Professional Documents
Culture Documents
001 - ॥ अध्यात्मरामायणे बालकाण्डम् ॥ - .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .
001 - ॥ अध्यात्मरामायणे बालकाण्डम् ॥ - .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .
अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
॥ अारामायणे ्
बालकाडम ॥
॥ थमः सग ः॥
्
॥ राम दयम॥
यः पृ िथवीभरवारणाय िदिवजः सािथ
ै
तियः
सातः पृिथवीतले रिवकु
ले ु
मायामनोऽयः ।
िनं ु मां
हतरासः पनरगाद ् िरां
कीित
पापहरां
िवधाय जगतां
तं
जानकीशं भजे
॥ १॥
िवोविितलयािदष हे ुतमुे
कं
मायायं िवगतमायमिचमू ित ्
म ।
आनसाममलं िनजबोधपं
सीतापितं
िविदततमहं नमािम ॥ २॥
अारामायणमे व िनं
पठे
दीेवबमिु ्
म ।
गवां सहायतुकोिटदानात ्
फलं
लभेः णयु ्
ा िनम ॥ ४॥
ु
परािरिगिरसू
ता ीरामाण
वसता ।
अारामगे य ं
पनाित भ ु
ु वनयम ्
॥ ५॥
पाव ु
वाच
नमोऽ ते ु दे
व जगिवास
सवा क ् ं
परमे
रोऽिस ।
पृािम तं ु
पषोम
सनातनं ं च सनातनोऽिस ॥ ७॥
गों यदमनवां
वदि भे ष महान ु
ु भावाः ।
तदहोऽहं तव दे
व भा
ियोऽिस मे
ं
वद य पृ ्
ुम ॥ ८॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 1/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
ानं ु रायय
सिवानमथानभिवै ुं
च िमतं ्
िवभात ।
जानाहं योिषदिप ं
यथा तथा ू िह तरि ये
न ॥ ९॥
पृािम चा परं रहं
तदे
व चाे वद वािरजा ।
ीरामचे ऽिखललोकसारे
भि
ढा नौभवित िसा ॥ १०॥
भिः िसा भवमोणाय
्
नातः साधनमि िकित ।
तथािप ं शयबनं मे
िवभे
मह ्
ुमलोििभम ॥ ११॥
वदि रामं परमे
कमां
ु
िनरमायागणसवाहम ्
।
भजि चाहिनशममाः
परं
पदं
याि तथव िसाः ॥ १२॥
ै
वदि के िचरमोऽिप रामः
ािवया सं
वत ्
ृमासम ।
जानाित नाानमतः परे ण
सोिधतो वे ्
द परातम ॥ १३॥
यिद जानाित कु तो िवलापः
सीताकृते े तः परे
ऽनन कृ ण ।
जानाित नवं ै यिद के
न सेः
समो िह सवरिप जीवजातः ॥ १४॥
ै
अोरं िकं
िविदतं
भविः
ततू मे सं
शयभे ्
िद वाम ॥ १५॥
ीमहादे
व उवाच
धािस भािस परानं
यातिु मा तव रामतम । ्
ु नािभचोिदतोऽहं
परा न के
वं ु
रहं परमं
िनगू ्
ढम ॥ १६॥
या भा पिरनोिदतोऽहं
वे नमृ रघू मं ते ।
रामः पराा कृ ते
रनािद
ु
रान एकः पषोमो िह ॥ १७॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 2/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
जगि िनं पिरतो मि
ु
यिधौ चकलोहवि ।
एत जानि िवमू ढिचाः
ािवया संृमानसा ये
वत ॥ १९॥
ाानमािन श ु
ुबे
ारोपयीह िनरमाये ।
संसारमे ु
वानसरि ते
वै
ु
पािदसाः प ु य
कम ुाः ॥ २०॥
यथाऽकाशो न त ु िवते
रवौ
ोितःभावे परमे
रे तथा ।
िवश ुिवानघन रघू
े मे ऽिवा
कथं ारतः परािन ॥ २१॥
यथा िह चाा मता गृ हािदकं
िवने
मतीव यते ।
ै हिे
तथव दे यकतरु
ानः
कृते
परे
ऽ जनो िवम ुित ॥ २२॥
नाहो न रािः सिवतयुथा भवेत ्
काशपािभचारतः िचत । ्
ानं तथाानिमदं
यं
हरौ
रामे
कथं ाित श ुिचन ॥ २३॥
े
तारानमये रघूमे
िवानपे
िह न िवते तमः ।
अानसाियरिवलोचन े
्
मायाया िह मोहकारणम ॥ २४॥
अ ते कथियािम रहमिप ल ्
भम ।
सीताराममू ुवादं
नसं ्
मोसाधनम ॥ २५॥
ु
परा रामायणे रामे
रावणं
दे ्
वकटकम ।
हा रणे ु
रणाघी सपबलवाहनम ्
॥ २६॥
ु
सीतया सह सीवलणाां
समितः ।
अयोामगमामो हनू
ममखुवृ
त
ै ः ॥ २७॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 3/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
अिभिषः पिरवृ
तो विसाम
ैहािभः ।
िसं े
हासन समासीनः कोिटसूमभः ॥ २८॥
यस
ा तदा हनूमं ािलं ु
परतः ितम ्
।
कृ
तकाय िनराकां ं
ानापे ्
महामितम ॥ २९॥
रामः सीतामवु द ं
ाचे ू
िह तं
हनूमते
।
िनषोऽयं ान पां ्
नो िनभिमान ॥ ३०॥
तथे
ित जानकी ाह तं ्
राम िनितम ।
हनू
मते पाय सीता लोकिवमोिहनी ॥ ३१॥
सीतोवाच
रामं िवि परं सिदानमयम । ्
सवपािधिविनम ुं
्
सामामगोचरम ॥ ३२॥
आनं लं
िनम शां
िनिव िनरनम ।्
कारं
सव
ािपनमाानं ्
काशमकषम ॥ ३३॥
मां
िवि मू
लकृ
ितं
सग
िकािरणीम । ्
त सििधमाेण सृजामीदमतिता ॥ ३४॥
ं
तािाया सृ तिारोतेऽबधुः ।
ै
अयोानगरे ु
ज रघवंशऽे ले
ितिनम ॥ ३५॥
िवािमसहायं
मखसंरणं ततः ।
अहाशापशमनं िशतःु
चापभो महे ॥ ३६॥
मािणहणं
पाागव मदयः ।
अयोानगरे
वासो मया ादशवािषकः ॥ ३७॥
दडकारयगमनं िवराधवध एव च ।
मायामारीचमरणं
मायासीताितथा ॥ ३८॥
जटायषुो मोलाभः कब तथव च ।
ै
शबया
ः पूजनं पाुीवे
ण समागमः ॥ ३९॥
वािलन वधः पाीताे
षणमेव च ।
तबु
से ्
जलधौ लाया िनरोधनम ॥ ४०॥
रावण वधो यु े ु
सप रानः ।
िवभीषणे
रादानं ु ण मया सह ॥ ४१॥
पके
अयोागमनं पााे रामािभषे ्
चनम ।
एवमादीिन कमा
िण मयवाचिरतािप
ै
आरोपयि रामे ऽिििव
कारेऽिखलािन ॥ ४२॥
ु
रामो न गित न ितित नानशोचाकाते
्
जित नो न करोित िकित ।
आनमू ित
रचलः पिरणामहीनो
ु गतो िह तथा िवभाित ॥ ४३॥
मायागणानन ु
ततो रामः यं ममपु
ाह हनू ्
ितम ।
ण ुतं ्
वािम ाानापरानाम ॥ ४४॥
