Professional Documents
Culture Documents
007 - ॥ अध्यात्मरामायणे उत्तरकाण्डम् ॥ - .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .
007 - ॥ अध्यात्मरामायणे उत्तरकाण्डम् ॥ - .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .
अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
॥ अारामायणे ्
उरकाडम ॥
॥ थमः सगः ॥
ीमहादे
व उवाच ।
ु
जयित रघवं
शितलकः कौसादयननो रामः ।
ु
दशवदनिनधनकारी दाशरिथः पडरीकाः ॥ १॥
पाव ु
वाच ।
अथ रामः िकमकरोौसानवध नः ।
ध े
हा मृ ्
रावणादीन रासान ्
भीमिवमः ॥ २॥
अिभिषयोायां सीतया सह राघवः ।
ु ा कित वषा
मायामानषतां िण भू
तले ॥ ३॥
्
ितवान लीलया दे
वः परमाा सनातनः ।
अजानषं ु
लोकं कथमे रघू
हः ॥ ४॥
्
एतदाािह भगवन धा मम भो ।
कथापीयषु
माा तृ
ा मे त े
ऽतीव वध ।
रामच भगवन ू् ्
िह िवरशः कथाम ॥ ५॥
ीमहादे
व उवाच ।
रासानां
वधं कृ
ा राे राम उपिते
।
आययमु ु
नयः सव ीराममिभवितमु ्
॥ ६॥
िवािमोऽिसतः कवो वा
सा भृु
गरिराः ।
कयपो वामदे
वोऽिथा सषयोऽमलाः ॥ ७॥
अगः सह िशै मिु ्
निभः सिहतोऽगात ।
्
ारमासा राम ारपालमथावीत ॥ ८॥
िह रामाय मनु
ू यः समाग बिहःिताः ।
अगमख ुाः सव रिभनितमु
आशीिभ ्
॥ ९॥
तीहारतो राममगवचनाद ्ु ्
तम ।
नमृ ावीां िवनयावनतः भमु्
॥ १०॥
कृ दमगो मिु
तािलवाचे निभः सह ।
दे
व श
नाथा
य ाो बिहपितः ॥ ११॥
तमवु
ाच ारपालं वे
शय यथासखम ्
ु ।
िजता िविवशवु
पू म नानारिवभू ्
िषतम ॥ १२॥
ा रामो मनु ् ाय कृ
ीन शीं ु तािलः ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 1/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ा रामो मनु ् ाय कृ
ीन शीं ु तािलः ।
पााािदिभरापू
गां
िनवे
यथािविध ॥ १३॥
ना ते
ो ददौ िदाासनािन यथाहतः ।
उपिवा ा मनु
यो रामपू
िजताः ॥ १४॥
कु
सृ शलाः सव कु
रामं शलमवु ्
न ।
कु
शलं
ते
महाबाहो सव ु
रघनन ॥ १५॥
िदेदान पयामो हतशमु िरम ।
न िह भारः स ते
राम रावणो रासे
रः ॥ १६॥
ु िह लोकां
सधनं ् त ं
ीन िवजे ु
श एव िह ।
िदा या हताः सव
रासा रावणादयः ॥ १७॥
समे
तहाबाहो रावण िनबह ्
णम ।
असमे
तां यि
रावणे षू ्
दनम ॥ १८॥
कु
अकितमाः सव कणा ध े
दयो मृ ।
अकितमै
बाणह
ैताे ु
रघसम ॥ १९॥
य ं
दा चे यााकं ु
परा भयदिणा ।
् कृ
हा रोगणान से तकृोऽ जीविस ॥ २०॥
ुा त ु
भािषतं
ते मनु
षां ीनां ्
भािवतानाम ।
िवयं परमं ्
गा रामः ािलरवीत ॥ २१॥
रावणादीनित कुकणा ्
िदरासान ।
िलोकजियनो िहा िकं
शं ्
सथ राविणम ॥ २२॥
ततचनं ुा राघव महानः ।
कु
योिनम
हाते
जा रामं ्
ीा वचोऽवीत ॥ २३॥
ण ु
राम यथा वृ ं
रावणे रावण च ।
ज कम वरादानं
सेपादतो मम ॥ २४॥
ु तयगु
परा कृ े ु
राम पलो णः स ु
तः ।
तप ंु ्रोः पा
गतो िवान मे महामितः ॥ २५॥
तृ ऽसौ वसिु
णिबोरामे ु
नपवः ।
तपेप े
महाते
जाः ाायिनरतः सदा ॥ २६॥
तामे
महारे
दे
वगव
ककाः ।
गायो ननृ ु हसो वादयि च ॥ २७॥
त
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 2/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ु
पल तपोिवं चु
ः सवा
अिनिताः ।
ततः ु
ो महाते ्
जा ाजहार वचो महत ॥ २८॥
या मे
िपथं
गे ा गभ धारियित ।
ताः सवा
ः शापसं
िवा न तं
दे चमःु
श ं ॥ २९॥
तृ ु ः का ताणोचः ।
णिबो राजष
िवचचार मनुे िनभ
रे या तं
पयती ॥ ३०॥
बभू
व पाडु ुिताःशरीरजा ।
रतन
ा सा दे
हवै
वय ्
भीता िपतरमगात ॥ ३१॥
तृ
णिब तां
ा राजिषरिमत ु
ितः ।
ाा मिु
नकृ
तं सव
मवैिानचषुा ॥ ३२॥
तां मिु
कां नवया ु
य पलाय ददौ िपता ।
तां
गृ
ावीां बाढिमे
व स िजः ॥ ३३॥
शुषू ा मिु
णपरां नः ीतोऽवीचः ।
ुकं
दाािम पमे ते
उभयोवशवध ्
नम ॥ ३४॥
ततः ासू ु
त सा पं ु
पलाोकिवतु ्
म ।
िववा इित िवातः पौलो िविु
नः ॥ ३५॥
त शीलािदकं ा भराजो महामिु
नः ।
थ
भाया ां
िहतरं मदु
ददौ िववसे ा ॥ ३६॥
तां त ुु
पः से
पौलाोकसतः ।
िपतृ
तुो वै ु
वणो णा चानमोिदतः ॥ ३७॥
ददौ तपसा तु ै शभु
ो ा त वरं ्
म ।
मनोऽिभलिषतं े
त धनशमखिडतम ्
॥ ३८॥
ततो लवरः सोऽिप िपतरं
म
ुागतः ।
ु ण धनाो दे
पके न भाता ॥ ३९॥
नमृ ाथ िपतरं
िनवे ्
तपसः फलम ।
ाह मे ्
भगवान ा दा वरमिनितम ्
॥ ४०॥
िनवासाय न मे ानं ् रः ।
दवान परमे
ूिह मे
िनयतं
ानं
िहं ्
सा य न किचत ॥ ४१॥
िववा अिप तं ु भु
ाह लानाम परी श ा ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 3/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
रासानां
िनवासाय िनिम
ता िवकम
णा ॥ ४२॥
त वासाय ग ं
नाः सािधिता प
ै ु
रा ।
िपािदसौ गा तां ु
पर धनदोऽिवशत ्
॥ ४४॥
ु कालमवु
स त सिचरं ास िपतृ
सतः ।
ु
किचथ काल समाली नाम रासः ॥ ४५॥
चचार िपिशताशनः ।
रसातलालोकं
गृ
हीा तनयां
कां
सााे ्
वीिमव ियम ॥ ४६॥
अपयनदं व ं
दे चरं ु ण सः ।
पके
िहताय िचयामास रासानां
महामनाः ॥ ४७॥
उवाच तनयां त कै
कस नाम नामतः ।
वे िववाहकाले यौवनं त े
चाितवत ॥ ४८॥
ााना भीतंै न वरैसे
ृ
ग शभु
े
।
सा ं
वरय भं मिु
ते कु
नं ्
लोवम ॥ ४९॥
यमे ु
व ततः पा भिवि महाबलाः ।
ईशाः सव
शोभाा धनदे न समाः शभु
े
॥ ५०॥
तथे गा मनु
ित साऽऽमं े विता ।
रे
ु ण पादे
िलखी भवमे ुी िता ॥ ५१॥
नाधोमख
िु
तामपृ नः का ं
काऽिस वरविण
िन ।
सावीािल ् न ात
न ान े मु ह
िस ॥ ५२॥
ततो ाा मिु
नः सव
ाा तां
भाषत ।
ातं
तवािभलिषतं ु
मः पानभीिस ॥ ५३॥
त ु
दाणायां वे ु ।
लायामागतािस सममे
अते ु
दाणौ पौ रासौ सिवतः ॥ ५४॥
सावीिुनशाल ोऽेविं ु
वधौ सतौ ।
तामाह पिमो ये भिवित महामितः ॥ ५५॥
्
महाभागवतः ीमान रामभेकतरः ।
ु
इा सा तथा काले सषुु
वे ्
दशकरम ॥ ५६॥
रावणं िवं
शितभजंु दशशीष ु ।्
सदाणम
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 4/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
रावणं
िवं ु दशशीष
शितभजं ु ।
सदाणम ्
तोजातमाे ु
ण चचाल च वसरा ॥ ५७॥
वनु
बभू ा तिू
शहे न िनिमािखलािप ।
कु
कण तो जातो महापव
तसिभः ॥ ५८॥
ततः शू
पणखा नाम जाता रावणसोदरी ।
ततो िवभीषणो जातः शााा सौदश नः ॥ ५९॥
ाायी िनयताहारो िनकम
परायणः ।
कु
कण ु
ाा िजान ् चे
स ुतसः ॥ ६०॥
भयृ िषसां
िवचचाराितदाणः ।
रावणोऽिप महासो लोकानां भयदायकः ।
ववृध े
लोकनाशाय ामयो देिहनािमव ॥ ६१॥
राम ं सकलारमिभतो जानािस िवानक ्
साी सविद ितो िह परमो िनोिदतो िनमलः ।
ं लीलामनजाकृ ्
ु ितः मिहमन मायागणनाुैसे
लीलाथ ्
ितचोिदतोऽ भवता वािम रोवम ॥ ६२॥
जानािम के वलमनमिचशिं
िचामरमजं ्
िविदतातम ।
ां राम गू ुो
ढिनजपमनवृ
मूढोऽहं ु
भवदनहतरािम ॥ ६३॥
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे
थमः सगः ॥ १॥
॥ ितीय सग
ः ॥
ीमहादे
व उवाच ।
ीरामवचनं ुा परमानिनभ
रः ।
ु
मिनः ोवाच सदिस सवषां ्
त वताम ॥ १॥
अथ िवे
रो दे
व कालेन के ्
निचत ।
ु
आययौ पकाढः िपतरं
म
ुसा ॥ २॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 5/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ा तं
कै
कसी त ाजमानं ्
महौजसम ।
ु
रासी पसामीं ्
गा रावणमवीत ॥ ३॥
ु
प पय धनां लं ेन ते
जसा ।
मे व ं
यथा भू कु
याथा यं भो ॥ ४॥
तु ्
ा रावणो रोषात ितामकरो तम ्
।
धनदे ण त ु
न समो वािप िधको वािचरे ॥ ५॥
भिवा मां
पय सापं ु ।
ज सते
ु ु
कत
इा रं तपः स दशकरः ॥ ६॥
अगमलिसथ त ु
गोकण ु
सहानजः ।
ं
ं
िनयममााय ातरे ्
तपो महत ॥ ७॥
आिता रं घोरं
सव
लोकै ्
कतापनम ।
दशवषसहािण कुकणऽकरोपः ॥ ८॥
िवभीषणोऽिप धमा
ा सधम परायणः ।
पवषसहािण पादेनके ्
ैन तिवान ॥ ९॥
त ु
िदवषसहं िनराहारो दशाननः ।
पूण त ु
वषसहे शीषमौ ज ु
हाव सः ।
एवं
वषसहािण नव ताितचम ःु
॥ १०॥
त ु
अथ वषसहं दशमे दशमं
िशरः ।
छेु
काम धमा
ा ााथ जापितः ।
व व दशीव ीतोऽीभाषत ॥ ११॥
वरं
वरय दाािम ये ्
मनिस काितम ।
दशीवोऽिप तु ा ेनाराना ॥ १२॥
अमरं वृ
णोमीश वरदो यिद मे भवान । ्
ु नागयाणां
सपण दे
वतानां ु
तथासरैः ।
अवं त ु
मे
दे
