uit
laten voeren. Het is zelfs mogelijk om
deze commando’s te starten via een
Siri-spraakopdracht.
Tekst Richard Veenstra

D
e app Opdrachten is een standaard-app op uw
iPhone of iPad. De basis werd gelegd door de
app Workflow, een app die in 2017 door Apple
werd opgekocht en nu dus als onderdeel van
iOS en iPadOS gratis beschikbaar is.
Opdrachten werkt met zogenaamde macro’s. Dat zijn
collecties van individuele taken, zoals ‘open een bestand
uit app A’, ‘sla de afbeelding uit app B op als jpg-bestand’
en ‘zet de bestanden uit app A en app B als bijlage in een
nieuwe e-mail’. Door één macro te starten, worden al deze
commando’s uitgevoerd zonder dat u app A, B of uw mail-
programma hoeft te openen. Een macro heet in de app
overigens logischerwijs een ‘opdracht’. 1. Het menu
De app kent drie onderdelen: Mijn opdrachten met een van Opdrachten
overzicht van alle opdrachten die u hebt aangemaakt of kent drie opties:
geïnstalleerd, Automatisering om een opdracht automa- Mijn opdrachten,
tisch te laten uitvoeren, en Galerie om bestaande opdrach- Automatisering
ten te kunnen installeren (afbeelding 1). en Galerie.
Kies een opdracht 2. U kunt een
U kunt zelf een opdracht aanmaken, maar het is handig bestaande
om eerst een aantal bestaande opdrachten te bekijken. opdracht con-
Hiervoor tikt u rechtsonder op Galerie. Kijk eerst eens figureren en
onder Onmisbaar en kies voor Toon alles (afbeelding 2). aanpassen aan
Hier ziet u bijvoorbeeld uw wensen.
een opdracht Stilte
vergadering,
tijdens vergadering
een handige optie als
Automatiseren met
Android
Hebt u een Android-toestel, dan hebt u
natuurlijk weinig aan de informatie in
dit artikel. Maar er is een alternatief:
Automate. Deze Android-app is niet zo
diep in het besturingssysteem geïnte-
greerd als de Apple-tegenhanger, maar
met Automate kunt u desondanks veel
processen automatiseren.
Met Automate kunt u in Android een hoop zaken
automatiseren (gratis in de Google Play Store).
u een drukke kantoorbaan hebt. Tik erop en druk op de
knop Voeg snelkoppeling toe (iPadOS) of Haal opdracht
op (iOS). U hebt de opdracht hiermee aan uw collectie
toegevoegd en kunt die gebruiken. Sommige opdrachten
(waaronder deze) moet u nog wel even configureren; het
moet namelijk duidelijk zijn op welke agenda de opdracht
moet worden toegepast. Standaard staat er Alle agenda’s,
maar u kunt natuurlijk ook een specifieke agenda kiezen.
Een opdracht uitvoeren
Al uw toegevoegde opdrachten vindt u terug als u links
onderin op Mijn opdrachten tikt. Sommige opdrachten
worden automatisch uitgevoerd, zoals het stilzetten van
uw apparaat tijdens een vergadering, andere opdrachten
kunt u handmatig activeren.
Dat doet u door de
3
opdracht vanuit het
widget-scherm op uw
iPhone of iPad aan te
tikken. U ziet een status-
balk en merkt dat de taken
worden uitgevoerd. Het is
uiteraard ook mogelijk om
een opdracht te starten
vanuit de app Opdrachten
zelf. Wilt u zien welke taken
onderdeel zijn van een
opdracht, dan gaat u naar
U ziet precies uit welke taken
een opdracht bestaat.

40 7 | 2020
 Workshop

et de app Opdrachten
de app en tikt u op de drie stipjes. Op de iPad ziet u rechts 6 persoon snel wilt
alle taken en de bijbehorende scripts die de taak moet Met Siri kunt kunnen bellen. Tik
doorlopen, op de iPhone worden de taken op het hoofd- u via spraak- een seconde op de
scherm weergegeven (afbeelding 3). commando’s opdracht, kies voor
opdrachten Details en tik op Zet
Snelkoppeling maken uitvoeren. U beginscherm.
op beginscherm
Laten we nu zelf een simpele opdracht aanmaken. Stel, u moet wel even Onder Naam en
gebruikt regelmatig FaceTime om met uw familieleden Siri activeren in symbool voor
te bellen. Tik op Maak opdracht aan en tik op Zoek naar het instellingen- beginscherm kunt
apps en taken. Geef FaceTime op en tik op het icoontje. menu. u de naam en het
De taak wordt meteen aan de takenlijst van de opdracht icoontje verande-
toegevoegd. Tik op Contact en kies uw familielid. Tik op ren. Onder Voor-
Volgende en geef de opdracht een naam. Kies hier bijvoor- vertoning ziet u hoe
beeld voor Bel Jaap en tik op Gereed. het icoontje er op
U kunt een opdracht ook opslaan als icoontje op het uw scherm uitziet
beginscherm. Dat is enorm handig als u deze contact- 4. Wilt u ge- 4).
(afbeelding 4)
makkelijk een
familielid bellen Voeg auto-
met FaceTime? matisering toe
Maak dan een We kunnen een

Handig is dat u al uw icoontje in uw

beginscherm.
opdracht ook
uitbreiden met

opdrachten ook middels 5. Wilt u elke

automatisering. Als
u bijvoorbeeld een

Siri kunt starten dag dezelfde

actie uitvoeren?
Dan moet u een
(ouder) familielid
elke dag automa-
tisch om zes uur ’s
automatisering avonds wilt bellen, dan
aanmaken. kan uw iPhone dat automatisch voor u doen.
Tik onderin op Automatisering en kies voor Persoonlijke
automatisering. Onder Activiteiten ziet u nu de optie
4 5
Tijdstip. Tik erop en kies voor 18.00. Scrol naar beneden
en selecteer welke dagen in de automatisering moeten
worden opgenomen. Standaard worden alle dagen gese-
lecteerd, maar dat kunt u aanpassen. Tik op Volgende en
kies een taak uit de lijst. Hier kunt u natuurlijk weer dezelf-
de contactpersoon kiezen bij FaceTime. Tik op Gereed
om de automatisering op te slaan; uw contactpersoon
zal nu elke dag van de week om zes uur worden gebeld
via FaceTime (afbeelding 5). Wilt u een automatisering
uitschakelen, dan tikt u op de automatisering en zet u
de schuif achter Activeer deze automatisering op uit. U
verwijdert een automatisering door de automatisering
naar links te vegen.

Hé Siri, voer een opdracht uit!

Een andere handigheid is dat u al uw opdrachten ook
middels Siri kunt starten. Hiervoor zegt u gewoon Hé, Siri,
gevolgd door de naam die u de opdracht hebt gegeven. U
moet Siri natuurlijk wel eerst hebben geactiveerd.
Dat doet u door naar de app Instellingen te gaan en op
Siri en zoeken te tikken (afbeelding 6). Onder Vraag het
aan Siri zet u het schuifje achter Luister naar ‘Hé, Siri’ op
aan. Wilt u dat Siri alleen luistert als u op de thuisknop
drukt, dan zet u het schuifje achter Druk op de thuisknop
voor Siri op aan. Kies voor Schakel Siri in en geef even-
tueel uw voorkeuren aan over de stem en taal van de
assistent op uw Apple-apparaat.

computeridee.nl 7 | 2020 41
 V e r b o rg e n v id e o - a p p
Creëer uw ultieme
Windows Movie Maker is dood, lang
leve Microsoft Foto’s! Deze uitspraak
klinkt misschien vreemd, maar de
Amerikaanse grootmacht verstopte
wel degelijk een volwaardige video-
bewerker in zijn fotoprogramma. Rijg
hiermee als vanouds meerdere video-
clips aan elkaar en ontwerp een kant-
en-klare vakantiefilm en geniet na
pakweg een uurtje sleutelen van een
oogstrelend eindresultaat!
Tekst Maikel Dijkhuizen
M
enig amateurfilmer denkt met weemoed
terug aan Windows Movie Maker. Vanwege
het laagdrempelige karakter was dit pro-
gramma jarenlang een geliefd onderdeel
van Microsofts besturingssysteem. Helaas trok het
Amerikaanse concern begin 2017 de stekker uit het
programma. Microsoft introduceerde een paar maanden
later een nieuwe videobewerker in de Foto’s-app, al weet
nog altijd lang niet iedereen dit onderdeel te vinden. Deze
functie is inmiddels uitgebreid met allerlei interessante
gereedschappen, dus hoog tijd om eens uitgebreid met de
ingebakken videobewerker van Windows 10 aan de slag
te gaan.
Videoproject starten
Vanzelfsprekend opent u Foto’s door dit programma
vanuit het startmenu van Windows 10 op te roepen. Als
alternatief kunt u ook de applicatie Video-editor openen.
In feite start u hiermee de Foto’s-app op, met het verschil
dat u direct in het venster Videoprojecten terechtkomt.
Klik bovenaan op Nieuw videoproject om het bewerkings-
venster te openen. Bedenk een relevante naam voor het
project en bevestig met OK (afbeelding 1).
Zoals u wellicht al van Windows Movie Maker gewend
bent, bestaat de gebruikersomgeving uit drie delen.
Links bevindt zich de Projectbibliotheek. Hier voegt u zo
1 Open in Foto’s
42 7 | 2020
2
Vanuit de
Projectbiblio-
theek voegt u
rechtstreeks
videomateriaal
toe.
meteen videobestanden toe die u voor de film wilt gebrui-
ken. Rechts is er een videokader waarin u het tijdelijke
resultaat van de film kunt bewonderen. Onderaan bevindt
zich het Storyboard. Dat is min of meer een tijdlijn waar-
mee u de volgorde van de film bepaalt.
Mediabestanden toevoegen
U hebt voor de montage eigen videomateriaal nodig. Kop-
pel indien nodig een camcorder, geheugenkaart, smart-
phone, tablet of externe schijf met de opgeslagen beelden
aan het systeem. Bewaart u de videobestanden op een
nas, dan schakelt u dit netwerkapparaat in. Klik linksboven
onder Projectbibliotheek op Toevoegen. Via Vanaf deze pc
opent er een venster van Windows Verkenner. Blader naar
de juiste (netwerk)locatie en selecteer de videobestanden
die u voor de uiteindelijke film wilt gebruiken.
Fijn is dat het programma met zo’n beetje alle gangbare
beeldformaten overweg kan. Overigens kunt u ook foto’s
binnen het videoproject integreren. Houd de Ctrl+toets
ingedrukt en klik op de bestanden die u wilt selecteren.
Wilt u de volledige inhoud van de map gebruiken? Druk
dan op Ctrl+A. Bevestig daarna met Openen. Bij een flink
een nieuw video-
project en geef
de film vast een
naam.

vakantiefilm
aantal bestanden duurt het even voordat ze in de Foto’s-
app zichtbaar zijn. De beelden verschijnen als kleine
miniaturen in de Projectbibliotheek (afbeelding 2). Vindt
u ze te klein, klik dan bovenaan op het pictogram Middel-
groot weergeven (vier vierkantjes).
Media op Storyboard
Als u een video of foto voor de film wilt gebruiken, voegt u
het bestand aan het zogeheten Storyboard toe. Klik op de
miniatuur van de beoogde videoclip en sleep het item met
ingedrukte muisknop naar het Storyboard. In witte letters
staat aangegeven hoelang elk fragment duurt. Verder past
u met het luidsprekerpictogram het geluidsniveau van de
bewuste video aan. Nuttig voor het geval er bijvoorbeeld
nogal veel windruis hoorbaar is.
3 filters om het
Saaie delen knipt u
resoluut weg
U wijzigt eenvoudig de volgorde van de fragmenten
door ze op het Storyboard naar een andere plek te slepen.
Voeg meerdere videoclips toe en merk op dat u op elk
moment aan de rechterkant een voorbeeldweergave
kunt starten (afbeelding 3). Klik hiervoor op de knop
4 aan welke speelduur er nog overblijft. Bent u tevreden
computeridee.nl
Microsoft Foto's
Zwarte balken wegwerken
Verticaal geschoten fi lms hebben aan de zijkanten
veelal zwarte balken. Gelukkig bevat de Foto’s-app
een functie om de video alsnog beeldvullend te
maken. Klik binnen het Storyboard met de rechter-
muisknop op het bewuste fragment. Kies in het
contextmenu vervolgens voor Formaat wijzigen
en Zwarte balken verwijderen. Houd er rekening
mee dat mogelijk een deel van het beeld wegvalt.
5
Microsoft
Foto’s bevat
uitstekende
beeld mee te
verfraaien.
Fragmenten
die u in de film
wilt gebruiken,
sleept u van de
Projectbiblio-
theek naar het Afspelen (het pijltje) links onder het videokader. Tot slot
Storyboard. kunt u rechts van de tijdlijn nog op het pictogram Volledig
scherm (dubbele pijl) klikken, waarna u de voorlopige film
in groot formaat afspeelt.
Videoclips inkorten
Misschien wilt u slechts een gedeelte van een fragment
voor de film gebruiken. Geen probleem, want saaie delen
knipt u resoluut weg. Selecteer op het Storyboard een
videoclip en klik vervolgens op Knippen. Er verschijnt
een nieuw venster waarin u het bruikbare stukje van de
videoclip selecteert. Met de blauwe marker aan de linker-
kant van de tijdlijn geeft u het beginpunt aan. U regelt dat
door deze marker met ingedrukte muisknop te verslepen
(afbeelding 4). Met de blauwe marker rechts selecteert u
vervolgens het eindpunt. Het programma geeft duidelijk
over het resultaat? Klik op Gereed om de ingekorte video
definitief te gebruiken.
Filters en beweging
Microsoft Foto’s bevat eenvoudige gereedschappen om
video’s te bewerken. Zo geeft u een fragment met een
filter bijvoorbeeld een nostalgisch tintje en voegt u bewe-
Maak lange gingseffecten toe. Selecteer in het Storyboard een video-
video’s korter clip die u onder handen wilt nemen en kies voor Filters.
door de blauwe Aan de rechterkant hebt u keuze uit dertien filters, zoals
markers te Klassiek, Inkttinten, Sepia en Pixel. Probeer ze vrijblijvend
verslepen. uit en druk op de afspeelknop om het resultaat te bekijken
(afbeelding 5).
7 | 2020 43
 7
Thema kiezen
Geen zin om zelf met de bewerkingsfuncties aan
de slag te gaan? Ook dan helpt Microsoft Foto’s u
een handje. U kiest zelf een thema, waarna het pro-
gramma op eigen houtje fi lters, muziek en tekststij-
len aanwijst. Alle foto- en videobestanden die u in
de fi lm wilt gebruiken, sleept u eerst naar het
Storyboard. Klik binnen de videobewerker rechts-
boven op het pictogram met de drie puntjes en kies
Thema’s. Maak een keuze tussen de thema’s Avon-
tuur, Elektrisch, Geliefd, Klassiek, Koel en Vreugde.
Zodra u bevestigt met Gereed is het gekozen thema
binnen enkele seconden actief.