आकाश यथा भे दििवधो यते ्
महान ।
जलाशये महाकाशदवि एव िह ।
ितिबामपरं यते ििवधं
नभः ॥ ४५॥
ु
बविच ै कं
तमे णम
पू ्
थापरम ।
आभासपरं िबभू व ं
तमे िधा िचितः ॥ ४६॥
ु
साभासबेः कतृमिविे
ऽिवकािरिण ।
साियारोते ाा जीवं च तथा बधु ः ॥ ४७॥
ै
ुषा बिरिवाकाय
आभास मृ ु ुते
म ।
त ु
अिविं त िवे ु
द िवकतः ॥ ४८॥
णन
अिवि पू एकं ितपाते
।
तमािदवा साभासाहमथा ॥ ४९॥
ै
ऐानं यदों महावाे
न चानोः ।
तदाऽिवा काय नयेव न सं
शयः ॥ ५०॥
एतिाय मो मावायोपपते ।
मििवमख ुानां
िह शागत ु
ष म ्
ुताम ।
न ानं
न च मोः ाे षां
जशतरिप ॥ ५१॥
ै
इदं रहं दयं
ममानो
मयव साािथतं
ै तवानघ ।
मिहीनाय शठाय न या
दातमै ्
ादिप रातोऽिधकम ॥ ५२॥
ीमहादेव उवाच
एते ऽिभिहतं दे
िव ीरामदयं मया ।
अितगतमं ु ं पिवं ्
पापशोधनम ॥ ५३॥
सााामे
ण किथतं वदे
सव ासहम । ्
यः पठे
ततं भा स मुो ना सं
शयः ॥ ५४॥
हािद पापािन बजािज
तािप ।
नयेव न से हो राम वचनं
यथा ॥ ५५॥
योऽितोऽितपापी परधनपरदारे ु
ष िनोतो वा
ेयी मातािपतृवधिनरतो योिगवृ
ापकारी
यः सू ािभरामं
पठित च दयं रामच भा
योगीैरलं पदिमह लभते दवे
सव ःै
स पू ्
म ॥ ५६॥
इित ीमदारामायणे उमामहे
रसंवादे
बालकाडे
ीरामदयं
नाम थमः सग
ः ॥ १॥
॥ ितीयः सग ः॥
पाव ु
वाच
धानगृ ुहीताि कृताथा
ि जगभो ।
िविो मे ऽितसे हिभवदनहात ्
ु ॥ १॥
खुािलतं
रामतामृ ्
तरसायनम ।
िपबा मे
मनो दे
व न तृ ्
ित भवापहम ॥ २॥
ीराम कथा ः तु ा से
पतो मया ।
इदान ोतिु
मािम िवरेण ु ्
टारम ॥ ३॥
ीमहादे
व उवाच
ण ु दे ु तरं
िव वािम गा ु महत । ्
अारामचिरतं रामे
णों ु
परा मम ॥ ४ ।
तद कथियािम ण ु ्
तापयापहम ।
यु ा म ुते ु
जरानोमहाभयात ्
।
ाोित परमामृ ् यःु
िम दीघा ु
पसितम ्
॥ ५॥
भू
िमभाे मा दशवदनमख
रण ुाशे
षरोगणानां
ा गोपमादौ िदिवजमिु
धृ नजनः साकमासन ।
ै
गा लोकं दी सनमपु गतं
णे ाह सव
ा ाा मुत सकलमिप दावे
दशे ्
षाकात ॥ ६॥
ताीरसमु ्
तीरमगमद ाथ दे
ववै
ृ
त ो
दे
ा चािखललोकमजरं सव
मीशं ्
हिरम ।
अौषीु ितिसिनमलपदै
ः ोै ु
ः पराणोवै ः
भा गदया िगराितिवमलै
रानबावृ
ैत ः ॥ ७॥
ततः ु
रहांुहसशभः ।
शस
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 6/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
आिवरासीिरः ाां
िदशां
पनयमः ॥ ८॥
्
कथिवान ा दकृ
शम ्
तानाम ।
इनीलतीकाशं ितां ्
पलोचनम ॥ ९॥
िकरीटहारके रकु
यू डलै
ः कटकािदिभः ।
िवाजमानं ु
ीवकौभभयाितम ्
॥ १०॥
ु
विः सनका पाष
ै दै
ः पिरवे ्
ितम ।
्
शचगदापवनमालािवरािजतम ॥ ११॥
ण योपवीते
न णवणा
रेण च ।
िया भू
ा च सिहतं
गडोपिर सं ्
ितम ॥ १२॥
हषगदया वाचा ोत ु
समपु
ं चमे
॥ १३॥
ोवाच
नतोऽि ते पदं
दे ु
व ाणबीियािभः ।
यिते कमपाशाृिद िनं ममु
ुिु
भः ॥ १४॥
ु
मायया गणमा ं सृ
जविस िस ।
जगेन न ते
ले ु
प आनानभवानः ॥ १५॥
तथा शिु दानायनकम
न ानां िभः ।
ुाता ते
श यशिस सदा भिमतां
यथा ॥ १६॥
अतवािम ु ।
िदोषापनये
सोऽ
दये मिु
िनं निभः सातवृ
ै त
ः ॥ १७॥
ाः ाथ मािभः पू
ै िसथ िे
वस वतः ।
ु
अपरोानभू
थ ािनिभ
िद भािवतः ॥ १८॥
तवािपूजािनमा ुसीमालया िवभो ।
तल
ध त े
विस पदं ्
लािप ीः सपिवत ॥ १९॥
अतादभे ु
ष तव भिः ियोऽिधका ।
भिमे
वािभवाि ाः सारवे िदनः ॥ २०॥
इित वु
ं ाणं
बभाषे ्
भगवान हिरः ।
िकं
करोमीित तं
वे ु
धाः वाचाितहिष
तः ॥ २२॥
्
भगवन रावणो नाम पौलतनयो महान
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa ।् 7/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
्
भगवन रावणो नाम पौलतनयो महान ्
।
रासानामिधपितम
वरदिपतः ॥ २३॥
िलोक लोकपाला बाधते
िवबाधकः ।
ु
मानषे
ण मृित मया काण किता ॥ २४॥
अतं ु ा जिह दे
मानषो भू ु
विरप ं
भो ॥ २५॥
ु
ीभगवानवाच
कयप वरो दपसा तोिषते न मे
।
ु
यािचतः पभावाय तथे ीकृ तं मया ।
स इदान दशरथो भू ा ितित भूतले
॥ २६॥
ताहं ु कौसायां
पतामे शभु े े
िदन ।
चतधु
ा
ऽऽानमेवाहं
सृ
जामीतरयोः पृथक ्
॥ २७॥
योगमायािप सीतेित जनक गृ ह े
तदा ।
उते तया साध सव सादयाहम । ्
ु
इाद िवु
ध े ा दे ्
वानथावीत ॥ २८॥
ोवाच
िवमु ाु ण भिवित रघोः कु
नषपे ले
॥ २९॥
यूय ं
सृ
जं सव
ऽिप वानरे
श ्
ंसवान ।
कु
िवोः सहायं त यावाित भू
तले ॥ ३०॥
इित दे ्
वान समािदय समाा च मे ्
िदनीम ।
ययौ ा भवनं ु
िवरः सखमाितः ॥ ३१॥
देवा सव हिरपधािरणः
िताः सहायाथिमततो हरे
ः ।
महाबलाः पव तवृ
योिधनः
्
तीमाणा भगवमीरम ॥ ३२॥
इित ीमदारामायणे उमामहेरसं
वादे
बालकाडे
ितीयः सगः ॥ २॥
सोऽनपःखे ु कदा ।
न पीिडतो गमे
विसं कु लाचाय मिभवाे ्
दमवीत ॥ २॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 8/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
कु
विसं लाचाय
मिभवाे ्
दमवीत ॥ २॥
ािमन प्ु मे
ाः कथं ःु सव
लणलिताः ।
ु
पहीन मे रां
सव
ःखाय कते
॥ ३॥
ततोऽवीिसं ु
भिवि सताव ।
चारः ससा लोकपाला इवापराः ॥ ४॥
शााभता
