Panalangin

MAGANDANG
ARAW !
- Pre - Service Teacher sa Araling Panlipunan
Pagtatala ng
Liban
 Mga Paalala

PAGRESPETO PAGPAPAKITA PAKIKILAHOK PAGKATUTO

Introduksyon Sa ating mga nakaraang aralin ,
ating nalaman na ang pag- unlad
ng isang ekonomiya ay
nakasalalay sa kakayahan ng
iba’t ibang sector na
magprodyus ng kalakal at
serbisyo. Ngunit paano natin
malalaman kung tumaas ang
ating pambansang ekonomiya?
Pagbabalik-aral
Kompetensi

Nasusuri ang pamamaraan

at kahalagahan ng
pagsukat ng pambansang
kita.
Learning Targets
Sa pagtatapos ng sesyon, ako ay inaasahang:
● nakatutukoy ng pamamaraan ng pagsukat ng
pambansang kita at produkto;
● nakakikilala ng mga konsepto na nakakaapekto sa
pambansang kita at produkto at;
● nakababahagi ng kahalagahan ng pagsukat sa
pambansang kita at produkto sa ekonomiya ng bansa.
Pagganyak
Anagram Game
Panuto: Ayusin ang letra upang mabuo ang
salita. Gawing gabay ang larawan ng bagay
sa bawat bilang . Paunahan lamang ng pag
type ng sagot sa ating chat box.
1. YOSEPR ________________
1. YOSEPR PRESYO
2. KTODUORP ___________
2. KTODUORP PRODUKTO
3. RTEXPO _________
3. RTEXPO EXPORT
Mula sa mga salitang
presyo, produkto at
export, paano kaya ito
maiuugnay sa ating
ekonomiya? O ano ang
mabuting dulot nito sa ating
pambansang ekonomiya?
Pagsukat ng Pambansang
Produkto at Kita
Baitang 9 - Ikatlong Markahan
PRESYO SA PAMILIHAN BILANG SUKAT NG PRODUKSIYON

Presyo- Tumutukoy sa katumbas na halaga ng

produkto na binabayaran ng mga konsyumer sa
pamilihan tuwing namimili.
● Ang presyo ay ginagamit na basehan sa
pagsukat ng pambansang produksiyon
(Wonnacott).
Pambansang Produkto (National Product)
Halaga ng kalakal at serbisyo na prinodyus ng ekonomiya sa
loob ng takdang panahon.
Talahanayan 12.1
Pagsukat sa Pambansang Produkto Gamit ang Presyo

Produkto Dami at Yunit Presyo/Yunit Halaga sa

Pamilihan
Tuyo (dried 200 kilo ₱80.00 ₱16, 000.00
fish)
Tela (cloth) 50 metro ₱40.00 ₱2, 000.00

Kabuoang ₱18, 000.00

Halaga
PANGUNAHING PARAAN NG PAGSUKAT SA PAGLAGO NG
PAMBANSANG EKONOMIYA

a. Pagsukat sa Pambansang Produkto

(National Product Approach)

b. Pagsukat ng Pambansang Kita (National

Income Approach)
Pigura 12.1 Paikot na Daloy ng Kita at Produkto sa Simple at Ganap na Malayang
Ekonomiya

● Nagpapakita na ang mga

transaksyon sa simple at
ganap na malayang
ekonomiya ay sa pagitan ng
konsyumer at prodyuser
lamang
 Samakatuwid, sa simple at
ganap na malayang
ekonomiya, ang pambansang
produkto at ang pambansang
kita ay magkatumbas.

Pigura 12.1 Paikot na Daloy ng Kita at

Produkto sa Simple at Ganap na
Malayang Ekonomiya
 KONSEPTO NG PAMBANSANG PRODUKTO AT
PAMBANSANG KITA

1. Ang Konsepto ng Value-added (Naidagdag na halaga)

-Ginagamit upang maiwasan ang double counting error o
ang pagkuwenta sa halaga ng produkto nang dalawang
beses o higit pa sa pagsukat sa pambansang kita at
produkto.
Dalawang Uri ng Produkto Ayon sa Takdang Gamit

A.Intermediate Product
Kailangang linangin o iproseso muli at ang bumibili nito
ay hindi ang huling consumer

B. Final Product
Hindi na kailangang iprosesong muli at gawing kapital sa
pamumuhunan.
 Talahanayan 12.2 Intermediate Products at Final Products
Yugto (stages) ng Halaga ng Benta Halaga ng Value-Added
produksyon Intermediate Product (Naidagdag na
halaga)
Cassava ₱ 20.00 0 ₱20.00
Harina (Flour) ₱50.00 ₱20.00 ₱30.00
Cassava Cake ( sa presyong
wholesale o maramihan) ₱85.00 ₱50.00 ₱35.00