िह तृ
णभू ु
ता िह मानषाः ॥ १३॥
ु
तथािित जाः पनराह दशाननम ्
।
अौ तािन शीषा
िण यािन ते ुव ॥ १४॥
ऽसरप ु
भिवि यथापूयािण च सम ॥ १५॥
वम
एवमुा ततो राम दशीवं
जापितः ।
िवभीषणमवु
ाचेद ं
णतं भवलः ॥ १६॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 6/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
िवभीषण या व कृ
तं थम
धमा ्
ुमम ।
तपतो वरं
व वृणीािभमतं ्
िहतम ॥ १७॥
िवभीषणोऽिप तं ना ािलवा
मवीत । ्
देव मे
सव ु म
दा बिध ितत ु
शाती ।
मा रोचयधम मे ु सव
बिः सव दा ॥ १८॥
्
ततः जापितः ीतो िवभीषणमथावीत ।
व ं धमशीलोऽिस तथव च भिविस ॥ १९॥
ै
अयािचतोऽिप ते
दाे मरं िवभीषण ।
कु
कण मथोवाच वरं ु
वरय सत ॥ २०॥
ाह कु
वाया ाोऽथ तं कण ्
ः िपतामहम ।
ािम दे ् कं
व षमासान िदनमे त ु ्
भोजनम ॥ २१॥
एवमिित तं
ाह ा ा िदवौकसः ।
सरती च तािग ्
ता ययौ िदवम ॥ २२॥
कु
कण ु
ाा िचयामास ःिखतः ।
अनिभे
तमे
वाािं िनग
तमहो िविधः ॥ २३॥
ु
समाली वरलां ्
ान ाा पौान ्
िनशाचरान ्
।
पातालािभ ्
यः ायात हािदिभरितः ॥ २४॥
दशीवं पिर वचनं चे ्
दमवीत ।
िदा ते ु व
प संृो वाितो मे
मनोरथः ॥ २५॥
यया वयं लां ्
ा याता रसातलम ।
ततं
नो महाबाहो महिकुृ
तं ्
भयम ॥ २६॥
अािभः पू
वमिु
षता लेय ं
धनदे
न ते
।
ाााािमदान ं िु
ानतेमहाह
िस ॥ २७॥
साा वाथ बले
नािप राां ुु
बः क तः सत ्
ु ।
ु
इो रावणः ाह नाहवे भािषतमु
ं ्
॥ २८॥
िवे ु
शो गराकमेव ं
्
ुा तमवीत ।
हः ितं
वां
रावणं ्
दशकरम ॥ २९॥
ण ुरावण ये
न नवं
ै ं वु
मह
िस ।
े
नाधीता राजधमा नीितशां
तथव च ॥ ३०॥
ै
शूराणां न िह सौां ण ुमे वदतः भो ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 7/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
शू
राणां ण ु
न िह सौां मे
वदतः भो ।
ु वा रासा महाबलाः ॥ ३१॥
कयप सता दे
पररमयु ा सौदमायधु ः ।
ै
नवे
ैदानीनं ्रं
राजन वै दे
वरै
नितम ्
ु ॥ ३२॥
ह वचः ुा दशीवो रानः ।
तथे
ित ोधताािकू ्
टाचलमगात ॥ ३३॥
तं
हं
से
िना धनदे ्
रम ।
लामा सिचवै
रासः स ु
ै खमाितः ॥ ३४॥
धनदः िपतृ
वाे
न ा लां महायशाः ।
गा कैलासिशखरं ्
तपसातोषयिवम ॥ ३५॥
ते ु नव पिरपािलतः ।
न समना ते ै
अलकां म े
नगर त िनम िवकम
णा ॥ ३६॥
िदालं चकारा िशवे
न पिरपािलतः ।
रावणो रासः साध
ै मिभिषः सहानज ुः ॥ ३७॥
ै
रां
चकारासराणां ्
ु िलोक बाधयन खलः ।
्
भिगन कालखाय ददौ िवकटिपणीम ॥ ३८॥
ु
िविाय नाासौ महामायी िनशाचरः ।
ततो मयो िवकमा
रासानां
िदते ु
ः सतः ॥ ३९॥
ु मोदर नाा ददौ लोकै
सतां ्
ु ।
कसरीम
ु
रावणाय पनः शिममोघां ीतमानसः ॥ ४०॥
वै
रोचन दौिह वृ ित िवतु
ाले ्
ाम ।
यामदु वहु कणा
य रावणः ॥ ४१॥
गव ु शै
राज सतां ष महानः ।
थ
िवभीषण भाया धम समदु
ां ्
ावहत ॥ ४२॥
सरमां ु सव
नाम सभगां लणसंयतु ्
ाम ।
ु
ततो मोदरी पं
मे ्
घनादमजीजनत ॥ ४३॥
ु मे
जातमा यो नादंघवममु ोच ह ।
ततः सव ु
ऽवेघनादोऽयिमित चासकृ ्
त ॥ ४४॥
कु
कण तः ाह िना मां
बाधते
भो ।
ु दीघा
तत कारयामास गहां ु
सिवराम ्
॥ ४५॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 8/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ु ढाा कु
त साप मू कण िवघूिण
तः ।
कु
िनिते त ु
कण रावणो लोकरावणः ॥ ४६॥
्
ाणान ऋिषम ुां
दे ्
वदानविकरान ।
दे ु िनजे
वियो मनां ्
समहोरगान ॥ ४७॥
ुा रावणामं
धनदोऽिप ततः ु
भः ।
अधम मा कु
ेित तवा ्
ैवारयत ॥ ४८॥
ततः ु ्
ो दशीवो जगाम धनदालयम ।
िविनिज
धनां जहारोमपकम ्
ु ॥ ४९॥
ततो यमं
च वणं िनिज
समरे ु
ऽसरः ।
ग ु दे
लोकमगाण वराजिजघां
सया ॥ ५०॥
ु ण सह दै
ततोऽभवहिमे वतः ।
ै
ततो रावणमे
बब िदशे
रः ॥ ५१॥
तुा सहसाग मे ्
घनादः तापवन ।
कृ
ा घोरं ु
महं
िजा िदशपवान ्
ु ॥ ५२॥
इं गृ
हीा बासौ मेघनादो महाबलः ।
मोचिया त ु
िपतरं
गृ
हीें ययौ परम ्
ु ॥ ५३॥
ा त ु
मोचयामास देें
व मे
घनादतः ।
्
दा वरान बं
ा भवनं
ै ययौ ॥ ५४॥
् न िजा मे
रावणो िवजयी लोकान सवा ् ण त ु
।
कैलासं तोलयामास बािभः पिरघोपमै
ः ॥ ५५॥
त नीरेणवं
ै शोऽयं
रासे
रः ।
वानरै नषु
मा
ैव नाशं
ै गे ित कोिपना ॥ ५६॥
् ययौ है
शोऽगणयन वां ्
हयपनम ।
ते ु न िवमोिचतः ॥ ५७॥
न बो दशीवः पले
ततोऽितबलमासा िजघांु
सह
िरपवम ्
ु ।
धृ
ते नव के
ै ण वािलना दशकरः ॥ ५८॥
ामिया त ु
चतरु
ः समु ् हिरः ।
ान रावणं
िवसजयामास ततेन सं चकार सः ॥ ५९॥
रावणः परमीत एवं ्
लोकान महाबलः ।
चकार वशे राम बभुु यमे
जे ्
व तान ॥ ६०॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 9/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
राम बभु
चकार वशे ु यमे
जे ्
व तान ॥ ६०॥
एवभावो राजे दशीवः सहे ्
िजत ।
या िविनहतः से रावणो लोकरावणः ॥ ६१॥
मे
घनाद िनहतो लणे
न महाना ।
कु
कण िनहतया पव
तसिभः ॥ ६२॥
भवाारायणः साागतामािदकृ ु
िभः ।
पिमदं सव ्
जगावरजमम ॥ ६३॥
ािभकमलोो ा लोकिपतामहः ।
अिे ुतो जातो वाचा सह रघू
मख म ॥ ६४॥
बाां ुा
लोकपालौघा चभारौ ।
िदश िविदशव कणा
ै ां समिु
ते ताः ॥ ६५॥
ुािनौ दे
ाणााणः सम वसमौ ।
जाजानू
जघनावु ्
लकादयोऽभवन ॥ ६६॥
कु
िदे ुाारः सागरा हरे
शाम ।
नाािमवणौ वालिखा रेतसः ॥ ६७॥
मे ु म
ामो गदाृ ुो िलोचनः ।
अिः पव ता जाताः के
शे
ो मे
घसं
हितः ॥ ६८॥
ु
नानाप इवाभािस गणितकरे
सित ।
ामािव िवब ु
ै धाः िपबमृ तमरे ॥ ७०॥
या सृिमदं
सव
िवं ्
ावरजमम ।
ामािव जीवि सव
ै ावरजमाः ॥ ७१॥
ु
मिखलं ु
व वहारेऽिप राघव ।
ीरमगतं
सिपय
था ाािखलं पयः ॥ ७२॥
ासा भासते
ऽका
िद न ं
ते
नावभाससे
।
ग ं
सव िनमेकं ानचिु
ां व
लोकये ्
त ॥ ७३॥
ु ां
नाानच पये ् यथा ।
दग भारं
योिगनां
िविचि देह े
परमे ्
रम ॥ ७४॥
अतिरसनमख ुव
ैदशीषरहिनशम ।्
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 10/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ुव
अतिरसनमख दशीष
ै रहिनशम ्
।
शने
ादभिले गृ
हीता यिद योिगनः ॥ ७५॥
िविचो िह पयि िचां ां
न चाथा ।
मया लिपतं
िकिव तवातः ।
ुिस दे
मह वश ु
े तवानहभागहम ्
॥ ७६॥
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे
ितीयः
सगः ॥ २॥
॥ तृ
तीय सग
ः ॥
ीराम उवाच ।
ु
वािलसीवयोज ोतिुमािम ततः ।
रवीौ वानराकारौ जातािवित नः तु ्
म ॥ १॥
अग उवाच ।
मे
रोः ण
मयाेमे मिणभे
।
्
तिन सभाऽऽे िवीणा
णः शतयोजना ॥ २॥
चतमु
तां खुः साादािचोगमाितः ।
े पिततं
नाां िदमानसिललं ब ॥ ३॥
तहीा करे
ृ ा ाा िकिदजत । ्
भू
मौ पिततमाे
ण ताातो महाकिपः ॥ ४॥
तमाह ु
िहणो व िकिालं वसा मे
।
समीपे
सवशोभाे
ततः े
यो भिवित ॥ ५॥
ु
इो वस णा वानरोमः ।
एवं
बितथे
काले
गते ु
ऋािधपः सधीः ॥ ६॥
कदािचय
टौ फलमू लाथम ुतः ।
अपयिसिललां ्
वाप मिणिशलािताम ॥ ७॥
पातमु
पानीयं ाग छायामयं ्
किपम ।
ा ितकिपं
मा िनपपात जलारे ॥ ८॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 11/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ताा हिरं
शीं ु वानरः ।
पन ु
ु
अपयर रामामाानं िवयं
गतः ॥ ९॥
ु
ततः सरे
शो देे ं
वश जिया चतमु
पू ख ्
ुम ।
्
गन मासमये ्
ा नार मनोरमाम ॥ १०॥
कपशरिवावान ् म
वीय ्
ुमम ।
तामाव तीजं
ै शऽे
वालदे पतिु
व ॥ ११॥
वाली समभव शतुपरामः ।
ु
त दा सरेशानः ण
मालां
िदवं
गतः ॥ १२॥
ु
भानरागत तदानीमे ्
व भािमनीम ।
ा कामवशो भू शऽे
ा ीवादे सृ ्
जहत ॥ १३॥
बीजं
तातः सो महाकायोऽभविरः ।
त दा हनू
मं सहायाथ
गतो रिवः ॥ १४॥
्
ु समादाय गा सा िनिता िचत ।
पयं
भाते
ऽपयदाानं वव
पू ानराकृ ्
ितम ॥ १५॥
फलमूलािदिभः साध ु सिहतः किपः ।
पाां
ना चतमु
खुाे ु
ऋराजः ितः सधीः ॥ १६॥
ततोऽवीमाा बशः किपकु ्
रम ।
कं
तै दे ्
वतातमायामरसिभम ॥ १७॥
ग त मयािदो गृ ्
हीा वानरोमम ।
िकिां
िदनगर िनिम
तां
िवकम
णा ॥ १८॥
सव
सौभायविलतां
दे
वरै ्
िप रासदाम ।
तां
िसं े राजानमिभषे
हासन वीरं चय ॥ १९॥
सीपगता ये
ये