रमानीय ऋं ्
तपोधनम ।
ु िं
अािभः सिहतः पकामे शीमाचर ॥ ५॥
ित मिु
तथे नमानीय मििभः सिहतः शिु
चः ।
यकम भ े
समारे मिु
निभवतकषः ॥ ६॥
ै
े
या यमानऽौ तजाूनदभः ।
पायसं
णपां गृ
हीोवाच हवाट ॥ ७॥
्
गृ
हाण पायसं िदं ु दे
पीयं विनिम ्
तम ।
लसे परमाानं ु न न सं
पे शयः ॥ ८॥
ु
इा पायसं दा राे धऽे
सोऽद नलः ।
मिु
ववे नशा
लौ राजा लमनोरथः ॥ ९॥
ु
विसऋाामनातो ददौ हिवः ।
ै के
कौसाय सकै अध
ै मध यतः ॥ १०॥
ु
ततः सिमा साा जगृ ु
ः पौिकं ्
चम ।
कौसा त ुभागाध ददौ त मैदु
ािता ॥ ११॥
के
कैयी च भागाध ददौ ीितसमिता ।
ु सवा
उपभ चं ः ियो गभ समिताः ॥ १२॥
दे
वता इव रे ु
जाः भासा राजमिरे
।
दशमे मािस कौसा सषुु
वे ु त
पम ्
ुम ॥ १३॥
ु िसते
मधमासे पे नवां कक शभु
टे े
।
ु
पनव ृसिहते उे हपके ॥ १४॥
ष ं
मे पू
षिण साे ु िसमाकु
पवृ ले ।
आिवरासीगाथः परमाा सनातनः ॥ १५॥
नीलोलदलयामः पीतवासातभुुः ।
ज
े
जलजाणनाः ु
रु डलमिडतः ॥ १६॥
तीकाशः िकरीटी कु
सहाक ितालकः ।
शचगदापवनमालािवरािजतः ॥ १७॥
ु
अनहाे सू चकितचिकः ।
कणारससूणि
वशालोललोचनः ।
ीवहारके
यू
रनूु
परािदिवभू
षणः ॥ १८॥
ा तं
परमाानं कौसा िवयाकु ला ।
पु
हषा ून
ण ्
यना ना ािलरवीत ॥ १९॥
कौसोवाच
देवदे व नमे ु
ऽ शचगदाधर ।
परमाातु ोऽनः पू ं
ण ु
पषोमः ॥ २०॥
वदगोचरं वाचां ु
बादीनामतीियम ्
।
ां
वे
दवािदनः सामां ानकिवहम
ै ्
॥ २१॥
मे
व मायया िवं
सृ
जविस हि च ।
ु
सािदगणसं ु
यय ु एवामलः सदा ॥ २२॥
करोषीव न कता
ं
गसीव न गिस ।
णोिष न णोषीव पयसीव न पयिस ॥ २३॥
अाणो मनाः शु इािद िु ्
तरवीत ।
समः सवुतषे
ष भू ु
ितिप न लसे ॥ २४॥
अानािचानां
एव समेु ्
धसाम ।
जठरे
तव ये
ाडाः परमाणवः ॥ २५॥
ं
ममोदरसू ्
त इित लोकान िवडसे ।
भे ु
ष पारवयं
ते
ं मे
ऽ रघूम ॥ २६॥
सं
सारसागरे ु
मा पितपधनािदष ु
।
मािम मायया ते लमपु
ऽ पादमू ागता ॥ २७॥
दे
व ू
पमेते सदा ितत ु
मानसे
।
आवृणोत ु
न मां
माया तव िविवमोिहनी ॥ २८॥
उपसं ्
हर िवादो पमलौिककम ।
दश
य महानबालभावं ु
सकोमलम ्
।
लिलतािलनालापिरा
ै ु तमः ॥ २९॥
टं
ु
ीभगवानवाच
यिदं तवा तवत ु
नाथा ॥ ३०॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 10/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
अहं त ु
णा पूव
भू
मभेा ु ।
रापनये
ु
ह ं
ािथतो रावणं ु पु
मानषम ागतः ॥ ३१॥
या दशरथे
नाहं ु
तपसारािधतः परा ।
ु
मािभकािया तथा कृतमिनिते ॥ ३२॥
पमे
तया ं ानं ्
तपसः फलम ।
न ं
मश िवमोाय कते ल ्
भम ॥ ३३॥
सं
वादमावयोय ु ा णयु
पठे ादिप ।
स याित मम सां मरणे
मृ ितं
लभे ्
त ॥ ३४॥
ु
इा मातरं
रामो बालो भू
ा रोद ह ।
बाले ु
ऽपीनीलाभो िवशालाोऽितसरः ॥ ३५॥
बालाणतीकाशो लािलतािखललोकपः ।
अथ राजा दशरथः ुा पोवोवम
ु ्
।
आनाण ु
वमोऽसावाययौ गणा सह ॥ ३६॥
रामं
राजीवपां ा हषा
सुतः ।
ु
ु
गणा जातकमा िण कत ािन चकार सः ॥ ३७॥
के
कै यी चाथ भरतमसू
त कमले
णा ।
ु यमौ जातौ पू
सिमायां णसशाननौ ॥ ३८॥
तदा ामसहािण ाणेो मदुा ददौ ।
ु िन च रािन वासां
सवणा ु भु
िस सरभीः श ाः ॥ ३९॥
् मनु
यिन रमे यो िवया ानिववे
।
तं ु
गः ाह रामे
ित रमणााम इिप ॥ ४०॥
भरणारतो नाम लणं ्
लणाितम ।
शु शहु
ं ारमेव ंु
गरभाषत ॥ ४१॥
लणो रामचेण शु ो भरते
न च ।
ीभू
य चरौ तौ पायसां ु
शानसारतः ॥ ४२॥
्
ु नाथ िवचरन बाललीलया ।
राम लणे
रमयामास िपतरौ चे
ितमैु
धभािषतः ॥ ४३॥
ै
भाले
णमयापणम ्
ुाफलभम ।
कठे ्
रमिणातमीिपनखाितम ॥ ४४॥
कण सराजन
योः ण ु ्
सटाकम ।
िशानमिणमीरकिटसू
ादैृ
वत ्
म ॥ ४५॥
ितवादशनिमनीलमिणभम । ्
अणे िरमाणं
तं
तण ु तः ।
कानन सव
ा दशरथो राजा कौसा ममु
दु
े
तदा ॥ ४६॥
भोमाणो दशरथो राममे
हीित चासकृ ्
त ।
आयितहष ण े
ा नायाित लीलया ॥ ४७॥
आनयेित च कौसामाह सा सिता सतम ्
ु ।
ं
धाविप न शोित ु ्
योिगमनोगितम ॥ ४८॥
्
हसन यमायाित कदमाितपािणना ।
िकिहीा कवलं
ृ ुव पलायते
पनरे ॥ ४९॥
कौसा जननी त मािस मािस कुव
ती ।
वायनािन िविचािण समल ्
राघवम ॥ ५०॥
अपू ्
पान मोदकान ्ा कण
कृ शु िलकाथा ।
परू
कण ्वृ
ा िविवधान वष ्
ौ च वायनम ॥ ५१॥
गृ
हकृं तया ं ्
त चापकारणात ।
ु
एकदा रघनाथोऽसौ गतो मातरमिके
॥ ५२॥
भोजनं दे
िह मे तु
मातन ं
काय
सया ।
ततः ोधे ु
न भाडािन लगडे
नाहनदा ॥ ५३॥
िशं पातयामास गं ्
च नवनीतकम ।
्
लणाय ददौ रामो भरताय यथामम ॥ ५४॥
शुाय ददौ पािध धं
तथव च ।
ै
दने
सू किथते माे
हां कृ
ा धावित ॥ ५५॥
आगतां
तां
िवलोाथ ततः सव ्
ः पलाियतम ।
कौसा धावमानािप ली पदे पदे
॥ ५६॥
ु करे
रघनाधं धृ
ा िकिोवाच भािमनी ।
बालभावं
समाि मं मं रोद ह ॥ ५७॥
ते
सव
लािलता माा गाढमािल यतः ।
एवमानसोहजगदानकारकः ॥ ५८॥
ुा रमयामास दती ।
मायाबालवपधृ
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 12/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
अथ काले
न ते
सव
कौमारं
ितपे
िदरे
॥ ५९॥
उपनीता विसे
न सव
िवािवशारदाः ।