Cassava Cake ( sa presyong

retail o tingi) ₱95.00 ₱10.00 ₱10.00
Kabuoang Halaga ng Benta Kabuoang Naidagdag
₱250.00 na Halaga ( Gross ₱95.00
Value-Added)

Double
Counting Error
 MGA BAHAGI NG PAMBANSANG PRODUKTO
1. Personal na Pagkokonsumo (C)
-Personal o pribadong pagkonsumo ( personal
consumption expenditures)
-Ito ang may pinakamalaking bahagi ng
pambansang produkto ng Pilipinas.
Tatlong Uri ng Personal na Pagkonsumo

a.Durable goods (tumatagal

Halimbawa: mesa at telebisyon

b. Nondurable goods (di tumatagal)

Halimbawa: toiletries at pagkain

c. Services (serbisyo)
Halimbawa: tubig at kuryente
2. Paggugol ng Pamahalaan sa Pampublikong Kalakal at
Serbisyo (G)
-Paggugol para sa pampublikong pangangailangan (
government expenditures on goods and services).

3. Paggugol Para sa Kapital o Pamumuhunan (I)

Ang impok na hawak ng sektor ng pananalapi ay pangunahing
pinagkukunan ng kapital ng mga namumuhunan
 Paggugol Para sa Kapital o Pamumuhunan (I)
a. Fixed capital
-outlays on construction, durable equipment and breeding stocks,
orchard development, and afforestation)
b. Changes in stocks
-Diperensya sa pagitan ng ending inventories at beginning
inventories. Ang mga kasama ng inventories o stocks ay finished
goods, work-in-progress, at raw materials na binili o prinodyus at
hindi pa ginamit bilang intermediate inputs sa loob ng accounting
year.
4.Neto ng eksport (X-M) (Net Export)
Ang tawag sa balanse ng mga kalakal na iniluluwas at ng mga
kalakal na inaangkat.
Export (X) ang tawag sa mga produktong binebenta sa labas ng
bansa.
Import (I) ang tawag sa mga produktong inaangkat ng bansa .

Pormula :
Net export = Total Export – Total Import
Tandaa
n
Ang export ay kasama sa pagsukat ng
pambansang produkto sapagkat bahagi ito
ng local na produksiyon at ang import naman
ay hindi kasali sapagkat gawa ito ng ibang
bansa. Positibo ang net export kapag
malaking ang kabuoang halaga ng export
kaysa import
 ANG IBA’T IBANG ACCOUNTS NG PAMBANSANG
PRODUKTO AT PAMBANSANG KITA

National accounts
Termino para sa iba’t ibang accounts ng
pambansang produkto at pambansang kita.
 Bahagi ng National Accounts

1. Gross Domestic Expenditures (GDE)

Kabuoang halaga ng lahat ng pinal na produkto sa pamilihan na binili
ng sektor ng consumer, pamahalaan, at negosyo sa loob ng isang taon.

Pormula: GDE=C+G+I
C- personal consumption expenditure
G -government consumption expenditure; at
I- capital formation expenditure)
2. Gross Domestic Product (GDP)
-Halaga sa pamilihan ng mga pinal na produkto na gawa sa loob
ng teritoryo ng isang bansa kasama na ang neto ng eksport.

Pormula: GDP= C+G+I (X-M)

Positibo ang net export kapag mas malaki ang GDP kaysa
GDE at kung magkasinlaki ang dalawa, ang net export ay zero.
3. Gross National Product
Kabuoang kita ng mga Pilipino sa loob ng isang taon na ginamit sa
produksiyong ng kalakal at serbisyo. Pinakamalaking national income
account.
a. Remittances- tawag sa bahagi ng kita na ipinapadala ng mga OFW
sa Pilipinas.
b. Net Factor Income from Abroad (NFIA)- tawag sa pagkompyut sa
pagitan ng remittances ng mga Pilipinong kumikita sa ibang bansa at mga
dayuhang kumikita sa Pilipinas.
Pormula:
GNP= GDP+NFIA o GNP= C+G+I+ (X-M)+NFIA
Tandaan: Kapag ang net income
from abroad ay positibo, ang GNP
ay mas malaki kaysa GDP na
madalas mangyari sa Pilipinas.
Magkasinlaki ang GNP at GDP kapag
ang net factor from abroad ay zero.
 4. Dalawang Paraan ng pagkuha ng Halaga ng Puhunan sa
Bansa
a. Net National Product (NNP)
Totoong halaga ng mga puhunang kapital sa loob ng isang taon.Upang makuha
natin ang NNP kailangan natin ang Depreciation Allowance .