Hebt u eenmaal een keuze gemaakt, klik dan bovenaan

op Beweging. U zoomt hiermee in op een bepaald deel
van de video of foto. Zodra u bijvoorbeeld de nadruk op
een voorwerp aan de linkerkant van het beeld wilt leggen, U voegt een-
kiest u voor Inzoomen op links.
U kunt hier vrijblijvend wat mee spelen, maar verwacht
voudig stijlvolle
titels aan een
geen wonderen. De bewegingsfunctie is dan ook meer
bedoeld om statisch beeld wat dynamischer te maken. Sla
met Gereed de wijzigingen op.
videofragment
toe.
Animaties met geluid
U kunt ook animaties aan een videoclip toevoegen.
Selecteer op het Storyboard een videofragment en klik op
3D-effecten. Aan de rechterkant hebt u keuze uit diverse
animaties. Denk bijvoorbeeld aan ballonnen, bellen,
bliksemschichten, magisch licht, regen en vuur. Zodra u
op een effect klikt, opent er aan de rechterkant een bewer-
kingsvenster. Wilt u graag dat de animatie een bepaald
voorwerp in de video volgt? Zet de schakelaar onder Aan
een punt koppelen in dat geval op Aan. Er verschijnt een
anker in beeld. Sleep dit anker naar de gewenste positie
binnen het videokader (afbeelding 6).
Bij elke animatie hoort ook een geluidseffect. Onder
Volume wijzigt u met de schuifregelaar naar eigen wens
het geluidsniveau. Aan de hand van de vierkante blokjes
rondom de animatie past u het formaat van de animatie
eventueel aan. Daarnaast gebruikt u de pijlen om de
richting van het 3D-effect te wijzigen. Afhankelijk van het
gekozen effect verandert u eenvoudig de tijdsduur. In
de tijdlijn verschijnen er in dat geval twee donkerblauwe
markers. Versleep hiervan de grepen en bepaal hoelang u
de animatie wilt toepassen. Bevestig tot slot met Gereed.
6 kies voor Titelkaart toevoegen. Standaard
Microsoft
Foto’s heeft
tientallen achter-
gronddeuntjes in
huis.
Verplaats het
anker en laat de
animatie een
bepaald voor-
werp volgen.
'Goh, was het daar toen
echt zo mooi?'
Fraaie titels
Bij een wat langere film wilt u voor het inleiden van nieu-
we fragmenten wellicht titels gebruiken. Selecteer op het
Storyboard een videoclip en klik op Tekst. Aan de rechter-
kant kunt u nu uit zeventien stijlen kiezen.
8 Onder Indeling bepaalt u de beoogde plek
van de titel. Typ in het lege veld rechtsbo-
ven de gewenste tekst. U kunt vrijblijvend
meerdere stijlen en indelingen proberen,
waarbij u direct het resultaat krijgt voor-
geschoteld (afbeelding 7). Helaas zijn er
geen mogelijkheden om de kleuren en het
titelformaat aan te passen. Wel wijzigt u
de tijdsduur door de twee blauwe markers
in de tijdlijn te verslepen. Een titel plaatst
u logischerwijs altijd aan het begin van
een fragment. Bewaar de wijzigingen met
Gereed.
Overigens voegt u een titel net zo
gemakkelijk als aparte scène aan de
film toe. Klik binnen het Storyboard met
de rechtermuisknop op het fragment
waarvoor u deze scène wilt monteren en
duurt deze scène drie seconden, maar via
de optie Duur wijzigt u dat naar eigen inzicht. Met Achter-
grond selecteert u een mooi kleurtje. Typ bovenaan via
Tekst de gewenste titel en bevestig met Gereed.
Achtergrondmuziek toevoegen
U kunt de film ook nog van achtergrondmuziek voor-
zien. Hierbij hebt u de keuze uit diverse audiotracks die
standaard in Microsoft Foto’s aanwezig zijn, maar u kunt
eveneens een eigen opgeslagen nummer selecteren. We
beginnen met de standaarddeuntjes.
Klik bovenaan op Achtergrondmuziek en kijk of er iets
tussen de voorgekauwde soundtracks zit. Via het pijltje
speelt u een voorbeeld af (afbeelding 8). Vink optioneel

44 7 | 2020

de optie Video synchroniseren met de beat van de muziek
aan. Dit geeft een professioneel resultaat, waarbij de film
bij elke beat naar een ander fragment springt. Helaas kort
het programma dan wel alle scènes flink in. Met de schuif-
regelaar onder Muziekvolume past u het geluidsniveau
naar eigen smaak aan. Klik als laatste op Gereed.
Meerdere audiosporen
Wilt u graag meerdere audiotracks toevoegen, bijvoor-
beeld eigen opgeslagen nummers en een gesproken
toelichting? U plakt in de Foto’s-app eenvoudig meerdere
audiotracks achter elkaar of u legt de geluidsfragmenten
over elkaar heen. Bedenk wel dat het programma niet met
elk audioformaat overweg kan. Voor mp3, wma, wav, aac
en m4a is er in elk geval ondersteuning.
Klik in het hoofdvenster van de videobewerker
bovenaan op Aangepaste audio. Via Audiobestand
toevoegen selecteert u één of meerdere bestanden,
waarna u bevestigt met Openen. Het programma voegt
de bestanden rechtstreeks toe. Klik aan de rechterkant
op een audiofragment en bepaal de positie op de tijdlijn
(afbeelding 9). Door de blauwe markers te verslepen, stelt
u de gewenste tijdsduur in.
Verder klikt u binnen de miniatuur van het audiofrag-
ment op het luidsprekertje om het volumeniveau aan te
Automatische montage
Microsoft Foto’s maakt het u nóg gemakkelijker
door de volledige montage te verzorgen. Sluit hier-
voor eerst het huidige bewerkingsvenster af door
linksboven op het pijltje te klikken. Via het picto-
gram met de drie puntjes klikt u op Maak een video
voor mij. Selecteer alle fragmenten die u in de fi lm
wilt betrekken. Klik op Maken en geef de fi lm een
logische naam. Bevestig met OK om de automati-
sche videomontage te starten. Als u niet helemaal
tevreden bent met het resultaat, klikt u naast
Remix laten maken op het ronde pictogram met de
dubbele pijl. Microsoft Foto’s wijzigt vervolgens
automatisch het thema, de inhoud, het tempo en
de lengte van de fi lm. Klik zo nodig meermaals op
deze knop totdat u het gewenste resultaat bereikt.
Kies daarna voor Video voltooien en geef aan in
welke beeldkwaliteit u de fi lm wilt opslaan. Afhan-
kelijk van de gebruikte camera selecteert u voor
haarscherpe beelden bijvoorbeeld de optie Hoog
1080p. Via Exporteren slaat u het eindresultaat op.
Hebt u weinig tijd, zet dan met de zogeheten remix-functie
razendsnel een gelikt filmpje in elkaar.
computeridee.nl
Microsoft Foto's
9
De videobe- passen. Met name bij een gesproken toelichting is het
werker bevat een belangrijk dat beeld en geluid synchroon lopen. Gebruik
functie om de afspeelknop om dat te controleren. Via Gereed slaat u
meerdere audio- de wijzigingen op.
fragmenten toe
te voegen. Videoproject back-uppen
Microsoft Foto’s bewaart in de achtergrond continu uw
videoproject, zodat u op een later moment verder aan
de montage kunt sleutelen. Wilt u veiligheidshalve graag
tussentijds een back-up opslaan? Begrijpelijk, want dan
hoeft u na een onverhoopte crash of defecte computer
niet helemaal opnieuw te beginnen. Sluit voor de back-up
bij voorkeur een externe harde schijf of usb-stick op de
computer aan. Klik binnen Microsoft Foto’s nu rechtsbo-
ven op het pictogram met de drie puntjes en kies Back-up
van project maken. Via Back-uplocatie kiezen navigeert u
in Windows Verkenner naar de juiste map van de externe
datadrager. Klik op Opslaan.
Film opslaan
Als u tevreden bent over het eindresultaat, rondt u de
videomontage af. Klik in het hoofdvenster van de videobe-
werker rechtsboven op Video voltooien. U selecteert ver-
volgens de gewenste beeldkwaliteit. Houd hierbij rekening
met het bronmateriaal. Hebt u bijvoorbeeld een gedateer-
de filmcamera met een lage resolutie gebruikt, dan is het
onverstandig om de hoogste videokwaliteit te selecteren.
Gelukkig ondersteunen recente (smartphone-)camera’s
een prima resolutie. Kies Hoog 1080p, Gemiddeld 720p of
Laag 540p als videokwaliteit (afbeelding 10).
Houd er rekening mee dat een film in hoge resolutie
Bepaal in veel ruimte op de harde schijf inneemt. Klik op Exporteren
welke resolutie u en blader in Windows Verkenner naar de map waar u het
de film wilt videobestand wilt opslaan. Klik nogmaals op Exporteren.
opslaan. Haal nu gerust een kopje koffie, want het programma heeft
enkele minuten nodig om de boel
10 te verwerken. Na afloop vindt u
de film als mp4-bestand terug op
de computer. Het is helaas niet
mogelijk om de montage in een
ander videoformaat te bewaren.
Na afloop speelt Microsoft Foto’s
automatisch uw zelfgemaakte
vakantiefilm af. Veel kijkplezier!
7 | 2020 45
 a n p a s s in g e n e n tr u c s
Handige a
Nóg meer video
YouTube, de belangrijkste videospeler
op internet, is beschikbaar in 76 ver-
schillende talen en wordt gebruikt
door 95 procent van de internet-
gebruikers. De meeste mensen denken
er niet aan om YouTube aan te passen.
Toch kan dat interessant zijn. Met de
tweaks en trucs uit dit artikel haalt u
namelijk meer uit YouTube. Erg leuk
als u een YouTube-verslaafde bent,
maar ook als u slechts af en toe kijkt.
Tekst Dirk Schoofs
E
r zijn een heleboel coole
dingen die u met YouTube
kunt doen. U kunt bijvoor-
beeld met Magic Actions
video’s als bewegende tekeningen in
beeld brengen. De vraag is alleen wat
daarvan de meerwaarde is. Daarom zijn
we op zoek gegaan naar trucs en aanpas-
singen die echt van pas komen.
We gaan het onder meer hebben over
allerlei handigheidjes, die u waarschijnlijk
nog moet ontdekken in het programma. We
kijken verder naar externe ontwikkelaars die
met bepaalde trucs enkele ergernissen verhel-
pen. Hiermee kunt u uw YouTube-ervaring nóg
leuker maken. Voor we het vergeten: al deze
tools zijn gratis.
Navigeren met toetsen
Als u binnen een YouTube-video Pijltje-
Links gebruikt, springt u tijdens het afspe-
len vijf seconden terug. PijltjeRechts brengt
u vijf seconden verder. Gebruik de toetsen
J en L om respectievelijk tien seconden
achteruit of vooruit te springen.
U kunt met de nummertoetsen navige-
ren. Druk op 0 om naar het begin te gaan.
Daarna brengen de cijfers 1 tot 9 u in gelijke
stappen door de video (10 procent, 20 pro-
Door het cijfer 5 in te drukken, gaat u naar de helft van de afspeeltijd van de video.
46 7 | 2020
Fragment downloaden
YouTube ondersteunt geen officiële
mogelijkheid om video’s te downloa-
den. U mag zich niet zomaar ander-
mans creatief werk toe-eigenen. Maar
als u toch een filmpje downloadt voor
eigen gebruik, is er niemand die u op
de vingers tikt. Wilt u een bepaald
deel van een YouTube-filmpje gebrui-
ken, dan hoeft u niet de hele film te
downloaden om die vervolgens met
een editor in te korten.
In de webapp CTCutter (www.
ytcutter.com) plakt u het internetadres
van het filmpje en daarna klikt u op de
knop Start om de video te starten. Ver-
volgens beschikt u over twee knoppen
cent enzovoort). Met het cijfer 5 gaat u dus
naar de helft van de video en met de 4 naar
40 procent van de afspeeltijd.
Wilt u het beeld frame per frame bekij-
ken, dan pauzeert u de video en gebruikt u
de punt of de komma.
Voor de frame-per-framebesturing die-
nen onze Belgische lezers met een Azerty-
toetsenbord de toetsen punt en puntkom-
ma te gebruiken.
1 2
Met CT-
Cutter knipt
u een frag-
ment netjes
uit. Onderin
komt wel
een logootje
te staan.
Als u op
een tijdstem-
pel klikt,
schakelt de
video direct
naar dat
fragment.
om exact het fragment te selecteren
dat u wilt hebben (afbeelding 1) 1). Met
de pijltjestoetsen kunt u de tijdstem-
pels nauwkeurig aanpassen.
U ziet hoelang de clip duurt
en met de knop Preview
krijgt u een voorproefje.
De bijgesneden clip kunt u
downloaden als video- (mp4), gif- of
audiobestand (mp3). Kiest u voor
mp4, dan haalt de tool het filmpje
binnen in de resolutie zoals u het
bekijkt. Kies daarbij vooraf al voor de
optie High-def.
Tijdstempel maken
Bekijkt u regelmatig ondertitelde
filmpjes? Bijvoorbeeld video’s
waarin zaken of technieken worden
uitgelegd, zoals instructiefilmpjes of
de populaire TED Talks? Dan gaat u
smullen van YouTube Caption (www.
smarttools.xyz/youtube-caption).
Deze tool extraheert de volledige
ondertiteling als leesbare tekst met
de bijbehorende tijdstempels.
U maakt eerst een keuze uit

