Professional Documents
Culture Documents
Infinite Series2
Infinite Series2
บทที่ 5
ลําดับ อนุกรม และอนุกรมกําลังของจํานวนจริง
5.1 ลําดับของจํานวนจริง
บทนิยาม 5.1.1 ลําดับของจํานวนจริง คือ ฟงกชันที่มีโดเมนเปน N และมีเรนจเปนเซตยอยของ R
หรือ {an }
บทนิยาม 5.1.2 กําหนดให {an } เปนลําดับ และ L∈R เรากลาววา L เปน ลิมิต ของ {an } (limit of
{an } ) หรือ ลําดับ {an } ลูเขา (converge) สู L เขียนแทนดวยสัญลักษณ an → L หรือ lim an = L
n →∞
ตัวอยาง จงพิจารณาวาลําดับที่กําหนดใหตอไปนี้เปนลําดับลูเขาหรือลูออก
1. {1}
n
2. {( −1)n }
2
ตัวอยาง
n
1 ⎛ 2⎞
1. lim 2. lim ⎜ − ⎟
n→∞ 2n n→∞
⎝ 3⎠
1 1
3. lim 4. lim
n →∞ n2 n →∞ 3 n
lim an = −∞
n →∞
ถาสําหรับทุก ๆ α ∈ R จะมี n0 ∈ N ที่ทําให an < α สําหรับทุก ๆ n ≥ n0
ตัวอยาง
1. lim
n →∞
n = +∞
2. lim
n→∞
2n = +∞
⎪⎧ n 2 ⎪⎫
2. ⎨ ⎬
⎪⎩ ln ( n + 1) ⎪⎭
3. {n }
1
n
4
an +1
2. ถา L >1 หรือ lim
n →∞ a
= +∞ แลว {xn } เปนลําดับลูอ
อก และ lim
n →∞
an = +∞
n
an +1
หมายเหตุ ลําดับของจํานวนจริงบวก {an } ที่มี lim
n →∞ an
=L และ L =1 อาจเปนลําดับลูเขาหรือลําดับ
ลูออกก็ได ตัวอยางเชน
an +1
- {1}
n
เปนลําดับของจํานวนจริงบวกที่ลูเขาและ lim
n →∞ a
=1
n
an +1
- {n} เปนลําดับของจํานวนจริงบวกที่ลูออกและ lim
n →∞ a
=1
n
ทฤษฎีบท 5.1.16 กําหนดให {an },{bn },{cn } เปนลําดับ และ L, M , k ∈ R โดยที่ lim an = L และ
n →∞
lim bn = M
n →∞
จะไดวา
1. lim k = k
n →∞
an lim an
6. lim
n →∞ b
= n→∞ = L
lim bn M
เมื่อ bn ≠ 0 สําหรับทุก ๆ n ∈ N และ M ≠0
n
n →∞
7. lim m an = m lim an = m L
n →∞ n →∞
เมื่อ m
L , m am ∈ R และทุกจํานวนนับ m ≥ 2
8. ถามี n0 ∈ N ซึ่ง an ≤ cn ≤ bn สําหรับทุก ๆ n ≥ n0 และ L=M แลวจะไดวา lim cn = L
n →∞
5
ตัวอยาง
1. lim 2n + 1
n →∞ n + 5
2. lim ⎛⎜ 2n − 3n ⎞⎟
n→∞ ⎝ 5 4 ⎠
lim 3n 2 − 2n
2
3. n →∞ n +1
4. lim cosn n
n →∞ 3
5. ()
lim sin 1
n →∞ n
6
แบบฝกหัด 5.1
1. จงหาคาลิมิตตอไปนี้
3n 2 − n + 1
lim 2n 2− n + 4
3 5 2
1.1 lim 1.2
n →∞ n2 + n n →∞ n +1
n
n ⎛3⎞
1.3 lim 2
n →∞ 2 n − n
1.4 lim ⎜ ⎟
⎝ ⎠
n→∞ 5
1
1.5 lim 1.6 lim nn
n →∞ n +1
3 n →∞ e
1.7 lim ln n
n →∞ n
1.8 lim ln(1 + 1 )
n →∞ n
1.9 lim sin n
n →∞ n
1.10 lim n!
n →∞ n n
2. จงพิจารณาวาลําดับตอไปนี้เปนลําดับลูเขาหรือลําดับลูออก
2.1 {3( −n1) {tan( 2nπ )}
n
!