ुद े
धनव च िनरताः सव
शााथवेिदनः ॥ ६०॥
बभूुग
वज तां
नाथा लीलया नरिपणः ।
ु
लण सदा राममन ु
गित सादरम ्
॥ ६१॥
सेसेवकभावेन शुो भरतं
तथा ।
रामापधरो िनं तू ु
णीबाणाितः भः ॥ ६२॥
अाढो वनं याित मृ
गयाय सलणः ।
ै
हा मृ ्
गान सवा ्
न िपे
सव
वे ्
दयत ॥ ६३॥
ु
ाताय सातः िपतराविभवा च ।
पौरकाया
िण सवा
िण करोित िवनयाितः ॥ ६४॥
ु
बिभः सिहतो िनं ु िु
भा म ्
निभरहम ।
धम
शारहािन णोित ाकरोित च ॥ ६५॥
एवं ु
पराा मनजावतारो मन ु
लोकानन ु सव
सृ ्
म ।
चेऽिवकारी पिरणामहीनो िवचाय
माणे ्
न करोित िकित ॥ ६६॥
इित ीमदारामायणे उमामहे
रसं
वादे
बालकाडे तृ
तीयः सग
ः ॥ ३॥
॥ चतथु ः ॥
ः सग
ीमहादे
व उवाच
कदािचौिशकोऽागादयोां लनभः ।
ुंरामं पराानं
जातं
ाा मायया ॥ १॥
ु
ा दशरथो राजा ायािचरे ण त ु
।
विसेन समाग पू जिया यथािविध ॥ २॥
अिभवा मिु
नं
राजा ािलभ
िनधीः ।
ताथऽि मनु
कृ ीाहं ्
दागमनकारणात ॥ ३॥
िधा यहम ्
ृ याि तैवायाि सदः ।
यदथमागतोऽिस ं
ू
िह सं ्
करोिम तत ॥ ४॥
िवािमोऽिप तं ु
ीतः वाच महीपितम ्
।
अहं पव
िण साे ं
ा य ु
सरान ् न ॥ ५॥
ु िपतॄ ्
यदारभे तदा दैा िवं कुवि िनशः ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 13/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
यदारभे
तदा दै कु
ा िवं व
ि िनशः ।
ु
मारीच सबाापरे ु
चानचरायोः ॥ ६॥
अतयोव
धाथा
य े ं
रामं
य मे ।
लणे
न सह ाा तव ेयो भिवित ॥ ७॥
विसे
न सहाम दीयतां यिद रोचते
।
ु काे
प गमे राजा िचापरायणः ॥ ८॥
िकं ु ं
करोिम गरो रामं ु नोहते मनः ।
बवषसहाे के ु
नोािदताः सताः ॥ ९॥
ुाे
चारोऽमरत ते
षां
रामोऽितवभः ।
रामितो गित चे
जीवािम कथन ॥ १०॥
ाातो यिद मिु
नः शापं
दासं शयः ।
कथं
े
यो भवे
मसं शते
चािप न ृ ्
॥ ११॥
विस उवाच
ण ु राजन दे् ु गोपनीयं
वगं यतः ।
ु
रामो न मानषो जातः परमाा सनातनः ॥ १२॥
भू
मभेा
रावताराय णा ािथतः प ु
रा ।
े
स एव जातो भवन कौसायां तवानघ ॥ १३॥
ं त ु व
जापितः पू ु
कयपो णः सतः ।
कौसा चािदितद व
वमाता पू यशिनी ॥ १४॥
भवौ तप उं वै
ते
पाथे ्
बवरम ।
अािवषयौ िवपु ूाानकतरौ ।
ज ै
्
तदा सो भगवान वरदो भवलः ॥ १५॥
वृ
णी वरिमेु ं मे ु
पो भवामल ।
्तभावनः ॥ १६॥
इित या यािचतोऽसौ भगवान भू
तथेु
ा प ु जातो रामः स एव िह ।
े
शे ु
ष लणो राजन ् वापत ॥ १७॥
राममे
योजियतमु
िवािमोऽिप रामाय तां ागतः ।
एततमं
ु राज वं कदाचन ॥ १९॥
अतः ीते
न मनसा पू ्
जियाथ कौिशकम ।
े
षय रमानाथं
राघवं ्
सहलणम ॥ २०॥
विसे
नवम
ै ु
ु राजा दशरथदा ।
कृतकृ
िमवाानं मेे िु
न म दतारः ॥ २१॥
आय रामरामे
ित लणे ्
ित च सादरम ।
आिल मूवाय कौिशकाय समपयत ्
॥ २२॥
्
ततोऽितो भगवान िवािमः तापवान ्
।
आशीिभरिभनाथ आगतौ रामलणौ ।
गृ
हीा चापतूणीरबाणखधरौ ययौ ॥ २३॥
िकिे
शमित राममाय भितः ।
ददौ बलां
चाितबलां
िवे
े
दे त े
विनिम ॥ २४॥
ण
ययोहणमाे ुामािद न जायते
॥ २५॥
तत उीय
गां
ते ्
ताटकावनमागमन ।
िवािमदा ाह रामं ्
सपरामम ॥ २६॥
अाि ताटका नाम रासी कामिपणी ।
बाधते
लोकमिखलं ्
जिह तामिवचारयन ॥ २७॥
तथे ु
ित धनरादाय सग ु रघननः ।
णं ु
टारमकरोेन शेनापू ्
रयनम ॥ २८॥
तुासहमाना सा ताटका घोरिपणी ।
मिू
ोधसं ता राममिभाव मे ्
घवत ॥ २९॥
के
तामे न शरेणाश ुताडयामास विस ।
े
पपात िविपन घोरा वमी िधरं
ब ॥ ३०॥
ु
ततोऽितसरी यी सवा
भरणभू िषता ।
शापािशाचतां ुा रामसादतः ॥ ३१॥
ाा म
ना रामं ्
पिर गता रामाया िदवम ॥ ३२॥
ततोऽितः पिरर रामं
मू
धवाय िविच िकित । ्
सवा जालं सरहमं
ीािभरामाय ददौ मनु
ीः ॥ ३३॥
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
बालकाडे चतथु ः ॥ ४॥
ः सग
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 15/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
चतथु
बालकाडे ः ॥ ४॥
ः सग
॥ पमः सग ः ॥
ीमहादेव उवाच
त कामामे रे ेिु
कानन म ले
नस ।
उिषा रजनीमे कां
भाते
िताः शनः ॥ १॥
ै
िसामं गताः सव
िसचारणसे ्
िवतम ।
ण सिा मनु
िवािमे यिवािसनः ॥ २॥
पू
जां
च महत चू रामलणयोु त ्
म ।
ाह मनु
ीरामः कौिशकं ्
े िवयताम ॥ ३॥
दीां
य महाभाग कु
दश तौ रासाधमौ ।
तथेु िु
ा म नयम
ुारे मिु
भ े निभः सह ॥ ४॥
माे दशाते
तौ रासौ कामिपणौ ।
ु
मारीच सबा वष
ौ िधरािनी ॥ ५॥
ु
रामोऽिप धनरादाय ौ बाणौ सधे ु
सधीः ।
आकणा ं
समाकृ िवससज थक ्
तयोः पृ ॥ ६॥
तयोरे ु ामयतयोजनम ।
क मारीचं ्
पातयामास जलधौ तदत ्
ुिमवाभवत ॥ ७॥
ु
ितीयोऽिमयो बाणः सबामजयणात ।्
अपरे लमणेनाश ु ु
हतादनयाियनः ॥ ८॥
ु रािकरन
पौघ ै दे्
वा राघवं सहलणम । ्
दे े ु
वभयो न ुःु
व िसचारणाः ॥ ९॥
ु पू
िवािम सू जाह ु ।
रघननम ्
अे य चािल भा बााकु
िनवे ले
णः ॥ १०॥
भोजिया सह ाा रामं
पफलािदिभः ।
ु
पराणवा म
ै ु
धरै
िननाय िदवसयम ्
॥ ११॥
चतथु ऽ
हिन साे ्
कौिशको राममवीत ।
राम राम महायं ं
ु
गामहे ्
वयम ॥ १२॥
िवदे
हराजनगरे