वानराः सि ज
याः ।
सव
ते
ऋराज भिवि वशे ु
ऽनगाः ॥ २०॥
यदा नारायणः सााामो भू
ा सनातनः ।
भू ु
भारासरनाशाय सिवित भू तले ॥ २१॥
तदा सव
सहायाथ ु
त ग वानराः ।
ु
इो णा तो देवानां
स महामितः ॥ २२॥
यथाऽऽथा चे
णा तं ्
हरीरम ।
देवततो गा णे तवे ्
दयत ॥ २३॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 12/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
दे
वततो गा णे
तवे ्
दयत ॥ २३॥
तदािद वानराणां
सा िकिाऽभू
पृ
ायः ॥ २४॥
सव
रमे
वासीिरदान णािथतः ।
भूेा
मभ रो तः कृ
या लीलानृ दिे
हना ।
भतू
सव ार िनम ुिचदानः ॥ २५॥
े
अखडानप िकयानष परामः ।
त े
तथािप वय ु
सिललामानषिपणः ॥ २६॥
यशे सव
लोकानां
पापह स ु
ैखाय च ।
य इदं
कीत
य ु
े वािलसीवयोम ्
हत ॥ २७॥
ुते
ज दाया म सव
पातकै
ः ॥ २८॥
अथाां सवािम कथां ्
राम दायाम ।
सीता ता यदथ
सा रावणे
न राना ॥ २९॥
ु तयगु
परा कृ े ु
राम जापितसतं िवभमु्
।
सनु मारमेकाे समासीनं
दशाननः ।
िवनयावनतो भूा िभवाे ्
दमवीत ॥ ३०॥
्
को िन वरो लोके
दे
वानां
बलवरः ।
दे
वा यं ु े
समाि य ु
श ंजयि िह ॥ ३१॥
कं
यजि िजा िनं
कं ायि च योिगनः ।
एते शं ् िवदां
स भगवन ं वर ॥ ३२॥
ाा त िदं यदशेषणे योगक ्
।
दशाननमवु ण ु
द ं
ाचे ु
वािम पक ॥ ३३॥
भता
यो जगतां िनं य जािदकं न िह ।
ु रै
सरास ु ु
नतो िनं हिरना
रायणोऽयः ॥ ३४॥
यािभपजाातो ा िवसृ
जां
पितः ।
ं
सृ ये
नव सकलं
ै ्
जगावरजमम ॥ ३५॥
तं ु
समाि िवबधा जयि समरे िरपू ्
न ।
योिगनो ानयोगे
न तमे ु
वानजपि िह ॥ ३६॥
महषनं
वच ु
ुा वाच दशाननः ।
दै िस िवनु
दानवरां ा िनहतािन च ॥ ३७॥
कां वा गितं पे े
ते मिु ु
नपव ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 13/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
कां
वा गितं
पे े
ते मिु ु
नपव ।
तमवुाच मिु
नेो रावणं ्
रासािधपम ॥ ३८॥
दै
वतिन
ैहता िनं
गा गमनमम ्
ु ।
भोगये ु
पनाा भू
मौ भवि ते
॥ ३९॥
पूवा
िज
तः प ु ि
ैयपाप ैये चोवि च ।
िवनु ा ये त ु
हताे ु गि
ावि हरे ्
तम ॥ ४०॥
ुा मिु
नमख ुाव रावणो मानसः ।
योे ऽहं हिरणा साध ्
िमित िचापरोऽभवत ॥ ४१॥
मनःितं पिराय रावण महामिुनः ।
उवाच व ते ऽभीं
भिवित न सं
शयः ॥ ४२॥
किालं ु
ती सखी भव दशानन ।
ुा महाबाहो मिु
एवम ु
नः पनवाच तम ्
॥ ४३॥
त पं वािम पािप माियनः ।
ावरेु ष नदे
ष च सवु ष च नदीष
ु ु
च ॥ ४४॥
ओारव सं
ै च सािवी पृ
िथवी च सः ।
समजगदाधारः शे
षपधरो िह सः ॥ ४५॥
सव वाः समु
दे ा कालः सू
य चमाः ।
सू
यदयो िदवाराी यमव तथािनलः ॥ ४६॥
ै
अििरथा मृ ु ो वसवथा ।
ः पज
ा ादयव ये
ै चाे दे
वदानवाः ॥ ४७॥
िवोतते
लेष पाित चाीित िवकृ ्
त ।
ीडां
करोयाा सोऽयं िवःु सनातनः ॥ ४८॥
ते
न सव
िमदं
ां
ै
लों ्
सचराचरम ।
ु रावृ
नीलोलदलयामो िवणा तः ॥ ४९॥
ुजाू
श नदां ियं
वामासं ्
िताम ।
सदानपाियन दे
व पयािल ितित ॥ ५०॥
ं
ु
न शते
कै
िे
वदानवपगः ।
ै
य सादं ु
कते
स चनं
ै म
ुह
ित ॥ ५१॥
न च यतपोिभवा
न दानायनािदिभः ।
शते ्म
भगवान ुपु
ायिरतरै
ै रिप ॥ ५२॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 14/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
तै
ताणि
ै धू ैत
कषः ।
ै
शते ् वु
भगवान िव द
ाामलििभः ॥ ५३॥
अथवा िु
मा ते ण ु
ं परमे ्
रम ।
तायगु
े े
स देेो भिवता नृ
वश पिवहः ॥ ५४॥
िहताथ दे
वमा
नािमाकू कु
णां ले
हिरः ।
ा महासपरामः ॥ ५५॥
रामो दाशरिथभू
िपतिु
नयोगा ाा भाय
या दडके े
वन ।
िवचिरित धमा
ा जगाा मायया ॥ ५६॥
एवं
ते
सव
माातं ्
मया रावण िवरात ।
भज भिभावे िया यतु
न सदा रामं ्
म ॥ ५७॥
अग उवाच ।
एवं ुासराो ाा िकििचाय
ु च ।
या सह िवरोधेुु
मम दु
े ्
रावणो महान ॥ ५८॥
ुाथ सव
य ्टन समवितः ।
तो लोकान पय ्
एतदथ ु ।
महाराज रावणोऽतीव बिमान ्
्
तवान जानक देव यावधकाया ॥ ५९॥
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे
तृ
तीयः सग
ः ॥ ३॥
॥ चतथु ः ॥
सग
ीमहादे
व उवाच ।
एकदा णो लोकादायां मिु
नारदं ्
नम ।
पय ्
टन रावणो लोकान ्
ा नावीचः ॥ १॥
्िह मे
भगवन ू कु
यो ं
ु सि महाबलाः ।
योिु
मािम बिलिभं ्
ातािस जगयम ॥ २॥
मिु
ना ु े
ऽऽाह सिचरंतीपिनवािसनः ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 15/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
महाबला महाकाया यािह महामते
॥ ३॥
िवपुूारता ये
ज िवनु
वै ा िनहता ये ।
त एव त साता अजे ु रै
या सरास ुः ॥ ४॥
ुा तावणो वे ्
ु ण तान ।
गाििभः पके
योक
ुामः समाग े तीपसमीपतः ॥ ५॥
तभाहतते
जं ु नाचलतः ।
पकं
ा िवमानं
ययौ मिण दशाननः ॥ ६॥
िवशे ् धृ
व तद ीपं तो हेन योिषता ।
पृ कु
ं तः कोऽिस े
िषतः के
न वा वद ॥ ७॥
ु
इो लीलया ीिभह ु नः ।
सीिभः पनः प ु
कृ
ााििनमुासां
ीणां दशाननः ॥ ८॥
आयमतल ुं
ला िचयामास म ितः ।
ु कु
िवना िनहतो यािम वैठिमित िनितः ॥ ९॥
मिय िवयु ा कु
थ ेथा काय ्
करोहम ।
दहे
इित िनि वै ु
ेरः ॥ १०॥
जहार िविपनऽस
जाने
व पराानं
स जहारावनीसताम ्
ु ।
मातृ ् कम ॥ ११॥
वालयामास ः कान वधं ्
राम ं परमे
रोऽिस सकलं जानािस िवानग ्
भूत ं
भिमदं िकालकलनासाी िवकोितः ।
ुनाय सकलां
भानामनवत कुव ् हितं
न ियासं
ं ु ितमि
वनजाकृ ु
नवचो भासीश लोकािच तः ॥ १२॥
ुव ं
ै राघवं ते िजतः कु
न पू सवः ।
ामं मिु
निभः साध
ययौ मानसः ॥ १३॥
ु
राम सीतया साध ातृ
िभः सह मििभः ।
संसारीव रमानाथो रममाणोऽवसहेृ ॥ १४॥
अनासोऽिप िवषयान ब्भुु ियया सह ।
जे
ु ख
हनमम ुः सिवा
ै नरैः पिरवे
ितः ॥ १५॥
ु चागमाममे
पकं भमु
वव
कदा पू ्
।
व कु
ाह दे बेे े
रण िषतं
ामहं
ततः ॥ १६॥
िजतं
ं
रावणे
नादौ पाामे
ण िनिज ्
तम ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 16/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
अतं
राघवं
िनं
वह यावसे
िु
व ॥ १७॥
यदा गे ुो वै
घे कुठं
यािह मां
तदा ।
तु ु सू
ा राघवः ाह पकं यस ्
िभम ॥ १८॥
यदा रािम भं
ते
तदाग ममािकम । ्
िताधा
य सव गे दान ममाया ॥ १९॥
ु
इा रामचोऽिप पौरकाया
िण सवशः ।
ातृ
िभम
ििभः साध
यथाायं
चकार सः ॥ २०॥
राघवे ु
शासित भवं
लोकनाथे
रमापतौ ।
ु
वसधा ससा फलव भू हाः ॥ २१॥
जना धम
पराः सव
पितभिपराः ियः ।
ु किाजिन राघवे
नापयमरणं ॥ २२॥
समा िवमानां राघवः सीतया सह ।
वानरै
ा
तिृ
भः साध
सचाराविनं ु
भः ॥ २३॥
ु
अमानषािण काया ु
िण चकार बशो भिव ।
ाण सतंु ा बालं
मृ
तमकालतः ॥ २४॥
शोचं
ाणं चािप ाा रामो महामितः ।
तपं ें
वन शू ्
हा ाणबालकम ॥ २५॥
जीवयामास शू
ददौ ग मनमम ्
ु ।
लोकानामपु
दे
शाथ
परमाा रघू
मः ॥ २६॥
कोिटशः ापयामास िशविलािन सव
शः ।
सीतां
च रमयामास सव ै षु
भोगरमान ः ॥ २७॥
ै
शशास रामो धम
ण रां
परमधम ्
िवत ।
कथां
सं
ापयामास सव ्
लोकमलापहाम ॥ २८॥
दशवषसहािण मायामान ु
षिवहः ।
चकार रां
िविधवोकवपदाज ुः ॥ २९॥
दा शिु
एकपीतो रामो राजिषः सव चः ।
गृ
हमे ्
धीयमिखलमाचरन िशयन ् ॥ ३०॥
जनान ्
सीता ेानवृुा च येण दमे न च ।
ु
भतमनोहरा साी भावा सा िया िभया ॥ ३१॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 17/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
े भोगसमिते
एकदाीडिविपन सव ।
एकाे िदभवन स ु रघू
ेखासीनं ्
मम ॥ ३२॥
नीलमािणसाशं िदाभरणभू ्
िषतम ।
सवदनं शां
िव ु
ुिनभारम ्
॥ ३३॥
सीता कमलपाी सवाभरणभू
िषता ।
राममाह कराां
सा लालयी पदाज ु े
॥ ३४॥
दे
वदे ्
व जगाथ परमान सनातन ।
िचदानािदमारिहताशेषकारण ॥ ३५॥
दे
व दे
वाः समासा मामे
काेऽवुचः ।
बशोऽ मानाे कु
वैठागमनं
ित ॥ ३६॥
या समे
तिा रामिित भूतले
।
िवसृ ् धाम वै
ाान कं कु
ठं ्
च सनातनम ॥ ३७॥
आे या जगाि रामः कमललोचनः ।
कु
अतो यािह वैठं
ं
तथा चे
घू
मः ॥ ३८॥
आगिमित वै कुठं
सनाथाः किरित ।
इित िवािपताहं
तम
ै ्
या िवािपतो भवान ॥ ३९॥
ु तु
यं ा नाहमाापये
भो ।
ु ्
सीतायाचः ा रामो ाावीणम ॥ ४०॥
