ქართული ენა და ლიტერატურა

საბაზო საფეხური

თემა: ადამიანი და ბუნება

თემატური ბლოკი: -სამყაროს შეცნობა, ახლის ძიება

საათების საორიენტაციო რაოდენობა:

(შენიშვნა: დრო მიეთითება მხოლოდ მას მერე, რაც მასწავლებელი დაასრულებს კლასში მოცემულ თემაზე მუშაობას)

კლასი:

თემატური საკვანძო შეკითხვები:

 რატომ უწოდებენ ადამიანს/ფრინველს/ცხოველს ბუნების შვილს/ქმნილებას?
 რა და როგორ შეიძლება ვისწავლოთ ბუნებისგან?
 რატომ და როგორ უნდა მივაღწიოთ თანხმობას/ჰარმონიას ბუნებასთან?
 რატომაა ბუნება შთაგონების წყარო მწერლებისთვის, სხვა ხელოვანებისთვის?
 რა გავლენას ახდენს ტექნოლოგიების განვითარება ბუნებაზე, ჩვენს ცხოვრებაზე?
 რას გვასწავლის ადამიანისა და ბუნების ურთიერთობაზე შექმნილი ტექსტები?
 რა მიზნით და რამდენად ეფექტურად იყენებს ავტორი ენობრივ საშუალებებს?
 რამდენად დამეხმარება ადამიანისა და ბუნების ურთიერთობაზე შექმნილი ტექსტები ყოველდღიურ ცხოვრებაში?

თემატური მკვიდრი წარმოდგენები:

 ადამიანისა და ბუნების ურთიერთობა ასახულია განსხვავებული ტიპისა და ჟანრის ტექსტებში.
 ავტორები/ხელოვანები წარმოგვიდგენენ ბუნებას სხვადასხვა კუთხიდან, განსხვავებული საშუალებების (სიტყვების; ბგერების; ფერების,
ხაზების, ფორმების) გამოყენებით.
 ბუნების კონკრეტულ საგნებში/მოვლენებში შესაძლებელია აისახოს ბუნების/სამყაროს მოწყობის ზოგადი პრინციპები.
 სხვადასხვა ავტორის, პერსონაჟის/ლირიკული გმირის დამოკიდებულებები ბუნების მიმართ შეიძლება განსხვავდებოდეს ერთმანეთისგან.
 ბუნებაზე შექმნილი ტექსტები გვეხმარება გავიაზროთ ადამიანის ადგილი სამყაროში, ადამიანის პასუხისმგებლობა ბუნების მიმართ.
 ავტორები იყენებენ ტექსტის ელემენტებს, ენობრივ საშუალებებს, რათა გამოხატონ თავიანთი დამოკიდებულება ბუნების მიმართ,
მოახდინონ ზემოქმედება მკითხველებზე, დაარწმუნონ ისინი.
 ადამიანისა და ბუნების ურთიერთობაზე შექმნილი ლიტერატურის უკეთ გასაგებად შემიძლია გამოვიყენო ტექსტის ელემენტების,
ენობრივი საშუალებებისა და კითხვის სტრატეგიების ცოდნა.
იმისათვის, რომ გამოვხატო ჩემი მოსაზრებები ბუნებაზე შექმნილ ლიტერატურაზე, გამოვხატო პირადი დამოკიდებულება/მოსაზრებები
ბუნებისა და ადამიანის ურთიერთობაზე, შემიძლია გამოვიყენო საკუთარი გამოცდილება, ნასწავლი/ნაცნობი ლიტერატურის, ცნებებისა
 და საკითხების ცოდნა.

ძირითადი რესურსები/ტექსტები:

რიჩარდ ბახი, თოლია ჯონათან ლივინგსტონი

თემის ფარგლებში დასამუშავებელი ცნება/ცნებები:

1. ჟანრი;
2. კომპოზიცია;
3. გრამატიკა;
4. ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებები;
5. კონტექსტი;
6. საკომუნიკაციო სიტუაცია
7. სტრატეგიები

თემის ფარგლებში დასამუშავებელი ქვეცნებები/საკითხები:

1. ჟანრი: ავტობიოგრაფია
2. კომპოზიცია: თემა, იდეა, პერსონაჟი;
3. გრამატიკა: სუბიექტური პირის ნიშნები ზმნაში
4. ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებები: გაპიროვნება, ეპითეტი.
5. კონტექსტი: ადგილი;
6. საკომუნიკაციო სიტუაცია: ადრესატი;
7. სტრატეგიები: წერის სტრატეგიები, მეტაკოგნიტური სტრატეგიები.