जनक महानः ।
त माहे
रं
चापमि ं िपनािकना ॥ १३॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 16/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
िस ं
महासं
पू
से जनकेन च ।
ु िु
इा म निभाां ्
ययौ गासमीपगम ॥ १४॥
गौतमामं ु याहाऽऽिता तपः ।
पयं
ु
िदपफलोपे
तपादपः पिरवे ्
ै ितम ॥ १५॥
मृ
गपिगणहनं ु तम ।्
ै नानाजिवविज
ोवाच मिु
नं ्
ीमान रामो राजीवलोचनः ॥ १६॥
कतदामपदं
ै भाित भाभं ्
महत ।
ु य
पपफलैुं
ु
जिभः पिरविज ्
तम ॥ १७॥
आादयित मे
चे ्िह ततः ॥ १८॥
तो भगवन ू
िवािम उवाच
ण ु ु ं
राम परा वृ गौतमो लोकिवतु
ः ।
सव धम भतृां
े ् ॥ १९॥
पसाराधयन हिरम ्
त ा ददौ कामहां
ै ु ।
लोकसरीम ्
चय ु
ण सः श ुषू ्
णपरायणाम ॥ २०॥
तया साध
िमहावाीौतमपतां
वरः ।
ु धषियत
श तां मुरं रु
े ्
हम ॥ २१॥
कदािचिु
नवे े गौतमे
षण त े
िनग गृ ्
हात ।
मिु
धषियाथ िनरगािरतं ्
नरगात ॥ २२॥
ा यां
पे ण मिु
नः परमकोपनः ।
प कं ्
ान मम पधरोऽधमः ॥ २३॥
सं ू
िह न चे
किरािम न सं शयः ।
सोऽवीे
वराजोऽहं
पािह मां ्
कामिकरम ॥ २४॥
कृ
तं जगुु कम
ितं मया कु
ितचे तसा ।
्
गौतमः ोधतााः शशाप िदिवजािधपम ॥ २५॥
्
योिनलट ान सहभगवान ्
भव ।
शा तं
दे
वराजानं
िवय ामं
ु ्
तम ॥ २६॥
ाहां वे
पमानां
ािलं ्
गौतमोऽवीत ।
े
ं े
ित वृ
िशलायामामे मम ॥ २७॥
िनराहारा िदवारां
तपः परममािता ।
आतपािनलवषा िदसिहःु परमे ्
रम ॥ २८॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 17/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
ायी राममेकामनसा िद सं ्
ितम ।
ु
नानाजिवहीनोऽयमामो मे
भिवित ॥ २९॥
एवं ु के
ष न
वषसहे ु ष च ।
ेष गतेु
ु
रामो दाशरिथः ीमानागिमित सानजः ॥ ३०॥
यदा दायिशलां पादाामािमित ।
तदै
व धू
तपापा ं
रामं
सू भितः ॥ ३१॥
पिर नमृ ु
ा शापािमोसे ।
वव
पू ुषू
म श ां
किरिस यथासखम ्
ु ॥ ३२॥
ु
इा गौतमः ागािमवं ्
नगोमम ।
तदाहा भू
तानामया ामे शभु
े
॥ ३३॥
तव पादरजःश काते
पवनाशना ।
आे ु तपो रमािता ॥ ३४॥
ऽािप रघे
पावय मनुेया
भा महां णः सताम ्
ु ।
ु
इा राघवं हे हीा मिु
गृ ु
नपवः ॥ ३५॥
दशयामास चाहामु ्
े तपसा िताम ।
ण
रामः िशलां
पदा ृ
ा तां ्
चापयपोधनाम ॥ ३६॥
ननाम राघवोऽहां ्
रामोऽहिमित चावीत ।
ु ं
ततो ा रघे पीतकौशे ्
यवाससम ॥ ३७॥
चतभुु ं
ज ्
शचगदापजधािरणम ।
ुणधरं
धनबा रामं
लणे ्
न समितम ॥ ३८॥
ितवं े
पनं ्
ीवाितवसम ।
नीलमािणसाशं ोतयं
िदशो दश ॥ ३९॥
ा रामं
रमानाथं
हषिवािरतेणा ।
गौतम वचः ृ ा ाा नारायणं ्
वरम ॥ ४०॥
सू िविधवाममा
िदिभरिनिता ।
हषाुलनाा दडविणप सा ॥ ४१॥
ज े
ुा रामं
उाय च पन ्
राजीवलोचनम ।
ु
पलकाितसवा
ा िगरा गदयडत ॥ ४२॥
ै
अहोवाच
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 18/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
अहो कृ ताथाि जगिवास ते
पादासं ्
लरजःकणादहम ।
ृ शािम यजशरािदिभ
िवमृयते रितमानसः सदा ॥ ४३॥
ै
अहो िविचं तव राम चे
ितं
ु न िवमोिहतं
मनभावे ्
जगत ।
चलजं चरणािदविजतः
ण
सू आनमयोऽितमाियकः ॥ ४४॥
यादपजपरागपिवगाा
ुान प्
भागीरथी भविविरिमख ु
नाित ।
साा एव मम िवषयो यदाे
िकं त े
वय ु तभागधे
मम पराकृ ्
यम ॥ ४५॥
यादपजरजः िु तिभिव
मृयं
यािभपजभवः कमलासन ।
यामसाररिसको भगवान प् ु
रािरं
रामचमिनशं
िद भावयािम ॥ ४७॥
यावतारचिरतािन िविरिलोके
गायि नारदमखुा भवपजााः ।
आनजापु िरिषकु
चासीमा
वागीरी च तमहं
शरणं पे ॥ ४८॥
सोऽयं ु राण
पराा पषः प ु
एकः योितरन आः ।
मायातन ं ुलोकिवमोहनीयां
धे ु
परानह एष रामः ॥ ४९॥
अयं िह िवोवसं
यमानामेकः
ु
मायागणिबितो यः ।
िविरििवीरनामभे दान ्
धे ण
तः पिरपू आा ॥ ५०॥
नमोऽ ते ु राम तवािपजं
त ं
िया धृ विस लािलतं ्
ियात ।
आामे के
न जगयं ु
परा
े मनु
य ं ीै
रिभमानविज तः ॥ ५१॥
ै
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 19/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
जगतामािदभू
तं जगं जगदायः ।
भतू
सव ेसंय ्
ु एको भाित भवान परः ॥ ५२॥
ओारवां राम वाचामिवषयः पमान ्
ु ।
दने
वावाचकभे े
भवानव जगयः ॥ ५३॥
काय
कारणकतृ फलसाधनभे
दतः ।
एको िवभािस राम ं
मायया बपया ॥ ५४॥
ायामोिहतिधयां न जानि ततः ।
ु
मानषं
ािभमे माियनं परमे ्
रम ॥ ५५॥
योिषू
ढाहमा ते
तं े िवभो ।
जान कथं
ताे शतशो राम नमु या
मनधीः ॥ ५७॥
दे य कु
व मे ािप िताया अिप सव
दा ।
ादकमले सा भिरे ु ॥ ५८॥
व सदा मे
नमे ु
पषा नमे भवल ।
नमे ु श नारायण नमोऽते
ऽ षीके ु ॥ ५९॥
भवभयहरमे कं ु
भानकोिटकाशं
करधृ
तशरचापं
कालमे ्
घावभासम ।
कनकिचरवं रवु डलां
े
कमलिवशदनं ु राममीडे
सानजं ॥ ६०॥
ैुव ंु साााघवं
पषं ु
परतः ितम ्
।
पिर णाश ु ु
साऽनाता ययौ पितम ्
॥ ६१॥
अहया कृ
तं
ों यः पठे यतु
िसं ः ।
ुते
स म ऽिखलै
ः पापः परं
ै ािधगित ॥ ६२॥
ु पठे
पाथ ा रामं
िद िनधाय च ।
सं
वरे वा अिप सपु
ण लभते कम ्
