გაკვეთილი 15) დღევანდელი გაკვეთილის თემაა მოდალური ზმნები.
Die Modalverben-მოდალური ზმნები
მოდალური ზმნა გამოხატავს მოქმედი პირის დამოკიდებას ზმნით გამოხატული მოქმედებისადმი. მოდალური ზმნა იუღლება და წინადადებაში იკავებს მეორე ადგილს, ხოლო ძირითადი ზმნა არ იცვლება ანუ Infinitiv- შია და დგას წინადადების ბოლოში. მაგალითად: Ich will ein Buch kaufen-მე მსურს წიგნის ყიდვა. Will ( wollen)-მოდალური ზმნაა,ხოლო kaufen-ძირითადი ზმნა,რომელიც საწყისში ანუ Infinitiv-შია წინადადების ბოლოს. გერმანულ ენაში 6 მოდალური ზმნაა. თითოეულ მათგანს აქვს თავისი ძირითადი მნიშვნელობა. 1) müssen-აუცილებლობა, საჭიროება, ვალდებულება Ich muss Du musst Er/ sie/ es muss Wir müssen Ihr müsst Sie/ sie müssen მაგალითად: Ich müss den Text lesen-ტექსტი უნდა წავიკითხო Vor dem Essen muss man sich die Hände waschen-ჭამის წინ ხელები უნდა დაიბანოთ. ყურადღება! Müssen მოდალურ ზმნას არ აქვს ალტერნატივა. მაგალითად: Ich muss arbeiten-მე უნდა ვიმუშაო ანუ ყველა ვარიანტში უნდა ვიმუშაო არ მაქვს სხვა გამოსავალი თუ შესაძლებლობა. Ich muss auf die Toilette gehen-მე ტუალეტში უნდა წავიდე ანუ სხვა გზაა არაა უნდა წავიდე 2) sollen-გარეგანი აუცილებლობა, დავალება, ბრძანება, მოწოდება Ich soll Du sollst Er/ sie/ es soll Wir sollen Ihr sollt Sie/ sie sollen მაგალითად: du sollst den Text lesen - ტექსტი უნდა წაიკითხო Ich soll viel Obst essen, hat die Ärztin gesagt-ექიმმა მითხრა ბევრი ხილი ჭამეო ყურადღება! 1.Sollen კითხვის დროს გამოიყენება თუ შენ ვინმეს რამეს სთავაზობ ანუ გსურს შენ რომ მე რამე შენთვის ... მაგალითად: soll Ich dir einen Kaffee machen?-გსურს რომ ყავა გაგიკეთო? 2.sollen გამოიყენება თუ სხვა ადამიანი გეუბნებათ,,თქვენ უნდა.." და ამას თქვენ ყვებით. მაგალითად: der Arzt sagt, ich soll die Tabletten nehmen und ich soll nicht arbeiten-ექიმმა თქვა, მე უნდა წამალი დავლიო და არ უნდა ვიმიშავო 3) wollen-სურვილი, განზრახვა Ich will Du willst Er/ sie/ es will Wir wollen Ihr wollt Sie/ sie wollen მაგალითად: Ich will Journalistin werden-მე მსურს ჟურნალისტი გავხდე ყურადღება! Wollen გამოიყენება როცა ეს არის თქვენი სურვილი პირდაპირ, თუმცა თუ ვინმეგან რამე გვსურს ეს არ იქნება თავაზიანი სურვილი. Ich will gerne Ski- Urlaub machen-მე მსურს სათხილამურო არდადეგები 4)mögen-თავშეკავებული სურვილი, თავაზიანი თხოვნა Ich mag/ möchte Du magst / möchtest Er/ sie/ es mag / möchte Wir mögen / möchten Ihr mögt / möcht Sie/ sie mögen / möchten Ich möchte Sie sehen- თქვენი ნახვა მინდოდა ყურადღება! Mögen-ის ფორმაა möchten ოღონდ კავშირებით კილოში და აქ როგორც ახლანდელ დროში ისე გამოიყენება. მათ შორის ის განსხვავებაა რომ mögen კონკრეტულად მოწონებას ნიშნავს, ხოლო möchten სურვილს , თავაზიან სურვილს Ich mag Fisch-მე მომწონს თევზი ( ზოგადად მომწონს,მიყვარს თევზი) Ich möchte Fisch-მე მსურს თევზი ( თევზის ჭამა მინდა) 5) können-ფიზიკური, გონებრივი, სულიერი შესაძლებლობის უნარი Ich kann Du kannst Er/ sie/ es kann Wir können Ihr könnt Sie/ sie können მაგალითად: Ich kann schwimmen-მე შემიძლია ცურვა ყურადღება! Können გამოიყენება 1. როცა რამე ნასწავლი გაქვს: Ich kann Englisch-მე შემიძლია ინგლისური ( ანუ შესწავლილი აქვს და ფლობს ) 2.არსებობს შესაძლებლობა, შანსი: hier kann man essen und trinken-აქ შეუძლია ადამიანს ჭამოს და დალიოს 3.ნებართვისას,როცა აკრძალული არ არის: hier kann man parken-აქ შესაძლებელია პარკინგი 6) dürfen-ნებართვა, უფლების ქონა Ich darf Du darfst Er/ sie/ es darf Wir dürfen Ihr dürft Sie/ sie dürfen მაგალითად du darfst gehen-შეგიძლია წახვიდე ყურადღება! Dürfen გამოიყენება 1.რაიმეს ასაკრძალად: hier dürfen sie nicht rauchen-აქ მოწევა აკრძალულია 2. ნებართვისას: heute dürfen meine Kinder Fernsehen-დღეს ჩემს შვილებს ნებას ვრთავ ( უფლება აქვთ) ტელევიზორს უყურონ. ყურადღება! შეამჩნევდით და მოდალური ზმნები თავისებურად იუღლებიან. ჩვეულებრივი ზმნებისგან განსხვავებით მოდალურ ზმნებს არ აქვთ ბრძანებითი კილო.