Professional Documents
Culture Documents
Pedagogika Pragmatyzmu
Pedagogika Pragmatyzmu
Pedagogika Pragmatyzmu
1.GENEZA PRAGMATYZMU
Pragmatyzm jest jedną z najbardziej popularnych koncepcji XX w. Pedagogika pragmatyzmu ma swoje początki w Stanach
Zjednoczonych jest używana w codziennej praktyce szkolnej.
Pragmatyzm został zapoczątkowany przez osadników amerykańskich, którzy zajmując coraz większe tereny Ameryki Zachodniej
zaczęli przystosowywać środowisko naturalne do własnych potrzeb. Zdobywane doświadczenia miały ogromny wpływ na zmianę
poziomu życia, oraz zmieniały ich samych i całe społeczeństwo. Wkrótce potem stosunek, jaki mieli względem natury, rozszerzył się
na inne dziedziny życia a wręcz na cały wszechświat. Wszystko, co odtąd robili miało na celu zmiany prowadzące do poprawy życia.
Tak, więc w okresie, kiedy powstawał pragmatyzm to jest na przełomie XIX i XX w doszło do dynamicznego rozwoju nauki,
przemysłu i nowych technologii. Zaczęto Wierzyc,że bazując na doświadczeniach osadników podbijających dziki zachód można
doprowadzić do polepszenia życia na ziemi. W tym właśnie czasie doszło do niejako uprawomocnienia pragmatyzmu i zaczął być on
powszechnie stosowany.
Pragmatyzm zaczął ingerować również w ideologię progresywizmu.
Podejście pragmatyczne, potwierdzało reformistyczne postawy progresywistów tzn.: opierało się na założeniu, które mówiło o tym,
że „jeśli problem można zdefiniować, to można go także rozwiązać”
Za ojca pragmatyzmu pedagogicznego uważa się Johna Deweya żyjącego w latach 1859-1952r
W swych teoriach nawiązywał on do wybitnych przedstawicieli filozofii pragmatyzmu takich jak: CHARLES PEIRC (1839-1914) I
WILLIAM JAMES (1842-1910)
Charles Peirc uważał, że aby wiedza była godna zaufania to powinna potrafić poprawnie przewidzieć skutki podejmowanych działań.
William James chciał, aby filozofia pragmatyzmu pozwoliła ludziom myśleć i postępować zgodnie z potrzebami natomiast kryterium
prawdy dotyczy osobistego przekonania o potwierdzeniu lub nie naszych przewidywań wobec świata.
3. FUNKCJA FILOZOFII
J Dewey uważał, że filozofia, która jest ograniczona do abstrakcyjnych rozważań nie ma wartości, ponieważ pomija ona świat
rzeczywisty. Jego zdaniem powinna ona być „praktycznym przedsięwzięciem„,czyli powinna pomagać ludziom w codziennym życiu.
Dewey twierdził że filozofowie powinni przestać dążyć do odkrywania „absolutnej prawdy „ natomiast powinni się skoncentrować na
problemach współczesnego społeczeństwa. Filozofia powinna być URZYTECZNA.
J Dewey był zwolennikiem empirycznego naturalizmu i uważał, że człowiek jest integralną częścią natury. Człowiek zyskał zdolność
myślenia w procesie ewolucji i dlatego nie ma ono nic wspólnego z metafizyką natomiast, lecz jest aktywną formą związku między
człowiekiem i środowiskiem.
Dewey twierdził, że UMYSŁ służy do określenia sposobów działania i konsekwencji. Służy również do powstrzymywania
niewłaściwych reakcji. Jest to przystosowanie się, związane ze zdobywaniem kontroli nad środowiskiem.
Pragmatyści podejmują też temat WOLNOŚCI CZŁOWIEKA
Człowiek, który napotyka na swojej drodze jakąś przeszkodę posługując się inteligencją zaczynają dociekać i szukają przyczyn
powstania danego problemu.
Środowisko nie ma GOTOWEGO CHARAKTERU zmienia się pod wpływem płynnych sytuacji, człowiek napotykając na nie reaguje pod
wpływem nawyku, dopiero pod wpływem napotkanej przeszkody, zmienia swoje postępowanie aż doprowadzi do zamierzonego
efektu.
W czasie takich wzajemnych INTERAKCJI zmianom podlega zarówno człowiek jak i środowisko. Pragmatyści uważają, że świat
ciągle się zmienia i nigdy nie będzie miał
Zakończonej postaci.
Pragmatyści uważają również, że człowiek nigdy nie jest po prostu ofiarą tego, co się dzieje, ale również nie jest zupełnie wolny.
Problem, przed którym staje wymaga od niego decyzji „ ZROBIC COŚ CZY NIE „ to jest wybór wolnej woli. Wybór człowieka polega,
więc na ocenianiu danej sytuacji, w której jednak środowisko ma też coś do powiedzenia, jednak, jeżeli człowiek postępuje
inteligentnie, wówczas środowisko nie dominuje i nie zniewala człowieka.
5. POGLĄD NA RZECZYWISTOŚC
Dla Deweya pytanie, czym naprawdę jest rzeczywistość nie ma wielkiego znaczenia, ponieważ owa rzeczywistość jest wszystkim, co
przydarza się człowiekowi, więc nie da się określić definicją i tak naprawdę nie ma potrzeby by ją określać.Według Deweya świat
fizyczny poprzedza każde doświadczenie człowieka. Można, więc powiedzieć, że rzeczywistością jest to, co wydarza się w danym
momencie.