plezier
de talen waarin de ondertiteling
beschikbaar is. Die tekst is interactief.
Wanneer u op een regel klikt, schakelt
de video meteen naar dat tijdstempel
(afbeelding 2). Dit is de makkelijkste
manier om dingen te leren en aante-
keningen te maken.
Geen afleiding
Wilt u wilt genieten van een filmpje
zonder afleidingen, zoals de sug-
gesties en de commentaren? Met
YouTube Rabbit Hole (www.tiny.cc/
rabbithole) bezoekt u YouTube zon-
der al die informatie en concentreert
u zich optimaal op de inhoud van het
filmpje. Zelfs de advertentiebanners
zijn verdwenen.
Met deze extensie voor Google
Chrome beschikt u over een knop
waarmee u zes ‘afleiders’ eenvoudig
kunt laten verdwijnen (afbeelding
3). U moet er wel aan denken om de
pagina te herladen om het effect te
kunnen zien.
Gifjes maken
Geanimeerde gif-bestanden duiken
overal op. Er is een eenvoudig trucje
om van een YouTube-filmpje een gifje
te maken.
Kopieer eerst het internetadres van
het filmpje. Daarna plakt u deze url in
het adresvak van de browser, maar
u voegt vlak voor de domeinnaam
YouTube het woord gif toe. Hiermee
3 Offline kijken
Nadat u de gewenste afleiders hebt aange-
duid, moet u het filmpje even opnieuw
inladen.
computeridee.nl
YouTube-hacks
4
Terwijl u het
filmpje omzet naar
een gif-bestand kunt
u het ook inkorten
en bewerken.
komt het filmpje in www.gifs.com 6 filmpjes genieten.
terecht. Daar kunt u in het menu de Om een video
begin- en eindtijd instellen. U kunt offline op uw smart-
verder het kader anders uitsnijden, phone of tablet te
bijschriften toevoegen, de kleur bekijken, downloadt
veranderen en vervangen. Klik rechts- u eerst de YouTube-
boven op Create Gif (afbeelding 4). app. Ga naar de
Daarna klikt u op Volgende om bij de pagina waar het film-
bestemmingspagina te komen. In de pje staat en tik op
gratis versie verschijnt er rechtsonder de knop Download
een klein logo. onderaan de video
(afbeelding 6). Wan-
Geluidseffecten neer de download is
Wanneer u een filmpje wilt voorzien afgerond, verschijnt
van geluidseffecten of een muziekje, er een blauw V-teken
dan kunt u hiervoor royaltyvrije en onder de video.
hoogwaardige bestanden downloa- Verliest u tijdens
den uit de omvangrijke bibliotheek het downloaden de
die YouTube heeft. connectie met wifi
Hiervoor moet u de YouTube Studio U hebt de keuze dan wordt de download automatisch
openen. Klik in de linkerkolom op om de video in hoge hervat wanneer er weer verbinding is.
Audiobibliotheek. Deze bibliotheek of gemiddelde Daarna kunt u de video de komende
is verdeeld in Gratis Muziek en kwaliteit te down- 48 uur bekijken.
Geluidseffecten. Om snel muziek te loaden.
vinden voor uw project zoekt u op Fragment delen
Genre, Stemming, Instrument of Duur Wilt u een fragment vanaf een
(afbeelding 5). Uiteraard kunt u ieder bepaald moment delen, dan kunt u
nummer eerst beluisteren voordat u het webadres met een simpele truc
het gaat downloaden naar uw harde aanpassen. Daarmee start het filmpje
schijf. exact op het moment dat u bedoelt.
Kopieer het internetadres van de
De audiobestan- video en plak het bijvoorbeeld in een
Wanneer u geen internetverbinding den mag u vrij e-mailbericht. Voeg aan het einde van
hebt, kunt u tijdens de kosteloze gebruiken in online- het adres #T=XmYYs als stukje code
proefperiode en als Premium-gebrui- filmpjes en voor toe. De X staat voor de minuten, de Y
ker toch van uw favoriete YouTube- offlineprojecten. voor de seconden. Als u de video wilt
afspelen op bijvoorbeeld 1 minuut
5 en 17 seconden, dan wordt de code:
#T=1m17s.
Dit kan ook op een andere manier
worden gedaan. Klik met de rechter-
muisknop op het filmpje en kies voor
de opdracht Video-URL kopiëren
vanaf huidig tijdstip (afbeelding 7).
Wilt u het filmpje in een doorlopen-
de lus laten draaien? Dan voegt u in
het webadres van de video het woord
repeater toe, direct na YouTube.
Hiermee wordt de video op www.
youtuberepeater.com geopend.
7 | 2020 47
YouTube-hacks
7 Dat kan niet rechtstreeks in YouTube,
Opvallende reactie U kunt de url
Via een sluipweggetje kunt u ervoor kopiëren om de
zorgen dat uw commentaar op ander- video te starten op
mans filmpje nét wat beter in het oog het huidige tijdstip.
springt. Dat doet u door een opvallend
lettertype te gebruiken voor uw reactie.
Veilig voor kids
Zit uw kroost regelmatig met uw tablet of smart-
phone op schoot? YouTube beschermt met de app
YouTube Kids (www.youtube.com/kids). De app
biedt voor kinderen tussen de drie en twaalf jaar
kanalen en afspeellijsten in vier categorieën:
Ontdekken, Leren, Muziek en Shows.
U kunt inloggen en profielen aanmaken per
kind. U geeft de leeft ijd en de kijktijd aan en u
beslist of u ook zelf de inhoud wilt volgen. Het gaat
om een gratis Android- en iOS-app, maar de app is
niet reclamevrij. De reclame is wel gecontroleerd,
zodat er geen promotie wordt gemaakt voor zaken
die niet geschikt zijn voor kinderen.
Ouders kunnen in YouTube Kids zelf de leeftijdscategorie
aangeven.
48 7 | 2020
maar wel met de Fancy Text Generator
van LingoJam.
Ga naar www.tiny.cc/lingojam en
tik daar de tekst die u in YouTube wilt
plaatsen. Kies voor een van de speci-
ale lettertypes. Selecteer de tekst die
u hebt vormgegeven en kopieer deze
(afbeelding 8). Plak daarna de geko-
pieerde tekst bij de openbare reacties
onder het filmpje.
Incognito
Gebruikt u YouTube voor uw ‘guilty
pleasures’ en wilt u geen sporen ach-
terlaten? In dat geval kunt u de incog-
nitomodus inschakelen. Daarmee
houdt YouTube niet bij waar u naar
kijkt en wordt u dus niet bestookt met
8 Complete tweaker
Kopieer en plak
uw vormgegeven
tekst bij de reacties.
gênante suggesties. Tik op uw mobie-
le toestel rechtsboven op het icoontje
van uw account. Kies daar voor Incog-
nito aanzetten (afbeelding 9). Nu kunt
u YouTube gebruiken alsof u niet bent
ingelogd.
U hebt met deze functie geen
toegang tot uw bibliotheek of abon-
nementen. U kunt ook geen video’s
toevoegen aan uw afspeellijst. De
eerste keer dat u dit doet, legt You-
Tube uit dat de sessie wordt gewist
als u terugschakelt naar uw account.
Let er wel op dat de incognitomodus
niet honderd procent privé is. Uw
internetprovider, werkgever of school
kan terugvinden wat u allemaal hebt
bekeken.
Magic Actions for
YouTube heeft een
cinemamodus
waarmee u ook de
omgevingskleur
regelt.
9
In de incognitomodus ontvangt u achteraf
geen suggesties op basis van wat u bekeken
hebt.
De meeste video’s zijn standaard
ingesteld op de laagste kwaliteit,
zodat u ze zelfs kunt bekijken met
een lage internetsnelheid. Hebt u een
goede internetkwaliteit, dan kunt u
het systeem aanpassen om video’s
altijd in hd af te spelen.
Hiervoor verwijzen we naar Magic
Actions for YouTube (www.mycinema.
pro) dat beschikbaar is in Google
Chrome en Firefox. Hiermee beschikt
u over een pakket tweaks om You-
Tube volledig naar uw smaak in te
richten. U regelt het geluid met het
scrollwieltje, laat automatisch hd
starten en met een muisklik start u
de bioscoopmodus op met meer dan
twintig vooraf gedefinieerde kleuren-
thema’s (afbeelding 10).
Bovendien krijgt u een knop om
schermafbeeldingen van de video
op te slaan in png-, jpeg- of webp-
formaat. U kunt automatisch onder-
schriften laten verbergen en allerlei
effecten en maskers toepassen op de
video. Magic Actions is absoluut de
compleetste YouTube-tweaker die we
tot nu toe zijn tegengekomen.
10
Tablet / Smartphone Laptop Streaming
SPOTNET

Voor
Opwarming
n e g e n fre e w a re to c h t!
…dan maar een
Fout!
Windows wordt nog voortdurend verbeterd
en uitgebreid, maar de foutrapportage is
nog altijd niet optimaal. Gelukkig zijn de
gevreesde blauwe schermen des doods
(BSOD) tegenwoordig zeldzamer dan
vroeger, maar als u door een fout wordt
overvallen, wilt u natuurlijk altijd het naadje
van de kous weten. Het kleine Error Lookup
biedt dan uitkomst. Dit programma kent de
betekenis van een uitgebreide collectie aan
hexadecimale foutcodes, niet alleen van
BSOD’s, maar bijvoorbeeld ook van gewone
Windows-foutmeldingen, DirectX-foutcodes,
internetmeldingen en meer. Nu nog een
automatische probleemoplosser!
Wat: Error Lookup Taal: EN
Snel binnenhalen? www.computeridee.nl/downloads
50 7 | 2020
Tekst Ap de Smits
Nop
Groot(s)
De meeste vergrootglasprogramma’s tonen
een opgeblazen versie van het beeld in een
venstertje of ze bewegen als een traditionele
loep over het scherm. Zoomit pakt de zaken
anders aan. U kunt Zoomit met verschillende
(instelbare) sneltoetsen aanroepen, en
al naar gelang de gekozen mogelijkheid
wordt het hele scherm uitvergroot. Er is een
modus die het scherm bevriest tijdens het
inzoomen, maar ook één die het beeld live
Geordend bijwerkt. In beide gevallen kunt u verder
Wie zijn muziekcollectie wil ordenen, uitvergroten met het muiswiel en navigeren
ontkomt niet aan het gebruik van tags. met de muispijl. Daarnaast is er een speciale
Om deze in te voeren, zijn heel wat gratis annotatiemodus die handig is bij presenta-
programma’s beschikbaar en sommige ties.
daarvan kunnen automatisch informatie Wat: Zoomit Taal: EN
uit een online database halen. Er blijven
echter nog genoeg situaties over waarin
u handmatig aan de slag moet en dan
is Kid3 een goede keus. Dit programma
is niet alleen erg overzichtelijk door zijn
soberheid, maar kan bovendien uit de
voeten met vrijwel elk audiobestands-
formaat. U kunt tags in batch invoeren en
converteren en bestandsnamen maken
vanuit tags. Ook kent Kid3 vele export-
mogelijkheden.
Wat: Kid3 Taal: NL
Lichtfiets variabel aantal computer-opponenten met
In 1982 verscheen de film TRON waarin Jeff instelbare intelligentie. Ook de graphics
Bridges terechtkwam in de software van een en het speelveld kunt u aan uw wensen
computer en daaruit moest zien te ontsnap- aanpassen.
pen. De graphics waren voor die tijd revo- Wat: Armagetron Taal: EN
lutionair en één scène werd een klassieker:
de race op motoren – light cycles genaamd
– die een ondoordringbare muur achter zich
optrokken in de hoop dat de tegenstander
daar tegenaan zou rijden. In Armagetron
kunt u die wedstrijd groots naspelen tegen
menselijke tegenstanders of tegen een
 Voor Nop

Ritmisch
Bij het instuderen van klassieke pianomu-
ziek is een metronoom onmisbaar, maar
met zijn eentonige tik-tik-tik is hij minder
inspirerend voor wie Rock&Roll-klanken
ten gehore wil brengen of jazzgitaar wil
oefenen. In die gevallen is AutoDrum een
handig hulpje. Dit programmaatje biedt 13
ritmes compleet met variaties, waaronder
16-beat, 8-beat, swing en wals. Voor elk
kunt u bovendien uit negen drumkits
kiezen. AutoDrum kan klinken via de
pc-luidspreker maar ook externe midi-
apparaten aansturen. Voor het toevoegen
van eigen ritmes is een extern program-
ma nodig (zie de freeware rechts).
Wat: AutoDrum Taal: EN
Muzikaal
Voor het maken van eigen ritmes voor
AutoDrum (zie de freeware links) hebt u
een midi-sequencer nodig, en daar heeft de
maker van dat programma ook aan gedacht.
Het moois van Japanse bodem heet Sekaiju
en dat is een zeer veelzijdig beestje. Sekaiju
laat u muziek in realtime opnemen, maar
u kunt het ook invoeren via een pianorol
of in notenschrift (wat betekent dat u ook
bestaande midi-bestanden naar noten kunt
omzetten). Alle muziek die u in het program-
ma creëert of opent, kunt u via verschillende
interne instrumenten afspelen (o.a. Korg en
Yamaha), maar uiteraard ook naar externe
apparaten sturen.
Wat: Sekaiju Taal: EN
Ge tip t!
door lezer
Aart Deko
Nostalgie
Tegenwoordig kunnen we streamen
wat we willen, maar lange tijd waren we
voor een lekker muziekje afhankelijk van
de radio en de cassettebandjes die we
ervan opnamen. Voor veel lezers zal de
soundtrack van hun jeugd gevormd wor-
den door het geluid van piratenzenders
zoals Veronica, Noordzee, Mi Amigo en
Caroline. Dankzij Aart Deko stuitten we
op een bron waar we kunnen zwelgen in
honderden uren van deze nostalgische
klanken via compleet opgenomen uit-
zendingen. U vindt het moois op www.
mixcloud.com/jl-bostyn. En gaat u naar
de startpagina van de site, dan vindt u
nog veel meer moois op radiogebied.
Wat: Mixcloud Taal: NL