दे
िव जानािम सकलं तोपायं
वदािम ते
।
किया िमषं दे
िव लोकवादं ्
दाशयम ॥ ४१॥
जािम ां े
वन लोकवादाीत इवापरः ।
भिवतः कु
मारौ ौ वाीके
रामािके ॥ ४२॥
इदान यते
गभ ु
ः पनराग मे
ऽिकम । ्
लोकानां याथ
ं कृ ्
ा शपथमादरात ॥ ४३॥
मिे
भू व
वरमाे कु
ण वै ठं
यािस ु ्
तम ।
पादहं ु
गिमािम एष एव सिनयः ॥ ४४॥
ु िवसृ
इा तां ाथ रामो ानकलणः ।
ै
मििभम
तब
ै ु
लम सं
ै वत ृः ॥ ४५॥
तोपिवं
ीरामं ु
सदः पय ु
प
ासत ।
ु
हाौढकथासा हासयः िता हिरम ्
॥ ४६॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 18/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
कथासा रामो िवजयनामकम । ्
पौरा जानपदा मे वदीह शभु
िकं ाशभु ्
म ॥ ४७॥
सीतां
वा मातरं
वा मे
ातॄा कै
कयीमथ ।
न भे
तं या ूिह शािपतोऽिस ममोपिर ॥ ४८॥
ु
इः ाह िवजयो देव सव वदि ते
।
कृ
तं ु सव
सरं रामे
ण िविदताना ॥ ४९॥
ु
िक हा दशीवं
सीतामा राघवः ।
अमष
पृ
तः कृ
ा ं वे ्
म पादयत ॥ ५०॥
कीशं दये त सीतासोगजं सखम ्
ु ।
े रावणे
या ता िवजनऽरये न राना ॥ ५१॥
ुा तचनं
्प
रामः जनान पयृ त ।
ऽिप नावु
ते ् वमे
न राममे त सं
शयः ॥ ५३॥
ततो िवसृ ् सदथा ।
सिचवान िवजयं ु
आय लणं रामो वचनं
चे ्
दमवीत ॥ ५४॥
्
ु सीतामाि मे
लोकापवाद महान ्
ऽभवत ।
सीतां
ातः समानीय वाीके
रामािके ॥ ५५॥
ा शीं रथेन ं ु
पनरायािह लण ।
वसे
यिद वा िकिदा मां
हतवानिस ॥ ५६॥
ु
इो लणो भीा ाताय जानकीम ्
।
ु ण रथे
समे कृ ्
ा जगाम सहसा वनम ॥ ५७॥
वाीकेरामाे ा सीतामवुाच सः ।
लोकापवादभीा ां ्
वान राघवो वन े
॥ ५८॥
दोषो न किे
मातग
ामपदं मनुे
ः ।
ु
इा लणः शीं ्
गतवान रामसििधम ्
॥ ५९॥
सीतािप ःखसा िवललापाितमु ्
धवत ।
िशैः ाा स िदक ्
ुा च वाीिकः सीतां ॥ ६०॥
अा
िदिभः पू ्
जिया समाा च जानकीम ।
ाा भिवं सकलमापयन म ्िु ्
नयोिषताम ॥ ६१॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 19/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ाा भिवं म
सकलमापयन ्िु ्
नयोिषताम ॥ ६१॥
ताां सूजयि सीतां े ।
भा िदन िदन े
ाा परानो ल मिु नवाेन योिषतः ।
से चु
वां ्
ः सदा ता िवनयािदिभरादरात ॥ ६२॥
रामोऽिप सीतारिहतः पराा िवाने
वल आिददे
वः ।
्
स भोगानिखलान िवरो म िु िु
नतोऽभू नसे
िवतािः ॥ ६३॥
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे
चतथु ः ॥ ४॥
ः सग
॥ पम सग
ः ॥
ीमहादे
व उवाच ।
ततो जगलमलाना
िवधाय रामायणकीितम ्
ुमाम ।
चचार पू वा
चिरतं रघू
मो
रिभसे
राजिषवय िवतं
यथा ॥ १॥
सौिमिणा पृ ु
उदारबिना
ु
रामः कथाः ाह परातनीः शभु
ाः ।
राः म नृ ग शापतो
िज ितय मथाह राघवः ॥ २॥
ं श ुबोधोऽिस िह सवदिे
हना
मााधीशोऽिस िनराकृ ्
ितः यम ।
तीयसे ानशां महामते
पादाभृ ्
ािहतससिनाम ॥ ४॥
ुाथ सौिमिवचोऽिखलं तदा
ाह पाित
हरः सधीः ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 20/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
िवानमानतमःशाये
िु
तपं
िितपालभूषणः ॥ ६॥
आदौ वणा मविणताः ियाः
कृ
ा समासािदतशुमानसः ।
समा तू पु
वम ासाधनः
समाये
मालये
ु ॥ ७॥
िया शरीरोवहे तरुाता
ु
ियाियौ तौ भवतः सरािगणः ।
धम ु
तरौ त पनः शरीरकं
ु
पनः िया चवदीय त े
भवः ॥ ८॥
अानमे वा िह मूलकारणं
तानमेवा िवधौ िवधीयते
।
िवव ताशिवधौ पटीयसी
ै
न कम
तं ्
सिवरोधमीिरतम ॥ ९॥
नाानहािनन च रागसयो
भवे
तः कम ुवे
सदोषम ्
त ।
ु सिृ
ततः पनः सं तरवािरता
ताध ्त ॥ १०॥
ुो ानिवचारवान भवे ्
ु
नन िया वे ुने
दमख चोिदता
तथव िवा प
ै ु साधनम
षाथ । ्
कत ता ाणभृ तः चोिदता
िवासहायमपु ित सा प
ै ु
नः ॥ ११॥
कमा कृतौ दोषमिप िु
तजगौ
तादा काय ममु
िमदं ुण
ुा ।
ु
नन ता वु
काय
कािरणी
िवा न िकिनसापे ते ॥ १२॥
न सकायऽिप िह यदरः
काते ्
ऽानिप कारकािदकान ।
तथव िवा िविधतः कािशत
ै ः ै
िविशते
कम
िभरे ुये
व म ॥ १३॥
के िचदीित िवतक वािदन
दसिवरोधकारणात । ्
देहािभमानादिभवध त े
िया
िवा गताह
िततः िसित ॥ १४॥
ुिवानिवरोचनािता
िवश
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 21/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
िवावृिरमेित भयते
।
उदे ित कमािखलकारकािदिभः
्
िनहि िवािखलकारकािदकम ॥ १५॥
ु
यावरीरािदष माययाधी
ाविधेयो िविधवादकम ्
णाम ।
े
नतीित वा ै िनिष तत ्
रिखलं
ाा पराानमथ जे ियाः ॥ १७॥
यदा पराािवभे दभे
दकं
िवानमावभाित भारम । ्
तदै व माया िवलीयते
ऽसा
सकारका कारणमासं ःे
सतृ ॥ १८॥
िु तमाणािभिवनािशता च सा
कथं
भिविप काय कािरणी ।
िवानमाादमलाितीयत
ुिवित ॥ १९॥
ादिवा न पनभ
ु यते
यिद ना न पनः सू
कता
हमे ित मितः कथं भवे ्
त ।
ताता न िकमपे ते
िवा िवमोाय िवभाित केवला ॥ २०॥
सा तिरीय
ै िु
तराह सादरं
ासं शािखलकम णां ु ्
टम ।
एताविदाह च वािजनां िु तः
ानं
िवमोाय न कम ्
साधनम ॥ २१॥
िवासमे न त ु
दिश
तया
तनु
ा उदातः समः ।
फलै ः पृ
थाकारकै ः तःु
सं
साते ानमतो िवपय ्
यम ॥ २२॥
सवायो हिमनाधी
रिसा न त ु
तदिश नः ।
ताध ुामिवियािभः
ै
िवधानतः कम ्
िविधकािशतम ॥ २३॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 22/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ाितमसीित वातो
ु
गरोः सादादिप श ुमानसः ।
िवाय चकामथाजीवयोः
ै
ु े
सखी भवे िरवाकनः ॥ २४॥
आदौ पदाथा वगितिह कारणं
वााथिवानिवधौ िवधानतः ।
तदाथ परमाजीवका
वसीित चकामथानयोभ
ै वते ्
॥ २५॥
रोािदिवरोधमानोः
िवहाय स ्
ृ तयोिदाताम ।
संशोिधतां लणया च लितां
ाा माानमथायो भवे ्
त ॥ २६॥
एकाकाहती न सवे त ्
तथाऽजहणता िवरोधतः ।
सोऽयदाथा िवव भागलणा
ु
यते तदयोरदोषतः ॥ २७॥
रसािदपीकृ तभूतसवं
भोगालयं ु
ःखसखािदकम ्
णाम ।
शरीरमावदािदकम जं
मायामयं
ूलमपु
ािधमानः ॥ २८॥
सू ं ु िययै
मनोबिदशे ु
त ं
ाणरपीकृ
ै तभू तसवम । ्
भोु ु भवे
ु रनसाधनं
ः सखादे त ्
ु
शरीरमिरानो बधाः ॥ २९॥
अनािनवा मपीह कारणं
त ु
मायाधानं परं ्
शरीरकम ।
उपािधभे ु थक ्
दा यतः पृ ितं
ाानमावधारये ्
मात ॥ ३०॥
ु
बे िधा वृिरपीह यते
ािदभेदने ु
गणयानः ।
्
अोतोऽिन िभचारतो मृ षा
िने
परे
िण केवले िशवे
॥ ३२॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 23/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
देहिेयाणमनिदानां
सादजं त े
पिरवत िधयः ।
वृिमोमू लतयालणा
याववे
ावदसौ भवोवः ॥ ३३॥
े
नितमाणे न िनराकृ
तािखलो
दा समाािदतिचनामृतः ।
जे दशेष ं
जगदाससं
्
पीा यथाः जहाित तलम ॥ ३४॥
कदािचदाा न मृ तो न जायते
न ीयते तऽे
नािप िववध नवः ।
िनरसवा ु
ितशयः सखाकः
यभः सव गतोऽयमयः ॥ ३५॥
एवं िवधे ानमये ु
सखाके
कथं भवो ःखमयः तीयते
।
अानतोऽासवशाकाशते
्
े त िवरोधतः णात ॥ ३६॥
ान िवलीये
यदद िवभाते मा
दासिमारम ंुिवपितः ।
असपभू तऽे
िहिवभावनं
यथा
रािदके तदपीरे ्
जगत ॥ ३७॥
िवकमायारिहते िचदाके
ऽहार एष थमः कितः ।
अास एवािन सव कारणे
िनरामये
िण केवले परे ॥ ३८॥
ु
इािदरागािदसखािदधिम काः
सदा िधयः सं
सिृतहे
तवः परे ।
ु
यासौ तदभावतः परः
ु
सखपे ण िवभाते िह नः ॥ ३९॥
ु
अनािवोवबििबितो
त े
जीवः काशोऽयिमतीय िचतः ।
आा िधयः साितया पृ थक ्ितो
ु
बापिरिपरः स एव िह ॥ ४०॥
िचिसाािधयां सत
े ्
क वासादनलालोहवत ।
अोमासवशातीयते
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 24/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
जडाजडं
च िचदाचे
तसोः ॥ ४१॥
ु
गरोः सकाशादिप वे दवातः ।
ु ्
सातिवानभवो िनरी तम ।
ाानमामपु त ं
ािधविज
जेदशेष ं ्
जडमागोचरम ॥ ४२॥
काशपोऽहमजोऽहमयो
ऽसकृिभातोऽहमतीव िनम
लः ।
िवश ु िवानघनो िनरामयः
सूण आनमयोऽहमियः ॥ ४३॥
एवं सदाानमखिडताना
िवचारमाण िवश ुभावना ।
हादिवामिचरे ण कारकै
रसायनं यपािसतं
जः ॥ ४५॥
िविव आसीन उपारते ियो
िविनिज
ताा िवमलाराशयः ।
िवभावये ेमनसाधनो
दक
िवानेवल आसं ितः ॥ ४६॥
िवं यदे
तरमादश न ं