ु ॥ ६३॥
सवा ्
न कामानवाोित रामचसादतः ॥ ६४॥
ु
ो गतगोऽिप प ु यी सरापोऽिप वा
षः े ु
मातृ
ातृ
िविहं
सकोऽिप सततं ै रु
भोगकबात ः ।
िनं ोिमदं ्पितं
जपन रघ ु भा िदं रन ्
ायिु मपु ित िकं ु
ै पनरसौ ाचारय
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa ुो नरः ॥ ६५॥
20/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
ायिु
मपु
ित िकं ु
ै पनरसौ ाचारय ुो नरः ॥ ६५॥
इित ीमदारामायणे उमामहेरसं
वादे
बालकाडे
अहोरणं नाम पमः सगः ॥ ५॥
॥ षः सगः ॥
िवािमोऽथ तं
ाह राघवं
सहलणम । ्
गामो व िमिथलां जनके ्
नािभपािलताम ॥ १॥
ा तवु
रं
पादयोां ुिस ।
गमह
ु
इा ययौ गाम ुत
ु
सहराघवः ।
्
तिन काले नािवके ु
न िनिषो रघननः ॥ २॥
नािवक उवाच
ालयािम तव पादपजं
नाथ दाषदोः िकमरम । ्
ु
मानषीकरणचू णम
ि ते
पादयोिरित कथा थीयसी ॥ ३॥
पादाज ु ंते िवमलं िह कृ
ा
पारं तीरमहं नयािम ।
नो चे ु
री सवती मले न
ाे िभो िवि कुटुहािनः ॥ ४॥
ु
इा ािलतौ पादौ परं
तीरं
ततो गताः ।
ु न सिहतो िमिथलां
कौिशको रघनाथे ययौ ॥ ५॥
िवदे ु
ह परं ातिषवाटं ्
समािवशत ।
ां
कौिशकमाकय जनकोऽितमदुाितः ॥ ६॥
पू
जाािण स
ृ सोपाायः समाययौ ।
दडविणपाथ पू ्
जयामास कौिशकम ॥ ७॥
प राघवौ ा सव
लणसंयतुौ ।
ोतयौ िदशः सवा
सूया
िववापरौ ॥ ८॥
कतौ नरशा
ै लौ पौ दे ु
ु वसतोपमौ ।
मनःीितकरौ मे
ऽ नरनारायणािवव ॥ ९॥
ु िु
वाच म ् तदा ।
जनकं
नः ीतो हषयन
ु
पौ दशरथ तौ ातरौ रामलणौ ॥ १०॥
ै
मखसं य मयानीतौ िपतःु
रणाथा ु ।्
परात
्
आगन राघवो माग ताटकां ्
िवघाितनीम ॥ ११॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 21/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
्
आगन राघवो माग
ताटकां ्
िवघाितनीम ॥ ११॥
शरे
णके
ैन हतवाोिदतो मे
ऽितिवमः ।
ततो ममामं
गा मम यिविहं ्
सकान ॥ १२॥
ु ख
सबाम ्
ुान हा मारीचं
सागरे ्
ऽिपत ।
ततो गातटे ु गौतमामं
पये शभु ्
म ॥ १३॥
गा त िशलापा गौतम वधूः िता ।
पादपजसंशाृ ु
ता मानषिपणी ॥ १४॥
पू
िजतं राजिभः सविमनश ु
ुवु
े
।
अतो दश य राजे
शै व ं ु ।
चापमनमम ्
ायोां ु िु
िजगिमषः िपतरं मित ॥ १६॥
ु िु
इो म नना राजा पूजाहा
िवित पू
जया ।
पू
जयामास धम ो िविधेन कमणा ।
ततः सेषयामास मिणं ु
बिमरम ्
॥ १७॥
जनक उवाच
शीमानय िवे शचापं
रामाय दश
य ॥ १८॥
ततो गते मिवरे ्
राजा कौिशकमवीत ।
ुा कोामारोपये
यिद रामो धनधृ
णम ्
ु ॥ १९॥
तदा मयाजा सीता दीयते
राघवाय िह ।
तथे
ित कौिशकोऽाह रामं
सं ्
वी सितम ॥ २०॥
शीं
दशय चापां
रामायािमतते
जसे
।
वु
एवं ित मौनीशे
आगताापवाहकाः ॥ २१॥
चापं
गृ
हीा बिलनः पसाहसकाः ।
घटाशतसमाय ुं
मिणवािदभू ्
िषतम ॥ २२॥
दशयामास रामाय मी मयतां वरः ।
ा रामः ाा बा पिरकरं ्
ढम ॥ २३॥
गृ
हीा वामहे ् ः ।
न लीलया तोलयन धन ु
ु पयिखलराजस ॥ २४॥
आरोपयामास गणं ु
ईषदाकषयामास पािणना दिणे
न सः ।
बभािखलारो िदशः शे न पू ्
रयन ॥ २५॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 22/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
बभािखलारो िदशः शे
न पू ्
रयन ॥ २५॥
िदश िविदशव ग
ै म ्
रसातलम ।
तदतुमभू दे
वानां ्
िदिव पयताम ॥ २६॥
आादयः कु ु
दव
समै ु
ाः ितिभरीिडरे
।
दे ेनृ
वभयो नन ुारोगणाः ॥ २७॥
त
िधा भं ु
धन हम ।्
ा राजािल रघू
िवयं लेिभरे ु ॥ २८॥
सीतामातरोऽःपरािजरे
सीता ण
मय मालां
गृ
हीा दिणे करे
।
ितवा ण वणा
सवा
भरणभूिषता ॥ २९॥
ुाहारै
म ः कणपैः णरणनू ु
परा ।
कू
लपिरसंवीता वा ितनी ॥ ३०॥
रामोपिर िनि यमाना मदु ं
ययौ ।
ततो ममु
िु
दरे
सव राजदाराः ल ्
तम ॥ ३१॥
गवाजालरे ्
ो ा लोकिवमोहनम ।
ततोऽवीिु
नं
राजा सव
शािवशारदः ॥ ३२॥
भो कौिशक मिु
ने पं े ्
षय सरम ।
राजा दशरथः शीमागत ु ु
सपकः ॥ ३३।
कु
िववाहाथ माराणां
सदारः सहमििभः ।
तथेित े ्
षयामास तािरतिवमान ॥ ३४॥
ते
गा राजशालं
रामे
यो वे ्
दयन ।
ुा रामकृ
तं
राजा हष
ण महतातः ॥ ३५॥
ु
िमिथलागमनाथा
य रयामास मििभः ।
ु
ग िमिथलां सव
गजारथपयः ॥ ३६॥
रथमानय मे
शीं
गाव मा िचरम
ै ्
।
विसतो यात ुसदारः सिहतोऽििभः ॥ ३७॥
राममातॄः समादाय मिु
नम ्ः ।
भगवान ग ु
एवं ा सकलं राजिषिव ्
ु रथम ॥ ३८॥
पलं
महा सेनया साध
मा िरतो ययौ ।
आगतं राघवं
ु
ुा राजा हषसमाकलः ॥ ३९॥
ु
गाम जनकः शतानप ु
रोधसा ।
यथोपू जया पू ं पू
जयामास सृ ्
तम ॥ ४०॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 23/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
यथोपू ं
जया पू पू
जयामास सृ ्
तम ॥ ४०॥
ु नाश ु
राम लणे ववे चरणौ िपतःु
।
ततो ो दशरथो रामं ्
वचनमवीत ॥ ४१॥
िदा पयािम ते
राम मखु ं
फु
ाज ्
ुोपमम ।
मनु ु
ेहाव
रन सं ्
मम शोभनम ॥ ४२॥
ु
इााय मू धा ु नः ।
नमािल च पनः प ु
हष
ण महतािवो ानं गतो यथा ॥ ४३॥
ततो जनकराजे
न मिरे सिवे
िशतः ।
े भोगाे
शोभन सव ु खी ॥ ४४॥
सदारः ससतः स ु
ततः शभु
े े समु