Blokkendoos
Vorig jaar vierde Tetris zijn 35ste verjaardag.
Voor een gemiddeld programma is dat ver
voorbij de pensioengerechtigde leeftijd,
maar met goede games ligt dat anders; die
krijgen vaak een opgeleukt nieuw leven. Eén
manier om Tetris een vers bestaan te geven,
is door het van oorsprong tweedimensionale
spel naar de derde dimensie te verhuizen,
en dat is precies wat de maker van T^3 heeft
gedaan. Op een grondvlak van 8x8 moet u
gekleurde blokjes plaatsen om zo het vlak
te vullen. Elke gevulde laag verdwijnt en dat
moet ook wel, want als de doos waarin u de
blokjes stapelt volloopt, is het einde verhaal.
Wat: T^3 Taal: EN
Tip ons!
Kent u gratis software die we beslist moe-
ten noemen? Stuur een mailtje met uw
naam, de naam van het programma en het
internetadres waar we het kunnen down-
loaden naar voornop@computeridee.nl
en vergaar eeuwige roem.
Met recht
Wie weleens bij een advocaat of notaris Volgende keer
komt, zal daar nog regelmatig een In de volgende Voor Nop zoeken we in
voor veel geld aangeschafte collectie woordenboeken, rijden we een rondje
wetboeken in de kast zien staan. Of deze en lossen we puzzels op.
ook ooit worden geopend is maar zeer
de vraag, want ook het recht is natuurlijk
sterk gedigitaliseerd. Dat betekent dat
de koop van dure boeken onnodig is en
dat ook geïnteresseerden gewoon online
door wetboeken kunnen bladeren, bij-
voorbeeld op de site van Wetboek online.
Hier vindt u een doorzoekbare collectie
wetsteksten waarbinnen het makkelijk
navigeren is. Wie zich door het jargon
worstelt, kan met deze site ook bij juridi-
sche geschillen gaan doe-het-zelven.
Wat: Wetboek online Taal: NL

computeridee.nl 7 | 2020 51
 Onder redactie van Rens Blom

Vers
w sp u l,
Getest
v o o r u b e ke ke n !
Nieu

Oogje in het zeil

R ing kent u misschien van
de slimme deurbellen en
beveiligingscamera’s voor bin-
nen en buiten. De Ring Indoor
is het nieuwste model voor
gebruik binnenshuis.
De camera is kleiner dan een
blikje frisdrank en kan staan of
worden opgehangen. Hij werkt
alleen als het (lange) snoer in
het stopcontact zit. Dat is wel-
licht een aandachtspunt.
De installatie gaat vlot via de
gratis Ring-app voor Android en
iOS. In deze app kunt u uw voor-
keuren aangeven, bijvoorbeeld
dat de camera geen melding
hoeft te maken van huisdieren.
Meldingen en
abonnement
Dat de Indoor-camera niet weet
wie er door het beeld loopt, is
goed voor uw privacy, maar in
ons geval betekende het ook
dat de camera voortdurend
valse meldingen gaf omdat hij
bewoners niet onderscheidt van
eventuele ongenode gasten. De
bewegingsmeldingen uitschake-
len geeft rust, maar dan krijgt u
dus ook geen seintje als er wél
een keer wordt ingebroken.
Een videofragment later
terugkijken kan alleen als u
een Ring Protect-abonnement
hebt. Na de proefperiode van
een maand betaalt u hier 3 euro
per maand voor. Het bedrag is

Dat verdient ... Beoordeling

Alleen als een product de zeer Dit betekenen de sterren:
AANRADER kritische blik van onze testers met
glans doorstaat, krijgt dit het pre- Aanrader Prima product Te overwegen Kan beter Stelt teleur
dicaat Computer Idee Aanrader!

Vingervlugge opslag
Zonnetje in huis

E en powerbank is altijd
handig om uw apparatuur
onderweg op te laden. De
betaalbare Xtorm FS305 doet
dat ook, maar biedt nog een
aantal extra’s.
Om te beginnen is hij spat-
waterdicht en valbestendig,
wat te danken is aan de
robuuste behuizing van kunst-
stof en rubber, en u kunt hem
met een clip aan uw
tas hangen. Ook
interessant is
de ingebouw-
de zaklamp
achterop, die u
met een knopje aan- en uitzet.
De lichtbundel is ongeveer twee
keer zo krachtig als de flitser
van een smartphone. De derde
onderscheidende functie is het
ingebouwde zonnepaneel op de
voorkant. Die kan de accu van
de powerbank opladen zonder
dat er een stekker aan te pas
komt. Vooral handig op zonnige
dagen, want in de winter gaat
laden via de micro-usb-poort
sneller. De powerbank
heeft twee usb-
a-poorten
die uw apparatuur met
redelijke snelheid opladen.
De 10.000mAh-accu laadt de
gemiddelde smartphone drie
keer op.
Xtorm FS305 solar
charger robust 4x
Conclusie Robuuste powerbank
met handige ingebouwde zak-
lamp kan zichzelf opladen.
Adviesprijs € 40,-
Info www.tiny.cc/zonnestorm
B ijna alle moderne computers
en laptops gebruiken een
ssd als opslagmedium. De
traditionele harde schijf verliest
aan populariteit, ook als externe
opslaglocatie. Er verschijnen
inmiddels ook steeds meer
draagbare ssd’s, die compacter,
steviger en energiezuiniger zijn.
Samsungs Portable SSD T7
Touch is daarvan een goed
voorbeeld. Slechts 58 gram licht,
even groot als uw pinpas (wel
iets dikker) en bestand tegen
een stootje. In tegenstelling tot
oudere draagbare ssd’s heeft
dit model van Samsung geen
losse sata-ssd maar een snellere

52 7 | 2020

te overzien en in lijn met abon-
nementen van concurrerende
merken. Zonder abonnement
hebt u alleen live-beeld en krijgt
u notificaties.
Beeldkwaliteit
Voor zo’n betaalbare beveiligings-
camera biedt de Ring Indoor
opvallend goed beeld. De groot-
hoekcamera toont een breed
gezichtsveld, de full-hd-opnamen
zien er gedetailleerd uit en
dankzij de infraroodcamera’s kan
de Indoor ook ’s nachts duidelijke
filmpjes maken.
De ingebouwde luidspreker
en microfoon vangen geluiden
adequaat op en laten uw stem
in de ruimte horen als u de
praatfunctie in de app gebruikt.
Ook handig is de integratie met
nvme-ssd. De usb3.2-Gen2-aan-
sluiting via usb-c levert dan ook
lees- en schrijfsnelheden van
1000 en 960 Mbit/s, wat erg snel
is. Dankzij de meegeleverde
usb-c- en usb-a-kabels werkt
de ssd met nagenoeg al uw
apparatuur.
Handig is de vingerafdruk-
scanner op de bovenkant.
Eenmaal ingesteld werkt de ssd
computeridee.nl
het populaire platform IFTTT.
Jammer is dat de camera geen
melding stuurt als hij iets hoort
zonder beweging in het beeld. Er
zijn concurrerende camera’s die
dat namelijk wel kunnen.
Ring Indoor
Conclusie Betaalbare beveiligings-
camera die goed voldoet, maar
iets slimmer had mogen zijn.
Betaalbaar, beeldkwaliteit,
complete app, gebruiksgemak
Abonnement voor alle functies,
detecteert geen geluid, vals
alarm
Adviesprijs € 60,-
Info www.tiny.cc/binnenr
alleen na ontgrendeling via uw
vinger. De ssd vergrendelen
met een wachtwoord behoort
ook tot de mogelijkheden. Later
dit jaar verschijnt er ook T7-ssd
zonder vingerafdrukscanner.
Samsung Portable SSD T7
Touch
Conclusie Razendsnelle draag-
bare ssd die u kunt versleute-
len met uw vingerafdruk.
Adviesprijs Vanaf € 170,-
Info www.tiny.cc/ssdopslag
Vers Getest
AirPods van Huawei
H et succes van de Apple
AirPods heeft Huawei
doen besluiten een soortgelijk
setje draadloze oordoppen uit
te brengen. Maak kennis met
de FreeBuds 3, die qua ontwerp
sterk lijken op de oordopjes
van Apple.
De FreeBuds 3 hebben een-
zelfde uniforme pasvorm,
waardoor ze niet bij
iedereen even stevig
of comfortabel in
de oren zitten. De
geluidskwaliteit
is heel aardig en
vergelijkbaar met
de directe con-
currenten. Huawei
scoort punten met de
geluidsonderdrukking.
Een speciale processor
en slimme software in de
oordopjes filteren en onder-
drukken omgevingsgeluiden, besturingssysteem kunt u de
zoals pratende mensen en oordopjes echter niet optimaal
gebrom van voertuigen. De gebruiken: slimme gebaren-
zogeheten noise cancelling is bediening en het aanpassen
vergelijkbaar met de duurdere van de noise cancelling zijn
Apple AirPods Pro, al blijven bijvoorbeeld niet mogelijk. Hier
dure hoofdtelefoons superieur. hebt u een Android-toestel
De FreeBuds 3 gebruiken spe- voor nodig, dat overigens niet
ciale microfoons zodat u duide- per se van Huawei hoeft te zijn.
lijk hoorbaar kunt telefoneren.
Opladen
Soware Het ronde opbergdoosje laadt
De FreeBuds 3 werken met de oordopjes ongeveer vier
Android-smartphones en keer op, wat heel netjes is. U
iOS (iPhone en iPad). Met het laadt het doosje zelf op via
laatstgenoemde een usb-c-kabel of draadloos
oplaadstation. Prettig, zeker
omdat het doosje binnen een
uur weer vol is.
Huawei FreeBuds 3
Conclusie Complete oordopjes,
door pasvorm en softwarebeper-
kingen niet voor iedereen.
Draadloos opladen,
geluidsonderdrukking,
geluidskwaliteit
Pasvorm niet voor ieder-
een, minder voor iPhone
Adviesprijs € 179,-
Info www.tiny.cc/fb3
7 | 2020 53
Smartphone
Alle smartphones zijn toch zo ongeveer
hetzelfde? Helemaal niet, zo bewijst
Fairphone. Deze Nederlandse telefoon-
fabrikant richt zich als enige op het
maken van een zo duurzaam mogelijk
toestel. Er wordt voor vijf jaar software-
updates gegarandeerd en bovendien
kunt u de smartphone zelf repareren.
Wat is de strategie van dit merk? En hoe
presteert de nieuwste Fairphone 3?
Tekst Rens Blom
54 7 | 2020
Stukje geschiedenis
Fairphone startte tien jaar geleden als
een campagne die aandacht vroeg
voor het gebruik van conflictmateri-
alen in elektronica als smartphones.
Goud, koper, kobalt en andere nood-
zakelijke grondstoffen voor telefoons
komen veelal uit mijnen waar kinder-
arbeid plaatsvindt. De salarissen zijn
daar laag en de hoge winsten komen
bij terroristen of corrupte machtheb-
bers terecht. Hoewel de campagne
deze problemen zichtbaarder maakte,
merkten de initiatiefnemers dat er in
de praktijk niets veranderde. Smart-
phone-producenten bleven de grond-
stoffen inkopen om meer en meer
toestellen te maken en verkochten die
zo goedkoop mogelijk.
Fairphone veranderde daarom in
een bedrijf en begon online een inza-
melingsactie om een eigen, duurza-
mere telefoon te kunnen maken. Die
verscheen eind 2013 onder de naam
Fairphone 1. Twee jaar later kwam
de Fairphone 2 uit. Halverwege 2019
had Fairphone 175.000 toestellen
verkocht (het meerendeel Fairphone
2). In september 2019 verscheen de
Fairphone 3.
Eerlijkere grondstoffen
In een smartphone zitten meer dan
Directeur EvaDirecteur
Gouwens Eva
(rechts)
Gouwens
en veertig verschillende grondstoffen,
duurzaamheidsmedewerker
(rechts) en duurzaam-
Miquel
Ballester vanheidsmedewerker
Fairphone. Miquel
Ballester van Fairphone.
D
e kans dat u Fairphone
kent, is niet zo heel
groot. Toch verscheen
in september alweer de
Fairphone 3 met nog betere spe-
cificaties en een nog duurzamer
karakter dan zijn voorgangers.
Wat betekent dat laatste pre-
cies? Om daar antwoord op te
krijgen, gingen we langs bij het
Fairphone-kantoor in Amsterdam
en spraken we met met directeur
Eva Gouwens en duurzaamheids-
medewerker Miquel Ballester.