ნაწილი I.
ძირითადი რესურსი/ტექსტი: რიჩარდ ბახი, თოლია ჯონათან ლივინგსტონი

ცნებები და მასთან კომპლექსური დავალება (შუალედური

დაკავშირებული მკვიდრი დამატებითი რესურს(ებ)ი: https://azrovnebisakademia.ge/videos/andro-dgebuadze- სასწავლო მიზანი)
წარმოდგენები tholia-jonathan-livingstoni/

ცნება/ცნებები:
1. ჟანრი;
2. კომპოზიცია;
3. გრამატიკა;
4. ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებები;
5. კონტექსტი;
6. საკომუნიკაციო სიტუაცია
7. სტრატეგიები

1) ჟანრი
(შედეგები: საბაზო - 3, 6, 8, 9, 11, 12)
1. ერთი ჟანრის ტექსტებს აქვთ
საერთო ჟანრობრივი მახასიათებლები
(შინაარსობრივი, ენობრივ-სტილური,
სტრუქტურულ-ორგანიზაციული),
რომლებიც განსხვავდება სხვა ჟანრების
მახასიათებლებისგან.
2. ჟანრობრივი მახასიათებლების ცოდნა
მნიშვნელოვანია ტექსტის გასააზრებლად,
ტექსტების შესადგენად.
2) კომპოზიცია/შინაარსობრივი მხარე
(შედეგები საბაზო - 1, 2, 6, 8, 10, 11, 12)
1. ტექსტის მთლიანობას განაპირობებს მისი
კომპოზიცია/შინაარსობრივი მხარე.
კომპოზიციას/შინაარსობრივ მხარეს ქმნის
ერთობლიობა:
 ლექსში - თემის, იდეის,
მხატვრული საშუალებების, სხვა
სტრუქტრულ-ორგანიზაციული
ელემენტების - მეტრის, რითმის;
 პოემაში- თემის, იდეის,
ფაბულის, სიუჟეტის, მოქმედების
დროისა და ადგილის,
პერსონაჟთა სახეების, ხედვის
კუთხის, ჩანართი ეპიზოდების,
მხატვრული საშუალებების,
სტრუქტრულ-ორგანიზაციული
ელემენტების - მეტრისა და
ქვეცნება/ქვეცნებები, საკითხ(ებ)ი:
1. ჟანრი: ავტობიოგრაფია
2. კომპოზიცია: თემა, იდეა, პერსონაჟი;
3. გრამატიკა: სუბიექტური პირის ნიშნები ზმნაში
4. ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებები: გაპიროვნება, ეპითეტი.
5. კონტექსტი: ადგილი;
6. საკომუნიკაციო სიტუაცია: ადრესატი;
7. სტრატეგიები: წერისა და საუბრის სტრატეგიები, მეტაკოგნიტური
სტრატეგიები.
კომპლექსური დავალების განხორციელების ეტაპები (აქტივობები,
რესურსები, შეკითხვები) საკვანძო შეკითხვები:
 როგორ გამოვიყენო ჟანრობრივი
მახასიათებლების ცოდნა?
 რა შეიცვლება ან არ შეიცვლება
ეტაპი I. მოსწავლეებისთვის კომპლექსური დავალების პირობის გაცნობა ნაწარმოების ჟანრის შეცვლის
შედეგად?
აქტივობები და შეკითხვები:  როგორ/რის საფუძველზე
შემიძლია ამოვიცნო პერსონაჟის
აქტივობა 1. „მოგზაურობა ნაწარმოებში“ (ძირითადი საკითხების პიროვნული მახასიათებლები,
გამოყოფა) _ რა არის მნიშვნელოვანი ნაწარმოებში? მისი შინაგანი სამყარო,