Depreciation Allowance
kabayaran sa paggamit ng mga pinuhunang kapital (maaaring gamitin sa
pagmamantene ng mga planta, gusali, makinarya at iba pang kapital).
Pormula: NNP= GNP - Depreciation Allowance
 a. Gross Domestic Investment (GDI),
Kabuoang halaga ng puhunan sa bansa sa loob
ng takdang taon ng accounting, ngunit hindi aktuwal
na halaga ng puhunan sapagkat may depresasyon
sa capital

Pormula : NDI= GDI- Depreciation Allowance

Ayon sa mga ekonomista mas
makatotohanang sukat ng
pamumuhunan ang NDI kaysa sa
GDI, kapag tama ang kalkulasyon
ng depresasyon ng mga kapital.
Mahirap at hindi sigurado ang datos
kung kaya bihira gamitin ang NNP
bilang estadistika ng paglago ng
ekonomiya.
5. National Income (NI)
Tumutukoy sa kita ng bansa ngunit binabawas sa net national
product ang indirect taxes (di tuwirang buwis).
Pormula : Net National Product - Indirect Taxes

Halimbawa ng indirect taxes: Pagpapakarga ng 1000 pesos

na gasolina kung saan may 12% value-added-tax. Ang kita ng
namumuhunan ay 880 pesos lamang at ang 120 pesos ay
mapupunta sa pamahalaan bilang buwis.
6. PERSONAL INCOME (PI)
Ito ay ang pansariling kita na nagmula sa pribadong
pagkonsumo . Ito ay bahagi ng National Income (NI).

Pormula :
Personal Income (PI)= National Income (NI) –
(Corporate or business Income Taxes Retained
Corporate Profits Social Security Payments)
Transfer Payments
 Importanteng Termino :

Corporate or business Income Taxes- Ang buwis sa kita ng mga

Korporasyon.

Retained Corporate Profits- Ang kita ng mga kompanya na hindi

ipinamamahagi sa mga stockholder.

Social Security Payments- Kita na binabayad sa Social Security

System(SSS) , Government Service Insurance System ( GSIS) at
iba pang panlipunang paniguro.
Tandaan: Ito ay hindi
napapasakamay ng mga tao at
hindi bahagi ng kanilang personal na
pagkonsumo.

Transfer Payments- Ito ay ang mga tulong

pinansyal na natatanggap ng mga tao mula sa
pamahalaan ( Pensyon at Pagpapagamot).
DISPOSABLE PERSONAL INCOME
-Ito ay ang kita ng mga tao na naiuuwi. Ito ang balanse matapos ibawas sa
personal income ang personal taxes.

Personal Taxes- Ang mga buwis na binabayaran ng mga tao mula sa

kanilang kita. ( Personal Income Tax at Buwis sa mga ari-arian( Real
Property Tax).
Pormula :
Disposable Income (DI)= Personal Income (PI)- Personal Tax
Personal Outlay
Ito ang bahagi ng kita ng tao na kanilang ginugugol sa
pangangailangan ng kanilang tahanan o pamilya.
Pormula :
Personal Outlay= Disposable Personal Income (DPI) -
Personal Saving
Pigura 12.2 Iba’t ibang Equation sa Pagkuwenta ng Iba’t ibang National
Accounts

GDE = C + G+ I
GDP= GDE ( X-M)
GNP= GDP + NFIA
NNP= GNP Depreciation Allowance
NI= NNP- Indirect Taxes
PI= NI-(Corporate or business Income Taxes Retained Corporate
Profits Social Security Payments) Transfer Payments
DPI= PI- Personal Taxes
PO= DPI- Personal Taxes
 Pigura 12.3
Iba’t ibang mga Gawaing Pang-Ekonomiya sa Iba’t ibang National
Accounts (Hypothetical na Datos)
PAGLALAHAT

1.Bakit mahalaga ang konsepto ng

value -added sa pagsukat ng
pambansang produkto at kita?
PAGLALAHAT

2. Bakit mahalaga na ang export

ay mas mataas kaysa import ?
PAGLALAHAT

3. Ano ang pagkakaiba ng Gross

Domestic Product ( GDP) at Gross
National Product ( GNP) ?
Formative
Assessment
Summative Assessment
Takdang-aralin
Panuto: Basahin ang paksa sa
pahina 259- 267 .