o n e is ze lf te re p a
Duurzame Fairph
uit Holland
vooral afkomstig uit mijnen uit Afrika
en Latijns-Amerikaanse landen. De
meeste mijnen verontreinigen het
milieu en geven weinig om de werk-
en leefomstandigheden van arbei-
ders, die soms heel jong zijn. De
telecomindustrie houdt deze situ-
atie in stand door zaken te blijven
doen met ‘vieze’ mijnbedrijven, zo
stellen milieuorganisaties.
Fairphone pakt het anders
aan en werkt alleen samen met
bedrijven die beter omgaan met
medewerkers en hun mijnen (afbeel-
ding 1). Zo koopt de fabrikant verant-
woord goud uit Peru en ligt de focus
in Congo op het verbeteren van de
werksituatie voor werknemers in de
kobaltmijn. In Oeganda, ook rijk aan
goud, is kinderarbeid een nijpender
probleem. “Daarom richten we ons
daar op projecten die mijnen stimule-
ren om te stoppen met kinderarbeid.
We proberen hier meer partners bij
te betrekken”, vertelt duurzaam-
heidsmedewerker Miquel Ballester.
Helemaal duurzaam is ook de
Fairphone 3 niet. Volgens directeur
Eva Gouwens laat zo’n toestel nog
wel even op zich wachten. “Voor
bedrijven en consumenten klinkt
honderd procent duurzaamheid
mooi, maar zo werkt het niet in deze
wereld. Neem goud, dat zit bij een
1 onderzoek bleek dat de medewerkers
De grondstoffen voor de Fairphone 3
komen uit eerlijkere mijnen.
computeridee.nl
re re n
Fairphone
2 Verwacht: meer modules
Er komen op termijn ook nieuwe modules die
beter zijn dan de huidige onderdelen. “We willen
verder gaan dan bij de Fairphone 2. Daar hebben
we één nieuwe module voor uitgebracht, een ver-
beterde camera. Dat was technisch gezien erg las-
tig”, vertelt Ballester. Voor de Fairphone 3 komen
er meer modules, maar welkke en wanneer is nog
onbekend. Voor Fairphone is het nog te vroeg om
daar meer over te vertellen. De verkoop van de
reserveonderdelen en (straks) de nieuwe modules
zijn niet alleen fijn voor u als gebruiker; het levert
Fairphone ook geld op en dat is volgens Gouwens
natuurlijk ook belangrijk.
De Fairphone 3 Levensduur: vijf jaar
lijkt een doodgewo- De Fairphone 3 is dus gemaakt van
ne Android-smart- eerlijkere materialen en in elkaar
telefoon in zoveel componenten. Het phone. gezet door Chinese fabrieksmede-
gaat lang duren voordat alle partijen werkers die een relatief goed salaris
in de productieketen alleen duurzaam krijgen. “Dat is de basis voor het
goud gebruiken.” duurzame karakter”, zegt Gouwens.
“Maar om de telecomindustrie echt te
Fabrieksarbeiders verduurzamen, is het ook belangrijk
De meer duurzaam gewonnen dat consumenten zo lang mogelijk
grondstoffen en andere materialen U kunt de Fairpho- met hun smartphone doen.”
worden door Fairphone naar China ne 3 zelf helemaal Veel merken maken hun telefoons
verscheept, waar de fabriek van Ari- uit elkaar halen en van glas en metaal, waardoor ze niet
ma staat. Dit bedrijf maakt de smart- met nieuwe modu- of nauwelijks te repareren zijn. Veel
phones en is geselecteerd omdat het les weer in elkaar gebruikers kopen daardoor binnen
mee wil werken aan het verbeteren zetten. drie jaar een nieuwe. De Fairphone
van de werk- en leefomstandigheden
van de honderden arbeiders. 3
Uit een onafhankelijk werknemers-
van Arima hun werkplek niet altijd
even veilig en gezond vonden. “Dat is
aangepakt”, vertelt Gouwens.
Het onderzoek gaf verder aan
dat de fabrieksmedewerkers graag
overwerken. Als ze dat niet doen,
verdienen ze te weinig om rond te
komen. “Sinds kort krijgen de werk-
nemers daarom een financiële bonus
per gemaakte Fairphone 3. Daarmee
kunnen ze het gat vullen tussen hun
salaris en het bedrag dat ze nodig
hebben voor hun levensonderhoud”,
legt Ballester uit. Die meerprijs rekent
Fairphone door in de aanschafprijs
van de smartphone (afbeelding 2),
zoals dat ook bij de duurzamere
grondstoffen gebeurt.
7 | 2020 55

Fairphone
3 heeft een langere levensduur en
moet vijf jaar meegaan. “Voor mij is
het belangrijk dat je zo lang mogelijk
met een telefoon kan doen”, verklaart
Gouwens.
Extra accu
De Fairphone 3 is zo gebouwd dat u
hem met de meegeleverde schroe­
vendraaier bijna helemaal uit elkaar Hoe meer toestel-
kunt halen (afbeelding 3). len Fairphone
Ballester doet het voor tijdens het verkoopt, hoe meer
gesprek. Binnen een paar minuten duurzame grond-
zijn de dertien schroefjes in de smart­ stoffen kunnen
phone los en haalt hij het scherm worden ingekocht.
Fairphone 3 getest
Dat de missie van Fairphone een goed initiatief is,
zullen weinigen betwisten, maar hoe presteert
deze eerlijke smartphone nu in de praktijk?
Belangrijk om te weten is dat de smartphone wat
betreft specificaties niet zo goed is als de vergelijk-
baar geprijsde concurrentie. Eerlijkheid heeft
namelijk een meerprijs. Toch bevalt de Fairphone
3 prima. De telefoon draait populaire apps zonder
problemen, heeft een ruime 64GB-opslagruimte
met micro-sd-kaartslot en maakt mooie foto’s met
de enkele camera achterop. De accu gaat zonder
zorgen anderhalve dag mee en laadt snel op via
usb-c. Het 5,7inch-beeldscherm (lcd) is relatief
compact, al valt de schermkwaliteit wat tegen.
Fairphone weet wel te imponeren met de soft-
ware: Android zonder aanpassingen en extra
apps. Bovendien belooft de fabrikant vijf jaar soft-
ware-updates, waar andere merken (uitgezonderd
Apple) niet verder gaan dan twee tot drie jaar.
Opvallend aan de Fairphone 3 is de modulaire
behuizing, waardoor u de accu eenvoudig kunt
verwisselen. Na wat oefenen is ook het beeld-
scherm te vervangen. Handig als u het toestel hebt
laten vallen en het display niet meer (goed) werkt.
Andere onderdelen, waaronder de luidspreker,
usb-c-aansluiting en selfiecamera, zijn eveneens
te vervangen. Met de meegeleverde schroeven-
draaier haalt u de smartphone snel uit elkaar.
Op termijn wil Fairphone nieuwe, betere modu-
les uitbrengen. Die kunt u los kopen, om bijvoor-
beeld zelf een betere camera in de Fair-
phone 3 te zetten. Een fraaie en duur-
zame belofte die we nog niet heb-
ben kunnen testen. Ook is er is
nog geen concrete informatie
over de modules.
Een uitgebreide review
van de Fairphone 3 is te
lezen op www.tiny.cc/
fairphone-3.
De fabrikant belooft vijf
jaar software-updates voor
de Fairphone 3.
56 7 | 2020
los van de rest van de behuizing. De
dikkere printplaat van de Fairphone
3 is opgedeeld in modules die u
afzonderlijk kunt verwijderen. Zo is
er een module met de usb­c­poort,
microfoon en trilmotor. Is een van
deze onderdelen stuk, dan bestelt u
via de webwinkel van Fairphone een
nieuwe module en zet u die in de
smartphone. De goedkoopste module
kost 20 euro. De accu verwisselen
neemt minder dan tien seconden in
beslag. Hiervoor hoeft u niet eens de
schroefjes los te halen. Hebt u graag
een extra accu op zak of is de oude
over een paar jaar versleten? Voor 30
euro hebt u een nieuwe.
Is het scherm gebarsten of moet
het om een andere redenen worden
vervangen? In een kwartier zet u zelf
een nieuw scherm (90 euro) in de
smartphone. Dat scheelt een – veel
duurder– bezoek aan de plaatselijke
elektronicawinkel of het toestel
opsturen naar de fabrikant. Duurzaam­
heidsmedewerker Ballester belooft dat
Fairphone de bestaande reserveonder­
delen minimaal vijf jaar verkoopt.
Toekomstplannen
Een bedrijf dat duurzaamheid
hoger in het vaandel
heeft staan dan
4
winstcijfers, dat is bijzonder. Dat wil
niet zeggen dat Fairphone niet op de
centen hoeft te letten. “De Fairphone
3 moet echt de telefoon zijn die ons
helpt met schalen”, zegt Gouwens.
“Dat is belangrijk voor onze financiën
en voor onze missie. Hoe meer
toestellen we verkopen, hoe meer
duurzaam gewonnen grondstoffen
we kunnen inkopen. We staan dan
tevens sterker tijdens onderhande­
lingen met partners over punten als
werkomstandigheden.”
Omdat de fabrikant met de Fair­
phone 3 mikt op een groter en ‘lichter
groen’ publiek, is de adviesprijs van
het toestel lager dan zijn voorganger.
De niet meer verkrijgbare Fairphone
2 kostte 529 euro. Voor de Fairphone
3 betaalt u 450 euro. Ruilt u uw
oude smartphone in, dan krijgt u
korting. Financieel is het alleen vaak
interessanter om een toestel via bij­
voorbeeld Marktplaats te verkopen.
“Dat is ook prima”, zegt Gouwens
met een lach. “Als je op Marktplaats
meer krijgt voor je oude smartphone,
zou ik hem zeker zo verkopen. Dat is
ook duurzaam, want hij gaat naar de
volgende gebruiker.”
Fairphone richt zich voorlopig op
het verkopen van zoveel mogelijk
Fairphones, maar waakt er volgens
Gouwens voor de missie niet uit het
oog te verliezen (afbeelding 4). “Als
social enterprise laten wij aan de
industrie zien dat je meer ethische
beslissingen kunt maken en tegelij­
kertijd een commercieel succesvol
product kunt neerzetten.”
De komende jaren moet blijken in
hoeverre het Nederlandse bedrijf zich
aan zijn beloftes gaat houden. Komen
er bijvoorbeeld echt modules die de
Fairphone 3 verbeteren? En is het rea­
listisch om de mid­range smartphone
vijf jaar regelmatig software­updates
te geven?
 Nieuw van Google

Gespot
Tekst Dirk Schoofs

0In Area 12
Area 120 verwijst naar de bedrijfscultuur binnen Google, waardoor werknemers 20% van hun werktijd mogen
spenderen aan eigen passieprojecten. Welke vondsten uit dit laboratorium zijn publiekelijk beschikbaar en wat
kunt u ermee? Dit keer een prettig gestoorde manier om het gebruik van de smartphone te beperken, een web-app
die een songtekst schrijft op basis van wat er voor de camera komt en de terugkeer van de Labs-functie.

Envelope
Briefgeheim
Terwijl onze telefoons steeds slimmer
worden, brengt uitgerekend Area 120 een
oplossing om de smartphone terug te bren-
gen naar zijn meest elementaire functies:
telefoneren en foto’s maken. Het experiment
dat u inmiddels kunt downloaden op Google
Play heet Envelope (https://experiments.
withgoogle.com/envelope)) en past in een
reeks apps die gebruikers moeten helpen
om hun smartphone af en toe links te
laten liggen.
De opzet van Envelope is dat u een
papieren doosje maakt, een soort zelf-
bouw-envelop waarin u uw telefoon stopt.
Google adviseert zelfs het klepje van de
enveloppe dicht te lijmen om te voorkomen
dat u de verleiding om het ding eruit te
halen niet kunt weerstaan. Op het papier
staan de toetsen gedrukt, zodat u de smart-
phone nog kunt gebruiken om te bellen of
een gesprek te beantwoorden; het laagje
papier weerhoudt u er immers niet van om
de telefoon te bedienen. In de app bepaalt
u welke modus u gebruikt. Wilt u alleen
Giorgio Cam
Beestachtige herkenning
Dat een computer dankzij machine learning
objecten kan herkennen is niet nieuw, maar
Giorgio Cam (www.tiny.cc/giocam) voegt
er een extra dimensie aan toe. Aan de hand
van het herkende object kan de web-app nu
namelijk ook een minitekst voor een song
maken!
Wij probeerden het met een pluchen
knuffeltijger. En inderdaad, de eerste zin
verscheen op een pittige beat: “We got a
Bengal Tiger in this spot!” Dankzij zijn artifi-
ciële intelligentie was de webapp behoorlijk
Even
knippen en
plakken en de
envelop is
klaar.
kunnen bellen, of wilt u ook nog foto’s en
filmpjes kunnen maken?
Op dit moment ondersteunt de app alleen
de Google Pixel 3A. Op GitHub kunt u het
ontwerp downloaden en aanpassen aan uw
eigen mate van verslaving.
De web-app herkent onze tijger meteen.
zeker: “98% confidence”. Daarna volgde
het tweede vers: “Is that animal training, or
not?”. Zelfs de bek van onze tijger viel open
van verbazing.
Momenteel zitten er in de labs van de Google
app voor Android al twee experimentele functies.
Google Labs
Terug van weggeweest
Na jaren afwezigheid blijkt de optie Labs
opnieuw beschikbaar om experimentele
appfuncties in afwachting van de echte
release op het publiek los te laten. Inmid-
dels hebben steeds meer gebruikers in de
VS de optie Labs opnieuw gevonden in
de Google-app voor Android. Via de knop
More komen ze bij Labs waarin op dit
moment twee nieuwe functies staan.
Ten eerste is er Pinch to zoom on
search results, zodat we via knijpen de
zoekresultaten nauwkeuriger kunnen
bekijken. Een tweede experimentele
functie is Screenshot editing, sharing
and actions om schermafbeeldingen te
bewerken en te delen. Bij ieder labs-expe-
riment kan de gebruiker feedback geven.

computeridee.nl 7 | 2020 57
Een abonnement
dat precies bij
uw wensen past
 Bij Computer Idee kunt u nu zélf bepalen hoe u uw
abonnement wilt hebben. Betaalt u liever in één keer
voor het hele jaar, per halfjaar of doet u dit liever
maandelijks? We hebben drie abonnementsvormen.
Kies zelf de voor u ideale variant.