िदन ले ुत
रघू ्
मम ।
आनयामास धम ो रामं कं
सातृ तदा ॥ ४५॥
ु सिवतान
रसिवारे ु स ु ।
ेतोरणे
मडपे
सव
शोभाे ुापफलािते
म ु ॥ ४६॥
वे ु ाणः ण
दिविः ससाधे ै भिू षतः ।
ै
ु त े
सवािसनीिभः पिरतो िनकठीिभरावृ ॥ ४७॥
भेरीिभिनघषगतनृ ै ु
ै ः समाक ले
।
िदरािते णपीठे
रामं
वे ्
शयत ॥ ४८॥
विसं
कौिशकं चव शतानः प
ै ु
रोिहतः ।
यथामं पू
जिया रामोभयपा योः ॥ ४९॥
ापिया स तािं
ालिया यथािविध ।
सीतामानीय शोभाां
नानारिवभू ्
िषताम ॥ ५०॥
सभाय जनकः ायाामं ्
राजीवलोचनम ।
पादौ ा िविधवदपो मूध ्
ारयत ॥ ५१॥
या धृ
ता मू
ि ण णा मिु
शव निभः सदा ।
ततः सीतां
करे
धृ
ा सातोदकपू
वक ्
म ॥ ५२॥
रामाय ददौ ीा पािणहिवधानतः ।
सीता कमलपाी ण ुािदभू
म िषता ॥ ५३॥
दीयते मे ु
सता त ु ं
ीतो भव रघू
म ।
इित ीते
न मनसा सीतां रामकरे
ऽपयन ्
॥ ५४॥
ममु ोद जनको ल ीराििरव िववे
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa । 24/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
ममुोद जनको ल ीराििरव िववे
।
उिमलां लणाय ददौ मदु
चौरस कां ा ॥ ५५॥
ै िु
तथव तकीित
च माडव ातृकके ।
भरताय ददावे शु
कां ायापरां
ददौ ॥ ५६॥
चारो दारसा ातरः शभुलणाः ।
िवरेु
जः जया सव
लोकपाला इवापरे
॥ ५७॥
ततोऽवीिसाय िवािमाय मैिथलः ।
ु नारदे
जनकः सतोदं ्
नािभभािषतम ॥ ५८॥
यभू ुथ
िमिवश
कषतो लाले
न मे
।
सीतामखुामुा कका शभु लणा ॥ ५९॥
तामामहं ु
ीा पिकाभावभािवताम ्
।
अिपता ियभाया
य शरिनभानना ॥ ६०॥
ै
एकदा नारदोऽागाििवे
मिय संिते ।
्
रणयहतीम वीणां गायारायणं िवभमु ्
॥ ६१॥
पू ु
िजतः सखमासीनो माम वु ु
ाच सखाितः ।
णु वचनं ु तवादु
गं ्
यकारणम ॥ ६२॥
परमाा षीके ु
शो भानहकाया ।
दे
वकाया रावण वधाय च ॥ ६३॥
थिसथ
ुषधृ
जातो राम इित ातो मायामानषवे क ्
।
आे दाशरिथभू
ा चतधुा
परमे
रः ॥ ६४॥
योगमायाऽिप सीते
ित जाता वै
तव वे
मिन ।
अतं राघवायव दे
ै िह सीतां
यतः ॥ ६५॥
नाे
ः पूाय
वभ षा राम परमानः ।
ु
इा ययौ दे
वगितं वमिु
दे नदा ॥ ६६॥
तदार मया सीता िवोल ीिव
भाते ।
कथं जानकी शभु
मया राघवाय दीयते ा ॥ ६७॥
इित िचासमािवः काय
मकेमिचयम । ्
मितामहगे त ु
ह े ासभू तिमदं ु
धनः ॥ ६८॥
ईरे ु परदाहादनरम
ण परा िं ु ्
।
ु
धनरे
तणं काय
िमित िच कृ
तं
तथा ॥ ६९॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 25/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
सीतापािणहाथा
य सवषां ्
माननाशनम ।
सादािु ने रामो राजीवलोचनः ॥ ७०॥
ु
आगतोऽ धन ं
ु
फिलतो मे
मनोरथः ।
अ मे
सफलं
ज राम ां सह सीतया ॥ ७१॥
एकासनं
पयािम ाजमानं
रिवं
यथा ॥ ७२॥
ादाधु
रो ा सृ
िचवतकः ।
बिलादसिललं धृ
ाभू
ििवजािधपः ॥ ७३॥
ादपां ुशा
ससं ापतः ।
दहा भतृ
श
ुा कोऽोऽिधरिता ॥ ७४॥
स एव िविनम
ु
यादपजपरागसरागयोिग
वृ
िै
ज
तवभयं िजतकालचैः ।
यामकीत नपरा िजतःखशोका
दे
वामे
व शरणं सततं
पे
॥ ७५॥
ु पः ादााघवाय महान ।
इित ा नृ े
दीनाराणां रथानामयतु
कोिटशतं ं
तदा ॥ ७६॥
अानां िनयतु
ं
ादाजानां
षतं
तथा ।
पीनां
लमे त ु
कं दासीनां
िशतं
ददौ ॥ ७७॥
्
ुारमयोलान ।
िदारािण हारा म
सीताय जनकः ादाीा िहतृ
ै वलः ॥ ७८॥
्सू
विसादीन स ु भरतं लणं तथा ।
पू
जिया यथाायं तथा दशरथं
नृ ्
पम ॥ ७९॥
ापयामास नृपो राजानं ु ।
रघसमम ्
ुोचनाः ॥ ८०॥
सीतामािल दत मातरः साल
ू ुषू
श णपरा िनं ु
राममनता ।
पाितमपुाल ित वे ्
ु ॥ ८१॥
यथा सखम
याणकाले ु
रघनन भेरीमृ
दानकतूयघ
ोषः ।
वािसभे
रीघनतूै
यश मिू
ः सं तो भू
तभयरोऽभू ्
त ॥ ८२॥
इित ीमदारामायणे उमामहे
रसं
वादे
बालकाडे
षः सग
ः ॥ ६॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 26/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
॥ समः सगः ॥
अथ गित ीरामे मै ्
िथलाोजनयम ।
िनिमाितघोरािण ददश नृ
पसमः ॥ १॥
ना विसं प िकिमदं मिु ु
नपव ।
िनिमानीह ये िवषमािण समतः ॥ २॥
विसमथ ाह भयमागािम सू
ते ।
ु
पनरभयं
ते
ऽ शीमेव भिवित ॥ ३॥
मृ
गाः दिणं शभु
याि पय ां सूचकाः ।
इेव ं
वदत ववौ घोरतरोऽिनलः ॥ ४॥
ुू
म िं
ष सव
षां
पांु
सवृ
ििभरद ्
यन ।
् े
ततो जन ददशा जोरािशमपु
ते ्
ितम ॥ ५॥
कोिटसूयतीकाशं
िव ु
ुसमभम ्
।
ते
जोरािशं ददशा
थ जामदं ्
तापवान ॥ ६॥
नीलमेघिनभं ां ु
श ं ्
जटामडलमिडतम ।
ु पु
धनः परश ािणं ्
च सााालिमवाकम ॥ ७॥
कातवीया
कं
रामं
ियमद ्
नम ।
ां
दशरथाे कालमृ ु
िमवापरम ्
॥ ८॥
तं
ा भयसो राजा दशरथदा ।
अा िदपू
जां
िवृ ्
ािह ाहीित चावीत ॥ ९॥
ु य मे
दडविणपाह पाणं ।
इित वु
ं राजानमना रघू ्
मम ॥ १०॥
उवाच िनुरं
वां ोधाचिलते ियः ।
ं
राम इित नाा मे चरिस ियाधम ॥ ११॥
यु ं
याश ु यिद ं ियोऽिस वै ।
ु जज
पराणं रं
चापं
भा ं कसे मधुा ॥ १२॥
नो चे
वा ्
न हिनािम ियाकरो हम ्
।
इित वु
ित वै ्
ु शम ॥ १४॥
तिचाल वसधा भृ
अकारो बभू वाथ सवषामिप चषु ्
ाम ।
रामो दाशरिथवरो वी तं व ं
भाग षा ॥ १५॥
ु
