5 10.

Sınıf
Felsefe
Felsefe ile Düşünme - 1

1. Paul Graham geliştirmiş olduğu “Anlamsızlıklar Hiyerarşisi” 4. Doğruluk nedir? Bu soruyu kendi aklınıza dayanarak;
ile bir tartışmada yaşanan anlaşmazlıklara çözüm bulmaya “yanlış olmayan” şeklinde cevaplayabilirsiniz. Peki yanlış
yönelik bir yol önermiştir. nedir? diye sorulsa: aynı akıl, “Yanlış, gerçeklikle uyuş-
Buna göre aşağıdakilerden hangisi karşı bir argüma- mayandır.” şeklinde felsefi bir cevap verebilir. Bir sep-
nı daha sağlam bir gerekçe ile karşılar? tik, “gerçeği” ulaşılabilen bir şey olarak görmediğinden,
doğruluğu tartışmayı dahi kendi aklına aykırı bulacaktır.
A) İddiaya karşı bir kanıt sunmadan sadece karşı çıkmak Klasik bilim anlayışı ise bu soruya olgusal bir perspek-
B) Söylenenden ziyade üsluba karşı çıkmak tifle yaklaşarak; nesnelerin gerçekliğinin denetlenebilirliği
C) Tartışma konusuna değil de iddiayı ortaya atan kişiyi üzerinden cevap üretecektir.
eleştirmek Parçadan “doğruluk” kavramı ile ilgili çıkarılabilecek
D) Herhangi bir kanıt sunmadan doğrudan kişiyi hedef temel düşünce aşağıdakilerden hangisi olabilir?
almak
A) Doğru bilgi, mümkün değildir.
E) Argümanın dayandığı ana fikri bulup onu çürütmek
B) Doğru bilginin kaynağı akıldır.
C) Doğru bilginin kaynağı konusunda farklı bakış açıları
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü söz konusudur.
D) Doğruluk ile ilgili ortak bir uzlaşı söz konusu değildir.
E) Doğruluk bireye ve topluma göre değişmemelidir.

2. I. İnsanın olay, varlık veya herhangi bir düşünceye dair 5. “Dünya yuvarlaktır.” önermesi “Dünya” diye adlandırdı-
bir anlayış geliştirmesi ğımız gezegenin yuvarlak olması halinde doğru, olma-
ması halinde ise yanlış değeri almaktadır. Buna karşılık
II. Doğru ya da yanlış bir yargı bildiren cümleler
“Dünya” kendi başına ne doğrudur ne yanlıştır; fakat o
III. Belli kanıtlara dayanarak ortaya atılan yeni bir yargı gerçek bir varlıktır.
Verilen tanımlar sırasıyla aşağıdaki kavramlardan Buna göre doğruluk ve gerçeklik ile ilgili aşağıdaki-
hangisine karşılık gelir? lerden hangisi yanlıştır?

A) Önerme – görüş – argüman A) Doğruluk bir değerdir.

B) Önerme – argüman – görüş B) Gerçeklik bir tür var olma durumudur.
C) Görüş – önerme – argüman C) Doğruluk, düşünceye bağlıdır.
D) Argüman – görüş – önerme D) Gerçeklik, insan algısından bağımsızdır.
E) Doğruluk, bilginin nesnesine uygunluğudur.
●

E) Görüş – argüman – önerme

MEB 2018 - 2019

3. Felsefede ileri sürülen bir görüş ya da sav için bir daya- 6. Doğruluk bilginin nesnesine uygunluğudur. Nesne soyut
nak göstermek gerekir. yada somut olabilir. Uygunsa doğru, değilse yanlıştır.
Buna göre felsefeyle ilgili aşağıdakilerden hangisi Gerçeklik ise bir tür var olma-olmama durumudur. “Kar
söylenebilir? beyazdır.” önermesinin doğruluğu, yağan karın gerçekte
beyaz olup olmadığına bakmaktan geçer.
A) Varlığı bütün olarak ele alır.
Bu parçaya göre doğruluğu gerçeklikten ayıran temel
B) Eleştirici ve sorgulayıcıdır. fark aşağıdakilerden hangisidir?
C) Cevaplardan çok sorular önemlidir.
D) Temellendirmeye dayalı bir düşüncedir. A) Farklı kaynaklardan edinilmesi
E) Çağın koşullarından etkilenir. B) Yöntemli olarak edinilmiş olması
C) Dış dünyada gözlenebilir olması
D) Bilginin nesnesine uygun olup olmadığı
E) Nesnel ve denetlenebilir olması