აქტივობა 2. „პერსონაჟის სკამი“ (ჯონათანი პასუხობს კითხვებს) _ რა შეხედულებები, ფასეულობები?
მიზნები გაქვს? რატომ გაქვს ამგვარი დამოკიდებულებები?  როგორ წარმოვაჩინო
აქტივობა 3. „მე ვარ ლიტერატურის თეორეტიკოსი“ _ რა არის ნოველა? პერსონაჟის/ლირიკული გმირის
რა არის ავტობიოგრაფია და მხატვრული ავტობიოგრაფია? რა ასხვავებს შინაგანი სამყაროს ცოდნა?
ნოველასა და ავტობიოგრაფიას?  როგორ გამოვიყენო ტროპების
აქტივობა 4. „მინდა ვიცოდე მეტი“_ რატომ ვუყუროთ ცოდნა?
https://azrovnebisakademia.ge/videos/andro-dgebuadze-tholia-jonathan-livingstoni/  რამდენად ამდიდრებს ტროპების
აქტივობა 5. ინტერაქტიული „კოგნიტური რუკის“ შექმნა (რა გამოყენება ჩემს ენობრივ
გახსენდებათ „თოლიადან“? გამოცდილებას?
 როგორ გამოვიყენო ნასწავლი
გრამატიკული საკითხების ცოდნა
კონკრეტული მიზნით?
 როგორ გამოვიყენო სიტუაციური
ეტაპი II. კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა, საკითხების/ქვეცნებების ფაქტორების, კომუნიკაციის
დამუშავება, მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბებაზე მუშაობა, დავალების ტიპისა და კომუნიკაციის არხის
წარდგენა ცოდნა წარმატებული
კომუნიკაციის დასამყარებლად?
აქტივობები და შეკითხვები:  როგორ მოვახდინო ზეგავლენა
აქტივობა 1. დავალების პირველადი ვერსიისთვის გეგმის შედგენა მსმენელზე/დავარწმუნო
(რა არ უნდა გამოგვრჩესდავალების წერისას?!) მსმენელი?
აქტივობა 2. დავალების წარდგენა კლასის წინაშე (როგორ წავიკითხო  როგორ დავეხმარო მსმენელებს
დავალება?) ჩემი ნათქვამის უკეთ გაგებაში?
აქტივობა 3. „კლასელის ნაშრომში მომეწონა“ (რას დაამატებდი (/რა განაპირობებს კომუნიკაციის
 რითმის;
 მხატვრულ პროზაულ
ნაწარმოებში - თემის, იდეის,
ფაბულის, სიუჟეტის, პერსონაჟთა
სახეების, მოქმედების დროისა და
ადგილის, ხედვის კუთხის,
ჩანართი ეპიზოდების,
მხატვრული საშუალებების,
სტრუქტრულ-ორგანიზაციული
ელემენტების;
 არამხატვრულ ტექსტებში -
იდეების/საკითხების, თემის,
ხედვის კუთხის, სტრუქტურულ-
ორგანიზაციული ელემენტების;
2. ტექსტის მთლიანობის განმსაზღვრელი
შინაარსობრივი, სტრუქტურული და
ორგანიზაციული ელემენტების ცოდნისა
და პირადი გამოცდილების საფუძველზე
შემიძლია წამოვაყენო ტექსტთან
დაკავშირებული იდეები, წარმოვაჩინო
ტექსტი ახალი კუთხით/ფორმით.
3. ტექსტებს შორის არსებულ მიმართებებზე
დაკვირვება მნიშვნელოვანია შესასწავლი