िवलापयेदािन सव कारणे
।
पूणिदानमयोऽवितते
न वे
द बां ्
न च िकिदारम ॥ ४७॥
ु
अकारसः पषो िह िवको
ु
कारक ै त े
जस ईय ्
मात ।
ाो मकारः पिरपते ऽिखलै
ः
व
समािधपू ु
न त ततो भवे ्
त ॥ ४९॥
ततो मकारे िवला तजसं
ै
ितीयवण णव चािमे
॥ ५०॥
मकारमािन िचन परे े
िवलापये ्
ामपीह कारणम ।
सोऽहं सदा िवमिु
परं म
ु
िान उपािधतोऽमलः ॥ ५१॥
एवं सदा जातपराभावनः
ानतु ः पिरिवृ
तािखलः ।
आे ु
स िनासखकाशकः
ुोऽचलवािरिसवत
साािम ्
ु ॥ ५२॥
एवं सदासमािधयोिगनो
िनवृ
सव ियगोचर िह ।
िविनिज ताशे
षिरपोरहं
सदा
यो भवेय ं
िजतषणानः ॥ ५३॥
ु
ाै वमाानमहिनशं मिुन
िेदा मुसमबनः ।
ारमिभमानविज तो
मे व साािवलीयते ततः ॥ ५४॥
आदौ च मे च तथव चातो
ै
भवं ्
िविदा भयशोककारणम ।
िहा समं िविधवादचोिदतं
भजे ्
माानमथािखलानाम ॥ ५५॥
आभे दने िवभावयिदं
भवभे दने मयाना तदा ।
यथा जलं वािरिनधौ यथा पयः
ीरे
िवयोिनले यथािनलः ॥ ५६॥
इं यदीे
त िह लोकसं ितो
जगृषवे
ैित िवभावयिु नः ।
िनराकृ ताु ितयिु
मानतो
यथे
भेदो िदिश िदमादयः ॥ ५७॥
याव पये दिखलं मदाकं
तावदाराधनतरो भवे ्
त ।
ारू िजतभिलणो
य योऽहमहिनशं िद ॥ ५८॥
रहमे
तु
ितसारसहं
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 26/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
मया िविनि तवोिदतं िय ।
ये ु ्
तदालोचयतीह बिमान
स मुते ्
पातकरािशिभः णात ॥ ५९॥
ातय दीदं
पिरयते
जग
ायव सव
ै पिर चे तसा ।
मावनाभािवतश ुमानसः
ु
सखी भवानमयो िनरामयः ॥ ६०॥
यः से वते
मामगणंु गणारं
ु
ु
दा कदा वा यिद वा गणाकम ्
।
सोऽहं पादाितरे णिु
भः ृ शन ्
ु
पनाित लोकितयं यथा रिवः ॥ ६१॥
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे
पमः सगः ॥ ५॥
॥ षः सग
ः ॥
ीमहादेव उवाच ।
एकदा मनु यमनु
यः सव ातीरवािसनः ।
आजमू राघवं ं
ु
भयावणरसः ॥ १॥
कृ त ु
ाे मिु ं
ने भागव ं
वनं िजाः ।
असाताः समायाता रामादभयकािणः ॥ २॥
्
तान पू ु
जिया परया भा रघकुलोमः ।
ु
उवाच मधरं
वां हषयन ्
मिु ्
नमडलम ॥ ३॥
करवािण मिु
ने
ाः िकमागमनकारणम । ्
धोऽि यिद यूय ंमां
ीा िु
महागताः ॥ ४॥
रं
चािप याय
भवतां
तरोहम । ्
ु भृ
आापय मां ंाणा दै
वतं
िह मे
॥ ५॥
तुा सहसा वनो वामवीत । ्
ु
मधनामा महादै ु तयगु
ः परा कृ े
भो ॥ ६॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 27/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
आसीदतीव धमा
ा देवाणपू
जकः ।
त तु
ो महादे
वो ददौ शू
लमनमम ्
ु ॥ ७॥
ाह चानन यंिस स त ु
े हं भीभिवित ।
ु त कु
रावणानजा भाया ीनसी तुा ॥ ८॥
त ु
तां लवणो नाम रासो भीमिवमः ।
आसीराा ध
ु ष दे
वाणिहं सकः ॥ ९॥
पीिडताेन राजे
वयं
ां शरणं गताः ।
तु ा राघवोऽाह मा भीव मिु ु
नपवाः ॥ १०॥
लवणं ु
नाशियािम ग िवगतराः ।
ु
इा ाह रामोऽिप ातॄ ्
न को वा हिनित ॥ ११॥
लवणं
रासं ् ोऽभयं
दात ाणे ्
महत ।
तुा ािलः ाह भरतो राघवाय वै
॥ १२॥
अहमे व हिनािम दे
वाापय मां
भो ।
ततो रामं
नमृ शु ्
ो वामवीत ॥ १३॥
लणेन महाय कृ
तं यगु
राघव सं े
।
निामे ु रतो ःखमभू
महाबिभ ्
त ॥ १४॥
अहमे
व गिमािम लवण वधाय च ।
ु हां
सादाघे तं यिु
रासं ध ॥ १५॥
ु
आना च ससारान ् नािभषे
लमणे े
चन ।
अिनमिप े
हादिभषे ्
कमकारयत ॥ १७॥
दा त शरं
ै िदं रामः शु ्
मवीत ।
े
अनन जिह बाणे
न लवणं ्
लोककटकम ॥ १८॥
स त ु
सू तलं ह े
गे गित काननम । ्
भणाथ त ु
जू
नां
नानाािणवधाय च ॥ १९॥
स त ु
नायाित सदनं यावनचरो भवे ्
त ।
तावदे ु
व परािर ित ं धृ
तकामकुः ॥ २०॥
योते स या ुदा वो भिवित ।
तं
हा लवणं ू
रं
तनं ु
मधसितम ्
॥ २१॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 28/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
िनवे
य नगरं
त ित ं मे ु
ऽनशासनात ्
।
अानां पसाहं रथानां
च तदध ्
कम ॥ २२॥
गजानां
षट शतानीह पीनामय
् तु ्
यम ।
आगिमित पामे ्
साधय रासम ॥ २३॥
ु व
इा मू ाय े
षयामास राघवः ।
शुमिु
ं निभः साध
माशीिभ
रिभन च ॥ २४॥
शुोऽिप तथा चे यथा रामे
ण चोिदतः ।
हा मधस ुतं
ु यु े
मथरु ्
ु ॥ २५॥
ामकरोरीम
ीतां जनपदां चे मथरु
ां
दानमानतः ।
सीतािप सषुु
वे ु
पौ ौ वाीके रथामे
॥ २६॥
मिु
नयोना कु
म चे शो े ु
ोऽनजो लवः ।
मे ु वतःु
ण िवासौ सीतापौ बभू ॥ २७॥
उपनीतौ च मिु
नना वे
दायनतरौ ।
कृ
ं रामायणं ाह कां ु
बालकयोमि
नः ॥ २८॥
शरे ु पाव
ण परा ों प ु
ैरहािरणा ।
वे हं
दोपबृनाथा ु
य तावाहयत भः ॥ २९॥
कु ु
मारौ रसौ सराविनािवव ।
ुौ गायौ चे
तीतालसमाय रतवुने
॥ ३०॥
त त मनु
ीनां
तौ समाजे ु
सरिपणौ ।
योऽवु
गायाविभतो ा िविता मनु ्
न ॥ ३१॥
गव िव िकरेुिव वा दे
ष भ ु वषे ुवालये
दे
पातालेथवा चतमुुगृ
ख ह े
लोके ु ष च ।
ष सव ु
अािभिरजीिविभिरतरं ा िदशः सव तो
नाायीशगीतवागिरमा नादिश नाािव च ॥ ३२॥
एवं ु ु
मि
विरिखलै ्
निभः ितवासरम ।
आसाते ु काे
सखमे वाीके रामे ्
िचरम ॥ ३३॥
अथ रामोऽमे ्
धादकार बदिणान ।
् मय सीतां
यान ण ु ितः ॥ ३४॥
िवधाय िवपल ु
् ऋषयः सव
तिन िवतान े
राजषयथा ।
याः समाजमिु
ाणाः िया वै दवः ॥ ३५॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 29/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ृ गायौ तौ कु
वाीिकरिप स शीलवौ ।
जगाम ऋिषवाट समीपं मिु ु
नपवः ॥ ३६॥
तै
काे ितं
शां
समािधिवरमे मिु ्
नम ।
कु
शः प वाीिकं ानशां कथारे ॥ ३७॥
् िु
भगवन ोत मािम से ्
पावतोऽिखलम ।
दे
िहनः सं
सिृ
तब
ः कथमुते ढः ॥ ३८॥
कथं ुते
िवम दे ्
ही ढबावािभधात ।
वु
महिस सव
मं मनु
िशाय ते े
॥ ३९॥
वाीिकवाच ।
ण ु
वािम ते
सव से
पामोयोः ।
पं साधनं
चािप मः ्
ुा यथोिदतम ॥ ४०॥
तथवाचर भं
ै ते ुो भिविस ।
जीव
दे
ह एव महागेहमदे
ह िचदानः ॥ ४१॥
ताहार एवािी तेनव कितः ।
ै
दे
हगे
हािभमानं
ं
समारो िचदािन ॥ ४२॥
तेन तादामापः चे ितमशे
षतः ।
िवदधाित िचदाने ु
तािसतवपः यम ्
॥ ४३॥
ते
न सितो दे
ही सिनगडावृ
तः ।
्
ु हादीिन सयित चािनशम ॥ ४४॥
पदारगृ
् दे
सयन यं ही पिरशोचित सव
दा ।
याहमो दे
हा अधमोमममाः ॥ ४५॥
तमः सरजः सा जगतः कारणं
ितेः ।
तमोपाि सािं
तामसचे
या ॥ ४६॥
अं
तामसो भू
ा कृ
िमकीटमायात ्
ु ।
सपो िह सो धम
ानपरायणः ॥ ४७॥
ु
अरमोसााः सखपो िह ितित ।
रजोपो िह सो लोके ्
स वहारवान ॥ ४८॥
पिरितित सं
सारे
पदारान ु
ु रितः ।
त ु
ििवधं पिर पमे तहामते
॥ ४९॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 30/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
सं परमाोित पदमापिरये
।
ीः सवाः पिर िनय मनसा मनः ॥ ५०॥
सबााराथ स यं कु ।
यिद वषसहािण तपरिस दाणम ्
॥ ५१॥
अनाबाधे
ऽिवकारे
े ु परमपावन ।
सखे े
सोपशमे यं पौषे कु
ण परं ॥ ५३॥
सतौ िनिखला भावाः ोताः िकलानघ ।
िछे
तौ न जानीमः याि िवभवाः पराः ॥ ५४॥
िनःसो यथाावहारपरो भव ।
ये सजाल जीवो मायात ्
ु ॥ ५५॥
पु
अिधगतपरमाथताम े सभमपा िवकजालम
ुः ।
ै
अिधगमय पदं
तदितीयं ु षु
िवततसखाय स ु िः ॥ ५६॥
िचवृ
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे
षः
सगः ॥ ६॥
॥ सम सग
ः ॥
ीमहादे
व उवाच ।
वाीिकना बोिधतोऽसौ कुशः सोगतमः ।
अम ुो बिहः सव
मनकुुव
कार सः ॥ १॥
ु
वाीिकरिप तौ ाह सीतापौ महािधयौ ।
त त च गायौ परेु ु तः ॥ २॥
वीिथष सव
रामाे त ं
गाये ुषू
श ु
यिद राघवः ।
न ां यवु
वै ाां तिद िकिदाित ॥ ३॥
रतःु
इित तौ चोिदतौ त गायमानौ िवचे ।
यथोमृ िषणा पूव ्
त तागायताम ॥ ४॥
तां ुाव काकु
स श ः पू या
वच तततः ।
अपूवप
ाठजाितं यने
च गे समिभताम ्
ु ॥ ५॥
ुा कौतू
बालयो राघवः हलमपुिे ्
यवान ।
अथ कमा राजा समाय महामनु
रे ्
ीन ॥ ६॥
राव नराः पिडतां
ै व न
ै गमान
ै । ्
्
पौरािणकान शिवदो ये
च वृ
ा िजातयः ॥ ७॥
् न समाय गायकौ समवे
एतान सवा् ्
शयत ।
ते
सव
मनसो राजानो ाणादयः ॥ ८॥
रामं
तौ दारकौ ा िविताः िनमे
षणाः ।
् एवै
अवोचन सव त े
पररमथागताः ॥ ९॥