} 2.2 1 + 8n
( −1) n n
2.3 x1 = 1, xn +1 = 2 xn − 1 2.4 { )
n2 + 1
2.5 {2,7,12,17,...} 2.6 {cos(π n / 2)}
−n
{ e 2+n e }
n
2.7 {1, − 23 , 94 , − 27
8 ,...} 2.8
e −1
2.9 {3 + 5n2 }
2
2.10 { cosn n}
2
n+n 2
7
5.2 อนุกรมของจํานวนจริง
บทนิยาม 5.2.1 กําหนดให {an } เปนลําดับของจํานวนจริง และ
S n = a1 + a2 + a3 + ... + an , n = 1, 2,...
เราเรียก Sn วา ผลบวกยอยของ n พจนแรก หรือ ผลบวกยอยที่ n (nth partial sum) เรียกลําดับของ
ผลบวกยอย (sequence of partial sums) {Sn } วา อนุกรมอนันตของจํานวนจริง (infinite series of real
numbers) (ตอไปจะเรียกสั้น ๆ วา อนุกรม (series)) และเรียก an วา พจนที่ n (nth term) ของอนุกรม
∑ n 1+ 1
n =0
หรือ ∑ n 1− 1
n =2
หรือ ∑ n −1 2
n =3
เปนตน
∞
บทนิยาม 5.2.2 จะเรียกอนุกรม ∑ an วา อนุกรมลูเขา (convergent series) ถา {Sn } เปนลําดับลูเขา
n =1
สูตรตอไปนี้เปนเครื่องมือที่ชวยอํานวยความสะดวกในการหาผลบวกยอยที่ n
1. ∑ k = n(n2+ 1)
n
k =1
2. ∑ k 2 = n(n + 1)(2 n + 1) n
n 3 2
= +n +n
k =1
6 3 2 6
2
⎛ n( n + 1) ⎞ = n 4 + n 3 + n 2 = ⎛ k ⎞
n 2 n
3. ∑
k =1
k =
3
⎜
⎝ 2 ⎠
⎟ 4 2 4 ⎜⎝ ∑ ⎟
k =1 ⎠
ตัวอยาง จงพิจารณาวาอนุกรมตอไปนี้เปนอนุกรมลูเขาหรือลูออก
∞
1. ∑ n(n1+ 1)
n =1
2. 2 + 5 + 8 + ...
∞
3. ∑ (−1)n
n =1
9
หมายเหตุ
∞
1. ถา lim an ≠ 0
n →∞
แลว อนุกรม ∑ an ลูออก
n =1
∞
2. บทกลับของทฤษฎีบท 5.2.4 นั้นไมเปนจริงเสมอไป กลาวคือ ถา lim an = 0
n →∞
แลวอนุกรม ∑ an อาจ
n =1
∞ ∞
เปนอนุกรมลูออก ตัวอยางเชน ∑ n1 เปนอนุกรมซึ่ง lim an = 0
n →∞
แต ∑ n1 เปนอนุกรมลูออก
n =1 n =1
2. ∑ ⎛⎜ 2n − 1 ⎞⎟
∞
⎝ n +1 ⎠n =1
∑ ar
n =1
n −1
= a + ar + ar 2 + ... + ar n −1 + ...