ტექსტის მნიშვნელობის, იდეების, თემების,
პერსპექტივების უფრო
ღრმად/მრავალმხრივად გააზრებისთვის,
მისი ახლებურად ინტერპრეტირებისთვის.
4. მთლიანობის განმსაზღვრელი
შინაარსობრივი ელემენტების, ასევე
სტრუქტურულ-ორგანიზაციული
ელემენტების ცოდნა მნიშვნელოვანია
დამეხმარება ტექსტების სიღრმისეულად
გასააზრებლად, ეფექტიანი ტექსტების
შესადგენად.
3) ენობრივ-გამომსახველობითი საშუალებები
(შედეგები: საბაზო - 9, 10,11, 12)
1. მწერლები გვიზიარებენ თავიანთ
გრძნობებს, გამოცდილებას,
დამოკიდებულებებს, განწყობასა და
მოსაზრებებს ოსტატურად შერჩეული
კლასელის ნაშრომიდან საკუთარს?) წარმატება-წარუმატებლობას?)
აქტივობა 4. დავალების საბოლოო სახის წარდგინება (შეცალე რაღაც  რატომ არის მნიშვნელოვანი
მონაკვეთები? გვინდა მოგისმინოთ!) კონტექსტის ცოდნა? / რა
აქტივობა 5. დავალებს საერთო-საკლასო ვერსიის შექმნა და გავლენას ახდენს კონტექსტი
ვიდეოჩანაწერის შექმნა სკოლის ვებ-გვერდზე ასატვირთავად (რატომ ნაწარმოებზე?
წარვუდგინოთ ჩვენი ნაშრომი საზოგადოებას?!)  როგორ გამოვიყენო
სტრატეგიების ცოდნა მიზნის
მისაღწევად?
დავალება 1. ჟანრის შეცვლა
წარმოადგინეთ ნოველა „თოლია
ჯონათან ლივინგსტონი“ მხატვრული
ავტობიოგრაფიის სახით და წაუკითხეთ
კლასელებს ერთი მსახიობის
პოზიციიდან.
დავალებაში მკაფიოდ წარმოაჩინეთ:
 მხატვრული ავტობიოგრაფიის
ჟანრობრივი მახასიათებლები
 თემა, იდეა, პერსონაჟი
 პირველი სუბიექტური პირის
ნიშნის სათანადოდ გამოყენება
 გაპიროვნება და ეპითეტები
 მოქმედების ადგილად
აკვატორია
 მსმენელია „მაყურებელი“
კლასელები
 წერისა და საუბრის
სტრატეგიები (ხერხები)
პრეზენტაციის შემდეგ ისაუბრეთ:
 რა
გაგიიოლდათ/გაგირთულდათ
დავალების შესრულებისას?
 რა იყო ყველაზე სასურველი
მონაკვეთი დავალებაში და
რატომ?
 თავიდან რომ იწყებდეთ
დავალების შექმნას, რას
შეცვლიდით?
ძირითადი რესურსი/ტექსტი:
დამატებითი რესურს(ებ)ი:
 ენობრივი საშუალებების - სიტყვების,
ფრაზების - გამოყენებით. ცნება/ცნებები:
2. მწერლები იყენებენ სხვადასხვა
ენობრივ საშუალებას იმისათვის, რომ
მოახდინონ შთაბეჭდილება მკითხველზე, ქვეცნება/ქვეცნებები, საკითხ(ებ)ი:
დაარწმუნონ მკითხველი.
3. ენობრივ-გამომსახველობითი ეტაპი I.მოსწავლეებისთვისპირველი კომპლექსურიდავალებისპირობისგაცნობა
საშუალებების ცოდნა მნიშვნელოვანია
ტექსტების სიღრმისეულად გასააზრებლად,
ნიუანსების აღმოსაჩენად; მიზნის
შესაბამისი ტექსტების შესადგენად.