धनराि तादारो ग ु
णमसा ।
तू
णीरााणमादाय सायाकृ
वीय ्
वान ॥ १६॥
व ं
उवाच भाग ण ु
रामं ्
न वचो मम ।
लं दशय बाण मोघो मम सायकः ॥ १७॥
् गु
लोकान पादय ं
वािप वद शीं
ममाया ।
अयं लोकः परो वाथ या ग ं ु
न शते ॥ १८॥
एवं
ं ं
िह कत वद शीं ममाया ।
एवं
वदित ीरामे
भाग
वो िवकृताननः ॥ १९॥
संरन पू्वव
ृािमदं
्
वचनमवीत ।
े परमे
राम राम महाबाहो जान ां ्
रम ॥ २०॥
ु षं
पराणप ु िव ंु
जगग ्
लयोवम ।
बाे तपसा िवमु
ऽहं ाराधियतमु
सा ॥ २१॥
शभु
चतीथ गा तपसा िवमु
ं ्
हम ।
अतोषयं
महाानं
नारायणमनधीः ॥ २२॥
ततः सो देेः शचगदाधरः ।
वश
उवाच मां ु समख
रघे ुपजः ॥ २३॥
ु
ीभगवानवाच
् ते
उि तपसो न फिलतं ्
तपो महत ।
मिदं शने ुं
य जिह है
हयपवम ्
ु ॥ २४॥
कात
वीय
िपतृ
हणं
यदथ
तपसः मः ।
ततिःसकृ ं ्
हा ियमडलम ॥ २५॥
कृ
ां भू
िमं कयपाय दा शािमपुावह ।
े ु े
तामख दाशरिथभू
ा रामोऽहमयः ॥ २६॥
उे परया शा तदा िस मां ततः ।
मे ु
जः पनरादाे
िय दं ु
मया परा ॥ २७॥
तदा तपरोके ित ं ्
णो िदनम ।
ु
इाद ध े
दे
वथा सव कृ
तं
मया ॥ २८॥
ु ं
स एव िव
राम जातोऽिस णािथतः ।
मिय ितं त ु
े जयव प ु
ै नरातम
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa ्
॥ २९॥ 28/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
त ु
मिय ितं े
जयव प ु
ै नरातम ्
॥ २९॥
अ मे सफलं
ज तीतोऽिस मम भो ।
ािदिभरलं कृ
तेः पारगो मतः ॥ ३०॥
िय जािदषावा न सानसवाः ।
िनिव
कारोऽिस पू ं
ण गमनािदिवविज
तः ॥ ३१॥
यथा जले फे
नजालं धू
मो वौ तथा िय ।
दाधारा िषया माया काय
सृ
जहो ॥ ३२॥
यावायावृता लोकाावां न िवजानते ।
अिवचािरतिसैषाऽिवा िवािवरोिधनी ॥ ३३॥
अिवाकृ
तदे
हािदसाते
ितिबिता ।
िचिजवलोके ्
ऽिन जीव इिभधीयते
॥ ३४॥
यावे ु
हमनःाणबािदिभमानवान ्
।
तावतृभोृ
ु
सखःखािदभावे ्
त ॥ ३५॥
आनःसं सिृ
तना ु
ि बे न ं
ा न जािित ।
अिववे
कायं ुा सं
य सारीित वतत े
॥ ३६॥
जड िचमायोगािं
भू
यािते
था ।
जडसाडं
िह जलाोम
लनं यथा ॥ ३७॥
यावादभानां ससौं न िवित ।
तावं
सारःखौघा िनवत
रः सदा ॥ ३८॥
तलया भा यदा ां समपु
ासते ।
तदा माया शनया
ैित तानवं
ितपते ॥ ३९॥
ततानसः से
ु न लते ।
वाानं ु ा सादािम
गरोल ुते ॥ ४०॥
तािहीनानां ककोिटशतरिप ।
ै
न मिु
शा िवानशा नव स
ै खंु तथा ॥ ४१॥
अतादयगुले भिम
जजिन ।
ािमतां
सोऽिवा याां
िवनयित ॥ ४२॥
लोके
ििनरतामा मत
ृविषणः ।
ु
पनि लोकमिखलं िकं ु ु
पनः क ्
लोवान ॥ ४३॥
ु नाथ नमे
नमोऽ जगतां भिभावन ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 29/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
ु नाथ नमे
नमोऽ जगतां भिभावन ।
ु ॥ ४४॥
नमः कािणकान रामच नमोऽ ते
दे
व यृ तं ु मया लोकिजगीषया ।
पयं
तव तव बाणाय भू ु ॥ ४५॥
यााम नमोऽ ते
्
ततः सो भगवान ीरामः कणामयः ।
् मनिस वत
सोऽि तव न ये त े
॥ ४६॥
दाे तदिखलं मा कु
कामं ा सं ्
शयम ।
ततः ीते
न मनसा भाग ्
वो राममवीत ॥ ४७॥
यिद मे ु
ऽनहो राम तवाि मध ुदन ।
सू
सादे ु ॥ ४८॥
ढा भिः सदा मे
ोमे
तठे ु
भिहीनोऽिप सवदा ।
ि िवानं
भू
यादे ृितव ॥ ४९॥
तथेित राघवे ्
णोः पिर ण तम ।
पू ु
िजतदनातो महे ्
ाचलमगात ॥ ५०॥
राजा दशरथो ो रामं
मृ ्
तिमवागतम ।
आिलािल हष े जलम
ण नाां ुज ्
ृत ॥ ५१॥
ततः ीते ु
न मनसा िचः परं
ययौ ।
ु
रामलणशभरता देवसं
िमताः ॥ ५२॥
ां ां मपु
भाया ादाय रे
िमरे
मिरे ।
मातािपतृ
ां सं
ो रामः सीतासमितः ।
म े
रे वैकु े
ठभवन िया सह यथा हिरः ॥ ५३॥
यधु
ािजाम कैके
यीाता भरतमातलुः ।
भरतं मु
नते ागरां यतु
ीितसं ः ॥ ५४॥
े
षयामास भरतं राजा े
हसमितः ।
शु ं
चािप सू यधु ािजतमिरमः ॥ ५५॥
कौसा शश ुभु
े
दे
वी रामे
ण सह सीतया ।
दे
वमाते
व पौलोा शा शे ण शोभना ॥ ५६॥
साके ते ु
लोकनाथिथतगणगणो लोकसीतकीित ः
ीरामः सीतयाे ऽिखलजनिनकरानसोहमू ित
ः ।
िनीिनिव कारो िनरविधिवभवो िनमायािनरासो
मायाकाया ु
नसारी मन ु
ज इव सदा भाित दे
वोऽिखले शः ॥ ५७॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 30/31
8/9/2016 ॥ अ簀燒ाॆरामायणे
बालकाक़म्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe bAlakANDam.h .. Sanskrit Documents
इित ीमदारामायणे उमामहेरसं
वादे
बालकाडे
समः सग
ः ॥ ७॥
समाोऽयं
बालकाडः
Encoded and proofread by Nagaraj Balijepalli nagaraj at iastate.edu
Proofread by Sunder Hattangadi
Revised by Agne Easwaran easwaranpsa at rediffmail.com and
ahimsasoldier at gmail.com
This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The file is not to be copied or reposted
for promotion of any website or individuals or for commercial purpose without permission. Please help to maintain respect
for volunteer spirit.
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamBal.html?lang=sa 31/31