1
GRATIS LEZEN
EEN JAAR op pc, tablet
en smartphone
26 edities Computer Idee
VOOR MAAR
(€2,96 PER EDITIE)
€ 77,—

2 EEN HALFJAAR
13 edities Computer Idee
Meest
VOOR MAAR
(€3,29 PER EDITIE)
€ 42,75 f lexibele
keuze

3 IEDERE MAAND
2 edities Computer Idee
(MAANDELIJKS OPZEGBAAR)

VOOR MAAR
(€3,48 PER EDITIE)
€ 6,95

GA NAAR WWW.COMPUTERIDEE.NL/ABONNEREN

Geen documenten na
update
Na een update is mijn map Docu-
menten leeg. Via de Windows
Verkenner kan ik de documen-
ten weer zichtbaar maken in
mijn gebruikersmap. Hoe is dit
op te lossen?
G.A. Peters
Oplossing Open in Windows
Verkenner met de rechtermuis-
knop de eigenschappen van de
map Documenten. Ga naar het
tabblad Locatie en zorg ervoor
dat de verwijzing weer op de
goede map wordt ingesteld
(afbeelding 1).
Harde schijf- en
ssd-problemen
Om mijn harde schijf te kunnen
klonen naar een solid state drive
(ssd) moeten de sectoren op
beide schijven even groot zijn.
Hoe pas ik de grootte op mijn ssd
aan? Daarnaast heb ik een ssd
die software van Crucial aan-
biedt. Het programma Acronis
True Image for Crucial herkent
alleen mijn ssd niet en is dus niet
bruikbaar.
Jos Jansen
Oplossing Probeert u met
een usb-stick te klonen? Als dat
zo is, kijk dan eens of u de ssd op
een interne sata-controller erbij
kunt plaatsen. Hiervoor moet
u wel de systeemkast openen.
Controleer daarbij of u de
complete harde schrijf kloont en
niet een losse partitie. Wat ook
altijd werkt, is een imageback-up
maken van de harde schijf en
die terughalen op de ssd. Als het
kopiëren per sector niet lukt,
dan moet u dat per file doen.
Met wat creativiteit moet u een
heel eind komen.
Voor het probleem van het niet
60 7 | 2020
Tekst John Vanderaart
FAQman
ragen? Oplossingen!
V
1 Op deze plek
maakt u in
Windows
Verkenner de
map Documen-
ten weer netjes.
Zo stelt u een
ander wacht-
woord in voor de
administrator.
2 ik mijn bezoekers meer keuzes
herkennen van uw ssd: u kunt Oplossing Avast en AVG wer-
het beste de recentste versie ken nog steeds met Windows 7.
van Crucial downloaden: www. Er is in dat opzicht niks aan de
tiny.cc/crucial-hd. Verder kunt hand. U kunt hierover alles nale-
u de gratis versie van Macrium zen op www.tiny.cc/avast-win7.
Reflect proberen: www.macrium.
com/reflectfree. U kunt ook hier Problemen met
de ssd met een sata-controller accountbeheer
op het moederbord erbij probe- Ik kan ineens niet meer bij het
ren te zetten – en dus niet met accountbeheer komen. Ik kan
een usb-stick. ook niet meer als administrator
inloggen. Wat nu?
Virusscanner Windows 7 Irene
Wat is de beste virusscanner
nu Windows 7 niet meer wordt Oplossing Bij onverwachte
ondersteund door AVG en Avast? gebeurtenissen rond het
Marc accountbeheer geldt sowieso
Helaas!
Wij krijgen erg veel FAQman-vragen.
Tot onze spijt kunnen wij dan ook niet
alle vragen beantwoorden.
Blijf uw FAQman-vragen wel sturen naar:
faqman@computeridee.nl
één ding: draai zo snel mogelijk
een bootable virusscanner.
Verder kunt u, als administrator
in de dos-opdrachtregel, het
commando Administrator *
geven. Typ vervolgens het
wachtwoord en druk op Enter
(afbeelding 2).
Html-code gezocht
Ik zoek al tijden naar een
html-code voor zoeken met
onder meer Google en Bing. Op
mijn website heb ik een html-
code voor Google, maar hoe kan
geven?
Alex Bijleveld
Oplossing Hiervoor maakt
u een Select aan met daarin
Options die vertellen welke
zoekmachines er moeten wor-
den gebruikt. Op deze website
wordt alles uitgelegd: www.tiny.
cc/zoekopties. De uitgelegde
trucs kunt u ook op andere
manieren toepassen.
Harde schijf onzichtbaar
Ik hoor mijn harde schijf wel
draaien, maar ik zie deze niet
terug in Windows Verkenner.
Wat kan ik doen?
Meindert Drijfholt
Oplossing Druk op de
Windows-toets+X en ga naar
schijfbeheer. Hier ziet u de
verstopte harde schijf staan. Er
is een partitiedefect opgetreden
dat u moet repareren. Gebruik
hiervoor het al vaker genoemde
Active Partition Recovery (www.
partition-recovery.com).
Het kan ook zijn dat u alleen
maar een stationsletter hoeft toe
te kennen. Als het een nieuwe
harde schijf is, dan kunt u via
schijfbeheer de schijf opnieuw
indelen en formateren.

Mexicaanse hoed maken
In de tijd van de Commodore 64
waren er programma’s die een
soort Mexicaanse hoed maakten.
Weet de FAQman nog welke
programma’s dat waren? Of wat
het algoritme was? En is er voor
de huidige computer ook derge-
lijke software verkrijgbaar?
Bert van Bergen
Oplossing U bedoelt waar-
schijnlijk de tool Mandelbrot
Explorer (www.mandel.org.uk).
Zulke programma’s waren in die
tijd inderdaad bijzonder populair
(afbeelding 3). Als u meer wilt
weten over Mandelbrot kijk dan
ook eens op Wikipedia: www.
tiny.cc/wiki-mandelbrot.
Onbekend device
Bij de apparaten in Windows
10 staan alle harde schijven als
onbekend device aangemerkt. In
de Windows Verkenner staan ze
wel genoemd. Alles werkt verder
perfect. Wat is er aan de hand?
Dick Westerman
Oplossing Gebeurt dat
bij Bluetooth en andere
apparaten? Als dat zo is, laat
dan de probleemoplosser
voor bluetooth draaien. Kijk
daarna bij apparaatbeheer of
de bluetooth-driver kan worden
opgewaardeerd. Verder kunt u
controleren of er op uw systeem
een dlna-server (een mediaser-
ver) actief is, want ook die kan
zorgen voor een koppeling.
Van 4:3 naar 16:9
Ik heb op YouTube een filmpje
gedownload met een beeldver-
computeridee.nl
3
Als we heel
goed kijken, dan
herkennen we
inderdaad een
Mexicaanse
hoed. Mandel-
brot dus ...
houding van 4:3. Aan de beelden
is te zien dat de juiste verhouding
16:9 is. Ik heb al met verschillen-
de programma’s geprobeerd het
formaat om te zetten, maar het
lukt mij niet. Hoe krijg ik dit voor
elkaar?
M. Heijndijk
Oplossing Probeer het nog
eens, maar start dan eerst een
leeg 16:9-videoproject. Daarna
importeert u hierin het 4:3-film-
pje. Vervolgens kunt u knippen
of rekken om het 4:3-formaat
zo goed en zo kwaad als
mogelijk om te zetten naar een
16:9-formaat.
Virusscan mislukt
Het downloaden op mijn pc
via Google Chrome en Internet
Explorer lukt niet meer. Ik krijg
de melding dat de virusscan is
mislukt. Het vreemde is dat ik
wel kan downloaden via Mozilla
Firefox. De problemen lijken te
zijn ontstaan na mijn overstap
naar Windows 10?
René Winkelhorst
Oplossing Het feit dat u
uw computer naar Windows
10 heeft opgewaardeerd, is
inderdaad zeer waarschijnlijk
het probleem. Ik vermoed dat
er daardoor een virusscanner
is geïnstalleerd op de computer
die niet van Microsoft is. Verwij-
der deze visusscanner en maak
daarna – al is het maar voor
eventjes – gebruik van het veilig-
heidsmechanisme van Windows
10 zelf. Daarna kunt u eventueel
uw oude virusscanner weer
schoon opnieuw installeren.
FAQman
FAQ man Privé
Specialist op de bus
O
nlangs ging ik met mijn vrouw naar het theater,
naar de voorstelling ‘Kabarett Dapitulet’. Het was
een avond met absurde vertellingen en fantasti-
sche muziek. Een aanrader, maar dat terzijde. Voor
het gemak namen we lijn 80 naar Amsterdam, want daarmee
kunnen we bijna voor de deur instappen en in één keer door
naar hoekje Elandsgracht. Met vijf minuten lopen zijn we dan
in Theater Bellevue.
Zo ver, zo goed. Het theatermenu was uitstekend en netjes
op tijd weggewerkt, want om half negen precies begon de
tragikomische muziekvoorstelling. We hebben genoten, maar
dat had u al begrepen.
Toen weer terug naar het Emmaplein in Haarlem. We zaten
er een minuutje naast op het hoekje Elandsgracht. Dat kwam
ons op een halfuurtje wachten te staan. Met de gevaarlijke
stek Waterkant op honderd meter afstand, zijn we toch maar
in het bushokje blijven zitten. Ik ken onszelf. Het risico op
het missen van nóg een volgende bus was
gewoonweg té groot.
Dat halve uurtje hadden we samen
snel weg gekletst. Daar kwam de
bus. De ov-chipkaart van mijn
vrouw (dames gaan voor, u kent
mij) liet het kastje keurig groen
kleuren. Die van mij deed datzelfde
kastje echter knalrood uitslaan. Te
weinig saldo? De buschauffeur, een
brombeer van mijn leeftijd, gaf me
een geïrriteerd knikje en zei: “Is goed.
Doorlopen. Een beetje snel!”
U begrijpt, zó laat ik niet tegen me praten. Maar toen ik die
buschauffeur eens goed aankeek, slikte ik mijn commentaar
direct in. Hij zag eruit als een veldheer. Zijn uitstraling deed me
denken aan die van een conrector op mijn oude middelbare
school. Dat was ook zo’n man met een groot gezag. Met het
subtiel optrekken van één wenkbrauw kon hij een muitende
bende scholieren binnen een seconde stilleggen. Op zo’n
moment was je als de dood voor deze verder reuzeleuke kerel.
De tóch doorpakkende grappenmaker kon dan, rennend voor
z’n leven, in een keer door naar de rector. Alwaar de rapen
reeds waren voorgegaard.
Enfin, goed gezeten in de bus, lette ik een beetje op de
chauffeur die liet zien dat het openbaar vervoer anno 2020
meer is dan zomaar een beetje in de rondte sturen. Hij speelde
in op een plotselinge routewijziging door spontaan werk aan
de weg. Hij attendeerde toeristen razendsnel via de computer
op de juiste manier van overstappen. Hij verkocht vervoers-
bewijzen, bediende de pinautomaat en bleef precies op tijd
rijden. Stiekem achterin instappen was onmogelijk, want met
haviksogen werden alle passagiers voortdurend beloerd. Deze
man héérste over z’n bus! Goed beschouwd leek het allemaal
vanzelf te gaan.
Mooi hoor, om zo’n doorgewinterde specialist aan het werk
te zien. En hij bleek ook nog eens een lezer van Computer
Idee te zijn, want bij het uitstappen kreeg ik te horen dat hij
het reuzeleuk had gevonden om de FAQman eens een keertje
op de bus te hebben. Welnu, de FAQman vond het eveneens
bijzonder leuk!
7 | 2020 61
Roland en Audacity
Ik probeer Audacity via
usb-aansluitingen te gebruiken
als opnameapparaat voor
mijn elektronische piano. Mijn
vorige Roland maakte contact
met twee grote insteekstekkers
en kleine tulpstekkers aan de
computerzijde. Het opnemen via
Audacity ging prima. Ik heb nu
een nieuwe Roland en de recente
versie van Audacity gedownload.
In die nieuwe Roland-piano
zit alleen een usb-uitgang voor
midi-gebruik en verder niets. Als
ik die verbind met een van de
usb-ingangen op de computer,
dan gebeurt er niets. De compu-
ter herkent de Roland niet en de
usb krijgt geen stationsnummer.
Is dit op te lossen?
Jos Noordanus
Oplossing Mogelijk moet
de usb-functie op uw nieuwe
Roland nog worden ingescha-
keld of ingeregeld. Als dat is
gedaan, dan is de kans groot dat
de computer de piano herkent
als midi-apparaat. U moet een
midi-sequencer gebruiken om
de midi-uitvoer van de Roland
op te vangen. Probeert u het
eens met Seq24 (www.filter24.
org/seq24). U kunt daarna via
de afspeelfuncties van die
midi-sequencer onder meer de
gewenste geluiden instellen
die via de computer worden
afgespeeld. Als het goed is, kunt
u de computer ook via midi
afspeelopdrachten geven die
dan door de Roland zelfstandig
worden uitgevoerd. U hebt het
alleen ook over tulpstekkertjes;
zo kwam het geluid van de vori-
ge piano op uw pc binnen. Kijkt
u eens of er ergens een klepje
te openen is waar u mogelijk
toch de audio-uitgangen vindt
waarnaar u op zoek bent.
Mail op usb-stick
Kan de FAQman mij vertellen
hoe ik e-mailberichten kan
bewaren op bijvoorbeeld een
usb-stick?
P. Mussies
Oplossing Open de e-mail-
client op de ene helft van het
beeldscherm. Open de Windows
Verkenner, met de usb-stick
geopend, op de andere helft.
62 7 | 2020
FAQman's keus Photos (afbeelding 5). Mogelijk
bent u dan ook al geholpen.
Verkeerde verhouding foto’s Video’s knippen en
Ik heb een 27inch-monitor. De afbeeldingen staan op deze moni- plakken
tor niet in de juiste verhouding. De personen en alle andere din- Wat is een redelijk eenvoudig
gen zijn breder dan in werkelijkheid. Wat kan ik hieraan doen? programma om video’s te knip-
Jan Riefel pen en te plakken? Gewoon voor
wat stukjes uit homevideo’s.
Oplossing Kijk als eerste of de videokaart het beeldscherm Martin van der Woning
in de juiste resolutie aanstuurt. U hebt een 16:9-beeldbuis,
dus daar hoort een 16:9-resolutie bij. Zeer waarschijnlijk is dat Oplossing Misschien is Blen-
1920 x 1080. Wat ook mogelijk is, is dat de plaatjes met een der voor u een goed program-
4:3-fotocamera zijn geschoten, die daarna beeldvullend op de ma: www.tiny.cc/video-blender
16:9-monitor worden afgebeeld. Dat gaat dan mis met het rek- en anders Open Shot: www.
ken. U kunt dan knippen of voor een zwarte zijrand zorgen. openshot.org/nl.
Bluetooth bestanden
Selecteer de e-mailberichten die Google Foto’s werkt niet bewaren
u wilt bewaren. Houd daarna de Op mijn Android-telefoon vind ik Ik verstuur vanaf mijn
linkermuisknop ingedrukt en alle foto’s terug in Google Foto’s. Android-smartphone via blue-
sleep de selectie naar de usb- Op mijn Windows 10-computer tooth bestanden naar een com-
stick. Laat de linkermuisknop heb ik hetzelfde Google-account, puter met Windows 10. Hoe stel
los. Voilà! maar als ik daar naar Google ik in dat het naar een bepaalde
Foto’s ga, dan zie ik die foto’s niet map moet?
Outlook loopt vast meer. Wat zou er aan de hand H. Kemper
Er doet zich een hardnekkig kunnen zijn?
probleem voor bij het verzenden Arie van Oostende Oplossing Dat regelt u
van een e-mailbericht via Out- aan de kant van de Windows
look. Het lijkt net alsof het e-mail- Oplossing Google heeft 10-computer. Nadat u hebt aan-
bericht niet wordt opgepakt en onlangs iets gedaan met de gegeven op uw computer dat
dat de boel vastloopt. koppeling tussen Google Foto’s u bestanden via bluetooth wilt
Peter van Dam en Google Drive. Kijk dus ook ontvangen, wacht u tot deze zijn
even in Google Drive! Verder verstuurd. Vervolgens kunt u op
Oplossing Uw FAQman denkt moet u op de Android-telefoon de computer aangeven waar u
dat er een onjuiste koppeling en op de Windows 10-computer de bestanden wilt bewaren. Het
is met de smtp-server (voor deze webpagina eens bezoeken: is niet heel handig, daarom is
uitgaande berichten) van de www.photos.google.com. Daar- Google Drive wellicht ook een
dienst. Of het gaat om een mee moet u aan beide kanten goede oplossing.
e-mailbericht met een té grote precies hetzelfde zien. Ga ook
bijlage, in combinatie met een eens naar de Microsoft Store Gif op bureaublad
niet al te snelle uploadsnelheid. voor de app GPhotos for Google Hoe kan ik een bewegende gif
als bureaublad-achtergrond
4 Hier kunt u installeren?
binnen Outlook de Wes Moraal
time-out richting de
smtp-server Oplossing In de Microsoft
aanpassen. Store van Windows 10 vindt u
de app Desktop Live Wallpapers.
Daarmee krijgt u de achtergrond
van uw bureaublad in beweging.
De app Gphotos Mogelijk moet het gif-bestand
for Google Photos is nog wel naar een ander video-
mogelijk de formaat worden omgezet, maar
oplossing. dat merkt u vanzelf wel.
Dat laatste kan leiden tot een 5
time-out op de smtp-server en
daardoor stopt de verzending.
Bij de serverinstellingen van het
uitgaande verkeer vindt u een
time-out die kan worden opge-
hoogd (afbeelding 4). Probeer
dat eens.
 FAQman
6