4) კონტექსტი
ეტაპი II. პირველ კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა, საკითხების/ქვეცნებების
(შედეგები: საბაზო - 4, 6, 11, 12) დამუშავება, დავალების წარდგენა

1. ყველა თხზულებას აქვს თავისი

კონტექსტი - ფონი თუ გარემო,
რომელშიც შეიქმნა ესა თუ ის
ნაწარმოები.
2. კონტექსტს შეიძლება
განსაზღვრავდეს სხვადასხვა
ფაქტორი, მაგ.: ავტორის
ცხოვრებისეული გამოცდილება,
სოციალური წრე, შეხედულებები;
ადგილი, ეპოქა ან კულტურული
ძირითადი რესურსი/ტექსტი:
არეალი, რომელშიც თხზულება
შეიქმნა. დამატებითი რესურს(ებ)ი:
3. კონტექსტის ცოდნა მნიშვნელოვანია
ტექსტის მრავალმხრივად გასაგებად,
მისი მნიშვნელობის, აქტუალობის
ცნება/ცნებები:
გასააზრებლად.

5) გრამატიკა ქვეცნება/ქვეცნებები, საკითხ(ებ)ი:

(შედეგები: საბაზო - 9, 11, 12)
1. მორფოლოგიის ცოდნა მნიშვნელოვანია
სიტყვების ფორმებისა და მათი ცვალებადობის ეტაპი I. მოსწავლეებისთვისკომპლექსურიდავალებისპირობისგაცნობა
გაგებისთვის, სინტაქსის ცოდნა - სიტყვების
წინადადებებად შეწყობა-შეკავშირებისთვის.
2. გრამატიკის ცოდნის გამოყენება
მნიშვნელოვანია ტექსტის უკეთ გაგებისთვის,
წარმატებული ზეპირი და წერითი
მეტყველებისთვის.

6) საკომუნიკაციო სიტუაცია ეტაპი II. კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა, საკითხების/ქვეცნებების

(შედეგები: საბაზო - 8, 11, 12) დამუშავება, მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბებაზე მუშაობა, დავალების
წარდგენა
1.საკომუნიკაციო სიტუაცია გულისხმობს
სხვადასხვა სიტუაციურ ფაქტორს:
კომუნიკაციის მიზანს, ადგილსა და დროს,
თემას, კომუნიკაციის მონაწილეებს
(ადრესანტს, ადრესატს). ძირითადი რესურსი/ტექსტი:
2.სიტუაციური ფაქტორები, კომუნიკაციის
ტიპი და არხი ზეგავლენას ახდენენ დამატებითი რესურს(ებ)ი:
კომუნიკაციის ფორმასა ან/და შინაარსზე.
3.სიტუაციური ფაქტორების, კომუნიკაციის
ტიპისა და არხის გათვალისწინება ცნება/ცნებები:
მნიშვნელოვანია წარმატებული და
ეფექტიანი კომუნიკაციის დასამყარებლად.
ქვეცნება/ქვეცნებები, საკითხ(ებ)ი:

7) სტრატეგიები
(შედეგები: საბაზო - 11, 12)

ეტაპი I.მოსწავლეებისთვისკომპლექსურიდავალებისპირობისგაცნობა
1. მოსმენის, ლაპარაკის, კითხვისა და
წერის მიზნის მისაღწევად უნდა
შევარჩიო და გამოვიყენო თითოეული
მათგანის ცალკეული ეტაპის
შესაბამისი ხერხები, ანუ
სტრატეგიები.
2. სწავლის პროცესზე დაკვირვება,
გამოყენებული სტრატეგიების
გაცნობიერება დამეხმარება ეტაპი II. კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა, საკითხების/ქვეცნებების
სიძნელეების გადალახვასა და დამუშავება, მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბებაზე მუშაობა, დავალების
წინსვლაში. წარდგენა

ძირითადი რესურსი/ტექსტი:

დამატებითი რესურს(ებ)ი:
ცნება/ცნებები:

ქვეცნება/ქვეცნებები, საკითხ(ებ)ი:

ეტაპი I.მოსწავლეებისთვისკომპლექსურიდავალებისპირობისგაცნობა

ეტაპი II. კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა, საკითხების/ქვეცნებების

დამუშავება, მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბებაზე მუშაობა, დავალების
წარდგენა

ძირითადი რესურსი/ტექსტი:

დამატებითი რესურს(ებ)ი:

ცნება/ცნებები:

ქვეცნება/ქვეცნებები, საკითხ(ებ)ი:

ეტაპი I.მოსწავლეებისთვისკომპლექსურიდავალებისპირობისგაცნობა

ეტაპი II. კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა, საკითხების/ქვეცნებების

დამუშავება, მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბებაზე მუშაობა, დავალების
წარდგენა

ეტაპი I.მოსწავლეებისთვისკომპლექსურიდავალებისპირობისგაცნობა

ეტაპი II. კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა, საკითხების/ქვეცნებების

დამუშავება, მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბებაზე მუშაობა, დავალების
წარდგენა

ძირითადი რესურსი/ტექსტი:

დამატებითი რესურს(ებ)ი:

ცნება/ცნებები:

ქვეცნება/ქვეცნებები, საკითხ(ებ)ი:

ეტაპი I.მოსწავლეებისთვისკომპლექსურიდავალებისპირობისგაცნობა

ეტაპი II. კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა, საკითხების/ქვეცნებების

დამუშავება, მკვიდრი წარმოდგენების ჩამოყალიბებაზე მუშაობა, დავალების
წარდგენა