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 5 10. Sınıf
Felsefe
Felsefe ile Düşünme - 1

7. Bilgi felsefesinin temel konularından olan doğruluk ve 10. Felsefe karanlıkları delmek gibi bir şey, karanlıkların için-
gerçeklik ilişkisi hakkında filozoflar, bazı doğruluk ölçütleri den ufacık bir gün ışığı bulup bu ışığı büyük bir ateş topu-
geliştirmişlerdir. Bu ölçütlerden en önemlisi olan tutarlılık, na dönüştürmek.
bize sağlam bir zeminde hareket etme fırsatı vermekle Felsefe ile ilgili söylenen bu sözlerden, aşağıdaki so-
birlikte süreç boyunca, artık güvenlik sigortamız olacaktır. nuçlardan hangisi çıkarılamaz?
Parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Felsefe bilinmeyene doğru sürüklenip gider.
A) Tutarlılık bilginin can yeleğidir. B) Felsefe olayları derinlemesine inceler.
B) Gerçeklik, özneden bağımsızdır. C) Felsefe küçük ipuçlarını değerlendirir.
C) Doğrunun ölçütü dış dünyada işe yaramasıdır. D) Felsefenin görevi karanlıkları aydınlığa çıkarmaktır.
D) Felsefede doğru bilgiye ulaşmak imkânsızdır. E) Felsefe cevapları henüz bulunmamış soruların üzerine
E) Bilginin sınırı dış dünyadaki gerçeklikten ibarettir. gider.

Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

8. Tümevarım, tek tek olayları gözlemleyerek yargılara ulaş- 11. I. İnsan, eylemleri sırasında özgür müdür?
maktır. Tümevarımın bize yaşadığımız dünya hakkında
oldukça güvenilir bilgiler sağladığı düşüncesi her zaman II. İktidarın kaynağı nedir?
yol gösterici olmuştur. III. Duyu organlarımız bizi yanıltır mı?
Buna göre tümevarım hakkında aşağıdaki yargılar-
dan hangisine ulaşılabilir? IV. Evrende bir değişme var mıdır?
Verilen sorular aşağıdaki felsefe alanları ile eşleştiril-
A) Mantıksal doğrulara ulaşır.
diğinde hangi seçenek açıkta kalır?
B) Mutlak olarak kanıtlanmış bilgiler verir.
C) Geçmişe yönelik açıklamalardan oluşur. A) Epistemoloji
D) Özelden genele varmaktır. B) Etik
E) Genel prensiplere dayanarak gözlemleri açıklar. C) Siyaset felsefesi
D) Estetik
E) Ontoloji
●
MEB 2018 - 2019

9. Herakleitos “gerçeği söz haline getirmeden, başka deyiş- 12. Bilme edimi, oldukça karmaşık bir süreçtir. Şu anda bu
le dile dökmeden önce insanlar anlamadılar.” demiştir. satırları okurken bile; belki bir “acaba” deyip merak etti-
Herakleitos’un bu sözle anlatmak istediği aşağıdaki- niz ve bu edimin nasıl gerçekleştiğini kendinize sormaya
lerden hangisidir? başladınız bile, kim bilebilir?
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisine cevap
A) Dil, kültürü oluşturan bir ögedir.
aranmaktadır?
B) Düşünce varlığını dil ile gerçekleştirir.
C) Gerçeklik düşünülemez, yalnız sözle ifade edilir. A) Nasıl biliriz?
D) Düşünme ve konuşma eylemleri birbirinden farklı B) Bilginin ölçütü nedir?
şeylerdir. C) Bilginin sınırı nedir?
E) Gerçeklik genel ve soyut olduğu için anlamak ve an- D) Bilginin kaynağı nedir?
latmak güçtür. E) Bilginin değeri nedir?

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.