इमौ राम सशौ िबाििमवोिदतौ ।
जिटलौ यिद न ातां
न च वलधािरणौ ॥ १०॥
ष ं
िवशे नािधगामो राघवानयोदा ।
एवं
सं
वदतां ते
षां
िवितानां ्
पररम ॥ ११॥
उपचमतगु ु
त ं
ा ुौ मिु
तावभ नदारकौ ।
ं
ततः वृ ु
मधरं गावमितमानषम ्
ु ॥ १२॥
ुा तधरं
ु गीतमपराे रघू
मः ।
उवाच भरतं
चाां दीयतामयतु ं ु
वस ॥ १३॥
दीयमानं ु त ु
सवण न तगृ ुदा ।
हत
ु न राजौ वभोजनौ ॥ १४॥
े वण
िकमनन स
इित स सं जमतमुु
ि ्
नसििधम ।
एवं ुा त ु
चिरतं
रामः व िवितः ॥ १५॥
ै
ाा सीताकु
मारौ तौ शु
ं
चे ्
दमवीत ।
हनू
मं ुण ं
सषे ्
च िवभीषणमथादम ॥ १६॥
भगवं
महाानं मिु
वाीिकं ्
नसमम ।
आनयं मिु
नवरं
ससीतं
दे ्
वसितम ॥ १७॥
अा पषु दो मे
यं जनकाजा ।
करोत ु
शपथं
सव ु
जान गतकषाम ्
॥ १८॥
सीतां
तचनं ुा गताः सव
ऽितिविताः ।
ु
ऊचय थों
रामे
ण वाीिकं
रामपाषदाः ॥ १९॥
राम तं सव ्
ाा वाीिकरवीत ।
ः किरित वै
सीता शपथं
जनसं
सिद ॥ २०॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 32/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
योिषतां
परमं व ं
दै पितरे
व न संशयः ।
तु ा सहसा गा सव ोचमुु
ने
व
चः ॥ २१॥
ुा मिु
राघवािप रामोऽिप नवचथा ।
राजानो मनु
यः सव
ण ्
ुिमित चावीत ॥ २२॥
सीतायाः शपथं ुभु
लोका िवजान श ाशभु ्
म ।
ु
इा राघवेणाथ लोकाः सव
िदवः ॥ २३॥
ाणाः िया वै
याः शू
ाव महष
ै यः ।
वानरा समाजमःु कौतू
हलसमिताः ॥ २४॥
ततो मिु
नवरू ससीतः समपु
ण ्
ागमत ।
अतमृ िषं
कृ ु
ाऽऽयाी िकिदवाखी ॥ २५॥
कृ
तािलबा
कठा सीता यं
िववे ्
श तम ।
ु
ा लीिमवाया ाणमनयाियनीम ्
॥ २६॥
वाीकेः पृ
तः सीतां ु
साधवादो महानभू ्
त ।
तदा मे जनौघ िवय मिु ु
नपवः ॥ २७॥
्
सीतासहायो वाीिकिरित ाह च राघवम ।
इयं
दाशरथे ु
सीता सता धमचािरणी ॥ २८॥
अपापा ते ु
परा ा ममामसमीपतः ।
लोकापवादभीते े
न या राम महावन ॥ २९॥
यं दाते ु मु
सीता तदनात ह
िस ।
इमौ त ु
सीतातनयािवमौ यमलजातकौ ॥ ३०॥
ु ु
सतौ त तव ध
ष तमेतवीिम ते
।
चे
तसोऽहं ु क
दशमः पो रघ ु
ुलोह ॥ ३१॥
त ं
अनृ ु तथे
न रां ु
मौ तव पकौ ।
्गणान
बन वष ् ्
सक तपया मया कृ
ता ॥ ३२॥
नोपाीयां
फलं य ं
ता े यिद मै
िथली ।
वाीिकनवमै ु
ु राघवः भाषत ॥ ३३॥
एवमे ु
तहाा यथा वदिस सत ।
यो जिनतो मं
तव वारिकिष
ै ः ॥ ३४॥
ै
लायामिप दो मे
वै
द ्
ेा यो महान ।
देवानां ु न मिरे
परते सवे िशता ॥ ३५॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 33/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
दे
वानां ु न मिरे
परते सवे
िशता ॥ ३५॥
य ं
से ु
लोकभयापापाऽिप सती परा ।
सीता मया पिरा भवां
महुित ॥ ३६॥
ममै ु तौ कु
व जातौ जानािम पावे शीलवौ ।
ुायां
श जगतीमे सीतायां ु ॥ ३७॥
ीितर मे
दे
वाः सव ुक
पिराय रामािभायम ुाः ।
ाणमतः कृ ा समाजमःु सहशः ॥ ३८॥
्
जाः समागमन ाः सीता कौशे
यवािसनी ।
ु
उदखी धोिः ािलवा ्
मवीत ॥ ३९॥
रामादं यथाहं
वै
मनसािप न िचये ।
तथा मे
धरणी दे दातमु
वी िववरं हित ॥ ४०॥
तथा शपाः सीतायाः ारासीहात ्
ुम ।
भू
तलािमथ िसं
हासनमनमम ्
ु ॥ ४१॥
नागे
िै
यमाणं च िददेह ै ्
रिवभम ।
दवे
भू ी जानक दोा गृ
हीा े यतु
हसं ा ॥ ४२॥
ागतं तामवुाचनामासन
ै ेवे
सं ्
शयत ।
िसं
हासनां दहे
वै ्
िवश रसातलम ॥ ४३॥
्
ु ििदा सीतामवािकरत ।
िनररा पवृ
ु
साधवाद स ु दे
महान ्वानां
परमातुः ॥ ४४॥
ु
ऊच बधा वाचो िरगताः स ु
राः ।
अिरे
च भू
मौ च सव
ावरजमाः ॥ ४५॥
्
वानरा महाकायाः सीताशपथकारणात ।
केिचिापरा के िचानपरायणाः ॥ ४६॥
केिचामं
िनरीः के
िचीतामचे
तसः ।
मुत
मां तव तू
ीूतमचे ्
तनम ॥ ४७॥
सीतावे
शनं
ा सव सोिहतं ्
जगत ।
ु ाै
राम सव व भिवाय ्
गौरवम ॥ ४८॥
अजानिव ःखे ुोच जनकाजाम ।
न शश ्
णा ऋिषिभः साध ु
बोिधतो रघननः ॥ ४९॥
ु
ितब इव ाकारानराः ियाः ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 34/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ु
ितब इव ाकारानराः ियाः ।
िवससज ् निृ
ऋषीन सवाजो ये
समागताः ॥ ५०॥
् न धनरा
तान सवा ् ोषयामास भू
ै िरशः ।
उपादाय कु ु
मारौ तावयोामगमभः ॥ ५१॥
तदािद िनःृ
हो रामः सव
भोगेु दा ।
ष सव
आिचापरो िनमे समपु
काे ितः ॥ ५२॥
एकाे ानिनरते एकदा राघवे
सित ।
ाा नारायणं
सााौसा ियवािदनी ॥ ५३॥
भाग सं तं
णता ाह धीः ।
राम ं
जगतामािदरािदमाविज तः ॥ ५४॥
णः
परमाा परानः पू ु
पष ईरः ।
जातोऽिस मे गहृ
गभ े ु कतः ॥ ५५॥
मम पयाितरे
े
अवसान ममा समयोऽभू
घूम ।
नााबोधजः कृ त े
ो भवबो िनवत ॥ ५६॥
इदानीमिप मे
ानं
भवबिनवतकम । ्
यथा सेपतो भू
याथा बोधय मां
िवभो ॥ ५७॥
िनव व ं
दवािदनीमे मातरं
मातृ
वलः ।
दयाः ाह धमा
ा जराजज शभु
िरतां ्
ाम ॥ ५८॥
मागा ु
यो मया ोाः परा मोािसाधकाः ।
कमयोगो ानयोगो भियोग शातः ॥ ५९॥
भििव
िभते ु दतः ।
मातििवधा गणभे
भावो य ये न त भििविभते ॥ ६०॥
ुसां
य िहं समिु
य दं
मायमवे
वा ।
भे
दि सं
री भो मे
तामसः ृ
तः ॥ ६१॥
फलािभसिभगाथ धनकामो यशथा ।
अचा
दौ भे ु पू
दबा मां त ु
जये राजसः ॥ ६२॥
परििपतं ु िनह
य कम रणाय वा ।
कत ु दे
िमित वा कया ु
बा स सािकः ॥ ६३॥
मणायणादे
ु ु ।
व मनगणालये
अिविा मनोवृ था गानु
िय ोऽधु
ौ ॥ ६४॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 35/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
तदे
व भियोग लणं िनगणु िह ।
अहै
तुविहता या भिमिय जायते
॥ ६५॥
सा मे ुमे
सालोसामीसािसाय व वा ।
ददािप न गृ
ि भा मे वनं
िवना ॥ ६६॥
स एवािको योगो भिमाग
भािमिन ।
मावं ु न अित गणयम
ायाे ्
ु ॥ ६७॥
े
महता कामहीनन धमाचरणे न च ।
कम
योगेन शे तने
न विज िविहं ्
सनात ॥ ६८॥
मश ु जािभः ृ
नितमहापू ितवनः ।
ै
तषे
भू ु
मावनया से
नासवजनः ॥ ६९॥
ै
े
बमानन महतां ु
ःिखनामनकया ।
समानषे ुा च यमादीनां
मै िनषे
वया ॥ ७०॥
वे
दावावणाम नामानकीत ्
ु नात ।
से वने
नाज व हमः पिरवज
ै ्
नात ॥ ७१॥
काया मम धम पिरश ुारो जनः ।
मणवणादे
ु व याित मामसा जनः ॥ ७२॥
यथा वायवु
शाः ायााणमािवशे ्
त ।
योगाासरतं िचमे
वमाानमािवशे ्
त ॥ ७३॥
सवु
ष ािणजातेु
ष हमाा वितः ।
ढाा कु
तमाा िवमू ते
के
वलं बिहः ॥ ७४॥
ियोन कभे
ै दैम
ै ्
ना तोषणम ।
भूतावमािननाचा
यामिच
तोऽहं
न पू
िजतः ॥ ७५॥
तावामचये
वे
ं
ितमादौ कम
िभः ।
यावव ुतषे
ष भू ु चािन न रे
ितं ्
त ॥ ७६॥
ुद ं
य भे कुते
ान पर च ।
भय
िभे ं
मृ ु
क ु
या
सं
शयः ॥ ७७॥
मामतः सवभतूषेु
पिरिेुितम ।
ष सं ्
एकं े न मै
ानन मान े ा चाच
दिभधीः ॥ ७८॥
चे
तसवािनशं
ै सव भतू धु
ािन णमे ीः ।
ाा मां चेतनं शु ं
जीवपे ण सं ्
ितम ॥ ७९॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 36/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ाा मां
चे
तनं ु ं
श जीवपे
ण सं ्
ितम ॥ ७९॥
तादािचे ते भे
दमीरजीवयोः ।
भियोगो ानयोगो मया मातदीिरतः ॥ ८०॥
आलकतरं ु भु
ै वािप पषः श मृ
ित ।
ततो मां
भियोगेन मातः सव ्
िद ितम ॥ ८१॥
ु ण वा िनं
पपे ृा शािमवािस ।
ुा राम वचनं
कौसाऽऽनसंयतु
ा ॥ ८२॥
रामं
सदा िद ाा िछा सं ्
सारबनम ।
अित गतीिोऽवाप परमां ्
गितम ॥ ८३॥
के
कै यी चािप योगं ु
रघपितगिदतं
पूवे
वम ािधग
ु भावयी गतासः ।
ाभिशाा िद रघितलकं ु
गा ग ुरी दशरथसिहता मोदमानावते
माता ीलणाितिवमलमितः ाप भतः ु ्
समीपम ॥ ८४॥
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे
समः
सगः ॥ ७॥
॥ अम सग
ः ॥
ीमहादे
व उवाच ।
अथ काले गते ्
किन भरतो भीमिवमः ।
यधु
ािजता मातलुे
न ातोऽगासिनकः ॥ १॥
ै
रामाया गत हा गव ्
नायकान ।
ु
ितः कोटीः परे त ु
े िनवे ु
य रघननः ॥ २॥
ु परावां
परं ु तं
तिशलाये ।
ु
अिभिष सतौ त धनधास ुत
ृौ ॥ ३॥
ु
पनराग भरतो रामसे ्
वापरोऽभवत ।
ुो लणं
ततः ीतो रघे ्
ाह सादरम ॥ ४॥
उभौ कु
मारौ सौिमे
गृ
हीा पिमां ्
िदशम ।
् ान सवा
त िभान िविनिज ् पकािरणः ॥ ५॥
अदिके ु महासपरामौ ।
त
यो
नगरे