website van Varsio. Dat was altijd Opstartprobleem

Het bewijs:
na een
nieuwe instal-
latie kan
Google Earth
wél worden
verwijderd.
Google Earth wil niet
weg
Ik wil Google Earth van mijn
computer verwijderen, omdat dit
programma het vpn in de weg zit.
Maar Google Earth laat zich niet
verwijderen. Wat kan ik doen?
Leon Haex
Oplossing Download
opnieuw Google Earth via www.
tiny.cc/google-earth. Installeer
deze versie over uw bestaande
heen. Nu kunt u Google Earth
wel op de gebruikelijke wijze
weggooien (afbeelding 6).
Splitter voor hdmi
Wat is de beste hdmi-splitter?
Gabriël Allemeersch
Oplossing Deze vraag is
eenvoudig te beantwoorden:
dat is de hdmi-splitter die in uw
situatie goed werkt. Let daarbij
wel op de specificatie. Dus neem
altijd een hdmi-splitter die zowel
met full hd als met 4K overweg
kan (afbeelding 7).
Manipulatie-
bescherming
Ik wil de manipulatiebescher-
ming van de Windows-beveili-
ging activeren in Windows 10,
versie 1903. Ik kan deze functie
niet in- of uitschakelen, aange-
zien deze functie bij mij niet
zichtbaar is. Het zou zichtbaar
U kunt het best
een hdmi-splitter
gebruiken die met
full hd en 4K
overweg kan.
bescherming (afbeelding 8). Het
is even zoeken naar de juiste
plek.
Schijf vergroten
Ik heb van mijn overleden zwa-
ger de computer geërfd. Nu wil
ik graag een deel van de ruimte
op de C-schrijf overhevelen naar
de D-schijf. Wanneer ik ruimte
vrijmaak op de C-schijf krijg ik
direct 200 GB vrije ruimte. Het
lukt mij alleen vervolgens niet
om de D-schijf te vergroten.
Nic Houtenbos
Oplossing Om deze klus te
klaren, gebruikt u waarschijnlijk
schijfbeheer van Windows 10. Ik
raad u aan om EaseUS Partition
Master (www.easeus.com) te
gebruiken. Deze tool is namelijk
veel krachtiger. Daarnaast moe-
ten de C-schijf en de D-partitie
op één fysieke harde schijf
staan.
Alternatief voor Varsio
In het verleden heb ik goedkope
versies van Office gekocht via de
een prima en snelle levering,
maar Varsio bestaat niet meer.
Zijn er bekende alternatieven? Is
bekend of Lizengo betrouwbaar
is? Ze bieden goedkope versies
aan, maar niet voor onwaar-
schijnlijke stuntprijzen.
Co van der Maas
7 installatie van Windows 10, van
Oplossing De website www.
lizengo.nl ziet er betrouwbaar
uit. Gezien de gevraagde prijzen
wordt er – zoals u al aangeeft –
niet gestunt. Maar kijk ook eens
op www.amazon.de en binnen-
kort www.amazon.nl. Daar zijn
nog weleens spectaculaire
aanbiedingen te vinden. Vergeet
ook www.marktplaats.nl niet.
8 updaten van de bios-firmware;
Het bewijs dat de manipulatie-
bescherming aanwezig is bij de
Windows-beveiliging.
Wij hebben een probleem met
het opnieuw opstarten van de
computer. Het afsluiten is geen
probleem, maar na een update
wordt gevraagd opnieuw op te
starten. Bij zo’n handeling start
de pc wel op, maar blijft hij
hangen bij de vier venstertjes
van Windows 10. Dit probleem
trad op na een schone, nieuwe
Windows 7 naar Windows
10.
Clement Mijten
Oplossing Vraagje:
wat gebeurt er als u de
pc zelf via het startmenu
uit- en weer aanzet? Als dat
netjes werkt, dan geeft dat aan
dat Windows 10 op zich goed
is geïnstalleerd en geconfigu-
reerd. Werkt dit niet, dan moet
u de hybride slaapstand op de
harde schijf uitschakelen. U
doet dit als administrator op
de dos-opdrachtregel. Gebruik
hier het commando: powercfg.
exe /hibernate off en druk
op Enter. Kijk eens wat dat
oplevert.
Volgende stappen zijn: 1. het
2. het instellen van de Default
Values voor in ieder geval het
Adavanced Power Management
van het bios en 3. het updaten
van de chipset-drivers van uw
merk en type moederbord.
Kijk bij het apparaatbeheer of
alle drivers correct werken.
Zo niet, update of installeer
de drivers opnieuw. U kunt
proberen of dit werkt door met
de rechtermuisknop te klikken
op de driver en voor Stuurpro-
gramma bijwerken te kiezen.
Nog iets anders: is er op het
moment van herstarten een
usb-schijf aangesloten? Als

FAQ man' s archief

moeten zijn onder Controlled
Folder Access. Kan ik de mani-
pulatiebescherming ook op een
andere manier inschakelen?
Peter Feenema
Oplossing Doe even mee
met uw FAQman: ga naar Instel-
lingen, Bijwerken en beveiliging,
Windows-beveiliging, de knop
Instellingen beheren bij Instellin-
gen voor virus- en bedreigings-
beveiliging en dan Manipulatie-
dat zo is, dan moet u deze
losmaken en dan pas herstar-
ten. Wat ook nog belangrijk is:
hebt u een schone Windows
Niet gevonden wat u zocht? 10-installatie op een daartoe
geformatteerde harde schijf
De FAQman beantwoordt meer vragen dan we in deze rubriek gedaan of hebt u een upgrade
kunnen plaatsen. Kijk voor alle vragen en antwoorden op van Windows 7 naar Windows
www.computeridee.nl/faqman 10 uitgevoerd? Een echte scho-
ne installatie van de recentste
Of hij uw vraag beantwoord heeft, kunt u controleren op versie van Windows 10 is nor-
www.computeridee.nl, via de zoekfunctie rechtsboven. maal gesproken namelijk een
Tik daar uw achternaam in en u ziet of uw vraag ertussen staat. prima probleemoplosser.

computeridee.nl 7 | 2020 63

Onder de noemer FAQtips gaat Jasper Vries
Schijfletter voor uw nas
Een nas, u weet wel, zo’n harde schijf die u aan uw
netwerk koppelt, benadert u op een iets andere manier
dan een interne schijf of usb-stick. Vanuit Windows zijn
er verschillende manieren. Hoe krijgt u bestanden op en
weer van uw nas?
U w nas heeft een ip-adres in uw
netwerk en in de meeste geval-
len ook een apparaatnaam. Hiermee
kunt u via uw browser de webinter-
face van de nas benaderen om het
apparaat te beheren. We gaan ervan
uit dat u uw nas al correct binnen uw
netwerk hebt geconfigureerd en één
of meerdere netwerkmappen (shares)
hebt aangemaakt. Hebt u dat nog
niet, raadpleeg dan de handleiding
van uw nas.
Om de nas vanuit Windows Verken-
ner te benaderen, zijn er meerdere
mogelijkheden. De meest basale is
het intoetsen van het ip-adres in de
adresbalk van Verkenner. Daarbij
moet u wel twee backslashes (\\) voor
het ip-adres zetten, omdat anders uw
browser zal worden geopend. Na een
druk op Enter zal de hoofdmap van
uw nas worden geopend en ziet u de
64 7 | 2020
Tekst Jasper Vries
FAQtips
elke twee weken dieper in op een aantal
onderwerpen waarover op het Forum en
via de mail veel vragen worden gesteld.
U kunt een
schijfletter koppelen
aan een map op uw
nas.
Het ip-adres of de
apparaatnaam kunt
u invullen in de
verkenner om uw
nas te benaderen.
apparaatnaam van de nas opgeven.
Verder werkt het op dezelfde manier.
Het ip-adres en de apparaatnaam van
Het ip-adres of de de nas zijn dus uitwisselbaar. Wan-
apparaatnaam van neer u niet iedere keer het ip-adres of
uw nas kunt u de apparaatnaam wilt invullen, kunt
terugvinden in de u ergens een snelkoppeling maken
webinterface van de of de locatie vastmaken aan Snelle
nas. toegang in de zijbalk van Verkenner.
De meest luxe manier om uw nas
aangemaakte netwerkmappen terug. te benaderen, is door een schijfletter
Mogelijk wordt u nog gevraagd om toe te kennen aan een map op uw
uw gebruikersnaam en wachtwoord nas. Dit doet u door in de Verkenner
op te geven, afhankelijk van hoe u de eerst aan de linkerkant op Deze PC
nas hebt ingesteld. Het gaat hier dan te klikken. Daarna kiest u in het lint
om een gebruikersnaam en wacht- voor Computer, Netwerkverbinding
woord van een gebruikersaccount op maken. In het venster dat verschijnt,
uw nas. kiest u welke schijfletter u wilt gebrui-
In plaats van het ip-adres kunt ken. Achter Map vult u eerst weer
u na de twee backslashes ook de twee backslashes in, gevolgd door de
apparaatnaam (of ip-adres) van uw
Ook een vraag?
nas. Daarna typt u nog een backslash
en dan de exacte naam van een
netwerkmap op uw nas. Het koppelen
van een stationsletter aan de hoofd-
Zou u een onderwerp graag map van uw nas is niet mogelijk. Wel
kunt u op dezelfde manier meerdere
behandeld willen zien? schijfletters koppelen aan de verschil-
Mail dan naar faqtips@computeridee.nl. lende netwerkmappen op uw nas.
Jasper neemt alle mails mee in zijn keuze.
 FAQtips

Wachtwoord nas wordt niet onthouden

Vanzelfsprekend hebt u de netwerkmappen van uw
nas beveiligd met een wachtwoord. Wanneer u uw nas
vanuit Windows Verkenner probeert te benaderen, zal
Windows u om uw gebruikersnaam en wachtwoord Verwijder in
vragen. Daarbij is er de mogelijkheid om aan te geven Referentiebeheer
dat Windows uw gebruikersnaam en wachtwoord moet eerst alle
onthouden. Toch werkt dat vinkje niet altijd. Hoe kunt u bestaande
dit oplossen? vermeldingen
voor uw nas.

D eze oplossing werkt in alle

recente versies van Windows.
Het kan bovendien het bijkomende
probleem verhelpen dat uw netwerk-
schijven na opnieuw opstarten altijd
als offline worden weergegeven.
Hiervoor gaat u in eerste instantie
naar het Configuratiescherm. Ook
in Windows 10 moet u het oude
Configuratiescherm hebben, wat
u aantreft in het Startmenu onder
Systeem. Uitgaande van de weer-
gave op categorie klikt u eerst op
Gebruikersaccounts en vervolgens op
Windows-referenties beheren onder
het kopje Referentiebeheer. Kijkt u
eerst even in deze lijst of u toevallig
al vermeldingen voor uw nas ziet
staan, want deze moet u dan allemaal
Maak één nieuwe even verwijderen. Om een referentie
Windows-referentie te verwijderen, klikt u er eerst op en
om het wachtwoord kiest u daarna voor Verwijderen.
van uw nas goed te Zijn er geen vermeldingen voor
laten onthouden. uw nas (meer)? Dan kunt u één
nieuwe toevoegen. Klik hiervoor
op de link Windows-referentie
toevoegen. Vervolgens vult u achter
Internet- of netwerkadres eerst twee
backslashes (\\) in, gevolgd door de
apparaatnaam of het ip-adres van
uw nas. Geef verder de gebruikers-
naam en het wachtwoord op dat u
nodig hebt om de netwerkmappen
op uw nas te benaderen. Bevestig
met OK en herstart de computer.
Als u alles juist hebt ingevuld, zal
Windows hierna niet meer om een
wachtwoord vragen wanneer u
bestanden op uw nas wilt benade-
ren vanuit Windows Verkenner.