∞
ทฤษฎีบท 5.2.7 อนุกรมเรขาคณิต ∑ ar n −1 เมื่อ a ≠ 0 เปนอนุกรมลูเขาถา | r |< 1 และมีผลบวกเปน
n =1
a
1− r
และเปนอนุกรมลูออกถา | r | ≥ 1
ตัวอยาง จงพิจารณาวาอนุกรมตอไปนี้เปนอนุกรมลูเขาหรือลูออก
∞ ∞
1. ∑ 1
n
2. ∑ 1
n
n=0 2 n =1 2
3. ∑ ( ) ()
∞ n ∞ n
−1
2
4. ∑ 3
5
n =1 n =1
( ) ()
∞ n ∞ n
5. ∑ −2
3
6. ∑ 5
3
n =1 n =1
10
∞ ∞
ทฤษฎีบท 5.2.9 ถา ∑ an และ ∑ bn เปนอนุกรมลูเขา และ α , β ∈ R เปนคาคงตัวใด ๆ แลวจะไดวา
n =1 n =1
∞
∑ (α a
n =1
n + β bn ) เปนอนุกรมลูเขา และ
∞ ∞ ∞
∑ (α an + β bn ) = α ∑ an + β ∑ bn
n =1 n =1 n =1
ตัวอยาง
∞ ∞ ∞
⎛ 3 5 ⎞ ⎛ 1 ⎞ ⎛ 1 ⎞
∑ ⎜⎝ 2
n =1
n
+
7 ⎠
n ⎟ = 3∑ ⎜
n =1 ⎝ 2 ⎠
n ⎟ + 5∑ ⎜ n⎟
n =1 ⎝ 7 ⎠
∞ ∞ ∞
ทฤษฎีบท 5.2.10 ถา ∑ an เปนอนุกรมลูเขาและ ∑ bn เปนอนุกรมลูออก แลวจะไดวา ∑ (an + bn )
n =1 n =1 n =1
เปนอนุกรมลูออก
ตัวอยาง
∞
∑ (( − 45 )
n =1
n
+ n)
∞
บทนิยาม 5.2.12 อนุกรมพี (p-series) คือ อนุกรมทีเ่ ขียนไดในรูป ∑ 1
p
เมื่อ p∈R เปนคาคงตัว
n =1 n
ตัวอยาง
∞ ∞
1. ∑ n1 2. ∑ 1
2
n =1 n =1 n
∞ ∞
3. ∑ 31 4. ∑ 15
n n =1 n n =1
11
∞
2. ∑ ln n
nn =1
an
1. ถา lim
n →∞ b
=c>0 แลวจะไดวาอนุกรมทั้งสองลูเขาดวยกันหรือไมก็ลูออกดวยกัน
n
∞ ∞
an
2. ถา lim
n →∞ b
=0 และ ∑ bn เปนอนุกรมลูเขา แลวจะไดวา ∑ an เปนอนุกรมลูเขา
n n =1 n =1
∞ ∞
an
3. ถา lim
n →∞ b
=∞ และ ∑ bn เปนอนุกรมลูออก แลวจะไดวา ∑ an เปนอนุกรมลูออก
n n =1 n =1
12
ตัวอยาง
∞
1. ∑ 1
n =1 2n 3 − 1
∞
2. ∑ 3n1− 1
n =1
∑ (−1)
n =1
n +1
an = a1 − a2 + a3 − a4 + ... + (−1) n +1 an + ...
หรือ
∞
∑ (−1)
n =1
n
an = − a1 + a2 − a3 + ... + (−1) n an + ...
ตัวอยาง จงทดสอบวาอนุกรมสลับตอไปนี้เปนอนุกรมลูเขาหรือลูออก
∞
1. ∑ (−n1)
n
n =1
∞
2. ∑ (−1)
n
n
n =1
13
∞
บทนิยาม 5.2.22 กําหนดให ∑ an เปนอนุกรม
n =1
∞ ∞
1. ∑ an เปน อนุกรมลูเขาแบบสัมบูรณ (absolutely convergent series) ถา ∑ | an | เปน
n =1 n =1
อนุกรมลูเขา
∞ ∞
2. ∑ an เปน อนุกรมลูเขาแบบมีเงื่อนไข (conditionally convergent series) ถา ∑ | an |
n =1 n =1
∞
เปนอนุกรมลูออก แต ∑ an ลูเขา
n =1
∞ ∞
ทฤษฎีบท 5.2.24 ถา ∑ an เปนอนุกรมลูเขาแบบสัมบูรณ แลว ∑ an เปนอนุกรมลูเขา
n =1 n =1
สรุป
∞ ∞ ∞
ถา ∑ a เปน อนุกรมลูเขาแบบสัมบูรณ จะไดวา ∑ a ลูเ ขา และ ∑ | a | ลูเขา