7. ŻRÓDŁO WARTOŚCI
J Dewey podkreśla EMPIRYCZNĄ teorię wartości opiera się ona na określeniu wartości w trakcie konkretnego działania ludzkiego. To,
co według ludzi ma jakąś wartość staje się częścią „zwyczaju społecznego”, a to, co nie ma wartości – „zanika.”
Wartość również zależy od ludzi,miejsca, czasu i okoliczności.
Według Deweya cele oraz metody nauczania były zdeterminowane przez te cechy. Według tradycyjnego nauczania przygotowanie
młodego człowieka do życia w społeczeństwie polegało na przekazaniu materiału kształcenia, który zawierał gotową wiedzę.
Uczniowie powinni być ulegli i posłuszni.
Podręczniki były traktowane jako „MĄDROŚC PRZESZŁOŚCI”
Nauczyciele wg Deweya to „ORGANY”, które łączą uczniów z materiałem nauczania.
To oznacza, że nauczyciele służą do przekazywania wiedzy, natomiast zasady, według których powinno się postępować są niejako
narzucane.
Dewey twierdzi, że preferowane metody nauki nie mają związku ze zdolnościami i posiadanym doświadczeniem dzieci.Ponieważ
Dewey był przeciwny traktowaniu wiedzy jako ukończonego produktu jak również był on przeciwny nauczaniu tylko i wyłącznie
przez przyswajanie sobie wiedzy książkowej, dlatego stworzył własną propozycję nauczania. Do najważniejszych elementów tego
nauczania należały:
1.Uczenie się przez działanie i doświadczenie
2.Indywidualiżm pedagogiczny
3.Edukacja dla demokracji
Dla Deweya edukacja nie jest tylko środkiem do osiągnięcia określonego celu, lecz celem samym w sobie. Pragmatyści największą
wartość edukacji widzieli w tym, że ma ona bezpośredni związek z życiem. Uważali oni, że „całe życie jest edukacyjne” a „ cała
edukacja jest życiem”. W szkołach uczniowie powinni uczyć się przez życie.
Według Deweya „gram doświadczenia więcej waży niż tona wiedzy teoretycznej”
W szkole powinna odbywać się wymiana doświadczeń osobistych i przez to powinien dokonywać się proces budowy doświadczenia
wspólnego.
Nauczyciel nie powinien przekazywać niezawodnej wiedzy, lecz powinien on być przewodnikiem w procesie edukacyjnym.
Nauczyciel powinien niejako stać z boku i być tylko „nośnikiem” doświadczenia nie wolno mu zakłucac wolności uczniów i wtrącać
się pomiędzy nich a proces doświadczenia.
Edukacja jest procesem doświadczenia, ale nie ma końca, jest zmienny, dlatego proces nauczania jest ciągły.
Dzięki temu,że program szkolny jest oparty na doświadczeniach jak również potrzebach uczniów może mobilizować do ciągłego
uczenia się. Taka edukacja umożliwia wykorzystanie zdobytej wiedzy w życiu codziennym.
Dewey odrzucił również dwa podstawowe założenia starego nauczania, które zaznaczały odmienność wiedzy ogólnej od zawodowej
oraz dzieliły wiedzę na teoretyczną i praktyczną.
Podziały te wynikały z założenia, że tylko część społeczeństwa może rozwijać się intelektualnie a zdecydowana większość może
jedynie zdobyć praktyczne kwalifikacje niezbędne do przetrwania w społeczeństwie i wykożystac zdobytą wiedzę w pracy
zawodowej.
Pragmatyści w tym Dewey uważali,że to działanie jest źródłem wiedzy i dlatego uczenie się powinno być oparte na działaniu, gdyż
przez działanie człowiek rekonstruuje swoje doświadczenie. Przez rekonstrukcję doświadczenia można rozumieć: korzystanie ze
zdobytego już wcześniej doświadczenia. Podsumowując uczenie się można nazwać procesem badawczym nastawionym na
rozwiązywanie problemów.
Ad2.Indywidualizm pedagogiczny
Pomimo, że Dewey kładł nacisk na indywidualizm pedagogiczny to jednak w jego poglądach widzimy ogromny nacisk na
współdziałanie. Uważał on, że właśnie współdziałanie jest podstawą aktywności człowieka również edukacyjnej. Dewey uważa
również, że w społeczeństwie nie istnieje jednostka, która jest zupełnie wyodrębniona ze społeczeństwa tzn., że każdy człowiek jest
częścią większej całości, jaką jest społeczeństwo. Ludzie w tym społeczeństwie mają wspólne cele i podobne sposoby do osiągania
tych właśnie celów.
Fakt, że jednostki mogą współdziałać ze sobą i wymieniać własne doświadczenia między sobą prowadzi do rozwoju jednostki. Można
to również uważać za podstawę demokracji.
Dla Deweya demokracja to nie tylko forma rządów, ale przede wszystkim forma wspólnego
Życia i wzajemna wymiana doświadczeń. Według Deweya demokracja jest po prostu sposobem życia, którego najważniejszym
czynnikiem jest demokratyczna edukacja.
Pragmatyści uważali, że człowiek uczy się przez całe życie. Zarówno edukacja i demokracja są sposobem życia, są ze sobą ściśle
związane. Demokracja jest bezpośrednio związana z dążeniem pragmatystów do równości społecznej. Według nich każdy człowiek
bez względu na pochodzenie i kolor skóry ma prawo do równości społecznej.