Geef uw nas een vast ip-adres Zoek de

U kunt uw nas benaderen via de ingestelde appa- dhcp-reeks op in de
raatnaam of het toegewezen ip-adres. In de meeste webinterface van
thuissituaties zal dit een wisselend ip-adres zijn dat uw router, in dit
automatisch wordt toegewezen door uw (modem-) geval 192.168.10.100
router. Hoe maakt u hier een vast ip-adres van? t/m 192.168.10.163.

H et automatisch via dhcp toege-

wezen ip-adres kan spontaan
wijzigen. Dat kan in sommige geval-
len tot problemen leiden. Die proble-
men lost u weliswaar eenvoudig op
door de boel te herstarten, maar als u
dat regelmatig moet doen, is dat niet
echt handig.
Een oplossing hiervoor is een vast
ip-adres voor uw nas. Ervaart u geen
problemen met de bereikbaarheid
van uw nas, dan is het natuurlijk ook
niet erg om alles te laten zoals het is.
Want waarom iets repareren als het
niet kapot is?
Het instellen van een vast ip-adres
begint met een onderzoekje in de
instellingen van uw router. U wilt
namelijk geen dubbele ip-adressen in
uw netwerk, want dat levert grotere
problemen op. U kiest dus een vrij
ip-adres voor uw nas en stelt dat in
via de webinterface van de nas. De
precieze werkwijze verschilt per merk
en type, dus raadpleeg indien nodig
de handleiding van het apparaat.
In uw router zoekt u uit welke
Een voorbeeld ip-adressen binnen het dhcp-bereik
hoe u een vast vallen. Die adressen mag u níet kiezen
ip-adres instelt voor voor uw nas. Ook het ip-adres van uw
uw nas. router mag u niet kiezen. Verder moe-
ten de eerste drie series getallen
van het gekozen ip-adres wel het-
zelfde zijn als de eerste drie van uw
router. Stel dat uw router 192.168.10.1
heeft, en dhcp 192.168.10.100 t/m
192.168.10.163 kan uitdelen. Dan kunt
u voor uw nas kiezen uit 192.168.10.2
t/m 192.168.10.99 of 192.168.10.164
t/m 192.168.10.254.
Ip-adres gekozen? Dan gaat u naar
de webinterface van uw nas om dit in
te stellen. Naast het ip-adres moet u
hier nog een paar zaken instellen. Dit
is een subnetmasker dat u instelt op
255.255.255.0. De default gateway en
dns-serveradressen stelt u in op het
ip-adres van uw router, in dit voor-
beeld dus 192.168.10.1 maar dat kan in
uw situatie natuurlijk anders zijn.

computeridee.nl 7 | 2020 65
Uitsmijter

Tekst Jolein de Rooij

Uitsmijter
Big data in de stri jd
p la s ti c v e r p a k k in g e n
tegen
De wereldzeeën zijn tegen de plastic snoepwikkels
van AntaFlu. Een grote groep
vergeven van micro- vrijwilligers fotografeerde er in
plastic. Merijn Tinga korte tijd 16.000, overal in het
– ook wel bekend als land. Met een deurwaarder zijn
we met die cijfers bij de Neder-
de Plastic Soup Surfer – landse fabrikant langsgegaan. Zo
strijdt daartegen. kon het bedrijf later niet zeggen
nooit te hebben geweten hoe

M
erijn Tinga leerde groot het milieuprobleem was.
als klein jochie De directeur beloofde dat het
surfen op Curaçao, bedrijf binnen anderhalf jaar zou
waar zijn vader overstappen op waspapieren
werkte als ontwikkelingsarts. verpakkingen en heeft dat inder-
Hij studeerde biologie, werd daad gedaan.”

Foto Andrea Pardo

leraar en daarna kunstenaar. In
2014 bouwde hij een surfboard Wat kunnen lezers
van aangespoeld plastic en doen?
kitesurfte hij 350 kilometer van “De app installeren! Met de
België naar Ameland. In 2016 Wie: Merijn Tinga Plastic Avengers-app kunnen
stak Tinga de Noordzee over, om Waar: Leiden mensen nu nog steeds foto’s
zo aandacht te vragen voor het Wat: Plastic Avengers uploaden van knetterballen.
heffen van statiegeld op kleine Waarom: microplastics terugdringen Afhankelijk van de lopende
plastic flesjes. Met succes: hij campagne zullen we later vra-
verzamelde 56.000 handteke- gen om bijvoorbeeld foto’s van
ningen voor zijn petitie en wist Dirk Groot (alias de Zwerfinator) Wat is de Plastic waterballonnen, plastic confetti
Den Haag ervan te overtuigen uitvoerde, had succes. Samen Avengers app? of overvolle prullenbakken.
om fabrikanten en winkels een riepen ze iedereen in het land “De app kan een pushmelding Elke foto krijgt automatisch een
ultimatum te stellen. Als zij in op om foto’s te nemen van knet- geven wanneer er een nieuwe tijdstempel, een locatie en de
de lente van 2020 onvoldoende terballen: kindervuurwerk dat campagne is. Als zo veel moge- #tag van de lopende campagne.
hebben gedaan om hun zwerf- grote hoeveelheden plasticafval lijk mensen gericht foto’s maken Ook als in 2021 statiegeld wordt
afval aan te pakken, komt de op straat achterlaat. Er kwamen van een vooraf bepaald type ingevoerd op kleine flesjes,
statiegeldmaatregel er begin ruim 47.000 foto’s binnen. Vanaf zwerfafval, kunnen we met die kunnen we onmiddellijk meten
2021. november 2019 haalden daarom tastbare bewijzen fabrikanten en hoe groot het effect van deze
Ook een andere actie, die steeds meer winkeliers de knet- winkels op hun verantwoorde- maatregel is door mensen te
Tinga eind 2019 samen met terballen uit het assortiment. lijkheid wijzen.” vragen foto’s te maken van rond-
Om nog beter actie te kunnen slingerende flesjes.
voeren, is er nu de Plastic Aven- Werkt dat? Op 18 april vindt daarnaast
gers-app. De app is kosteloos ont- “Ja, dat blijkt bijvoorbeeld uit de in Rotterdam de tweede Plastic
wikkeld door inCentro en iedereen campagne die de Zwerfinator Avengers Conference plaats.
kan hem gratis installeren. en ik in 2018 hebben gevoerd Iedereen die zich bezighoudt
met plasticbestrijding, of daar-

Oproep
mee wil beginnen, is welkom om
er te komen brainstormen over
toekomstige campagnes.”
Foto Victor Kaijser Bots

Doet u iets bijzonders met uw pc? Of hebt u een handige

softwareoplossing voor uw hobby bedacht? Stuur dan een Sites
e-mail met als onderwerp ‘Creatief met de pc’ naar www.plasticsoupsurfer.org
redactie@computeridee.nl www.tiny.cc/soupsurfer
Wie weet komt u ermee in Computer Idee. www.zwerfinator.nl

66 7 | 2020
 Volgend nummer

Colofon
Hoofdredacteur: Dick van de Schraaf
Eindredactie: José Pauty, Eelko Rol,
Theske Slijkerman, Ed Wiggemans Belasting besparen
Online: Randolf Bouwma, Daan Doedens met Excel
Coördinators vormgeving:
Ilona Moerland, Bert Sluyter
Onze Excel-specialist Wim
Vormgeving: Dian Geerts de Groot maakt aangifte
Uitgever: Remco de Graaf doen ook dit jaar niet
Marketing: Marjolein Sturk (marketing- leuker, maar wel weer Huiswerk voor uw thuisnetwerk
manager), Joep Preijde
Drukkerij: Senefelder Misset Doetinchem
een stuk makkelijker. Het instellen en optimaliseren van uw
thuisnetwerk lijkt wellicht een klus voor
Redactie Computer Idee specialisten, maar met de juiste tools kunt
Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem
Algemeen: redactie@computeridee.nl
u het gewoon zelf!
FAQman: faqman@computeridee.nl
FAQtips: faqtips@computeridee.nl
Mailbus: mailbus@computeridee.nl
Voor Nop: voornop@computeridee.nl
Vers Getest: versgetest@computeridee.nl
Tips & Trucs: tiptruc@computeridee.nl
Artikelideeën: idee@computeridee.nl Een tweede leven voor uw oude pc
Pers: persberichten@computeridee.nl Blaas uw oude trage computer
www.computeridee.nl
facebook.com/ComputerIdeeNL
nieuw leven in met PrimeOS. Met
twitter.com/computeridee dit besturingssysteem installeert u
Medewerkers een snelle Android-versie op uw
Rens Blom, Jeroen Boer, Randolf Bouwma, gedateerde hardware.
Toon van Daele, Maikel Dijkhuizen,
Mark Gamble, Dennis Gandasoebrata,
Jeroen Horlings, Wim de Groot, Sandra
Put, Jolein de Rooij, Dirk Schoofs, Emke
Slijkerman, Ap de Smits, Erwin Suvaal,
John Vanderaart, Saskia van Weert, De nieuwe
Richard Veenstra, Jasper Vries
Computer Idee
Advertenties Automatisch back-uppen is vanaf
Accountmanagers: Michiel Kramer,
Nooit meer iets kwijt op uw 17 maart
te koop!
Danny Thijssing, Raymond Ullers
023-543 0000 / sales@reshift.nl computer? We gaan kijken met
welke tools en functies u altijd
ALLE ONDERWERPEN ONDER VOORBEHOUD

Advertentie-aanlevering:
Marco Verhoog, mverhoog@reshift.nl
Telefoon: 023-543 0020
weer veilig terug kunt naar een
vorige versie.
Als u boven een artikel de header
#brandedcontent ziet staan, is dit
artikel gemaakt door de Brandedcontent-
redactie van uitgeverij Reshift. Deze Perfecte geheugensteun
redactie werkt apart van de reguliere Met Microsoft To Do vergeet u niets meer.
redacties. Zowel de onderwerpkeuze als
de inhoud van artikelen met deze header Alles wat u wilt onthouden wordt vastgelegd
komen tot stand in overleg met commer- in deze gebruiksvriendelijke taakbeheer-app
ciële partners.
en altijd gesynchroniseerd met uw computer.

Klantenservice
Disclaimer Computer Idee verschijnt 26 keer per jaar. Een
Hoewel uiterste zorg is besteed aan jaarabonnement kost € 77,–. Een los nummer
Computer Idee, aanvaardt de redactie kost in de winkel € 3,85.
noch de uitgever enige aansprakelijkheid Equrion Services B.V. verzorgt de financiële
voor schade ontstaan door eventuele afhandeling voor Reshift Digital B.V. Een nieuw
fouten en/of onvolkomenheden in het abonnement wordt gestart met de eerst moge-
blad, online of enig andere digitale versie lijke editie voor een bepaalde duur. Na de eerste
van Computer Idee. abonnementsperiode wordt het abonnement
Alle in Computer Idee genoemde prijzen stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en
zijn onder voorbehoud (van wijzigingen betaalt u de reguliere abonnementsprijs.
en typfouten). Vanaf dat moment is het abonnement opzeg-
baar met inachtneming van een opzegtermijn
van 1 maand. Een abonnement is alleen mogelijk
Auteursrechten: © 2020 by Reshift
in Nederland en België.
Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke
overname van artikelen is alleen toe-
gestaan na voorafgaande schriftelijke Abonnementsvormen Kosten
toestemming van de uitgever. per jaar
Jaarabonnement* € 77,–
Halfjaarabonnement* € 85,50
Computer Idee Maandabonnement* € 90,35
is een uitgave van
Losse verkoop € 100,10
Reshift Digital.
* Deze prijzen gelden bij automatische incasso.
Abonneren kan via www.computeridee.nl/abonneren.
Beëindiging abonnement Na de omzetting Persoonsgegevens Wij nemen uw gegevens,
voor onbepaalde duur kan op ieder moment per zoals naam, adres en telefoonnummer op in een
wettelijk voorgeschreven termijn van 1 maand gegevensbestand.
worden opgezegd. Uw opzegging ontvangen wij De verwerking van uw gegevens voeren wij
bij voorkeur telefonisch. uit conform de bepalingen in de Algemene
U kunt de Klantenservice bereiken per mail Verordening Gegevensbescherming. De
(klantenservice@reshift.nl) of telefonisch op ma gegevens worden gebruikt voor de uitvoering
t/m do tussen 9 en 12 uur via +31 (0)23–5364401. van afgesloten overeenkomsten, zoals de
Verhuizing, bezorgklachten en vragen abonnementenadministratie en, indien u daar
Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de toestemming voor hebt gegeven, om u op de
digitale klantenservice van Reshift Digital, de hoogte te houden van interessante informatie
uitgever van Computer Idee. Nadat u zich hebt en/of aanbiedingen.
geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw U kunt uw persoonsgegevens opvragen om
email-adres en wachtwoord. inzicht te krijgen in welke gegevens wij van u
hebben, deze te corrigeren of, na beëindiging
van de abonnee-overeenkomst, te laten
Kosten Edities Per editie Betaling per verwijderen.
per periode Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital,
€ 77,– 26 € 2,96 jaar afd. klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ
€ 42,75 13 € 3,29 half jaar Haarlem of een e-mail naar klantenservice@
€ 6,95 2 € 3,48 4 weken reshift.nl
€ 3,85 1 € 3,85 editie

computeridee.nl | 7 | 2020 67
SPOTNET