n n n
n =1 n =1 n =1
∞ ∞ ∞
ถา ∑ a เปน อนุกรมลูเขาแบบมีเงื่อนไข จะไดวา ∑ a ลูเ ขา แต ∑ | a | ลูออก
n n n
n =1 n =1 n =1
ตัวอยาง จงพิจารณาวาอนุกรมตอไปนี้เปนอนุกรมลูเขาแบบสัมบูรณหรือแบบมีเงื่อนไข
∞
1. ∑ (−n1)
n
n =1
∞
2. ∑ (−1)2
n
n
n =1
∞
3. ∑ (−1)n
n
3
n =1
∞
1. ถา L <1 แลวจะไดวา ∑ an เปนอนุกรมลูเขาแบบสัมบูรณ
n =1
∞
an +1
2. ถา L >1 หรือ lim
n →∞ a
=∞ แลวจะไดวา ∑ an เปนอนุกรมลูออก
n n =1
3. ถา L =1 แลวจะสรุปผลการทดสอบดวยวิธีการนี้ไมได
14
ตัวอยาง จงทดสอบวาอนุกรมตอไปนี้เปนอนุกรมลูเขาหรือลูออก
∞
1. ∑ (−1)n n
n 2
e
n =1
∞
2. ∑ (−1)2 3
n n
n
n =1
∞
ทฤษฎีบท 5.2.28 (การทดสอบโดยใชการถอดกรณฑ : Root Test) กําหนดให ∑ an เปนอนุกรม และ
n =1
lim n | an | = L
n →∞
เมื่อ L∈R แลวจะไดวา
∞
1. ถา L <1 แลวจะไดวา ∑ an เปนอนุกรมลูเขาแบบสัมบูรณ
n =1
∞
2. ถา L >1 หรือ lim
n →∞
n | a | = ∞ แลวจะไดวา
n ∑ an เปนอนุกรมลูออก
n =1
3. ถา L =1 แลวจะสรุปผลการทดสอบดวยวิธีการนี้ไมได
ตัวอยาง จงทดสอบวาอนุกรมตอไปนี้เปนอนุกรมลูเขาหรือลูออก
( )
∞
2n + 3
n
1. ∑ 3n + 5
n =1
∞ n +1
2. ∑ ( −1)n
n
n =1
∞ n
3. ∑ ⎛⎜ 5n2 + 2 ⎞⎟
2
⎝ 3n + n ⎠
n =1
15
แบบฝกหัด 5.2
1. จงหาผลบวกของอนุกรมตอไปนี้ (ถามี)
∞
1.1 ∑ ( −1)n
n
1.2 1 + 23 + 94 + 278 + ...
3
n =0
n =0 5n =1
∞ ∞
1.11 ∑ 1 1.12 ∑ ln n n+ 1
n =1 n + n −1 n =1
2. จงทดสอบวาอนุกรมตอไปนี้เปนอนุกรมลูเขาหรือลูออก
∞ ∞
2.1 ∑ n 1 2.2 ∑ 3 1 1/4
2 −3
n =1 ( n + 10)
n =1
∞ ∞
2.3 ∑ 1 n 2.4 ∑ n4
3
n3n =1 2n + 1
n =2
∞ ∞
2.5 ∑ e 3 2.6 ∑ 1n
n
nn =1 nn =1
∞ ∞
2.7 ∑ nn 2.8 ∑ 31n
2
en =1 n =1
∞ n +1 ∞
2.9 ∑ ( −1)n !
n
2
2.10 ∑ (n − nn+ 1)
2
n =0 n =1
∞ ∞
2.13 ∑ n( 43 )n 2.14 ∑ nn
n
2
n =1 n =1 e
∞ ∞ n +1
2.15 ∑ n3
n
2.16 ∑ ( −1)n
n =1 (ln 2) n =1 n
∞ ∞
2.17 ∑ n 2.18 ∑ 1 n
n =1 ( n + 1) n (ln n )
n =2
∞ ∞
2.19 ∑ ( −1)n +1 1 2.20 ∑ ( −1)n +1 n(nn++12)
n =1 n 2 ( n + 1) n =1
∞ ∞
2.21 ∑ ( −1) n +1 n2 2.22 ∑ ( −1)n+1 1
n =1 n +1
3
n =1 n( n + 1)
∞ ∞
2.23 ∑ ( −3) (1 + n 2 )
n
2.24 ∑ 5n +1
n
n =1
n! n n =1
16
5.3 อนุกรมกําลังของจํานวนจริง
บทนิยาม 5.3.1 กําหนดให x เปนจํานวนจริง และให an , c เปนคาคงตัวสําหรับทุก ๆ n = 0,1, 2,...