कृ
ा गजाधनरकै
ः ॥ ६॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 37/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ु
अिभिष सतौ त शीमाग मां ु
पनः ।
रामाां ु गजाबलवाहनः ॥ ७॥
परृ
गा हा िरपू ् न ापिया क
न सवा् ु
मारकौ ।
ु
सौिमिः पनराग रामसे ्
वापरोऽभवत ॥ ८॥
तत कालेु महित याते
रामं
सदा धम
पथे ितं ्
हिरम ।
ुंसमागािषवे षधारी
ु
कालतो लणिमवाच ॥ ९॥
िनवे दयाितबल तं
मां
क
ुामं ु
पषोमाय ।
रामाय िवापनमि त
महिषम ्
ु िचराय धीमन ॥ १०॥
त तचनं
ुा सौिमिरयाितः ।
आचचेऽथ रामाय स सां ्
तपोधनम ॥ ११॥
वु
एवं ं ोवाच लणं राघवो वचः ।
शीं
वे
यतां तात मिु
नः सारपू वक ्
म ॥ १२॥
ु ा ावे
लण तथे ु ्
शयत तापसम ।
ते
जसा लं
तं
घृ
तिसं ्
यथानलम ॥ १३॥
ु ं
सोऽिभग रघे दीमानः तेजसा ।
मिु
नम ु न वध
धरवाे ्
ेाह राघवम ॥ १४॥
ै नु
त स म ये
रामः पू
जां
कृा यथािविध ।
पृ
ानामयमो रामः पृोऽथ ते
न सः ॥ १५॥
े
िदासन समासीनो रामः ोवाच तापसम ्
।
यदथमागतोऽिस िमह तापय मे ॥ १६॥
वाे
न चोिदते णाह मिु
न रामे नव
चः ।
मे
व योमनालं त ु
तचः ॥ १७॥
नाे
न चतोतं
ै नाातं ्
च किचत ।
णयु
ाा िनरीे
ा यः स वया भो ॥ १८॥
तथेित च िताय रामो लणमवीत । ्
ित ं ािर सौिमे
नाया जनो रहः ॥ १९॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 38/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
यागित को वािप स वो मे न सं
शयः ।
ततः ाह मिु
नं
रामो ये
न वा ं
िवसिजतः ॥ २०॥
ये
मनीिषतं वां
तद ममातः ।
ततः ाह मिु ण ु
ं
नवा ्
राम यथातथम ॥ २१॥
णा ेिषतोऽीश काया थ
ते
ऽिकं
भो ।
अहं
िह पू
वजो दे ु
व तव पः परप ॥ २२॥
मायासमजो वीर कालः सव
हरः ृतः ।
् दवे
ा ामाह भगवान सव
िषपू
िजतः ॥ २३॥
ु
रित ं
ग
लोक समये महामते
।
् मायया ॥ २४॥
ु क एवासीलकान सं
परा मे
भाय
या सिहतं ु
मामादौ पमजीजनः ।
तथा भोगवतं नागमनमदु के ्
शयम ॥ २५॥
मायया जनिया ं
ौ ससौ महाबलौ ।
ुटभकौ दै
मधकै ौ हा मे ्
दोऽिसयम ॥ २६॥
इमां
पव
तसां
मे ु भ ।
िदन पषष
पे
िदाक
साशे नााम ुा मामिप ॥ २७॥
मां
िवधाय जां
मिय सव
वे ्
दयत ।
सोऽहं सं
युसारामवोचं जगते ॥ २८॥
रां
िवध भू ेो ये
त मे
वीया
पहािरणः ।
ततं कयपाातो िववु ा
मनपधृ क ्
॥ २९॥
तवानिस भू
भारं
वधाोगण च ।
सवाूाय
स ु धरणीधर ॥ ३०॥
माणास जास ु
पु
रावण वधाकाी मलोकम ागतः ।
दशवषसहािण दशवष
शतािन च ॥ ३१॥
कृ
ा वास समयं िदशे ु
ानः परा ।
स ते णः
मनोरथः पू पू चायिु
ण ष ते
नृु
ष ॥ ३२॥
कालापसपे ण मीपमपु ्
ागमत ।
ततो भू
य ते ु िद रामपु
बिय ािसतमु्
॥ ३३॥
तथा भव भं ते
एवमाह िपतामहः ।
यिद ते
गमन ब ु वलोकं
ेिद िजतेिय ॥ ३४॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 39/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
सनाथा िवनु
ा दे ु
वा भज िवगतराः ।
चतमुु तां
ख ुा काले
्
न भािषतम ॥ ३५॥
्
हसन रामदा वां कृ
ाकमवीत । ्
तु
ं
तव वचो मे त ु
ऽ ममापीतरं ्
तत ॥ ३६॥
सोषः परमो े
यदागमनकारणात । ्
याणामिप लोकानां थ
काया मम सवः ॥ ३७॥
भं
ते
ऽागिमािम यत एवाहमागतः ।
ु
मनोरथ साो न मे
ऽाि िवचारणा ॥ ३८॥
मेवकानां
दे
वानां
सव
काय ु मया ।
ष वै
ातं ु
मायया प यथा चाह जापितः ॥ ३९॥
एवं तयोः कथयतो सा मिु
वा ्
नरगात ।
राजारं राघव दश
नापेया ु ्
तम ॥ ४०॥
मिु
नलणमासा वा ्
सा वामवीत ।
शीं
दश
य रामं
मे
काय
मे ्
ऽमािहतम ॥ ४१॥
तु ु
ा ाह सौिमिमि
नं
लनते ्
जसम ।
रामे
ण काय
िकं
तेऽ िकं
ते
ऽभीं ्
करोहम ॥ ४२॥
राजा काया ो मु
रे त सतीताम । ्
तु ा ोधसो मिु ्
नः सौिमिमवीत ॥ ४३॥
् त ु
अिन णे सौिमे
न दश िभमु
यिस चे ्
।
रामं
सिवषयं
वं भीकु
श ं या
न सं
शयः ॥ ४४॥
ुा तचनं
षे
घोरमृ व
ा
ससो भृ ्
शम ।
पं त वा िचिया स लणः ॥ ४५॥
सवनाशारं
मे
ऽ नाशो े ्
क कारणात ।
िनिवं
ै ततो गा रामाय ाह लणः ॥ ४६॥
सौिमे नं
वच ुा रामः कालं
सज ्
यत ।
शीं िनग ःे
रामोऽिप ददशा ु मिु
सतं ्
नम ॥ ४७॥
रामोऽिभवा सीतो मिु नं ्
प सादरम ।
िकं
काय करोमीित मिु
ते नमाह रघू
मः ॥ ४८॥
तु
ा रामवचनं
वा ्
सा राममवीत ।
अ वषसहाणाम पु
वाससमापनम ॥ ४९॥ ्
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 40/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
अ वषसहाणाम पु ्
वाससमापनम ॥ ४९॥
अतो भोजनिमािम िसं ये रघू
म ।
रामो मिु ुा सोषे
नवचः ण समितः ॥ ५०॥
स िसमं मनु
ये यथावमपु ्
ाहरत ।
मिु
नभुाममृ
त ं ु नरगात
सः प ु ्
॥ ५१॥
मामं गते ्
तिन रामः सार भािषतम ्
।
काले
न शोकःखात िवमनााितिवलः ॥ ५२॥
ु
अवाखो दीनमना न शशाकािभभािषतमु्
।
मनसा लणं ाा हतायं
रघू
हः ॥ ५३॥
ु वाथ तू
अवाखो बभू ीमे वािखलेरः ।
ततो रामं
िवलोाह सौिमिःखसतम ्
ु ॥ ५४॥
तू त ं
ीू िचयं ं
गह े ्
हबनम ।
मृ
ते
ज सापं
जिह मां ु
रघनन ॥ ५५॥
गितः काल किलता पू वे
वम े
शी भो ।
त ु
िय हीनिते वु
नरको मे ं
भवे ्
त ॥ ५६॥
मिय ीितय
िद भवे ु
नाता तव ।
ा शां जिह ा मा मा धम
ज भो ॥ ५७॥
सौिमिणों
तु
ा रामिलतमानसः ।
आय मिणः सवा ् चे
न विसं ्
दमवीत ॥ ५८॥
मनु ु
े य कालािप िह भािषतम
रागमनं ्
।
ितामानव सव
ै मावे ु
दयभः ॥ ५९॥
ुा राम वचनं
ु
मिणः सपरोिहताः ।
ु
ऊचः ालयः सव ्
राममिकािरणम ॥ ६०॥
पूवे
वम ं
िह िनिद तव भू
भारहािरणः ।
लणे न िवयोगे ातो िवानचषुा ॥ ६१॥
जाश ुलणं राम मा ितां
ज भो ।
िताते
पिरे धम भवित िनलः ॥ ६२॥
धम
ने
ऽिखले
राम ै नयित वु
लों ्
म ।
त ु
ं सव
लोक पालकोऽिस रघू म ॥ ६३॥
ा लणमे वक
ैं ै
लों ातमु ह
िस ।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 41/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
ा लणमे वक
ैं
ै
लों ातमु
ह
िस ।
रामो धमा वां
थसिहतं ते ्
षामिनितम ॥ ६४॥
सभामे ु ाह सौिमिमसा ।
समा
ं
यथे ग सौिमे
मा भू
म संशयः ॥ ६५॥
पिरागो वधो वािप सतामे
वोभयं ्
समम ।
एवमुे
रघे ःखाकु
ु े िलतेणः ॥ ६६॥
रामं
ण सौिमिः शीं
गृ
हमगाकम । ्
ततोऽगारयूतीरमाच स कृतािलः ॥ ६७॥
नव ारािण सं
य मूि ्
ाणमधारयत ।
यदरं परं ु
वासदे ्
वामयम ॥ ६८॥
पदं
तरमं धाम चे
तसा सोऽिचयत । ्
वायरु
ोधे
न सं
युं
सव
दे
वाः सहषयः ॥ ६९॥
सायो लणं ु
प ैु
व
ुु समािकरन ।्
अयं िवबधु
ः कै
ै िशरीरं च वासवः ॥ ७०॥
गृ
हीा लणं शः ग ्
लोकमथागमत ।
ततो िवोतभु ग ं
ा तं व ं
दे ु
सरसमाः ।
सव
दे
वषयो ा लणं समपू ्
जयन ॥ ७१॥
लणे िह िदवमागते
हरौ िसलोकगतयोिगनदा ।
णा सह समागमदु ा म ्
ुािहतमहािहपकम ॥ ७२॥
इित ीमदारामायणे
उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे
अमः
सगः ॥ ८॥
॥ नवम सग
ः ॥
ी महादे
व उवाच ।
लणं त ु
पिर रामो ःखसमितः ।
मिणो नगमां
ै व विसं
ै चे ्
दमवीत ॥ १॥
अिभषे
ािम भरतमिधराे ्
महामितम ।
अ चाहं ु
गिमािम लण पदानगः ॥ २॥
एवमुे ु े
रघे पौरजानपदादा ।
ु
मा इविमू ला ःखाता ु
ः पितता भिव ॥ ३॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 42/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
मू
ितो भरतो वािप ्
ुा रामािभभािषतम ।
गह
यामास रां द ं
स ाहे रामसिधौ ॥ ४॥
सेन च शपे नाहं
ां ु
िवना िदिव वा भिव ।
काे
रां ु शपे
रघे ादयोः भो ॥ ५॥
इमौ कु
शलवौ राजिभिष राघव ।
कोसले ुु
ष कशं ुरे
वीरम ु तथा ॥ ६॥
ष लवं
ु शु
ग तािरतं ानयनाय िह ।
अाकमे
तमनं साय णोत ु
वा सः ॥ ७॥
भरते
नोिदतं ुा पिततााः समी तम ।
्
जा भयसंिवा रामिवे
षकातराः ॥ ८॥
् वु
विसो भगवान रामम ाच सदयं
वचः ।
पय तातादरावाः पितता भू
तले जाः ॥ ९॥
तासां ु
भावानगं
राम सादं ु
कतम
ह
िस ।
ुा विसवचनं ताः समुा पू
च ॥ १०॥
से ु
हो रघनाथाः िकं ्
करोमीित चावीत ।
ु
ततः ालयः ोचः जा भा रघू ्
हम ॥ ११॥
ु
गिमिस य मन ु
गामहे ्
वयम ।
अाकमे
षा परमा ीितध
मऽयमयः ॥ १२॥
ु राम ता नो ढा मितः ।
तवानगमन े
ु
पदारािदिभः साध ु
मनयामोऽ सव
था ॥ १३॥
तपोवनं
वा ग ु
वा परं ु