จะเรียกอนุกรมของจํานวนจริงที่เขียนอยูในรูป
∞
∑ a ( x − c)
n =0
n
n
หรือ a0 + a1 ( x − c ) + a2 ( x − c ) 2 + ...
วา อนุกรมกําลัง (power series) ใน x−c เรียก an เมื่อ n = 0,1, 2,... วา สัมประสิทธิ์ (coefficients)
ของอนุกรมกําลัง และเรียก c วา ศูนยกลาง (center) ของอนุกรมกําลัง
∞
ตัวอยาง ∑ x n = 1 + x + x 2 + x3 + ... เปนอนุกรมกําลังที่มีสัมประสิทธิ์ an = 1 สําหรับทุกจํานวนนับ n
n=0
ทุ ก ๆ x ซึ่งทําให | x − c | >| x2 − c |
∞
ทฤษฎีบท 5.3.3 การลูเขาของอนุกรมกําลัง ∑ an ( x − c)n จะเปนไปตามกรณีใดกรณีหนึ่งตอไปนี้
n =0
3. มี จํ า นวนจริ ง R>0 ที่ ทํ า ให อ นุ ก รมลู เ ข า สํ า หรั บ ทุ ก ๆ x∈R ซึ่ ง | x − c |< R และ
ลูออกสําหรับทุก ๆ x∈R ซึ่ง | x − c | > R
บทนิยาม 5.3.4 1. เราจะเรียกจํานวนจริง R>0 ในทฤษฎีบท 5.3.3 (3) วา รัศมีการลูเขา (radius of
convergence) และเรียกเซตยอยของ R ที่นิยามโดย
∞
{ x ∈ R | ∑ an ( x − c)n เปนอนุกรมลูเขา}
n =0
∞
วา ชวงของการลูเขา (interval of convergence) ของอนุกรมกําลัง ∑ an ( x − c)n
n =0
17
ดังนั้น ชวงของการลูเขาของอนุกรมกําลังนี้จึงเปนกรณีใดกรณีหนึ่งตอไปนี้
- ( c − R, c + R )
- [ c − R, c + R )
- ( c − R, c + R ]
- [ c − R, c + R ]
∞ ∞
2. ถาอนุกรมกําลัง ∑ an ( x − c)n ลูเขาที่ x=c เทานั้น แลว ∑ an ( x − c)n มีรัศมี
n =0 n =0
ตั ว อย า ง 5.3.5 จงหารั ศ มี ก ารลู เ ข า และช ว งของการลู เ ข า ของอนุ ก รมกํ า ลั ง ที่ กํ า หนดให ต อ ไปนี้
∞
1. ∑ xn
n
n =1
18
∞
2. ∑ xn !
n
n =1
∞
3. ∑ n ! x n
n =1
∞
4. ∑ n n x n
n =1
19
∞
บทนิยาม 5.3.6 กําหนดให ∑ an ( x − c)n เปนอนุกรมกําลังที่มี I เปนชวงของการลูเขา
n =0
เราจะเรียกฟงกชัน f ที่นิยามโดย
∞
f ( x ) = ∑ an ( x − c) n สําหรับทุก ๆ x∈I
n =0
∞
วา ฟงกชันผลบวก ของอนุกรมกําลัง ∑ an ( x − c)n
n =0
∞
2. ∑ ( −1) n x 2 n
n =0
∞ n
3. ∑ x n
2n =0
∞
4. ∑ 3n x n
n =0
20
ตัวอยาง
1. จงเขียนอนุกรมแมคลอรินของ f ( x) = cos x
21
2. จงเขียนอนุกรมเทยเลอรของ f ( x) = 1
x
รอบจุด c = 1
แบบฝกหัด 5.3
1. จงหาชวงของการลูเขาของอนุกรมกําลังตอไปนี้
∞ ∞
1.1 ∑ xn 1.2 ∑ x 2
n
n
n =1 2 n
n =1
∞ ∞
1.3 ∑ nx n 1.4 ∑ 3 xn
n n
n =1 n4
n =1
∞ ∞
1.5 ∑ x n 1.6 ∑ n( x − 1)n
n
n2
n =1 n =1
∞ ∞
1.7 ∑ (ax )n , a > 0 1.8 ∑ n2! x n
n =1 n =1
2. จงเขียนอนุกรมแมคลอรินของ f ( x) = sin x
3. จงเขียนอนุกรมแมคลอรินของ f ( x) = e x