वा रघनन ।
ाा ते
षां
मनोदा काल वचनं तथा ॥ १४॥
भं
पौरजनं
चव बाढिमाह राघवः ।
ै
कृ
ै
व िनयं रामिे ु
वाहिन भः ॥ १५॥
ापयामास च तौ रामभः कुशीलवौ ।
अौ रथसहािण सहं चव दिनाम
ै ्
॥ १६॥
षिं
चासहाणामेकै
क ददौ बलम
ै ्
।
ु तौ ॥ १७॥
बरौ बधनौ पजनावृ
अिभवा गतौ रामं
कृ
े कु
ण त ुशीलवौ ।
शु े े
ानयन तान ्षयामास राघवः ॥ १८॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 43/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
शु े े
ानयन तान ्
षयामास राघवः ॥ १८॥
ते गा शु
तािरतं ाय वे ्
दयन ।
कालागमनं पादिप चे ्
ु ितम ॥ १९॥
लण च िनया ण ं
ितां
राघव च ।
ु चनं
पािभषे चव सव
ै रामिचकीिषतम ्
॥ २०॥
ुा ततवचनं
ू ु ः कु ्
लनाशनम ।
िथतोऽिप धृ
ितं ु
ला पावाय सरः ।
ु वै
अिभिष सबां मथरुायां
महाबलः ॥ २१॥
यू
पके ु
त ं
च िविदशानगरे
शसुदूनः ।
अयोां
िरतं ागायं रामिदया ॥ २२॥
ददश
च महाानं
ते ्
जसा लनभम ।
लयगु
कू सं
वीतं त
ऋिषिभायवृ
ै ्
म ॥ २३॥
शु
अिभवा रमानाथं ो रघपु ्
ु ।
वम
ािलध
मसिहतं
वां
ाह महामितः ॥ २४॥
ु
अिभिष सतौ त राे
राजीवलोचन ।
ु राजन
तवानगमन ्
े िवि मां
कृ ्
तिनयम ॥ २५॥
ंु
नाह
िस मां
वीर भं तव िवशे
षतः ।
ु
श ढां ु
बिं ु
िवाय रघननः ॥ २६॥
सीभवत ु
माे
भवािनवीचः ।
अथ णामुतेवु
ा
नराः कामिपणः ॥ २७॥
ऋा रासाव गोप ु
ै ा सहशः ।
ऋषीणां
दे
वतानां ु
च पा राम िनग ्
मम ॥ २८॥
ुा ोचू
ु ं
रघे सव वानररासाः ।
ु िवि िनिताथा
तवानगमन े ्
न िह नः भो ॥ २९॥
एतिरे रामं ु
सीवोऽिप महाबलः ।
यथावदिभवााह राघवं ्
भवलम ॥ ३०॥
अिभिषादं
राे ्
आगतोऽि महाबलम ।
ु राम िवि मां
तवानगमन े कृ ्
तिनयम ॥ ३१॥
ुा ते
षां
ढं वां ऋवानररसाम । ्
िवभीषणमवु ाचेद ं
वचनं मृ ्
सादरम ॥ ३२॥
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 44/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
धिरित धरा यावजाावशािध मे ।
वचनाासं रां शािपतोऽिस ममोपिर ॥ ३३॥
न िकिरं वां
या मृ ्
तकारणात ।
एवं िवभीषणं
तू
ा हनू ्
ममथावीत ॥ ३४॥
माते
ं
िचरीव ममाां
मा मृ
षा कृथाः ।
जावमथ ाह ित ं ापरारे । ३५॥
मया साध
भवे ु
ं यििारणारे ।
्
ततान राघवः ाह ऋरासवानरान । ्
सवा े
नव मया साध
याते
ित दयाितः ॥ ३६॥
ततः भाते ु
रघवं
शनाथो
े
िवशालवाः िसतकनः ।
ु ाह विसमाय
परोधसं
ु । ३७॥
ु रो मे
यािहोािण परो ग
ततो विसोऽिप चकार सव
ाािनकं कम ्
महिधानात ।
ौमारो दभ पिवपािणः
महायाणाय गृ ु
हीतबिः ॥ ३८॥
िन रामो नगरािताा
शीव यातः शिशकोिटकािः ।
राम से िसतपहा
े
पा गता पिवशालना ॥ ३९॥
पा ऽथ देऽणकहा
यामा ययौ भू
रिप दीमाना ।
ु
शाािण शािण धन बाणा
जमःु ु ृ
परा तिवहाे ॥ ४०॥
वेदा सव धृ
तिवहा
ु सव
यय मनुय िदाः ।
माता तु ीनां
णवेन साी
ययौ हिरं
ाितिभः समे
ता ॥ ४१॥
गमे ु
वानगता जनाे
ु
सपदाराः सह बवगु ः ।
अनावृ तारिमवापवग
रामं
जं ययरुाकामाः ।
साःपरः सान ु
ु चरः सभाय ः
शुयुो भरतोऽनयातः ॥ ४२॥
ु
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 45/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
शु
युो भरतोऽनयातः ॥ ४२॥
ु
गमालो रमासमे त ं
ीराघवं
पौरजनाः समाः ।
सबालवृ ा ययिुजााः
सामावगा समिणो ययःु
॥ ४३॥
सव गताः मखुाः ा
वै
या शूा तथा परे
च ।
ु
सीवम ुा हिरपवा
ु
ुाः शभु
ाता िवश शय ुाः ॥ ४४॥
न किदासीवःखय ुो
ु
ुष सः ।
दीनोऽथवा बासखे
ु
आनपानगता िवरा
ययु रामं
पशभुृवग
ः ॥ ४५॥
भूतायािन च यािन त
ये
ािणनः ावरजमा ।
सााराानमनशिं
जमिुवुाः परमे
म ्
कमीशम ॥ ४६॥
नासीदयोानगरे त ु
जः ु
किदा राममना न यातः ।
शू ं बभूवािखलमे व त
ु
परं
गते राजिन रामचे ॥ ४७॥
ततोऽितरं नगरा गा
ा नद तां े
हिरनजाताम ्
।
नन रामः ृ तपावनोऽतो
ददश चाशेषिमदं ्
िदम ॥ ४८॥
अथागत िपतामहो महान ्
दे
वा सव
ऋषय िसाः ।
िवमानकोटीिभरपारपारं
त ं
समावृ खं ुिवतािभः ॥ ४९॥
सरसे
रिवकाशािभरिभु रं
ोितमय ं
त नभो बभू व ।
यकाशै मह तां
महिः
त ं
समावृ ु
पयकृ तां
विरै
ः ॥ ५०॥
वव ु वाता सगवो
ु
िः कु
ववष वृ ु
समावलीनाम ्
।
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 46/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
उपिते दे
वमृ
दनादे
गाय ु
िवाधरिकरेु
ष ॥ ५१॥
िवःु सदानमयोऽिस पूण
जानािस तं
िनजमैशमे ्
कम ।
तथािप दास ममािखले श कृतं
्
वचो भपरोऽिस िवन ॥ ५३॥
ं ातृ िभव
वमे वमां
हं
िवय दे पिरपािह दे ्
वान ।
या परो वा यिद रोचते तं
हं
िवय दे ्
पिरपािह नम ॥ ५४॥
मे वािधपित िवःु
व दे
जानि न ां ु
पषा िवना माम ्
।
सहकृ ु
नमो नमे
सीद दे
वश ुमे
े पनन ॥ ५५॥
िपतामहाथनया स रामः
पय ुदेवषेु
महाकाशः ।
म ु ं चूिं
ष िदवौकसां
तदा
व चािदयतु
बभू तभु ुः ॥ ५६॥
ज
शे षो बभू वेरतभूतः
सौिमिरतुभोगधारी ।
बभू वत ुदरौ च िदौ
के
कै ियसूुवणाक ॥ ५७॥
नल
सीता च लीरभवरे ु
व
रामो िह िवःु ु राणः ।
पषः प ु
ु वश
सहानजः पू रीरके
ण
बभूव तेजोमयिदमू ित
ः ॥ ५८॥
िव ं ु
समासा सरेुमुा
वा िसा मनु
दे य दाः ।
िपतामहााः पिरतः परेश ं
वैगणः पिरपू
ृ जयः ॥ ५९॥
णि
आनसािवतपू चा
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 47/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
बभू
िवरे ामनोरथाे ।
तदाह िवु ि
ुहणं
महाा
एते ु
िह भा मिय चानराः ॥ ६०॥
यां िदवं ु
मामनयाि सव
ितय ु
रीरा अिप पयय ुाः ।
वैकु ठसां परमं या ु
समािवशाश ु ्
ममाया म ॥ ६१॥
ुा हरेवा
मथावीः
् िविचभोगान
साािनकान या ु ्
।
लोकादीयोपिर दीमानान ्
ावयुाः कृ ु ाः ॥ ६२॥
तपयप ु
ये चािप ते राम पिवनाम
गृ
णि मा लयकाल एव ।
ु ्
अानतो वािप भज लोकान
े रिप चािधगान
तानव योग ै ्
॥ ६३॥
ततोऽिता हिररासााः
ृ ा जलं
कलेवराे ।
पे िदरे ानमेव पं
यदंशजा ऋहरीराे ॥ ६४॥
भाकरं ाप हिरवीरः
ु
सीव आिदजवीय ्
वात ।
ततो िवमाः सरयू जले ष ु
नराः पिर मनदे ्
ु हम ॥ ६५॥
आ िदाभरणा िवमानं
ु सािनकालोकान ।
ाप ते ्
ितय जाता अिप रामा
जलं िवा िदवमे
व याताः ॥ ६६॥
िदवो जानपदा लोका
रामं ुसाः ।
समालो िवम
ृ ा हिरं ु
लोकगं श ं
परे
ृा जलं ग ु
मवापरः ॥ ६७॥
एतावदे वोरमाह शः ु
ीरामच कथावशे ्
षम ।
यः पादम पठे पापाद ्
िवमुते ्
जसहजातात ॥ ६८॥
े पापचयं
िदन िदन े कु
वन्
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 48/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
े पापचयं
िदन िदन े कुन ्
व
पठेरः ोकमपीह भा ।
िवम ुसवाघचयः याित
्
राम सालोमनलम ॥ ६९॥
आानमे ु
तघनायक
कृ
तं ु
परा राघवचोिदते न ।
महे रे णाभिवदथ
ुा त ु
रामः पिरतोषमेित ॥ ७०॥
रामायणं कामनपयंु
ीशरेणािभिहतं
भवा ।
ै
भा पठे ः णयु ् ः ै
ात स पाप
ुते
िवम जशतोवै ॥ ७१॥
अारामं पठत िनं
ोतु भा िलिखत ु रामः ।
अितस सदा समीपे
सीतासमे तः ियमातनोित ॥ ७२॥
रामायणं जनमनोहरमािदकां
ु रिप सं
ािदिभः सरवरै तंु
च ।
ाितः पठित यः णयु ु
ा िनं
िवोः याित सदनं ुदे
स िवश हः ॥ ७३॥
इित ीमदारामायणे उमामहे
रसं
वादे
उरकाडे नवमः सग
ः ॥ ९॥
्
ुरकाडम ॥
॥ समािमदम
णम
॥ सू ्
इित अारामायणम ्
॥
Encoded and proofread by Nagaraj Balijepalli nagaraj at iastate.edu
Revised by Agne Easwaran easwaranpsa at rediffmail.com and
ahimsasoldier at gmail.com
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 49/50
8/9/2016 ॥ अḂ㬄ा崃娃रामायणे
उ㘁㈃रकाम्
॥ .. adhyAtmarAmAyaNe uttarakANDam .. Sanskrit Documents
This text is prepared by volunteers and is to be used for personal study and research. The file is not to be copied or reposted
for promotion of any website or individuals or for commercial purpose without permission. Please help to maintain respect
for volunteer spirit.
http://sanskritdocuments.org/doc_raama/adhyaatmaRamuttara.html?lang=sa 50/50